[talant.elmira]

Ар бир адамдын башында бир өлум бар.кантип,качан, кандайча олум болорун кудай озу билет.Ооба,адам олоорун алдын ала билсе даярдыгын коруп алмак.Баса,андайлар да бар,бирок ото сейрек кездешет,миллиондун бири.Жакынкы эле жылдарда Мышыкуя кыштагында Кытайдын кашкар тарабынан келип кыргыз кызына уйлонуп,бала- чакалуу болуп жашап калган Абдырахман деген уйгур олоорун бир ай мурун билген.Ашын берип,элдин батасын алып,коз жумаарына уч кун калганда жатар жайын каздырган.Кызыгы мындай:жай казып жаткандарга барып,буттук дегенде кирип жатып коргон тар казылып,кенен жатууга ынгайсыз болгонун билип кенейттирген дешип айылдыктар алиге чейин аныз кеп кылып журушот.Ал сексенди серпип отуп,токсонго кадам таштаганда олгон.Мынчалык омур суруу,олумго баш ийуу ар кимге эле таандык эмес.

[Delicacy]

Бул озунуздун чыгарманызбы? Эгер автору башка болсо биринчи автордун аты менен баштанчы сураныч. Чыны мага автору жок болсо тузу жоктой боло берет. Анан аягына чыккыча ким болду экен деген суроо кыйнай беретда. Билбейм менин ушундай онокот оорум бар... Капа этпейсиз.

[talant.elmira]

Автору Сапар Абылов

[talant.elmira]

Чыныгул айылдагы эл оозуна алынган,акыл- эстуу келиндердин бири эле.Жашпы,карыбы жашаар куну,ичээр созу тугонгондо аркы дуйного кете берет тура.Чыныгулдун он гулунун бир гулу ачылып жаштыктын кумар отуна кана элек кезинде коз жумганына не дейсин.Ооба, отуз жаш курагында оорубай-нетпей журуп эле кете бербедиби.Анын кокурогундо не деген умут-тилектер, максаттар калып кетти экен? Баса,талыма дартка кабылып ошондон азап тартып жургон.Кудайдын иши ая,кир жууп жатып эле чалкасынан жыгылып коз жумат деп ким ойлоптур.Уйдогулорунун бири да билбей,туйбай калган.Кошуналарына жакын жашаганда,бироосу тышка чыга калганда коро калып,колу-бутун укалап жардам берсе талымасы кайт болуп жашап калар беле.

Мына олум дегенин ушундай,алдын ала айтып,кабарлап келбейт.

Безилдеп ыйлап турган боор эти ката элек беш-алты жаштагы кызы менен уулу эмне блот,кимдин колунда калат.Огойго туш келеби,ал мээрбан балдарды озуно тарта билген ак журок эне боло алса жакшы дечи.анан кудай ургандай мерез,ачуулуу болсо балдардын шорун кайнатат.Байкуш десе,куноосуз наристе балдар андайга туш болбосун.Бала учун ак сутун берип асыраган энеге не жетсин.Эне ички тон,ата тышкы тон.Ата болумушу балага анча мээримин салбайт,тез эле эстен чыгат,унутта калтырат.Дагы бир айперисине уйлонсо бутту дей бер,уругунан жаралган балдары унутта калат.Ошондо коро бер тиги жаш кодоктордун азап тартышын.Андайга кудай туш кылбасын.

...Байкуш десе,сексенди аркалап,алдан- кучтон тайып божойуп калган ата не болот.Кемпиринен ажыраганы аз,мунусу саз дегендей эми козун караган кызынан да ажырабадыбы. О,шорду десе,баламды калтырып мени не албадын деп кудайга наалып,сакалдан ылдый коз жашын агызып ыйлап отурушу коргон инсандын мин тамырын сыздатат.Олумдун артындагы каада-салты бар.Жосунсуз салтка отуп жылкы соймой,колунда барбы,жокпу баары бир.Ооба, тууган уругу,жакшы санаалаштары бар,карызга алсын,олбосо толоп берет дешет.Башын жерге сайылта коз жашын тогуп,санаа тубуно нардай чогуп отурган Пармандын бир азабы ушунда.

