[Liliia]

Мен антип айткан жокмун кудай
акы! Кантип эле ошентип айтайын
Клара сен антип устуно кошуп
айтып , Рахман экобуздун ортобузду
бузба! -деди Таабылды келининин
созуно
Силер мага антип айтпайсынар .
Рахман эконордун шаарга барып
Зейнепке жолуканынарды мен
кайдан билмек элем! -деп кыйкырды
Клара. Рахман атасынын созуно
ишенерин , же Кларага ишенерин
бил бей ортодо чайналып турду.....
Анан жанатан бери ажылдап,
кыйкырып, буркан-шаркан тушуп
аткан аялына.',
Сен мени Зейнепке кетип ошону
менен жашаганды каалап
атасынбы ? -деп сурады
Мен аны каалаган жокмун! Мына
сен озун калап атасын! Атан
экоонор откондо барып келген
турбайсынарбы, мага билгизбей!
Эгерде Зейнеп ошол атан
экоонорду батырып шаарда
жашатам десе, торт тарабын
кыбыла! Мен сенин артындан
жалдырабайм ! Бирок бул уйду да
бербейм! Бул уйдо эч кимдин акысы
жрк! -деди Клара.
Сага ушул эле уй керекпи! Анда бул
уйдон чыгып кетем! Уктунбу! -деди
Рахман да Кларага жараша жооп
берип.
Сен бул уйдон эле жалгыз
кетпейсин! Тээтиги алжыган атанды
кошо ала кетесин! Керек болсо,
балдарынды да кошуп берем! -деп
долуланды Клара.
Макул деди Рахман. Эгерде
балдарымды алып кетем десем, сен
талашпа! Бирок, бул уйдон сенда
чыгып кетесин! Сени жалгыз ушул
уйго таштап кетет деп ойлоп
атасынбы!
Кором! Ошол Зейнеп сени эки
балан мобу алжыган атан менен
шаардагы уйуно канча кун
батыраарын! Мурдунарга суу
жеткенде, манканарды тарта албай,
менин баркымды билип, жетип
келесинерда! _ -деди Клара.
Экоо ошентип кыжылдашып ,
урушуп атканда сыртан Кларанын
ата-энеси, агасы болуп, капыстан
кирип келип калышты. Таабылды
куда мененда учурашып келели деп
атайы келишкен эле. Торкундорун
коргон Клара ого бетер эреркеп
кетти корунот. ,ыйлап жиберди .
Рахман менен Таабылды алар
менен учураша торго откорушуп,
оздорун ынгайсыз сезип атышты.
Дагы эмне болуп кетти, силерге ?
Деги тынч жашабай калдынарго
деди Кларанын энеси Рахман куйо
баласын карап. Таабылды да Рахман
да эч ундобой, оздорун кунолудой
унчугушкан жок. Кыларада унчукпай
ыйлап олтура берди.
Эмне талашынар бар? Айтып биз
менен чогу-чаран чечишкиле,деди
Кларанын атасы.
Булардын талашкан деле эч
нерсеси жок, деп баштады
Таабылды карыя... -Устулорундо
уйу, окат жайы деле кудайга шугур.
Экоонун урушу эое, чынын айтсам,
мен болдум, Каарыган кезде
ушинтип балдарына да батпай
калат турбайсынбы. ..... Деги
ушулардын урушун корбойун, мен
жок жакшы тынч жашасын деп,
откондо шаарга деле карылар уйун
издеп кетип калгам. Бирок,
артыман Рахман барып , уят деп
алып кетти.......
Кой куда, карыган кезде
балдарыныздын бетине чиркоо
кылып, уйунуздон карылар уйуно
кетип калганыныз болбойт.
Балдарым урушуп атат деп аларга
таарынып кеткениниз жарабайт.,
деди Кларанын энеси.
Жаныма ушунчалык батып кетти.
Болбосо мен деле кетейин деген
ойум жок эле. Эми артыман Рахман
барып алып келди дечи...... . -деп
суйлоп келаткан Таабылдынын
созун Клара болуп жиберди.',
Анпей эле булар суйлошуп алышып,
атайы Рахман менен атасы экоо
шаарга биринин артынан бири
мага билгизбей, бироо менен
жоолуканы барышты,-деди
Жон олтурчу, каяктагыны айтпай, !
Кантип эле сага билгизбей, шаарга
кетип калышсын! Ал жакта ким
менен суйлошмок эле! -деген
Кларанын энеси кызынын кыялын
жакшы билгендиктен, аны тыйып
калды.
Силер билбейсинерда ! Рахман
мени менен ажырашам деп,
шаардан эри менен ажырашкан
Зейнеп деген келин экоо мамиле
тузуп алышкан. А тугул ага уйлоном
деп да чыккан, бир кездерде.
Откондо ошол келин менен атасын
тааныштырып келиптир. Аны мага
айтышкан эмес.. Атасы мага
байкабай айтып алды. Мына биздин
урушубуз. Мени эки балам менен
таштап, шаарга жашамай болушту,-
деди Клара.
-Койсончу клара, созду дайым буруп
суйлогонду жакшы коросун. Уйдогу
уруш кобунчо ушул атаман эле
чыгатко . Эчкидей жашы калган
атамы сыйлабай,, как баш чал,
алжыган,карыган атан деп мага,
атама айтып, биздин конулубузду
оорутасын.! Ушул калпы эми? -деди
Рахман.
Экобуздо жашоо болбой калды
корунот, азыр менин торкун-дорум
барда биротоло ары, же бери
бололучу деди Клара.
Анан озунун ата-энесин карап.', .
Озунор деле коруп, чет-чеберин
билип журосунор Рахман экобуздогу
жашоо жашо эмес эое, тоо-зоко
айланды. Силерда айткыла , мейли,
биз ажырашсак, ажырашып бул
уйдон эки балам менен эч акка
чыкпайм ,-деди.
Клара Рахмандын айтып аткандары
чынбы? ,-дед атасы кызын карап.
Кайсы созун айтып атасыз? ,-деп
билмексен боло кайра суроо узатты.
Клара озунун атасына.
Рахман айтып атат го ... Клара
атамды алжыган чал, как баш деп
айтып, урушуп, конулун оорутуп
атат деп. Мына азыр ушулар калп
болсо бетине айтчы,.-деди атасы.
Ал кызы кантип эле кайнатасын
ушинтип айтып урушсун деген
кыязда , куйо баласы Рахмандын
созуно ишенбей аткан эле. Клара
эмне дерин билбей, унчукпай туруп
калды.
-Айтпайсынбы, эмне унчукпай
калдын! Тилинди утуп алдынбы! -
деди жанатан созго аралашпай,
унчукпай олтурган Кларанын агасы.
Анын минтип карындашын кектип ,
урушуп атканын да жону бар болчу.
Рахман экоонун илгертен берки
урушу кызганычтан экенин
карындашы Кларанын да башка
эркек менен уруп кеткенин эн сонун
билчу. Кларанын агасы. Кээде ал
менин аялым озумдун карындашым
Кларадай кыялы, ,жорогу бар болсо
бир мунот жашабайт болчумун, аны
менен ашап аткан куйосу Рахманга
рахмат айтыш керек деп ата-
энесине карындашы туралу кеп
болуп калганда айтып калчу. Клара
торкунуно анда сандв барып, ата-
энесине кайнатасын, Рахманды
жамандап калган кездеда ушул
агасы аны тыйып, урушуп койчу.
Ошондон улам-бы, ушул агасы
менен Кларанын жылдыздары анча
келишчуу эмес. Негизи, экоонун
кичинесинде деле жылдыздары
келишпей, коп уру-шушчуу . Азыр
агасынын ушинтип кайнатасы
менен. Рахмандын астында айтып
атканы, озун кемсинтип, аларга
озун басып берип аткандай
сезилди. Анан кабагын карыш туйоо
клара жактырбагандай.',',.

[Aizurok]

