[Clara_Zh]

<font size="4" face="Lucida Sans Unicode">
Саламатсыздарбы, урматтуу форумчулар? Бул чыгарма Нуржамал Жийдебаеванын калемине таандык, абдан кызыктуу чыгарма. Балким, кээ бириңиздер окусаңыздар керек. Кайсы бир жылдары гезит бетине да жарыяланган. Окуй электер үчүн эринбестен жазып чыгууну эп көрдүм. Анда эмесе, баштайын.

</font>

Билдирүүнү түзөткөн: Gupa: 11 Ноябрь 2013 - 16:23

[Clara_Zh]

Түн. Жарык дүйнөгө келген наристенин авазы жаңырды. Жапырайган жапайы тамдын койнун жарып чыккан бул үн Керимди 16 жыл күттүргөн эле. Көкүрөгүн ысык толкун каптап кеткенин сезди. Бул кубанычпы же жүрөксүүбү аңдай албай турган учурда эски тамдын каалгасы шарт ачылып, андан булбул шамдын шооласы төгүлө берди.
- Кыз! Кыз төрөдү!- Кемпирдин каргылданган үнү аптыга ушуларды шыбырай салды да, кайрадан шашып-бушуп үйгө кирип кетти. Кайрадан жымжырттык. Убакыт токтоп калгандай сезилди Керимге. Шаштысы кете "баланын киндигин кесип, ороп-чулгап бүткөндөй деле убакыт болду го. Болбойбу эми, анча эмне маалкатып... " деп күбүрөнүп алды. -Бол дечи, тез алып чыксын.Шофёр тез үйгө кирип кетти да, тез эле кайра тартты. -Керим ака, "баланы жок дегенде ууз сүтүнө тойгузуп алсын" дейт кемпир,- деди күнөөлүүдөй үлдүрөп. Керим бирөө башка чапкандай селдейе түштү. Чын эле цыган кызды унутуп койгон экен. 16 жыл күттүргөн баланы өз аялы эмес, цыган кыз төрөп бергенин унутуп коюптур. "Адамгерчилик эмес бу. Эмне болуп баратам?" деди айласы кете. Аңгыча эшик карсылдай ачылып, жаңы төрөлгөн наристени ороп-чулгап которуп келген картаң аял машинага жакын келди да, Керимге карады. - Мына кызың! Керим эки колун жая баланы ала салды. Наристе уктап жаткан экен. Назик эриндерин чопулдатып койду да, кайрадан уктап кетти. Алаканга араң гана баткан ушул наристенин жылуулугу бут денесин каптап бара жаткандай. Ушул жылуулукту бирөө жулуп кетчүдөй энтиге түшкөн Керим машинага отурду да кескин буйрук берди: -Бол, тез айда! Тез эле заңгырата кооз салынган Керимдин үйүнө жете келишти.

Билдирүүнү түзөткөн: Gupa: 11 Ноябрь 2013 - 16:38

[Clara_Zh]

Тунжураган жымжырттыктан коркконубу же күтүүдөн чыдамы кетип жаттыбы, айтор, Мукадас бир эшикке карап, бир терезеге тигиле тынчы кетип турган эле. Аңгыча машиненин дүрүлдөгөн үнү угулуп, так дарбазанын түбүнө келип токтогону билинди. Жүрөгү аптыга согуп далиске чуркап чыккан Мукадас босогодо наристени бооруна кыса кучактап, өзүн жеңиштүү карап турган күйөөсүн көрдү.
-Мукадас...
-Келдиңизби? деди шалдырай.
-Мына биздин кыз!
Мукадас жадыраган күйөөсүн телмире карап турду да, терс бурула берип эрдин кесе тиштеди. Жок! Эч качан анын кызы болбойт. Сүйүктүү күйөөсүнө өзү тартуулай албаган баланы "өзүмдүкү" деп кабыл алалбайт. Денеси титирей түштү.
-Мукад!
-Азыр, Керим аке.
Аял көзүнүн жашын аарчый салып бери бурулду.
-Не дейсиз?
-Сен баарын билгенсиң, туурабы? Сен өз баламдай кабыл алам, эч качан өгөйсүнтпөйм, сиз гана жанымда болсоңуз болду дегенсиң. Мен өз сөзүмө турдум. Сөз менен эмес, көз менен да басынткан жокмун. Эми...
Мукадас бирөө камчы менен чапкандай селт дей түштү.
-Бул бала экөөбүзгө бакыт алып келет. Кел, колуңа алсаң .

