[Aizurok]

Жок туура эле уйлондук. Мен эми санам тынч,. Айылга барып бульжакта аялым бар экенин айтам.Ал жактан атам менен суйлошуп, мумкун аны бул жакка алып келербиз.Же сени айылга алып барам,-деген Рахмандын созуно Зейнеп.' . Ооба анын туура кары адамды кароосуз, жалгыз калтырып койот белек. Ал киши мененда суйлошуп, акылдашыш кереко,.Ал эмне десе ошондой чечебизда' -деди. Ошентип Рахманга тамагын берип айылга узатып жиберди,. Аны менен коштошуп атып,'',Сенден суранам тезирек эсен-аман кел,. Мени жалгыз калтырба,. Мени лушманга шылдын тууганга кулку кыла корбо,-деп какшап улам айтып калды Зейнеп......... ,., .Рахмандын келишин Клара ооруканада жатып кутуп атты. Ал келгенде эмне деп айтатурган создорун, улам эстеп план куруп,ойлонуп койду. Ал эми Таабылды каря менен Мариям , Рахман келсе эмне болор болду экен деп чыдамсыздык менен кутуп, оздорунчо кыжаалат болуп атышты.Кларага оруканасына экинчи жолу Мариям басып барган жок..

[Aizurok]

..Эртен менен тан эрте чыкан Рахман, туш оой айылга келди. Уйго киргенде эле астынан кичинекей уулу Тилек чуркап чыгып тосуп алды. Рахманды коруп Тилек эреркеп ыйлап жиберди, Уулунун бети-башынан оопкулогон Рахман аны соротуп аты. Ой сага эмне болду? Мени сагындынбы- деди Тилек башын ийкегенден болок эчнерсе айта албай турду.Анан атасынын мойнунан кучактап' ,',. Мамам доктурда жатат. Ал колун кесип жердин баары кан болду....деди Тилек. Клара колунун венасын кесип салганда Тилек уйдогу ызуу-чудан ойгонуп, берки болмого келип, ошол кунку окуялардын баардыгын оз козу менен коргон эле.Уулунун созуно тушуно бербеген рахман:-) Маман колун кесип алды дейсинби' -деп сурадыОоба атам Мариям эжемдер менен урушту,-дедиТилек. Анан папа сен башка аял алдынбы? -деп кошумчаладыКим айты аны сага.? Мамам айты. Папан сени жаман корот, ошондуктан ал башка аял алганы жатат дебедиби,. Маман ошентип айта берета'-деген Рахман уулун которуп уйго кирди. Мариям Рахмандын келгенин коруп суйунуп кети.,',Ий келгениниз рас болбодубу' -деп ал жайды сурашып. Мариям чай койуп досторкондун устун жайната салды.Рахман менен Мариям чай ичип олтурушту. Кларанын кантип ооруканага тушуп калганын, . Зейнеп экоонун тойун суйлошуп олтурушту.Ангыча сыртан Табылды каря кирип келип, уулу менен учурашкандан кийин.....

[Aizurok]

Уктунбу эмне болгонун.? -деп сурады.Уктум ата, Кыларанын ушушдай иттикиндей кыйалын коруп билип эле журбойбузбу. Эртен ооруканага барып, эснеси ооруйт экен., бут барын тактап сурап келсемби деп атам,-деп оор ушкурунду Рахман.Уйлондунбу, тойунар кандай оту'? - Табылды уулуна карады.Ооба уйлондум.Эми Клара сенин уйлонгонунду укса кантер экен.?Менин башка аялга уйлонгонумо озу себепкер,-деди Рахман......Эртенменен эрте райборго Тилекти эрчитип жоноп калды Рахман.Клара Рахманды качан келип калат деп ооруканада чыдамсыздык менен кутуп аткан эле.Терезеден уулу менен Рахман жетелешип келетканын коруп ичинен суйунуп кетти.Сыртка чыгыа алардын астынан утурлай чыкты .Тилекти опкулоп эркелетип аткан Клара Рахмандан' ,', Менин эмне болгонумду уктунбу? -деп сурадыУктум, эми ден-соолугун кандай деп сурады РахманЖакшы эле.. . Сага бир сурпиризим бар деп Рахманды карап жылмайып койду.Эмне болгон сурпириз?Айтайынбы? Айтпайсынбы эртерек.Эсин ооп жыгылып калба.Айткын келбей жатса айтпай эле кой. Мен сенин сурпиризине кызыканда жокмун,-деп Рахман кайдыгер унчукту.Менин боюумда бар деди Клара-, Рахманга.Рахман Кларадан мындай соз угам деп ойлобосо керек, тан кала бир паска унчукпай туруп калды.Анан бойундагы бала кимден экенин билесинби? -деп сурады.Бул эмне дегенин?-деген Клара бетин басып ыйлап калды,-Мама ыйлабачы деп жанында турган уулу сооротуп кирди,Рахман унчукпай мисиреймп карап турду.Сен кандай таш боорсун?!! -деди Клара Рахманды карап.Боюундагы баланды эмне кылайын деп атасын? -деди Рахман.Эмне кылмак элем! Торойм! Же эмне сага баланын кереги жок беле! Озун дайым мага бала торосон деп айта берчу эмес белен.! Мен ошентип бала торо деген сайын ' сен так секирчу эленго...Экинчи торобоймун дечу эмес белен!Эми эмне болду сага!Тилекти жалгыз кылгым келбейт.Мен сенин курсагындагы бала менден экенине кумонум бар.-Эмне деп ойлосон ошо деп ойлой бер!Мага азыр тынчтык керек нервимди бузба.Врач мени коп капаланба деди.Бугун ооруканадан чыгам,. Дайарданып койгом'' ,. Мени кутуп тургула деген Клара ооруканага кирип кетти.

