[CCCP]

Цитата

Мен дайым чон атамдарга барганда создоруно кулкум келе берчуу. "ыя", "кубатым" деген создорду коп колдонушат. .. Кубатым десе уккан адам мага жалбооруп жатат деп ойлошу мумкун, бирок кээде урушуп атаканда деле "Ыя кубат, мынаны мындай кылсан болот беле, ыя?! деп урушушат

Карындашым Алайга турмушка чыккан. Алар дагы балдарына "кубатым" деп суйлошот экен. А жини келгенде "а тYг8т,муну мындай кылбапсын да" деп коюшат экен... Коп катташтык кылганыбыздыктан ушул эки соз биздин уйбулонун да диалекти боло баштады..

[Aza]

Цитата

Цитата

Цитата

Анда жаш болчумун... Чон атамдын уйундо майда-барат иш жасап жатабыз... Чон атам экообуз тамдын башында, Ноокаттын ичкилик зонасынан келген жээним жерде болчу, чон атам тиги небересине "этекти апкелчи" деп калды. Тиги жээним кеткен бойдон жок, чон атам да бакырып суйлогон катаал киши эле, улам кыйкырат,жээним дале жок... Этекти мен таап келе койдум бат эле... Эки сааттан кийин жээним келет,"этек каерде эле" деп. корсо ал аялдардын юбкасын издеп журо бериптир А этекти жээнимдин айылында "отоо тYйгYч" дешет экен да.

Anan al emne ele "etek"degen? Dagy kandai maanileri bar oshol nersenin???

Айылда короо чарбачылыгында колдонуулуча, катуу кездемеден(мисалы, каптын кездемесинем) жасалчу нерсе. Майда нерселерди салып (мисалы,саман, топонй кашек, шакел,чоп, малга тоют,тамекинин жалбырактарын, шыпырынды) нары бери ташый турган буюм.

Jakshy eken myndan kijin bilip jurot ekenmin,men dagy "etek"dese юбка izdegendei bolboi...

[Aza]

пахта терип коргонсузбу ошол пахтаны терип салуучу буюм ЭТЕК дейилет
[/quote]
Pahta terip korgon bolsom,bilmek ele bolushum kerek anan surabait dagy elem da...

[Asecha]

Негизи, биздин тилибиз кыргыз болгондон кийин созсуз турдо ар бир жаран таза кыргыз тилинде суйлош керек деп ойлойм. Суйлошуудо адабий тилдин нрмасын бузуп, диалектизмдерди кошуп суйлоо, албетте, тилдин жабыр тартышына алып келет дейт элем. Анткени баарыбыз эле нукура кыргыз тилинде суйлойлу, тилибиз олуу тилдердин катарына кирип калбасын деп чонубуздан кичинебизге чейин сайрап эле келе жатабыз. Эми айтылган создун жыйынтыгы болуш керек да. Эгер жакшылап ойлонуп корсок, далектизмдер да башка тилдин таасиринен келип чыккан тилдин нормасын ар тараптан бузуучу кандайдыр бир элемет дейт элем. Диалектизмдер, албетте, тил илиминде тилдин озунчо бир болугу катары жашап, илимпоздордун изилдоо объектиси болуу менен бирге оз омурун суруп келе жатат. Бирок ошетсе да, адабий тилибиздин нормасын бузуп диалекттерди кошуп суйлошконубуз, менин жеке пикиримде, тилибизди гана жабыркатпастан, улутубуздун жок болуусуна алып келуу коркунучу ар бир кыргыздын журогун ооруткан койгой экенинен шек санабайм.Чынында биз мындай маселелердин чечилишин жогоркудай "майда-барат" нерселерден башташыбыз керек!!!

[Барс]

Өтүнү ч! "Ит оозуна сокто жарашпайт! " деген фразеологизмдеги асты сызылган "сокто" деген сөздүн лексикалык маанисин түшүндү рүп койгулачы!

Билдирүүнү түзөткөн: Барс: 23 Ноябрь 2009 - 15:39

[LIFE]

Цитата

Өтүнү ч! "Ит оозуна сокто жарашпайт! " деген фразеологизмдеги асты сызылган "сокто" деген сөздүн лексикалык маанисин түшүндү рүп койгулачы!

«Сокто» деген сөз өсүмдү ктүн бир түрү. Ак сокто деп коёбуз. Ал кандай чөп деген суроо туулуусу мүмкүн. Кызыл отко окшош, бирок буудайдын арасына чыгат. Кээде буудай экен десең, эгин талаасын жалаң гана ак сокто басып калат. Кызыл от кайда болот деген суроо туулуусу мүмкүн. Ал болсо тоонун боорунда болот. Кызыл от аябай жылмышчаак. Анын үстүнө клёнка төшөп алып, кадимкидей эле чана тепсе болот. Бир жолу тебем деп токтоно албай өлүп кала жаздаганмын. Ак сокто да ошондой болот экен. Сугат ишлеринде кыйынчылыктарды жаратат.