[talant.elmira]

ХХХ

Байкуш десе Пармандын бир гана баласы болгон.Ал согушта курман болгон.Жанагы небере кызы Чыныгул ошонуку.Кудая тобо десе,ташка чабылган тагдырга там бербеске арга жок.Баласы аскерге кетер алдында Чыныгул энесинин уч айлык боюнда калган.Торолгондо баласы жарк этип уйуно кирип келгендей суйунгон.Чыныгул атын озу койгон,гулдой бурдоп,уч ичинде эне-бала ырыскы талашып ичип-жеп бактылуу жашашсын деген тилекте болгон.Бул тилеги да онунан чыкпай азапка кабылган,уч жашка толгондо ардактаган келини Бактыгул боор оорусунан каза болгон.Мына Парман карыянын омуру баштан аяк азап менен отуп жатат.Бул тагдырына озу себепкер болсо керек.Кезинде болор-болбос амалына кооп,ата-энесине карабай,анан дагы конулуно азар берип тил откон чыгаар.Ата-энеге азар берсен озун да балдарындан жообун аласын дешкени чындык.Ооба, ушул кезде да ата-энеге тил атуу мындай турсун муш которуп ургандар бар.

ХХХ

Аза кутуу бардык айыл кыштактарда бирдей отот.Эшик алдына бооз уй тигилет.Жакын тууган-уруктары, жек-жааттары, балдары таяк алып-албай окуруп турушат.Бул озунчо адамык сый-урмат.Уй ичинде аялдар жакшы жагын корсотмокко ыр кошогун созолонто айтышат.Ошентип, горустуно коюлганга чейин ызы-чуу басылбайт.Ага жараша элдик салт бар жогуна карабай колдонулат. Ооба,казанда боркултап эт кайнап турбаса болбойт.Бул айрыкча тоолуктарга таандык салт.Анткени, мал жандуу кыргыз ушунусу менен айырмаланат да.

Парман карыя аябай оксук,колунда торт эчкиден башка малы жок.Жерден башын которбой санааркап отурушу-салт азабын тарткан.Бир гана арка туткан умуту бир тууган иниси Торобектин Арыстан.Ал бир жума мурун Алма-Атадан келген.Уч жыл бизнестикте журуп Оштон уй алган,айылындагы уйун жанылап койгон.Абасынын абалын тушунгон сергек жигит жанына келип:

-Оксубон,окунбон аба,мен бармын,сизди колдой алам,арка-бел тутаар инин бар коп жашый бербен,баардык чыгымын озум котором"- деп жар салды.Анткени жондуу.Карыялар салтка айландырып алышкан жылкы союлбаса жыла басып,жаназага турбай уйлоруно кирип кеткен учурлары болгон.Аны оз козу менен коргон Арыстан атайылап жар салбадыбы.

[talant.elmira]

ХХХ

Адамдын жакшысы козу откондо созго алынып,билинет турбайбы.Чыныгул улууга улуудай,кичууго кичуудой жасаган мамилеси менен айыл адамдарына жаккан.Бул куну бардыгы уй айланасында болуп,жакшы сапаттарын коз алдына тутуп,бир тууганынан ажырагандай ич куйду кайгыда журушту.Бардыгынан да Арыстандын оксугунун айтпа,жанда жок.Ары-бери басып,озун алагды кылган болот.Анткенинен жардам болбой буулугуп анда-санда коз жашы кылгыра тушот.Ооба,Чыныгулду жанындай жакшы корчу.Анын кутуусуз олумун укканда эси оогандай абалда кабарлаган жигитке жал-жал тиктеп:

-Ой эмне деп жатасын,куну кечээ жолукпадым беле,чын айтып жатасынбы,сени ким жиберди?!

Коп учурда молдолор копту коргон карылар жети кун жер астында жаткан учурунда арбагы аркылуу кабардар болуп турат.Ошол учун жакындары жайына барып куран окуп турушу керек.Кимиси келип,кимиси куран окуп жоктогонун билип турат.Анан уйундо куран окуп турса да арбагы ыраазы болот.анан дагы жан берип жатканда ата-эне,куйорман тууганы,же балдары жакын келип ун чыгара ыйлашы азапка салат,кыйналат.

Арыстан бетине бетин коюп,шолоктоп ыйлап жатканда,коруп тургандардын айрымдары ар кандай ойдо,бири-бири не шыбыр соз айтып тим болушту.

-Арак ичип алган го дейм,озун кармай албай ыйлашына караганда.

-Боорукер жигит тура,арак ичпейт деп уккам.

ХХХ

Мына эми эл анын ызасында.Олум деген ошондой кайгылуу отот.Анан жер астына комулгон сон акырындап кун откон сайын унутулуп баштайт.Чыныгул да жер астына коюлат.аны сууга алып даярдап жатышат.

-Кана туугандар,Чыныгул кандай инсан эле?-деп Арыстан салт боюнча замбилге салып жайга алып жоноор алдында суроо салды.