[Aizurok]

Клараны ооруканадан чыгарып айылдагы уйуно алып келишти, уйдогу Таабылды карыя Мариям да Клара менен суйлошпой койушту. А Клара озлорунун укточу болмосуно кирип алып'- кроватында чалкалай жатып'.Силер кыйын болсонор ушул уйдон чыгарып коргуло',- деп кекенип атты.Женемдин эмнеси ооруйт экен деп сурады Мариям сырта жургон РахманданАнын жч жери деле оорубайт экен.Анан эмнеге мен каттуу ооруп атам деди откондо.Айта бербейби... . Кларанын боюнда бар экен...Боюнда бар бекен? Мариям чочуп кети.Ооба ошонучун мени чакыртыптыр. Клара женем сиздин уйлонгонунузду уктубу? Сураган жок мен айткан жокмунЭми эмне кылалы дегени турасыз.Аны озумдагы билбей атам. Бирок Клара менен барибир чогу жашабайм.Андан каттуу конулум калды. Мен Зейнепке уйлонуп алгам ошону менен эле жашайм го.Короско эми Клара женем боюмда бар деп торкунуно кетпей койот.Мурда эле кичинекей Тилекти бетине кармап кетпей атылего.-Эми ага жакшы шылтоо табылган турбайбы, деди айласы куруган Мариям.Ары жакта малдарды жыйнап жургон Табылды Мариямдан иштин чоо жайын угуп , каттуу конуоу калган келини Кларанын кетпесин сезип турду.

[Aizurok]

Арадан эки уч кун откондо, Рахман шаарга кетем деп дайардана баштады. Менин ушундай кош бойлуу экенимди коруп туруп шаарга кетип каласынбы? Эми азыр комондировканды токтотсон боло! Же жанагы Зейнеп деген катынынды сагынып кетинби! Же мени бойумда кылып дагы бир башка катынга уйлоном деп атасынбы! -деди Клара Рахманды карап. Мен ал Зейнепке уже уйлонуп алдым! -деген Рахмандын созуно Клара анча ишенбегендей' ,',Ага качан уйлонгонго жетишип жибердин эле? -деп сынай сурадыОткондо сен ооруканага жатып калганда, уч торткун шаарда журбодумбу ошондо уйлону тойубузду откоруп келгем деди Рахман.Сен акмак турбайсынбы! Сволоч десе. Мени менен жашап жатып ал катынга уйлонуп алдынбы? - деп кыйкырган Клара долусу кармап жанында турган Рахманды жулмалап' чапкылап кирди .Мен сага талагынды колуна берип' эчак эле торкунуно кеткин деп жообунду бергем.Сен бул жака жашап кетпей койсон эле' мен сага эр болуп жашап журо берет деп ойлодун беле.Болду мен сени менен жашабайм торт тарабын кыбыла.

[Aizurok]

Менсенин ушундай иттикиндей кыялындан, озундон тажадым! Каалаган жагына кете бер. -деп Рахман сыртка чыгып кетти. Анын артынан чыкакн Клара ач айкырыкты сала,','- Мен эми бул уйдон эки балам менен эч жакка кетпейм! Керек болсо мени менен жашагынар келбесе, бул уйдон озунор чыгып кеткиле! -деп Клара долуланып кирди;: ..Рахманды Клара эч жакка чыгарбайм деп эшикти тосуп, шаарга барбайсын деп туруп алды. Бирок, шаарга кетчу автобус келээр малы болуп калгандыктан эшикти тосуп, чыгарбай, тибирендеп урушуп аткан Клараны куч менен туртуп, жоногон Рахман сыртка чыгып кетти. Бери жакта аларды карап турган кичинекей Тилеке карап Клара;- Папан сени таштап башка балага кетип баратат, артынан ыйлап эрчип, кетирбе! Бол, ылдам тез! Анпеса ал автобускв тушуп кетет! -деп тукуруп кирди. Энесинин созуно ишенген кичинекей уулу Кларанын айтуусу бойунча Рахмандын артынан ыйлап;Папа мени таштап кетпечи-деп ыйлап эрчип чуркап жоноду. Аялдамага шаарга кетчу автобус токтоп', Рахман жаны эле автобуска тушойун деп атканда кичинекей уулу артынан Тилек келип бутунан кучактап койо бербей, кетпе деп ыйлап туруп алды. Эгерде ушинтип Клара озу келип, бучкактап кетпе деп ыйласа. Рахман анда катту конулу калган' туртуп туруп шаарга кетип калмак. Ал эми баласуулун антип',туртуп кете албай калды. Автобус кеткенче Рахман баласын алдап корду, бирок Тилектин кетээр туру жок эле.Рахманды Тилек шаарга жибербей койгонун, бери жактан коргон Клара мыйыгынан жылмайып, табалап карап турду.