Ооба ал атайын сизди издеп, милицияга да издоо салганга арыз жазган. Азыр сизди корсо суйунот го,-деди . Экоо суйлошуп уйго тез эле жетип калышты. Зейнеп кооп кабаттуу уйдогу озунун квартира-сынын конгуроосун басты эле, ичинен халат кийген Рахмат эшик ачып , мандайында турган атасы менен Зейнепти коро тангала тушту. -Рахман кордунбу мен кимди эрчитип келдим,-деди жылмайа.-Каяктан таптын, атамды деп Зейнепке бир карап, атасына бир карады.-Жакшылап издесен, сен деле тапмаксын,-деп Рахманга тама-шалай айтып. Таабылды карыяны карап',' ,.Ата уйго кириниз деди.Рахман менен атасы кол алыша учураша, бирок унчугушкан жок.-Бизди сарсанаа кылып, беймазаа кылдынызго ата,-деди тар-ынгандай тур коргозгон рахман. Таабылды карыя эмнегедир ушул жерден озун туура эмес иш кылгансып, кунолудой сезип жиберди. Бирок сыр бербей.',-Экообуз жакшылап суйлошолу деди.-Мен да атайын сизди издеп, таап, суйлошойун деп келбедимби, -деди Рахман. Сиз уулунуз менен бей-марал залда суйлошо бериниз. Мен тамак дайардай салайын, деген Зейнеп эконун созуно жолто юолбойун деген кыязда ашкана болмосуно чыгып кетти. Рахман менен Таабылды ойлуу бир паска унчукпай олтурушту. -Уулум мени айтпай кетип калды деп таарынба. Каарыган кезде балдарын менен жашоо кыйын болот экен. Улгайып калган адам жаш баладай таарынчак болуп кетет деп мурда жаш кезимде угуп, ошол созго жакшы маани бербептирмин. Корсо, ошол чын экен. Мен деле бул жакка келейин деп ойлогон эмесмин. Бирок... . -деп Таабылды Клара келининин озуно коргозгон кордуктарын айтсамбы дегендей туруп калды. Атасынын оюн илгертпей тушунгон Рахман.', -Сизди Клара таарынтып, кетип калганынызды билем, . Эмне кйл-айын, озунуз деле билесиз, аны менен канча жолу ажырашам деп корду. Бирок ортодогу балдарды бетине кармап, ажыраша албай, ушул мезгилге чейин унчукпай келбедикпи. Менда чынын айтсам, Кларадан каттуу конулум калып, тажадым. Ортодо балдар олбосо, аны менен бир минот да жашабайт болчумун. Эми эмне кылалы,-деди. -Мейли айылга барбайм. Мени карылар уйуно азыр эле бир бейтаа-ныш жигит жеткирип койом деп атты эле..... . Ошол жакка барганым эле дурус го,-деди Таабылды карыя. -Ата, карылар уйуно барсаныз эл эмне дейт? Жалгыз атасын батырбай , карылар уйуно кетирип жиберди деп мени жаман корушот. Андан коро, айылга барып, Клара менен жарашып суйлошолу. Клараны кет десем да кетпейт атпайбы, аны озунуз жакшы билесиз. Тууган тушкандарды чогултуп, анын тилин тыйып , тарбиялайлы. Сиз ошол кепи-нинизге таарынып уйдон кетип калмак белениз.....,- деди атасын карап. -Уулум, чынын айтсам ошол омур бою жашаган оз уйум озум батпай калдым. Уйго киргенден, а тугул тамак ичип, суйлошкондон да зарканам. Сага Клара жонундо эч нерсе айтпай эле койоюн дедим эле. Бирок жаныма баттып кетти, болбосо, ушинтип каарыган кезде уйумон безе качмак белем,-деди оор ушкурунгон Таабылды карыя. -Мен барын билип, тушунупэле турам. Ошондуктан айылга барып, Клара менен ары же бери болоюн. Эгерде, Клара ушинтип эле уу тилин агызып, сиздин конулунузду, журогунузду оорута берсе, ал уйду биротоло ошого таштап, быяка баса берербиз. Менда ушундай жашоодон тажадым,-ата ,-деди Рахман улутуна. -Бул жакка кимдикине келмек элек. Сенин уй булондун мен учун бузулушун каалабайм. Сен намыстанбай эле, мени карыларуйуно жеткир. Озун неберелеримди алып быяка мага келип кетип тургула,. Мен атайын ушул жыйынтыка келгем. Бул жыйынтыкка бир эки кундо эле ойлонуп келген жокмун. Коптон бер бут баарын таразалап кордум,-деди Таабылды карыя, уулунун созуно ынанбаганын билдирип. Анын устуно азыр Рахманды эрчип айылга барса, Клара келининин аны кучак жайып, тосуп албасын, мурдагы буга чейинки коргозгон кордуктарын дале коргозо берээрин эн сонун тушунуп, козу жетип турду. Ошентип рахман менен атасы бир топко бир чечимге келе алышпай кыйналып атышты. Ангыча ары ашкана болмосунон Зейнеп чыгып, Рахман менен Таабылдыны тамакка чакырды. Дасторконго олтурушканда гана Рахман бир нерсени эстегендей. ', -Ата, мен унутуп койгон турбайынбы. Бул Зейнеп болот, сизге айтып журбодум беле,-деди, Таабылды карыя ушул Зейнеп болушу керек деп болжоп аткан эле. Рахман ата-сына таныштырганда Зейнеп, Таабылды карыяны карап башын ийкеп, уялгандай жылмайып койду. Учоо дасторкондун устундо ар кайсыларды суйлошуп, тамактанышты. Тамактанып бутушкондон кийин атасы менен Рахманды, уйго жалгыз таштап , озу жумуштары менен сыртка чыгып кетти. Ал чыгып кетери менен Рахман атасына карап.',Ата Зейнеп кандай келин экен ,?-деп сурады.Мандайы жарык,дурус эле келин корунот. Бирок мен Зейнепти кандай экенин билбейм да. Эн негизгиси сага жагып, сенин конулунду оорутпай, мага кулуп жайнап чайын берген келин эле болсо болду. Башка эч нерсе деп айта албайм. , озун бил, озун чеч. Мен сени Клара менен жаша, же Зейнеп менен жаша деп айта албайм. Озундун конулуно жакканы менен жаша,-деди Таабылды карыя. Атасынан ушундай соз угарын билген эмес. Ал унчуккан жок. Анан эко ары талашып, бери талашып. Кетип баратып Таабылды карыя мындай жарык, дайым жаркырап кулуп -жайнап турган Зейнепке ак батасын берди. Зейнеп да Таабылдыны менин уйумо биринчи келип атасыз деп бир сыйра кийим, ак калпак кийгизди.

[Aizurok]

Таабылды кайнатасын Рахман издеп шаарга кеткенден бери Кларанын конулу бузулуп, Зейнепти ойлоп, озунчо кызганып атты. Кайната-сынын шаарга кетип калганына бир чети андан кутулдум деп суйунсо, экинчиден анын Рахман менен Зейнеп экоонун жолугушуусуна оболго тузгонуно кыжыры келип атты. Рахмандын шаарга атасын издеп кеткенден бери Кларанын конулу, санасы тынбай, озунчо буулугуп, Зейнепти эстеп эрин кызганып атты. Убакытын отушу азап болуп атты. Бугун кечке чейин кутом. Эгерде Рахмандан дагы деле дайын болбосо, эртен шаарга барам, деген Кылара озунчо пылан куруп атты. Керелден кечке уйуно кирип алган кошуна-колондоруна кайнатасын жамандап, аны жаманатты кылып шаарга кетип калганын, андан тышкары Рахман экоону уруштур-ганынан бери айтып, тили-тилине тийбей бежиреп суйлоп атты. Кечке жуук шаарга айылдын автобусу келгенде Клара жол тосуп чыкты, Рахман келип калган жокпу деген кыязда. Автобус айылдын так ортосундагы аялдамага токтоп, ичинен шаардан келген эл тушо башташты. Ошол элдердин арасынан а дегенде кйнатасынын тааныш каранын корду. Анын артынан эле Рахмандын тушуп атканын коруп, санаасы тынгандай боло тушту. Анпесе, Рахман ошол шаарга кеткен бюнча Зейнеп менен жашап алып, келбей койчудай сезилип аткан эле. Бир чети санасы тына тушкон менен, кайнатасынын кайрылып уйго келе жатканын коруп, озунчо кыжыры келип атты. Таабылды карыяны шаарга кеткен боюнча уйго келбей калса экен деп кудайдан тиленип аткан эле. Озунон-озу итатайы тутуп.', ''Тигил кпкпаш чал олбой этпей эле келетканын кра ! Олуп кеткир ! Мындайды кудай да албайт экен...'' деп наразылана кубуронуп суйлоп алды. Жанында турган кичинекей Тилек чон атасы менен атасынын келатканын коруп чуркап жоноду . Таабылды крыя небереси оздорун коздой чуркап келатканын коруп, ичи элжирей, ага жалынып жалбарып атты. Чон атасына чуркап келген Тилек мойнуна асылып кучактап калды. -Каяка кетин чон-ата? Мен сени аябай сагындым. Мамам чон атан экинчи келбейт деп айтпадыбы? Ошондо менин ыйлагым келип кетпедиби,-деп балалык кыялы менен чон атасына Тилек эркелеп атты. -Сени кантип таштап кетейин, каралдым десе. Мен да сени аябай сагындым деген Таабылды небересин алкымынан жыттап, моокуму кана эркелетип ооп атты. Кылара аларды тикирейе жаман козу менен карап турду. Алар жакындаганда эле Таабылдыга конул болбой Рахманга атырылып бир тйди. -Мен кичинекей тырнактай болгон балам менен клтырып коюп, темселеп кетип каласын, же уйду , же короо жайды, малдарды карай албай кыйналдым,-деди кабагын чытый. Болдучу эми, уйго кирелекте уруш чыгарбай, мына келбедикпи, келбей кечигип атсак бир жон. Тез эле келдико,-деди Рахман урушту андан ары кучотуп албайын деген кыязда. Эмнеге кечгет экенсин ? Эгерде бугун келбей калсан -, шаарга сенин артындан озум барып, ары же бери болмокмун, сени менен! -деген Кларанын ажылдаган создорун уккусу келбеген Рахман атасын эрчитип уйго кирди. Кайнатасын коруп алып, озунон озу кыжыры келген Клара буулугуп , бироо менен урушкусу келип атты. -Тур чай койчу. Жолдон аябай чарчап, кардыбыз ачты,-деген Рахман аялын карапСилерди шаарга мен жибердим беле! Ушу аарынарды билип туруп, эмнеге темселеп кетинер тушунбойм. Чайды озун кой! Менда уй туйшугу, балдар менен аябай чарчадым,-деген Клара мойун толгоп. Былжыраган акмак ! Адам деле эмесинго сен.... .-деген Рахман Кларага тенелип, аны менен кайым айтышкысы келбей, озу ордунан туруп чай койду.Мен сени атанды издеп, шылтоолоп, эмнеге шаарга барганынды беш колдой билем! -деди баятан Зейнепти эстеп алып, кызганып аткан Кылара эрин карап.',Билсен ошол! Аны мага эмне айтып атасын. Сени менен тынч ынтымактуу жашоо мумкун эмес. Ажылдап атамдыда кууруп жеп, мени урушуп турсан, ушул уйго кантип келип жашагын келсин!_ деди Рахман. Балдарынын чырынан сон ичтен кейиген Таабылды сыртка чыкты эле аны коргон кошуна кемпир Токтобубу колун булгап чакырып калды. Уул-келинин чырынан абышканы чакырып кичине чай берип коет. Бул жолу чай устундо кеп козгоп. Сен ушу чычкандай олгон келининдин уу тилине кантип чыдап атасын! -деген Токтобубу Таабылдыны карап, башын чайкап койду.-Чыдабаска аргам барбы, деп оор ушкурду Таабылды. Каарыган кезде каяка барам, кимдикине батам ? Жалгыз уулумдун колунан жамандыр-жакшыдыр жашап , соогум ушул уйумдон чыкса деп ойлойм. ''Чыкан кыз чийден тышкары'' дейт кыздардын уйуно баруу да уят. Быякта килтейген зангыраган уйун, короо-жайын менен, уулун турса ошол куйо баландын уйуно кантип барам? Куйо бала куда-кудагый лар деле эмне деп ойлошот. Алардын торундо заарканып, уялып, сый коруп олтурганча, уулумдун босогосунда эле жургонум жакшы,-деди. Анын чын абышка. Ата-эне кадырын балдар билбейт тура.',-деп кошумчалап калды Татубубу кемпир. -Бироккелинин жаштай эмеско чиркин.! Анын ким, кандай экенин билип, коруп деле калбадыкпы. Рахман биринчи аялын бекр эле чанып, кетирип, бул Кларага уйлонуп албадыбы. Негизи анын биринчи аялы жакшы, тектуу жердин кызы болчу. Озу ыймандуу, кичи пейил эле. Ал аялы озу турмушун куруп ке типтирби, кабар алган жоксунарбы? ,-деп сурады Токтобубу.

