[admin_superstan]

Эрланбек кызы Баян
Мен Кыргызстандыкмын! Мен кыргыз кызымын! Мына ушул эки ооз соз менин патриоттук сезимимди ойготуп, сыймыктануума шарт тузуп, дем алганга дем, ойлонгонго акыл, ар бир кылган ишиме шык берип турат.
Кыргызстан- дуйно жузунун журогу. Аянты кичине болсо да, эн бир кооз табияты бар. Элинин саны азырынча алты эле миллион болсо да акылы артык баатыр уулдары,ай-чырайлуу, кымча бел, эстуу кыздары бар. Кыргыз калкымдын пейили ак, журогу таза, патриот, меймандос. Элимди канча мактасам да аздык кылат.
Жергебиз коптогон тарыхый баалуулуктарга бай. Ага мисал кыла турган жерлер арбын.Таласта- "Манас атабыздын кумбозу", "Рух Ордо", Нарындагы "Кошой-Коргон" , Оштогу "Сулайман Тоо". Булар не деген керемет тарыхый, маданий жайлар! Ушул жерлер канчалаган инсандарга, тарыхый учурларга кубо болушпаган. ? Бир гана окунткону биз ушундай тарыхый мурастарды оз убагында баалап-барктабай, таамай-таасын тарыхый баасын бере албай, талкалангандан кийин алсыз экономикага шылтап "аттин" деп бармак тиштеп калабыз.
"Тарыхы болбой, эл болбойт. Тамыры болбой, жер болбойт." дейт эмеспи элибизде. Анын сынары бугун тарыхый жайларды баалабасак, эртен санжыраны унутсак жети атабызды билбесек, аркы куну кийинки муунга "жоготтук, сактаган жокпуз"деп кантип,кайсы атуулдук ар намысыбыз менен айтып беребиз. Улут тарыхы, тили менен улут. Ал эми бул экоонон ажыраган сон "кыргыздын" кылымдап келген аты очот. Мындай коркунучтарга жеткирбей азыркы жана келечек муунду сактап калуу биздин коомдун колунда. Бугун аракеттенели! Жети атасын уйротуп, тилдин байлыгын, мин жылдап шаншыган комуздун, улуу эпосубуз "МАНАСТЫН" баасын айталы. Жети ата демекчи, кыргызда жети ыйык сан: жети пир, Манастын жети осуяты,аптанын касиеттуу жети куну, жергебизди желпинтип коркун ачкан жети облус-жети аймак. Булар улуу мекенибиздин бутундугун аныктап, болунбостукко чакырып турат. Бир аймак болбосо экинчиси болбой калгыдай.?
Олкобуздогу жаркыраган берметтей, акактай ЫСЫК-КОЛ,СОН- КОЛ,ЧАТЫР-КОЛ аттуу колдорубуз менен сыймыктанабыз. Булардын ичинен караандуусу козго бараандуусу ЫСЫК-КОЛ. Мен дагы коркому коз талдырган кок берметтей ЫСЫК-КОЛДО торолгонумо сыймыктанбай кое албаймын.
Мен жогоруда соз кылган мурастар бизге жети эмес жетимиш атабыздан мураска калган. Мен ишенем келечекте Кыргызстан онуккон, тогорогу топ келген олколордун бири болот жана мен дагы буга оз салымымды кошкум келет!!! Мен Кыргызстанымдын гулдоп осушун каалайм!! !
Эрланбек кызы Баян
2000-ж. 2-июнь
Ысык-Кол облусу. Тон району.Ала-Баш айылы.

[admin_superstan]

Капар кызы Лунара

Мен Кыргызстандын гулдоп-осушун каалайм.
Айлана кооз,таза аба,чойробуздун коркуно корк кошуп турган бак-дарактар, туркун турлуу осумдуктор, жыпар жыттуу гулдор,асманда булбулдай сайрап туран куштар, жаныбызга жакын болуп калган жан-жаныбарларыбыздын баары турса дагы деле мамлекетибиз онугуу жолунда..Корсо, бул жетишсиз тура олконун онугуусу учун..
Ар бир жаран оз олкосун осуп-онугуусун каалайт. Мен да алардын катарын толуктайм.Мекенимдин жадырап-жайнап гулдоп осуп турганын коргум келет. Буга ар бир жаран оз алдынча талыкпай эмгек кылуусу керек деп ойлойм. Мекенибизге салым кошкубуз келсе азыртадан баштап татыктуу билим алуу керек,билимсиз эч нерсеге жетууго болбойт экенин жакшы билем. Албетте Кыргызстанда эмгекчил, таланттуу адамдар абдан коп,бирок алар мамлекет учун эмес озулору учун иштеп,олкобузго салымдарын кошо албай келишет.
Бирок,бизге чейин жашаган ата-бабаларыбыздын оор кундоруно салыштырмалуу азыр бир кыйла ойдо которулуптурбуз. Акыйкатта, кыйынчылык артынан женилдик келет деген чын тура.Баары эле заман бузулду,заман ушундай деп баарын заманга шылташат,бирок менимче адамдар онолсо заман да онолот.
Мамлекет учун иштеген адамдар бар,бирок аз болуп жатат окшойт. Себеби,коптогон нерселерине маани берилбей жатат. Мисалы,азыркы учурда менин атам тоодо.Ал жерде электр энергиясы жетпейт. Эгерде ал жерге чейин жарыктык жетсе, атам телевизор коруп,окшош кундорду откоро бербей,кичине кызыктуурак отмок беле дейм…Буюрса, элдин ишенимдуу адамы болсом,ушундай майда нерселерди дагы карайм.
Менин алдыга койгон коптогон ой-максаттарым бар.Негизи котормочу болгум келет. «Каалоо болсо мумкунчулук, аракет болсо жыйынтык болот»,-дегендей мен азырынчы кыргыз,орус тилин билем.Ал эми англис тилин уйронуу учун кошумча окууга барып жатам.Буюрса 9-классты буткончо эркин суйлоп калсам дейм.Мен мыкты билим алып,Жогорку окуу жайын дагы ийгиликтуу аяктап. Алган билимим менен мамлекетиме салым кошуп,менин сыйлап-урматтап, баа берген адамым Алмазбек Атамбаевдей мамлекет башчысы болбосом да,жок дегенде айылымдын ар кандай койгойлуу маселесин чечкен денгээлге жетсем деп аракет кылам.
Албетте, мен Ысык-Колдук болгондуктан ,оз колумду айта кетпесем болбойт.Чет жерден жайында туристтер коп келишет,себеби Колдун даарычылык касиети бар.Бир гана Колубузго суктанып кетишпестен, алар ак Калпактуу тоолорубузду, кок кашка сууларыбызды, эркин учуп жургон куштарыбызды, мин туркун кооз гулдорубузду коруп тан калып кетишет.Дуйно- бир китеп,саякаттабагандар анын бир эле бетин окуган сыяктуу делет эмеспи.Мен да бизге келген туристтер сыяктуу чет жерлерди коруп,билгим келет.Ал жерден топтоп келген тажрыйбаларымды Кыргызстанда колдонуп онуктурсом дейм.Мен быйыл 7-класста окуп жатам.Жаш болсом да жеримдин байлыгын оздоштуруу менин милдеттеримдин бири деп ойлойм.
Кыргызстан озу кичинекей болсо да ар бир жаранын, мени коргой алат! Кыргызстан менин Мекеним! Мен Кыргызстандын гулдоп-осушун каалайм!
Капар кызы Лунара .Ысык-Кол областы.Чон- Сары-Ой айылы. О.Джумаев мектеби 7-класс.

[admin_superstan]

Асанкадыров Билим

«Мен Кыргыз жеримдин гүлдөп-өсүшүн каалайм»
Эгерде ар бирибиздин жүрөгүбүздө «менин өлкөм-менин Кыргызстаным» деген сезим болуп, жерибиздеги бардык нерселерди ыйык тутуп, иштете билсек мекенибиздин гүлдөп, өсөт. Чет өлкөгө барып келгендердин кимиси болбосун Кыргызстандан кымбат, Кыргызстандан баалу эч бир өлкө жок дешет. Бул жерде жашап жаткан көпчүлүгүбүз болсо «колдо бар алтындын баркы жок» болуп, ошол жерибиздин, элибиздин баркын билбей кайдыгерликтин сазына батып, бузулуп баратабыз. Сени ээн-эркин жүргүзгөн ээн- эркин сүйлөткөн, каалаган жумушуңду иштегенге, үй-бүлө күткөнгө мүмкүнчүлүк түзүп жана ишке ашырып жаткан сенин, менин жападан жалгыз мекенибиз булл- Кыргызстан. Сен Кыргызстандан башка эч бир жерде мындай мүмкүнчүлүккө ээ эмессиң. Керек болсо, ал жерлерде сен адам да эмессиң. Азыр көпчүлүк жаштар Россияга, Казакстанга чет өлкөлөргө жумуш издеп кетип жатышат. Бизде шаарда жумуш орду жок болуп жаткандыгы чындык. Бирок айыл жеринде ар бир жанга тиешелүү жер тилкелери бөлүштүрүлгөн. Эрезеге жеткен ар кимибиз ошол жерлерибизди иштете берсек, ал эмне, жумуш эмеспи,
Четке барып жыргап кеткендерди деле көрө албадым .Айрым бир жолдуулардын эле иши оңолбосо, көпчүлүгү кыйынчылыкта эле жашап жүргөнү жүргөн. А эмне үчүн биз айылдан качабыз? Азыр кудайга шүгүр, айылдагы жашоону шаардагыдай жасап алууга толук мүмкүнчүлүк бар. Болгондо да эки-үч эссе арзан баада.
Кыргызстандын айылдардан кетип калышынан өлкөбүз жабыркап жатат. Себеби, ээлери үйлөрүнөн кеткен жерлердин бары ээн калды. Алар иштетилбей жатат. Эгерде ал жерлер чек ара зоналарында болсо коңщулардын көздөрүн кызартат. Угушубузга карагшанда, чек арада жашаган айрым кыргыздар жерлерин тажиктерге , өзбектерге арзан эле баада сатып жиберип , Чүйгө же башка жерлерге келишип, «жерибиз жок» деп армандап жүрөт.
Ушулардын баарын жасабай эле, ар кимибиз туулган жерибизде бөлүнгөн жерлерибизди иштетип, мал-салыбызды багып, колубуздан келгендерди жасап турсак, биздин өлкөбүз үчүн чоң салым болбойт беле.
Демек, кандай дөө-шаа болбо, бай болбо өз элиңде, өз жериңде гана тайраңдай аласың. Эли, жериңден ажырыган соң сен эч ким эмессиң. Ошондуктан эли, жериңди карегиндей сактап , наристеңдей сүйүп, бапестеп жаша! Эл, жериңе адилет кызмат кылып, бир карыш жериң үчүн күрөш!
Экинчиден , Мекен деген ыйык түшүнүк бар. Мекен баарыбыз үчүн бирөө гана- ал Кыргызстан . Жыйырма жылдан бери эркин өлкө болуп жашап келе жатабыз, Акаев менен Бакиев мекенибизди бекемдей алышпады. Бекемдемек турсун Акаев «Үзөңгү – Куушту» кытайларга , Бакиев « Каркыраны» казактарга сатып жиберди. Ошентип бизнес менен алектенип жүрүшүп, чек ара маселесине чындап кирише алышкан жок.
Менин оюмча , чек ара маселеси азыр биздин өлкөнүн №1 маселеси болушу керек. Анклав аймактарын жоготуу зарыл. Анын жол-жобосун ошол чек ара маселеси менен иш т жүргүзгөн адамдар билишет да, ошондуктан өлкөбүз зыян тартпай турган ыңгайлуу шарттарды тандап , чек ара маселесин тез арада чечүү зарыл. Чек аранын бүтүндүгү үчүн , керек болсо, коңшулар менен жер алмаштырууга да барсак ашык болбойт эле. Анклав маселелери ушул жол менен чечилиши мүмкүн. Кээ бир жерлерде биз зыян тартабыз деп кетенчиктебей, жергиликтүү элдер менен кеңешип , шар-шар кеткен оң. Акаев менен Бакиев олчойгон жерлерибизди кошуналарга кармата бергенде деле унчукпай калагн , пейилибиз тоодой , кыргыз эмеспизби. Бул маселеге президент өзгөчө көңүл буруп , коңшу өлкөлөрдүн президенттери менен тикеден – тике сүйлөшүүлөрдү жүргүзүп, 2015-жылы чечип койсо, элдин президентке болгон ишеними опол тоодой боло түшмөк . Кыскасы , президентибиз токтоосуз чече турган маселе ушул. Ошондо биздин Кыргызстан жыртыгы жок , бүтүн болот. Алты жерде аңырайган тешиги бар, бир ит кирип, бир ит чыккан шалтурук кожоюндун короосундай болбой тыкан өлкөгө айланат. Коңшу өлкөлөр менен ыркырашпай , сый мамиледе болуп, экономикалык гана маселелерди чечип калабыз. Ал болсо өлкөбүздүн өнүгүшүнө өбөлгө түзөт.
Үчүнчүдөн, мамлекеттик тил деп аталган кыргыз тилинин тагдыры чынында оор. Мамлекеттик деп кабыл алынганына 25 жыл болсо да мамлекеттик болбой келет. Ага ким күнөөлүү? Эч ким эмес, биз кыргыздар күнөөлүбүз. Эртең президенттин указы менен өлкөдөгү бардык иштер мамлекеттик тилде гана жүргүзүлөт деген жардыгы чыкса, бүрсүгүнү бары жанталашып кыргыз кыргыз тилин үйрөнүп кирмек. Себеби , Кыргызстан жашоо муктаждыгы , кыргыз тилин билбесең-чечилбей калган зарылчылык келип жатпайбы . Жанагы бөлүнгөн акчаны иш кагаздарын кыргызчалатканга, китеп ж.б.үчүн коротсо болот. Кыскасы , ойлон кыргыз, ойгон кыргыз! Кыргыз элинин , кыргыз жеринин жана кыргыз тилинин тагдыры сенин колуңда!
Эми Кыргызстандын кен байлыктарына маани берсек. Кыргызстандын кен байлыктарына күйүүчү заттар , курулуш материалдары, металл эместер, асыл жана кооз заттар, курулуш материалдары, минералдык суулар жана дарылоочу баткактар кирет. Күйүүчү заттардын ичинен кказып алуу негизги ролду ойнойт ж.б.. Мисалы келтирсек Ыск-Көл областында Сары-Жаз өрөөнүндө Д.И.Менделеевдин таблицасында 80 элементери бар экени аныкталган. Ошондой эле Кыргызстандын ири алтын кеңдеринин катарына кирген Кум-Төр иштелип жатат. Кум-Төрдөн чыккан алтындын 50% Кыргызстандыкы калган 50% Канаданыкы болуп эсептелет. Албетте Кыргызстандан чыккан кен байлыктар менен гүлдөп өнүгүп кетпейбиз. Себеби Кыргызстанда кен байлыктарды казып ала турчу жана иштете турчу техникаларыбыз жок. Андан тышкары экологияга терс таасирин тийгизет. Мисал келтирсек алтын кени иштеп жаткан Кум-Төр экологияга чоң таасирин тийгизет .ал Петров мөнгү чокусун жоголуп кетишине чоң таасирин тийгизген . Мөңгү бул жашоодо чоң роль ойнойт экенин баарыбыз эле билебиз. Кен байлыктар болбосо биз эмне менен өнүгөбүз?
Биз туризмди өнүктүрүшүбүз керек. Туризм-француз тилинен которгондо сейилдөө ,сапарга чыгуу дегенди билдирет. Кыргызстан – асман тиреген т тоолору, бой тиреген карагай токойлору, шаркыратмалары, таза абасы жана суулары, керемет көлдөрү менен миңдеген туристтерди өзүнө тартууда. Өлкөнүн түштүгүндөгү кайталангыс Арстанбап жаңгак токою, Суусамыр жана Соң-Көл жайлоосу, ажайып Ысык-Көл жана Сары-Челек көлдөрү, Улуу- Жибек жолунда жайгашкан Сулайман-Тоо , «Бурана» мунарасы , Өзгөн архитектуралык комплекси, Шах-Фазил күмбөзү, Ташрабат кербен сарайы, «Манас күмбөзү сыяктуу тарыхый-архитектуралык эстеликтерди туристтердин кызыгуусун жаратып , эл аралык туризмди түрүүнүн зор роль ойнойт. Бул багытта туризмди өнүктүрүүдө төмөндөгүдөй түрлөрүн: Улуу жибек жолунун негизги багыттары боюнча өтүүчү рекреациялык, эл аралык Дуйнөлүк Туристтик Уюмдун жана ЮНЕСКОнун «Жибек жолу» биргелешщкен долбоорунун чегинде тобокелдүү альпинизм, ТОО туризм ж.б анын ичинде аңчылык түрүү мамлекетибиздин өсүп-өнүгүүсү үчүн абдан манилүү. Андан өлкөбүздүн экономикасын жогорулатуу үчүн каражат табууга болот. Менен сунушум туризмди өнүктүрү үчүн биз энтернет баракчаларына жана кошуна мамлекеттерге жарыялап(реклама) туристерди өзүбүзгө чакыруу керек. Мен Ысык-Көл областында жашаганымдыктан Ысык-Көл обласына эс алуу дарылануу жана т туристтерди тартуу үчүн атайын проек түздүк. Ысык-Көлдүн Жети-Өгүзүнө жаратылыш өзү жараткан эң кооз жери Жети-Өгүз курортуна жарылган жүрөк тоосунун түбүнө экологиялык таза, табыйгый энергияларды пайдалануу аркылуу иштөөгө ылайыктуу архитектуралык курулушту түздүк. Бул курулуш тоонун жаракасын кайталап тургшан стилде курулат (имитация). Өзүнчө жабык бассейн, замамбап жатак бөлмөлөр , дарылоо каналары , бий залы , спорттук машыктыруу бөлмөлөрүү жана ашкана жайгашкан. Ушул комплексти куру менен Ысык-Көлдөгү туристердин агымын көбөйтүп , ошондой эле чоң бизнес ордосун түүзүгө болот. Дагы бир сунушум биз фирма ачып атайын кыргыздын улуттук суусу кымызды чет өлкөлөргө сатып бизнес катары да кыргыздын атын чыгарууда болот. Анан өлкөбүз тааныла баштайт . Ушуга мисал келтирсем Кока-Кола фирмасы 1886-жылы 8-майда ачылган .ошондон бери таанымал болуп келет. Ушу сыяктуу кымызды чет өлкөлөргө сатууну сунуштайм.
Патриотизм деген бул эли-жери, ата мекени , ата-энеси үчүн жанын берген адам патриот болот. Патриотизмге тоолук жооп берүүдө менин оюмча өткөн тарых барактарына кайрылып андагы патриотизмдеги оң-терс жактарын баамдап жалдап Манастын патироттулугу элди-жерди сүйүүсүнүн баяндоосуна токтолом.
Манас чындыгында адамзат тарыхынын бүтүндөй бир доорун кайталангыс катмарын түзгөн кадимки көчмөн рухтун көз кайкыган ажайын көрүнүшүн атчандагы тарых кусу болуп саналат. Анткени менимче Манас атабыздын бүт аракети бүлүнгөн эли-журтубузду бүтөп үзүлгөндү улап , чачылганды жыйнап , Ата – журттун ар намысын бийик тутуп .Кыргыз мамлекетин чыңдап бириккендикти көздөп , кыргыз мамлекетин түзгөн. Мен дагы Манас атамдын атамдын –кыргыз үчүн иштеген иштерин турмушумда пайдаланам. Анткени Манастын бүт аракети бүлүнгөн эл дуртун бүтөйм, үзүлгөнүн улап чачылганын жыйнап «байкагыла балдарым бөлүнсөң –бөрү жеп кетет, бөлүнүп калды кыргыз деп бөлөк элге кен кетет деген осуяттына таянып , ушул ишти девис кылып алам келечекте.
Мен жогоруда кыргыз элинин патриоттуулугунда оң-терс окуяларын эскердим. Терс болуп эл кыйналып , кырылган мезгилде да кыргыз элинин тирүү калгандары кайдасың Ата- Мекен кайдасын ыйык Ысык-Көлүм Аскасы бийик Ала-Тоо деп, кытайдан тентип – тербип келишпедиби. Мурунку россиялык падышалык эзүү мезгилинде , колониялык саясатын күч алып ,1917ж июнь айындагы падышалык 19-43 жашка чейин ар бир үйдөн бирден жумушчу жоокер бергиле дегени шылбоо да, себеп да , болуп улуттук бочтондук күрөш башталган . Алыс барбай эле , өзүмжашаган Теплоключенкадагы кайгылуу окуяны айтайын . Булар жөн өлүшкөн жок. Эли-жери үчүн курман болгон чынчыл патриоттор.
1916-жыл августун башы биз жашаган Теплоключенкада кайгылуу окуя болуп өткөн. 350 кишини өлтүрүп ошонун арасынан 17 кишини тандап алып өлүктөрдү көмдүргөн . 100гө жакын өлүк калганда чарчапталыга баштаганда 17кишинин жарымын өлтүрүп көмүлбөй калган 100 өлүктү Ак-Суу суусуна салдырган .Өлүктөр көлгө барып куюлган. Бул бир эле көрүнүш ,16 жылдын окуясынан . Жаныбыздагы Прежевалский шаар 700гө жакын дуңгандарды түн ичи менен өлтүрүп 7гана дуңган тирүү калган . Ушундай көрүнүштөн кийин тирүү калгандар кытайга кетишкен.Жол азабын аябай көрүшкөн . Кытайдан да кыйналышкан. Жалпы кыргыз эли сыяктуу эле улуу Октябрь револуциясы жеңип чыккандан кийин тирүү калгандар эл жерим, кыргыз деп келишти. Булардын жүөгүндө эң күчтүү сезим кыргыз элим деген девиз болду. Кыргыздын байыркы эли патриоттуулугу күчтүү . Ар бир кыргыздын жүрөгүндө кыргыз элим деген сезим жашайт.Мен үркүндөн ушул эпизот алган себебим Ак-Суу жеринин бир жерине ушундай шейит кеткендерге эстелик орноткум келет. Анткени 1916-жылы Улуттук почтондукка 100 жыл толот. Ошонго карата Ак-Суу суусунун боюна бир жерди өз ичимден болжоп жүрөм . Эгерде ушу ишим ишке ашса Кыргыз элиди сүйгөн болуп эсептелет. Кыргыз Республикасынын Конституциясынын 24-стаьтясында Кыргыз Республикасынын жарандары мекенин коргоогоукуктуу жана милдеттүү , алар мыйзамда аныкталган чектерде жана түрдө аскер кызматын өтөщөт деп белгиленген. Конституциясынын бул статьясы Кыргыз Республикасынын « жалпы аскердик жөнүндөгү» мыйзамында кеңири баяндалган . Бул мыйзамда аскердик кызмат-республикасынын жарандарынын ардактуу милдети. Мекенди коргоо ар бир жарандын ыйык парзы деп көрсөтүлгөн. Аскердик кызматты өтөө , Мекениди коргоо ар бир жарандык ыйык милдети экендиги шексиз.Биздин ата бабаларыбыз эл үчүн, жер үчүн күрөшүп жандарын кыйышкан . Алар сактап келген элди, жерди, коргоо азыркы жана келечек муундардын милдети . Мисалы: Дубосеков.. Бул аталышты ,28 баатырдын эрдиги тууралуу жаш кары дебей бары билишет,алардын саясий жетекчиси Василий Клочоковдун : «Россия кең , бирок чегинүүгө жер жок, артыбызда Москва!» -деген сөзү ар кимдин эсинде. 28 баатырдын душмандын 50танкасына каршы салгылашуусу СССР дин борборунун босогосунда 1941-жылы күзүнүн оор күндөрүндө болду. Фашисттер Москвага жулунуп жатышты . Москваны коргогон аскерлердин курамында генерал Иван Васильевич Панфилов башкарган 116 дивизияны түзүп башкарган.
Менин сунушум азыркы кездеги жаш жигиттер аскердик кызматты өтөөдө баш тартууда. Эмнеге? Алар баргандан коркушат. Өзү да ата-энеси да коркот. Ошондуктан биз патриот болушубуз керек. Патриот болуш үчүн мекенди , элди.жерди сүйүү керек. Ал үчүн баланы үйдө биринчи болуп ата-эне туура тарбиялоо керек. Экинчиден бала – бакчаларда туура тарбиялоо керек. Албетте бала-бакчалар айыл жергесинде болбойт. Ошондуктан айыл жергесинде бала-бакчалар салынышы керек . Үчунчүдөн мектепте туура тарбиялоо керек. Кантип? Ал үчүн 1-класстан баштап патриотизм деген сабак өтулүшү керек. Анда ата мекен , эли жери ,каада салты жөнүндө сабак өтүлүшү керек. Жана Аскерге чейинки даярдык сабагын 9-класстан баштап өтулүшү керек. Себеби кээ бир окуучулар 9-классты бүтүп кетип жатат . Аларда ата- мекен жөнүндө түшүнүк жок да. Ошонүчүн 9-класстан баштап отүлүшү шарт.
Мени сүйүндүргөн нерсе Кара Кол шаарында Карея элдин жардамы менен крахмал заводу ишке кирди. Өндүрүшкө чоң жардам болот крахмал. Мен ойлойм жерибизде картошка кени көп айдалат. Ата-энемдин 10гектаржери бар, ошону иштетип мол түшүм алып крахмал заводу менен байланышып кыргыз элиме колуман келишимче салым кошом деп ойлойм.Крахмалга кошкон пайдамды чогултуп чоң машина алып Шахты Жыргалаңдан керектүү таштарды ташып Кара Колдо ачылып жаткан гипс заводуна ташып , өзүнчө команда түзүп гипс заводун иштетүүгө зор салым кошсом деп ойлойм.Анткени гипс заводу айыл чарбага керектүү материалдарды чыгарат. Биздин таштан көп эчнерсе жок Ошонун пайдасын элим менен чогуу көрсөм деп ойлойм. Бул менен жакынкы планым . Мектепти бүткөнчө да ушул планымда иштейм.