[Aizurok]

'' Эми сен кыйын болсон бизди таштап кетип кор''-деп ичинен кекенип аты! Рахман кичинекей уулун жетелеп уйн карай кирди. Короодо малдарын жайлап жургон Таабылды карыя уулунун шаарга кетпей эле кайра келип калганын коруп,',' Эмне болду уулум? Шаарга барбай калдынбы? -деп сурады.Мени тилек жибербей бучкактап ыйлап туруп албадыбы' ,-деди Рахман.Ай балам ай! Дайым шашып иш кыласын да . Зейнепке уйлонбой эле койо турсан болмок экен.Эми ал сени тиги жакта кутуп атса', сен бул жакта аялын менен ажыраша албай журсон.Бул Клара сени менен ажырашпайт. .ко..... Кош бойлуда тура-деди . Таабылды да нааразылана. Мен Зейнепке уйлонуп алганыма окунбойм. Клара менен баары бир жашабайм ата. - Мен Кларага откон жолкуда катуу тарынбадымбы. Менин тебетейимди тоголото тепедиби.... . Ошого катуу капа болдум. Ыраматылык байбичем экообуз ушунча чогу жашап, бири бирибиздин конулубузду каттуу калтырышкандай урушкан эмеспиз. Менин баш кийимимди ушу келиним тээп , кордук коргозот деп ойлогон эмес элем,-деп ушкурунгон Таабылды.Рахман менен Таабылдынын суйлошкон создорун Клара уйдун ичинде кулак туруп, атайын тыншап атты.'' Карасан какбаш'' уулун тыйгандын ордуна, кайра мага тукуруп жамандап бири-биризди уруштуруп жатканын! Эми мен сага Клара ким экенин даана коргозом.Шашпай тур - Какбаш! Ушул уйдон качып чыкпасан элеби Клара атымды башка койом-,-деп кекенип жатты.,','

[Aizurok]

Мен озумдун уйумо кетсем болот эле, Тигил жактан кайын журтум торкунуно кетип келбей атат деп айтышат ко..Балдарымда эмне болду деп сарсаана болуп атам .-деп калды бир куну Мариям. Эми уйуно эле кетебер кызым."чыкан кыз чыйдан тышкары" .-дейт.Анын сынарындай сенин уйун,булон башка деди Таабылды каря.Бирок мен кетип калсам, сизге тиги КЛАРА женем тамак бербей, сизди кордоп койобу деп санаам тынбай атпайбы. Андан коро мени менен,неберелериниз менен журуп келбейсизби, деген кызынын созуно Таабылды;; Мен кетип калсам бул жак эмне болот, мал жанды ким карайт? Рахман эртеден кечке иште. Ал эми Клара мал менен иши жок.Мен эми бул жакта биринчи жолу жашап атымбеле?.Баардыгына чыдап конуп келатам, ушинтип эле жашай берем.Сени менен эрчи барсам балдарын,куйон, куда-кудагыйлар эмне деп ойлошот.Уй ундо уулу туруп, Кызын эрчип келиптир деп айтпайбы.Андан коро кудай ушул уйумдон эле айтсын. -деп айты Таабылды; Кызынын созуно конбой койду;;

[Aizurok]

Ошентип арадан анча мынча убакыт откондон кийин. Марияам озунун уйун коздой жол тарты.Кетип баратып атасына;Эгерде сиздин конулунузду оорутуп, ачка кылса Клара женем. Рахман байкеме айтыныз.Же мага кавар берип жибериниз. Эмида тез тез келип турганга аракет кылам ата.- сиз учун деди Мариям.Мариям кеткенден кийин Таабылды карыя кадимкидей омсондой, тушту.Кызына коно тушуптур.Ал атасын ач койбой,убагы менен тамак берип, жуундуруп тазаалап турчуу.Кызы кеткенге бир кун болбой атып Таабылды каря ачка боло баштады, Клара уулу менен тамактанып, чай ичип туруп дасторконду жыйнап, мезилдетип бааржокту жыйнап, нан , жейтурган нерселерди катып койчу болду. Уулу экоо тамактанып олтурганда сыртан Табылды кирип калса, кишиби, иттпи дегендей мамиле жасайт. Озун ынгайсыз сезген карыя оозунуп келип дасторконго олтура албайт. Бир жолу карды ачкан карыя эртенменен Тилек менен Клара тамактанып олтурганын коруп. дасторкондун четине кочук басканда;;Бирок КЛАРА дасторкондун устунон бир чыны чай берип койбой, жыйнап салган. Ошондон карыянын келининин астында шагы сына тушкон.Табылды ошондон алар тамак ичип атканын билседа уйго кирбей сырта журо берчу адат таап алды. Же капысына билбей кирип келчу болсо, озун ынгайсыз сезип кетчу. Эртеден кечке ачыган жарма же айран ичип алат. Таабылды карыя . Кээде карды катуу ачканда кошуна кемпир Токтобубуго барып;;

[Aizurok]

- Ыя байбиче чайын барбы деп койдуруп ичип алат. Токтобубу да чайды жон бербей, Клараны жамандап атып берет. Мариям кызы кеткенден кийин Таабылды кароосуз калып, арыктап., жудоп, кирдей баштады.Баягыдай болуп башынан ылдый биттеп, башынан ылдый биттери куйула баштады :-) Рахман Клара менен кундо кыжылдашып урушуп, озунун эси дарди шаарда калган Зейнепте болуп, атасы Таабылдынын эмне жеп эмне ичкени менен , кантип жашап атат ал менен конул бурбай калды. Таабылды карыяда уулунун колу бошобой атканын билип, экоо коптон бери мандай тескей олтуруп, ата баладай суйлошо элек эле. Бир куну Рахман эртен менен жумушка баратып атасы менен суйлошконго улгурду. Жумуштан эртээрек келип журсон боло, балам. Сени менен олтуруп суйлошойун дедим эле.- деди карыя.Эмне соз бар эле? Азыр деле айта бериниз?Эми кантип, кандайкылып, ким менен жашайын деп атасын? Зейнеп менен эле жашаймгоо ата......Агада бара элексин, сага таарынып аткан жокпу?Жоок ата, ал тушунуктуу аял. Мен жумуштан кунуго телефон чалып атам. Кларанын кететурган деле ойу жок окшойт....Кетпейм ушул уйдо калам дейт. Эгерде ошентип кок беттене берсе, закондошуп туруп уйду тен болушуп, тйешелуу болугун алып, шаарга кетип калабыз. Клараны балдар менен ушул уйго' калтырып кетем.,-деди Рахман. Сен шаарга кетип калсан мен кантем? -деп тынчыздана сурады Таабылды Кызыксызго мен сизди кантип эле ушул уйго, Кларанын жанына жалгыз таштап кетейин. Озум менен кошо шаарга ала кетем. Сизди Клара бул жактан кууратпайбы.

