[vikidiki]

Алтынчы куну кечинде
Автор:Мар Байжиев
Пьеса
Урматтуу форумчулар! Менин бирден бир суйуп окуган китебимди дагы силер менен болушойун дедим.Аранарда окугандар да окубагандар да бар чыгаар. Бирок мен учун Мар агананын бул жазгаг чыгармаларына дээрлик 20жылга чукулдап бара жатса дагы (тээ 1960- жылдары жазыптыр), бугунку кундун, замандын койгойлору камтылган. Корсо тээ 60-жылдары коомдук маселени комедия жанрында элге жеткирейин десе керек автор. Бирок тилекке каршы ошол негизги тупку маселе (устунон озгоросо дагы)азыркы биздин заманда дале чечилбей уланып келет. "Сен жана мен"пьесасындагы башкы каарман сурайт-:Эмне жуз жылдан кийин да согуш болобу? Уулу Ата Мекендик согушта коргон кордуктар, жоготуулар аздыкпы? деп. Ага оноктошу-Ооба, жуз жылдан кийин мумкун мин жылда дагы согуш журо берет. Адамзат ошондой--деп.
Бир кыстырма- бул пьесаларында же Мар байкенин жеке стилиби айтор, театрлаштырылган стилде жазылган. Силерге жагат деп ойлойм.

Билдирүүнү түзөткөн: vikidiki: 21 Январь 2019 - 13:39

[vikidiki]

Катышуучулар:
Куручбек Сумсаров-мектеп мугалими
Сайраш-Куручбектин аялы
Эсен -Куручбектин уулу
Асель -Эсендин аялы
Батыш-Куручбектин женеси
Бопуш Монколоев-Аселдин атасы
Кукуш-Аселдин энеси.
Окуя 60-жылдары отот.

[vikidiki]

Биринчи кошого

Сумсаровдун уйу. Жерге шырдак салынган, тамга туш кийиз салынган чон болмо. Терезе ачык. Когоргон бак-дарак, айыл экени корунуп турат. Телефон шынгырайт. Ашкана жактан Сайраш келип трубканы алат.
Сайраш:Да, аа жакшы садагасы, ыракмат. Эне атан жакшы жатабы? Агайынбы? Азыр садагасы. Ай Куручбек! Окуучуларын чакырып жатат. Эртен Фрунзеге кетебиз дейт.
Куручбек: (Колунда курок менен айры. Телефонду алат). Ааа сенсинби Сагын? И жакшы, кайсы окуу жайга бармай болдун? Кыргыз тил, адабият? Дурус, демек отуп кетиптирсин. Кудай жалгап бутуп келсен; айылга келип менин ордумду басат турбайсынбы? Как раз сен бутуп келгенде, мен пенсияда болом. Мейли садагасы жакшы бар! Филфактын мугалимдери мени жвкшы таанышат, агайынды уятка калтырба. Отуп калсан, даароо кабар бер. (Трубканы коюп, курогун алып короону коздой басат)
(Бир аздан сон болмого Батыш кирип келет. Эки колунда эки чон сумка)
Батыш:Оф иий! Кундун ысыгы мээни кайнатат дейм. Эээ Сайраш! Барсынбы деги Сайраш!
Сайраш: (ашканадан чыгып). Ааа жене! Келиниз, аман-эсен журосунорбу?
Батыш:Шугурчулук. Молдо бала кайда?
Сайраш: Короодо бедесин суугарып журот. Балдардын экзамени менен журуп, колу тийбей огородубуз чолдоп кетиптир! (терезеге барып)Куручбек уйго киши келиптир..
Батыш:Кандай жатасынар молдо бала оорусунан сакайып кеттиби?
Сайраш :Быйыл дурус.
Батыш :Сен аны доктурга корсотуп убара болбой эле, беш алты барсайган битти нанга салыр беоип койсон, сен кор мен кор айыгат.
Сайраш :Ай ий аны кантип жейт?
Батыш:Байкатпай берип койсон жей берет да. Азыр ошол биттин озу табылбай калбадыбы. Былтыр абысыным сары оору болуп, кайнагам Казармандын жайлоосунан барып, он беш сомго беш бит сатып алыптыр!
Сайраш :Ай ий катыгун ар бири уч сомдон бекен?

