Ак тан менен кошо ойгонуп, адатынча терезеден коз чаптырган аруу бийкеч эмнегедир башкача бир жарк этти да,эки ууртунда ар убак мелт-калт этип даяр турган кулкусу тогулуп кетти:
-Кар?!. Алгачкы кар! Кандай жакшы!..
Кучагына сыйбай, жузунон нур, ууртунан кулку болуп куюлган кубанычын болушкусу келгендей анан кылчайып ким бироого ун салды:
-Наташа! Карачы эшикти! Тим эле кол менен жасап койгондой, айлананын баары аппак!
- (4 бет)
-
- 1
- 2
- 3
- →
- Акыркы бет »
"Махабат мазары" (Канат менен Зарина) Жыпар Исабаева
#1 26 Июль 2012 - 12:38
Жашообузга аттин кылбай жашайлычы,сен же мен жашап жаткан жашоо балким бирөөнүн тилегенидир.
..
#2 26 Июль 2012 - 13:32
Журогу туйлап,жузу албырган акмандай кыздын ушул кубанычын туюп, ансайын ошого куштар болгон таризде танкы табият да ал ансайын кербезденип керилет... Туну бою балпалактап жаап чыккан биринчи кар, ой-тоону бут аппапак туско боёп, сагынычы тарабай аткандай дагы эле лапылдата жаап атыптыр...
Балкондун терезелерин кенен ачып жиберип, Зарина кыз кардын кебездей жумшак, балпайган-балпайган буртукчолоруно дидарын тосту.
-Мен сени сагындым, ак кар! Сенчи?-деди кыздын жапакеч, кыялкеч дили. -Сен да мени сагындын го?..
Кыткылыктап, ак кар менен кошо айлана-тегерекке кумуш кулку чачып, алакандарына, жузуно коно калып, бат эле кайра "жылт" деп эрип кетип аткан жылдызчаларга ичи ысый, жоодурай тиктейт кыз.
Канча жылдан бери бирге жашап, бу кызга экинчи энесиндей болуп калган мээримдуу, камкор дагы уй кызматчысы Наташа анын жандуйносун жакшы билет:
-Зайка, скупка урунуп алба,-дейт ал кабатырланып. А Зарина аны уккусу жок.
-Билесинби, Наташа, эгерде менин колумдан келсе, мына бул апакай кардын аруулугунан адамдарга белек жасайт элем да, озум дагы ак кар менен аралаша асмандан жаап, тээ Кокотенирдин кок мейкиндигинен сезимдерге аруу тилек, ак суйуу болуп себеленип келет элем...- дейт.
Гулдун улбурчогундой назик, танкы тамчыдай таза, озгочо бир сезимтал, эрке дагы, анткен менен коп ойлонуп, копту окуган жопжонокой бул кызга ичи элжирей, суктана кулумсуроду Наташа:
-Ушунча да керемет болосунбу, Закуля!..
Кар себелеп жаап атты...
Кай бирде эле конулу тоо булагындай таштан-ташка урунуп, журогу туйлап, а кай бирде ойго батып тунжураган тунук кыздын журогундо эч ким билбеген сыры бар... Бу саам дагы ошол эс тартканы ырларында, кыялында гана жашаган белгисиз мырзасы ак кар менен аралашып, ак боз атын азынатып, азыр асмандан тушуп келуучудой таттуу кыял, эргуунун кучагында эс-мас турду:
Келээр болсон бугун келчи,
Падышасы суйуунун!
-деди кыздын жандуйносу, тилеги:
Сезем дагы,
Келатканын мени издеп,
Суйуу тошоп,
Келээр жолун тегиздеп,
Арнап койгом,
Озуно эчак озумду,
Журогумо -
Журогунду эгиздеп!
Кимсин, билбейм!
Бирок сени сагындым...
Жарымындай,
Жандуйномдун, жанымдын.
Кимсин айтчы,
Каяктасын, кандайсын?
Мен да эртелеп,
Келет сага табылгым...
Балкондун терезелерин кенен ачып жиберип, Зарина кыз кардын кебездей жумшак, балпайган-балпайган буртукчолоруно дидарын тосту.
-Мен сени сагындым, ак кар! Сенчи?-деди кыздын жапакеч, кыялкеч дили. -Сен да мени сагындын го?..
Кыткылыктап, ак кар менен кошо айлана-тегерекке кумуш кулку чачып, алакандарына, жузуно коно калып, бат эле кайра "жылт" деп эрип кетип аткан жылдызчаларга ичи ысый, жоодурай тиктейт кыз.
Канча жылдан бери бирге жашап, бу кызга экинчи энесиндей болуп калган мээримдуу, камкор дагы уй кызматчысы Наташа анын жандуйносун жакшы билет:
-Зайка, скупка урунуп алба,-дейт ал кабатырланып. А Зарина аны уккусу жок.
-Билесинби, Наташа, эгерде менин колумдан келсе, мына бул апакай кардын аруулугунан адамдарга белек жасайт элем да, озум дагы ак кар менен аралаша асмандан жаап, тээ Кокотенирдин кок мейкиндигинен сезимдерге аруу тилек, ак суйуу болуп себеленип келет элем...- дейт.
Гулдун улбурчогундой назик, танкы тамчыдай таза, озгочо бир сезимтал, эрке дагы, анткен менен коп ойлонуп, копту окуган жопжонокой бул кызга ичи элжирей, суктана кулумсуроду Наташа:
-Ушунча да керемет болосунбу, Закуля!..
Кар себелеп жаап атты...
Кай бирде эле конулу тоо булагындай таштан-ташка урунуп, журогу туйлап, а кай бирде ойго батып тунжураган тунук кыздын журогундо эч ким билбеген сыры бар... Бу саам дагы ошол эс тартканы ырларында, кыялында гана жашаган белгисиз мырзасы ак кар менен аралашып, ак боз атын азынатып, азыр асмандан тушуп келуучудой таттуу кыял, эргуунун кучагында эс-мас турду:
Келээр болсон бугун келчи,
Падышасы суйуунун!
-деди кыздын жандуйносу, тилеги:
Сезем дагы,
Келатканын мени издеп,
Суйуу тошоп,
Келээр жолун тегиздеп,
Арнап койгом,
Озуно эчак озумду,
Журогумо -
Журогунду эгиздеп!
Кимсин, билбейм!
Бирок сени сагындым...
Жарымындай,
Жандуйномдун, жанымдын.
Кимсин айтчы,
Каяктасын, кандайсын?
Мен да эртелеп,
Келет сага табылгым...
Жашообузга аттин кылбай жашайлычы,сен же мен жашап жаткан жашоо балким бирөөнүн тилегенидир.
..
#3 26 Июль 2012 - 13:44
Бул чыгарма Жыпар Исабаева эжекебизге таандык.
Жашообузга аттин кылбай жашайлычы,сен же мен жашап жаткан жашоо балким бирөөнүн тилегенидир.
..
#4 26 Июль 2012 - 14:33
Наташанын кайра-кайра чакырып, тынчсызданганы Заринаны оюнан "селт" эттирди:
- Ушубой уйго кирсенчи, Зарина! Суукка урунуп алып журбо?!
- Сен эмнегедир апама окшошсун, - деди Зарина чайга отуруп атып же таарынганы, же эркелегени белгисиз. - Качан болсо эле чебелектей бересин!..
Андай сын укканда Наташа ага таарынбайт. Тескерисинче, керемет кызга "экинчи эне" болуу бактысы ага жагымдуу да, сыймыктуу да. Озунон он жаш кичуу болсо дагы акылы артык, адам тугол жан буткондун баарына жароокер, жапакеч кызды ал оз дилинде ак канаттуу периштедей сезе берет.
-Билесинби, Наташа, - деди бир убакта ойго батып кеткен кожойкеси серпиле баш которуп. - Эмнегедир эле белгисиз ким бироону сагынып, кусалана берчу болдум... Башка бироолор учун бул кулкулуу угулаар. А бирок, кимдир бироо мени издеп, жолумду карап жургонсуйт. .. Мен анын атугул жакын эле жерде жургонун сезгенсийм, бирок таппайм.
Ойго чомуло, унчукпай калып кайра эле заматта "жымын" этет кыз:
- Ким болду экен ал? Коргум келет. Ушул ак танда, азыр ал эмне кылып атты экен? Менин белгисиз махабатым...
* * *
Канатты эртен менее таянеси адатынча опко-журогун чаап, кокулунон кайра-кайра шорулдата жыттагылап ойготту:
- Туулган кунун кут болсун, кубатым! Кудайым омуруно береке берип, жанынды таштан жаратсын!
Андан ары эне озунчо кобуранып, кунгуронду:
- Пендем десен, балдарымдын жамандыгын корсотпо, Жаратканым? ! Бакдоолот, ырыс-кешик, ыйман бер?! Суук коздон, суук создон сактай кор?!.
Уктамыш болуп, энесине эмне кылып эркелеп ийуунун эбин издеп аткан небереси калп эле билмексен болуп, кулумсуроп ойгонду:
- Таяне, ким менен суйлошуп атасын?
Небересинин суроосуна Шааркул апанын ансайын эбедейи эзилет:
- Ий, жаным! Кудайдан суранып атам да...
- Эмне деп?
- Уулума узун омур, бакдоолот, ден соолук бер деп...
- Анан ал эмне деди? Берем дедиби?
- Кагылайын каралдым, менин! Алдына кетейин, ажыкысым! ..
Эненин чечекейи чеч. Тируулукто мындан отеле ырахат, мындан откон жыргал жоктой, дуйносу тугол болуп бир жыргап кулот да:
- Тура гой, - дейт. Сенин туулган кунунду билгендей, кар да очойто жаап салыптыр.
- Чынбы?!.
Баятан бери эне-баланын алда нелерди эле кобурашып, эркелешип атканын андап отурган Сооронбай ата да баш багат:
- Туулган кунунуз кут болсун, мырза!
Бул - Канаттын он алтынчы кышы болчу...
Ошолкүнү ал окуган №13-мектептин эшигинин алды өзгөчө шаңга толуп кетиптир эле.
Карменен ургулашып, бири-биринин моюнуна кар шыкап, кубалашып ойногон
жаштардынкүмүш күлкүсү кудум мүрөк суусундайагылып барып, бу жалган дүйнөнүн
жүрөгүнөкуюлуп. .. Ошон үчүн жашоо улам жашарып, улам кайра уланып аткандай.
–Туулган күнүң менен, Канат!
Канаттынкелатканын көрүп, утурлай чуркаган курбу-курдаштары аны курчап, ортого
алышты.
– Бул жашоодо бар экендиги үчүн, биздин сүйүктүү Канатыбызга урмат жана даңк!