[admin_superstan]

Абдыжапарова Гулкайыр

Мен кыргыз жеримдин гулдоп-осушун каалайм.
Мен жана менин суйуктуу кыргыз элим Кыргызстандын гулдоп осушун каалайт. Кыргыз жерим гулдоп оссо жергебиздеги осуп келе жаткан муундардын жашоосуна,келечегине жакшы болмок. Дуйно ушул тапта учко болунот: “онуккон олколор” , “орто онуккон олколор” жана “онугуп келе жаткан олколор” болуп. Ушулардын ичинен Кыргыз Республикасы онугуп келе жаткан олколордун катарына кирет.Ошондуктан алыскы чет олколор алардын фирмалары Кыргызстанга ар турдуу гуманитардык жардамдарды беришип, биргелешкен иш каналарды тузушуп, кен байлыктарды оздоштуруудо. Айрыкча биргелешип алтынды ондурууго комоктош болуп жатышат. Кыскасы алыскы жана жакынкы чет олколор Кыргызстандын улуттук экономикасын эл аралык болунушундо адистешип кетуусуно комок корсотуп, структуралык кайра курууга жана ондурушту натыйжалуулугун которууго жардамдашып турат. Кыргызстан озу ото жаратылышы кооз мамлекеттерге кирет.Кыргыз жери туризм боюнча сырткы туристерди озуно тартып турат. Бирок дагы туризмди онуктуруш керек . Ал учун биздин тоолорго чыгуусуна жана эс алуусуна шарт тузуп беришибиз керек. Бул жагынан Малайзия, Дубай, Турциядан кем калышпаган жаратылышыбыз бар. Онугуунун бир булагы болуп эсептелет. Кыргызстан гулдоп осуш учун биз осуп келе жаткан жаштар азыртадан баштап аянбай билим алышыбыз керек. Мен келечекте Кыргызстаным учун котормочу болгум келет . Бул кесипти тандаганымдын себеби биринчиден Кыргызстан гулдоп осушу учун, экинчиден озумдун жана осуп келе жаткан жаштардын келечеги учун тандадым. Кийин котормочу болуп чет олкого барып инвесторлорду чакыруу менен Кыргызстанга чон имараттарды, ишканаларды, чон заводдорду, фабрикаларды курдуруп чет жерлерде иштеп жургон Кыргызстандык жарандарды чогултуп Кыргызстанга чакырып ачылган завод, фабрикаларга жумушчу орундарды тузуп, Кыргызстанга оз салымдарын кошууга чакырабыз. Азыркы учурда сырт жерлерде кыргыз улутунан коптогон жарандар иштеп журот. Алар Кыргызстанга коптогон акчаларды которушат. Бирок башка мамлекеттерде канчалаган кыргыздар кор болуп жатышат жана келечегине эч кандай салым кошо албай жатышат. Себеби алар тил билишпейт коптогон жашы да, карысы да тил жагынан аябай кыйналышат, ботончо айыл жергесинде жашагандар. Алар айылда жашашып жакшы билим ала алышпай кийин чонойгондо чет олколорго иштеп кетишет жана тил жагынан кыйналышат. Тил билгендер бардык жактарга бара алат жана суйлошо билет. Эгерде мен чет тилди жакшы оздоштурсом келечекте бардык кучумду кыргыз жеримдин онугуп осушуно жумшайм. Анткени мен кыргызымдын кызы болгондон кийин кыргыз жери учун кызмат кылышым керек жана чон салымымды кошушум керек. Кыргыз жери жакында гулдогон алдынкы онуккон мамлекет болот. Анткени биздин эл туруктуу мейман дос, акылман , баатыр эл болуп саналат.
Т:Гулдогон кыргыз жерим.
Керемет кыргызымдын жерлери,
Корсон коз тойбойт кооздугуна.
Манас атабыз сактаптыр жерибизди.
Кыргызымды чогултуп курады.

Ата бабабыз калтырган,
Салттарды,жерлерди сактайлы.
Кийинки урпактарга берели,
Кыргызымдын баалуу белегин.

Барып калсам капыстан,
Калгым келети тоосунда,
Анткени болот пайдасы,
Ден соолуктун жакшысы.

Айтып жатсам жаратылышты,
Деле бутпойт кооздугу.
Коз уялтат кооз жерлери,
Ар улуттун элдери.

Мен да каалайм гулдошун,
Мен менсиген кыргыз жеримдин,
Кыргызстанга салым кошуп,
Котором кокко элимди.

Ушул ырдын жана текстин автору: 8-классынын окуучусу Абдыжапарова Гулкайыр Рахатовна.

[admin_superstan]