-Жакшы келин эле!-баардыгы бир ундо жооп айтышты.

-Карындашыман тил угуп,же башка бир жагдайда нааразылыгынар болсо кечирип койгула.

-Нааразылыгыбыз жок иним!

-Ооба,жаны жаннатта болсун,ак конул,эмгекчил, адамгерчиликтуу, эстуу келин эле.

-Туугандар,Чыныгулжо аласанар болсо айткыла,мен берем,бересенер болсо атасына бергиле.

-Эч кимдин аласасы болбосо керек,менин бересем бар.Жакшы созун угуп,кызматын коргомун,атасына колдон келишинче жардам берем.Ошол менин бересем!-деди алдында турган тагасы.

ХХХ

чыныгулдун табытын куйорманы Арыстан жайга алып тушту.Ынгайлаштыра жаткырды.Ак сурптан баштан-аяк туюкталып тигилген келинден карангы жайга жузу корунбосо да тигиле карап,кылгыра тушкон коз жашын аран токтотту.Анан тизе буго акырын артка жылды.Ушул учурда кокурок чонтогуно бош буктолуп салынган акчасы табыттын аяк жагына тушту.Ирик акчанын жерге тушкону сезилген док.Ушул ачкасына ишенип,брдык чыгымды озу котормокчу болбоду беле.Бышты чыкма кунанга байтал алып бермекчи болгон убадасына кандайча жооп берет.Эки кундон кийин кунандын ээси экоо базарга тушмокчу.Бул жолку базардан калса келерки бараз куну барыш керек.Аны калтырууга болбойт.Азгырарда жазгырар болуп,койногунун кокурок чонтогуно салат беле.Костюмунун коюн чонтогунон тушуп калат деп салбаган.Аны ечип атасына карматкан эле,ал анын арам оюндагыдай алмак эмес.Ошентип жайды бекитип,тапурагын кырына келтирипиуймоктоп койгон сон тегеректей отурушту.Молдо кыраатына келтирип куран окуду.

-Оомийин,жаны жаннатта,арты кайырлуу болсун!

Бардыгы кол которо бата кылышты.Жети кадам артка жылып,дагы кунран окулду.

[talant.elmira]

ХХХ

Чак тушто аза кутуугокелген эл таркаган.Чай ичууго чолосу тийбеген Арыстан эс ала сорудо отурду.Кеткен чыгымдарын эсепке алып,береселерин тактамакчы болду да,кокурок чонтогуно кол салды.Акчасы жок.Эси оогандай эндиреп,бир азга туруп калды.

"...Салган бойдон албаганмын, бироого бербедим? ...Ооба,ирик акчаны киге бермек элем.Майда-чуйдо керектоолор учун уйгокалтырган акчадан иштеттим го?..Кунанга акча берип алайын десем орунга берем деп конбой койбодубу? "Арыстан ушундайча ой туманында санааркап,туйшуктоно калды.Анан табытты жайга алып тушоордо бир ирет чонтогун сылай карап ордунда турганын эстей койду.Коздорун алайта бир сепимдик ойго аралаша тушту."О,кудай, мени кечир, озумду озум туйшукко салып,не азапта калдып?.. Жанымдан артык коргон карындашым учун бардык кыйынчылыкка даярмын,акчаны таба турган алтын башым аман болсун...Жок, антпейин,пешене терим менен тапкан акча,Кудай кечирсин,горду ачып акчаны алышым керек?..Токто- токто, шайтанга азгырылба,молдолор айтып жургондой нааразы болсочу?Ооба, адегенде молдого барайын,мындайга жол бере турган шарт-шарияты бардыр?" Арыстан оюн ушундайча жыйынтыктады.

Анан чыныгулдун тагасы Сарымсакты, атасы Торобекти чакырып алып,бетме-бет олтуруп кенеш салды.

-Менин кокурок акча Чыныгулду жайына коюп жатканымда тушуп калыптыр,-деди конулу суз тарта.

-Эмне дейт,акча тушуп калыптыр дейсинби?-Торобек чочуп кетти.

-Ооба,чонтогумдо эле.

-Бош салгансынбы?

-Ооба,ирик эки буктомундо кагазга оробой эле салып койгон элем.

-Олдо балан кургур десе,ошентип да акчаны жанына алып журот бекен,уйго не катып койбодун?

Учоо биринен сала бири кейип,анан молдого барайын,сурайын деген оюн эп корушту.

-Ата,Парман абама да айтпайлыбы? -деди жоной берерде.

