Суперстан: Кыргыз диaлекттери жaнa эски кыргыз сөздөрү, архаизмдер - Суперстан

Цитата

Жооп негедир туптуура – 25 кг. Бирок «чаарек» деген чейрек (чейрек – төрттү н бир бөлүгү ) болсо, 12,5 кг болмок... Ошондуктан «чаарек» дегенибиз «жарым» деген мааниде экен. Бирок негедир «жарым чаарек» деп бир айтылат экен. 

«Нодояр» деген эмне? М.: Тиги нодояр кыздын биттасын кармап алсак... 

Домо. Ысык-Көлдө «молдо, сабаттуу, кат тааныган адам» деген мааниге жакын колдонулат экен. М.: Калем кармап, домо болуп алыптыр. Сентирден домо болуп келиптир. 

Цитата

Биринчи жолу угушум....

Цитата

Көл – кантсе да, касиеттү ү жер эмеспи... Түркүн түстүү сөздөр көп.

Төрөгү . Лейлекте «тиги» дегенди билдирет экен. М.: Төрөгү нү тут! 

Мен жогорку бир темадагы ОПАЗИЦИЯ деген созго тушунбодум(Же ката окуп алдымбы)

Цитата

Ал Оппозиция дегенди тушундурот. Тез жазам деп же ойлонбой туруп жазып койгонго. Эмнеси болсо дагы эн башкысы эл тушунсо болду да

Цитата

Мен ойлопмун бул дагы бир "вайлер, райлер" сыяктуу жаны термин окшойт деп...

Цитата

Достор, жалан гана тема боюнча жазалы. Ал темадагы оюндар оюн, башка темаларга да ошол темадагы ойду уурдап келип жазганды токтотолу. Сарала. Чуйдо кездеменин бир туру. Эски кишилердин уйундо боло турган бир 5-10 жыл мурун, азыр издеп таба албайсын. 

Мындан бир нече жыл мурда студенттик практика отогону Хайдарканга жоноп калдым. Жол аябай алыс экен. Эртелеп келип автобустан орун алып олтурсам жаныма бир келин келип: -Жиндей жылып албайсынбы, укам деп калды. Мен "жиндей" деген созду омурумдо уккан эмес экенмин. Айран -тан калып калдым, кантип жылат экем, чамасы жинимди келтирип туруп жылат окшойм деп . Бирок бир аз четирекке жылып койдум неси болсо да деп. Кийин сурасам "жиндей" деген "бир аз", кичине деген сыяктуу маани берет экен. Жичче деп да айтышат. Кыскасы, бир ай практикада жургон мезгилде Баткен диалектисин толук оздоштуруп келдим. Абдан майин, ширин тилдуу диалект. Каерден болосун деген суроого -чы деген уламтаны кошуп суйлогонду гана уйроно албай койдум. Бир жигит менен таанышып, каерден болосун деп сурасам Жалчымын дейт. Мен болсо кулуп, Отукчу эмессинби дегеним эсимде, себеби ошондой да айыл бар болчу....

Цитата

Мектепте окуп жургондо 6ир жолу Баткен тарапка шеринеге жол тартып калдык. Жетейин деп калганда жолдон адашып кетип, шерине кылган 6алага чалып, адашып кеттик десек. "Вай-вайдан оттунор6у" - дейт. Корсо ал перевал экен.

Цитата

Бир жолкусунда талаада бир лейлектик бала менен иштеп жүргөм. Анан лейлектик бала биз иштеп жаткан талаанын кожоюнуна жини келди окшойт. Бир маалда: «Тажатты мени. Аркам бар. Пулумду толук бербейттер» деп күңгү рөнө баштады өзүнчө . Мен ойлонуп калдым да, сурадым: «Аркам бар дегениң колдоочум бар, байкем бар, ага айтып кожоюнду сабатам дегениңби? » деп. Ал айтат: «Жок, жиним келип жатат» деп. Экөөбү з талдардын саясында аябай күлдү элек ошондо жини келгенибизди унутуп. 

P.S.: Азыр эстесем, «арка» деген сөздүн чын эле «колдоочу» деген мааниси бар экен. «Жин» деген сөздө да ошондой экен. Мисалы, «жиним келди» дегенде, ошол аябай оор абалды жеңилирээк сөз менен айтып, түшүндү рөт экенбиз. Кошумча маалыматтар үчүн Жин менен Алладинди салыштырып көрсө болот. Араб тилиндеги мааниси да «көптү жасай алган, укмуштуу» деген экен «жиндин».

Ой, темаңар эми кызык боло баштаптыр... Окуялары менен мисал келтирип дегеним да... Илгери биз да студент кезде баткендик (алардын диалектисинде "баткенчи" ) курсташтарыбыз менен кызыктууу окуялар өттү эле. Бир күнү сөздөн- сөз чыгып отуруп, өз жерин сүрөттө п жатып, менин Файзулла досум:"Биз жактагы тоолор тегиз эле эгиз тоолор",- деп салды. Анан мен түшүнбө й калып: " Ай жалкысы да барбы?" дедим. Ойлоп жүрөм: "Баткендеги тоолордун баары эле жуп болот окшойт",- деп. Анан ал: "А жалкы эле, бирок, эгиз-эгиз да..."-деп колу менен көрсөтү п жатпайбы... Көрсө, ал жакта "бийик" дегенди "эгиз" дешет тура!!! Ырасса күлгөнбү з да, отуруп алып...

Бир жолу Таласка барып калдык. Анан конок болуп, түн кирип, үй тар экен. Баргандар менен кошо эле ошол үйдөгү кыздар менен бир бөлмөдө жатып калдык жабырашып кыштын түнү. Түндө эле бир нерсе болуп атышкан үйдүн ичинде. Таң калып тыңшап койгом. Кыздардын бирөөсү : «Болду эми, сүрмөлө бөчү! Укташа элек» дегендей кылат. Мен таң калып койдум. Эртеси шаарга кайтып, бул жактан бир таластык баланы кармап алып, «Сүрмө лөбөчү » деген эмне деп сурасам, ал айтат сүрмөлө бөчү деген көп тийишпе, сүрө бербечи деген деп. Күлүп койгонбуз. 

Цитата

мен колдон болом, бирок мындай соз угуп коргон эмесмин)

Мен дайым чон атамдарга барганда создоруно кулкум келе берчуу. "ыя", "кубатым" деген создорду коп колдонушат. .. Кубатым десе уккан адам мага жалбооруп жатат деп ойлошу мумкун, бирок кээде урушуп атаканда деле "Ыя кубат, мынаны мындай кылсан болот беле, ыя?! деп урушушат

Цитата

janylyshkan joksuzbu ya?!andai sozdu ech ukpaptyrmyn

Цитата

Ката жазамбы, туура жазамбы, менам көлдүктө рдү көп көргөм.