Ура-аа!! ! -деген баланы коштой, калгандары да жапырт«ураалашып», Канаттын үстүнө
үймөлөктөшүп, биринен сала бири бетинен өөп, кучактап басып жыгылышты.
Тээбир убакта, баятан бери башкалардан обочороок турган узун бойлуу, чырайлуу
орускыз тигилерден жакыныраак өңдөнүп, Канаттын мойнуна көпкө чейин оролуп турду
да,жүзүнөн сүйдү:
–Кымбаттуум, мен сага эч качан түгөнбөгөн жана түмөндөгөн байлык каалайм!
–А мен, – деди тыкылдаган дагы бир кыз ага каяша айтып, – Канатка байлыктан да
кымбат,чыныгы сүйүү каалайм!
Мурункукыз менменсине, аны шылдыңдай каш какты:
–Сен эмне, ошол «чыныгы сүйүүнүн» да акчага сатыларын билбейсиңби? !
– Сатып алгандай, же болбосо сатып ийгендейсүйүү буюм эмес! Ал акчага түгүл,
адамдынакыл- эсине да баш ийбеген улуу сезим!
– Ха! Андай улуу сезим китепте жана байыркыаң-сезимде, түркөйлөрдүн мээсинде
ганажашайт! Азыр деген – Интернеттин заманы! Кааласаң катын албай, эрге тийбей,
жандилиңдинэле эмес, жанкумарыңдын да көйгөйлөрүн компьютер аркылуу чечип алсаң
болот,секет! 6
–Андайларды – робот дейт, акылы азым!
Канаттыналдында беделине доо кете түшкөн биринчи кыз анын алдын торой, уруп
ийүүчүдөйдемите унчукту:
–А сен ошончолук эле акылдуусуңбу, кемпай?!
Бултирешүүнүн акыры эмне менен бүтөт эле, аңгыча Канат адатынча жарк эте топтон
суурулупчыгып, эки кыздын ортосуна куудулданып тура калды да, акындарча көкүрөктү
кененачып, көөдөндү керип таштап, чачты силке, башты бийик көтөрүп, колду оң-тетири
жаңсагылай, кайсы бир китептен жаттап алган ырды окуп калды:
– О, Теңирим!
Ошолсулуу ким өзү?..
Жергетүшүп келген окшоп Күн өзү!
Айдайаппак айжамалы. Анан да -
Акканаттуу Периштедей мүнөзү!
О,досторум! Мени оору деп түшүнбө,
Көрдүмошол Перини мен түшүмдө.
Келдиманан: «Бүт Жер шарын айланып,
Ашыгымдытабам! » -деген бүтүмгө!..
Балдар-кыздарКанаттын өнөрүн кубаттап, шатыра-шатманалакан чаап ийишти.
Анданары «махабаттын каарманы» кудум сахнада роль ойноп, образга кирип кеткен
чеберартистче, же чындап эле жүрөгүнүн эңсөөсүн издеп жүргөн карыптай сыңар тизелеп
отуракалып кыздарга карай:
Ашкансулуу -бирөөсүнөн- бирөөсү,
Балкимошол сенби? Сенби? Ким өзү?
О,жок, башка! Жүрөгүнүн кагышы
Окшошэмес! Таш боор да экен мүнөзү!..
–деди да, мүңкүрөгөн адамдай жер тиктеп, улутунуп отуруп калды.
Ортонусаамга жымжырттык уялай түштү эле, бир убакта Канат каткырып тура калып,
кыздаргакар чачып качты. Анын тамашасын калгандардын каткырыгы коштой, кирүүгө
коңгурооболгучакты бирин-бири кар менен ургулашып, атүгүл эки кыз да эми элеки
чекишкенинэстеринен чыгарып салгандай, жанаша туруп алып кыткылыктап күлүп
атышты.
Канатискусствонун ушул жанрына табиятынан жакын боло турган. Кичинекей кезинен
элекороонун балдарын чогултуп алып, сценарийин өзү жазып, өзү кайра режиссер,
оператор болуп, боевик «кинолорду» тартар эле.Сооронбай ата менен Шааркүл апа да
андайдабалдардын оюнуна ортоктош болуп, алардын үйүнөн ар дайым «кичинекей
артисттердин»аягы үзүлчү эмес. Эл акынынын иш кабинети балдардынчыгармачылык
борборуболуп кетчү. Качан гана «Көркөм фильм» даяр болгон кезде балдар чогулуп
отурупалышып кинону көрүп, ага өздөрүнүнсынын, пикирин айтышып, ролду мыкты
алыпчыккан «артистке» атайын «мактоо баракчалары», «дипломдор» ыйгарылчу. Ар бир
жолу«артисттер» Канаттын режиссерлук талантын айрыкча баалап, ага ыраазычылык
билдиришкениКанаттын эсинде. Бир жолу балдар ага күтүүсүз жерден «Супер-режиссер»
дегенноминацияны ыйгарышканда, Канат чындап эле толкунданып, чекесинен чыпылдап
тер чыгып кеткенболчу...
- Ушубой уйго кирсенчи, Зарина! Суукка урунуп алып журбо?!
- Сен эмнегедир апама окшошсун, - деди Зарина чайга отуруп атып же таарынганы, же эркелегени белгисиз. - Качан болсо эле чебелектей бересин!..
Андай сын укканда Наташа ага таарынбайт. Тескерисинче, керемет кызга "экинчи эне" болуу бактысы ага жагымдуу да, сыймыктуу да. Озунон он жаш кичуу болсо дагы акылы артык, адам тугол жан буткондун баарына жароокер, жапакеч кызды ал оз дилинде ак канаттуу периштедей сезе берет.
-Билесинби, Наташа, - деди бир убакта ойго батып кеткен кожойкеси серпиле баш которуп. - Эмнегедир эле белгисиз ким бироону сагынып, кусалана берчу болдум... Башка бироолор учун бул кулкулуу угулаар. А бирок, кимдир бироо мени издеп, жолумду карап жургонсуйт. .. Мен анын атугул жакын эле жерде жургонун сезгенсийм, бирок таппайм.
Ойго чомуло, унчукпай калып кайра эле заматта "жымын" этет кыз:
- Ким болду экен ал? Коргум келет. Ушул ак танда, азыр ал эмне кылып атты экен? Менин белгисиз махабатым...
* * *
Канатты эртен менее таянеси адатынча опко-журогун чаап, кокулунон кайра-кайра шорулдата жыттагылап ойготту:
- Туулган кунун кут болсун, кубатым! Кудайым омуруно береке берип, жанынды таштан жаратсын!
Андан ары эне озунчо кобуранып, кунгуронду:
- Пендем десен, балдарымдын жамандыгын корсотпо, Жаратканым? ! Бакдоолот, ырыс-кешик, ыйман бер?! Суук коздон, суук создон сактай кор?!.
Уктамыш болуп, энесине эмне кылып эркелеп ийуунун эбин издеп аткан небереси калп эле билмексен болуп, кулумсуроп ойгонду:
- Таяне, ким менен суйлошуп атасын?
Небересинин суроосуна Шааркул апанын ансайын эбедейи эзилет:
- Ий, жаным! Кудайдан суранып атам да...
- Эмне деп?
- Уулума узун омур, бакдоолот, ден соолук бер деп...
- Анан ал эмне деди? Берем дедиби?
- Кагылайын каралдым, менин! Алдына кетейин, ажыкысым! ..
Эненин чечекейи чеч. Тируулукто мындан отеле ырахат, мындан откон жыргал жоктой, дуйносу тугол болуп бир жыргап кулот да:
- Тура гой, - дейт. Сенин туулган кунунду билгендей, кар да очойто жаап салыптыр.
- Чынбы?!.
Баятан бери эне-баланын алда нелерди эле кобурашып, эркелешип атканын андап отурган Сооронбай ата да баш багат:
- Туулган кунунуз кут болсун, мырза!
Бул - Канаттын он алтынчы кышы болчу...
Ошолкүнү ал окуган №13-мектептин эшигинин алды өзгөчө шаңга толуп кетиптир эле.
Карменен ургулашып, бири-биринин моюнуна кар шыкап, кубалашып ойногон
жаштардынкүмүш күлкүсү кудум мүрөк суусундайагылып барып, бу жалган дүйнөнүн
жүрөгүнөкуюлуп. .. Ошон үчүн жашоо улам жашарып, улам кайра уланып аткандай.
–Туулган күнүң менен, Канат!
Канаттынкелатканын көрүп, утурлай чуркаган курбу-курдаштары аны курчап, ортого
алышты.
– Бул жашоодо бар экендиги үчүн, биздин сүйүктүү Канатыбызга урмат жана даңк!
Ура-аа!! ! -деген баланы коштой, калгандары да жапырт«ураалашып», Канаттын үстүнө
үймөлөктөшүп, биринен сала бири бетинен өөп, кучактап басып жыгылышты.
Тээбир убакта, баятан бери башкалардан обочороок турган узун бойлуу, чырайлуу
орускыз тигилерден жакыныраак өңдөнүп, Канаттын мойнуна көпкө чейин оролуп турду
да,жүзүнөн сүйдү:
–Кымбаттуум, мен сага эч качан түгөнбөгөн жана түмөндөгөн байлык каалайм!
–А мен, – деди тыкылдаган дагы бир кыз ага каяша айтып, – Канатка байлыктан да
кымбат,чыныгы сүйүү каалайм!
Мурункукыз менменсине, аны шылдыңдай каш какты:
–Сен эмне, ошол «чыныгы сүйүүнүн» да акчага сатыларын билбейсиңби? !
– Сатып алгандай, же болбосо сатып ийгендейсүйүү буюм эмес! Ал акчага түгүл,
адамдынакыл- эсине да баш ийбеген улуу сезим!
– Ха! Андай улуу сезим китепте жана байыркыаң-сезимде, түркөйлөрдүн мээсинде
ганажашайт! Азыр деген – Интернеттин заманы! Кааласаң катын албай, эрге тийбей,
жандилиңдинэле эмес, жанкумарыңдын да көйгөйлөрүн компьютер аркылуу чечип алсаң
болот,секет! 6
–Андайларды – робот дейт, акылы азым!
Канаттыналдында беделине доо кете түшкөн биринчи кыз анын алдын торой, уруп
ийүүчүдөйдемите унчукту:
–А сен ошончолук эле акылдуусуңбу, кемпай?!
Бултирешүүнүн акыры эмне менен бүтөт эле, аңгыча Канат адатынча жарк эте топтон
суурулупчыгып, эки кыздын ортосуна куудулданып тура калды да, акындарча көкүрөктү
кененачып, көөдөндү керип таштап, чачты силке, башты бийик көтөрүп, колду оң-тетири
жаңсагылай, кайсы бир китептен жаттап алган ырды окуп калды:
– О, Теңирим!