-Кайгыда могдоп турганда ага айтсак олгондун устуно комгон кылбайбызбы балам,ага айтпай эле коелу.

Арыстан молдого барып суранычын баштан аяк баяндап айтты

-Э,балам,мындайга жол бар,аз акча болсо атап,куран окуп,бата кылып койсо болот эле,айтымында коп акча турбайбы.Бугунчо сабыр кыла тур,эртен эки-учообуз барып,алдын куран окуп анан ачалы,-деди молдо не дээр экен деген таризде.

-Жок,антпейли аба,убакыт бар,жетишебиз. Атам,мен анан Сарымсак абам бар.Башка эч кимди аралаштырбайбыз. Куйутто турган Парман абама да билгизбей турган болдук.

Бул созду уккан молдо макул болду.Журогу алып-учуп суйунгон Арыстан оюндагыдай торт адам болуп жайга барды.Кетмен менен уйулгон топуракты шилеп ачып,кыштарын алып ыргыта баштап,мандай терин аарчынды да токтоло калды.Чыныгулдун табыты козуно элестете калып,кетменин сабынан кармаган калыбында туруп калды.

-Ача бер,чочулаба, келме келтир,мындайга жол бар дебедим беле,Кудай да кечирет,-деп молдо колун жансай соз улуды.

Арыстан кайраттана калып,оозуна койгон кыштарды алып ыргытты да:

-Ата,сиз бери келин,мени карап турун,-деди кооптоно карап.

-Ака-а,мен тируумун,коркпон акчаны алып койдум.Ака коркпон!-деди унунон тааный койгон Чыныгул

Ушул учурда баягыдагы бутун ушалап отурганда таманын жылуу тургандагысын эстей коюп:

-Айланайындар, карындашым тируу экен,коркпо деп атат,кудай колдоптур тируу экен!-деп кыйкырып ийгенин сезбей калды.

Ал баш жагына ачылып турган жыландын ийини аркылуу аба кирип,жайга коюлары менен эле тирилип,жайды ачууга аракеттене баштаган болчу.

Тез ач балам,абалын бил,кепинин жебей алды жагына ороно курчанып алса,горду ачууга аракеттенип жаткан болсо,тез жайдан чыгаргыла,-деди абасы Сарымсак.

-Ой,эмне деп атасын.Адегенде корсун,абалын билсин,озун угуп журсон керек,илгери гордон тирилип чыгып,кепинин жеген болсо,артынан тууган-уруг четинен оло баштаганы айтылып журбойбу!

-Ооба,андайлар болгонун угуп журом,ошону учун кепинин жебеген болсо алып чык дебедимби.

Арыстан кыштын акыркысын алып ыргытканда жайжын оозу араандай ачыла тушту.Таза абадан дем ала калган Чыныгул ого бетер жанданып,кучуно келип,акыл-сезими жайына тушуп:

-Ака коркпон,кийимдеримди алып келин,озум чыгам,-деди.

Арыстан жайдын оозунан баш бага карап,толук турпатын кепини менен алдын ороп алганын коруп суйунуп кетти.

Ошентип Кудай буйруп,Арыстандын дилине салып,акчасын алышы,анын жайга тушуп калашы себепчи болуп Чыныгул аркы дуйного аяк таштабай уйуно кайтты.Ооба, аны акча тирилтти.Андай болбогондо жайды ача албай,аба жетишпей кете бермек.

Аягы

[admin_superstan]

Syilar, сизге эскертүү!
Чыгарма тууралуу оюңузду тиешелүү темага жазыңыз.
Дагы бир жолу кайталанса, сайттан четтетилесиз.

[belka]

Жакшы болуптур байкуш келин балдарынын бактысына тируу калыптыр.

[tavanova.sarah]

Бул окуя он беш жылдарча мурун болгон.
Кошунабыздын апасы алыскы айылына, ата тегине сапар алат. Жолдо жанындагы аял "Айран ичесизби?" деп берет. Бир убакта озуну жоготуп эси ооп калат айран берген аял колундагы, мойнундагы алтындарын, сумкадагы акчаларын алып жолдон тушуп калат(чындыгы эже жакшы кийинип козго корунуктуу тагынчу. Балдары бут жакшы иштечу). Шофер уктап атат деп маани бербейт. Кыйладан кийин коруп, больницага алып барат. Бирок "жаны узулуптур, кеч калдынар" деп морго жаткызып койот. Уйундогулор "апабыз жетип алганго" деген ойдо конулдору тынч болот(телефон жок эле ал убакта). Иши кылса эки кундон кийин моргто озуно келет. Ошондо гана ким экени, каяктык экени, эмне болгону такталат. Моргто жатканда туш корот. Тушундо олгон апасы "тур эмне жатасын?! Азыр эрте бар кет!" дейт экен. Ошентип ал эжеда бул дуйного кайтат. Уйуно келгенде кудай откозуп, ушуларды айтып береет. Азыр бир топ жашка барып калган кемпир.