Пирмат кызы Марал

Кыргыз жеримдин гулдоп-осушун каалайм.
Кыргыз Республикасы – эгемендүү мамлекет. Элибиздин эң байыркы тарыхына карабастан, биздин кылымдардан келаткан улуу мүдөөбүз – улуттук көз карандысыздыгыбыз ХХ-кылымдын аягында гана колубузга тийди. Бул кыргыз элинин Борбор Азиядагы эң байыркы этностун 2000 жылдан ашкан жолунун негизги тарыхый жыйынтыгы болуп эсептелет. Кыргыздардын эң баалуу мурасы- бабалардан калган касиеттүү Ала-Тоо жергеси болуп саналат. Биздин ата-бабаларыбыз урпактарына аскасы асман тиреген кооз тоолорду, дүйнөдө теңдеши жок табият бермети-Ысык- Көлдү, түшүм берекеси мол төгүлгөн кулпурган өрөөндөрдү, мөлтүр тоо булактары менен дарыяларды асырап жана нукура кооздукта мурас калтырышты. Кыргызстан асман тиреген тооолордун, шаркырап аккан өзөндөрдүн, кең мөңгүлөрдүн, көз жоосун алган жайыттардын, токойлордун, тунук жана таза көлдөрдүн мекени. Мына ушундай жерде сыйчыл, токтоо жана эмгекти сүйгөн карапайым адамдар жашашат. Бул жер кыргыздын жери. Эми ушул жердин ээси кыргыздар ким эле, азыр ким болду, - деп ой жүгүртсөк, жашап жаткан кылымдын башында кыргыз эли жөнүндө билбегендер да болгондугуна таң каласың. Жомоктогудай бай өрөөндө жокчулук жана ачарчылык өкүм сүрүп, ар бир кадам сайын жетишпегендик, зомбулук жана кайгы эрчип жүргөн. Байыркы замандан бери кыргыздын ата-бабалары көчмөндүү турмуш өткөрүп, малчылык менен жан багышкан. Алардын жашоо турмушу жазында тоодо, кышында жакада сыяктуу көчүп жүрүү менен өткөн. Кылымдар алмашып, убакыт илгерилеген сайын кийинки муундар да өзгөрүлө баштаган. Кыргызстандын жаратылышы кандай сонун, кандай кооз! Жолдо кетип баратып сүрөтчүнүн кыл калеминен эле жаралгандай, ажайып жайларга көз моокумуң канбайт. Бул сулуулукту кара сөз менен айтып жеткире албайсын. Акындардын ырлары, музыканттардын музыкасы да аздык кылат. Ушундай бейиштегидей бай жеримде дүйнө жүзүнө белгилүү кыргыздын уул-кыздары эмгектенип, өмүр сүрөт. Күн санап эмес, саат сайын жерим, Мекеним гүлдөп, өсүп-өнүгүүдө. Баарыбыз үчүн өтө кымбат-туулган жер. Кыргызстаным, туулган уям, мен сени кандай ардактап, урмат менен сүйөм. Азыркы учурларда өз мекенин билүүгө кызыгуучулардын саны артууда, бул закон ченемдүү көрүнүш болуп калды. Ал эми республикалардын эркин мамлекет болуп бөлүнүшү, улуттук аң сезимдин өсүшү, жергиликтүү башкаруу бийликтеринин укуктарынын кеңейиши, өз жергесине чөйрөсүн ар тараптан окуп үйрөнүү зарылчылыгын пайда кылды. Мекен таануу иши ар кандай көз караштагы, кесиптеги, жаштагы адамдарды өз мекенин окуп үйрөнүү аракетине баш коштурат. Муну менен китепканалардагы мекен таануу иштеринин маани-максаты да өсүүдө. Өз жерин, өз Мекенин, озу туулуп оскон айылынын тарыхын билуу, айылынан чыккан улуу инсандарынын омур таржымалын жаны осуп келе жаткан жаш муундарга жеткируу ар бир адамдын парзы. Озу туулуп өскөн жердин жаратылышын, маданиятын, урп-адатын, каада салтын билүү бул ар бир адамдын милдети.
Кыргыз эли кылымдар бою өз алдынча маданиятка ээ болгон, аны сактаган жана көптөгөн муундардын маданий мурасын өнүктүргөн. Элдин рухий маданияты тамыры тарыхтын тереңине кеткен оозеки элдик чыгармачылыкта ишке ашырылган. Тарыхый -педагогикалык илимдердин системасында педагогиканы этнография жана фольклористика менен байланыштыруучу аймак түзүлгөн. Бул элдик педагогика. Элдик педагогика – деп элдин жашоо тиричилигиндеги (тартибинде сакталган, оозеки элдик чыгармачылыкта, салт санааларда, үрп – адаттарда, балдар оюндарында ж.б.) чагылдырылган педагогикалык маалыматтардын (билимдердин) жана тарбия берүү тажрыйбаларынын жыйындысын түшүнүүгө болот. Элдик педагогика элдин миңдеген жылдык тажрыйбасында иштелип чыккан жана бүгүнкү күнгө чейин турмуш- тиричилигинде колдонулуп жаткан педагогиканын маданиятын изилдейт.
Этнопедагогика кыйла кеңири түшүнүк. Ал белгилүү этникалык жалпылыктагы педагогиканы изилдейт. Этнопедагогиканын предмети болуп уруктун, уруунун, элдин жана улуттун педагогикалык маданияты эсептелет. Ар бир эл өзүнүн тарыхый өнүгүү жолунда тарбия берүү ыкмаларын иштеп чыккан. Тарбия берүү тармагында элдик тажрыйба педагогикалык билимдердин түзүлүшүндө татыктуу орун ээлеген.
Педагогикадагы демократия жана гумандуулук
Бул багытта олуттуу ийгиликтер менен катар, кечиктирбей чечүүнү талап кылган кемчиликтер да бар, алсак, 1996 – 97 – окуу жылында 16,5 миң окуучу мектепке баруу мүмкүнчүлүгүнөн ажыраган. Бирок кырдаалга ылайык мамлекет тарабынан бир топ конкреттүү чаралар көрүлгөн. Атап айтсак, «Аракет», «Жеткинчек» программаларынын алкагында калктын жарды катмарынын балдарын окууга тартуу үчүн даректүү материалдык колдоолор көрсөтүлгөн. Бул иш- чаралардын негизинде мектепке баруу мүмкүнчүлүгүнөн ажыраган балдардын саны 1997 – жылы 8588, ал эми 1998 – жылы 5074, 2000 – жылы 4261ге чейин кыскарган. Өлкөнүн эгемендүүлүккө жетишүүсү, демократия жана гумандуулук принциптерине ыктоосу билим берүүнүн мазмунун ага шайкеш келтирүү талабын шарттады. Ушуга байланыштуу билим берүүнүн мамлекеттик концепциялары, стандарттары иштелип чыкты. Мында негизги көңүл билимдин мурдагы мазмунун түп тамырынан бери өзгөртүүгө же таанууга эмес, аны учурдун талабына шайкеш келгендей жаңылоого бурулду. Бирок мектептер үчүн вариативдүү окуу планын жана программаларын иштеп чыгып, ишке кийирүү жаатында жасай турган иштер али алдыда.
Кыргыз республикасынын азыркы билим берүү системасы көп баскычтуу жана төмөнкүдөй үч түрдүү билим программаларынан турат: Мектепке чейинки мекемелердин атайын билим берүү программалары; инсандын жалпы маданиятын, интеллектин өстүрүүгө, кесипке ээ болууга жана квалификация алууга негиз түзүүчү жалпы билим берүүчү программалар; квалификациялуу адистерди даярдоону жана кесиптик деңгээлин ырааттуу өнүктүрүүнү камсыз кылуучу кесиптик билим берүү программалары. Булардын башкы максаттары - балдардын ден соолугун, саламатчылыгын коргоо, бекемдөө, чыңдоо; эмгекке тарбиялоо, эстетикалык табитин өстүрүү, тилдик-коммуникативдик, этикалык маданиятка үйрөтүү; жаратылышты, ата-мекенди сүйүү сезимин калыптандыруу; окуу ишине болгон кызыгуусун калыптандыруу.

Кыргыздар XV кылымдын аяк ченинен тартып Кыргызстандын түпкү калкына айланган. Ошондуктан мындан ары көбүнөсө кыргыздардын маданияты тууралуу сөз болот. Анын үстүнө дал ушул учурда Ала-Тоодо элет элинин калыптануу процесси жалпы жонунан аяктап калган. Мындай олуттуу окуя бир элдин бирдиктүү маданиятынын калыптанышына, өсүп-өнүгүшүнө өбөлгө түзүп, жаңы көрүнүштөргө жол ачканы анык. Бул мезгилде кыргыз элинин маданияты байыркы жана орто кылымдардагы Борбордук Азияда түптөлгөн бай маданий казына миң түркүн мурастарды өзүнө сиңирип алды. Кыргыздар жашаган Теңир-Тоо системасы жана ага чектеш өрөөнүндө Батыш, Чыгыш жана Түштүк Азиянын калктарынын маданий, соода, рухий (диний) алакаларынын көпүрөсү катары кызмат кылган. Орто кылымдарда Кыргызстанда жана канатташ аймактарда (буддизм), теңирчилик жана башка шамандык ынаным, несториандык (христиандык), ислам, ламаизм (бутпарас дининин бир агымы) сыяктуу диндерге ишенген, өз жазуусун жана дүйнөгө көз карашын жайылтууга аракеттенген ар кыл маданий аймактардын өкүлдөрү жашап, өз изин калтырышкан. Арийне, андай мурастарды сиңдирүү оңой-олтоң ишке ашкан эмес. Ар кыл тарыхый доорлор, ички жана тышкы согуштар, саясий, диний өзгөрүүлөр, жазуу маданиятындагы жаңыруулар, аргасыз журт которуулар жана башка кыйын кезеңдер маданий өнүгүүгө кедерги болуп турган.
Элдик оозеки чыгармачылык кыргыз элинин маданиятынын басымдуу бөлүгүн элдик оозеки чыгармачылык түзөрүн орто кылымдардан бери эле европалык чыгышпоздор баса белгилеп келишкен. Оозеки чыгармачылыктын ичинен кыргыз эли эң, бийик сереге өнүктүрө алган жанр дастанчылык болуп саналат. XVI кылымда «Мажму таварих» («Тарыхтар экыйындысы» ) аттуу Сайфеддин Ахсыкендинин чыгармасында Манас баатыр менен байланыштуу уламыш чагылдырылган. Демек, ошол кылымдагы эле «Манас» дастаны Фергана кыргыздарынын арасында кенири таркаган Дастан эл биримдигин чыңдоого, ынтымакты күчөтүүгө жана Ата Журтту сүйүүгө үндөйт. «Манас» трилогиясынын («Манас», «Семетей», «Сейтек») өзөгү кыргыз элинин көз каранды эместик үчүн кылымдар бою жүргүзгөн баатырдык күрөштөрү, эгемендүү мамлекетин түзүү, анын коопсуздугу элдин бейпил турмушун, кыйыр бүтүндүгүн жоодон коргоо идеясы түзөп, анын толук варианты 500 миң ыр сабынан турат. Өзүнүн көлөмү, мазмунун байлыгы, чагылдырылган окуялардын арбындыгы жагынан ал «Илигда» жана «Одиссея», «Махабхарата», «Шахнамэ», «Калевала» сыяктуу дүйнөгө таанымал эпостордон бир нече эсе чоңдук кылат. Ошондуктан океан сымал «Манас» дастанын кыргыздардын руханий маданиятынын туу Чокусу, дүйнөлүк маданияттын керемет кенчи деп коюшат. Бизге эпостин бОтан ашуун варианты жетти. Эң алгачкы манасчылар Манастын кыпк чоросунун бири, жарчысы Ырамандын Ырчы уулу, ага ини Толубай сынчы, Токтогул ырчы (XIV кылым) болгон.
Кийинки доордогу атактуу манасчылардын катарына Келдибек Балык, Тыныбек, Чоюке, Сагымбай, Саякбай жана башкалар кирет. Дастанда кыргыз элинин эзелки мезгилден тартып жаңы доорго чейинки тарыхындагы орчундуу окуялар элдик оозеки чыгарма түрүндө элестүү баяндалат Узак убакытта калыптанган (айрым окумуштуулардын (М. Ауэзов, А. Бернштам) ою боюнча дастандын башаты VII кылымга таандык бул эпос акырындап кыргыздын башка майда дастандарын да өзүнө сиңирип, макал-лакап, накыл сөз, географиялык, космографиялык, этнографиялык жана башка илимдердин мухитине айлана берген.
Борбордук Азиянын географиясы тууралуу кыргыздардын маалыматы да кеңири эле. «Манас» жана башка дастандарда Каңгай, Оркун (Орхон), Ыртыш, Алтай, Лоп (Лобнор), Кекенор, Хотан, Тибет, Карашаар, Камбыл (Кабул), Ооган (Афганстан), Памир, Бадакшан, Кожент, Самарканд, Бухара сыяктуу ар кыл челкемдер, тарыхый-географиялык түшүнүктөр көп кездешет.
Табигат кубулушун жайчылар, эсепчилер алдын ала эсептеп айтып турушкан. Албетте, алардын сөзү чын чыкканда «карды жаадырып койду», «нөшөрдү токтотуп салды» деп апыртып, аларга касиеттүү сырды, күчтү ыйгарышчу. Иш жүзүндө андайлар эмпирикалык билимдерге таянышкан.
Элдик табып, дарыгерлер дары чөптөрдүн (адырашман, мамыры, ак кодол жана башка) сырын мыкты билип, кесел адамдарды ак дары (жыландын кургатылган эти), кайберендин жана башка жапайы жаныбарлардын ар кайсы дене мүчөсү аркылуу дарылашкан. Түрдүү минералдык заттарды (мумиё) да пайдалана билишкен. Оорулууну кээде жаңы союлган кара кочкордун же тайдын терисине орошчу. Жараатка күйгүзулгөн кийизди жабышчу. Жортуулда, эр сайышта жарадар болгондорго хирургиялык жардам көрсөтүшчү. Сыныкчылар кол чыкса аны ордуна салган, тарамыш тартылганда, сөөк сынганда шакшак коюшкан. Денедеги окту тинтүү аспабы менен сууруган. Кан алуу, сулук салуу, тамыр кармоо сыяктуу табыпчылык да бар эле. Албетте, дем салуу, дуба окуу аркылуу кеселден арылтууга (мисалы, тиш ооруну) далалаттанган дарыгерлер, «жин-шайтанды» кубалоого алпурушкан бубу-бакшылар да болгон.
Кыргыздар аралыкты эли, сөөм, карыш, кадам, кулач, саржан, чакырым, ат чабым жана ушундай сыяктуулар менен өлчөшкөн. Жоондукту, майда, суюк жана катуу затты ченөө системасы пайдаланылган.
Диний ишенимдери. XVII—XVIII кылымдарда кыргыздар негизинен ислам динин тутуп калышкан. Ал эми Жуңгариядагы калмак- кыргыз аталган топтун дини ламаизм (бутпарастык агым) болгон. Теңир- Тоодогу кыргыздарда исламга чейинки диний ынанымдардын калдыктары да сакталган. Алар мусулманчылыкка доо кетирбей сиңген. Алсак, исламдык кудай Алла-тааланын синоними катары «Теңирге» да сыйынышчу.
Кыргыз мифтеринде (аңыздарында) Теңир — бир эле учурда ааламдын жаратуучусу жана көктүн (асмандын) кудайы болгон. Андан тышкары Жерге жана Сууга сыйынышкан. Жер Эне жөнүндөгү түшүнүктөн башка энелерди, бала-бакыраны коргогон Умай Энеге ишеним да болгон.
Кыргыздар ар кыл конуштардын, көчүүлөрдүн, ал түгүл айбанаттардын «ээси», олуя чалыш кишинин колдоочусу (жолборс, бөрү, ажыдаар кейпинде) болооруна ишенишчү. Айрым кыргыз урууларынын бугу, бөрү, багыш, илбирс (барс) жана башка айбанат менен байланыштуу тотеми болгон. Жылкынын ээси — Камбар Ата, төөнүкү — Ойсул Ата, уйдуку — Зеңги баба, койдуку — Чолпон Ата, эчкиники — Чычаң Ата, канаттуунуку — Буудайык, «ит төрөсү» — Кумайык деп эсептешкен. Эне-Сай Кыргыз кагандыгы доорундагыдай эле отко табынуу салты сакталган Арча менен аластоо, жортуулдан же алыскы сапардан кайткан кишинин башынан оттун чогун үч жолу тегеретүү жана башка ырым-жырымдар мусулмандык жөрөлгөлөрдү толуктап турган.
«Аркы дүйнө» тууралуу (эсхатологиялык) түшүнүк, кыяматтын кыл көпүрөсү, жан, арбак, кайып болуп кетүү (эч кимге көрүнбөс турмушка өлбөс болуп өтүү) сыяктуу түшүнүктөр да кеңири таралган.
Кыргыздардын теги, уруулук курамы, тектеш элдер менен карым-катнашы жана кыскача оозеки тарыхы санжырада баяндалган (арабча «Шажара» — «дарак» сөзүнөн). Санжырачылар кыргыз урууларынын тегин дарак сымал бутактатып чечмелешчу. «Жети атасын билүү — парз» деген түшүнүк болочок санжырачынын көңүлүн уялаган.
Элдик оюн-зоокторэркти, күчтү, эптүүлүктү, шамдагайлыкты жана чыдамкайлыкты талап кылган күч сынашуу, теңтайлашуу (спорт) оюндары уландарды жоокердик эр жүрөктүүлүккө, ыкчамдыкка үйрөтүүгө өбөлгө түзгөн. Андай оюндар жамбы атмай, эр сайыш (эреел), эр эңиш, балбан күрөш, мал, таш көтөрүп күч сынашуу, көк бөрү (улак) тартуу, кыз куумай сыяктуу оюндар болгон. «Ат — адамдын канаты» делет кыргыз накыл сөзүнде. Ат чабыш, жорго салуу, кунан чабыш, оодарыш, көк бөрү сыяктуу ат оюндары калайыктын көңүлүн өстүрүп, көп иштерге шыктандырган.
Белек Солтоноев XVII—XVIII кылымдарда даңкы таш жарган баатырлардын шумдуктуудай аргымактарын (Шарп Кула — саяк Түгөлбай казак ханы Эшимге тартуулаган буудан, Кер Кулун — Атаке баатырдын жоого минген аргымагы): жана башка гипонимдерди (жылкы аты) санап келип, бугу уруусунан чыккан Найман, Жаныбек деген сынчылар күлүктөрдү 18 түргө бөлгөнүн айтат.
Кыргызстандагы эгемендуулуктон кийин маданияты.
Эгемендуулуктун алгачкы жылдарында Кыргызстандын маданияты негизинен кризистик абалда болду. Ошону менен бирге республиканын маданияты оз алдынчылыкка ээ болуп, эркин онугууго мумкунчулукторду алды. 1992-жылы «Маданият жонундо» мыйзам, анын негизинде Кыргызстандын окмоту «Маданият мекемелерин мамлекет тарабынан колдоону жакшыртуунун чаралары жонундо», «Республикада китепкана ишин жакшыртуу жонундо», «Тарыхый-маданий мурастарды сактоо жонундо», «Кыргыз Республикасындагы концерттик ишмердик жонундо» ж. б. токтомдорду кабыл алган. Бул документтерди жузого ашыруу учун «Маданият» мамлекеттик программасы иштелип чыккан.


Маданий мекемелеринин иштерин жаны денгээлге которуу учун Кыргыз Республикасынын Президентинин Указы менен «Улуттук» деген статус Т. Сатылганов атындагы Кыргыз Мамлекеттик филармонияга, В. И. Ленин атындагы мамлекеттик китепканага, Т. Абдумомунов атындагы Кыргыз академиялык драма театрына, А. Малдыбаев атындагы мамлекеттик опера жана балет театрына, Г. Айтиев атындагы корком-сурот музейине ыйгарылган. Бул аталган маданият мекемелеринин кызматкерлеринин, жамааттарынын рухун которуп, алардын чыгармачыл эмгегине жаны шык берген. 1995-жылы «Манас» эпосунун 1000 жылдыгын откоруудо эгемендуу Кыргызстандын маданияты ата-бабаларыбыздын откон замандагы маданий мурастарын жанылоо багытында жаны бийиктикке которулду.


Маарекеге карата Талас жеринде «Манас-Ордо», Бишкек шаарына жакын Чонарык айылында «Манас айылы» тарыхый-этнографиялык комплекстери ачылды. Орус элинин улуу акыны А. С. Пушкиндин 200 жылдыгы, Кыргыз эл жазуучусу Ч. Айтматовдун 70 жылдык юбилейи Кыргызстандын маданий турмушундагы озгочо окуялар катары белгиленди. Опера жана балет искусствосунун жылдыздары Б. Минжылкыев менен Б. Бейшеналиеваларды эскерууго арналган эл аралык фестивалдар маданияттын бул тармагынын кайрадан жанданышына туртку болду. 1996-жылы Кыргыз Республикасынын сурот академиясьшын ачылышы олкобуздун маданий турмушундагы маанилуу окуялардан болуп калды.