Билдирүүнү түзөткөн: vikidiki: 21 Январь 2019 - 14:14

[vikidiki]

Абзац иштебейт экен. Ошого кээ бир эрежелер сакталбай калып жатат. Тушунуу менен окуй бериниздер. Абзац кылып жиберсем. Болбой калып жатат.

Билдирүүнү түзөткөн: vikidiki: 21 Январь 2019 - 14:17

[vikidiki]

Батыш :иии дефицит болгон сон кымбаттайт да. Ботолкого салып келатып экоону жолдон качырып жибериптир, чунак киши. Койнунузга эле катып койбойсузбу? Жоголмок тургай жеткенче толдоп кобойуп кетпейт беле десем. Корктум талап жиберет экен деп дейт. Илгери биттен айрыла албай журсок, азыр дарылыкка табылбайт. (Куручбектин дабышын угуп). Кокуй келатат тигинин.
Куручбек : Ооо Батыш женем келип калган турбайбы? (Учурашат)
Батыш : кана келиним, муздай электе алдагы сомкелердеги эттерди алып ооз тийгиле.
Сайраш: (Баштыктагы эттрди алып чыгып жатып) Айииий ысык бойдон турбайбы.
Батыш : Кайнап жаткан казандан туз эле чыгарып алып, жээнимдин мотосеклине учкашып алып келдим..
Куручбек :Анча эмне шаштыныз жене?

[Bazana]

Жарыктык аябай кулкулууго ыя , айрыкча Батыш жененин суйлогону жактыда )

[vikidiki]

Батыш : Айланайын Молдо бала! Шашпаска айла барбы? Кана, мынабу тамактан жегилечи. И! Мегой. Башты озун ал. Тааак. Жамбаш сеники. Тил жаакты закуске кылгыла. Кыштан бери байлаган козу болчу. И! Мынабу кымыздан ичкиле. Бал чайкап койгом.

Сайраш :Ыракмат. Ыракмат жене. Кайниниз бир таарынып журчу эле...
Батыш :Эмне деп таарынат экен ботом?
Куручбек : (Аялына) Анын эмнесин айтасын эми....
Сайраш : Айтам эле. Былтыр уч ай ооруканада жатты. Ары барып-бери келди. Доктурлардын кучу менен эле калды.
Батыш: Алде кокуй айе! Аны билбей калган турбайбызбы. Бизге таарынба, Молдо бала!
Сайраш : Уулунар класстагы балдар менен кун алыс барып журду го!
Батыш : Аны айткан эмес жарыбагыр. Болуптур эми, иши кылып аман эсен сакайып кетипсин. Бизден кетсе кечиргиле. Анын устуно аганар окмотко эт камдайм деп, уйго токтобойт. Мына быйыл да планды очойтуп берип салыптыр, карга тезек чокуй электе кетип, эл орунга отурганда келет. Машинасы да карыган оопаздай калдыраган балакет, эки кундун биринде эле ок тийгенсип токтоп калат. Аман эсен басып кеткенине суйунолу. Кана, мынабу каниектен ооз тийгиле. Арманиский.
Сайраш :Куручбек ичпейт.
Батыш : Ичпесе да ырымдап койсун.
(беркилер женесин кыйбай бир ууртамдан татышат. Батыш сумкадан дагы уч-торт ботолко арак алып чыгып, столго коет. )
Сайраш :Айий мунун баарын ким ичет?
Батыш :Эч нерсе эмес, садагасы. Жаман уулунар окуудан келсе жардамы тийип калаар. Бышынычный.
(телефон шынгырайт. Сайраш трубканы алат)
Сайраш : (угуп). Ооба. Макул айтып коеюн. (трубканы илип). Деректирин чакырып жатат. Борбордон киши келиптир. Саат экиде мугалимдер менен кенешме откорот дейт.
Батыш :Каап аййе! Кандай бир жанталашкан заман болуп кетти. Тилийпан деген бир балакет чыкты го.... Жаныдан жай алышып, тууганча суйлошойун десен эле, чыркырап чакырып турат.
Куручбек : (саатын карап). Анча-мынча убакытыбыз бар экен.
Батыш :Кана жесенер мынабу эттен. (коюнунан чакан туйунчок алып чыгып, тиши менен тартып арандан зорго чечет. Ичинен бир пачка кызыл акча алып чыгат)
Куручбек :Бул эмне?
Батыш :Мин сом.
Куручбек :Кайдагы мин сом?