[Aizurok]

Биз барда ушунча конулунузду оорутуп атат, кыйнап атат, биз жокто тамак бербей, ачка кылып койота.-деп суйлогон Рахмандын созуно',' ,-Таабалды оор ушкуруно.Азыр деле Клара экобуз чогу тамактанбайбыз деди . Ал келин карамак тугул, киймдерин жуубай, ачка койгонун айткан жок уулуна.Рахман атасынын акыркы созуно анча конул бурбады.,' ,' Калган созду мен жумуштан келгенде суйлошолу, мен шашып атам дедида кетип калды.Таабылды карыя малдарын бадага кошуп, уйуно келсе. Клара менен Тилек тундогудон калган мантыны жеп атышкан экен, сыртан кирип келген Таабылдыны корсода Клара кормоксон болуп унчукпай тамак ичип олтура берди. Кичинекей Тилек Таабылдыны карап,',' Ата-кел быяка менин жаныма олтур, манты же деди. Жон олтурчу элди койуп озун тамактанып ал деп канча жолу айтам сага! Тынч олтур! -деп Клара уулун урушуп тыйып кирди. Бирок Тилек энесинин созун укпай эле, Таабылдыны тамака чакыра берди.Озун эле иче кой деди Табылды небересине карап,',' Манты калбай калата чон ата! Кел экообуз жейбиз деп тепилдеп, келип чон атасынын колунан жетелеп келип жанына олтургузду. Ушунуку отту! Тынчыраакта тамак ичирбейт! :-) -деген Клара уулун урушуп ордунан туруп кетти. Мамам кетсе кете берсин ээ ата. Экообуз тамак ичебиз. Мен мобу мантыны же деп чон атасынын оозуна, бытыкый колдору менен салып аты. Конулу чогуп турган Табылдыны кичинекей Тилектин кылгандарына, таттуу создоруно ичинен ыраазы болуп , элжиреп атты.Небереси экоо бир топко чейин кобурашып., тамак ичип олтурушту.Аларды берки болмодо карап турган Клара, кыжыры келип , ит атайы тутулуп чыкты.Бир уйдо жашап жатышсада, байа кунку уруштан кийин кайнатасы экоо сулошчу эмес.Кундузу Рахман жокто кайнатасына тамак берчуу эмес, .Кечинде жумуштан келген Рахман менен чогу олтуруп тамактанып алчу.Анпесе Клара тамактарды эмес нандардыда оздоунун уктоочу болмосуно катып койчу.Табылды карыя келин-уулунун укточу болмосуно таптакыр кирчу эмес.Ошонусун билген Клара бар тамак ашын ошол жакка култап койчу. Кечинде жумуштан Рахман келгенде сыр бербей дасторкон устун жайнатып койчу. Эртенменен небереси экоо манты жегенге, кундогуго караганда Таабылды ток журду.Эмесе кечке жургон , кечинде муундары калчылдап калчуу.Ушинтип унчукпай журо берсе келини, тамак бербей кыйнашын билген карыя, жекече Клара менен суйлошуп корууну чечти.Баагуусу начар болгондонбу, же байбичеси Батма коз жумгандан кийин эле Таабылды тез каарый тушту,чачы, сакал муруту куудай апак болуп агарып кетти.Бир куну малдарды бадага кошуп келген Таабалды уйго кирди. Бул учурда уулу эко тамактанып болуп, дасторконду жыйнаганы атыптыр. Таабылды унчукпай келип дасторкондун четине кочук басты. Ал олтураары менен Клара ордунан атып туруп, дасторконду жыйнап шыпылдап кирди. Ошондо табылды,', 'Балам мага бир чыны чай берип койчу деп, акырын суйлоду.Чайды озунор эле куйуп алгыла! Силер мени жек коруп Рахман экообузду ажыраштыргынар келип атпайбы. Эми шаардагы Зейнеп деген келининер келип, силерге ошол чай куйуп берсин. ,'-деген Клара одурандап бир тийди. Рахман экоонор ынтымактуу жашасанар эле, мен кантип сени жаман коройун. Сенда каарып улгайасын Клара. Омур бою ушинтип тастындап жаш болуп, озунду озун билип жашайсынбы! Азыр сен мени кандай сыздатсан, каарыганда мендей болуп калышын толук ыктымал,Ыраматылык байбичем....

[Aizurok]

Ыраматылык байбичем Батманын да ак батасын бир жолу алган жоксун, Жок дегенде менин ак батамды алып койсон боло. Мен сага эмне жамандык кылдым эле, сен мага тамак бербей, ушунча кордогудай. Дайым балам дегенден башка соз айтчуу эмес элем гоо,-деген Таабылды нааразы боло Клараны карап суйлоду. Кайнатасын коройун деген козу жок Клара анын созун туура кабыл алгандын ордуна, ал суйлогон сайын кыжыры келип атты',',Анан' ,',Рахмандын башка аялга уйлоном дегенине, менин торкунумо ажырашып кетишиме силер кунолусунор. Мен силерди омур бойу каргап журуп отом. Менин каргышымдын бири болбосода бири тйер, силерге, . Бул уйдон эми эч жакка чыгара албайсынар ! Эмне учун мен эки балам менен силерге ушул уйду , силерге жон жай таштап кетип калышым керек экен! Эгерде менден тажап, жашагынар келбесе, озунор ушул уйдон чыгып кеткиле.! Силерге каргыш тийсин. !