СССРдин Эл суротчулору С. Чуйковдун 100 жылдыгына, Г. Айтиевдин 90 жылдыгына карата юбилейлик иш чаралар жургузулуп, Кыргызстандын сурот академиясьшын анык мучолорунун эл аралык коргозмосу болуп отту. Коргозмого дуйного белгилуу А. Церетели, А. Сидоров, Ю. Чернов, Т. Салахов ондуу суротчулор катышты. Кыргыз Республикасынын Эл суротчусу Ж. Кадыралиевдин жеке коргозмосу озунун оригиналдуулугу менен элдин купулуна толду. Д. Флекман, К. Шкупел, Ф. Игнатьев, Д. Адашканова ондуу белгилуу суротчулордун жеке коргозмолору да чон ийгиликтер менен откорулду.


Кыргызстандык колдонмо-сурот искусствосунун чеберлери оз онорлорун Бангладеш, Пакистан, Турция, Россия Федерациясы, Украинага ж. б. олколорго корсотуп келишти. Бишкек шаарынын борборунда суротчулордун галереясынын ачылышы менен республиканын суротчулору оздорунун эмгектерин элге корсотууго жана эркин сатууга мумкунчулук алышты. Акыркы он жылда Кыргызстанда тарыхый-маданий эстеликтерди каттоо, аларды реставрациялоо боюнча бир катар иштер жургузулгон.


Республикада 2,7 минден ашуун эстеликтер катталып мамлекеттин козомолуно алынган. Сулайман тоодогу Бабурдун уйу, Асаф-ибн Бурхиянын мавзолейи, Чуйдогу Байтик баатырдын кумбозу ж. б. реставрацияланды. Кыргызстандын бир катар тарыхый инсандарына, мамлекеттик жана коомдук ишмерлерге эстеликтер ачылды. Эгемендуулуктун откон он жылында Кыргызстанда музей иши бир кыйла жанданды. Республиканын 7 мамл. музейи Эл аралык музейлердин Кенешине мучо болушту.


Панфилов районунда А. Осмоновдун, Алай районунда Курманжан датканын, Лейлек районунда А. Орозбековдун, Ош шаарында «Улуу Жибек жолу», Нарын шаарында тарыхый-край таануу, Таласта «Манас-Ордо», Аламудун районунда «Ата-Бейит» музейлери иштей баштады. Кыргызстандын театрдын искусствосу совет доорундагы жетишкен ийгиликтерин кармап калуу менен аны андан ары онуктуруу багытында бир катар иштерди аткарды. Театрлардын репертуарлары Кыргызстандын тарыхына арналган, улуттук ан-сезимдин кайра жаралуусун чагылдырган темаларга кобуроок багытталды.


Совет мезгилинде эзуучу таптын окулдору делип, сындалып келген Ормон хан, Курманжан датка, Шабдан баатыр ондуу тарыхый инсандардын образдарын ачкан жаны спектаклдер жаралып элге тартууланды. С. Кумушалиева, А. Омуралиев, Д. Байтебетов, Ч. Дубанаев, Ж. Сейдакматова, М. Далбаева, 3. Сооронбаев ондуу артисттер театр искусствосунун онугушуно чон эмгек синируудо. Кыргыз музыкасынын онугушуно композиторлор: М. Бегалиев, М. Рыскулбеков, С. Бактыгулов, Ж. Малдыбаева; обончулар: Р. Абдыкадыров, К. Эралиева, А. Бедошов, ж. б. коп салымдарды кошушту. Кыргызстанда жыл сайын откорулуучу «Кубулжу менин ырларым», «Алатоо студенттик жазы», «Оштун азем тундору» аттуу эл аралык фестивалдар республикада фольклордук жана эстрадалык чыгармачылыктын онугушуно оболго болду.


Республикадагы жаны манасчылардын, комузчулардын аттары аталып, элге таанылды. Элдин купулуна толгон таланттуу аткаруучулар, эстрадалык топтор, бий ансамблдери пайда болду. Элдик фольклорду жандандырууда Н. Абдрахманов, С. Садыкова, Р. Аманова, Ж. Алыбаев, М. Аликеев ж. б. салымдары чон. «Камбаркан» фольклордук- этнографиялык ансамбли оз онорлорун бир катар олколорго тартуулап, чет элдик коруучулордун купулуна толду. Акыркы жылдары маданият чойросу учун адистерди даярдоо ишине да озгочо конул бурулууда.


Кыргыз Улуттук консерваториясынын ачылышы менен Кыргызстанда жогорку билимдуу музыканттарды даярдоо иши жолго коюлду. Президенттик стипендиянын колдоосу менен таланттуу кыргыз жаштары АКШнын, Франциянын, Кытайдын, Италиянын, Россия Федерациясынын, Казакстандын алдынкы консерваторияларында билим алууда. Кризистик кыйынчылыктарга карабастан, бир кезде дуйно тан калтырган кыргыз кино искусствосу да жаны нукта жандана баштады. Кинорежиссер А. Абдыкалыковдун «Бешкемпир» жана «Маймыл» аттуу кинолору эл аралык кинофестивалдарда чон жеништерге жетишти. М. Убукеевдин «Манас» даректуу документ тасмасы дуйно элинин кызыгуусун жаратты.
Тарыхый-маданий мурастардын ролу

Кыргыз Республикасынын тарыхый-маданий мурастары улуттук маданияттын абдан маанилүү бөлүгү, мамлекеттин маданият саясатынын түптөөчү принциптерин түзүүчү, улуттун өзүн-өзү аңдап билүүсүнүн өзөгү болуп саналат.

Тарых жана маданият эстеликтерин коргоо, сактоо, пайдалануу жана кеңири жайылтуу изилдөө, реставрациялоо, консервациялоо жана музейлештирүү иштерине чейин бир далай финансылык салымдарды талап кылат.
Тарых жана маданият эстеликтери тийиштүү каралбагандыктан алар акырындык менен бузулууда. Тарыхый-маданий мурас объекттеринин сакталышына чарба жүргүзүүчү субъектилердин чарбалык иштери, археологиялык жана тарыхый-маданий эстеликтер жайгашкан жерлерди юридикалык тариздөөнүн жоктугу сыяктуу факторлор таасирин тийгизүүдө.
Тарыхый- маданий мурас объекттерин сактоо чөйрөсүндөгү негизги көйгөйлөрдүн бири реставрациялоо жана ремонттоо иштерине каражаттын жана квалификациялуу кадрлардын жоктугу болууда. Тарыхый-маданий мурас объекттери боюнча түзүлгөн долбоордук- сметалык документтер эстеликтерди коргоо боюнча мамлекеттик орган менен макулдашылбайт. Курулуш, ремонт иштерин тарыхый-маданий мурас объекттерди реставрациялоого байланыштуу иштерди жасоого уруксаты жок уюмдар жүргүзүшкөндүктөн бул эстеликтердин жоголуусуна алып келүүдө.
Тарыхый- маданий мурас объекттеринин коргоо чөлкөмүнүн долбоорлорунун жоктугу архитектуралык, археологиялык жана тарыхый эстеликтердин өзгөртүлүп курулуп, алардын көрүнүшү өзгөртүлүп, кээде эскирген курулуш катары бузуп салууга дуушарлантууда. Көп учурда мамлекеттик органдардын жана жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын өкүлдөрү эстеликти коргоо боюнча мамлекеттик органдын макулдугусуз эле эстеликтердин коргоо чөлкөмдөрүндө алардын сакталышын эсепке албай курулуш иштерине уруксат беришет. Жерлер эстеликтерди коргоо боюнча мамлекеттик органдын корутундусу жок эле чарбалык-курулуштук иштерге жана иштетүү максаттарына бөлүп берилет, ошондой эле шаарларды жана башка калктуу конуштарды пландоо, куруу, реконструкциялоо долбоорлору даярдалат жана бекитилет.
Бул концепциянын максаттары:
- Кыргыз Республикасынын тарых жана маданият эстеликтерин коргоо, сактоо жана пайдалануу үчүн шарттарды түзүү;
- Кыргыз Республикасында тарых жана маданият эстеликтеринин инфраструктурасын өнүктүрүүгө, курчап турган тарыхый-маданий чөйрөнүн сапатын жогорулатууга өбөлгө түзүү;
- Кыргыз Республикасынын тарых жана маданият эстеликтерин мамлекеттик коргоону жана пайдаланууну мамлекеттик саясаттын артыкчылыктарынын бири деп таануу.
Коюлган максаттарга жетүү үчүн төмөндөгү маселелерди чечүү зарыл:
- заманбап маалыматтык технологияларды колдонуу менен тарых жана маданият эстеликтеринин маалымат базасын андан ары түзүү;
- Кыргыз Республикасынын тарыхый-маданий мурастарды коргоо чөйрөсүндөгү ченемдик - укуктук базасын өркүндөтүү;
- Кыргыз Республикасынын аймагында жайгашкан тарыхый-маданий мурас объекттерин инвентаризациялоону андан ары жүргүзүү;
- кыймылсыз тарыхый-маданий мурас объекттеринин коргоо чөлкөмдөрүнүн долбоорлорун иштеп чыгуу;
- тарых жана маданият эстеликтерин реставрациялоо, консервациялоо, археологиялык изилдөө жүргүзүү боюнча иштерди туруктуу каржылоо боюнча чараларды көрүү;
- тарых жана маданият эстеликтерин жалпыга маалымдоо каражаттары аркылуу маалымдоо;
- маданият мекемелеринин тарых жана маданият эстеликтерин табууга, коргоого жана пайдаланууга багытталган иштерин илимий, усулдук жана кадрдык камсыздоону өркүндөтүү.
Кутулуучу натыйжа:
Концепциянын ишке ашышы тарыхый-маданий мурастардын маанисин тереңирээк аңдап билүүгө, аны бүткүл дүйнөлүк маданий мурастын ажырагыс бир бөлүгү болуп саналган Кыргызстан элинин кайталангыс баалуулугу катары коргоого жана пайдаланууга, ошондой эле азыркы учурда анын материалдык объекттерди коргоого жана өнүктүрүүгө түрткү берген фактор катары ролун түшүнүүгө өбөлгө болот.
Концепцияны ишке ашыруу төмөнкүлөргө мүмкүндүк берет:
- Кыргыз Республикасынын тарых жана маданият эстеликтерин коргоону жана пайдаланууну жакшыртууга, тарыхый-маданий мурас чөйрөсүндө уюштуруу-башкаруу, материалдык- техникалык жана кадрдык иш-чаралардын комплексин ишке ашырууга;
- Кыргыз Республикасынын тарыхый-маданий мурастарды коргоо жагындагы мыйзамдарын өркүндөтүүгө;
- музей, маданий эс алуу мекемелеринин материалдык- техникалык базасынын жаңыланышына көмөк көрсөтүүгө (заманбап талаптарга жана ченемдерге ылайык келген жабдыктар менен жабдылган мекемелердин санын көбөйтүүгө);
- тарых жана маданият эстеликтеринин көркөмдүгү менен өзүнө тарткан туристтик тармактын динамикалуу өнүгүүсүнө өбөлгө түзүүгө;
- туристтерди тейлөөдө кызмат көрсөтүүнүн ыңгайлуулук деңгээлин, алардын жеткиликтүүлүгүн жана сапатын жогорулатууга;
- тарых жана маданият эстеликтеринин ресурсун билим берүү максаттарында пайдаланууга;
- тарых жана маданият эстеликтерин коргоо жана пайдалануу жагында эл аралык кызматташтыкты кеңейтүүгө;
- жергиликтүү коомчулукту социалдык-маданий иштерге активдүү тартууга. Туристтик сезон убагында белгилүү тарых жана маданият эстеликтеринин жанында уюштурулган боз үй шаарчалары алар үчүн кирешенин маанилүү булагы болуусу мүмкүн;
- тарых жана маданият эстеликтеринин кыйла натыйжалуу инфраструктурасын түзүүгө, тарыхый-маданий мурас объекттерин сактоо жана пайдалануу боюнча иштеген мекемелердин материалдык- техникалык базасын чыңдоого.
Кыргыз мамлекетинин эн негизги койгойлорунун бири эне тили- мамлекеттик тилдин 18-статьясында каралган «Кыргыз Республикасынын билим берүү тутумунда мамлекеттик тил республикалык жана жергиликтүү бюджеттерден каржылануучу мектепке чейинки билим берүү мекемелеринде, кесиптик билим берүүнүн башталгыч, орто жана жогорку окуу жайларында окутуунун жана тарбиялоонун негизги тили болуп саналат, 19-статьясында каралган «Кыргыз Республикасында илимий эмгектердин тилин эркин тандап алуу мүмкүнчүлүгү берилет; илимдин бардык тармак-тары боюнча мамлекеттик тилде изилдөөлөрдү жүргүзүү, аларды жарыялоо жана илимий жетишкендиктерди ар тараптан колдоо үчүн кеӊири шарттар түзүлөт жана мамлекет тарабынан колдоого алынат» деген талаптар аткарылган жок. Кыргызстандын кесиптик орто жана жогорку окуу жайларында дээрлик көпчүлүк сабактар орус тилинде жүргүзүлөт. Жок дегенде коомдук жана гуманитардык сабактарды мамлекеттик тилде жүргүзүүгө болот го. Улуту кыргыз, кыргыз тилинде сайрап жүргөн профессорлор, доценттер кыргыз тилинде лекция окуудан качышат, а кыргыз тилинде лекция окуу үчүн эмгектениш керек, издениш керек. А орус тилинде Москвадан чыккан китептер даяр, алат да көчүрүп коёт. Эмне үчүн мамлекеттик тилдин өнүгүшүн кыргыз интеллигенциясы өзүнөн баштабайт, өздөрү аракет кылбайт. Бул өтө чоӊ суроо жана чоӊ көйгөй.Кыргызстанда кыргыз тили, адабияты, Кыргызстандын тарыхы боюнча айрым гана илимий эмгектер кыргыз тилинде — мамлекеттик тилде жазылат. Дээрлик баардык илимий монографиялар, диссертациялар, илимий макалалар орус тилинде жазылат. Кыргыз окумуштууларынын арасында мамлекеттик тилди жериген учурлар кездешет. «Кыргыз тилинде илим жазууга болбойт» деген жалган көз караштар өкүм сүрүп келет. Улуттук нигилизм күч алган. Кыргыз тилине, тарыхына күйүп бышсаӊ «улутчул» деген жарлык тагыла баштады. Улуу инсан Исхак Раззаковдун сөзү менен айтканда «улутка мен күйбөсөм, сен күйбөсөӊ, ким күйөт?».
Жогоруда айтылгандардын негизинде мен төмөндөгүдөй сунуштарды киргизээр элем:
1. Иш кагаздарынын мамлекеттик стандартын жана стилисти-касын иштеп чыгуу;
3. Мамлекеттик тилдин өнүгүшүн илимий жактан изилдөөгө алуу;
4. Мамлекеттик- кыргыз адабий тилинин тазалыгы үчүн күрөшүү.
5. Мамлекеттик тилди окутуунун мамлекеттик концепциясын иштеп чыгуу.
«Олко сен учун эмне кылгандыгы жонундо эмес,озун олкон учун эмне кыларын тууралуу сурагын»-деп СШАнын 35-чи президенти Д.Кеннеди айткан.Чынында биз оз олкобуз учун учун эмне кылдык деп суроо беришибиз керек.Азыр биз оспурумбуз. Биринчи милдетибиз жакшы окуп,Кыргызстандын керегине жараган уул-кыздардан болуп чыгышыбыз керек.Анткени оз мамлекетибиздин тагдыры оз колубузда.


Бирок мамлекеттин чечуучу койгойлору бар.Алар коррупция менен курошуу,терроризм менен курошуу ж.б.Биз оз мамлекетибиздин койгойлоруно кайдыгер карабашыбыз керек.Биз бул койгойлор менен курошуубуз зарыл.Мен оз мамлекетимдин койгойлоруно кайдыгер карабайм,жана Кыргыз жеримдин гулдоп-осушун каалайм.

[admin_superstan]

Дайырбекова Жибек «Мен кыргыз жеримдин гүлдөп өсүшүн каалайм”
Ар бир өлкө жараны өзүнүн өлкөсүнүн өнүгүп-өсүшүнкаалайт. Анын сыңарындай мен дагы кыргыз жеримдин гүлдөп өсүшүн каалайм. Мен үчүн менин Кыргызстаным кымбат.Мен мекеним үчүн жанымды да беремин. Менэч качан мекенимди сатпайм. Биздин өлкө картада кымындай көрүнгөнү менен абданкөп кооз жерлери тарыхый окуялары бар,музейлери бар, деги койчу биздин өлкөдө кооздуктун кооздуктары бар.

Кыргызстанда жети облус бар: Баткен, Ош, Жалал-Абад,Нарын, Ысык-Көл, Талас, Чүй. Булардын дагы өзүнчө кооздуктары бар. Баткендеыйык Айгүл гүлү, Ошто Сулайман тоо, Жалал-Абадда Арстанбап токою, Нарын ак карбаскан тоо, жайлоосу, Ысык – Көлдө чалкыган Ысык-Көлү бар.