[vikidiki]

Кечиресинер. Бир узур.... Бул пьеса 1981-жылы жазылыптыр. Башка чыгармалары 60-жылдары болчу алмаштырып алыпмын.

[vikidiki]

Сайраш :Ооруканадан аман эсен чыкканынды куттуктап келген турбайбы женен. Ошону да тушунбойсунбу?
(Акчаны алат)
Куручбек : Аа ыракмат жене! (Кулуп). Каап жон эле койбойсуз да. Больницадан чыккан сайын мин сомдон келип турса, иштебей эле ошоякта жата бербейминби?
Батыш :Кой, Молдо бала, кудай анын бетин ары кылсын. Акча жерге кирсин, табылат. Ден соолук табылбайт.
Сайраш :Ыракмат жене! Биздин да кезек келээр. Небере-жээндериниз бойго жетип калды. Той-тополонго биз да жон келбеспиз.
Батыш :Тууганчылыкта бири-бирибизге ушинтип жакшылык кылып турбасак болбойт. Туурабы, Молдо бала?
Куручбек :Туура!
Батыш :Эмесе, кагылайын молдо бала, аган экообуздун бир отунучубуз бар. Бул сенден башканын колунан келбейт. Келсе да башкага барбайт болчубуз. Жардам бер Айланайын!
Куручбек :Айта бериниз.
Батыш :Жанагы биздин жаман уул сенден окуган турбайбы?
Куручбек : Акматбекпи? Ой, тентек. Ой тентек. Жалкоолугу быякта турсун! Силердин уул эмес башка болсо, онунчуга жетпей эле окуудан чыгарып салмакпыз. Тамекини ышкырта тартат. Кийин жанагы бормотуха деген сасык винодон да сеп этип коюп журду окшойт. Класстагы бир жоош баланы азгырып, сабактан калтырды.
Батыш :Бала да кантсин.
Куручбек :Сенин тууганын экен деп, директор мени да 2-3жолу жемеледи.
Батыш :Болуптур эми, байкеси. Кечирип кой. Иши кылып, жаман ининди кулагынан суйроп журуп окуусун бутурттун. Эми институтка кирсе адам болуп кетер.
Куручбек :Ай ошого козум жетпейт!
Батыш :Кой айланайын Молдо бала, антип айтпа! Мин кылганы менен бир тууганын, бир атанын балдарысынар.
Куручбек :Болуптур болуптур. Кана эмне отунучунор бар?
Батыш :Отунучум бул. Ошол жаман ининди жогорку окууга киргизели деп акча камдап койгонбуз. Быйыл окууга отпосо, кузундо аскерге алып кетет. Азыр жанагы конкурс деген бар турбайбы? Ал шоордууга озун агасы болуп туруп эне тилинен да, адабиятынан да уч коюптурсун.
Куручбек :Уч койгонума ыракмат дегиле. Анынар уч эмес бирге да билбейт.
Батыш :Кой айланайын антип айтпа. Озундун бир тууганын. Бири-биринерге жолок таяк болбосонор оокат болобу? Анын эртен эле дардыйып чоноюп, жакшы кызматка турса, бир ишине жарап берер.
Куручбек :Балким, бирок уулунарды эрке остуруп коюпсунар жене. Окуюн деген ниети жок. Сабакка келбей качып журду, уулу кичууну козуно илбейт. Ал тургай менин аксагымды шылдындай" Руб-сорок" деген ат коюптур. Ушу балдар жашасын, кул болушпасын деп согуштан кан тогуп келгениме ыракмат айтканы го. Китеп окубайт, театрга барбайт, ошондуктан кыргызча суйлосо тили булдуруктап, озун омур бою Америкада жургонсуп акцент менен суйлойт.
Батыш :Айланып садага кетейин Молдо бала! Сабыр кыл, кепке кел. Боорума баскан кокурок кучугум эле. Аз десен дагы бар. Жанагы районго жете электе куболугун ондоп бер. Директирине суйлошсок, бардыгы сенин колунда дейт. Ал деле жакшы неме экен. Кой эми, ушундайда тууганчылык жардамын тийбесе, качан тиет?
Куручбек (ордунан туруп, столдогу эт, ботолколордун баардыгын Батыштын сумкаларына кайра салат. Бери жакка алып койгон мин сомду, столдо турган туйунчокту, кайра женесинин койнуна бурдап тыгат. ) Эми давай! Кругом! Шагом марш! Козумо корунбой жогол!