[Aizurok]

Менин канчалаган коз жашым акты.! -деди жашка муунган уну менен Клара кайнатасын карап. Сен мени каргагандай мен сага анчалык жамандык кылган жокмун. Мейли каргасан карга , жалгыз уулум Рахманга, кыздарыма кудайдын козу туз болсо болду. ''Боодо каргыш бооругода тийбейт'' дегендей, кудай баарын коруп турат деди Таабылды карыя.Менден жакшылыкты кутпой эле койунуз ! Мен ушул уй буулодон, силерден коонум калды. Кайсы куну кайсы шайтан азгырып, кудай мени ушул кунго туш кылып койду, билбейм ! Мен аябай бактысыз аял экемин ! Сен бактылуу болчусун ! Бирок озуно-озун кылып алдын- деген Таабылдынын созуно Клара,',' Мени силер бактысыз кылдынар ! Эгерде силер жок болсонор Рахман экообуз бактылуу жашамакпыз. Силер бул уйдо артык башсынар ! Кемпиринер олбой эле озунор олсонор болмок. ! - деген Кылара ичиндегини бут айтып салды. Келининен укан уу тил Таабылдынын сай-соогуно жеткендей болду. Ону бозоруп кангырыгы тутой олтурган ордунда кемпири Батманы эсине салды......Келини Клара менен жай суйлошуп, бир уйдо жашапаткандан кийин ынтымакка келип, бири бирибизди сыйлайлы деп ойлогон. Таабылдынын Кларанын айткан созунон кийин шагы сынып, конулу калды. Таабылды деле келининен буга чейин каттуу коону калып, журогу муздап калган эле, . Ошентседа буга ушинтип кор болуп, ачка журбой ынтымакташалы деп ойлогон. Кларага соз айтса эле анда кагуу жешин билген Таабылды, ага суйлогондонда зарканып калды. Баласын тилдемиш болуп, кайнатасы турсада ага келтирип каарып, каргап-шилеп, уруша берчу адат таап алды. Баардыгы ушунчалык жанына батып кеткенде Таабылды чарайга кирип алып, бир сыйра ыйлап , ушундай тагдырга кабылганына окунуп, кемпиринин артында ушинтип кор болуп калганына кейийт. Денеси кирдеп, койнокторун улам которуп кийе берип, таза кийимида калбай калды. Озу анын кийимдерин жууп бербегени аз келгенсип, Клара уйуно самын- дагаралардан бери Табылдыдан катып салган....

[Aizurok]

Айылдагылар Таабылдынын ото эле арыктап, жудоп, кир болуп, тез каарып кеткенин корушуп., бири Клараны кунолосо, бири Рахманды атасын карабайт дешип куноолоп, оздорунчо ушактап журушту. Башынан , сакал мурутунан бити куйулган Таабылдыны корушкон айылдагылар аны ''бит сакал Таабылды' ' деген атка кондурушту. Бир куну кечки тамакты ичип олтурганда Рахман атасы- Таабылдынын сакалынан капкара болгон бит астындагы тамагына тушуп кеткенин коруп. , жийркенип жиберди. Тамагынызга бит тушуп кеткенин Таабылды карыя байкаган жок. Ата эмнеге мынча жудоп, биттеп кеткенсиз,! Тамагынызга бит тушуп кетти,! -деди Рахман. Бул созду уккан Клара экиленип, журогу айланып аткандай тур коргозо окшуп, жийркен ордунан атып тура калдыда,', ' Силер менен чогуу тамак ичиууго, жашоого таптакыр мумкун эмес, ! Деди',',Ойлуу олтурган Таабылды анын созуно тушуно бербей аны карап, эмне дейсин ? -деп андан ары таиагына кашык салып ичейин деп жатканда Рахман ага жини келе колундагы чон кеседеги тамагын жулуп алды',',Ушул тамакты кантип ичип атасыз ! Таабылды уулунун эмне дегени, келини эмге себептен туруп кеткенин билди.Ата эмне жудоп кеткенсиз кара жанынызга эле ?! -деди атасына карап',' Ээ ээ балам сен эмнени билесин. ? Сен адегенде кантип , кпндайкылып жашап атасыз ата деп , бир ооз сурап койдун беле ? Карачы менин чачтарымды, сакалдарымды. Ушунча убактын ичинде куудай болуп агарып, тез каарып кеттим. Мени менен тен абышкалар менчелик каарып, жудошо элек. А менчи? Айтып Клара эконду уруштурайын деген эмесмин. Бирок.....деди Таабылды оор ушкуруно андан аркы созумду айтсамбы, же айтпасамбы дегендей. Клара сизге бир нерсе дедиби? -деп сурады Рахман. Уулум ал кош бойлуу . Ага унчукпай эле кой. Бирок менин кийимдеримди жукбай, бут баары уйулуп турат. Озум деле чала болсода жууп алмакмын Клара самын дагараларды катып салыптыр. ,менден. Жукнайын десем бир тоголок самын, же дагара жок болсо эне кылам.Андан ары суйлойун деп аткан созун , болуп жиберди Рахман.Клара кантип эле сизден самын дагараларды катып салсын. Сиз озунуз аларды жакшы карабай атасызго. ..деди Рахман атасынын созуно ишене бербей.- Менин жаныма анчалык калп айткыдай кандай куч келди экен, . Керек болсо эртеден кечке сен келгенче тамак бербейт,-деди уулунун озунун созуно ишене бербей атканына жаны кашайа Таабылы карыя.'.' ,- Клара тамак бербесе койсун деп, озунуз эле иче бербейсизби, ачка журо бербей! Же мага айтпайсызбы! -деди Рахман одурундап.