Ошолсулуу ким өзү?..
Жергетүшүп келген окшоп Күн өзү!
Айдайаппак айжамалы. Анан да -
Акканаттуу Периштедей мүнөзү!
О,досторум! Мени оору деп түшүнбө,
Көрдүмошол Перини мен түшүмдө.
Келдиманан: «Бүт Жер шарын айланып,
Ашыгымдытабам! » -деген бүтүмгө!..
Балдар-кыздарКанаттын өнөрүн кубаттап, шатыра-шатманалакан чаап ийишти.
Анданары «махабаттын каарманы» кудум сахнада роль ойноп, образга кирип кеткен
чеберартистче, же чындап эле жүрөгүнүн эңсөөсүн издеп жүргөн карыптай сыңар тизелеп
отуракалып кыздарга карай:
Ашкансулуу -бирөөсүнөн- бирөөсү,
Балкимошол сенби? Сенби? Ким өзү?
О,жок, башка! Жүрөгүнүн кагышы
Окшошэмес! Таш боор да экен мүнөзү!..
–деди да, мүңкүрөгөн адамдай жер тиктеп, улутунуп отуруп калды.
Ортонусаамга жымжырттык уялай түштү эле, бир убакта Канат каткырып тура калып,
кыздаргакар чачып качты. Анын тамашасын калгандардын каткырыгы коштой, кирүүгө
коңгурооболгучакты бирин-бири кар менен ургулашып, атүгүл эки кыз да эми элеки
чекишкенинэстеринен чыгарып салгандай, жанаша туруп алып кыткылыктап күлүп
атышты.
Канатискусствонун ушул жанрына табиятынан жакын боло турган. Кичинекей кезинен
элекороонун балдарын чогултуп алып, сценарийин өзү жазып, өзү кайра режиссер,
оператор болуп, боевик «кинолорду» тартар эле.Сооронбай ата менен Шааркүл апа да
андайдабалдардын оюнуна ортоктош болуп, алардын үйүнөн ар дайым «кичинекей
артисттердин»аягы үзүлчү эмес. Эл акынынын иш кабинети балдардынчыгармачылык
борборуболуп кетчү. Качан гана «Көркөм фильм» даяр болгон кезде балдар чогулуп
отурупалышып кинону көрүп, ага өздөрүнүнсынын, пикирин айтышып, ролду мыкты
алыпчыккан «артистке» атайын «мактоо баракчалары», «дипломдор» ыйгарылчу. Ар бир
жолу«артисттер» Канаттын режиссерлук талантын айрыкча баалап, ага ыраазычылык
билдиришкениКанаттын эсинде. Бир жолу балдар ага күтүүсүз жерден «Супер-режиссер»
дегенноминацияны ыйгарышканда, Канат чындап эле толкунданып, чекесинен чыпылдап
тер чыгып кеткенболчу...
Билдирүүнү түзөткөн: Gupa: 14 Август 2013 - 17:21
Жашообузга аттин кылбай жашайлычы,сен же мен жашап жаткан жашоо балким бирөөнүн тилегенидир.
..
#5 27 Июль 2012 - 21:08
Кечинде Канаттын куттуу уясы - таята,таянесинин уйундо чон майрам болду. Канаттын туулган кунуно арналган жайыл дасторкондо бапырап, Сооронбай атанын бала-бакырасы чогулду. Ушундай учур Канатка озгочо жакчу. Айрыкча озунун ата-энеси Дайыр менен Гулнаранын катарлашып,
бири-бирине ыктай жанаша отурганы эле ага канчалык сыймык?! Таятасы менен Канат канчалык сыймыктанса,
оз атасынын бедели да ага ошончолук. Кээде суйуктуу атакесине озунун окшош жактарын издеп, таап, атугул журогундо жургон тубаса дарттын да атасынан экенине эрдемсип, оорунун опурталын ойломок турсун, так ошол окшоштуктун озунон да ал кубаныч тапчу... Ал анткени атасындай болгусу келчу.
Ушул туну Канат бир башкача туш корду. Тушундо кызыл-тазыл гулго оронуп, учу-кыйырына коз жетпеген жапжашыл айдын талаада тызылдап чуркап, балбылдап жанган Кун менен кубалашып, жарышып барат... "Мен каякка баратам?!" - деп бет мандайдан тоскон белгисиз алыстыктан чочуркап, журогу опколжуйт. Канчалык баргысы келбей, артына улам кылчактаганы менен кандайдыр бир тартылуу кучу аны озуно оп тартып, ансайын арышы арбып бараткансыйт.
Ангыча эле кайдан-жайдан канаттын доошу угулуп, жолдо озуно жакшынакай ак кептер жандай учат.
- Сен каякка? - дейт Канат.
- Билбейм. А сенчи?
- Менби? Кун батышка! - дейт Канат капыс эле оозуна келе калган, буга чейин оюна келбеген жоопту айтып.
- Мен Кунду кубалап баратам...
Жашыл аалам барган сайын артта калып, алыстап, ансайын Канаттын журогу дукулдойт...
Ойгонуп кетсе, чындап эле эриндери кургап, журогу кысылгансып атыптыр.
* * *
Канат менен Заринанын тагдырын жазмыш тээ кенедей кездеринен эле бири-бирине энчилеп, бири-бирине экоону тымызын жакындатып, сезимдерден- сезимдерге кун желесинен жол тошоп... бири-биринин каяктадыр бар экенин бири-бирине тымызын кабарлап... конулдорду белгисиз сагынычка, санааларга саргайтып... журок кылын дирилдете, кутуунун куусун черттирип, ал ансайын жолугушчу кундор дагы улам-улам утурлап отурган тура... Ооба!
Заринанын башкача бир зиректигин, ким бироонун озгочо куйполоктоосуно муктаж эмес, оз алдынчалыгын туйган ата-энеси бир куну акылдашып, ага эртелеп эле озунчо оргоо которуп беришти. Айткандай эле Зарина эс тарткандан эле чон кишидей сарамжалдуу, уй-тиричилигине буйро осуп, эч нерседен кем-карчы жок чонойду. Бир уйдун эрке, жалгыз перзенти болуп туруп эне-атанын тапкан-ташыганына манчыркап, обу жок эркелебейт эле. Тескерисинче, оз алдынча тутун булаткан алгачкы кундон тартып эле андагы: "Ата-энемдин эмгегин, ишенимин актоом керек", - деген жоопкерчилик ого бетер арбыды.
- Зайка, жок дегенде дем алыш кундору сыртка чыгып, эки жакка сейилдеп, курбуларын менен кобурашып келсен боло? Же дукон кыдырып, озуно кийим карап келесинби? - дечу кээде Клара апа. Бирок, Зарина анда да ыначу эмес:
- Апакебайым менин! Жетет кийимим. Ашыкча чупурок-чапыракты чогултуп алып эмне кылам? - дейт да бош убактысын жалан окуу менен откоргусу келет. Сурот тартып, ыр жазып бул жашоонун табышмактуу сырларына саякаттап, кагаз бетине ой кочурот...
Бирок мектептен уйго чейинки аралыкта аны озуно чакырып, ар убак арбап турган бир суйуктуу жайы боло турган. Ал - Москва кочосундогу 141-уйдун биринчи кабатындагы китеп дукон. Бул дуконго кыз кунуго келчу. Келчу да, китеп сатып алып, кубанычы койнуна сыйбай кудундап уйуно кетчу. Анткени менен кыз так ушул дукондун устунку кабатында Канат жашарын билчу эмес...
Ушул туну Канат бир башкача туш корду. Тушундо кызыл-тазыл гулго оронуп, учу-кыйырына коз жетпеген жапжашыл айдын талаада тызылдап чуркап, балбылдап жанган Кун менен кубалашып, жарышып барат... "Мен каякка баратам?!" - деп бет мандайдан тоскон белгисиз алыстыктан чочуркап, журогу опколжуйт. Канчалык баргысы келбей, артына улам кылчактаганы менен кандайдыр бир тартылуу кучу аны озуно оп тартып, ансайын арышы арбып бараткансыйт.
Ангыча эле кайдан-жайдан канаттын доошу угулуп, жолдо озуно жакшынакай ак кептер жандай учат.
- Сен каякка? - дейт Канат.
- Билбейм. А сенчи?
- Менби? Кун батышка! - дейт Канат капыс эле оозуна келе калган, буга чейин оюна келбеген жоопту айтып.
- Мен Кунду кубалап баратам...
Жашыл аалам барган сайын артта калып, алыстап, ансайын Канаттын журогу дукулдойт...
Ойгонуп кетсе, чындап эле эриндери кургап, журогу кысылгансып атыптыр.
* * *
Канат менен Заринанын тагдырын жазмыш тээ кенедей кездеринен эле бири-бирине энчилеп, бири-бирине экоону тымызын жакындатып, сезимдерден- сезимдерге кун желесинен жол тошоп... бири-биринин каяктадыр бар экенин бири-бирине тымызын кабарлап... конулдорду белгисиз сагынычка, санааларга саргайтып... журок кылын дирилдете, кутуунун куусун черттирип, ал ансайын жолугушчу кундор дагы улам-улам утурлап отурган тура... Ооба!
Заринанын башкача бир зиректигин, ким бироонун озгочо куйполоктоосуно муктаж эмес, оз алдынчалыгын туйган ата-энеси бир куну акылдашып, ага эртелеп эле озунчо оргоо которуп беришти. Айткандай эле Зарина эс тарткандан эле чон кишидей сарамжалдуу, уй-тиричилигине буйро осуп, эч нерседен кем-карчы жок чонойду. Бир уйдун эрке, жалгыз перзенти болуп туруп эне-атанын тапкан-ташыганына манчыркап, обу жок эркелебейт эле. Тескерисинче, оз алдынча тутун булаткан алгачкы кундон тартып эле андагы: "Ата-энемдин эмгегин, ишенимин актоом керек", - деген жоопкерчилик ого бетер арбыды.
- Зайка, жок дегенде дем алыш кундору сыртка чыгып, эки жакка сейилдеп, курбуларын менен кобурашып келсен боло? Же дукон кыдырып, озуно кийим карап келесинби? - дечу кээде Клара апа. Бирок, Зарина анда да ыначу эмес:
- Апакебайым менин! Жетет кийимим. Ашыкча чупурок-чапыракты чогултуп алып эмне кылам? - дейт да бош убактысын жалан окуу менен откоргусу келет. Сурот тартып, ыр жазып бул жашоонун табышмактуу сырларына саякаттап, кагаз бетине ой кочурот...
