[temu]

[/quote] name='ona' date='18.5.2009, 14:46' post='200883' ]
Цитата(LIFE @ 15.4.2009, 15:09) <{POST_SNAPBACK}>«Нак» деген сөздүн «накай (Ысык-Көлдө болушу керек эле)» жана адабий тилдеги «нагыз» деген варианттары бар.

табигый - натуральный[/ quote]


бир туштуктук таанышым "нак" деген- алмурутту тушундурот деп айтты эле,бул дагы бир мааниси болсо керек
[/quote]
Нак-деп Ошто чындыгында эле алмурутту айтат, айтмакчы колдо Ашпурут деп да айтат.

[ona]

Таласта "шарамик" - деген соз бомж дегенди тушундурот экен

[LIFE]

Цитата(ona @ 18.5.2009, 14:46) <{POST_SNAPBACK}><DIV class="quotemain" >бир туштуктук таанышым "нак" деген- алмурутту тушундурот деп айтты эле,бул дагы бир мааниси болсо керек[/quote]

Ал – башка сөз. Нәкь – Ош жана Баткен тарапта алмуруттун (ашпурттун) кеч бышкан түрү. Нәшват, нәшвант же нәшпурт – алмуруттун эрте бышкан түрү. Революцияга чейинки кыргыз жазмаларында Намангандын алмасы менен алмуруту, ошондой эле айвасы өзгөчө лөнүп турганы айтылат. Анан да Кабул шаарынан келген «сар алма (?)» болушу керек эле. Ошол аябай жегиликтү ү болгон экен. Алма жана алмуруттун кыргыз тилиндеги түрлөрү жөнүндө айта берсе түгөнбө йт.

Билдирүүнү түзөткөн: LIFE: 19 Май 2009 - 14:11

[LIFE]

Цитата

Таласта "шарамик" - деген соз бомж дегенди тушундурот экен

Болушу мүмкүн. Туурасы балким «чаремик» болсо керек. 

[ona]

Цитата

Болушу мүмкүн. Туурасы балким «чаремик» болсо керек.

Чынында билбедим, угуп жургон версиясын жазганым, негизи бул кыргыздын созу эмес, ботон тилдерден келген соз окшойт...

[Dr Rich]

диалекти демекчи бир нерсе эске тушуп кетти. Уйдо квартиранттарым жашачу, туштук тараптан эле... уйго баласы келип "кычкачынар" барбы деп сурап калды, мен да ойлонуп "кычкач" шаарда кайдан болмок эле десем. Биздики бар эле таппай жатабыз деп калды, аны эмне кылат эленер десем зым орогондо деп калды. Атасына барып "кычкачынар" эмне эле десем, корсо колдуктордун "аттиши" турбайбы.

[LIFE]

Сиз жазган «ат тиш» деген сөздүн мааниси диалекттик дагы эмес, говордук деңгээлде болсо керек. Билбеген сөз угуп калганда, «Мен түштүктө н болом» же «Мен түндүктө н болом» деп туруп ал сөздү диалект кылып жиберүү – туура эмес көрүнү ш! Кээде түшүнбө й калган сөзү болсо, карап туруп «Сиз Оштон болосузбу?» же «Өзбекчеде ушундай бекен?» деп сурап койгондор кездешет. Кыргыздар өз сөздөрү бүздүн маанисин билип жүрөлү чү, тилге аң-сезимдү үлүк менен мамиле кылганды үйрөнө лү. Өз сөздөрү бүздү жерибейличи!

Кычкач – адабий тилдин деңгээлиндеги сөз. «Кыс-» деген этиштен келип чыккан, б.а. бир нерсени кыса турган курал. Кычкачтын түрлөрү бар: ат кычкач, камбар кычкач жана амбар кычкач. Ал эми «ат тиш» дегенди көбүнчө нарындыктар менен көлдүктө рдүн айрымдары (!) колдонушчу болушу керек эле. Диалект деген мына ушундай!

Билдирүүнү түзөткөн: LIFE: 19 Май 2009 - 14:09

[temu]

Цитата

Сиз жазган «ат тиш» деген сөздүн мааниси диалекттик дагы эмес, говордук деңгээлде болсо керек. Билбеген сөз угуп калганда, «Мен түштүктө н болом» же «Мен түндүктө н болом» деп туруп ал сөздү диалект кылып жиберүү – туура эмес көрүнү ш! Кээде түшүнбө й калган сөзү болсо, карап туруп «Сиз Оштон болосузбу?» же «Өзбекчеде ушундай бекен?» деп сурап койгондор кездешет. Кыргыздар өз сөздөрү бүздүн маанисин билип жүрөлү чү, тилге аң-сезимдү үлүк менен мамиле кылганды үйрөнө лү. Өз сөздөрү бүздү жерибейличи!

Кычкач – адабий тилдин деңгээлиндеги сөз. «Кыс-» деген этиштен келип чыккан, б.а. бир нерсени кыса турган курал. Кычкачтын түрлөрү бар: ат кычкач, камбар кычкач жана амбар кычкач. Ал эми «ат тиш» дегенди көбүнчө нарындыктар менен көлдүктө рдүн айрымдары (!) колдонушчу болушу керек эле. Диалект деген мына ушундай!