Ыйык көлүбүздү эстегенде мындай жомок эске түштү.Илгери –илгери бир ай десе аркы жок, күн десекөркү жок сулуу кыз болуптур. Ал кыздыэки бала тең жакшы көрүп калышат. Күндөрдүн биринде ал балдар кыз меники, жокменики деп талашып кетип баягы сулуу кыз үчүн согушушат. Күнү-түнү дебейсалгылашат, ошентип отуруп ал эки бала Улан жана Санташ деген шамалга айланыпкетишет. Баягы кыз ыйлап жатып анын жашынан көл пайда болгон. Ошондуктан булкөлдү Ысык-Көл деп атап коюшкан экен. Ысык-көлдүн дарылык булактары да бар.

Андан сырткары башка облустарда дагы дарылык касиеттерибар булактары, сулары да бар. Баткен, Ош, Жалал-Абаддын жемиштеричи даамыоозуңан кетпейт. Мына, биздин табияттын кооздугу кандай керемет.Биз өзүбүздүнөлкөбүзгө маани бербегендиктен анча кызыкпайбыз.

Мен өзүмдүнмекенимдин үмүтүн кантип актайм? Кантипактасам болот?

“Ата, эне,ай, күн, жер-суу, токоч, сүт” деген сөздөр балага ымыркайында кулагына куюлат.Ата-энесиз бала төрөлбөгөндөй эле жер – суусуз, нан, сүтсүз адам жашай албасычын.э Ушуларды бир сөз менен атаганда, ал –Мекен.

Ата-конуш, Ата-журт, ата мекен, мекен дегенде чоң кишилерөтө эле көп атап, аларга жалына – жалбарып, алардан күч кубат, жардамсурагандыктан, мен бала кезимде, бултөртөө жер-сууну кайтарып, адамдарды бөөдө кырсыктан сактап жүргөн төрт баатырэкен деп ойлочумун. Бизге күчтүү, эркти,сыймыкты, окууну жашоону тартуулап бериптурган ушул мекенибиз!

Ар бир уул, кыз мекени үчүн алы келишинче күчүн акылын жумшапөтөшүүдө. 0шондуктан жыл сайын жергебизде дарак көчүрүүдө,үйөлөр жаңырууда жолдорсалынууда, узартылууда. Шаарлар жашарып, жаңы маданият өркүндөөдө.

Мекен үчүн эмгектүү аны даңктоо,кыйын кездерде аны коргооэң башкы максат. Мекендин тынчтыгы, бейпилдиги ар бир кишинин амандыгын камсыз этүү менен кошо мекен дагы өз амандыгынкамсыз кылат.Калктын өркүндөп өнүгүшүн,жыргалынкамсыз кылат.Мекен чынында эле өз койнундагы жан жаныбарларды жылуу асыраган асыл уя.Өзбалдарына эмчегин ийип турган мээрманэне. Эгерде чабан коюн төлдүү асыраса, ал ошо мекени үчүн ак дилдүү.Эгерде пахтакер ошо өзү тейлегенаянттан ак буланы мол алса ал мекениүчүн ак дилдүү.Эгерде врач оорулуну кеселден сактаса, анда ал ошо оорулуукишини сакайтуу менен мекендин ден соолугунада салым бергени.

Эгерде юрист мыйзамдуулукту кара кылды как жаражүргүзсө, анда ал

кылмыштууну тартипке чакырган,кылмышсыздын абийиринсактаган, эң төп

юрист болушу менен мекендин наамына сөзтийгизбегени. Акын,жазуучу

арзырлык чыгарма жаратса,анда ал эл алдында,мекен алдындатарых алдында

жарык жүздүү болгону.Ар бир кишинин өзкесибине, билишине,кудуретине

жараша колунан келген эмгегин өтөп коюш мекенининалдындагы

карызынан кутулуу, мекенинин үмүн актоо.

Мекен алдында уят болуш бул кечиримсиз кылмыш.Мекеналдында уяттуу болушубуз абзел. Мекенди сүйүү,ага жан дили менен кылуу,крекболсо ал үчүн жанын кыйып коюш сезимиадамдарда өтө курчуп баратат.

Бул кишинин асылдыгын жана күчүн сынай турган сонункөрүнүш да.

Атаганат жер жүзүндөгү бардык элдер максатташболушуп, адам баласынын

мекени-жер планетасы үчүн кызмат өтөсө,биздин татынакайкооз жерибиз

ого бетер гүлдөп,жер жүзүндө бейкутчулук болор эле.

[admin_superstan]

Кадырова Аида

Я хочу процветания Кыргызской земли!
Кыргызстан – это уникальная страна. А ведь она известна не только просторной территорией, богатыми природными ресурсами, но и своей древней историей. Я очень горжусь и радуюсь, что живу на мирной земле. Ведь только в мирной обстановке я могу спокойно ходить в школу, учиться, быть с родными рядом.
Я никогда не перестаю восхищаться красотой нашего края, нигде я не испытывала такого счастья, нигде не пробовала такого вкусного кумыса! Нигде я не видела таких прекрасных гор и быстрых рек. И все это на родной земле Кыргызстан.
Я хочу, чтобы наша страна становилась лучше и краше, Чтобы Кыргызы заботились о ней, трудились на благо общества. А для меня труд – это учиться, а в будущем я буду трудится для своей страны и приносить людям радость и счастье.
Жизнь каждого человека зависит на от страны, в которой он живет. По этому каждый должен стараться сделать что-то полезное для своей страны! И тогда страна будет процветать!
Я не хочу жить в государстве поглощенной коррупцией, это постоянные и не законные денежные взятки. Все это разрушает экономику страны.
Меня беспокоит будущее Кыргызстана. Почему в нашей стране народ служит государству, а не государство народу? Почему, когда человек хочет открыть магазин, ему необходима преодолеть кучу преград, получить кучу лицензий и заплатить целый воз денег? И только потом ему можно открыть магазин. Государство должно помогать людям. Общество должно процветать, тогда будет процветать и государство. Прежде всего мне кажется, что во главе государства должен стоять сильный правитель. Ведь по нему судят обо всем государстве. Люди должны доверять ему, а он должен отвечать взаимностью. Человеку для развития нужна полная свобода. В наше время страна должна обеспечить своих граждан. И чтобы быть гражданином Кыргызстана было гордо и почетно!
В каком же государстве я хочу жить? Конечно, в сильном не только в экономическом, но и в духовном плане. Чтобы права человека уважали и соблюдали. Чтобы каждый кыргыз был одет, сыт и гордился своей великой страной!
В наше время у молодежи нет интереса к учебе. Закончив школ, люди уезжают за границу, чтобы покормится и покормить своих свои семьи. Когда закончу школу и когда буду уже совсем большой девочкой, я буду все делать. Чтобы наш Кыргызстан процветал. Так давайте же сделаем так, чтобы Кыргызстан для всех нас стал домом нашей мечты!
Конечно каждый из нас думает о том, в какой стране он хотел бы жить, работать, учиться. Но для этого нам нужно еще и действовать. Говорят же: если хочешь чего-то добиться – действуй. Ведь каждый способен выбрать свой путь, поставить цель и идти к ней. У Кыргызстана есть огромный потенциал – это Мы! Поэтому он может стать страной номер один в мире!
Нашей главной целью является забота о стариках, работа для молодежи, работа и здоровье и образование для всех! Мир каждому дому! Кыргызстан больше никогда не будет страной кризисов, а страной, где будут воплощаться мечты! Миролюбивая политика государства, развитие экономики являются успехом будущего процветания. Символом Кыргызстана можно считать нашу прекрасную столицу – Бишкек. Это город – символ, мощь и сила Кыргызстана.
Наша главная задача – помочь нашему президенту, поддержать его идеи и решения. Наша сила в единстве, когда мы вместе, мы можем все. Помогая друг другу можно преодолеть все. XXI век – это век нового поколения, которому предстоит стать опорой молодого государства. В нашей республике созданы все условия, чтобы мы учились. В школе образование бесплатное. И мы должны воспользоваться этим шансом. Ведь именно нам предстоит строить будущее Кыргызстана. От нас будет зависеть процветание государства. Я верю, что это будущее будет чистым, светлым и прекрасным! Мы молодое поколение – гордимся прошлым своей страны. Мы посвятим жизнь ее настоящему и будущему! Именно патриотизм поможет восстановить наш Кыргызстан, сделать его процветающим!
Цвети, родной мой Кыргызстан! !!
Ученица 9-го класса средней школы № 5 им. Ч. Айтматова, г. Балыкчы.
Адрес проживания: Иссык-Кульская область, г. Балыкчы,

[admin_superstan]

Исаева Айдана

Я хочу, чтоб наш Кыргызстан расцветал

Я живу в стране под названием Кыргызстан. Это удивительная горная страна расположенное в Центральной Азии. У нас есть прекрасные горы и озера, среди озер самым известным считается Иссык-Куль ее уникальность в том, что она не замерзает даже в холодную зиму. На юге страны есть уникальный заповедник Арслан-Бап с его знаменитыми грецкими орехами. Также есть великолепный исторический и старинный город Ош, которому более 3000 лет. В центре города Ош есть, горы Сулайман-Тоо оно считается одним достопримечательностей нашей страны. В Чуйской долине находится наша столица город Бишкек. Раньше Фрунзе (нынешний Бишкек) считался самым зеленным городом, среди всех городов СНГ. Я хочу, чтоб это красота природы её уникальность сохранилось, чтоб к нам приезжали люди со всего мира. А озеро Иссык Куль превратился в туристический центр, как курорты Египета и Турции. Юго-восточной Азии. И тогда нас станут узнавать во всем мире. И напишут о том, что у нас очень гостеприимный, доброжелательный и отзывчивый народ. Я хочу, чтоб у нас открылись много фабрик и заводов, чтоб люди могли работать получать зарплату и путешествовать по разным странам, и рассказывать про нашу прекрасную и красивую страну. Ведь о нашей стране можно рассказывать часами, какие у него прекрасные Тянь-Шаньские ели, чистый горный воздух, цветочные поля, красивые водопады как Барскаун и знаменитые красные долины. Не только о природе можно рассказывать так увлекательно но у нас есть еще очень талантливые творческие люди как великий писатель Ч.Т. Айтматов у которого все его произведения были переведены на многие языки мира. Я думаю, что с такими богатыми историческими данными наша страна все больше будет расцветать и узнавать Кыргызстан во всем мире.
Для этого нам надо бережно относиться к природе, сохранить её и преумножить её богатство. Для этого нам надо хорошо учиться и трудиться. во благо нашей страны и тогда наш Кыргызстан будет процветать. Я хочу, чтоб наш Кыргызстан всегда развивался и расцветал все больше и больше…
Иссык-Кульская область, Иссык-Кульский район, село Ананьево

[admin_superstan]

Айдарбек кызы Алия

«Я хочу, чтобы мой Кыргызстан процветал».

Ещё лежа в утробе матери, каждый ребёнок, собирающийсяродиться на этот свет, чувствует то прекрасное, что его ждёт.

Первое, что ждёт его – это его семья, мама, которая большевсех на свете переживает за него родимого.

Второе – это та новость, когда он родившись, становитьсягражданином одной прекрасной страны, быть может, именно он станет тем гением,который прославит свою страну на всю вселенную иль хотя бы будет дальше продолжать свой род, увеличивая численностьсвоего народа.

У каждого человека есть родина. Родину как и родителей невыбирают , она даётся нам вместе с рождением и впитывается в наше подсознаниедетством.

В слове « Родина» заложен большой и словами не описатьсмысл. Для каждого человека это слово содержит в себе что – то своё, особенное,неповторимое, может что – то общее и значительное, нужное.

Для меня Кыргызстан –Родина, Страна, Отечество, Отчизна, мой Край, мой Дом, часть меня самой. Он дляменя – колыбель, где можно не бояться чего – либо, ведь тебя защищает крепкаяспина «Отца» и бережёт любящее сердце «Матери». Но как бы то не было , я нехочу говорить о своей стране громкими словами, наоборот, я собираюсь рассказатьо ней простым языком, хочу описать его глазами народа. Ведь зачем лезть слозунгом, что наша страна лучшая, достаточно ведь просто знать об этом. Надоделать так, чтобы о стране словами восхищения говорили не только мы с вами,напротив, чтобы о нас говорили другие .

Первое, чем славится страна – язык. Из поколения в поколениепередаются рассказы о важнейших событиях, выдающихся личностей, об их подвигахи великих делах. Это всё благодаря нашему языку. Наши прадеды и отцы береглидля нас наш язык, традиции ,обычаи , фольклор , чтобы мы смогли передать инаучить всему этому богатству и наших детей. Но увы, сейчас всё далеко не так.Люди в современности пользуются нелепой причиной, что « Мир вовсе не такой, каким был раньше, сейчас он изменился, надо жить помоде». Люди очнитесь! Мир не изменился он такой, каким был и тысячи лет назад. Изменились мы с вами! Сейчас мызабываем наш язык, меняем свои исконные слова на чужие типа « Пиплы» - люди, « Клава» - клавиатура, «Педик» - студент педагогического отделения , «Имхо» - имею своё мнение . Мыдаже обыкновенные слова выговорить неможем, вместо того , чтобы на своём родном языке сказать «Перезвони пожалуйста, я был занят», мы говорим « нанзвонитетчи, мен занят болчумун» . Асамое ужасное , мы считаем это признаком «Городского человека», ходим с мыслью, что если будем и далее такимитемпами продвигаться, то станем людьми совершенства. Ничего подобного, кто небережёт свой язык, тот не уважает свой народ! Конечно, по поводу этой темы, мнениямогут быть совершенно разные и расходящиеся , но мне стыдно за тех, которыесчитают себя совершенно безвинными, в том плане, что не говорят на кыргызском и стыдно за себя тоже … Я постараюсь исправитьсяи другим того же желать буду.

Думая о родине , мы думаем огероях прошлого и настоящего, об известных писателях, поэтах, музыкантах, художниках . Всё это наша история , всё это – наша родина.

Вот, например, 12 декабря этого года приняли считатьднём Ч. Айтматова, в тот день собралисьвсе писатели нашей страны, чтобы упомянуть всем вместе этого Великого человека.

Ч. Айтматов – Великий писатель, мыслитель, философ и простоЧеловек Легенда. Его знают почти все народы мира, а произведения же переведеныболее чем на 150 языков мира.

Всю свою жизнь он писал рассказы, романы, повести, прозытолько на тему справедливости, честности и мудрости, притом обволакивая нашустрану и сложившиеся проблемы в ней. Кпримеру: «Плаха»- одно из наиболее значимых произведений автора. В этомпроизведении писатель затрагивает вопросы экологии, нравственности ,проблемуугрозы наркомании в нашей стране. Проза «Когда падают горы» история о том, какпересекаются узлы жизни у двух страдающих существ: человека и барса. Этоистория о том , как известный журналист приезжает в своё родное селение , гдедля саудовских нефтяных магнатов организована охота на редкий и исчезающий видживотных – на снежных барсов..

«Тавро Кассандры» - доминирует апокалиптический мотив:видовое самоубийство китов, птиц, человека . К таким же произведениям относятся«Белый пароход», «Ранние журавли». Все эти произведения затрагивают нашу с вамиэкологию, ведь ему, конечно, как нам с вами хотелось видеть наш Кыргызстанпроцветающим.

Наше культурное наследие эпос «Манас» - раскрывает намисторию о том, как великий баатыр Манас, всю свою прожитую жизнь посвятил объединению нашего народа , всеобщейборьбе за независимость и возвращению отобранных земель. Наша страна затронутавезде и всяким. Здесь я попыталась раскрыть тему «Кыргызстан в устном иписьменном народном творчестве»

Теперь посмотрим на нашу страну со стороны военных дел:Конечно, со стороны военных дел страна не превосходит соседние страны. Этоопределяется тем, что у нас недостаточно военных оборудований ,транспортов, ногод за годом мы на пути к исправлению.

Экология в нашей стране в балансе, за счёт разныхмероприятий и акций. Их организовывают патриоты нашей страны, ведь когдаприрода мать даёт нам что – то, мы должны обязательно вернуть ей утраченное.

Кыргызстан – уникальная страна. Она известна своими богатыми и прекрасными пейзажами,просторной территорией .Приезжих из заграницы встречают такиедостопримечательности республики как : Башня Бурана, Таш – Рабат , Арстанбап,Кумбез Манаса, Ала- Арча , Чолпон – Ата, Алтын – Арашан, Жайлоо, Джети–Огузское ущелье, озеро Иссык – Куль. Даже вот сам Александр Македонский, возвращаясь из долгого похода из Индии, особое внимание обратил на наш Ош,сказав, что это необыкновенный город. Попробовав наши орехи, он ответил, чтоэто плоды бога.

Если честно сказать, то наша страна хороша всем, простозамечает это не каждый.