Бирок мектептен уйго чейинки аралыкта аны озуно чакырып, ар убак арбап турган бир суйуктуу жайы боло турган. Ал - Москва кочосундогу 141-уйдун биринчи кабатындагы китеп дукон. Бул дуконго кыз кунуго келчу. Келчу да, китеп сатып алып, кубанычы койнуна сыйбай кудундап уйуно кетчу. Анткени менен кыз так ушул дукондун устунку кабатында Канат жашарын билчу эмес...
Жашообузга аттин кылбай жашайлычы,сен же мен жашап жаткан жашоо балким бирөөнүн тилегенидир.
..
#6 29 Июль 2012 - 15:27
Бугун тан башкача атты. Баягы ак кар кетип, азыр аалам жашыл кымкап жамынган.
Сезимтал кыздын журогу чын эле алдабаптыр. .. Ушул куну ал суйууго жолукту! " Бул жашоодо чыныгы махабат барбы?.." деген тупойул суроосуна ошол бир кылымга алмашкыс бир ирмемде чыныгы жооп тапты. Кереметтуу май айынын бул кунундо анын жандуйносу балалык баёо кыялдардан ат чабым кыйлага алыстап, махабат аттуу ошол улуу дуйнонун ырахаттуу да, армандуу аралчасына карай канат какты.
Бишкек калаанын Москва кочосу менен Тынчтык проспектисинин кесилишинен орун алган 13-мектептин жыйын залы. Кун тартибинде "Окуу жылынын жалпы жыйынтыгы" каралып, мектептин директору окуучуларды жыл ичиндеги жетишкендиктери менен куттуктады, андан ары да коп создор суйлонду. Мектептин завучтары, мугалимдери жарыш созго чыгышып, Канатка жыйын эн эле узакка созулуп кеткендей, эмнегедир таптакыр анын аягы жоктой сезилди. Эшиктеби, уйдобу, айтор аны кимдир бироо чакырып, ким бироого жолукчудай шаштысы кетип, отурган отургучунда ойдолоктоп, чыдамы жетпей баратты.
Канчалык озун-озу тынчытып, алаксытууга аракеттенгени менен анте албады. Журогу дук-дук кагып, байлоодогу тай кулуктой тынчы кетти да калды. Ангыча, озуно да белгисиз бир куч, бир сезим аны артына жалт каратты!.. Карады да, жанатан берки табышмактын жообун эми тапкандай, озун кулумсурой тиктеген сулуу кыздан каректерин ала албай, нес боло тушту. Эмнегедир тулку боюн чымыраган ысык жалын каптап, эки бети да болуп корбогондой от менен жалын болуп, арбалып турду. " Укмуш!..- адеп эле оюна келгени ушул болду. - Укмуш!.. Бул пери го?.. Же кызбы?"
Ары карапкетейин десе очошкондой, же байлап койгондой мойну бурулбайт. Ото кыйынчылык менен кыздан коздорун тартып алып башын буруп кетти. Бирок ушул ирмемдер уландын жандуйносунун чакчелекейин чыгарып, чан-тополон тушуруп ийди. Ой-санаасы удургуп, башка жашоо, башка бир планетке кабылгандай, бир эле заматта карбаластап калды. Эмнегедир озуно озунун эрки жетпей, бир белгисиз куч аны артына дагы каратты.
Бал-бал жанган каректер бири-бирине кусалуу тигилди. Аппак кийим кийген, кулумсурогон айжаркын аруу кызды Канат качандыр бир, каяктандыр коргон ондуу бушуркой тушту. "Ким эле?.. Ким эле?.." Бирок эстей алган жок.
Бул не деген керемет эле? Не ажайып сулуулук?! Ушундай кыз, ушундай дуйно, эс-акылды эс-мас кылган укмуш сезим бар экенин Канат неге башта билбеди экен? Кылчайып артына дагы Канады.
Ууртунан кулкусу тогулгон уян кыз да куло бакты.
" Сен кимсин, пакиза кыз?.." - Канаттын каректери ушинтип сурады.
" А сен озун кимсин?.." - деди бажырайган сурмалуу, сулуу коздор.
" Менби?.."
Канат карбаластай тушту. Кабынан ыргып кетчудой кокурогун дукулдото ургулаган журок дубурту кайра озун абдаарытып, электр тогу журуп кеткендей тула боюн жыбыраган майда толкун каптап кетти.
" Кызык! - деди Канат ошонун ортосунда. - Эмне болуп атам?.." А бирок, ага жооп издеп отурбады. Анткени аны чечмелегенге акылы да, чама-чаркы да чак келбейт болчу. Тек гана озун бир чети тан калгандай, бир чети эн жакынындай жароокер, жал-жал караган татына, тамчы кыздан башка эч кимди корбой, укпай дагы, уйгу-туйгу тушо берди. Ага азыр эле жопжонокой отуп аткан жыйын, жашоонун озу бутундой кереметтуу жомокко айланып кеткенсиди.
Сезимтал кыздын журогу чын эле алдабаптыр. .. Ушул куну ал суйууго жолукту! " Бул жашоодо чыныгы махабат барбы?.." деген тупойул суроосуна ошол бир кылымга алмашкыс бир ирмемде чыныгы жооп тапты. Кереметтуу май айынын бул кунундо анын жандуйносу балалык баёо кыялдардан ат чабым кыйлага алыстап, махабат аттуу ошол улуу дуйнонун ырахаттуу да, армандуу аралчасына карай канат какты.
Бишкек калаанын Москва кочосу менен Тынчтык проспектисинин кесилишинен орун алган 13-мектептин жыйын залы. Кун тартибинде "Окуу жылынын жалпы жыйынтыгы" каралып, мектептин директору окуучуларды жыл ичиндеги жетишкендиктери менен куттуктады, андан ары да коп создор суйлонду. Мектептин завучтары, мугалимдери жарыш созго чыгышып, Канатка жыйын эн эле узакка созулуп кеткендей, эмнегедир таптакыр анын аягы жоктой сезилди. Эшиктеби, уйдобу, айтор аны кимдир бироо чакырып, ким бироого жолукчудай шаштысы кетип, отурган отургучунда ойдолоктоп, чыдамы жетпей баратты.
Канчалык озун-озу тынчытып, алаксытууга аракеттенгени менен анте албады. Журогу дук-дук кагып, байлоодогу тай кулуктой тынчы кетти да калды. Ангыча, озуно да белгисиз бир куч, бир сезим аны артына жалт каратты!.. Карады да, жанатан берки табышмактын жообун эми тапкандай, озун кулумсурой тиктеген сулуу кыздан каректерин ала албай, нес боло тушту. Эмнегедир тулку боюн чымыраган ысык жалын каптап, эки бети да болуп корбогондой от менен жалын болуп, арбалып турду. " Укмуш!..- адеп эле оюна келгени ушул болду. - Укмуш!.. Бул пери го?.. Же кызбы?"
Ары карапкетейин десе очошкондой, же байлап койгондой мойну бурулбайт. Ото кыйынчылык менен кыздан коздорун тартып алып башын буруп кетти. Бирок ушул ирмемдер уландын жандуйносунун чакчелекейин чыгарып, чан-тополон тушуруп ийди. Ой-санаасы удургуп, башка жашоо, башка бир планетке кабылгандай, бир эле заматта карбаластап калды. Эмнегедир озуно озунун эрки жетпей, бир белгисиз куч аны артына дагы каратты.
Бал-бал жанган каректер бири-бирине кусалуу тигилди. Аппак кийим кийген, кулумсурогон айжаркын аруу кызды Канат качандыр бир, каяктандыр коргон ондуу бушуркой тушту. "Ким эле?.. Ким эле?.." Бирок эстей алган жок.
Бул не деген керемет эле? Не ажайып сулуулук?! Ушундай кыз, ушундай дуйно, эс-акылды эс-мас кылган укмуш сезим бар экенин Канат неге башта билбеди экен? Кылчайып артына дагы Канады.
Ууртунан кулкусу тогулгон уян кыз да куло бакты.
" Сен кимсин, пакиза кыз?.." - Канаттын каректери ушинтип сурады.
" А сен озун кимсин?.." - деди бажырайган сурмалуу, сулуу коздор.
" Менби?.."
Канат карбаластай тушту. Кабынан ыргып кетчудой кокурогун дукулдото ургулаган журок дубурту кайра озун абдаарытып, электр тогу журуп кеткендей тула боюн жыбыраган майда толкун каптап кетти.
" Кызык! - деди Канат ошонун ортосунда. - Эмне болуп атам?.." А бирок, ага жооп издеп отурбады. Анткени аны чечмелегенге акылы да, чама-чаркы да чак келбейт болчу. Тек гана озун бир чети тан калгандай, бир чети эн жакынындай жароокер, жал-жал караган татына, тамчы кыздан башка эч кимди корбой, укпай дагы, уйгу-туйгу тушо берди. Ага азыр эле жопжонокой отуп аткан жыйын, жашоонун озу бутундой кереметтуу жомокко айланып кеткенсиди.
Жашообузга аттин кылбай жашайлычы,сен же мен жашап жаткан жашоо балким бирөөнүн тилегенидир.
..
#7 29 Июль 2012 - 17:04
Чогулуш сонуна чыгып, кыз-уландар топурап сыртка агылышты. Арткы катарда отурган учун Зарина Канаттан мурда чыкты. Капысынан кабылып, кайра бат эле кайтып кеткен кайып кыздай, эми элеки кыз заматтын ичинде коздон кайым болду да калды. Эмнегедир Канаттын тамагы мууна тушту. Унунун бардыгынча ай ааламга айгай салып ошол кызды чвкырып, а болбосо бакырып ыйлагысы келип кетти. Очошконсуп элдин кобу!.. Топту жиреп, эшикке умтулган уландын ото шашылыш экенин башкалар билип коюптурбу...
Эчак эле эшикке чыккан менен, Зарина да андан ары кете албай койду. Омурундо ким бироону кутпогон, ким бироого мынчалык журогу имерилбеген кыз, эмнегедир озуно-озу тан калып да, намыстанып да, а бирок кетип да кала албай буттары тушалып, кадамы жылбай, кандайдыр бир эркине баш ийбеген тымызын куч аны ошол жерде кармап туруп алды. Эзелтен тааныш, эн жакын адамына кезикчудой журогу алып учуп, а бирок Канаттын карааны козуно урунганда калп эле кайдыгерче ары карап кетти.
Эки ашыкты жолуктурган ошол ирмем, керемет ошол кезди, журоктордун кагышын соз менен айтууга... аттин ай менин кудуретим, шаам жетпес!
Бири-бирин тик кароого батына албай, каректер качып атты. Журоктордун кагышын гана угуп, ун-созу жок саамга буйдала турушту да, ушул учурду капысынан жоготуп ийуучудой калтаарыган кадамдарын аяр таштап, кыз-улан жанаша басышты.