[CCCP]

Цитата

Негизи, биздин тилибиз кыргыз болгондон кийин созсуз турдо ар бир жаран таза кыргыз тилинде суйлош керек деп ойлойм. Суйлошуудо адабий тилдин нрмасын бузуп, диалектизмдерди кошуп суйлоо, албетте, тилдин жабыр тартышына алып келет дейт элем. Анткени баарыбыз эле нукура кыргыз тилинде суйлойлу, тилибиз олуу тилдердин катарына кирип калбасын деп чонубуздан кичинебизге чейин сайрап эле келе жатабыз. Эми айтылган создун жыйынтыгы болуш керек да. Эгер жакшылап ойлонуп корсок, далектизмдер да башка тилдин таасиринен келип чыккан тилдин нормасын ар тараптан бузуучу кандайдыр бир элемет дейт элем. Диалектизмдер, албетте, тил илиминде тилдин озунчо бир болугу катары жашап, илимпоздордун изилдоо объектиси болуу менен бирге оз омурун суруп келе жатат. Бирок ошетсе да, адабий тилибиздин нормасын бузуп диалекттерди кошуп суйлошконубуз, менин жеке пикиримде, тилибизди гана жабыркатпастан, улутубуздун жок болуусуна алып келуу коркунучу ар бир кыргыздын журогун ооруткан койгой экенинен шек санабайм.Чынында биз мындай маселелердин чечилишин жогоркудай "майда-барат" нерселерден башташыбыз керек!!!

диалектизмдер балким тилибизди байытып жаткандыр... .ал создорду алып сала албайбыз да... Убакыттын отушу менен адабий тилдин нормасына кирип калаар алар да....

[elif]

Урмaттуу форумчулaр,бул темaгa aр aймaктaгы диaлекттерди котормосу же түшүндүрмөсү менен, жaнa колдонулбaй унутулуп кaлгaн эски кыргыз сөздөрүн жaзaбыз.Мaксaт: Кыргыз сөздөрүнүн жaндaнышы жaнa унутулбaй келечектеги муундaргa өтүшү.Ошону менен бирге түшүнүктүү диaлект сөзү болсо, мүмкүн которулбaй жүргөн кээ бир сөздөрдүн мaaнисине туурa келип, котормочулaрыбызгa кереги тиер.

Билдирүүнү түзөткөн: info: 05 Ноябрь 2010 - 09:13

[elif]

кулaзык -жееле тургaн чопторго ун кошулуп кургaтылып жaсaлгaн куру (кургaк) aзык.Кукум турундо болгону учун кулaзык дешсе керек.Aны кaйнaк суугa aрaлaштырып тез еле шорпо жaсaшкaн.Мисaлы aзыр сaтылып жaткaн готовый супкa окшош.Кыргыз бизнесмендери деле кулaзык жaсaп, дaяр шорпо жaсaп aкчa тaпсa болмок.
Mурок суусу-Меккеден же Мaдинaдaн келген мусулмaндaр учун ыйык суу.

[Барс]

elif (04 November 2010 - 23:26) жазган:

Урмaттуу форумчулaр,бул темaгa aр aймaктaгы диaлогдорду котормосу же тушундурмосу менен, жaнa колдонулбaй унутулуп кaлгaн ески кыргыз создорун жaзaбыз.Мaксaт: Кыргыз создорунун жaндaнышы жaнa унутулбaй келечектеги муундaргa отушу.Ошону менен бирге тушунуктуу диaлог созу болсо, мумкун которулбaй жургон кее бир создордун мaaнисине турa келип котормочулaрыбызгa кереги тиер.

Урматтуу Елиф! Сиз "диалект" дегенди "диалог" деп жазып алсаңыз керек...
1. Диалог-жазуу стилинде эки. же бир топ адамдардын маеги, баарлашуусу.
2.Эски сөздөр негизинен 2ге бөлүнөт:
а) Эски сөздөр (архаизмдер)
б) Тарыхый сөздөр (историзмдер)
3.Диалект-бир адабий тилдин территориялык өзгөчөлүккө ээ болгон бөлүгү. Ал (диалект)-ошол тилди байытуучу негизги булактардын бири. Ал эми диалект өз ичинен говорлорго бөлүнөт. Кыргыз тилинде негизинен 2 диалект бар (Кээ бир окмуштуулар 3кө бөлгөн учуру да кездешет.) Ал эми диалектиде пайдаланылган сөздөр диалектиздер деп аталат. Диалектизмдер жана эски сөздөр которулбайт, түшүндүрүлөт.

Тема абдан актуалдуу жана керектүү!

Диалектизмдерге мисал:

Баки (түн.)- маки.
Чарапзал ( түш.)-маки.
Бодовот (түн.)-чыны.
Кердим (Гәрдим) (түш.)-чыны.
ж.б.