[Aizurok]

Ыраматылык байбичем Батманын да ак батасын бир жолу алган жоксун, Жок дегенде менин ак батамды алып койсон боло. Мен сага эмне жамандык кылдым эле, сен мага тамак бербей, ушунча кордогудай. Дайым балам дегенден башка соз айтчуу эмес элем гоо,-деген Таабылды нааразы боло Клараны карап суйлоду. Кайнатасын коройун деген козу жок Клара анын созун туура кабыл алгандын ордуна, ал суйлогон сайын кыжыры келип атты',',Анан' ,',Рахмандын башка аялга уйлоном дегенине, менин торкунумо ажырашып кетишиме силер кунолусунор. Мен силерди омур бойу каргап журуп отом. Менин каргышымдын бири болбосода бири тйер, силерге, . Бул уйдон эми эч жакка чыгара албайсынар ! Эмне учун мен эки балам менен силерге ушул уйду , силерге жон жай таштап кетип калышым керек экен! Эгерде менден тажап, жашагынар келбесе, озунор ушул уйдон чыгып кеткиле.! Силерге каргыш тийсин. ! Менин канчалаган коз жашым акты.! -деди жашка муунган уну менен Клара кайнатасын карап. Сен мени каргагандай мен сага анчалык жамандык кылган жокмун. Мейли каргасан карга , жалгыз уулум Рахманга, кыздарыма кудайдын козу туз болсо болду. ''Боодо каргыш бооругода тийбейт'' дегендей, кудай баарын коруп турат деди Таабылды карыя.Менден жакшылыкты кутпой эле койунуз ! Мен ушул уй буулодон, силерден коонум калды. Кайсы куну кайсы шайтан азгырып, кудай мени ушул кунго туш кылып койду, билбейм ! Мен аябай бактысыз аял экемин ! Сен бактылуу болчусун ! Бирок озуно-озун кылып алдын- деген Таабылдынын созуно Клара,','

[Aizurok]

Мени силер бактысыз кылдынар ! Эгерде силер жок болсонор Рахман экообуз бактылуу жашамакпыз. Силер бул уйдо артык башсынар ! Кемпиринер олбой эле озунор олсонор болмок. ! - деген Кылара ичиндегини бут айтып салды. Келининен укан уу тил Таабылдынын сай-соогуно жеткендей болду. Ону бозоруп кангырыгы тутой олтурган ордунда кемпири Батманы эсине салды......Келини Клара менен жай суйлошуп, бир уйдо жашапаткандан кийин ынтымакка келип, бири бирибизди сыйлайлы деп ойлогон. Таабылдынын Кларанын айткан созунон кийин шагы сынып, конулу калды. Таабылды деле келининен буга чейин каттуу коону калып, журогу муздап калган эле, . Ошентседа буга ушинтип кор болуп, ачка журбой ынтымакташалы деп ойлогон. Кларага соз айтса эле анда кагуу жешин билген Таабылды, ага суйлогондонда зарканып калды. Баласын тилдемиш болуп, кайнатасы турсада ага келтирип каарып, каргап-шилеп, уруша берчу адат таап алды. Баардыгы ушунчалык жанына батып кеткенде Таабылды чарайга кирип алып, бир сыйра ыйлап , ушундай тагдырга кабылганына окунуп, кемпиринин артында ушинтип кор болуп калганына кейийт. Денеси кирдеп, койнокторун улам которуп кийе берип, таза кийимида калбай калды. Озу анын кийимдерин жууп бербегени аз келгенсип, Клара уйуно самын- дагаралардан бери Табылдыдан катып салган....

[Aizurok]