Я не особо хочу, чтобы в нашей стране развивались разныевиды промышленности , чтобы в нашей стране строились небоскрёбы, нет для меняэто вовсе не совсем важно. Я просто навсего желаю того, как бы у нас сохранилась матушка- природа. Мы входим вединицы стран, где она ещё жива. Тема заданного сочинения «Я хочу, чтобы мой Кыргызстан процветал». Датак и есть, я очень этого хочу. Я хочу, чтобы мой Кыргызстан процветал цветами,а не, как бы он был весь застроен вредными заводами и фабриками, хочу,чтобы чистое синее небо всегда оставалось таким же чистым, а не дымящимсявыхлопными газами, хочу радовать себя озером, а не смотреть на стоки грязныхвод , хочу гулять под горами, а не на равнине, застроенной 150ти этажнымидомами, хочу сидеть под тенями деревьев,дышать свежим воздухом, слушать пение и гомон птиц .

Сделать Кыргызстан процветающим, не только значит строить мосты, порты, дороги, связывающиес соседними странами, достаточно лишь стать знаменитым поэтом, музыкантом, танцором, художником и прославлять свой народ и государство среди других знаменитыхстран. Кыргызстан, который я хочу в будущем видеть, будет создаваться нами!Сейчас для меня главная работа – учёба, цель - хорошо окончить школу, институт,наняться работать на хорошую работу с нужной профессией и сделать что – нибудь во благо нашей страны.

Если только мы будем любить и ценить нашу страну – мы сможемсделать его процветающим!

Иссык-Кульская область, Тонский район

[admin_superstan]

Токтобаева Гульшада
,,Я хочу ,чтобы мой Кыргызстан процветал" .
Моя Родина -Кыргызстан. Кыргызстан суверенное независимое государство. Мы живём в очень красивой ,прекрасной, богатой стране .Кыргызстан -страна поднебесных гор,прекрасных озёр и рек.Я рада ,что живу в Кыргызстане .Мы живём спокойно ,близкие всегда рядом каждый день мы ходим в школу ,занимаемся любимыми делами .И это уже для нас счастье.,,Я хочу ,чтобы Кыргызстан процветал и чтобы он становился всё краше и лучше.Чтобы он процветал ,народ должен быть дружным .Если народ будет сплочён ,то наш Кыргызстан достигнет значительных высот .У каждого человека должно быть чувство любви к своей стране.В настоящее время мы учимся ,ставим перед собой цели.Но чтобы достичь своей цели ,мы должны не лениться и учиться хорошо.Если мы не будем учиться то не сможем помочь себе, встать на ноги а стране процветать. Поэтому в,первую очередь ,мы должны начать с себя.В данное время многие не интересуются учёбой.Его молодёжь училасьбы,то, думаю ,наша страна процветала.
Как мы видем ,сейчас многие люди думают только о себе.Если бы они помогали нуждающимся людям ,то было бы мало нищих.В любом случае ,мы должны помогать таким людям ,чтобы они тоже радовались жизни.Я буду учиться очень хорошо ,чтобы быть нужной своей стране .В будущем я буду стараться ,трудиться для своей страны и приносить людям счастье.Чтобы достичь всего этого ,должно быть здоровье.Когда я выросту ,то буду помогать бедным людям,детям- сиротам,старикам и всем нуждающимся людям.Чтобы наша страна процветала ,во главе государства должен стоять сильный ,умный ,терпеливый и ответственный правитель.Чтобы он был честным и не обманывал народ ,и чтобы мы могли верить.У нас большое будущее .Я думаю,что нас ждёт светлое будущее.В Кыргызстане живут отзывчивые и прекрасные люди.Вместе мы сможем сделать нашу Родину богатой и процветающей.

[admin_superstan]

Кубанычбек кызы Бегимай
Мен кыргыз жеримдин гүлдѳп ѳсүшүн каалайм
Мен Кыргызстанда туулуп ѳскѳнүмѳ сыймыктанам жана ѳзүмдү бактылуу сезем. Себеби, биздин жаратылышыбыз абдан кооз, шаркыраган суулары, кѳк тиреген тоолору, адамды ѳзүнѳ тартып турат. Ушундай кооз кыргыз жеримдин гүлдѳп ѳсүшүн каалайм. Мен келечекте кыргыз жеринин жаратылышын коргоогон, дайым кам кѳргѳн эколог болгум келет. Себеби; менин апам мектепте биолог-эколог мугалими болуп эмгектенет. Апам дайыма: «Жаратылыштын ажайып кооз жерлерин, ѳсүмдүк, жан-жаныбарларды кѳздүн карегиндей сактоо керек!»- деп, балдарга таалим тарбия берет. Апамда кѳптѳгѳн кыргыз жеринин кѳз жоосун алган айлана-чѳйрѳсүнүн абдан кооз сүрѳттѳрүн, китептерин окуп таасирленем, ушул себептен эколог болгум келсе керек.
Мен Ысык-Кѳлдүн дарбазасы болгон Балыкчы шаарында окуйм. Кѳптѳгѳн коноктор, туристер кѳлгѳ эс алууга келгенде, эӊ алгач Балыкчыны басып ѳтѳт эмеспи. Балыкчы шаарынын дайым айлана-чѳйрѳсүнүн таза, кѳрктүү болушун, келген коноктордун кѳӊүлү иренжибес үчүн, биз мектеп окуучулары байма-бай айлана-чѳйрѳнү тазалап, таштандыларды чогултуп, ар кандай тазалоо иштерин жүргүзүп турабыз. Шаарыбыздын табиятына кайдыгер мамиле кылган адамдар четтен чыгат. Адамдар кѳлдүн жээгине эс алганда, ѳзүлѳрүнүн тамак-аштардын калдыктарын, царафандарды, бутылкаларды туш тарапка таштап кетишет. Ушул таштандылар шаарыбыздын кѳркүн бузуп, абаны булгап жатаарын билсе да, билмексен болуп, кайдыгер мамиле жасагандары зээнди кейитет. Мен ушул жерден пайдаланып, аларга кайрылгым келет, ѳзүбүздүн жашаган жерибизди таза кармап, кѳлүбүздүн тегерегин ирээтке келтирсек жана ар бир адам экологиялык жактан маданияттуу болсок дейм. Бул да болсо биздин кыргыз жеринин гүлдѳп ѳсүшүнѳ кошкон салымыбыз деп ойлойм.
Адам баласы акыл эсинин жардамында эмгектенип, болуп кѳрбѳгѳндѳй жерди ѳздѳштүрдү. Демек, «Эр эмгегин жер жебейт» деген асыл сѳз бар кыргыз элинде. Күнүмдүк жашоону ойлоп, дүйнѳ кезип, океандын ары жагына чейин барбай, ѳзүбүздүн кеӊ жайык, алтын жерибизди иштетип, кыргыз жеринин элинин келечегин ойлосок, ошондо гана кыргыз оӊолот, жерибиз гүлдѳп, элибиз байыйт. Андыктан ар бир атуулдун жүрѳгү: «Элим- жерим»- деп согуп, кичине болсо да анын ѳнүгүшүнѳ салымдарын кошсо, турмуш оӊолуп, жашообуз ѳзгѳрѳт.
Мен ѳзүм ушундай касиеттүү, кооз, мартабалуу жерде тѳрѳлгѳнүмѳ сыймыктанам жана аны дайым айтуудан эч качан тажабайм.

Балыкчы шаары №1 Л.Толстой гимназия мектеби 8а-класс

[admin_superstan]

Сагынбек кызы Айгерим
Кыргыз жеримдин гүлдɵп ɵсүшүн каалайм.
Ырыскыны жер берет, ынтымакты эл сүйɵт дегендей мен ɵз жеримди сүйүп, ɵз жерим менен сыймыктанам. Биз ɵз жеоибизди сүйүп, коргобогондо, сүйбɵгɵндɵ ким биз үчүн сүйүп коргойт. Кыргызстан ɵркүндɵп ɵссүн десек жерибизди таза, ыйык сакташыбыз керек. Мен доктор кесибин тандадым, анткени докторлордун эл жерге кошкон салымы чоң, элге жардам беришет. Мен аз болсо да элиме жардам бергим келет жана докторлор элдерди жаман дарттардан сактайт. Кыргызстандын жери кооз, абасы таза, ак мɵңгүлүү тоолору, кичипейил эли бар. Мен Кырыгзстаным менен сыймыктанам. Айтмакчы буларды кɵркɵɵ келтирген күчтүү жазуучулар бар. Мисалы: Чынгыз айтматов, Жеңижок, Токтогул сатылганов, Алыкул Осмонов жана кɵптɵгɵн жазуучулар бар. Алар Кыргызстанды, бизди дүйнɵгɵ тааныткан залкарлар болуп эсептелет. Биз да ар бирибиз дүйнɵгɵ жерибизди таанытканга аракет кылалы. Элибизди кɵптɵгɵн таалим тарбиялоочу макалдары, насааттары, сапаттары бар. Аларды жашоо турмушубузга колдоно билели. Кыргыз элининсɵз ɵнɵрү аябагандай бай, кɵркɵм. Байкап кɵрсɵк биздин ата – бабаларыбыз аябай сɵзмɵр болгон экен. Азыркы учурда биз чет тилде сүйлɵп жатабыз, ошол себептен дагы бай, кɵркɵм сɵз ɵнɵрүбүздү унутуп бара жатабыз. Азыркы жаштарга чет тилинде сүйлɵɵ мода экен. Албетте башка тилдерде сүйлɵɵ керек, бирок ошол учурда ɵз эне тилин унутуу чоң ката.
Жаратылышы кооз кыргыз жерин ошондо гана кɵрккɵ келип, атагы алыска чыгат.

[admin_superstan]

Кубанычбек уулу Элдияр
Мекенимдин гүлдѳп- ѳсүшүн каалайм


Касиеттүү ата-бабаларыбызга миӊ-миӊ жолу таазим! Ушундай дүйнѳ эли кызыккан, алтынга теӊ келгис, ар бир ташы да, куму да баа жеткис жерибизди урпактарына калтырып кеткенине….
Эмесе, сѳз башы мындай болсун.
Кыргыз кыргыз болгону, кыргыз атка конгону, Эне-Сайдан аттанып, Алтайды аралап, каршылашын качырып, катыгын беришкен. Канкорлордун канын суудай тѳгүшкѳн. Кыргыздын багына Манас тѳрѳлүп, эл- жерине ѳбѳк, жеринен безгендерге жѳлѳк болуп, кыргыз элин киндик каны тамган айтылуу Ала-Тоосуна алып келди.
Манас бабабыз мурас калтырган жер соорусу кутман тоону кыргыз тукуму мекендеп, кылымдарды карытып, кудай буюрса, тукумубуз алты миллионго жетип, жүз миллиондогон калкы бар элдер менен теӊ болгонго жетишип калдык.
Ар бир кыргыздын күчү, касиети, куту, деги эле ички дүйнѳсүндѳгү чоӊ күчтүн сыры-кереметтүү жерибизде. Ошондуктан кыргызды жерибиздин деми колдоп турат.
Мындай тагдырдын таалайлуу жерин колубуздан чыгарбашыбыз керек!Ал үчүн бар болгону карапайым кыргыз гана бололу! Кыргыз эли каада-салтыбызды, улуттук дѳѳлѳттѳрүбүздү сыйлайлы!
Кыргыз эли башынан не деген замандарды ѳткѳрбѳдү, калк арасынан не деген чыгаан уулдар, даназалуу кыздар тѳрѳлбѳдү. Кылым карыткан ак элечек кийген эне сымал Ала-Тообуздун ичинде не деген окуялар болуп ѳтпѳдү.
Ошол окуялардын бири да калем менен жазылып калган жок. Бирок «Манас» эпосубузда айтылгандай «Тоо бузулуп сай болуп, сай бузулуп тоо болуп», тѳккѳн кумдай жылдар ѳтүп, нечен жылдар аласалып алмашып, элдин тарыхын, кѳргѳн күнүн, кѳрѳӊгүлүү сѳзүн касиеттүү жеринин ѳзгѳчѳлүгүн ооздон- оозго сактап жүрүп олтургандар- эл ичиндеги манасчылар, жомокчулар, санжырачылар, ырчылар, чечендер.Алар кыргыз элибиздин, жерибиздин тарыхын, сѳз ѳнѳрүн, тил байлыгын биздин калемдүү заманга жеткиришти.
Мезгилдер алга жылып доорлор алмашкан сайын жер кооздугу жоголуп барат. Так ушул киндик каныбыз тамган, бутубуз менен басып жүргѳн жерге ата-бабаларыбыз эгин айдап, жанын багып, жоо келсе жанын да, канын да аяган эмес. Ата-бабаларыбыз мунун баарын биз үчүн гана жасап, кыргыз жерин бизге мурас кылып таштап кетти. Демек, бутубуз баскан ыйык жерибизди баалап барктайлы! Жерибизди, элибизди сүйѳлү! Сүйүп гана тим болбостон ата-бабаларыбыздын жолун жолдоп, кыргыз жеринин гүлдѳп- ѳсүшүнѳ ѳз салымыбызды кошолу!
Турмуш жакшы пейил кетти бузулуп,
Урпактар аз улууларды улаган.
Мекен жакшы бир ажайып кулпунган,
Мекенчил аз мекенине караган.
Ооба, бизге калыӊ кыргыздын байыркы тарыхында улуу баатырларыбыз- Манастын, Семетейдин, Сейтектин кыргыз дегенде, Ата- Журтум дегенде жанын да аябай айыгышкан алп уруштарды башынан кечирип, элин- жерин, мекенин сактап, урпактарынын жүрѳгүндѳ түбѳлүккѳ ѳчпѳс болуп кала берди.
Жада калса, азыр да мекенчил жаштардын канында ѳткѳн бабаларыбыздын каны ысып кайнап, айтканынан кайтышпай Ата-Журту үчүн бийликтен пайдаланып, мекенин тоногон чыккынчыларга айтаар оюн тайманбай айтып, тѳшүн ажалга тосуп, аларды Кыргызстандан кууп да жиберишти.


Бийликти кулаткын деп үйрѳтпѳдү,
Түз айтты кыйналганын жүрѳктѳгү.
Күлгүндѳй жаш ѳмүрлѳр кыйылды бейм,
Бүлүк салып, үй бүлѳгѳ түнѳктѳгү.


Урпактарын карачы Манасымдын,
Айбаты арстандын кейпин кийип.
Кѳгѳрдү ѳлүм дагы токтотподу,
Буулугуп буйдалбады улам челип.


Урааны кырк чоронун угулгансып,
Добушу жерди жарып тургансыды,
Агылып улам-улам эл кѳбѳйүп,
Деӊиз суу океанга куйгансыды.
Жогоруда айтылгандай, жүрѳктүн үшүн алган 2010-жылдын апрель айындагы кандуу окуя ар бир адамды кайгыртып, ыйлатса да сезимине кайрат киргизип, кайра чыйралтып, мекенин, Ата-Журтун сүйүүгѳ тарбиялайт. Мындай окуя жергемде болбосо деп, дайыма суранып келем.
Эми оӊолор кыргызымдын жашоосу,
Аткарылар максат койгон каалоосу.
Арам ойлуу кѳрѳ албастар топтолуп,
Калбаса экен Ата-Журтум жок болуп….
Кыргыз жерибиздин кооздугу –кѳз уялткан сулуулук. Ар бир жердин айтып бүткүс сулуулугу, кооздугу болот эмеспи! Ошондой эле кыргыз жеринин ар бир сулуулугу айтып бүткүс. Мисалы, тоо койнунда жаткан кѳрѳӊгѳлүү Ысык-Кѳлүбүздү айта кетпесем жазган дилбаянымдын мааниси супсак болуп калаар. Ысык-Кѳлүбүз кандай гана керемет! Ысык-Кѳлүбүз чалкып жаткан кѳк асман сымал. Кѳл жээгиндеги эсепсиз эс алуучу жайлардан чыккан таштандылар кѳлүбүздүн кѳркүн бузуп жатышат. Буга менин зээним кейийт. Мени ѳкүндүргѳн маселе-ушул. Кезегинде Кер-Кѳл атын ѳзгѳртүп, айтылуу Ысык-Кѳл деп Манас атабыз асыл ат коюп:
«Береке экен бел экен,
Пенде кѳрчү жер экен.
Ортосу кѳпкѳк кѳл экен,
Суусу миӊ- миӊ түр экен.
Жердеген адам бай болор,
Түгѳнбѳс ырыс кеӊ экен.
Кен жайылган Ысык-Кѳл,
Жер соорусу турбайбы,
Жердеген киши тунбайбы.
Мындай кызык жер болбос,
Мындай кызык кѳл болбос»


-деп баа берип, ѳтүп кетпей түнѳп, кѳлгѳ жүзүн чайкап, толкунунан дем алып кеткен дейт эпосто.
Манас атабыз айткан, касиеттүү кѳлүбүз соолуп калуу коркунучунда турат. «Ак куу жок болсо, кѳл кѳрксүз» дегендей сууда сүзгѳн, кѳлүбүзгѳ кѳрк берген аппак чүрѳк ак куунун ордуна акыр-чикир, бѳтѳлкѳлѳр жүрсѳ, бизден кийинки урпактарыбыз эмнеге суктанышат.
Ѳзүмдүн жашым 14дѳ болсо да, бул ойлор мени кыйнап, жан дүйнѳмѳ бүлүк салат. Ѳзүм акынчылыкка жакынмын, бул ойлор кайсы акындын гана жан дүйнѳсүнѳ булук салбас. Эгерде кыргыз жерибиздин кѳркү жоголсо, акындар кимге, кантип ыр жазат, акын гана эмес кыргыз элибиз урпактарга эмнени калтырабыз, чет ѳлкѳгѳ эмнебиз менен мактанабыз, эӊ биринчи ушуну ойлошубуз керек!
Ошондуктан, кыргыз элим, жерибиз үчүн, элибиз үчүн, бизден кийинки урпактар үчүн жаныбызды да, алыбызды да аябайлы!
Мен унчукпай калбайм!
Мен ыр жазам!
Мен ырларым аркылуу кыргыз жериме тирѳѳч болом!
Сен да ошент!Анткени, ар бирѳѳбүздүн салымыбыз аны сактап калууга шарт түзѳт.
Анда эмесе, касиеттүү кыргыз жериме арнаган, ѳз калемимден жаралган ырым.