" Эмнегедир сен тараптан агылган нур алдастстып жанымды, акыл-эстен тандырат да, ал ансайын алоолонуп, ай жамалын албырат!.. Андай болсо, Айдын кызы болуп журбо?" - дейт Канаттын журогу.
Кыз кыялы карматпай алыс-алыс алып учат...
" А балким... Кирпиктерин кун желеси сыяктуу, каректерин карек эмес, бал-бал жанган чыракпы?!. . Бой-келбетин кербездене суналып, эки ууртундан кулку ордуна нур агып!.. Кундун кызы болуп журбо?.. Же аккуу?".
Канаттын кадамдары байланып,кыздын каректеринен жооп издей, суроолуу тигилди:
" А балким, конулумду аруулап, журогумду арбап алган перисинби? Акыл-эсти азгырып, адаштырган сыйыкчы, же болбосо журогумдун тенисинби? Же кимсин?!.."
- Кимсин?.. - деди эриндери шыбырап. Оюндагысын кантип угузуп алганын озу да байкоос албай калган улан ынгайсыздана тушту. Кыз бала жарк этип кулуп ийди эле, акак тиштер кашкайып, ууртундагы кулкусу " бырс" жарылып, коздору да бир башкача жайнап кетти:
- Заринамын, - деди ал.
Шашып калган улан:
- Канат! - деди кыздын сунулган жумшак манжаларын акырын кармап.
Эчактан берки ынактардай, бири-бирине аяр карашып, ойлору да, бойлору да колго жасагандай жарашып, баш калаанын кочолорундо ошол куну эки жаш ээрчишип копко журушту. Канатка да, Заринага да жашоо, омур эн эле бир башкача кереметтуу эле. А бирок аркы-беркиден кеп салып, чын дилдерден сырдашкан экоонун бири-биринен каткан таруудай да сыры калбай, кайра бирок ошончо создор дагы тугонбой, оздорунон башканын баары унутта калгандай бактылуу баратышты.
Эчак эле эшикке чыккан менен, Зарина да андан ары кете албай койду. Омурундо ким бироону кутпогон, ким бироого мынчалык журогу имерилбеген кыз, эмнегедир озуно-озу тан калып да, намыстанып да, а бирок кетип да кала албай буттары тушалып, кадамы жылбай, кандайдыр бир эркине баш ийбеген тымызын куч аны ошол жерде кармап туруп алды. Эзелтен тааныш, эн жакын адамына кезикчудой журогу алып учуп, а бирок Канаттын карааны козуно урунганда калп эле кайдыгерче ары карап кетти.
Эки ашыкты жолуктурган ошол ирмем, керемет ошол кезди, журоктордун кагышын соз менен айтууга... аттин ай менин кудуретим, шаам жетпес!
Бири-бирин тик кароого батына албай, каректер качып атты. Журоктордун кагышын гана угуп, ун-созу жок саамга буйдала турушту да, ушул учурду капысынан жоготуп ийуучудой калтаарыган кадамдарын аяр таштап, кыз-улан жанаша басышты.
" Эмнегедир сен тараптан агылган нур алдастстып жанымды, акыл-эстен тандырат да, ал ансайын алоолонуп, ай жамалын албырат!.. Андай болсо, Айдын кызы болуп журбо?" - дейт Канаттын журогу.
Кыз кыялы карматпай алыс-алыс алып учат...
" А балким... Кирпиктерин кун желеси сыяктуу, каректерин карек эмес, бал-бал жанган чыракпы?!. . Бой-келбетин кербездене суналып, эки ууртундан кулку ордуна нур агып!.. Кундун кызы болуп журбо?.. Же аккуу?".
Канаттын кадамдары байланып,кыздын каректеринен жооп издей, суроолуу тигилди:
" А балким, конулумду аруулап, журогумду арбап алган перисинби? Акыл-эсти азгырып, адаштырган сыйыкчы, же болбосо журогумдун тенисинби? Же кимсин?!.."
- Кимсин?.. - деди эриндери шыбырап. Оюндагысын кантип угузуп алганын озу да байкоос албай калган улан ынгайсыздана тушту. Кыз бала жарк этип кулуп ийди эле, акак тиштер кашкайып, ууртундагы кулкусу " бырс" жарылып, коздору да бир башкача жайнап кетти:
- Заринамын, - деди ал.
Шашып калган улан:
- Канат! - деди кыздын сунулган жумшак манжаларын акырын кармап.
Эчактан берки ынактардай, бири-бирине аяр карашып, ойлору да, бойлору да колго жасагандай жарашып, баш калаанын кочолорундо ошол куну эки жаш ээрчишип копко журушту. Канатка да, Заринага да жашоо, омур эн эле бир башкача кереметтуу эле. А бирок аркы-беркиден кеп салып, чын дилдерден сырдашкан экоонун бири-биринен каткан таруудай да сыры калбай, кайра бирок ошончо создор дагы тугонбой, оздорунон башканын баары унутта калгандай бактылуу баратышты.
Жашообузга аттин кылбай жашайлычы,сен же мен жашап жаткан жашоо балким бирөөнүн тилегенидир.
..
#8 29 Июль 2012 - 18:20
Алар Канаттын уйуно аз калышкан. Ангыча, ото маанилуу соз айтуучудай Зарина кыз жолдун аркы бетиндеги так ошол Канат жашаган уйду корсотуп токтой калды:
- Аркы ойуздогу уйду карасан, Канат. Бул уй мен учун коп нерсеге арзыйт...
Ансыз да канча жылдан бери бир мектепте окуп, бирок буга чейин бир да жолу бири-бирин корбой келишкендерине, анткен менен экоонун ортосундагы эчактан берки ынактардай бат эле ысык-ынак болуп кеткен ымалага, биринин - оюн бири окуп алгандай, ой-кыялдарындагы окшоштуктарына тан калып келаткан Канаттын журогу эмнегедир бу саам да серпиле тушуп:
- Себеби? - деди анысын жашыра албай.
Ошол уйду чындап эле журогуно батырып, кучагына катып тургандай бактылуу жылмайды кыз:
- Менин жандуйномду мекендеген канча бир ойлор, суйуулор, тагдырлар бар. Алардын бардыгы менин журогумо ушул 141-уйдон келишкен да, мени менен жашап калышкан...
Канат дагы эле эч нерсеге тушунбой ан-тан:
- Бул уйдо... жакындарын барбы?
- Эн жакындарым!
Канаттын журогу уйгу-туйгу тушуп, ал гана эмес, ошол белгисиз ким бироолордон жаны эле таанышкан, жаны эле тапкан бийкечин кызганып да кетти. Канаттын эмне туурулуу ойлоп ийгенин али андай элек кыз:
- Бул уйдо менин эн жакын каармандарым жашайт... - деди кыялдана.
- Алар коппу? - таарынгандай ун катты улан.
- Аябай!
- Кечир, а мен эмнегедир озумду... жалгыз сыяктуу сезип атса...
Уландын аянычтуу болбурай тушкон кебетесин ошондо гана байкаган Заринанын бир чети ага кулкусу келсе, бир чети таарынтып алдымбы дегендей туйшоло дагы, суроолуу куло бакты:
- Канат сага эмне болду? Мен сага китепкана, китептеги каармандар жонундо айтып атам!
Канат кулуп ийди:
- Чынбы? Анан бая эле ошентпейт белен! А мен... - анан: - Мен дагы азыр сага бир кызык айтайынбы? Ушундай бир тан каласын дейсин, атурсун мага ишенбей дагы коюшун мумкун, - деди.
- Аркы ойуздогу уйду карасан, Канат. Бул уй мен учун коп нерсеге арзыйт...
Ансыз да канча жылдан бери бир мектепте окуп, бирок буга чейин бир да жолу бири-бирин корбой келишкендерине, анткен менен экоонун ортосундагы эчактан берки ынактардай бат эле ысык-ынак болуп кеткен ымалага, биринин - оюн бири окуп алгандай, ой-кыялдарындагы окшоштуктарына тан калып келаткан Канаттын журогу эмнегедир бу саам да серпиле тушуп:
- Себеби? - деди анысын жашыра албай.
Ошол уйду чындап эле журогуно батырып, кучагына катып тургандай бактылуу жылмайды кыз:
- Менин жандуйномду мекендеген канча бир ойлор, суйуулор, тагдырлар бар. Алардын бардыгы менин журогумо ушул 141-уйдон келишкен да, мени менен жашап калышкан...
Канат дагы эле эч нерсеге тушунбой ан-тан:
- Бул уйдо... жакындарын барбы?
- Эн жакындарым!
Канаттын журогу уйгу-туйгу тушуп, ал гана эмес, ошол белгисиз ким бироолордон жаны эле таанышкан, жаны эле тапкан бийкечин кызганып да кетти. Канаттын эмне туурулуу ойлоп ийгенин али андай элек кыз:
- Бул уйдо менин эн жакын каармандарым жашайт... - деди кыялдана.
- Алар коппу? - таарынгандай ун катты улан.
- Аябай!
- Кечир, а мен эмнегедир озумду... жалгыз сыяктуу сезип атса...
Уландын аянычтуу болбурай тушкон кебетесин ошондо гана байкаган Заринанын бир чети ага кулкусу келсе, бир чети таарынтып алдымбы дегендей туйшоло дагы, суроолуу куло бакты:
- Канат сага эмне болду? Мен сага китепкана, китептеги каармандар жонундо айтып атам!
Канат кулуп ийди:
- Чынбы? Анан бая эле ошентпейт белен! А мен... - анан: - Мен дагы азыр сага бир кызык айтайынбы? Ушундай бир тан каласын дейсин, атурсун мага ишенбей дагы коюшун мумкун, - деди.
Жашообузга аттин кылбай жашайлычы,сен же мен жашап жаткан жашоо балким бирөөнүн тилегенидир.
..
#9 29 Июль 2012 - 18:39
Заринанын ошол кызыкты тез эле билгиси келип шаштысы кете тушконунон улам жигит ансайын кепти алыстан баштады:
- Ошол, сенин китептеги каармандарын жашаган китепкананын так устунку кабатындагы уйдун терезеси, эмнегедир сен экообузду узуло тушуп тиктейт да?
- А тиктесе эмне экен?
- Эмесе, так ошол уйдо бир сулууну бир эле коруп ашык болгон, суйуунун чыныгы рыцары жашайт!
Зарина ишенип, ишенбей кулку аралаш сурады:
- Анда ошол рыцарь ким экен?
Канат куудулдана мен дегендей какайып тура калып, башын ылдый " шылк" эттире ийип койду. Кыз кыткылыктап кулду:
- Чынынды айт!