Плоскагупсаны бизде Нарында "Кычкач" деп эле айтат.

[babnik]

Алболу деген соз эмне деген ким билет билсенер айтып койгула.

[LIFE]

Цитата

Плоскагупсаны бизде Нарында "Кычкач" деп эле айтат.

Чылапчынды же илегенди «таштек» деп айткандар, б.а. ат-башылыктар кычкачты «ат тиш» деп айтышат. 

[LIFE]

Цитата

Алболу деген соз эмне деген ким билет билсенер айтып койгула.

«Алболу» деген сөздүн маанисинин эмне экенин билбейм. Бирок сөздүн тыбыштык турпаты кыргыз тилиникине ылайыксыз келип тургансыйт. Ошондуктан, тууралап сурап, кайсы учурларда колдонулганын жазып койсоңуз, маанисин түшүндү рө ала турган адам чыгып калар. 

[newman]

лично мен Ош жактыгы эмес(менин айылым Ош шаарынан 336 км алыс) озубуздун айылдагы создодон айтайын:
сыйыр-уй
паншак-бешилик
битта-бироо
каса-кесе
ат(в основном)-жылкы
ходик-коделек(колдо такай)

[Барс]

"Алболу" ,же кээ бир жерлерде "албали" - орусчасы: вишня. Ал эми ошого уйкаш "кайнолу" , же "кайналы" -орусча: слива. Менимче, "вишна" , " ислива" деп тилибизди буруп кыйналгандан көрө, "алболу" , "кайнолу" дегенибиз оң го?

[LIFE]

Цитата

лично мен Ош жактыгы эмес(менин айылым Ош шаарынан 336 км алыс) озубуздун айылдагы создодон айтайын:
сыйыр-уй
паншак-бешилик
битта-бироо
каса-кесе
ат(в основном)-жылкы
ходик-коделек(колдо такай)

пишек менен лингачы?

[Барс]

Менимче, "паншак" фарс тилинен кирген го... Панж-беш, шак-мүйү з, же бутак. "Бешилик=беш+или
к.Кээ бир жерлерде "айры"- эки ача.

[LIFE]

Цитата

"Алболу" ,же кээ бир жерлерде "албали" - орусчасы: вишня. Ал эми ошого уйкаш "кайнолу" , же "кайналы" -орусча: слива. Менимче, "вишна" , " ислива" деп тилибизди буруп кыйналгандан көрө, "алболу" , "кайнолу" дегенибиз оң го?

«Алболу» деген сөздү чечмелегениң издер жакты. «Ал» деген сөз негизи эле Азиянын бардык тилдеринде «кызыл» маанисинде учурайт. «Ал» сөзү менен байланыштуу көп сөздөр бар. Алардын бирөө азиялык элдердин мифологиясындагы «албастылык» же албарстылык (алмас, албаз, албас түрүндө да учурайт) түшүнү гү болуп эсептелет. «Ал» сөзүн санскритче деп да эсептеп жүрүшө т. «Болу» - тоголок же топ формасындагы нерселер. Демек, «кызыл тоголок» же «алча» дегенди түшүндү рөт экен. «Алча» жана «алма» деген сөздөр да санскритчеден келгени болжолдонот.

[LIFE]

Цитата

Менимче, "паншак" фарс тилинен кирген го... Панж-беш, шак-мүйү з, же бутак. "Бешилик=беш+или
к.Кээ бир жерлерде "айры"- эки ача.

Туура баамдагансыз. Кыргыз тилиндеги «манжа» сөзү да фарсинин «панж» сөзүнө н келген. Ал эми «манжа» маанисиндеги «шоошак» деген кыргыз тилиндеги экинчи сөздүн төркүнү жөнүндө эмнелерди айтууга болот? 

[Барс]

Бир тактап кетчү нерсе, "алболу" алча эмес. Кээ бир жерлерде ушул экөөн аралаштырып атоо да кезигет. "Алболу" "гилас" сыяктуу мөмө, бирок андан кичинекей. Ал эми гиласти "Кокон гилас" деген ыр аркылуу Кыргызстан билип калды окшойт...

[LIFE]

Цитата

Бир тактап кетчү нерсе, "алболу" алча эмес. Кээ бир жерлерде ушул экөөн аралаштырып атоо да кезигет. "Алболу" "гилас" сыяктуу мөмө, бирок андан кичинекей. Ал эми гиласти "Кокон гилас " деген ыр аркылуу Кыргызстан билип калды окшойт...

Бек Борбиевге таазим кылыш керек экен.  Негизи, ушундай сөздөрдү өнөр адамдары өз эмгектеринде көбүрө өк колдонуп, адабий нормага жеткирсе жакшы болмок. Тил байымак, эч кандай зыяны жок.

[temu]

Цитата

Цитата(Барс @ 19.5.2009, 15:17) <{POST_SNAPBACK}>" Кокон гилас "

Гилас деген орусча черешня болсо керек же вишня бы?