Кыргыз жери-сулуулук
Кыргыз жерим сулуулугун ашып-ташкан,
Жадакалса жерим кымбат асыл таштан.
Кыргыз жерим кылымдарга сакталдыӊ,
Канча күндү ѳткѳрдүӊ, кылым ашкан.


Ысык-Кѳлүм жерде жаткан кѳк асман,
Мен таӊкалам сендей жерди эгер тапсам.
Мен ыраазымын, мен ошого кубанам,
Толкунуна ойлорумду толкутсам.


Кыргыз жерим кѳк мелжиген тоолорун,
Кыргыз жерим кеӊ дарыяӊ обонун.
Кыргыз жерим кооздук барбы бир сендей!
Жашыл жайлооӊ эч түгѳнгүс жомогун.


Кыргыз жерим кооздугуна суктанам,
Бек коемун журогумо убадам.
Кыргыз жерге салымымды кошомун,
Эгер тансам, жерден танбайм, жандан танам!


Демек, ар бирибиздин жүрѳгүбүздѳ «Менин ѳлкѳм- менин Кыргызстаным» деген сезим болуп, жергебиздеги бардык нерселерди ыйык тутуп, иштете билсек, мекенибиз гүлдѳп- ѳсѳт.
Сени ээн-эркин жүргүзгѳн, ээн-эркин сүйлѳткѳн, каалаган жумушуӊду жасатып, байыткан жападан жалгыз Кыргызстаныӊ….
Эли- жериӊден алыс чыксаӊ башкаларга эч ким эмесиӊ. Ошондуктан эли- жерибизиди сүйүп, бапестейли! Эли- жерибизге адилет кызмат кылып, бир карыш жерибизди эч кимге бербейли, сатпайлы!
Мекен- мен үчүн да, сен үчүн да баардыгыбыз үчүн да бирѳѳ гана . Ал- Кыргызстан.
Балыкчы шаарындагы Кычан Жакыпов
атындагы №8 жалпы орто билим берүү
мектебинин 8б-классынын окуучусу

[admin_superstan]

Бактыбеков Амангелди.
«Мен кыргыз жеримдин гүлдөп-өсүшүн каалайм»
Мен Кыргызстанымдын өсүп, өнүгүп, гүлдөп, өркүндөөсүн каалаймын. Кыргызстанда жети областы бар. Алардын бардыгы бирдей өнүгүп, чоң шаарларга айлана элек. Бирок, Кыргызстаным 5-10 жылда оңолот, гүлдөп, өсөт деген үмүт, ишеничим бар. Кыргызстаныбыздын ар бир аймагына завод, фабрикаларды куруп, аны иштетип, кыргыз элиме көптөгөн жакшы иштерди жасаш биздин, келечектин милдети. Кыргызстандын өнүшүшүнө кандай шарттар керек:
1. өлкөбүздө тынчтык болуш керек;
2. өзүн-өзү сыйлап, бирөөгө жамандык кылып, жаман иштерге барбаш керек;
3. ар дайым сабырдуу, маданияттуу болуп, көчөгө таштандыларды ыргытпай атайын таштоочу идиштерине салып, өлкөнүн тазалыгына кам көрүү керек;
4. областын борборлору болгон шаарларга кабаттуу үйлөрдү куруу, завод, фабрикаларды ачып, элди жумуш менен камсыз кылсак, ата-эне бир туугандарыбыз чет жактарга жумуш издеп кетишпей, үй-бүлөөлөр толук мүчө болуп жашаш керек.
Мен кыргызстандын атуулу катары карылар үйүнүн болушун каалабайт элем, анткени алар биз үчүн, өлкөнүн өнүгүшү үчүн деп учурунда көп иштешкен деп ойлойм. Ошондой эле балдар үйлөрү да болбой эле койсо. Ар бир бала ата- энеси менен чоогу чоңойсо деп тилеймин. Бирок бизде каралар үйү да балдар үйлөрү да бар. Кийин чоңойуп иштеп баштаганда эки жагына тең жардам бергим келет. Ар кайсы мекеме жетекчилери ушуларга көңүл бөлсө деп айткым келет. Колунан келген ар бир жаран ошол үйлөрдү өз көздөрү менен көрүп, жардам берсе, акырында ар би адам өз бүлөсү менен жашап, мындай үйлөр жоюлса өлкөбүз өнүккөн болот эле. Япония, Кытай жана башка өнүккөн өлкөлөрдүн бирине айланыш үчүн биздин депутаттар, жетекчилер өздөрүнөн ашкан каражаттары болсо кедей-кембагалдарга кайрымдуулук кылышса, аларды көрүп, өзүнөн кичүүлөр тартипке бек болуп, жолдорун жолдошот беле деп коем.
Кыргызстанда кооз өлкө, биздин өлкөгө суктанбаган мамлекеттер жок болсо керек. Кереметтүү көлүбүздү көргөнү эле канчалаган туристтер келишет. Ошолордон түшкөн кирешени туура пайдалансак да жакшы болот эле. Илбирс, аюу, карышкыр, сүлөсүн, аркар ж.б. жаныбарларыбыз бар. Алар да өзүнчө бир керемет. Кыргызстандын тоолору, көлдөрү, жаныбарлары, жайлоолору – мунун бардыгы биздин байлыгыбыз. Аларды сактап, келечекке өткөрүп берүү ар бир жарандын милдети. Туризмди өнүктүрүү керек деп угуп калам. Андыктан, келечек жаштардын колунда деп коюшат эмеспи мен дагы өз салымымды кошуп, кышкы туризм, жайкы туризмди өнүктүрүү боюнча аракеттерди жасаймын. Бул максаттарга жетиш үчүн мектепти жакшы окуп, жакшы билим алып, тартиптүү, тарбиялуу болуп, келечекте бир кесиптин ээси болуп, чет жакка кетүүнү көздөбөй өз элим-жеримде иштеп кыргызстанымды өркүндөп, өсүп, гүлдөшүнө салымымды кошуп, башкаларды да жаман жолго түшпөй жакшы иштерди жасайлы деп үндөгүм келет.
Каракол шаарынын №1 Ленин атындагы орто мектептин 6 «а» классынын окуучусу.

[admin_superstan]

Бакытбек кызы Даяна

Мен кыргыз жеримдин гулдоп-осушун каалайм.
Ар бир адам озунун торолуп оскон жерин жакшы корот. Мен дагы кыргыз жеримди, элимди абдан жакшы кором, сыймыктанам. Биздин олкобуз жаратылышынын кооздугу менен башка олколордон айырмаланат. Суктантып турган Ысык-Колубуз, ак элечектуу бийик-бийик торт тараптан курчап турган Ала-Тообуз, шаркырап аккан сууларыбыз, жашыл токойлорубуз бар. Элибиз ынтымактуу, ар башка улуттуу, берешен жана досчул. Кыргыздын баскан жолу тарыхта да абдан кенири берилген. Элибиз илгертеден эле эрктуу, эч кимге баш ийбеген, бардык кыйынчылыкты жене билген, тоо арасында кочмон турмушта жашап келишкен.
Азыркы заманга чейин сакталып ооздон-оозго, муундан-муунга отуп келе жаткан салттарыбыз, мурастарыбыз бар. Мисалга алсак «Манас» эпосубуз, боз уйубуз, улуттук кийимдерибиз, аспаптарыбыз, элибиздин жакын досу болгон ак шумкар аттарыбыз, курал-жарактарыбыз да сакталып келе жатат. Мамлекетибизден чыккан кен байлыктарбызчы алтын, кумуш, сурма, таш комур, акиташ, адамдын ден соолугуна пайдалуу канча деген минералдык суулар, жер жемиштер бар.
Мына ушундай байлыкка ээ болгон Кыргызстаным азыркы заманга чейин эмнеге гулдоп-оскон жок, эмнеге элибиз кедей, эмнеге мамлекетибиз карыздап журот, эмнеге ар бир уй-було кредит алып жашап келет. Мен азыр али жашмын, коп нерселерди билбейм, тушунбойм. Ошондой болсо да радио телеберуулордон саясат тууралу коп угам. Алар эмнеге кантип Кыргыз жерибизди онуктуробуз деген маселени которушот, бирок аларды аткарышпайт.
Мен озум Корей мамлекеттинин маданиятына кызыгам, алардын чыгарган тасмаларын коп кором, азыр алардын тилин да окуп уйронуп жатам. Тасмаларды коруп жатып, бизде да Кыргызстанда эмнеге мындай эмес, чон чон имараттар, дукондор, кочолор таптаза, окучулардын кийген кийимдери окшош жакшынакай, эч ким бири-бири менен урушпайт. Алар деле биздей да, эмне учун алар онуккон олко?
Мен Кыргызстандын да Корей мамлекетиндей болушун каалайм. Ар бир мектеп заманбап стилинде салынса, таза, чон-чон китепканалары бар болсо, окуучулар баары форма кийсе, кочолорубуз карангы киргенде жарык болуп турса, чон-чон имараттар, дукондор, дарыканалар, кичинекей балдар учун аянтчалар салынса жана алар 24 саат бою иштешсе, уйлорубуз бирдей, кооз, адамдар тартиптуу болсо деп кыялданам. Ушул кыялымдын орундалышы учун эмне кылуу керек? Менин оюмча ар бир адам озуно «-Мен мекенимдин гулдоп-осушу учун эмне кылдым?» - деп сураш керек. Озунон келечекти башташ керек! Жаратылышка аяр мамиле жасашы керек, таштандыларды ар кайсы жерге таштабашы керек, кары адамдарды сыйлашы керек, башка мамлекеттерден келген туристтерге жакшы мамиле жасашы керек.
Азыркы учурда мен 7-чи класста окуйм. Эгерде мен мектеп жумуштарына активдуу катышсам жана эн негизгиси сабактарды жакшы окусам, уйдо ата-энемдин, чон апамдын, бир туулгандарымдын айткан создорун кайыш-айтпай, тилин алып, тартиптуу болсом, короолорго бак-дарактарды тиксек, шыпырып тазалап турсам анда ал мамлекетиме, элиме кошкон салымым болот деп ойлойм. Келечекте Кыргызстандын онуккон олко болооруна терен ишенем.
Мен ыйык Кыргызстан олкосундо, кооз Ысык-Колдун кереметтуу жээгинде Бостери айылында туулганыма суктанам. Кыргыздын кызы болуп торолгонумо сыймыктанам. Гулдой бер, Кыргызстаным гулдой бер! Мен сени менен сыймыктанам! Кыргызстан, мен сени суйом !

[admin_superstan]

Керимов Ырыс

Кыргызстан – эгемендүү, укуктук, унитардык демократиялуу олко. Кыргыз Республикасынын азыркы чегиндеги аймагы. Кол тийгис, ыйык жана болунгус экендигинин 1993-жылы 5-майда Жогорку Кенеште кабыл алынган. Кыргыз Республикасынын конституциясында баса белгиленген. Менин Кыргызстаным кооз жана сулуу. Кыргызстан дегенде эт жүрогүм эзилип кетет. Мен эгерде президент болгонумда ичкен ашымды жерге таштайм. Элимдин эртенин ойлоп жемкорлорду, аткаминерлерди олкодон кууп, алакандай кыргыз элимдин ойдо чыкса обогу, ылдый түшсо жологү болот элем. Мен Кыргызстандын онүгүшүн каалайм. Кыргызстанды кантип онүктүробүз, Кыргызстанды онүктүргонүбүз, озүбүздү онүктүргонүбүз. Кыргызстанды канчалык сүйүп, муундан муунга откорүп берели. Эх мага кандай жыргал, кыргыз болуп торолгонүмо. Манас атабызга ыраазы бололу. Кышык каны калганча кыргызым деп кыргыздар бытырап, дүйнонүн бут жерине тараганда чогултуп озүнчо мамлекет кылды. Менин айтаарым, кайсыл жерге барбагын кыргызмын деп, азыр эмне бардыгы орусча сүйлоп калышты. Карап отурсам ичим күйот. Манкурт деп бекеринен айтылган эмес. Озүбүздүн тилибизди, каада-салттарыбызды жоготпой сактасак, аз да болсо салымыбызды кошкон болобуз. Кыргыздын коптогон кооз жерлери, сууга мол олко. Кооз жерлери таштынды, акыр-чикир басып кеткен. Кооз жерди кой кочолор, бүтпой калган имараттар, корку кетип калган буларды кылган озубуз. Кыргыздарга айтаарым ишембилик кылып таза бололу. Мен таза болсом, сен таза болсон, анда баары тен таза болот. Кыргызстан онүккон олколордүн бири деп чын дилимден айта алам. Кыргызстан коп улуттуу олко, улуттарга уйгур, татар, чечен, орус, калмак улуттары коп. кыргыздарга эмне жетишпейт, эмне жок. Кайсы нерселер салына элек, менимче спорт комплекстер коп жана чон болушун каалайм. Дүйно жүзүно Кыргызстанды спорт менен таанытсак болот. Жана ошондой эле мектептер аз. Илим, билим алыш керек. Адам мээси менен жашайт. Мектептер салынсын. Мен чонойсом Кыргызстанда эмне жок болсо, ошонун баарын салам. Кыргызстанды дүйно жүзүно даназалайм. Чет жакта иштеп, тытынып жаткандарды алып келип, аларга жардам берем. Жетим жесирлерди багып, келечекке тарбиялайм. Мына ошондой кыялдар, эмгектер болсо, кыргыздар гүлдоп осот. Кыргызстан 1991-жылы эгемендүүлүктү алгандан кийин, Кыргызстанды 130 ашуун олко тааныды. Алар Туркия, Орусия, Кытай, АКШ, Испания, Белгия, Израил, Белгия, Германия, Иран, Швеция, Дания, Монголия, Пакистан, Финландия, Чехия, Норвегия, Австрия, Япония, Түштүк Корея, Индия, Канада, Франция жана башка 32 олкону атайын. Укуктуу элчилер иштеп жатат. Кыргызстанда коп онор жайлар бар. Ал жерден коптогон нерселер иштелип чыгат. Дагы кыргыздарга онор жайлар жетишпейт. Бут дүйного таанымал А.Осмоновдун дартына даба болчу кереметтүү Ысык-Колубуз бар. Бизди онуктуруп, багып келген технологиялар бизде коп. Алар алтын, нефть, сурма, сымап. Эн негизгиси суу омур булагы. Бизге ток, свет берип турган бул суу. Кыргызстанда кооз жерлер коп. Нарын дарыя мол дарыя, узундугу 525 км. Талас облусундагы Манас күмбозү, Ташрабат. Дүйнодо жок Арсланбап жангак токою. Шырылдаган шаркыратмалар, Арсланбаб, Барскоон, Абшыр-Сай. Биздин Кыргызстанга кошкон салымыбыз, терен билим алып, жакшы окуганыбыз. Мен Керимов Ырыс. Чонойгондо элимдин керегине жараган уулдардан болууну энсейм. Ушуну менен мен Кыргызстанды онүктүрүү дил баяным сонуна келип жетти. Мен Кыргызстанды сүйом.
Ысык-Кѳл облусу, Тоң району, Кѳл-Тѳр айылы

[admin_superstan]