[Aizurok]

Угушубузга караганда ал келинибиз Рахман менен ажырашкан-дан кийин, кызын озунун ата-энесине калтырып, шаарга иштегени кеткен экен. Ошол жерден жакшы адамга турмушка чыгыптыр. Аны угуп алып, мейли, бактылуу болсун, анда куно жок деп батамды бердим,-деди Таабылды карыя. -Ал келиндеги Рахман кызы менен катташып, барып келип каралашып турабы. Ал кичинекей кызды биринчи неберебиз деп ыраматылык Батма да аяабай жакшы корчу эле. Сен ал неберенди коруп турасынбы? -деди Токтобубу кемпир. Рахман ал биринчи аялы менен жаны жажырашканда кызына тез-тез барып, бир эки курдай бул жаккада алып келип, бизге коргозуп да кеткен. Анда Батманын козу тируу болчу. Кийинчерээк Клара Тилекти торогондо, Рахмандын биринчи аялындагы кызы бул жакка келбесин деген талапты койду. Ошондон бери Рахман ал кызын бул жакка алып келбейт,-деди Таабылды карыя. Бирди тууп тиги Кларанын башы баткандан кийин биринчи кызын жолотпо деп талап койо баштаган тура. Ал кичинекей кызда эмне ку-ноо? Керек болсо , Рахмандын жакшынакай уй булоосун бузуп, тийип алган Кларанын озундо куноонун баары. Жок дегенде Клара жакшы келин болсо да мейли, биринчи аялы менен Рахман ажырашып кетеберсин демекпиз. Кларанын жаштыгына эле кызыгып, анын кандай экенин билбей туруп, уйлонуп албадыбы Рахман. Азыр тиги кызы чон-оюп калгандыр. Рахман азыр азыр деле катышып, кызына барып турабы? -деп суроо узатты Токтобубу. Ал кызына Рахман барып турабы, жокпу билбейм. Кунуно барбаса да анда-санда барып, жардам берип, жолугуп турса керек. Бир эки курдай мага айткан, ошол кызы туралуу. Кыларага ал кызы туралуу ооз ачпайт. Мени да ата неберенизге барып, жолугуп келбейсизби деп айткан болчу. Бирок, куда-кудагыйдан уялып барган эмесмин. Анын устуно Клара биз ал кыз менен катышып, жолугушканыбызды билсе , чон чыр чыгараары белгилуу. Андан коро. ,ач кулактан, тынч кулак деп, ал неберемдин аманчылыгын , багын кудайдан тилеп, бул жаккта олтура берейин. Соз суйлосом эле Рахман менен Клара урушуп кетишеби деп жалтактап, ашыкча суйлогондон да жазганып калдым. Кудай карыган кезде эч кимге кур калбай эле алып кеткени жакшы экен. ,деди оор ушкургон Таабылды суйлоп олтурду. Анын созуно кошуна Токтобубу кемпир да суйлошуп олтурушту. Клара кайнатасы менен Токтобубуну озу тууралу суйлоп атканын сезип, алардын созуно кулак туро, бери жакта корунбой тыншап турду. Экоонун суйлошкон создору даана угулбасада узул кесил угулуп атты. Ал Рахмандын биринчи аялындагы кызына, анда санда барып тураарын, ошондо укту. Угуп алып, кыжыры келип, кечинде Рахмандын жумушунан , келээрин кутуп, урушту кантип чыгараарын ойлоштуруп атты, Клара. Клара бери жаккта Токтобубу качан уйуно кетет деп кутуп отурду. Очошконсуп ал да Таабылды менен бир топко дейре суйлошуп отуруп, акыры колуна таягын таянып , дарбазадан чыгып, оз уйун коздой жоноду. Ал чыгып кетээри менен Клара кайнатасынын жанына жетип барып.',-Мен бут баарын билем, ошондуктан озунуздун сыйыныз менен мага баарын ачык айтып бериниз'-деди кумсандап. Таабылды Кларанын эмне жонундо айтып атканын тушунгон жок. Анан.',', Эмнени айтып бер деп атасын? ! -деди алаканын жая. Эмнени болмок эле..... Силер Рахмандын тиги катыны менен да катышып жургон турбайсынарбы, ээ?!_ -деди Клара ээрин биринчи аялынан кызганып.-Кайсы? Тиги Зейнепти айтып атасынбы..... . Аны мен таанычу эмес мин. Откондо шаарга барганда ал озу таап алып, Рахман экобузду жолуктурбадыбы. Ошондо мен Зейнепти биринчи корбодумбу. Сен аны каяктан билдин? Рахман мага Зейнеп туралуу Кларага унчукпай эле кой, анын конулу чогот деп айткан деди Таабылды карыя Кларанын айткан созунун торкунуно тушуно бербей. Кайнатасынан уккан Клара ого бетер кыжырданып. ',', Корсо силер жен ичинен эле баарын бутуруп жургон экенсинер да ээ!Мен Рахмандын биринчи аялы менен кызы учун катташып журот деп, жиним келип атса, эми анын биринчи катыны бутуп Зейнеп мененда жолугушуп жургон турбайбы! Ошонун баарын билип коруп туруп, сенда менин тамагымды ичип , торумдо тошогумдо жатып, балдарымды калп жакшы коруп, эркелетип атасында ээ! Жетишет ! Мен силерге уйдо жургон маалай эмесмин! Рахман келгенденби, карап тургула! -деген Клара Зейнептин атын укканга жини келип, анкылдап урушуп атты. Мен башка биронун уйундо тамак ичип, торундо жаткан жок-мун. Озум, байбичем экообуз ак эмгегибиз менен курган уйубуздун торундо жатам. Сен антип мени башка уйдо жургондой суйлобо, -деди жанатан анкылдап уу тилин агызып аткан келини Клараны карап, Таабылды карыя. Клара кайнатасынын созун укусу келген жок. Ажылдап озунон озу ызаланып, буулугуп, Рахман менен кайнатасын каргап шилеп, силерге коргозом деп кекенип атты. Эрин коргон Клара ага атырылып бир тийди.', Мен атан эконорду ушул уйдон кууп чыгам! Жетишет, мен силерди жакшы эле бактым! Эми экоонор биригип алып, менин сыртыман тон бычып аткан турбайсынбы! Эмне ушул уйго Зейнепти алып келип жашайм деп аткан турбайсынбы! Эмне эле атан экоонорду элигип шаарга жоноп калды десе корсо атайын суйлошуп алып, Зейнепти коруп, жолугуш учун барган экенсинер да ээ! Мен баарын уктум, баарын билем! Эми сен антип актанба мага! -деп козунун жашын мончоктотуп , болоктоп ыйлап кирди Клара. Алардын баарын сага ким айты, каяктан уктун? -деп сурады Рахман-Каяктан укмак элем ! Тээтиги какбаш атан мага бут баарын табалап, айтып берди ! А тугул атан сен Кларага айтпа дегенинден бери айтты. Корсо сен атага , мага айтпа деген экенсин да ээ! Мына атан мени табалап, шылдындап, мыйыгынан кулуп атат! Бул уйдон балдарын менен чыгып кетесин эми , бул уйго Зейнеп келип жашайт , ошол бизди багат деп атат! Мен бул уйго сенида, атанды да жашат-пайм! ,-деди долуланган Клара.