[Bazana]

Бир эле мен окуп атамбы ай , улант чон кыз.

[kaisarbek]

Биз деле 3 чыгарманы баштап коюп, кунуно 10 жолу баш багып жатабыз

[vikidiki]

Чё то просмотр аз го. Улантпай эле койсомбу деп атамда. Мар Байжиевдин куйормандары аз окшойт.

[Surotchu-kyz]

vikidiki (24 Январь 2019 - 11:42) жазган:

Чё то просмотр аз го. Улантпай эле койсомбу деп атамда. Мар Байжиевдин куйормандары аз окшойт.

Жок, бүтүрүп койуң эже, окуп жатабыз. Бар болуп турса, кийин деле кирип карай беришет.

[ALATOOLUK.JIGIT]

vikidiki (24 Январь 2019 - 11:42) жазган:

Чё то просмотр аз го. Улантпай эле койсомбу деп атамда. Мар Байжиевдин куйормандары аз окшойт.

Уланта бер. Чын дилден эле аянбастан тогуп салчы тигилердей артынан жалдыратпай. Оптом бир окуйлу. Мурункуларардын чыгармасы кызык да.

[kaisarbek]

Мар Байжиевдин ангеме повесттерин окугамын, "Торт адам" драмасын негедир ушул чыгармасын окубай калган экенмин.

[vikidiki]

Батыш : Ээ ботом. Бул эмнен?
Куручбек :Ал ошонум. Бул жерде 1000сомго сатылчу адам жок!
Батыш :Аз десен, мына дагы беш жуз бар! (койнунан дагы бир туйунчокту сууруп чыгат)
Куручбек : (бакырып) Жогол!!!
Сайраш : Э, Куручбек кантесин деги?
Куручбек :Бас жаагынды!
Батыш :Ээ айланайын ушундайда болобу?
Куручбек :Дагы би деме десен милиция чакырып каматам.
Батыш :Эмнеге каматат экенсин?
Куручбек :Пара берди деп каматам!
Батыш :Ээ кокуй аган укса эмне дейт?
Куручбек :Жиниме тийсенер аны да каматам. Анын жоруктарын билбейт дейсинби? Бир эмес эки машиненер бар, эки кабат уй. Фрунзедеги уйунор, талпайган килемдер, цветной телевизор- магнитофондор,
мунун баарын кайсы акчага алдынар?
Батыш :Айий! Айланайын, Сайраш мунун таза жинди го. Кой айланайын, баа койбосон бамыран кал! Деги жанымды койчу! (сумкасын которунуп сыртты коздой басат)
Куручбек : (чонтогунон беш сом алып). Мэ, мынабу беш сом жана биз жеген эттин баасы. (зордоп чонтогуно салат)
Батыш :Айий! Айланайын! Мындайды ким билиптир. Таза кантужин турбайбы! (кетет).
Куручбек : (отуруп). Кап! Кочуктон ары бир теппей. Акмак десе. Пара бергиси бар мага. Тапкан экен алчу кишини. Баласы бир хулиган жалмандаган. Эми мен
ошого беш коюп берип, мин сом алат экенмин да! Безобраз!
Сайраш :Ага эмне анча туталанасын? Же мин сом талаада жатыптырбы?
Куручбек : Ой Айланайын бет калабы менде?
Сайраш :Алгандар алып эле журбойбу
Куручбек :Ала берсин. Бирок кудай бар, бир куну бир жеринен чыгат. Арам тамак аш болбойт. Мен эмне, кандуу согуштан пара жегени аман келиптирминби?
Сайраш : (озунчо кункулдоп) Ооба. Сен кыйынсын. Гитлерди сен жалгыз барып талкалап келбединби? !
Куручбек : Ой, мугалимдик намысымды кайда алып барам? Кечээ арандан зорго 3 коюп, бугун балтайтып беш коюп берсем, башкалар эмне дейт? Директорубуз жаш жигит, илгери менден окуган "агай, бул эмнениз? "-десе, жерге кирип кетпейминби!
Сайраш :Албасан кой, деги купулдобочу, бай болгур. (озунчо ). Уйундо кашык айраны жок, уулунун аты Жууратбек.