Билдирүүнү түзөткөн: Gupa: 11 Ноябрь 2013 - 16:41

[Clara_Zh]

Керим колундагы баланы аялына сунду. Мукадас олдоксон колуна алды. Ушул учурда наристе чырылдап ыйлап жиберди. Деги токтобой ыйлады. Кайра күйөөсүнө кармата салган Мукадас шашкалактай ашканага чуркады.
-Мен азыр... курсагы ачкан окшойт го.
-Чүш, акырын, кызым, ыйлаба. Мен сенин жаныңдамын. Керим наристени көкүрөгүнө кыса күнгүрөнө берди. "Менин балам, менин каным, өзүмдүкү! Канча жыл күттүм эле. Үмүтүмдү да үзүп койбодум беле". Кыз атасынын мээриминен соороно түшкөнсүдү.
-Алдей, алдей, ыйлаба, кызым.
Керим эмдигиче кызына ат коё электигин ойлоду. "Райхан" деди ичинен. Колуна упчу кармап келе жаткан Мукадас күйөөсү кичинекейге эңиле шыбырап жатканын көрүп жүрөгү зырп дей түштү. Кызганыч жүрөгүн таарып өттү. Көз алдына чимириле бийлеген цыган кыз, ага кумарлуу тигилген күйөөсү тартылып...
Билинбей колунан жылмышып кеткен упчунун бөтөлкөсү жерге түшүп сынып калды.

Билдирүүнү түзөткөн: Gupa: 11 Ноябрь 2013 - 16:44

[Clara_Zh]

Кеттиби?
Кетти.
Цыган келиндин бажырайган көзүнөн эки тамчы жаш кулап, жаздыкка тамды. Алыстап бара жаткан машиненин үнүн, наристенин ыйын көкүрөгүнөн алып салганга, эч качан эстебегенге аракет кылып жатты. Ордунан туруп эрдин тиштене калып эшикке бет алды.
- Сен кайда?
Үн жок. Тек гана кабагын чытый күрсүнүп алып башын ийкей кемпирге "рахмат" дегенсип коюп кете берди.
Цыган улутунда өзгөчө мыйзам бар. Эч качан башка улутка кыз беришпейт. Ошону билип туруп эле ушул отко өзүн салып берген. Эми жаңы төрөгөн наристесинин жүзүн да көрбөй, ууз сүткө эмизбей караңгы түндө жалгыз бара жатат. Канчалык унуткусу келген сайын өзөгү өрттөнүп, көзүнөн жашы чууруп, алды-артын карабай кете берди.

Билдирүүнү түзөткөн: Gupa: 11 Ноябрь 2013 - 16:47

[Clara_Zh]

Канча убакыт өтсө да Мукадас наристе кызга эч көнө албады. Үнүн уккан сайын чыйрыгып, эч боор бере албай койду. Мына азыр да бала ыйлап жатканына көңүл бурбай телмирип отурат.
-Баланын курсагы ачты окшойт го...
Үй кызматында жүрчү Зейнеп апа чыдабай кетип Мукадаска акырын үн салды. Инисинин үйүн пааналап келген Зейнеп апа бул жашоодо таптакыр жалгыз болчу. Аялдын мээримдүү жүрөгү бала ыйлаган сайын тынчы кете зырпылдайт. Зейнептин сыпаа күңкүлдөгөнү кулагынын сыртынан кеттиби, Мукадас тетири караган боюнча үн каткан жок.
-Бул эмнең, балам? Наристеде эмне күнөө? Болгондо да өз күйөөңдүн канынан жаралган. Келгени колуңа алып мээрим төккөнүңдү көрбөдүм. Анчалык мерез болбосоң...
-Кулагым уккусу, көзүм көргүсү келбей жатсачы?
-Ок, антип айтчу эмес!
Мукадастын мелтиреген жүзүнөн ичиркенип кеткен Зейнеп шашкалактап ишин таштай салып балага жүгүрдү. Ыйлай берип боргулданып калган экен. Колуна алары менен жоошуй түшкөн наристенин жоодураган күнөөсүз көздөрүнө тигилип туруп ичи ысып кетти.
-Сенде эмне күнөө, балапаным! Мен эми сени эч кимге кор кылбайм.
Баланы бооруна бекем кыскан Зейнеп ушул убакыттан баштап энелик мээримге зар болгон наристеге өзүнүн болгон жылуулугун, сүйүүсүн арнап жашап калды.