[Aizurok]

Мен антип айткан жокмун кудай акы! Кантип эле ошентип айтайын Клара сен антип устуно кошуп айтып , Рахман экобуздун ортобузду бузба! -деди Таабылды келининин созуно Силер мага антип айтпайсынар . Рахман эконордун шаарга барып Зейнепке жолуканынарды мен кайдан билмек элем! -деп кыйкырды Клара. Рахман атасынын созуно ишенерин , же Кларага ишенерин бил бей ортодо чайналып турду..... Анан жанатан бери ажылдап, кыйкырып, буркан-шаркан тушуп аткан аялына.',Сен мени Зейнепке кетип ошону менен жашаганды каалап атасынбы ? -деп сурады Мен аны каалаган жокмун! Мына сен озун калап атасын! Атан экоонор откондо барып келген турбайсынарбы, мага билгизбей! Эгерде Зейнеп ошол атан экоонорду батырып шаарда жашатам десе, торт тарабын кыбыла! Мен сенин артындан жалдырабайм ! Бирок бул уйду да бербейм! Бул уйдо эч кимдин акысы жрк! -деди Клара. Сага ушул эле уй керекпи! Анда бул уйдон чыгып кетем! Уктунбу! -деди Рахман да Кларага жараша жооп берип. Сен бул уйдон эле жалгыз кетпейсин! Тээтиги алжыган атанды кошо ала кетесин! Керек болсо, балдарынды да кошуп берем! -деп долуланды Клара.Макул деди Рахман. Эгерде балдарымды алып кетем десем, сен талашпа! Бирок, бул уйдон сенда чыгып кетесин! Сени жалгыз ушул уйго таштап кетет деп ойлоп атасынбы! Кором! Ошол Зейнеп сени эки балан мобу алжыган атан менен шаардагы уйуно канча кун батыраарын! Мурдунарга суу жеткенде, манканарды тарта албай, менин баркымды билип, жетип келесинерда! _ -деди Клара.Экоо ошентип кыжылдашып , урушуп атканда сыртан Кларанын ата-энеси, агасы болуп, капыстан кирип келип калышты. Таабылды куда мененда учурашып келели деп атайы келишкен эле. Торкундорун коргон Клара ого бетер эреркеп кетти корунот. ,ыйлап жиберди . Рахман менен Таабылды алар менен учураша торго откорушуп, оздорун ынгайсыз сезип атышты. Дагы эмне болуп кетти, силерге ? Деги тынч жашабай калдынарго деди Кларанын энеси Рахман куйо баласын карап. Таабылды да Рахман да эч ундобой, оздорун кунолудой унчугушкан жок. Кыларада унчукпай ыйлап олтура берди. Эмне талашынар бар? Айтып биз менен чогу-чаран чечишкиле,деди Кларанын атасы.Булардын талашкан деле эч нерсеси жок, деп баштады Таабылды карыя... -Устулорундо уйу, окат жайы деле кудайга шугур. Экоонун урушу эое, чынын айтсам, мен болдум, Каарыган кезде ушинтип балдарына да батпай калат турбайсынбы. ..... Деги ушулардын урушун корбойун, мен жок жакшы тынч жашасын деп, откондо шаарга деле карылар уйун издеп кетип калгам. Бирок, артыман Рахман барып , уят деп алып кетти....... Кой куда, карыган кезде балдарыныздын бетине чиркоо кылып, уйунуздон карылар уйуно кетип калганыныз болбойт. Балдарым урушуп атат деп аларга таарынып кеткениниз жарабайт., деди Кларанын энеси. Жаныма ушунчалык батып кетти. Болбосо мен деле кетейин деген ойум жок эле. Эми артыман Рахман барып алып келди дечи...... . -деп суйлоп келаткан Таабылдынын созун Клара болуп жиберди.', Анпей эле булар суйлошуп алышып, атайы Рахман менен атасы экоо шаарга биринин артынан бири мага билгизбей, бироо менен жоолуканы барышты,-деди Жон олтурчу, каяктагыны айтпай, ! Кантип эле сага билгизбей, шаарга кетип калышсын! Ал жакта ким менен суйлошмок эле! -деген Кларанын энеси кызынын кыялын жакшы билгендиктен, аны тыйып калды. Силер билбейсинерда ! Рахман мени менен ажырашам деп, шаардан эри менен ажырашкан Зейнеп деген келин экоо мамиле тузуп алышкан. А тугул ага уйлоном деп да чыккан, бир кездерде. Откондо ошол келин менен атасын тааныштырып келиптир. Аны мага айтышкан эмес.. Атасы мага байкабай айтып алды. Мына биздин урушубуз. Мени эки балам менен таштап, шаарга жашамай болушту,-деди Клара. -Койсончу клара, созду дайым буруп суйлогонду жакшы коросун. Уйдогу уруш кобунчо ушул атаман эле чыгатко . Эчкидей жашы калган атамы сыйлабай,, как баш чал, алжыган,карыган атан деп мага, атама айтып, биздин конулубузду оорутасын.! Ушул калпы эми? -деди Рахман. Экобуздо жашоо болбой калды корунот, азыр менин торкун-дорум барда биротоло ары, же бери бололучу деди Клара.Анан озунун ата-энесин карап.', . Озунор деле коруп, чет-чеберин билип журосунор Рахман экобуздогу жашоо жашо эмес эое, тоо-зоко айланды. Силерда айткыла , мейли, биз ажырашсак, ажырашып бул уйдон эки балам менен эч акка чыкпайм ,-деди.Клара Рахмандын айтып аткандары чынбы? ,-дед атасы кызын карап. Кайсы созун айтып атасыз? ,-деп билмексен боло кайра суроо узатты. Клара озунун атасына.Рахман айтып атат го ... Клара атамды алжыган чал, как баш деп айтып, урушуп, конулун оорутуп атат деп. Мына азыр ушулар калп болсо бетине айтчы,.-деди атасы. Ал кызы кантип эле кайнатасын ушинтип айтып урушсун деген кыязда , куйо баласы Рахмандын созуно ишенбей аткан эле. Клара эмне дерин билбей, унчукпай туруп калды. -Айтпайсынбы, эмне унчукпай калдын! Тилинди утуп алдынбы! -деди жанатан созго аралашпай, унчукпай олтурган Кларанын агасы. Анын минтип карындашын кектип , урушуп атканын да жону бар болчу. Рахман экоонун илгертен берки урушу кызганычтан экенин карындашы Кларанын да башка эркек менен уруп кеткенин эн сонун билчу. Кларанын агасы. Кээде ал менин аялым озумдун карындашым Кларадай кыялы, ,жорогу бар болсо бир мунот жашабайт болчумун, аны менен ашап аткан куйосу Рахманга рахмат айтыш керек деп ата-энесине карындашы туралу кеп болуп калганда айтып калчу. Клара торкунуно анда сандв барып, ата-энесине кайнатасын, Рахманды жамандап калган кездеда ушул агасы аны тыйып, урушуп койчу. Ошондон улам-бы, ушул агасы менен Кларанын жылдыздары анча келишчуу эмес. Негизи, экоонун кичинесинде деле жылдыздары келишпей, коп уру-шушчуу . Азыр агасынын ушинтип кайнатасы менен. Рахмандын астында айтып атканы, озун кемсинтип, аларга озун басып берип аткандай сезилди. Анан кабагын карыш туйоо клара жактырбагандай. ',',.

[Aizurok]