[kozunek.]

tavanova.sarah (18 Февраль 2016 - 16:15) жазган:

Бул окуя он беш жылдарча мурун болгон.
Кошунабыздын апасы алыскы айылына, ата тегине сапар алат. Жолдо жанындагы аял "Айран ичесизби?" деп берет. Бир убакта озуну жоготуп эси ооп калат айран берген аял колундагы, мойнундагы алтындарын, сумкадагы акчаларын алып жолдон тушуп калат(чындыгы эже жакшы кийинип козго корунуктуу тагынчу. Балдары бут жакшы иштечу). Шофер уктап атат деп маани бербейт. Кыйладан кийин коруп, больницага алып барат. Бирок "жаны узулуптур, кеч калдынар" деп морго жаткызып койот. Уйундогулор "апабыз жетип алганго" деген ойдо конулдору тынч болот(телефон жок эле ал убакта). Иши кылса эки кундон кийин моргто озуно келет. Ошондо гана ким экени, каяктык экени, эмне болгону такталат. Моргто жатканда туш корот. Тушундо олгон апасы "тур эмне жатасын?! Азыр эрте бар кет!" дейт экен. Ошентип ал эжеда бул дуйного кайтат. Уйуно келгенде кудай откозуп, ушуларды айтып береет. Азыр бир топ жашка барып калган кемпир.

Ушундай окуя менин апамда да болгон.
2007-жылы.
Озгонго бир группалашынын уйуно барып,кайтып келе жатып таксиге чыгыптыр.Жай айыле.
Таксиге чыгып ,жоноордо суусадым суу алып алайын десе,жанындагы аял менде "айран" (чалап)бар деген экен.Апам оюнда жаман нерсе жок,айран болсо жакшы озубуздун суубуз деп ичип Алган экен.Ошону ичээр заман озун жоготуп коюптур.Жолдо келе жатып жанагы аял мойнундагы колундагы алтындарды чечип алыптыр.Ортонку колундагы шакекти чыгаралбай койгон экен колу когоруп кетиптир.Ошол бойдон келип обл.больницанын жанындагы уйлордун арасына таштап кетип калышыптыр. Аны коргон адамдар дароо тез жардам чакырып ошол больница га жаткырышып койгон экен.Анан апамдын телефонунан таэжеме звонок кылып чакыртышкан барса коридордо озун билбей жатыптыр.Ошентип 2кун дегенде реанимацияда жатып озуно келген.Милицияга арыз жазганбыз эчэле таппай коюшкан.Кыйла убакытка чейин кыйналып жургон байкуш Апам.
Кечээ 2жыл мурун телевизордон бир аялды коргозуп,эгерде ушул аялдан жабыр тарткандар болсо байланышкыла дегенде Апам дарооле тааныган бирок кайрылбай койгон.
Ошондо алар бир команда экен эле,таксист киши да.

Билдирүүнү түзөткөн: kozunek.: 18 Февраль 2016 - 16:34

[jetinur90]

.

[gulkar]

Негизи олум (медиц-да экиге болунот) Клинический
Биологический деп.
Клин-й- (мисала:реанимацияда айтсам аппараттар м-н) олум м-н омурдун ортосунда.Кандайдыр бир убака чейин журок иштеши токтойт организм баарынан откл болот.
Кайра 1суткабы же 6-7 кунбу зат алмашуу процесси(кан айлануусу) иштеп журогу согуп,акыл-эсине, адам озуно келет.
Ар кайсы жактын салты башка олоор куну коюшат,же 3кун кармашат.Сразу олду деген куну комуп салынгандар 6-7 саатан кийин эсине келип,кордон чыга албай дем жетпей,же коркуп журогу жарылып чыныгы олгондорду уккам же Чыныгулдой болот.
3 кун кармаганда может эсине келбейби дегендей кутушот.(боз уйдон ойгонгондор болуптур)

Биол-й; бул чыныгы олум,ичер-суусу тугонуп,ырыскыны Алаах таалам токтоткон кези.
Аллах билуучу,кандай кана олум болбосун ага кана таандык.(мен медицинага, жана укканымды,жана жеке оюумду жаздым)

[mery.89]

Аягыбы?