[vikidiki]

(Куручбек саатын карап, башын чайкап чай ичип баштайт. Сайраш сырт жакка чыгат. )
Сайраштын уну: Оппей! Ушинтип эле кирип келесинби? Ай Куручбек! Суйучу уулубуз келди.
Эсендин уну: Ак как же!
Куручбек (суйунуп) Ой, молодец!
(Болмого Эсен кирет, артында Асель. )
Эсен:Кандай папаке! Жив-здоров? Иштер кандай?
Куручбек : (куду солдаттарча): Служу Советскому Союзу! (Уулун кучактап обот, Аселди корот. )Э, Айланайын бул кайсы периште болуп кетти?
Эсен : Бу деген... Кана карындаш, папама жугунуп... астапырылла! Кечиресиз, то есть папама таанышып койчу...
Асель :Мен Асельмин.
Куручбек : Аа келегой кызым. Торго от. Уялба. Институтта чогуу окуйсунар го?
Асель :Жок мен Мединституттамын.
Куручбек :Москавадабы?
Асель : И.
Куручбек :Ушул айылдансынбы?
Асель :Жок.
Сайраш : Ой Куручбек, жудотпочу балдарды. Экзамен алгансып, суроолорду жаадырасын да. Кана, кызым чайга кара. Агайын ушинтип суйлой берет, конулго алба, садагасы...
(Асель чай ичип баштайт).
Эсен : (чонтогунон бир барак кагаз алып чыгып, ото кайгулуу. ) Папаке жана апаке, мен силерге бир кат жаздым эле, конверт алганга акча таппай, анан бул катты почтого салганга ыраа корбой, озум алып келдим. Бул кат ото маанилуу жана баалуу болгондуктан жоготуп жибербесин деп, Асель мени кошо кайтарып келди. Айып этпесенер лкуп берейин!
Сайраш : Оку, оку алдына кетейин!
Эсен : (унун ондоп, жотолуп, ого бетер кейип. ) Улуу Урматтуу даражада коруучу папакем жана апакем! Аман -эсен жакшы турасынарбы? Ага-тууган, айыл тынчпы? Мен болсом жакшы журом. Москва Университететинин философия факультетин жалан беш менен буттум! (кайгырып)Бирок, ар дайым оюмда жана журогумдо силерсинер. Папам жакында пенсияга чыгат, аппмдын да барган сайын кызыл жугуругу чыдатпай, шакыйнасы кармап журот, кол арага жараган эч кимиси жок. Ушуларды кундур тундур ойлой берип ичкеним ирин, жегеним желим болуп кумсарып онумон азып, итирейип арыктар кеттим...
Сайраш (бышактап): Алда кагылып кетейин аййе!
Эсен : ошентип санаам санга болунуп, журогум кээде лакылдаса, кээде такыр сокпой калат.
Сайраш : Уууу жалгызым! (шолоктоп ыйлайт)Ай таш боор аяп койсон боло баланы!
Куручбек :Макул. (чын эле жашыйт)
Эсен (жалооруйт)Болду эми, кайрат кылгыла. (чыйралып)Бирок мен жон жургон жокмун. Окмоттун мага берип жаткан жогорку билими мээме синген сайын, боксо акылым толо баштады!