Мен кайнатамды башында оз атамдай эле жакшы коруп, сыйлачумун, . Азыр мен аны менен урушуп, бетибиз ачылып калганына озу кунолуу. Эгерде ал жакшы болсо, мен аны урушмак тугул, ойдо карапта суйломок эмесмин, . Оз баркынан, оз сыйынан, озу кетип калды.,-деди. Мен сага кызым дегенден башка, эмне жамандык кылдым эле? ,-деди Таабылды келининин созуно ызаланып, каргылданган уну менен.Сиз Рахман экобузду дайым уруштурасыз, ,-деди Клара . Келинин ак жерден каралап, анын коз коруно жамандай баштаганына Таабылды карыя кангырыгы тутой, кабагын салып унчукпай олтурду. Азыр бир нерсе айтса эле Кылара ажылдап, ого бетер чыр чыгараарын эн сонун тушунуп турду. Аялынын эбиреп-жебиреп, калп-чынды койгулаштырып, тили-тилине тийбей озунун, атасын жамандап суйлоп атканын Рахмандын кыжырын келтирип атты. Акыры чыдабай кетип. Мен чындыгында баарынан тажадым . Уйго чарчап келип, эс алайын десем, кулак-мээмдин кужурун алат, ажылдап жамандап, менин козумчо жаш баладай кагып, силкип урушуп турат. Уйдо тынчтык жок, . Ары айтсамда, бери айтсамда, тушунбойт. Бирнерсе айтсам эле , бул уйдон атан экон чыгып кеткиле,-дейта турат.-деди. Кларанын ата-энеси Таабылды карыя менен Рахмандын козунчо кызын урушуп, акыл насатын айтып, тыйып киришти. Рахман менен ажырашпай, тынч окатынарды кылгыла деген сыяктуу, кенештерин айтышты. Кылара унчукпай ата-энесинин , созун угуп олтурду. Алар бир топко чейин ары-беркини суйлошуп олтурушуп, Кларага акыл насатарын айтышып, уйлоруно жоношту. Кыларанын энеси озун болуп чакырып алып, урушуп, эгерде куйосу менен ажыраша турган болсо, топурагыбызды туйуп беребиз, торкунундун босогосунда атабайсын деп коркутушту. Энесинин созуно , макул деп баш ийкегкен ден башка, унчукпады. Алар кеткенден кийин кайнатасына жини келип, андан кантип кутулуунун амалын издей баштады. Таабылды менен Рахман деле Клара торкундорунун айткан акыл насаатарын угуп, онолуп кетээрине ишенишкен жок. Тескерисинче анын мурдагыдан да , онору кучоп кетпесе деп койушту. Алар ойлогондой эле, Клара кыйалын ондогондун ордуна, тескерисинче мурдагыдан да албуут, урушчаак болуп кетти. Эми кыйын болсонор менден кутулуп коргуло дегендей мамиле жасай баштады, Клара кайнатасы менен Рахманга. Рахман эртеменен жумушуна кетип, кечинде келип, эртел кеч эле Кыларанын кыялын коруп , ага анча конул болуп, маани деле бербейт. Анын устуно жумуштан Зейнеп менен телефон чалып суйлошуп, конулун которуп, уйдогу проблемаларын азда болсо унутуп койот. Бул жерде Тааылды карыя га гана убал болду. Уулу Рахман сыяктуу уйго жолобой, кызматына кетип, кечинде ал жерден алаксып келседа билинбейт болчу. Уйунон кетип калайын десе, баратурган жери жок. Айылдагы озу курду карыялар менен, кочодо бирин серин ары бери откондору болсо, анча мынча суйлошуп калганы болбосо эч жакка чыкпайт. Ал эми озу курактуу аксакалдар, шерине уйуштуруп, бозодон салыштырып, кумар ойношуп уюшуп, бир айда эки жолу конул ачышат. Таабылды карыя аларга кошулуп, тамак-ашын ичип, шеринесине барса, кайра аларды да коноктогонго туура келет. Башка башкалар эмес озунун, кара каласи, зоорго батып атканда уйуно, кантип башкаларды коноктой алмак эле. Кларанын абышкаларга дасторкон дайардамак тугул, нан ооз тйгизип койушка жарабашын эн сонун билет. Анын устуно озунун, жудонку, кир акыбалынан да уялп, тартынат. Ыраматылык Батма байбичеси барда, Таабылды-карыя озу курдуу абышкалардан болунуп, калчуу эмес. Эмичи ? Ушуларды ойлогондо кангырыгы тутоп, байбичемдин артында кор болуп калганча, кудай мени анын астында эле алып кетсе болмок, деп озунчо зээни кейип калат. Эгерде ушундай чычкандай болгон келиниме карыган кезде кор болоорумду билсем кана атаганат! Анда эле кемпиримдин астында, кетишке озум аракет жасабайт белем, деп тагдырына нааразы болуп калт. Бирок мандайга жазган тагдырдан , жазымышынан эч ким кутулуп кутулуп кете албайт эмеспи. ''Кудайдын буйругусуз, куурайдын башыда сынбайт'' демекчи, оз тагдырыман качып каяка бармак элем деп ушул жашоосуна кыйналсам да моюн сунуп жашай берээрин Таабылды карыя жакшы тушунчу. Убакыт зымырап биринин артынан бири билинбей эле ото берди. Размандын атасын, балдарын таштап Зейнепке уйлонуп албашын эн сонун билген Клара аларга каалашынча устомдук кыла баштады. Рахмандын тапкан акчасын, кайнатасынын пенсиясын оз колу менен алып, эч кимисине бир тыйын карматчуу эмес. Уйго ырыстуурак тамак алып койбой, болгон акчасына озуно кийим кече, алтын сатып алчуу. Багуусу начар болгонго, экинчиден келининен коргон кордука Таабылды карыя чунчуп, арыктап чукодой болгон кичиинекей абышкага айланды. Баягы олбурлуу, толмочунан келген , кызыл жуздуу кишини ушундай кичинекей чалга айланаарын коргондор ишенбегендей эле. Айыл-ападагылар Кларанын Таабылдыга коргозуп жургон кордуктарын, коруп билип эле журушту. Келининин журок сыздаткан уу создоруно, маилелерине, Таабылды карыя конуп деле бутту. Ошондой бири-бирине окшош кундордун биринде Таабылды карыя, келини пенсиясын алганда.', Балам мага бир сыйра кийим кече алып бербесен, жудоп кеттим. Ич киймдеримдин баары эскирип, жыртыла баштады,-деди. Чындыгында эле ошондой болчу. Улам кийинки алатурган акчаны кун мурун пландап, эмне кылып жок кылып, каяка жумшаш керектигин билген Клара кайнатасынын айткан созуно так секире.', Мен бул акчаларды башка жака жумшайм! Эгерде акча артып калса, алып берем! Артпаса кийинки пенсияда сатып берем! -деп ка-гып койду. Анын айткан созуно Таабылды:;

[Aizurok]

Мен ич кийимдеримди которуп, алмаштырып кийгенге да калбай калды,-деди жаны кашая. -Бир ай алмаштырып, которуп кийин-бей эле койунуз.! Сиз ансыз деле биттеп атпайсызбы! Анын устуно ич кийимдеринизди кимге кор-гозуп аттыныз эле! -деди Клара. Кайнатасы Таабылдынын ич кийимдери эмес, анын жуз арчысын да Клара жууганга жарачу эмес. Башынан эле кайнатасынын кийимдерин жуубай, озунчо болуп койчу. Таабылды карыя эптеп короого кирип, эч кимге корунбой бир сыйра чала-була жуунуп, артынан озунун кийимдерин да жууп, жайып койчу. Бир куну Таабылды карыя озунун кийимдерин жууп, жайып атканын кошунасы коруп калды. Таабылды деле биро жарым коруп калбасын деп, короого кирип, жуунуп, кирлерин жууп ошол жакка эле жайып койчуу. Азыр кийимдерин коронун ичине жайып атса кошуна кемпир Токтобубу кирип келип калды. Ал деле атайын Таабылдыны андып келген эмес эле. Анда-санда тушто ырыстуураак тамак жасап калганда. Таабылдыны ачка журоорун билген Токтобубу аны чакырып, , курсагын тойгузуп койчу. Азырда ошентип, Таабылдыны чайга чакырып келген эле. -Опей ботом, кирлеринди озун жууйсунбу?! ,-деп чоочуп кетти. Токтобубу Табылдыны карап. Кошунасынан уялган Таабылды, эмне дерин билбей кайсалактай тушту:; -Озум эле жууп алам.......деди. -А келинин эмне болуптур, сенин кийимдеринди жууй албай. Каарыган кезде сага кирлеринди жуудурбай, озу эле жууп берип койбойбу! ,-деди Токтобубу.Эми анын кичинекей чычкандай болгон балдарынан, уй тиричилигинен, колу бошобойт,-деди Таабылды карыя. -Койчу ботом каяктагыны айтпай! Эмне сенин кийимдеринди жууп койсо, колуна жугуп калат бекен! -деди мурдун чуйруп, жактыр-багандай тур коргозуп Токтобубу. -Мен сени биздин уйго келип, чай ичип кет деп чакырганы келгем. Азым артымдан келип кал,-деди да мал кородон сыртка чыктты. Эшиктин астында баласын алып олтурган Клараны коруп Токтобубу Таабылды кирлерин озу жууп жайып атканын айтсамбы деп эки анжи болуп, туруп калды. Анын устуно Кларага соз суйлосо эле беттен алып, ажылдап, урушуп кир-мей адаты бар экенин беш колдой билчу. Ошентседа ага акырын, жай олтуруп тушундуруп койууну чечти. -Клара деп созун баштады Токтобубу анын жанына кочук басып олтуруп'- Каарылык ар бир адамдын башына келет. Биз деле ушинтип, карып торолуптурбузбу. Биз деле силер сыйактуу жаш болуп коргонбуз. Жаш кезде эч качан кааручудай сезилбейсин озунду. Омур бою эле ушинтип, сулкулдоп жаш боюнча отуп кетчуудой сезесин. Бирок убакыт откон сайын алы кучтон тайып, айла жок карылыка моюн сунасын. Менин айтайын деп атканым сен азыр жашсын, . Сенинда башына каарылык келет. Кайнатанды кандай тутсан кийин балдарын да сени ошондой тутат,-деди. Андан аары да суйлойун деп атканда Кылара ; -Баягы акыл уйротмой жомогунарды кайра баштадынарбы? ,-деди зерпилдеп, жактырбаганын билгизе.

[Aizurok]

-Сен антип мени жаман корбо ''Каарынын созун капка сал'',дейт. Каарыны канчалык сыйлап, батасын алсан жаман болбойсун. А тугул куранда жазылуу. Кудай пенде деген коп эле женилдиктерди бе-рип, кечиримдуу болот. Бирок биз озубуз кунону озубуз куноону оз башыбызга озубуз уйуп алат турбайбызбы. Кайненен менен кайнатандын ич кийимдерин жусан бул эн чон соопчулук экен. Кооп кунондон кудай кечирет. Куйонду, карыларды сыйла дейт куранда. Ошолорду аткарсан озуно эле жакшы Азыр Таабылдынын оз кирлерин озу жууп, атканын коруп, зээним кейиди. ''Жаш кезде берсин мээнети, Каарыганда берсин доолоту'' дейт. Карыганда адамды кудай ушинтип кор кылбай эле койбосун ,-деди Токтобубу. Атам менин кирлеримди жуубайт деп датандыбы! ,-деп бурк этти Клара. -Датанган жок... Ал даттанды эле болуш керек. Мени жаманатты кылып,жаман даганды жакшы корот! ,-деген Клара ордунан кичинекей уулун которуп, тултундап туруп кетти......Баары бир Кларага айткан создору куру бекер экенин тушунгон Токтобубу кемпир, башын чайкап, ага нааразы боло ордунан турду. Ангыча ары жактагы сарайдан Таабылды чыгып , экоо Токтобубунун уйун коздой басышты....... Канткенде эмне кылганда, какбаш кайнатамдан кутулам? Ал биздин жашообуздагы, чекеге чыкан чыйкы болдуго. Олтуруп салайын десем, кол барбайт, же бул какбаш озу олбойт.! Бул баарыбыздын башыбызды жутуп,. Анан акыры озу болот болуш керек. ,-деп Клара озунун тентуш келиндерге, жамандап калмай адаты бар эле. Бир кунуда ошентип жамандап, кайнатасын каргап-шилеп атканын коншу келиндин кайненеси угуп калып, Клараны урушуп кирди. Бир куну кайнатасын жерден алып, ''жерге чаап, кордон алып, жерге чаап'' жамандап, тили-тилине тийбей быдылдап кошуна келинге Клара жамандап аткан эле. Ангыча алардын созун жанатан ары жактан угуп, тыншап турган кошуна келиндин кайненеси чыга калды да Клараны жаман коруп; Кандай келинсин деги сен ! Тарбия коргон келинсинби? ! -деп беттен алды. Анын созунун торкунуно тушуно бербей Клара.ага.' ,Мен сизге эмне кылдым? ,-деп суроолуу тигилди.Эмне кылдым деп коет дагын...... Уялбайсынбы, карыган, улгайган кайнатанды биздин уйго келип алып жамандап, биздин келиндинда башын айлантып бузасын! Кайнатандын эрин Рахмандын момундугундан ушинтип, чачкаландап, кутуруп, кундо бирди кийип , бирди ичип, колуна, мойнуна, кулагына алтын тагынып жургондурсун! Эгерде Рахмандан болок биро болгондо сендей катындын тобосуно кунуго кан алып турса да аздык кылмак ! Жанатан бери жон койсом, байкуш кайнатанды жамандап эле атасын! Каргап атасн! Уят эмеспи, бироонун уйуно келип алып, оз кайнатанды жамандап каргаганын!