Билдирүүнү түзөткөн: Gupa: 11 Ноябрь 2013 - 16:50

[Clara_Zh]

<font size="4">
Арадан алды жыл өттү. Ар дайым атасынын келерин күтүп уктабай жатып, дабыш чыгары менен эшикке чуркап чыгуу Райханга адат болуп калган. Узун түнкү көйнөгүнүн этегине чалынып машиненин үнү угулары менен жылаңаяк тармал чачтарын сербеңдетип чуркап чыкты.<br> &nbsp;&nbsp;- Ата, атаке! <br> Керим Райхандын үнү угулары менен колундагысын таштап жиберип кызын жерден шап илип алды да, бооруна кысып өпкүлөп жиберди.<br> &nbsp;&nbsp;-Көпөлөгүм, татынакайым менин! Мени күтүп отурдуңбу?< br>&nbsp;&nbsp; -Угу,- кыз көздөрү жайнап атасына эркелей кетти.<br> &nbsp;&nbsp;-Кана үйгө кирели, мен сага эмне алып келдим билесиңби? Мына мобу сеники!< br> Кыз куурчакты көрүп кубанып кетти.<br> &nbsp;&nbsp;-Үйдө ким бар? <br>&nbsp;& nbsp;-Мен, анан Зейнеп апам.<br>& nbsp;&nbsp;-Апаң кайда?<br> &nbsp;&nbsp;-Ал менин апам эмес.<br> Так кесе жооп берген Райхан каштарын чимире атасына тике карады.<br> &nbsp;&nbsp;-Токточу, кызым, сен эмне деп жатасың? Сага ким айтты антип?- айласы куруп чөгөлөй калды Керим. Наристенин капкара каректери "эмнени жашырасың, мен баарын билем" дегендей мөлтүрөйт. "Тообо, так эле Рамиланын көзү го... ооба, ошонун көзү."

</font>

Билдирүүнү түзөткөн: Gupa: 11 Ноябрь 2013 - 16:53

[Clara_Zh]

<font size="4">
Ал дагы дал ушинтип тагдырынын ташын санап койгондой, келечегин окуп салгандай карачу эмес беле. Райхандын оттуу көздөрүн тике карай албай терс бурулду.
-Бар, бара кой, кызым. Зейнеп апаң чакырып жаткасыйт го... деди энтиге. Куурчагын сүйрөгөн Райхан өз бөлмөсүнө чуркап кетти.
Керимдин көз алдына ошол кеч тартылды... Ошол кечте райондун жыйынынан кийинки отуруш болбогондо мансабына чиренген аким сөрөйлөр кутуруп, "кечебизди көркүнө чыгарып, көчүп келген лөлү-цыгандардын кыздарын бийлетип бир кумардан чыгалы" дебегенде...
Заңгыраган үйдө бакылдашкан ончой эркектер. Аңгыча эле этек-жеңи делбирей, цыган улутундагы кыздар кирип келди. Эки аял, үчүнчүсү жаш кыз экен, "Ой, бул эмнеңер?" дегенчекти болбой сол жагында отурган раис чыканактан ала секин токтотту. "Атайын чакырышыптыр, тим кой, арзыбаган эле акчага бийлеп кетишет" деди күңкүлдөй. Өзүнөн өзү жийиркенип алган Керим аздан соң тура жөнөмөкчү болду эле, чимириле бийлеген жаш кыз жолун торой калды.