- Чын айтам, Зарина! - Канат муну тамашалабай, чын журогунон айтты.
- Мен сени жоготкум келбейт, - деди Канат капысынан эле. Эмне учун антип алганын озу да байкабай калды.
"Мен дагы..." - сыртында сыр бербеген менен кыз да ичинде ошону айтты. Эч качан болунбогонго угчугушпай убадалашкандай, дил аркылуу шерттешкендей, ысык алакандар бирин-бири аяр жетелеп, кадамдар жай шилтенип баратты...
- Ошол, сенин китептеги каармандарын жашаган китепкананын так устунку кабатындагы уйдун терезеси, эмнегедир сен экообузду узуло тушуп тиктейт да?
- А тиктесе эмне экен?
- Эмесе, так ошол уйдо бир сулууну бир эле коруп ашык болгон, суйуунун чыныгы рыцары жашайт!
Зарина ишенип, ишенбей кулку аралаш сурады:
- Анда ошол рыцарь ким экен?
Канат куудулдана мен дегендей какайып тура калып, башын ылдый " шылк" эттире ийип койду. Кыз кыткылыктап кулду:
- Чынынды айт!
- Чын айтам, Зарина! - Канат муну тамашалабай, чын журогунон айтты.
- Мен сени жоготкум келбейт, - деди Канат капысынан эле. Эмне учун антип алганын озу да байкабай калды.
"Мен дагы..." - сыртында сыр бербеген менен кыз да ичинде ошону айтты. Эч качан болунбогонго угчугушпай убадалашкандай, дил аркылуу шерттешкендей, ысык алакандар бирин-бири аяр жетелеп, кадамдар жай шилтенип баратты...
Жашообузга аттин кылбай жашайлычы,сен же мен жашап жаткан жашоо балким бирөөнүн тилегенидир.
..
#10 30 Июль 2012 - 01:08
Улам убакыт откон сайын Шааркул апанын санаасы санга болунуп, конулу уйгу-туйгу.
- Балан мынчалык кечикчу эмес эле, атасы? - деп кунгуронгону менен, иш болмосундо жазып отурган абышкасына анысын угузбайт деле. Тескерисинче минтип кейип-кепчигенин туйбаса, билбесе экен дейт. Бармактайынан баш кошкон омурлук жарын апа ошол ак жоолук салынган алгачкы кунунон тартып эле аялзатына таандык зиректик, акылгойлук менен ардактап, озу тугул чыгармачылыгын кошо ызаттоого уйронгон.
Кун уясына жашынып баратты. Байбичесинин бир орунга отура албай тынчсызданып, кирип чыкканын баятан эле байкап, туюп отурган карыянын да акыры чыдамы тугонуп, а бирок озу калп эле эч нерсе ойлобогондой калбаат унчукту:
- Бу сен эмнеге эле куйполоктоп атасын апасы? Бала деген ойнойт ошентип, кечигет. Аныын устуно Канатын азыр кичинекей эмес да. Мумкун кыз жандап жургонун сен каяктан билесин?
- Ошондой эле болсунчу, - деди Шааркул апа капкайдагы жаман ойлорду ойлоп ийгени учун озун-озу жемелеп.
Бул учурда Клара апа да ары жак, бери жакка телефон чалып, кызын тызылдап издеп атты.
А Канат менен Зарина ата-энелердин сар-санаага батып, убайым жеп атканын ойлоруна да албай, убакыттын бир далай болуп кеткенин билбей, бири-бирин сагынып, эзилишкен эчактан берки ынактардай ээрчишип, бул жашоодо жалгыз гана экоо бардай, башканын баарын унутуп, ушунчалык бактылуу эле.
План " Асанбай " кичирайонуна келген кезде асманда жылдыз жыбырап, аппак ай тободо турган.
- Бул кун мен учун эстен кеткис, эн жакшы кун болду, - деди Канат, - Билесинби, эми ойлосом, озум да сезбей, билбей мен сени жашоодон тымызын издеп, сагынып журуптурмун. ..
- Мен дагы... Мен да сага качандыр бир жолугарымды билгем...
Ангыча, Зарина жашаган уйдун алдына женил машина келип токтоду эле:
- Атам! - деди кыз. - Мен эми уйго кирейин...
Кыйылып туруп, Заринанын колдорун аран коё берген Канат:
- Эртенге чейин! - деди кол булгап. А бирок алар учун эртенге чейинки убакыт ушунчалык узактай сезилип, кылчактай аран болунушту.
* * *
Зарина уйго кирип келгенде ата-энеси али босогодо турушуптур. Башкача бир бактылуу, башкача бир сулуу болуп, жарк этип кирип келген кызын коруп, Клара апа аз жерден ыйлап ийе жаздады:
- Кызым, эмне болду? - деди эне. Анысы эмне кечиктин, кайда журдун дегени эле.
Зарина болсо жооп айтуунун ордуна экоону бирдей кучактап, алмак-салмак опкулоду:
- Атам менин! Апакем!.. Менин алтындарым! .. Экоонорду ушунчалык-ушунчалык жакшы кором!..
Жароокер, жапакеч кызына ата-эненин да эбедейи эзилип, эми элеки санаркоолору заматта жуулуп кетти.
Буларды карап, кошо жыргап кулуп аткан уй кызматчы кыз бир убакта тамаша-чындан:
- Биздин уйдун ханышасы, меймандарды торго чакырууга ракым этиниз? - деди.
- О, албетте! - деди Зарина да. Торго отунуздор, биздин бийик даражалуу коноктор?!
Кыздар тез эле дасторконун жайнатып, булоолонтуп ортого бешбармак коюшту.
- Тамакка караныздар, - деген менен Зарина алардын бир созун укса, бир созун укпай, кайра-кайра Канатты эстеп, журогу алып уча берди.
Эненин журогундой кыраакы, сезимтал не бар? Клара апа кызынын жандуйносундо кандайдыр бир жанылык болгонун туюп, билди...
- Балан мынчалык кечикчу эмес эле, атасы? - деп кунгуронгону менен, иш болмосундо жазып отурган абышкасына анысын угузбайт деле. Тескерисинче минтип кейип-кепчигенин туйбаса, билбесе экен дейт. Бармактайынан баш кошкон омурлук жарын апа ошол ак жоолук салынган алгачкы кунунон тартып эле аялзатына таандык зиректик, акылгойлук менен ардактап, озу тугул чыгармачылыгын кошо ызаттоого уйронгон.
Кун уясына жашынып баратты. Байбичесинин бир орунга отура албай тынчсызданып, кирип чыкканын баятан эле байкап, туюп отурган карыянын да акыры чыдамы тугонуп, а бирок озу калп эле эч нерсе ойлобогондой калбаат унчукту:
- Бу сен эмнеге эле куйполоктоп атасын апасы? Бала деген ойнойт ошентип, кечигет. Аныын устуно Канатын азыр кичинекей эмес да. Мумкун кыз жандап жургонун сен каяктан билесин?
- Ошондой эле болсунчу, - деди Шааркул апа капкайдагы жаман ойлорду ойлоп ийгени учун озун-озу жемелеп.
Бул учурда Клара апа да ары жак, бери жакка телефон чалып, кызын тызылдап издеп атты.
А Канат менен Зарина ата-энелердин сар-санаага батып, убайым жеп атканын ойлоруна да албай, убакыттын бир далай болуп кеткенин билбей, бири-бирин сагынып, эзилишкен эчактан берки ынактардай ээрчишип, бул жашоодо жалгыз гана экоо бардай, башканын баарын унутуп, ушунчалык бактылуу эле.
План " Асанбай " кичирайонуна келген кезде асманда жылдыз жыбырап, аппак ай тободо турган.
- Бул кун мен учун эстен кеткис, эн жакшы кун болду, - деди Канат, - Билесинби, эми ойлосом, озум да сезбей, билбей мен сени жашоодон тымызын издеп, сагынып журуптурмун. ..
- Мен дагы... Мен да сага качандыр бир жолугарымды билгем...
Ангыча, Зарина жашаган уйдун алдына женил машина келип токтоду эле:
- Атам! - деди кыз. - Мен эми уйго кирейин...
Кыйылып туруп, Заринанын колдорун аран коё берген Канат:
- Эртенге чейин! - деди кол булгап. А бирок алар учун эртенге чейинки убакыт ушунчалык узактай сезилип, кылчактай аран болунушту.
* * *
Зарина уйго кирип келгенде ата-энеси али босогодо турушуптур. Башкача бир бактылуу, башкача бир сулуу болуп, жарк этип кирип келген кызын коруп, Клара апа аз жерден ыйлап ийе жаздады:
- Кызым, эмне болду? - деди эне. Анысы эмне кечиктин, кайда журдун дегени эле.
Зарина болсо жооп айтуунун ордуна экоону бирдей кучактап, алмак-салмак опкулоду:
- Атам менин! Апакем!.. Менин алтындарым! .. Экоонорду ушунчалык-ушунчалык жакшы кором!..
Жароокер, жапакеч кызына ата-эненин да эбедейи эзилип, эми элеки санаркоолору заматта жуулуп кетти.
Буларды карап, кошо жыргап кулуп аткан уй кызматчы кыз бир убакта тамаша-чындан:
- Биздин уйдун ханышасы, меймандарды торго чакырууга ракым этиниз? - деди.
- О, албетте! - деди Зарина да. Торго отунуздор, биздин бийик даражалуу коноктор?!
Кыздар тез эле дасторконун жайнатып, булоолонтуп ортого бешбармак коюшту.
- Тамакка караныздар, - деген менен Зарина алардын бир созун укса, бир созун укпай, кайра-кайра Канатты эстеп, журогу алып уча берди.
Эненин журогундой кыраакы, сезимтал не бар? Клара апа кызынын жандуйносундо кандайдыр бир жанылык болгонун туюп, билди...
Жашообузга аттин кылбай жашайлычы,сен же мен жашап жаткан жашоо балким бирөөнүн тилегенидир.
..
#11 30 Июль 2012 - 01:50
Канат келгенде Сооронбай ата менен Шааркул апа жол карап, кочонун боюнда турушуптур.
Улам эле бир токтогон троллейбус,
маршрутка менен таксилерден козу отуп, келаткан жоо-жалан адамдарды утурлай карап, кайра эле бирок ындыны сууй, томсоруп калышат.
- Мынчалык кечикпейт эле?!. - деген эненин ою-онго, санаасы-санга болунуп, чакчалекей. Чындап эле ыйлорчудай он-алеттен кетип, уну каргылданган байбичесин Сооронбай ата тамашалаган болот:
- Бу сен кантесин, апасы? Карып калган белемсин! ..