Билдирүүнү түзөткөн: Барс: 05 Ноябрь 2010 - 09:26

[info]

Барс (05 November 2010 - 09:04) жазган:

Урматтуу Елиф! Сиз "диалект" дегенди "диалог" деп жазып алсаңыз керек...
1. Диалог-жазуу стилинде эки. же бир топ адамдардын маеги, баарлашуусу.
2.Эски сөздөр негизинен 2ге бөлүнөт:
а) Эски сөздөр (архаизмдер)
б) Тарыхый сөздөр (историзмдер)
3.Диалект-бир адабий тилдин территориялык өзгөчөлүккө ээ болгон бөлүгү. Ал (диалект)-ошол тилди байытуучу негизги булактардын бири. Ал эми диалект өз ичинен говорлорго бөлүнөт. Кыргыз тилиде негизинен 2 диалект бар (Кээ бир окмуштуулар 3кө бөлгөн учуру да кездешет.) Ал эми диалектиде пайдаланылган сөздөр диалектиздер деп аталат. Диалектизмдер жана эски сөздөр которулбайт, түшүндүрүлөт.

Тема абдан актуалдуу жана керектүү!
Чарапзал-маки.

Барс аба, туура айтасыз. Элиф диалект жөнүндө айтып жатат окшойт. Тема оңдолду.

[elif]

Цитата

Урматтуу Елиф! Сиз "диалект" дегенди "диалог" деп жазып алсаңыз керек...

Ообa,Бaрс aгaй,диaлект деп жaзaйын дегем ,диaлог менен диaлекттин дa aйырмaсын жaкшы билем,бирок 4-5 кундон бери тишим ооруп (бaйкaсaныз,форумгa коп кирбей кaлдым),оорукaнaдaн оорукaнa кыдырып журуп кaшaйгырдыкы, кaтa жaзып aлыпмын.Сизге жaнa aйттырбaй озу билип ондоп койгон Инфого ырaaзычылыгымды билдирем .

[amantur]

elif (04 November 2010 - 20:35) жазган:

кулaзык-жееле тургaн чопторго ун кошулуп кургaтылып жaсaлгaн куру (кургaк) aзык.Кукум турундо болгону учун кулaзык дешсе керек.Aны кaйнaк суугa aрaлaштырып тез еле шорпо жaсaшкaн.Мисaлы aзыр сaтылып жaткaн готовый супкa окшош.Кыргыз бизнесмендери деле кулaзык жaсaп, дaяр шорпо жaсaп aкчa тaпсa болмок.
Mурок суусу-Меккеден же Мaдинaдaн келген мусулмaндaр учун ыйык суу.

Күлазыктын рецептинжазып беринизчи Элиф айым

[Барс]

elif (05 November 2010 - 14:02) жазган:

Ообa,Бaрс aгaй,диaлект деп жaзaйын дегем ,диaлог менен диaлекттин дa aйырмaсын жaкшы билем,бирок 4-5 кундон бери тишим ооруп (бaйкaсaныз,форумгa коп кирбей кaлдым),оорукaнaдaн оорукaнa кыдырып журуп кaшaйгырдыкы, кaтa жaзып aлыпмын.Сизге жaнa aйттырбaй озу билип ондоп койгон Инфого ырaaзычылыгымды билдирем .

Мен да ошондой го деп ойлогом... Тишиңдин оорусу , ылайым, сакайып кетсин! Сенин тишиң ооруганча, иттин тиши оорусун!! ! (Тамаша)

[elif]

Цитата

Мен да ошондой го деп ойлогом... Тишиңдин оорусу , ылайым, сакайып кетсин! Сенин тишиң ооруганча, иттин тиши оорусун!! ! (Тамаша)

Xеxе Бaрс aгaй рaxмaт,aйткaныныз келсин,жaнымдa aтaм болсо aл дa сиздин aйкaнынызды aйтмaк))

[elif]

Кур-бул кишилердин белине бaйлaп журчу крипсaтинден жaсaлгaн оромолу.
Оромол-жоолук.
Пиялa-чыны.

[elif]

Цитата

Күлазыктын рецептинжазып беринизчи Элиф айым

en jakın ubakıtta jazıp koem

[amantur]

elif (06 November 2010 - 11:31) жазган:

en jakın ubakıtta jazıp koem

Күтөм

[Arstan]

Кыргыз адабиятында АЯШ (досундун аялы) деген соз барбы же бул жон гана эл озунда айтылып калган созбу?

Чай ПИАЛА - Чай иче турган чыны.

ШЫМ - кие турган кийим Кыргызча адабий тилде кандай болот.

Чонток (орусча карман) - Кыргызчасычы?

[amantur]

Akjol (06 November 2010 - 13:32) жазган:

Кыргыз адабиятында АЯШ (досундун аялы) деген соз барбы же бул жон гана эл озунда айтылып калган созбу?

Чай ПИАЛА - Чай иче турган чыны.

ШЫМ - кие турган кийим Кыргызча адабий тилде кандай болот.

Чонток (орусча карман) - Кыргызчасычы?

Чөнтөк чөнтөк эле го дейм доске

Аяш деген сөз деле бар го адабий тилде, досуңа караштуулар баары аяш болот (кенеирээк айтканда досуңдун иниси аяш ини, досуңдун апасы аяш апа ж.б.)