</font>

Билдирүүнү түзөткөн: Gupa: 11 Ноябрь 2013 - 16:58

[Clara_Zh]

Капкара кирпиктеринин алдында жылт эткен учкун Керимди аргасыз токтотту. Мындай кумарлуу козду корду беле жок беле...
Дел болокайра ордуна отуруп калган Керимди тамашалап отургандар каткырып калышты.
-Керим аке, эсин ооду бейм!
-Булар ушундай калк!
-Айрыкча аялдары...
Туш-тушунанжаалаган создор, кулкулор деле кулагына кирген жок. Бир сезгени анын кумарлуу коздору эле. Мына ушинтип таанышкан алар.
Ошентип, баш отун жоготуп суйуп калды. Озунун кызмат даражасы, эчен жылдан бери ысыгына куйуп, суугуна тонгон аялы, тиги жактагы мыйзамы катуу цыган калкы, баары, Рамиланын жанында маанисин жоготот. Цыган кыздын ысык кучагында Керим бардыгын унутуп калат.
Цыган кыз жалооруй карады. Кандайдыр маанилуу созу бардай Керимдин карылуу колун алып келип ичине коё салды да, молтурой тигилди. Борсойгон курсагынан Керимдин алаканын кандайдыр бир жылуу нур уруп кеткенсиди. Бул эмнеси? Чын эле...
Башына келген ойдон бип чети копкуп, бип чети оропкуп кетти.
- Бала?! Балалуу болобузбу?
Кыз унчукпай тек гана башын ийкеди.
-Чынбы?
-Чын!
Керимдин ойлору таруудай чачырап кетти.

[Clara_Zh]

"Кантип? Мен эбак умут узуп койбодум беле? Оо, Кудай, чынбы? Мындан башка аялдар менен деле мамилем болбоду беле. Тукумсуз экениме алда качан ишенип албадым беле. Анан кантип?"
-Алардын бирин да суйгон эмессин. Алар дагы сени суйгон эмес, -деди цыган кыз оюн окуп тургансып.
Керим тагдырдын бул белегин албай койгонго акысы жок эле. Кайыптан бутконсугон бул наристе чын эле атасы учун жарым омуруно тете болчу. Бирок, Рамила экоонун ортолорунда коп тоскоолдуктар бар эле. Ага коз жумуп коё алышпасына коздору жетти. Ошентип, эч бир жанга билгизбей журуп, баягы картан кемпирдин эски тамында торотуп, жаны торогон наристени алып баса берген.
Жанына басып келген аялынын шарпасынан улам башын которо салды
-Тамак ичесизби?- адатынча ыйбалуу ун салды Мукадас.
Азыр.
Жанагы Райхандын созу дагы деле конулундо. "Айтсамбы, айтпасамбы" деп турду да, жон эле аялын кошо кыйнай бербейин деп унчукпай калды.

[Clara_Zh]

Суз жооп берген куйосун карап турган Мукадас терс бурулду. Ар дайым мээримдуу мамиле жасаса да куйоосунун конулунун тупкурундо башканын турганын сезип тураар эле. Ачууга, ызага толгон аялдын кокурогу орттонуп, ал орт жек корууго айланып баратканын Керим кайдан байкасын. Унчукпай тамагын жеп буткон сон,Керим аялына баш которду.
-Мукадас, Райханга мээримдууроок болчу!
Аял ун каткан жок.
-Жакында биз бул жактан кетет окшойбуз. Иш которосун дегендей кылышты. Кам чомунду коро бер. Кузго таяп кочот окшойбуз. Баса, Райханды караганга Зейнеп эжени кошо ала кетебиз.
Ушуларды айтты да, акырын рахматын айтып уктоочу болмого бет алды.
Чон кочонун ортосунда ойноп жургон учоо куурчагын которуп ойногону чыккан Райханды коро салышты.

[Clara_Zh]

-Тигине, Мукадас апанын кызы!- деди бири.
Экинчиси бырышып туруп, акылдуусуна кетти.
-Ики, ал анын кызы эмес. Ал кочодогу цыгандын кызы. Апам айтты.
-Цыгандын?..
-Ооба.
-Анда апасы болушпайт тура. Журу куурчагын тартып алабыз.
-Журу!
Биринен бири откон тентектер Райханга жакын келишти да, колундагы куурчакты жулкулдата талашып киришти.
-Бер бизге бер.
-Бербейм, апама айтам.
-Кайсы апана? Сенин апан жок! Сен цыгандын кызысын...
-Эмне?
-Ошондой, сен цыгандын кызысын!