Ангыча, так уйдун тушуна келип токтогон маршруткадан Канатка окшогон шынга бойлуу бироо тушуп калып, буларды коздой келатты. Жакындап келгенде эненин журогу болк этти:
- Канат?!
- Мен, апа...
Кубангандан эне уулун жыттагылап, эмшендеп ыйлап ийди:
- Кайда журосун, берекем? Сен жок энен аз жерден олуп кала жаздабадыбы!
Уулу куноолуудой унчукту:
- Андай созду айтпай жур дебедим беле?.
Учоо эрчишип уйго кирип келгенде Канаттын оз апасы да урпойуп, телефондун жанында отуруптур.
- Канат?! Каякта журосун?! - деп тура калганда Гулнаранын каректеринде каканактаган ысык тамчылар молтулдоп тогулуп кетти. Ангыча атасы Дайыр менен коздору чагылыша тушуп: " Атам да келген тура! " - деп ойлоп, булардын баарын минтип дурболонго салганы учун ынгайсыздана тушту эле:
- Кандай, жигит? - деди атасы.
- Салоом алейкум, - Канат кадыресе чон кишидей калбаат, токтоо кол берди. Уулунун эрезегежетип, жигиттик муноз куто тушконун азыр гана байкаган Дайыр баласынын колун демейдегиден башкачараак кысты:
- Алеки салам! Кандай иштер, окуулар?
Уулу жымыйып баш бармагын корсотту:
- Эн жакшы!..
- Мынчалык кечикпейт эле?!. - деген эненин ою-онго, санаасы-санга болунуп, чакчалекей. Чындап эле ыйлорчудай он-алеттен кетип, уну каргылданган байбичесин Сооронбай ата тамашалаган болот:
- Бу сен кантесин, апасы? Карып калган белемсин! ..
Ангыча, так уйдун тушуна келип токтогон маршруткадан Канатка окшогон шынга бойлуу бироо тушуп калып, буларды коздой келатты. Жакындап келгенде эненин журогу болк этти:
- Канат?!
- Мен, апа...
Кубангандан эне уулун жыттагылап, эмшендеп ыйлап ийди:
- Кайда журосун, берекем? Сен жок энен аз жерден олуп кала жаздабадыбы!
Уулу куноолуудой унчукту:
- Андай созду айтпай жур дебедим беле?.
Учоо эрчишип уйго кирип келгенде Канаттын оз апасы да урпойуп, телефондун жанында отуруптур.
- Канат?! Каякта журосун?! - деп тура калганда Гулнаранын каректеринде каканактаган ысык тамчылар молтулдоп тогулуп кетти. Ангыча атасы Дайыр менен коздору чагылыша тушуп: " Атам да келген тура! " - деп ойлоп, булардын баарын минтип дурболонго салганы учун ынгайсыздана тушту эле:
- Кандай, жигит? - деди атасы.
- Салоом алейкум, - Канат кадыресе чон кишидей калбаат, токтоо кол берди. Уулунун эрезегежетип, жигиттик муноз куто тушконун азыр гана байкаган Дайыр баласынын колун демейдегиден башкачараак кысты:
- Алеки салам! Кандай иштер, окуулар?
Уулу жымыйып баш бармагын корсотту:
- Эн жакшы!..
Жашообузга аттин кылбай жашайлычы,сен же мен жашап жаткан жашоо балким бирөөнүн тилегенидир.
..
#12 05 Август 2012 - 14:36
Ошондогу тундун узактыгын айт! Канат улам турупкелип,
тоо тарапты карай берген. Ошол тоолорго этектей Зарина жашаган " Асанбай " кичирайону жатат... Башын он ийинине жологон ошол кыз Канаттын уктаса тушунон, ойгонсо оюнан кетпей койгон.
А бирок, махабаттары улам убакыт откон сайын жалындаганы менен алар ашыкча басып-туруп, арзуунун ак кемесинде ашыкча сайран курушкан жок. Ага алардын ата-энеден алган таалим-тарбиясы, адеп-ыйманы жолдош болду белем. Кээде коншу-колондору да ошону айтып кеп кылышат эле:
- Капырай, бул бир керемет кыз го? Канча жылдан бери жалгыз озу кожойке, жалгыз озу бий туруп, уйуно бир да жолу жоро-жолдоштору менен шапар тээп, ойноп-кулгонун корбодук.
А бирок, махабаттары улам убакыт откон сайын жалындаганы менен алар ашыкча басып-туруп, арзуунун ак кемесинде ашыкча сайран курушкан жок. Ага алардын ата-энеден алган таалим-тарбиясы, адеп-ыйманы жолдош болду белем. Кээде коншу-колондору да ошону айтып кеп кылышат эле:
- Капырай, бул бир керемет кыз го? Канча жылдан бери жалгыз озу кожойке, жалгыз озу бий туруп, уйуно бир да жолу жоро-жолдоштору менен шапар тээп, ойноп-кулгонун корбодук.
Жашообузга аттин кылбай жашайлычы,сен же мен жашап жаткан жашоо балким бирөөнүн тилегенидир.
..
#13 07 Август 2012 - 18:47
Тыныгуу убагы болчу. Зарина китеп окуп отурат эле. Эшиктен энтигип, олуттуу бир нерсе айтуучудай болуп чуркап кирген курдаш кыздарынын бири:
- Зарина, укмуш коросунбу, бол ылдам! Алар тиякта турушат. Бол! - деди аны колунан жетелеп.
- Кимдер?
- Азыр коросун!
Бир топ кыздар-балдар топтошуп, коридордо турушуптур. Арасында Канат бар экен. Адатынча копчулуктун конул чордонунда болуп, алда нелер тууралуу кызуу суйлоп, калгандары ага ынтаа коюп карашат. Кайсы бир кыз аны аяр колтуктап, эркелегендей анын ийинине башын жолоп, термелип туруптур.
- А эмне экен? - деди Зарина журогунун саал тызылдай тушконун кыздарга билгизгиси келбей. - Анын эмнеси бар экен?
- Анын эмнеси дегенин кандай? Ал кыз деген качантан бери Канатты суйоорун билбейсинби? Айтмакчы, Канат деле а кызды акылынан адашкыча суйот дешет...
- Суйуунун кучу кандай гана керемет, чиркин! - дейт экинчиси тамаша-чындан, - Тим эле бири-бирине бап келишип, бактылуу болуп тургандарын карачы!..
Калп эле сыр алдырбай, ордуна отурган кыздын эмнегедир кулагы тунуп, коздору ымыр-чымыр болуп, кимдир бироо башынан ылдый ысык жалын куюп ийгендей тулку бою орттонуп кетти. " Кызык, мен эмне болуп атам?" - деди Зарина озун кармап. Бироолор айтып койсо эле... Колтукташып турса эмне экен? Бирок ага экинчи бир сезими каршы чыкты: " А балким чын эле ошондой болсочу? Мага телефон чалып, Канат экоо бири-бирин суйоорун кайра-кайра безилдеп айткан ушул кыз болуп журбосун? Жок, жок анда мен Канатты эч качан кечирбейм, эч качан! "
Кирууго конгуроо кагылып, класска мугалим киргенде Зарина суранып эшикке чыкты. Эки бети ысып-куйуп, журогу ызаалуу дукулдоп атты. Анысын туюп, билип аткандай кыздар да артынан кубун-шыбын болуп калышты.
Буга чейин озуно Канаттын канчалык кымбат экенин билген менен суйуудо кызгануу аттуу мынчалык азап сезим бар экенин ал билген эмес. Кудай жалгап, колуна чонток телефонун кармай чыгыптыр. Коридордо туруп, манжалары Канаттын телефон номерин шашылыш терди.
- Алло?!
Заринанын унун уккан улан шыбырай:
- Заичка? Мен азыр, - деби да, мугалимден уруксат алып ал да коридорго чыкты.
Аны коргон кыз, эмнегедир эреркей да, озун-озу токтото албай кетти:
- Билесинби, Канат, мен сени жек кором! Жек кором!..
Эч нерсе тушунбой, ан-тан боло тушкон Канат :
- Зайка, сага эмне болду?
- Келбегин, жакындаба мага! - деди кыз ый аралаш.
- Зайка?..
- Кереги жок Канат! Мана эми телефон да чалба! Жолукпа! Сен- жалганчы, эки жуздуусун! Уктунбу?!
Ушинтти да, кыз классына кирип кетти. Канат эмне болуп кеткенин тушунбой дел боло тушту.
- Зарина, укмуш коросунбу, бол ылдам! Алар тиякта турушат. Бол! - деди аны колунан жетелеп.
- Кимдер?
- Азыр коросун!
Бир топ кыздар-балдар топтошуп, коридордо турушуптур. Арасында Канат бар экен. Адатынча копчулуктун конул чордонунда болуп, алда нелер тууралуу кызуу суйлоп, калгандары ага ынтаа коюп карашат. Кайсы бир кыз аны аяр колтуктап, эркелегендей анын ийинине башын жолоп, термелип туруптур.
- А эмне экен? - деди Зарина журогунун саал тызылдай тушконун кыздарга билгизгиси келбей. - Анын эмнеси бар экен?
- Анын эмнеси дегенин кандай? Ал кыз деген качантан бери Канатты суйоорун билбейсинби? Айтмакчы, Канат деле а кызды акылынан адашкыча суйот дешет...
- Суйуунун кучу кандай гана керемет, чиркин! - дейт экинчиси тамаша-чындан, - Тим эле бири-бирине бап келишип, бактылуу болуп тургандарын карачы!..
Калп эле сыр алдырбай, ордуна отурган кыздын эмнегедир кулагы тунуп, коздору ымыр-чымыр болуп, кимдир бироо башынан ылдый ысык жалын куюп ийгендей тулку бою орттонуп кетти. " Кызык, мен эмне болуп атам?" - деди Зарина озун кармап. Бироолор айтып койсо эле... Колтукташып турса эмне экен? Бирок ага экинчи бир сезими каршы чыкты: " А балким чын эле ошондой болсочу? Мага телефон чалып, Канат экоо бири-бирин суйоорун кайра-кайра безилдеп айткан ушул кыз болуп журбосун? Жок, жок анда мен Канатты эч качан кечирбейм, эч качан! "
Кирууго конгуроо кагылып, класска мугалим киргенде Зарина суранып эшикке чыкты. Эки бети ысып-куйуп, журогу ызаалуу дукулдоп атты. Анысын туюп, билип аткандай кыздар да артынан кубун-шыбын болуп калышты.
Буга чейин озуно Канаттын канчалык кымбат экенин билген менен суйуудо кызгануу аттуу мынчалык азап сезим бар экенин ал билген эмес. Кудай жалгап, колуна чонток телефонун кармай чыгыптыр. Коридордо туруп, манжалары Канаттын телефон номерин шашылыш терди.