Өмүрбек уулу Фархат

Урматтуу Кылычбек Султанов агай!
Сиздин «Супер-Инфо» газетасына жарыялаган республика үчүн сынагыңызга кызыгуу менен катышкым келди. Мен бул газетаны жана башка көптөгөн газеталарды дайыма окуп турам. Сиздин Малайзия өлкөсүндөгү элчи катары Кыргызстан менен Малайзиянын ортосундагы мамилени жакшыртууга көзгө көрүнөөрлүк иштерди жүргүзүп жаткандыгыңызды окуган макалалардан жана телевидениеден көрүп жүрөм.
Кыргызстандан Малайзияга, Малайзиядан Кыргызстанга шоу-бизнес жаатынан жана башка тармактан өз ара карым-катнаш жүргүзүлүп жатат. Мен бул сиздин эмгегиңиз деп түшүнөм. 1-класстан 8-класска чейин сабактарды жалаң 5ке өздөштүргөн окуучу катарында, кудай буюруп, дил баяным көңүлүңүзгө жагып калса, кереметтүү Малайзия өлкөсүнө барып, сиз менен саламдашып, келекчекте сиздей элчи болуп, эл үчүн кызмат кылгым келгендигин өз оозум менен айткым келет. Анда эмесе менин дилбаяныма кулак салыңыз.
«Мен кыргыз жеримдин гүлдөп-өсүшүн каалайм»
Кыргызстаным, Кыргызстаным,
Керекпи бир өзүңө арнайм жаным.
өзүңсүз атпайт таңым – деген ыр саптарындагыдай мен өзүмдү кыргыздын келечектеги, элим-жерим, айылым, борборум деп, жашап келген инсан катары элестетем.
Азыркы учурда көптөгөн өнүккөн өлкөлөр бар. Алардын ичинде ошол эле Малайзия, Сингапур, Таиланд жана башка көптөгөн өлкөлөр. Ал өлкөлөр өздөрүнүн чоң-чоң имараттары менен, ар кандай кооз жерлери, маданияты, тазалыгы менен сыймыктанып келишет. Биздин өлкөдө дагы сыймыктана турган көп касиеттүү жерлерибиз бар. Ак мөңгүлүү Ала-Тообуз, берметибиз болуп келген касиеттүү Ысык-Көлүбүз, арча-карагайлуу тоолорубуз, мөлтүр булак сууларыбыз жана меймандостугубуз менен башка өлкөлөрдүн элдерин өзүбүзгө тарта алабыз. Ошону менен катар өлкөбүздө нечендеген жан-жаныбарлар, жана алгыр куштар өлкөбүздүн сулуулугун толуктап келет. Тилекке каршы «Маданияттуу эл – маданияттуу өлкө» дегендей башка өлкөлөрдүн маданияттуулугу биздин өлкөдө аксагандай көрүнөт.
Эгерде биз дагы айлана-чөйрөбүзгө, жаратылышыбызга аяр мамиле жасап, тазалыкка үйрөнсөк, биз да өнүккөн өлкөлөрдүн катарына кирерине шегим жок.
«Ааламга жол – айылдан башталат» - дегендей, эгерде айылыбыз таза, элибиз мээнеткеч, ар бир үй-бүлө ынтымакта бир жакадан баш, бир жеңден кол чыгарып, ар бир үй-бүлөнүн келечек ээлери болгон жаш мууну акылдуу, ыймандуу, алдыга максат коё билген атуул катары өз уясынан учуп, андан аркы жашоосун билимдүү болууга, мекенин, эли-жерин сүйө билүүгө, талыкпай күч жумшаса Кыргызстаныбыздын гүлдөп-өсүп өнүгүүсүнө зор салым кошо алат деп ойлойм.
Алдым-жуттум, ач көздүк, кара санатайлык, көрө албастык, бут тосуу, жакшыны жаман деп сүйлөө, бийлик, мансап үчүн күрөшүү болбой, элибиз, ар бир атуулубуз Манас атанын урпагы экенин, кыргыз эли көрөңгөлүү эл экенибизди унутпай биримдикте, ынтымакта иштеп, жашай берсек өлкөбүз гүлдөп, өнүгүп өсөт.
Гүлдөп, өнүгүп өсө бер менин кымбат мекеним болгон Кыргызстаным, мен сенин кулунуңмун!

Ысык-Көл областы
Ысык-Көл району
Кашат айылы

[admin_superstan]

Айдарбек кызы Алия

«Я хочу, чтобы мой Кыргызстан процветал».
«Ещё лежа в утробе матери , каждый ребёнок»
Ещё лежа в утробе матери , каждый ребёнок , собирающийся родиться на этот свет , чувствует то прекрасное , что его ждёт.
Первое , что ждёт его – это его семья , мама , которая больше всех на свете переживает за него родимого.
Второе – это та новость , когда он родившись , становиться гражданином одной прекрасной страны, быть может именно он станет тем гением , который прославит свою страну на всю вселенную иль хотя бы будет дальше продолжать свой род, увеличивая численность своего народа.
У каждого человека есть родина . Родину как и родителей не выбирают , она даётся нам вместе с рождением и впитывается в наше подсознание детством.
В слове « Родина» заложен большой и словами не описать смысл. Для каждого человека это слово содержит в себе что – то своё , особенное , неповторимое , может что – то общее и значительное , нужное.
Для меня Кыргызстан – Родина , Страна , Отечество , Отчизна , мой Край , мой Дом , часть меня самой. Он для меня – колыбель, где можно не бояться чего – либо , ведь тебя защищает крепкая спина «Отца» и бережёт любящее сердце «Матери». Но как бы то не было , я не хочу говорить о своей стране громкими словами , наоборот , я собираюсь рассказать о ней простым языком , хочу описать его глазами народа. Ведь зачем лезть с лозунгом , что наша страна лучшая ,достаточно ведь просто знать об этом . Надо делать так , чтобы о стране словами восхищения говорили не только мы с вами , напротив , чтобы о нас говорили другие .
Первое , чем славится страна – язык. Из поколения в поколение передаются рассказы о важнейших событиях , выдающихся личностей , об их подвигах и великих делах. Это всё благодаря нашему языку. Наши прадеды и отцы берегли для нас наш язык , традиции ,обычаи , фольклор , чтобы мы смогли передать и научить всему этому богатству и наших детей. Но увы , сейчас всё далеко не так. Люди в современности пользуются нелепой причиной , что « Мир вовсе не такой , каким был раньше ,сейчас он изменился , надо жить по моде» . Люди очнитесь ! Мир не изменился , он такой, каким был и тысячи лет назад. Изменились мы с вами ! Сейчас мы забываем наш язык , меняем свои исконные слова на чужие типа « Пиплы» - люди , « Клава» - клавиатура , « Педик» - студент педагогического отделения , «Имхо» - имею своё мнение . Мы даже обыкновенные слова выговорить не можем, вместо того , чтобы на своём родном языке сказать « Перезвони пожалуйста , я был занят» , мы говорим « Анан звонитетчи ,мен занят болчумун» . А самое ужасное , мы считаем это признаком « Городского человека» ,ходим с мыслью , что если будем и далее такими темпами продвигаться , то станем людьми совершенства. Ничего подобного , кто не бережёт свой язык , тот не уважает свой народ ! Конечно , по поводу этой темы ,мнения могут быть совершенно разные и расходящиеся , но мне стыдно за тех ,которые считают себя совершенно безвинными , в том плане , что не говорят на кыргызском и стыдно за себя тоже … Я постараюсь исправиться и другим того же желать буду .
Думая о родине , мы думаем о героях прошлого и настоящего, об известных писателях ,поэтах ,музыкантах , художниках . Всё это наша история , всё это – наша родина.
Вот например , 12 декабря этого года приняли считать днём Ч. Айтматова , в тот день собрались все писатели нашей страны , чтобы упомянуть всем вместе этого Великого человека.
Ч. Айтматов – Великий писатель, мыслитель , философ и просто Человек Легенда. Его знают почти все народы мира ,а произведения же переведены более чем на 150 языков мира.
Всю свою жизнь он писал рассказы ,романы ,повести , прозы только на тему справедливости , честности и мудрости, притом обволакивая нашу страну и сложившиеся проблемы в ней. К примеру : «Плаха»- одно из наиболее значимых произведений автора . В этом произведении писатель затрагивает вопросы экологии, нравственности ,проблему угрозы наркомании в нашей стране. Проза «Когда падают горы» история о том , как пересекаются узлы жизни у двух страдающих существ : человека и барса . Это история о том , как известный журналист приезжает в своё родное селение , где для саудовских нефтяных магнатов организована охота на редкий и исчезающий вид животных – на снежных барсов..
«Тавро Кассандры»- доминирует апокалиптический мотив : видовое самоубийство китов ,птиц, человека . К таким же произведениям относятся «Белый пароход», « Ранние журавли».Все эти произведения затрагивают нашу с вами экологию, ведь ему, конечно, как нам с вами хотелось видеть наш Кыргызстан процветающим.
Наше культурное наследие эпос « Манас» - раскрывает нам историю о том ,как великий баатыр Манас ,всю свою прожитую жизнь посвятил объединению нашего народа , всеобщей борьбе за независимость и возвращению отобранных земель. Наша страна затронута везде и всяким. Здесь я попыталась раскрыть тему « Кыргызстан в устном и письменном народном творчестве»
Теперь посмотрим на нашу страну со стороны военных дел : Конечно ,со стороны военных дел страна не превосходит соседние страны. Это определяется тем ,что у нас недостаточно военных оборудований ,транспортов, но год за годом мы на пути к исправлению.
Экология в нашей стране в балансе ,за счёт разных мероприятий и акций. Их организовывают патриоты нашей страны , ведь когда природа мать даёт нам что – то , мы должны обьязательно вернуть ей утраченное.
Кыргызстан – уникальная страна. Она известна своими богатыми и прекрасными пейзажами ,просторной территорией .Приезжих из заграницы встречают такие достопримечательности республики как : Башня Бурана, Таш – Рабат , Арстанбап, Кумбез Манаса , Ала- Арча , Чолпон – Ата , Алтын – Арашан , Жайлоо , Джети –Огузское ущелье ,озеро Иссык – Куль. Даже вот сам Александр Македонский , возвращаясь из долгого похода из Индии, особое внимание обратил на наш Ош, сказав , что это необыкновенный город . Попробовав наши орехи он ответил , что это плоды бога.
Если честно сказать , то наша страна хороша всем , просто замечает это не каждый .
Я не особо хочу ,чтобы в нашей стране развивались разные виды промышленности , чтобы в нашей стране строились небоскрёбы ,нет для меня это вовсе не совсем важно. Я просто на всего желаю того ,как бы у нас сохранилась матушка- природа. Мы входим в единицы стран , где она ещё жива . Тема заданного сочинения «Я хочу, чтобы мой Кыргызстан процветал». Да так и есть , я очень этого хочу. Я хочу ,чтобы мой Кыргызстан процветал цветами , а не ,как бы он был весь застроен вредными заводами и фабриками ,хочу ,чтобы чистое синее небо всегда оставалось таким же чистым , а не дымящимся выхлопными газами , хочу радовать себя озером , а не смотреть на стоки грязных вод ,хочу гулять под горами, а не на равнине ,застроенной 150ти этажными домами, хочу сидеть под тенями деревьев ,дышать свежим воздухом ,слушать пение и гомон птиц .
Сделать Кыргызстан процветающим ,не только значит строить мосты , порты ,дороги ,связывающие с соседними странами , достаточно лишь стать знаменитым поэтом , музыкантом , танцором , художником и прославлять свой народ и государство среди других знаменитых стран. Кыргызстан , который я хочу в будущем видеть , будет создаваться нами! Сейчас для меня главная работа – учёба ,цель- хорошо окончить школу , институт, наняться работать на хорошую работу с нужной профессией и сделать что – нибудь во благо нашей страны.
Если только мы будем любить и ценить нашу страну – мы сможем сделать его процветающим!
Иссык- Кульская область, Тонский район, пос. Кажы – Сай

[admin_superstan]

«Кыргыз жеримдин гүлдөп өсүшүн каалайм»

Мен Накибаев Ислам Алтынбекович № 38 мектеп- гимназияда 5 «В» класста окуйм. Биз төрт бир тууганбыз, мен алардын улуусумун, менден кичүү үч иним бар. Келечектеги менин кыялым бул замандын талабына толугу менен жооп берген бир кесиптин ээси болгум келет. Албетте бул бир гана кыял, бирок кыялымдын жашоодо орундалышына мен ишенем. Аны орундатуунун жолдорун мен так билем бул:
- илим – билимге умтулуу;
- адамдык таза сыпаттарды өөрчүтүү;
- талыкпас мээнет;
- кажыбас кайрат;
- сабырдуулук.
Бул теманы жазарымдын алдында көп ойлондум, себеби «Башка жакта эл кандай жашайт, балдар кандай билим алат?» - деген сыяктуу маалыматтарды телевизордон, интернеттен, китептен окуп, көп нерсени билгим келет. Биздин үйдө интернет да, компьютер да жок. Компьютерге кириш үчүн таятамдын үйүнө барам. Мен алдыга максат койдум, келечекте жакшы окуп, чет мамлекеттен билим алып келип Кыргызстандын өсүп-өнүшүнө чоң салым кошом деген оюм бар. Бирок ал жакта окуш үчүн көп акча каражаты сарпталат, а менин ата-энемдин андай акча каражатын сарптап мени окутууга шарты жок, үйдө бир гана атам иштейт, апам иштебейт, менден кийинки үч инимди окутуп аларды багып-өстүрүүлөрү да керек.
Менин ата-энем «Улууну сыйла, кичүүнү урматта, инилериңе үлгү бол»-деген сыяктуу акыл-насааттарын көп айтышат.
Биздин мамлекет башкаларга салыштырмалуу абдан кооз, абасы, суусу
таза, туризмди өнүктүрүүгө мүмкүнчүлүктөр толук бар.
Мен өзүмдүн мамлекетимди абдан сүйөм жана жакшы көрөм. Борборубуз Бишкек шаары – Кыргызстандын жүрөгү эмеспи, ал абдан таза, кооз жана жашыл шаар.
Тоолорубуз кышында ак муз болуп турат, лыжа жана чана тепсе болот. Жазында кызыл кызгалдакка бөлөнөт. Жайында элдин баары ак берметибиз Ысык-Колдө эс алат, суубуз таптаза, тоолорубуз бийик токойлорубузда ар кандай жаныбарлар көп, бак-дарактар өсөт.
Мен да жайында эс алып Ысык-Көлгө лагерге барып көп дос күттүм, биздин жаратылыш менен тааныштым баары мага жагымдуу көз ирмемдерди, жакшы таасир калтырды. Бирок мен өзүмдүн мамлекетимди башка жерге эч алмаштырбайм.
Мен патриотмун, өзүмдүн жеримди, элимди жакшы көрөм жана аны коргогонго дайым даярмын. Элиме, ата-энеме, бир туугандарыма тынчтык каалайм. Өнүккөн өлкөдө жашаш үчүн баарыбыз жакшы окуп, жүрүш-турушубузду оңдоп, эл-жер үчүн аянбай эмгек этип мамлекетибизге чоң салымыбызды кошушубуз керек. Жараткан берген табиятыбызды коргоо, тарыхый эстеликтерди сактоо, сыйлоо келечек муундарга калтыруу – бул биздин милдетибиз, парзыбыз.
Биздин Бишкекте көптөгөн кооз имараттар, тарыхый эстеликтер бар.
Биздин Кыргызстандын келечегин ойлоп, аларга кам көргөн адамдар жок эмес. Алардын сап башында президентибиз Атамбаев Алмазбек Шаршенович, депутат Дастан Бекешов жана башкалар турат. Чет өлкөлөрдө жашап жана иштеп жүргөн мекендештерибиз да бар.
Кыргызстанды өнүктүрүүгө Президентибизге жардам берип, жаш-кары дебей салымыбызды кошушубуз керек.
Кыргыз элибиз илгертеден эле өзүнүн айкөлдүгү, меймандостугу, көрөгөчтүгү, эрктүүлүгү жана ынтымагы менен таанымал.
Ала-Тоонун чокусуна чыгып мамлекетибизди карагылачы: «Кандай сонун жер!» Нарын суусуна курулган Токтогул ГЭСинен келген жарыкты карагылачы! Түнү кайсы, күнү кайсы экенин ажыраталбайсың. Бул керемет эмеспи?
Талаада иштеп жүргөн дыйкандарга көнүл бургулачы! Өмүр, жашоо үчүн күрөш. Мына ушул жашоо үчүн ким күрөшпөйт? Мен да жашоо, билим үчүн күрөшүп ушул сынакка катышып жатам. Ким эмгектен жанын аяйт? Менин ата-бабаларым өз доорунун баатырлары болушкан.
Биз дагы өзүбүздүн доорубузда Ата Мекенибизди гүлдөтүүгө, өнүктүрүүгө салымыбызды кошобуз!

[admin_superstan]

Нурбай кызы Гулназ

Я живу в городе Балыкчы и здесь нет развлекательных мест,по выходным нам скучно.Когда мы с друзьями гуляем мы мечтаем,чтобы в городе построились новые дома,развлекательные аттракционы, красивые здания.
Иногда мне обидно,когда говорят,что город Балыкчы-это село.Я не хочу ,чтобы только в город Балыкчы процветал,но и другие города,сёла. Ведь это нам же лучше,когда туристы приходят и говорят "Какая красивая страна Кыргызстан"
На самом деле наша Родина Кыргызстан красивая.Потому что здесь чистый воздух,есть озеро Ыссык-Куль,здесь красивые горы,здесь всё самое лучшее просто мы не ценим это.Мы думаем,что в загранице лучше,но наша Родина Кыргызстан ни чем ни хуже других стран.
Чтобы процветала наша Родина Кыргызстан- это всё зависть от нас самих.Например: когда мы гуляем по парку подростки ломают качели,кидают камнем на лампочек,которые светятся ночью в парке,а взрослые кидают мусоры куда попало.Мы сами же загрязняем свою Родину.Младшие не уважают старших,а некоторые люди любят только деньги, и кроме денег ничего не видят.А так нельзя.Мы должны беречь и любить свою Родину.Помогать людям,которые хотят,чтобы Кыргызстан процветал и поддерживать их.Конечно же нам будет трудно,но всё же мы должны стараться.
Я думаю,что через 5 или 6 лет Кыргызстан станет совсем другим.Люди станут уважать друг-друга,будет много ярких,высоких, красивых зданий и конечно же не будет бомжей и не будет безработных, а самое главное не будет коррупции,и не будет плохих людей.