Ошол тамакты озум эле ичейин десем, аныда койбой катып койуп атпайбы. Сен жумушка кетер замат жылаан сыйпагансып, бир кесим нада тапай клам. Кечинде жумуштан келеринде эч нерсе болбогонсуп баардык тамактарды жайнатып койот деди Таабалды карыя . Атасынын созуно ишенер ишенбесин билбеген Рахман',' ,Анда эмнеге мага айтпай журдунуз эле? -деп сурадытРахман. Клара эконор ансызделе кундо жанжалдашып атасынар. Эми мен да айтсам, дагы урушасынар деп ойлогом, ошондуктан айткан эмесмин. Анын устуно Клара уйдогу жанжалдын баарын менден коруп , мени кунолойт, деди оор ушкуруно. Таабылды. Буга чейин ал Кларанын кылыктарын Рахманга айтпай эле койойун деп ойлогон. Азыр жаны кашайып, айтып салганына , эми экоо дагы мен учун урушуп кетпесе экен,-деп окунуп алды. Кайнатасы менен Рахмандын созун аркы уйдо бут тыншап , бут баарын угуп олтурган эле.Атасынын созун чын бышыгын биле албай ордунан турган Рахман Клара кирген болмого жоноду. Уулуна кабагын карыш туйо баратканын коргон Таабылды карыя',' ,.Эми клара меген анчалык каттуу кетпей, жай айтып тушундурсон деди. Рахман унчукпай басып кетти. Куйосунун озуно келетканын сезген клара, бутунун учу менен акырын бамып барып, эс алып жаткандай тур коргзо, билмексеньболуп жатып калды. Эшиктен кирип келген Рахман Клараны карап',' ,Атамдын айткандары туурабы деп сурады? Атан сага эмнени айты мен каяктан билейин ? -деди Клаоа. Сен ага кундузу кечке тамак бербей , бар тамакты катып койот турбайсынбы. . . Анысы аз келгенсип самын дагарадан бери катып койот экенсин.Ушу чынбы? -деп кекете сурады Рахман.Атан эконор эмнени эле келжиреп атасынар?! Тамак аш, дагара самындар туратко, оз ордуларында эле! Эмне эми мен атандын бети кирдеп, биттеп кетиптир деп жыланачтап алып киринтейинби. ! Атандын мээси ордундабы! Жок дегенде адам ишене турган созду айтса боло. Ушул создорду уйалбай сакалдуу башы меген кантип айтты ! Сакалыьортонгур десе ! Эми бут баары бутуп экобузду ушинтип уруштурайын деп атабы. Сен ошо келжиреген атандын созуно дагы бир аз ишене тушсон, макулбу.. . Мен кантип эле самын дагара, тамак ашты андан катайын. Ал бизди жалган жерден ушинтип айтып уруштуруп атпайбы. Эми мен ага корбогон кордукту коргозом. -деп бетирмачылык кылып долуланып кети Клара.Бери жакта келини догурунуп атканын укан карыя, озунун ушул жашоосуна , тагдырына наалат айтып, ичинен Кларага нааразы болуп, журогу кысылып чыкты. Кларада токтоп калбай, унунун болушунча катуу суйлоп, аны каргап шилеп атты, . Келининин ак жерден Рахманга жамандап кайра Таабылдыны куноолоп атканына, жаны кашайып ал, ордунан турду. Туз эле Рахман кыжылдашып аткан болмого кирип барды,. Кайнатасын коройун деген козу жок Клара, аны коро сала',',' Ушунунуз уйат эмеспи, свквлдуу башыныз менен балдарынызды уруштуруп атсаныз, андан коро ынтымака чакырып, акыл насаатынызды айткандын ордун, кайра бизди чабыштырып атасыз ! Мен качан сизден самын- дагараны бекитим эле, качан тамак-аштарды катып атам ! Жок дегенде адам ишене турган жалган айтсаныз боло..Мен бут баары жайнап , койгонун оз ордунда турса сени кантип уруштурайын. Кудй коруп туратко. Антип мага жалган жалааны жаап, кунолоп сыздатпа мени. Эгерде мен эртеден кечке ачка болбосом, оз убагында жуунуп тазалансам, ушинтип биттеп, кирдемек эмесмин, каарып арымак эмесмин. Тилинди тартып мени сыйлабасанда, койнунда жаткан, балдарындын атасы Рахманды сыйлап койбойсунбу. Уйалбай кнтип менден тамак ашты каткан жокмун деп айтып атасын. Мен сизден тамак катпайм деген Клара долуланып ыйлап кирди. Рахман атасынын созуно ишенерин билбей же аялынын созуно иенерин билбей ортодо туруп калды.

[Aizurok]

Анан ',',Эми эмне кылалы. Ар кимибиз бир уйдо, ушинтип урушкандан коро болунуп:-) -болунуп кетели. Оз жашообузду клролу деди.Мен ушул уйдон чыгып кетейинчи. Шаардагы мен сыйактуу карылар уйуно жеткирип бер. Мен силерге таарынбайм, . Элге озум кетим деп айтам.-деди Таабылды кангырыгы туьой.. . Чукодой болуп арыктап, азыркы мусапырдай болгон абалын, кирген адамдын боору ооручудай эле.Атасынын айтып аткан созуно тушунбой Рахман.Сиз эч жакка кетпейсиз! Анда мени бул уйдон чыгып кет дегени турасынбы, деди Клаоа.- Мен сага эчак эле ажырашалы деп айткам, кеткин келсе чыгып кете бер- деп кайдигер унчукту КлараБул кйдон мен эч качан эч кайда кетпейм . Олтуруп туруп олугумду гана чыгарбасанар , озум чыкпайм. Тушундунорбу , эгерде мени менен жашагынар келбесе , озунор чыгып кетктле деди Клара. Экоо бир топко дейре урушушту. Акыры Клара уулун котордуда башка болмого кирип кеткен бойдон кайра чыкпады.Кундо жанжал болгонго, уйдун куту кетип козуно суук коруно баштады Табылдынын. Эртеси куну Рахман эртенменен тан эрте жумушка кетти. Клара кетери менен кайнатасына жини келип , тамак ичуучу юолмосундогу тамак аштарды кайрадан мурдагыдайткылып оз болмосуно ката баштады , менден катат деп жамандайт какпаш чал деп кубуронуп жыйнаштырып журду. . Озу салып кенедей кезинен бери жашап келген тамына, озуьбатпай, оозу толо тамак ичпей, дайым ачка жургонуно ызаланып сыртка чыкты. Ушул жашоого тойуп кеткендей болду,. Келинине нааразы болуп баардыгы жанына батканынан, козуно жаш тегерене, озунун коргон кордугуна, тагдырына наалат айтып келинин каргап жиберди. Буга чейин карыя эч кимге зыяны жок момун болсо ичинен келинине жини келседа ага нааразы болглну менен эч качан каргачу эмес эле. Анан ушул жашоого тойдум...... деп кубуроно мал корого кирди . Дубалга илинип турган, музоо аркандоочу арканды алдыда , озунун мойнуна сыйртмак кылып салды......Табылды карыя мойнуна салган сыйртмактын бир учун коордогу бастырмага байлайын деп жатканда, ары жактан Кичинекей Тилекти уну чыгып калды, ал короого кирдтда Таабалды чон аасынын эмне кылып жатканын тушуно беобей, жалдырап каоап клды. Мандайында озун карап турган небеоесине Таабылды.- Барагой уйго кетчи деди аны кетиргиси келип,.Сен эмне кылып атасын чон-ата деди , тушуно бербейМенби чон атан баарына тарынып атпайбы - деген Таабылды небересине эмне дешти билбей калдыМагадагы тарындынбыьдеди эки козун чоон ачкан атамына карай.Сага эмнеге тарынайын каралдым деген Таабалды небересине ичи элжирей карап турду,Кичинекей небеоесинин астында асынып муунуп олгондон ьартынып, аны уйго кет деди эле.Тилек чон атасынвн созун угар туру жок эле, . Улам бир сурону берип чон атасын мандайында суйлоп туруп алды.Жанатан бери бааржокоткапа болуп олгусу келип аткан карыя, небересинин ширин создоруно элжиреп баарын унутуп салды. Небересин астына алып олтурган Таабылды ичи элжиреп , эркелетип атты. Бети башын мокум кана жытагылап атты.Тилек тур ордундан чон-атана жакын жолобо, бити жугат деп сага канча айтам деп уулуна кыйкырып аты,.Мен чон атамдын астындан турбайм. Мен жакшы кором чон атамды! -деген Тилек энесинин созун укусу келбей турду.Уулунун созтукпай атканына жини келген Клара алардын жанына жетип келди,.