[Clara_Zh]

Райхандын оттой кареги жалт эте экоону карап калды. Эмне деп жатышат булар? Кареги жашка толду. Нары жакта чыбыгын которо келе жаткан Зейнеп апаны коро коюп тигилер качып жоношту.
-Эмне кылышты алар? Куураган гана жубарымбектер десе...
Жетпей калып куйуккон апа Райханды жетелеп бери басты.
Зейеп апа, цыган деген эмне?
-Ок, ким айтып журот?
-...
-Мм.. Аны атанан сурачы кызым...- карабаластаган Зейнептин оозуна кегени ушул болду. Бирок, Райхан бул жонундо кайрылып эч кимден сураган жок. "Эмне учун цыганды кызы дейт? Эмнеге мени менен эч ким ойногусу келбейт? Мен эмне элден башкачамынбы? " Райхандын кокурогуно ушул суроо уялаганына коп болду. Чонойгон сайын ушул жатыркоонун артында чон нерсе жатканын кыз сезээр эле. Элдерин кочодон откогд озуно не тан квлгандай, не чоочуркагандай коз карашынан корунуп, жудоп кетчу. Табиятынан сезимтал кокурогу адамдардын мындай мамилесинен жаны кейип, ушундан улам элдкн да жатыркап, коп убакта эч ким билбеген, эч ким корбогон жайга жалгыз ойноп кетет.

[Clara_Zh]

P.S. Достор, тушунуп атам коп-коптон окугунар келет. Бирок, мен телефондон жазып жатам, анын устуно балдарыма да алаксып кетем. Сабырдуу болуунуздарды отунот элем.

[Clara_Zh]

" Эрбейген секетим, кайда жоголуп журот? Деги эле баладан башкаяа анан.Элдин кыздары куурчак ойноп уйдо эле отурат экен. Бул болсо куду эркек баладай талаа-туздо жургону жургон" Ушинтип кубуронуп келе жаткан Зейнеп апанын кулагы кимдир бироонун шынк эткен
кулкусун эшите калды.
-Райхан!
- ...
-Райхан, сени издеп журуп бутум тешилди. Келчи мага!
Кайрадан шынкылдаган кулку...
-Райхан дейм!
-Ку-кук!
Коюу чоптун арасынан булак этип ыргып чыккан кыз Зейнеп апасынын этегине ороло калды.
-Мынамын, мына мен!
Капкара тармал чачтары ийинине тогулуп оттой каректери куйгон Райхан чын эле Зейнептин козуно периштедей коруно тушту.
-Карыган апанды кыйнап, мында эмне жалгыз журосун? Балдар менен ойносон боло!
-Ойнобойм.
-Эмнеге?
Кыз ийинин куушуруп шуу ушкуруп жиберди. Картан аялдын журогу зырп этти. " Билип журот бечарам, билгенде эмне кылам. Бул жерден орун которуп кетпесек, корунгондун созун ушуп чунчуп кетет го" деди ичинен.

[Clara_Zh]

Ошондон аз убакыт отпой "Керимдин уй булосу кочуп кетет экен" деген кабар чакан шаарга дуу тарады. Райхан машинеге жуктолгон, жукторду коруп таныркай карады.
-Ата биз кайда барабыз?
-Борборго барабыз кызым. Сен тентектенбей Зейнеп апан менен апана жардам бер, ээ?
Ангыча дарбазадан кирип келген коншусунун уну угулду:
-коч байсалдуу блсун, Керим. Бизди чанып кай жакка?
-Ушундай болуп калды акеси,
туштуктой жер барбы? Ошентсе да жогору жактан келген буйрукка баш ийет экенсин.
-Ошондой де...
Суйлоп жаткан адам атасынын сомойун кармап турган Райханга козу тушту. "Керим жигиттик кылды. Эмнеси болсо да оз каны го.Цыган кыз ошол боюнча дайынсыз кетти" деп жатты оюнда.
Ошентип бул жактан кочуп кетишти. Бирок, борборго келгенден бери Мукадастын оорусу кучоп кетти. Керим аялынын купкуу жузунон козун албай алсыз колун кармалап отурду. Сыркоо адамдын жанында отуруу кандай оор. Тумчуктурган ысык аба демин кысып, Мукадас энтиге-энтиге дем алат да, тынчсыз коздору Керимге кадалып ото маанилуу созу бардай жалдырайт.