Билдирүүнү түзөткөн: vikidiki: 24 Январь 2019 - 15:47

[sumaika]

Уландысын кутуп калам

[leilek85]

Сонунго

[vikidiki]

Эсен: Мен эрдимди кырча тиштеп, Фридрих Энгельстин "Происхождение семьи и частной собственности " деген китебин баш которбой окуп, "семья " деген болумун абдан жактырдым. Ошондуктан байкуш апама жардамчы болуп, уй оокатына каралашып, тамак бышырып, койнок-кончогун жууп берсин деп колуна бир бойтойгон келин алып бериш керек деген чечимге келдим!
Сайраш : Оо кагылып кетейин!
(Куручбек борсулдар кулот)
Эсен : Ошол максат менен мединститутка барып, студенткалардын эн сулуусу, эн адамгерчиликтуусу Асель деген кызды издеп журуп таптым да суйом, куйом, олом деп опкомду дампылдата койгулап жатып, башын айлантып ушул уйго алып келдим. Спасибо за внимание! (артистерче жугунот).
Сайраш :Айий берекем!
(Куручбек эя соз таппай, суйунгонунон босулдап куло берет)
Эсен:Эми мусулман болсонор, бир байлам чупурогунорду аябай, башына салып койгула. Бул да бироонун баласы.
Сайраш :Кагылып кетейин! Эми канттим? Жоолук издеп булунот. Ай Куручбек эмне турасын жалдырап? Сандыкты ач! Баягы камдап жургон буртмо жоолукту тап!
Куручбек : Слушаюсь! (Аксандап барып, жууркандарды кулатып, сандыкты ачып, жоолукту алып берет. )
Сайраш : (Асельге жоолук салып). Кагылып кетейин! Бактылуу бол! Кудайым этегинди жалгасын! Ай, Куручбек, эмне туруп калдын? Батанды бербейсинби делдейбей.
Куручбек :Бактылуу бол балам!
Сайраш :Кагылып кетейин! (келинди опмок болот).
Эссен :Кокуй апа абайланыз!
Сайраш : И ботом!
Эсен: Соогу катый элек, чемирчек.
Сайраш :Ай шайтан ай. Мен да коркуп кеткенимчи.
Куручбек :Бас бери кучук! (уулун мойнунан обот, жашыйт. )
Эсен: (атасын кучактап). Эй эй! Жолдош фронтовик! Жашыба! Ты что папаша! Держи хвост пистолетом!
Куручбек :Бактым мойнума батпай кетпедиби... (жашын суртот. )
Эсен: ( Асельге). Кордунбу. Коркпо. Мен бар-бактын бар десем ишенбейсин. Кана эми салт боюнча кемпир -чалга жакшылап жугунуп кой!
(Асель кемпир-чалга жугунот. Ата энеси "Бактылуу бол", "Кудай ден соолук берсин! "- деп алкашат.
Эсен: Таак, Молодец! Аселка ушул мунуттон баштап, ушул уйдун завхозу сенсин. Андыктан, жанагы шампанды алып чыккын да наливай!
(Асель шампан алып келет, Эсен чыныларга куят. )
Куручбек : (чынысын алып). Кана эмесе, жакшылык учун! Бакыт учун! Тынчтык учун!
Эсен:Ура!!!

Билдирүүнү түзөткөн: vikidiki: 24 Январь 2019 - 19:22