[Aizurok]

Табылдынын астында олтурган Тилекти колунан жулуп алып, башка козго койгулап, чап чап жиберди. Эмне мени менен айтышасын! Сага ушинтип чон-атан уйротубу, мындай созунду укпайын деди Клара.Небересин уруп атканына ичи тутпой Таабылды бооруна алып, .Бул балада эмне куно, Мындан коро мына мени саба деп небересине болушту.Сиз ушинтип балага болушуп атсаныз балага кантип, туура тарбия бере алабыз- деди Клара',' ,Баланы минтип уруп эч качан жакшы тарбия бере албайсын, айтып тушундуруш керек- деди Таабылды.Энесинен токмок жеген Тилек анкылдап ыйлап.Мамам жаман мен сени жакшы корбойм деп айтып атты.Жакшы корбосон кой сендагы тукумунду тарткан жинди болосун, деген кылара уйдун эшигин тарс этире жаап кирип кетти.Убакыт билинбей эле биринин артынан бири ото берди. Боюнда бар Клара болбогон нерсеге жини келип баары менен урушуп , баласынанда ашып долуу болуп кети.Таабылды кайнатасын адам ордунада корбойт, тоготупта койбойт. Табылды ага суйломок турсун бир болмого батышпай калды,. Клара баардык жамандыкты Таабылдыда корчу болду, Тилек жыгылып тушсода, озу ичи бели оорусада Таабалдыны куноолочу болду.Атасынын мындай абалын эртеден кечке иште андан калсада Зейнептен кыжаалат болуп жургон Рахман сезбеди. Ошондой кундордун биринде кошуна кемпир Токтобубу баш багып калды. Эшигинин астында саксайып, мусапырдай болуп олтурган Таабылдынын жанына келип кочук басты.Ал жайды баарын суйлошкондон кийин Токтобубу соз баштады. Таабылды деди биз экообуз качантан бери кошунабыз, жамандык жакшылыктын баарына кубо болуп, ушунча жашка келипиз.

[Aizurok]

Сени менен ушунча жыл чогу кошуна болуп жашасамда , мынчалык жудоп, тез эле каарып кеткенинди байкаган эмес экемин. Карачы алдагы кийип жургон кийимдеринди , курмоолорундун киринен алдагы кийимдерин кандай ондо экенида билинбей калыптыр. Келинин начар мен аны жакшы дебейм, бирок кийимдеринди озун эле алмаштырып, которунуп алсан. Анан кир жууп жатканда башка кийимдерине кошуп жууп берип коймокта келинин. Озунду карап кичине таза алып журбойсунбу , ботом деди.Эй байбиче сен эмнени билесин. Мен жыргаганымдан ушинтип кир болуп, жудоп журот деп ойлойсунбу, . Же мага ушинтип кир болуп жургон жагат деп ойлойсунбу. Клара менин кирлеримди жууп берем десе , мени бербей атат деп ойлойсунго. Ал менин кийимдеримди жууп бермек тугул, карабайт дагын. Биз бир уйдо чогу жашаганыбыз менен, бири бирибизге кайдыгер, чочун адамдай мамиле кылабыз деди Таабылды карыя, оор ушкуруно.Рахманда сага кайдигер чоочун адамдай мамиле кылабы? Ал эмнеси ботом, оз атасына карабаганычы ! -деп чочуду Токтобубу кемпир. Жоок уулумда кыпындайда куноо жок. Ал эртеден кечке жумушта, уй жайга караганга ченелуу эле убактысы болуп атпайбы. Кунонун баары Кларада, ага карап суйлогондон зарканам. ,шагымды сындырып койобу деп . Азыр жаштарданда тартынат экенсин деген созуно Токтобубу' ,',Эмне кирлеримди жууп берчи десенда , шагынды сындырмак беле. Бул уйдо Кларадан башка жашаган аял болбогондон кийин, аялдын кызматынын баары ошонун мойнундада. Ал сенин кирлеринди жууп бергенге милдетуу. Мен азыр Кларага айтайн деп уйду карай жоногондо' ,',