[Aizurok]

Кайнатан пенсиясын берип уйунду уй, жайынды жай кылып олтурат ! Анын эмне жамандыгын коруп атасынар ! ,-деп кошуна келиндин кайненеси Клараны урушуп , тилдеп кирди. Клара жакшы эле актанып, кайнатасын дагы жамандап, аны кунолойун деди эле, бирок кошуна кемпир анын созун, укусуда келген жок. -Биздин уйго экинчи келбе,! Биздин келинибизге жаман жагынды коргозуп, жаман талим бербей ! Уйумдон чыгып кет! -деп буюра суйло-ду. Клара алиги аялдын урушканына ызаланып эмне кыларын билбей, ордунан туруп баратып:; Сиздин келининиз ''кой оозунан чоп албаган момун'' деп атасынбы. Ал деле силерди мага жамандайт. -деди. Клара созун уккан кошуна келин ага чычалап, танып кирди. Мен сага качан кайнене-кайнатамды жамандап атам ! Озун мага дайым жамандайсынго кайнатанды! _ деди. Сен кайненем минтип койду, тигинтип койду деп эле мага даттанып, жамандап айтасынго, ! ,-деди.Тескерисинче , сен биздин уйго келип алып, кайнене-кайнатан менен кантип жашап атасын! Кайненендин тили узун, аны менен айтышып, урушуп, ордуна отургузуп койбойсунбу, мен эчак эле ошентмекмин деп айтасын го! ,-деген алиги келин менен Клара экоо каттуу урушуп кетишти. Кошуна аял оз келинине болушуп, экоо-лоп, Клараны уйуно кууп чыгышты. -Мен силерге коргозом! Карап тургула! ,-деген Клара алардан кем калбай, уйуно баратып, ажылдап, муштумун кезеп атты. Уйуно келгенде да ызаланып калган, копко чейин озун-озу ''урунарга тоо, урушарга жоо'' тапай, кошунасынын жинин , балдарынан чыгарып савап уруп жатканда Таабылды карыя неверелерине болуша кетти. Тилек да энесинен тил угуп, уруш-канынан чон атасына корголонуп, жашынып атты. Кайнатасынын балдарына болушканына ансызда жини келип аткан. Клара ага атырылып бир тийди:; Менин балдарыма болушканынды качан койосуз! Ошентип болушуп атып, балдардын тарбиясы жок болуп калды.! Мындан кийин менин балдарым менен эч киминдин ишин болбосу! Ушу силер-дики отту, бир жагынан, кыпчылып чыга каласынар! ,-деди ажылдап. Келининин ажылдап, атырылып,суйлогонуно Таабылды карыянын шагы сына, конулу чого унчукпай, мусапырдай сыртка чыгып баратканда, анын тегине жабышкан Тилек келип калды.

[Aizurok]

Мен да чон атам менен эшике чыгам! ,-деп энесине тарына, жаман козу менен карады.Желмогуз! Жада калса, ушул озум тууган балада мени ушул уйдон жаман корот! ,-деп кыйкырды Клара,-Бас бери, уйго кир! ,-деди уулун карап буйруса. Барбайм уйго кирбейм.... -деген Тилекке жини келген Клара чай ичкен жалпак столдун устундо турган чоон кашык менен уулун чаап калды. Ага тийгизбейин деп калкалап калган Таабылдынын козуно, алиги кашык шак дей тушту . Кашык катту тийгенге Таабылдынын козунон от чагылыша тушту.... . Бир онтоп алып, Таабылды козун басып калды. Клара ага конул бурбай жини менен кайнатасына корголонуп аткан кичинекей уулу Тилекти анын колунан жулуп алайын деди эле, Таабылды келинин жулкулдата аары туртуп жиберди. Омурундо кайнатасындан мындайды корбогон Клара а дегенде эч нерсе тушунбой, аны карап туруп калды. Анан.: Сиз мага кол которгудой ким болуп калыпсыз! Бер, менин уулумду! ,-деген Клара ого бетер ызалана ач айкырыкты сала кайнатасына корголонуп турган уулун жулкулдата колунан талаша кирди. Мен бербейм! Уктунбу! Жетишет баары! Сенден келгенди кордум! Тарбиясы жок, атан-бабандын оозун урайын! ,-деди калчылдаган Таабылды, ага саксандап ,атырылып , долуланып аткан келинин карап.

[Aizurok]

-Кудай албаган как баш! Сени кудай албай койдуго! Колуна шал тийгит! Эмнеге мени туртосун! Сволочь! Мен сени коройун деген козум жок! Жогол уйдон чыгып кет! ,-деп кыйкырды Клара. Уйдон чыгып кетем..... Сага ошол эле керекпи..... Менда сени коройун деген козум жок! ,-дедида ызага муунган, каргылданган уну менен Таабылды крыя калчылдап. Анын жанында Кыларанын кылган, ага жасаган мамилеси жанына батып кети эле,. Жогол! Уктунбу жогол! ,-деп ач айкырыкты сала урушуп, кыйкырып аткан Клара , ары жактан эшик ачып , Рахмандын уйго киргени корунду. Аны коро сала:; Атанды менин козумо корсотпой жогот! Анын мага колу тийди! Сенден жеген токмогум аз келгенсип, эми атандын токмогу жетишпей атыптырбы! Бул карыган, какбаш, алжыган абышканы жогот! ,-деп долуланып , ыйлап кирди Клара.Аялынын кылыгын беш колдой билген Рахман,-ага. Бул уйдон атам эмес сен чыгып кет! ,-деди атасына болушуп. Атан мени туртуп, кол которуп, сабап абйримди кетирип, уят создор менен шатырата сокту ! -деди унгулдап ыйлаган Клара. Ырас кылат! Демек озун атамды ошого жеткиргенсин да! Мен сени жакшы билемго! Сволочь! Эми атана болушуп, сенда мени урушуп атасынбы! Мага ишенбесен, мына кичинекей уулундан сура! Тилек айтчы чон атан мени согуп, туртуп жибердиби! ,-деди эле улун караган Клара. Тилек унчукпай чон атасынын этегине корголонду. Ал эми кашык тийген козун колу менен басып турган Тааылды карыя уулунун озуно болушканына ичинен ыраазы болуп атты. Демейде , Рахман менен Клара уру-шуп кеткенде ортолоруна тушуп, жаманда болсо келинине болушуп, уулун тыйып калчу. Азыр келининен каттуу кону калганга , унчукпай, эмне болсонор, ошо болгула дегендей, кайдигер карап олтурду. Клара долуланып алганга озун озу колго алалбай унулдап ый-лап, Рахман менен кайнатасын каргап атты. Таабылды Кыларага тенел-бей эле койчу деген кыязда уулун сыртка алып чыкты. Эшике чыкканда гана Рахман атасынын кшык тийген козун ичи канталап' , сырты когоруп, шишип клганын корду.

[Aizurok]

-Козунузго эмне болгон? -деп сурады атасын карап.-Клара Тилекти кашык менен урам дегенде энкейип, аны корого-лоюн деп атып, кашык мага тийбеди, -деди Таабылды. Анпей эле, Клара деген акмак сизди урганго, кшык менен.? ,-деди Рахман атасынын созуно ишенбей. -Жо-ок , кантип эле калп айтайын,. Демейде, анын кылыгын жашырып, калп айтсамда, азыр анын кылыгын жашырайын деген нийетим жок. Менин Кларадан каттуу конулум калды. Эми мен анын кылыктарын жашырбайм. Экообуздун урушубуз ушул Тилектен чыкпадыбы. Жону жок балдарды сабап, урушуп, тилдегенинен аларга болуша койом деп, козумду когорттум.-деди оор ушкурунгон Таабылды. -Ата, мен бул катындан кантип кутулам? Сиз эмес мен да тажап буттум. Ортодогу гана балдарымды аяйм... . Болбосо..... . ,-деди Рахман.-Ортодо балдарын эле эмес, мен да бар болуп атпаймынбы, силерге жук болуп.... -деди Таабылды карыя уулун карап. Койунузчу, каяктагыны айтпай. Сиз бизге жук эмесиз. Кептин баары ушул Кларада. Эгерде ал жакшы болсо, уйдон ызы-чуу болбой, тынч, ынтымактуу жашамакпыз. Коп эле жолу уйдогу ынтымакты , тынчтыкты сактайлы деп аракеттендим. Бирок, Клара аны тушунбоду. Мен унчук-пай калсам, ал мага башийип коркуп атат деп ойлойт окшойт, чак-чандап кетет. Эмне кылышты да билбей калдым ,-деди Рахмат.