[Clara_Zh]

-Эмне болду, Мукадас?
-Кечириниз мени...
-Эмнеге, кайсы кунооно?
-Мен сизге жакшы аял боло албадым. Жок дегенде аялдын эн ыйык милдети болгон бала да тороп бере албадым. Сиз кадай жакшы адамсыз.Мен сизгетатыктуу боло албадым.
Эчкирип жиберген аялын кучактай калган Керим озу кшо ыйлап жибере жаздады.
-Мукадас, антип айтпа, мен сени эч куноолобойм, жаным. Сен жакшы аял болбосон, эчак эле кетип калбайт белем.
-Мени кечириниз. Мен Райханга да жакшы эне боло албадым. Мен олом, акыры олом, Керим аке. Бирок, сизди эч кимге бергим келбейт.
Аялдын коздорунон аккан жаш Керимдин алаканынан таамп жатты. "Мен озум, мен куноолуумун. Ансыз да оорулуу журогуно утур-утур канжар сала берип, мен кылдым" деп жатты ичинен. Ондон кеткен аялын карап отура албай эшикке чыга качты. Жанына шырп алдырбай келген Райхан да атасынын жанында отурду.

[Clara_Zh]

-Эмне уктабайсын кызым?
-Ата неге ыйлап жатасын?
Козунон жаш агып жатканын байкабай калган экен. Жени менен аарчый берип жылмайып койду.
-Мына ыйлабай эле турам.
Райхан азга тынып калды да:
-Апам... ал жакында бизди таштап кетет, деди капыстан.
Керим ордунан ыргып турду да, кызды жалдырай карап калды.
-Сен эмне деп жатасын?
Кыз адатынча козун ирмебей, куду чон кишидей тигилди." Ой тобо, эмне деген кыз?Оюнду окуп, тагдырынды чечип тургандай карайт" Керим кыздын келечегинен да, тагдырынан да коркуп кетти.

[Clara_Zh]

-Айтчы кызым, сен кайдан билесин?
- ...
-Билсен да айтпай жур. Эч качан эч нерсе деп айтпа бул тууралуу.
-Зейнеп апама дагыбы?
-Ооба ага дагы айтпа.
-Макул.
Сыртта жамгыр жаап , бороон кучоп баштады. Ошол тун Керимдин эсинде омур бою калды. Туну менен алпурушуп чыккан Мукадасты врачтар да алып кала албады. Жалдыраган коздорун куйоосунон албай жатып Мукадас узулуп кетти. Бир омур отту.Керимге ушул омур менен кошо убакыт токтоп калгандай сезилди.Негедир озуно билинбегени менен Мукадас анын жашоосунда чон роль ойногон экен.Мансабы менен алаксыган Керим аялына жон эле уйдо турган бир буюм катары мамиле жасап калганын эми сезди.

[Clara_Zh]

Аялы туболук жай алса да Керимди алда немедей коргогондой, аягандай, кабагын чытып алган экен. Керим ичинен кубуронуп алды.
-Кечир мени! Кечир мени Мукадасым!
Коздорунон тоголонгон жаштарын аарчый ордунан турду."Мындан ары жашооуланыш керек. Уучум куру эмес. Эми Райханым... Райхан жонундо ойлонушум керек." Ушул кичинекей кыз озун омурго жетелеп жатканын, жашоосунун уландысы кызында экенин ойлоду. Мукадасты жерге коюп келгенден кийин эки уч кун откон эле. Атасынын кабинетине кирген Райхан анын ойго батып отурганын байкабадыбы, мандайына келип туп калды.
-Эмне Райхан?
-Уйкум келбей жатат. Сенин жанында отурайынчы.
Жароокер кызга атасы жылмая карады. Мукадас каза болгондон бери биринчи жолу чын дилинен жылмайышы эле. Кызын каргадай кылып тизесине кондуруп койду да, олуттуу соз баштады:
-Райхан, билесинби эмне болгонун? Эми биз экообуз жалгыз калдык, кызым. Сен чоноюп калбадынбы мындан ары...
Капкара каректери балбылдаган кыз озуно сырдуу тигилди да, шашыла шыбырап жиберди:
-Зейнеп апам!