[Aizurok]

Эгерде мен жок болсом, сен балдарынды Кларага таштап ба-сып кетет белен, эки баласы менен эмес андан да коп балдары ме нен ажырашып, аялдарынын ушундай уу тилинен тажап, басып кеткен эркектер бар. Сен озун жалгыз болсон, жашодо женил болмок. Мен ашык башмын. Ушинтип, сенин жашооно да залакамды тийгизип, озумда кор болбой байбичемдин астында эле кудай мени алып кетсе болмок. Сенин бактынды да мен байлап атат окшоймун. Анпесе , омур бою ушундай аялга кор болбой оз бактынды таап кетмексин,-деп ойлоп кетем. Бирок элденда намыстанам, Омур бою ушундай аял менен жашоо кыйын аны менда тушуном. А тугул, Клара экобуздун келечегибизди элестете албайм. Таабылды менен Рахман сыртта суйлошуп, отурушканда уйдон анкылдап ыйлаган Тилек чыга калды. -Сага эмне болду? ,-деди Рахман ордунан туруп. -Тиги..... Апам мени урду..... Олтуром,-деп бычак менен коркутту. Уйдогу кичинекей бобогум экообузду олтуруп, озу да олом деп ыйлап атат,-деди козунон ашын он талаа кылып агызып. Кыларага жан тийип калса керек! ,-деген Рахман уйго чуркап кирди. Эринин уйго киргенин коргон Клара. Бул уйдо мен минтип жашай албайм! Балдарымды да, озумду да олтуруп, биротоло сага атан экооно жол бошотуп берем! Атан экоонор башка катынды уйунорго киргизип, жашап алгыла! -деп Клара столдун устундогу аш бычакты алып, кичинекей уулунун мойнуна такады. Сен эмне болуп атасын?! Кое бер, бычакты! Азыр чындап эле баланы сайып аласын! ,-деди чочулаган Рахман. Мени калп эле коркутуп атат деп ойлоп атасынбы! Мен чындап эле сайып, олтургону жатам! Сен эч нерсени тушунбойсун! Анткени сен эртеден кечке жумушта иштеп, алаксып, телефон менен Зейнеп экоо-нор эзилишип суйлошуп, конул ачып келесин! А мен сенин карыган , алжыган атанды балдарынды багып, уйдо олтурам. Озунду менин ордума койгун келбейт! Мен ушунчалык, ушундай жашоодон тажадым! ,-деп Клара боздоп, ыйлап кирди. -Сен озуно озун кылып алганбы. Сага ким эмне жамандыкты кылды? Атам сенин козунду карап, кошоматтанып, жалтандап эле турат го. Эгерде сен жакшы болсон, мен сенден карыш жылбайт болчумун. Билесинбм, мен сени суйуп, эч кимдин созун укпай, уйдо ынтымактуу жашап аткан аялымды, кызым менен кетирип жиберип, сага уйлонуп алгам. Сен ошол менин сага деген суйуумун, баркына жеткен жоксун,-деди Рахман.

[Aizurok]

Сен мени жап жаш кезимде алып кор кылдын. Мен азыр деле жашмын. Мындан ары жашоомду ушинтип, сенин атанан, озундон таяк жеп жашагым келбейт.. Анда ажырашып кетели.... -Мен эки баламды кантип жалгыз багам? -Коркпой эле кой, эки балана жакшы алимент толоп берем. Эгер каласан ушул уйду бошотуп, атам экообуз тен чыгып кетебиз. -Сен мени балдарым менен таштап, тиги шаардагы Зейнепке уйлонгону жатасын; . Мени кемсинткин келип атат! Мен сени менен эч качан ажырашпайм, ажырашкымда келбейт! Анда эмне кыл дегени турасын? Атанды бул уйдон кетир, иши кылып жогот. Ошондо гана тынч ынтымакта чогуу жашайбыз. Мен сага эч качан ойдо карап суйлобой, ойундагыдай болом. Мени ойлобосонда ушу эки кичинекей чычкандай уулунду тируулой жетим кылып, алардын убалынан корксон юоло? Атан жа-шаарын жашады, жээрин жеп, ичерин ичти. Эми биз да оз бактыбыз учун, тынч жашашыбыз керек,-деди Клара.Кларадан атасы туралуу уккан создору Рахмандын тобо чачын тик тургузду:-Атамды каяка жоготом! Кызыксынго сен? Мен атамды жоготсом эле экообуз бактылуу, ынтымактуу жашап калабыз деп ойлоп атасынбы? Бироо-ну кор кылып, кор тутсан кийин озунда ошонун тааз кейпин кийеринди билесинби? -деди Рахман. Анда эмне кылалы ! Атан учун экообуз кундо урушуп, талашып жашап журо берели дегени турасынбы. Атан бул кейпи менен жакында олбойт! Ал баарыбыздын башыбызды жутуп туруп, биротоло как баш болуп, анан олот!

[Aizurok]

Сен болсо ошол карыган атан менен омур бою жашоочудай болуп мени менен ажырашкын келип жатат! ,-деген Кларанын уу тилине Рахмандын кыжыры келди. Бирок анын кыялын жакшы билгендиктен, ага тенелгиси келбей; Былжыраган акмак десе! ,-деди да уйдон сыртка чыгып кетти. Эшиктин астында кичинекей небереси менен ойноп олтурган бала кыял оз атасын бир токо карап ойлуу турду Рахман. Атасы аш кезинде Рахманды аябай жанынан артык жакшы корчу. Рахман онго чыкканча атасы менен раматылык арасы, аны аркасына которуп, жерге бастырбай эрке кылып остургон эле. Тамактын таттуусун , кийимдин жакшысын кийгизип чонойтушкан. Кийинчерек чон окуу жайга окутканда да, студенттердин арасындагы эн жакшы кийинген, акчалуусу ушул Рахман болчу. Ал апам каза болуп калып, атам озумдун аялыма ушунчалык кор юолот, турткунчук болуп, карыган кезде аш келининин уу тилдерин угат деп уч уктаса тушуно кирген эмес. Ата -энемди алаканыма салып багам деп ойлоочу. Азыр атасынын кийип жургон кир, эски кийимдерин, жудогон, арыктаган кебете кешпирин коруп, анын кадырына, баркына жете албаганын, карыган кезде аздектеп бага албаганына ичинен сызып аялы Кларага уйлонуп алганына окунуп турду,. Атасын карап зээни кейип, боору ооруп турду. Анан уулу менен ойноп, кулуп олтурган атасынын жанына басып баоып; Ата,мени кечирип койунузчу, деди жашка муунган унун каргылданта. Уулунан мындайды кутпогон Таабылды карыя чоочуп кетти; -Эмне болду? -Эч нерсе болгон жок.... -А эмнеге кечирим сурап атасын? -Таабылды Рахман менен Клара дагы урушуп мен учун жаман-жакшы айтышып атат корунот деп ойлоду.

[Aizurok]

-Мен сиз ойлоглндой , жакшы адам болуп, сизди бага албадым. Бут баарына озум куноолумун. Азыр силерди кор кармап атканыма окуном. Мени кечирип койунуз....,-деди козунун кычыктарына толгон жашын арчыган Рахман. -Сен менден антип кечирим сурабай эле кой, балам. Мен сага таарынбайм, тнаараы да эмесмин. Кудаймандайына эмнени жазса, ошону корот турбайбызбы. Бул да тагдыр. Мен деле кемпиримдин артында калам деп ойлогон эмесмин. Сенде куноо жок, мен сени кунолобойм. Мен жээримди жедим, кийеримди кийдим, корорумду кордум. Менин арманым жок. Эн негизгиси сен али жашсын, бактылуу болсон болду. Мен сенин бактылуу жашап атканынды коруп, туруп коз жумсам кудайга арманым жок. Антип озунду озун кунолобо балам. Андан коро оз бактынды, балдарындын бактысын, ыйманын тиле деди Таабылды карыя. Рахман атасы экоо сыртта бир топко чейин суйлошуп олтурушту. Аларды уйдун ичинде олтуруп терезеден коргон Клара Рахман атасы менен эмне жонундо суйлошуп отурушат болду экен деп ойлоп ат-ты. Озунун кыска акылын-да Рахманга менин айткан создорум таасир берип, атасын бир жакка жоготкону жатат го, ошол жонундо суйлошуп атышкан жокпу дей ойлоп олтурду. Жок дегенде тиги какбаш бир эки айга кыздарынын уйуно барып , эс алып, бизге жолто болбой, ошол жакта жашап келсе болмок,-деп ойлоп атты,. Клара. Убакыт учкан куштай билинбей, биринин артынан бири ото берди. Таабылды карыя менен келини кларанын ортосундагы мамиле эч озгоруусуз отуп атты. Кайнатасын кайнатам экен деп сыйлабаган Клара, аны уйдо кишиби, итпи дегенчелик мамиле жасайт. Ал эми Таабылды келинине канчалык нааразы болсо да , анын мамилесине конул болбой, тенелбей калды. Анткен менен Таабылды карыянын Кларадан конулу уч кочкон журттай абдан калган эле. Кооп учурда зени кейип, озунун тагдырына ушундай жашоосуна наалат айтып, оз жанын озу кыйгысы келген убакыт болот. Бирок, жан деген таттуу экен, келини менен жай суйлошуп, тушундуруп, кээде ага кошомат да кылып, ойдо карап суйлобой , жалтандап да ашап корду. Кайнатасын коргондо ит атайы тутулуп турчу Клара анын кандай гана мамилеси, созу болбо-сун кагып силкип турат. Азыр Клара менен Таабылды карыя уйдо чогуу жашаса да эч суйлошпойт. Кечинде Рахман ишинен келгенде гана Таабылды карыя кирип чогу тамактанышпаса, кундузу кургак нан жеп суудан ичип кюп журо берет. Улгайып калган адамдын ба-гуусу начар болсо ден-соолугуна бир топ тасир берип койот экен.

[Aizurok]

Таабылдынын акыркы кундору козу карангылап, денеси салмактанып, ооруп калчу болду. Алсыз болуп, алы-кучунон тайып, кадимкидей арыктап, мурдагыдай болбой калды. Анча мынча кородогу жумуштарды жасаса эле дене бою калчылдап, башы айланып, кетпеген жеринен тер кетип, кышылдап, куйуп кетчу болду. Озунун ушинтип ооруп жургонун эч кимге айтпайт. Ал эми эртенменен жумушуна кеткен Рахман кечинде келип, атасынын алдан-кучтон тайып, ооруй баштаганын этибарга алган жок. Клара кайнатасынын абалын круп, билип туруп унчукпай, эмне болсон ошол бол дегендей мамиле жасоочу. А тугул, Таабылдынын ушинтип оорусу кучоп олтурган то шоктон турбай, олуп калышын тилечу. Уйдогу анча мынча ойдо-ылдый нерселерди, кырсыктарды бут бойдон Таабылды кайнатасы учун болуп аткандай туйулчу, Кларага. Кичинекей балдары жыгылып, же ооруп калсада Таабылды кайнатам оорусун, уйдогу барды жамандыктар ошого тийсин деп тилечу. Бир куну Клаа кайнатасы сыртта жургондо анын жанына басып келдида.: Мен сиз менен суйлошойун дедим эле, деп калды. Таабылды карыя эмнени суйлошот болду экен дегендей аны суроолу карап, унчукпай турду.Сиз менден мен сизден тажап, бири-бирибизди королу деген козубуз жок болуп калды. Ушинтип журо бербей, бул уйдон сиз же мен бир жакка кетип., эс албайлыбы, деди. Таабылды келининин созу но адегенде анча тушуно бербей, аны тиктеп калды. Анан. -Макул бул уйдон сен кетсен торкунуно барасын. А мен каяка барам? Сеники сыяктуу жакын , уялаш бир туугандарым, торкунум жок да, деди. Эмнеге, сосуз эле туугандарга же торкунго барыш керек бекен? Анан мени каяка бар дегени турасын? Мисалы, карылар уйуно, же куйого тийген кызыныздын уйуно деле барсаныз болота.

[Aizurok]

Сен мени уйдон кууп атасынбы? ,-деди Таабылды.Кандай ойлосонуз, ошондой ойлонуз, чынын айтсам мен сизден чарчадым. -Анда жакында менден кутуласынар. ....деди Таабылды жаш баладай таарынып. -Сизден кантип кутулабыз? Аны убагында коросунор,-деген Таабылды такылдаган келининин андан аркы созун уккусу келбей, ордунан туруп, басып кети.-Сенден кутула турган кун жакында болбойт го,-деп кубуронуп калды Клара....-Келини Клара ачыктан-ачык эле оз уйунон кууй баштаганына Таабылды карыянын канырыгы тутоп, анын ар бир созун эстеген сайын, сай соогу сыздап журогу канап атты. Озунон озу чунчуп, тунт тартып, мурдагыдай неберелерин эркелетпей, а тугул Рахман менен да суйлошпой калды. Анын минтип жургонун Клара билип, коруп эле турду. Ал эми эртеден кечке ишинде жургон Рахман атасынын мындай аба-лын а дегенде байкаган жок. Бир куну озунон озу ушкурунуп, мусапыр, жетим баладай таяка таянып, ойлуу, эшигинин астындагы скамейкада кабагы салынкы олтурган атасын коро Рахман анын жанына басып барып, кочук басты. Экоо ата-баладай эле кунумдук кор-тирликти, откон кеткендерди суйлошуп олтурушту. Таабылды карыя Рахман менен мурдагыдай суйлошпой калганын эми билди. Рахман атасын мага таарынып журобу же бир ери ооруп атабы деген кыясда:;

[Aizurok]

Ата бир жериниз ооруп атабы, сизге эмне болгон? ,-деп сурады.Эч жерим деле ооруган жок, балам. Болгону, акыркы кундору озумду жаман сезип журом. Мени ушинтип кудай эртерээк эле алып кетсе экен, эч кимге кор кылбай, деди оор ушкуруно. Эмне сизди Клара дагы таарынтып атабы.? Жок андай деле эмес. Жаш откон сайын адам таарынчак болуп, соз которо да албай калат экен. Кыларанын кулук мунозуно конуп деле калбадыкпы, азыр уулум артыма кылчайып карап, озумдун жашоомо сарсеп салып, коп ойлончу олдум. Жашонун баркын, кадырын, улгайып, жашын отуп, карып калган кезде гана билет экенсин. Откон омурумду эстеп, озумдун туура эмес жасаган иштеримди ой-лоп, окуном, жашоомду таразалайм -деди Таабылды карыя. Ата деп созун баштады Рахман,- Мен жумуштан кунуго Зейнеп менен суйлошуп турам. Кларанын кыял-жоругун озунуз деле менден жакшы билесиз. Аны менен ажырашып, биротоло Зейнепке уйлонуп алсам эмне болот? Мен ушундай ызы-чуу, Клаа менен урушкан жашоодон аябай тажадым.....деди, атасынан кенеш сурап аткандай тур коргозо Рахман. Клара сени менен оной эле ажыраша койбойт го. Ал бул уйдон кетпейт. Кеткен кундон да шаар жеринде конуп калган Зейнеп, бул жакка, айылдан жашоосуна конобу? ,-деди Таабылды, Мейли' мен бул уйду Клврага эле, балдарым учун таштап кете берем. Ага ушул эле уй керек болсо, ала берсин. Зейнеп шаарга кел деп жатат,-деди Рахман. Уулунун созун уккан Таабылды карыя '' Сен Зейнепке, бул уйду Кларага таштап кетип клсан, карыган кезде мен каяка барам'' деп озунчо ойлонуп турду. А менчи деп сураганга тартынып, оозу барбай атты. Зейнеп озу чакырып атат. Бул жактан акшы кызмат тапса болот дейт. Мен ошону сиз менен кенешейин деп атам деди Рахман.

[Aizurok]

Таабылды карыя уулуна кандай кенеш берээрин билбей, бир паска, ойлонуп калды. Мейли, шаарга кетип, Зейнеп менен жаша деп айтайын десе озу каяка барат? Рахман бул уйдон кетсе . Клара кайнатасын бир минут да батырбасын билет. Ал эми Рахман карыган атасын башка аялга ала кетеби, аны бир Кудайдын озу билет. Анын устуно Зейнептин устуно куч куйоо болуп, киргени атса кошо барган атасын ал актырабы? Келинден катуу конулу калып калган Таабылды карыя , Зейнеп да мени Кларадай жаман коруп калсачы деги карыганда каяка барам, кимдикине баттам деп ичинен конулу чого олонуп отруп калды. Атасынын маанайы чогуп отурганын байкаган Рахман.; Сизди тушунуп турам, Апам экоонор ушунча оокатты биз учун жыйнап, кашыктап чогултуп, убайын королу дегенде силер ойлогондой олбой калды,. Апам байкуш эч кимибизди деле жашылыгыбызды коргон жк. А сиз болсо биздин торубуздо сыйыбызды коруп олтурганда апамдан айрылганыныз ал келгенсип, менин аялымдын кордугун коруп атасыз. Мен барын коруп, билип, тушунуп эле турам. Айла жок, ортодо балдарыбыз болгондуктан Клара менен ажыраша албай , эзилип келдим. Ал да мени менен ажырашпайм деп уйдон чыкпай койбодубу... .. Мейли, ага ушул эле уй жай, оокат-кече , мал-керек болсо , мен бул уйдон эч нерсе албай, чемоданга кийим кечемди гана салып чыгып кетем. Анпесе жашообуз деле болбой калды. Балдарым чонойсо, тушунушоор. Ай сайын балдарыма акча салып турам деди Рахман. Таабылды карыя уулунан а мен каяка аам, эмне болом деп сурай албай, ичинен кыжалат болуп кирди. Сиздин пенсиянызды шаарга которуп алабыз,-деп кошумчалаган Рахмандын созун уккан Таабылды карыя. Эмне менда сени менен шаарга кетемби? Сен мени озун менен ала кетесинби? ,-деп сурап жиберди,. Ой жаыктык атам... Мен сизди кантип жалгыз Кларага ушул жерге таштап кетейин. Жанатан бери эмне эле атам унчукпай олтурат деп ойлоп атса, корсо мени ушул жакка калтырат деп санаркап аткан тура. Мен каяка барсам , сизди озум менен кошо дайым алып кетем,. Клара менин козум ушул жерде турганда эле ушунчалык кор-дуктарды коргозуп атат. Мен жок болсом, сиз бул уйго кирмек тугул, баш багада албай каласыз. Мен жыргаганыман же копконумон, уй-буломду таштап шаарга кетип аткан жерим жок. Кудай баарын коруп турат. Эгерде бул жерде Клара экобуз бактылуу жашасак, анда эч жака чыкпайт олчумун.,-деди Рахман. Уулунун озу менен кошо алып кетээрин уккан Таабылды карыянын журогу ылдыйлагансып калды. Ошентсе да озунон озу беймаза, бир четм кыжаалат болуп Зейнеп Кларадан да ашып тушуп, кор кылсачы деп ойлоп атты.