- Алло?!
Заринанын унун уккан улан шыбырай:
- Заичка? Мен азыр, - деби да, мугалимден уруксат алып ал да коридорго чыкты.
Аны коргон кыз, эмнегедир эреркей да, озун-озу токтото албай кетти:
- Билесинби, Канат, мен сени жек кором! Жек кором!..
Эч нерсе тушунбой, ан-тан боло тушкон Канат :
- Зайка, сага эмне болду?
- Келбегин, жакындаба мага! - деди кыз ый аралаш.
- Зайка?..
- Кереги жок Канат! Мана эми телефон да чалба! Жолукпа! Сен- жалганчы, эки жуздуусун! Уктунбу?!
Ушинтти да, кыз классына кирип кетти. Канат эмне болуп кеткенин тушунбой дел боло тушту.
Жашообузга аттин кылбай жашайлычы,сен же мен жашап жаткан жашоо балким бирөөнүн тилегенидир.
..
#14 07 Август 2012 - 20:13
Канатка сабактан кийин да жолукпай баса берген Зарина жолдон апасына кайрылды. Эне жыты, мээримине эркелеп апакесин копко чейин кучактап турду.
- Апаке, сиз атамды кызганчу белениз?
Эненин журогу сезди. Кандай жооп айтса кызына женилдик апкелерин издеген апа анан:
- Албетте, балам. Суйуунун ошондой жан чыдагыс азабы болот. Сагынат, суйгон адам таарынат. Кутот, тутоот дегендей. Качан ортону ошол кызганыч, ишенбестик сыяктуу адаттар аралаганда суйуу ыйыктыгын жоготот. Суйгон адам сабырдуу, кечиримдуу болуш керек.
- Чон адамдардын катарына кошулуу... канчалык жооптуу окшобойбу, - деди кызы санааркай.
- Эгерде адам бул жашоодон оз жолун туура таап алса, ал ырахаттуу дагы!
Кызынын конулун которгусу келдиби:
- Айтмакчы, апандын курсагы ачты. Эртеден бери иштен баш которбой отуруп, туштонгонду да унутупмун, - деди.
- Анда кеттик! - Кундой жарк этти кызы: - Атамчы? Аны да чакыралыбы?
Коп отпой учоо шаардын эн мыкты ресторандарынын биринде отурушту. Зарина экоону астыртан карайт.
" Кызык, суйуу эскирет болду бекен? " - дейт оюнда. А бирок, ал ата-энесинин ортосундагы бири-бирине туюм аркылуу агылып отуп, бири-бирине кандайдыр бир ич элжиреткен эн аяр, назик сезим жаратып турган касиет бар экенин тээ эс тарткандан туйчу. Эми да алар Заринадан тартынып, эч нерсе байкамаксан ондонуп, улуулук каада кутуп, компойгондору менен, дилдеринде бири-бирине кудум кыз-жигиттей кылыктанып, эркелеп, эркелетип турушканын коздорунон окуп атты.
- Кудай буюрса, жакында биздин Кунубуз мектепти бутот - деди атасы. - Экзамендерге даярдык кандай, кызым?
- Жакшы эле.
Озу ата-энесинин жанында антип отурганы менен, Заринанын акыл-эси Канатта болчу: " Озум баарына куноолумун! Эмнег анттим?" - деген кыз суйгонуно эч токтоосуз учуп жеткиси келип, ордунан обдула тушуп, онолуп атты. Улам-улам саатын, чонток телефонун карайт.
Ресторандан чыккан сон ата-энеси аны уйуно жеткирип коюп, оздору андан ары кетишкен. Ошондон бери Заринанын куткону- Канаттын конгуроосу.
Наташа улам чай, кофе которуп кирип атты. Зарина болсо аны ууртап да койгон жок. Демейдегидей узулуп тушуп китеп да окубады. Эки-уч курдай телефон чалса, Канат трубканы албай койду.
- Закуля суранам сенден, антпечи?- деди Наташа жалооруй. Жок дегенде чай ичсен боло, ооруп калсан кантебиз?
Жооп жок.
- Анда кел, Канатка телефон чалайын?
- Жок, жок. Чалба, Наташа!
- Зайка, ушунча да суйот бекен? - деди бир убакта Наташа сабагынан узулуп, соолуй тушкон кызгалдактай алсыздана тушкон кожойкесин аяп. - Ушундай кантип болсун?
- Апаке, сиз атамды кызганчу белениз?
Эненин журогу сезди. Кандай жооп айтса кызына женилдик апкелерин издеген апа анан:
- Албетте, балам. Суйуунун ошондой жан чыдагыс азабы болот. Сагынат, суйгон адам таарынат. Кутот, тутоот дегендей. Качан ортону ошол кызганыч, ишенбестик сыяктуу адаттар аралаганда суйуу ыйыктыгын жоготот. Суйгон адам сабырдуу, кечиримдуу болуш керек.
- Чон адамдардын катарына кошулуу... канчалык жооптуу окшобойбу, - деди кызы санааркай.
- Эгерде адам бул жашоодон оз жолун туура таап алса, ал ырахаттуу дагы!
Кызынын конулун которгусу келдиби:
- Айтмакчы, апандын курсагы ачты. Эртеден бери иштен баш которбой отуруп, туштонгонду да унутупмун, - деди.
- Анда кеттик! - Кундой жарк этти кызы: - Атамчы? Аны да чакыралыбы?
Коп отпой учоо шаардын эн мыкты ресторандарынын биринде отурушту. Зарина экоону астыртан карайт.
" Кызык, суйуу эскирет болду бекен? " - дейт оюнда. А бирок, ал ата-энесинин ортосундагы бири-бирине туюм аркылуу агылып отуп, бири-бирине кандайдыр бир ич элжиреткен эн аяр, назик сезим жаратып турган касиет бар экенин тээ эс тарткандан туйчу. Эми да алар Заринадан тартынып, эч нерсе байкамаксан ондонуп, улуулук каада кутуп, компойгондору менен, дилдеринде бири-бирине кудум кыз-жигиттей кылыктанып, эркелеп, эркелетип турушканын коздорунон окуп атты.
- Кудай буюрса, жакында биздин Кунубуз мектепти бутот - деди атасы. - Экзамендерге даярдык кандай, кызым?
- Жакшы эле.
Озу ата-энесинин жанында антип отурганы менен, Заринанын акыл-эси Канатта болчу: " Озум баарына куноолумун! Эмнег анттим?" - деген кыз суйгонуно эч токтоосуз учуп жеткиси келип, ордунан обдула тушуп, онолуп атты. Улам-улам саатын, чонток телефонун карайт.
Ресторандан чыккан сон ата-энеси аны уйуно жеткирип коюп, оздору андан ары кетишкен. Ошондон бери Заринанын куткону- Канаттын конгуроосу.
Наташа улам чай, кофе которуп кирип атты. Зарина болсо аны ууртап да койгон жок. Демейдегидей узулуп тушуп китеп да окубады. Эки-уч курдай телефон чалса, Канат трубканы албай койду.
- Закуля суранам сенден, антпечи?- деди Наташа жалооруй. Жок дегенде чай ичсен боло, ооруп калсан кантебиз?
Жооп жок.
- Анда кел, Канатка телефон чалайын?
- Жок, жок. Чалба, Наташа!
- Зайка, ушунча да суйот бекен? - деди бир убакта Наташа сабагынан узулуп, соолуй тушкон кызгалдактай алсыздана тушкон кожойкесин аяп. - Ушундай кантип болсун?
Жашообузга аттин кылбай жашайлычы,сен же мен жашап жаткан жашоо балким бирөөнүн тилегенидир.
..
#15 07 Август 2012 - 21:10
Айткандай эле туну менен Заринанын эти от менен жалын болуп, ысып-куйуп чыкты. Ансайын Наташа:
- Айтпадым беле! Ооруп каласын деп айтпадым беле?! - деп ордунда тегеренип-тегеренип кетип атты.
- Клара Досматовнаны чакырайынбы? - деди бир убакта.
- Жок, жок! - деди кожейкеси. - Апамдын тынчын албай эле коелучу?
- Эгерде дары ичпесен, анда созсуз чакырам! - деди Наташа акыры кыстап.
Ошол дарыны ичкенден кийин гана Зарина ынтыкканы басандап, денесинин табы кайтып, козу илинди.
Зарина озун жепженил, сергек сезип, куландан соо ойгонду. Жаны эле тан агарып келатыптыр. Зарина жымын этти. Аз калыптыр... Аздан сон шаар ойгонот да, адамдар каякадыр шашып, каякадыр агылышат. Алар менег кошо Зарина да жакшы коргон эн жакын, жаркын адамын коруу учун кубанып жолдо бараткан болот...
* * *
Канаттын кечээ куну кабагына кар жаап келип кулаганы Гулнаранын ансыз да убайым жеп жургон журогун ого бетер майыштырып жиберди. " Журок оорусу кармап калганбы?" деп ой санаасы чакчелекей тушкон эне:
- Канатик? - деди калтырак баскан колун уулунун мандайына коюп:
- Сага эмне болду? Врач чакыралыбы? - озун-озу аран кармап, аяр ун катты.
- Апа?- деди кайра аны соорото, алаканын ооп, - Мен эми кичинекей бала эмесмин да, ыраспы?..
Гулнара уулунун мунусунан: " Менин деле эми жеке озум гана тарта турган ой-санаа, туйшугум болот го?.." дегенди тушунуп, санаасы тына тушту.
- Кыз суйуп калган окшойсун, ээ? Айтсан?
- Айтпайм!
Мулундап тескери карап кеткен уулуна ичи элжиреп турду. Акыркы кундору уулу телефон аркылуу Зарина аттуу кыз менен суйлошконун коп байкап, ого бетер эненин чечекейи чеч.
* * *
Жылан чакпай, жылкы теппей Заринанын капысынан эле жанагы кылганы Канатка катуу тийди. Эмне кылдым? Кай жеримден жаза тайдым? - деп туну менен азаптанып туйшолгону менен жообун таба алган жок. Акыры Канаттын ою ушуга барып такалды:" Балким менден башка жакшы бироого жолуккандыр? "
Телефон чалууга канча курдай камынганы менен кайра эле Заринанын жанагы: " жек кором! Чалба экинчи!" - дегени кулагына жанырып, жыйрыла тушуп атты. Намыстанды.
А бирок кечээги чакан сценка Канатты жактырып жургон кыздар тарабынан атайын уштурулуп, экоонун мамилесине болгон кезектеги бузукулук аракеттердин бири экенин экоо тен билишкен жок.
Эрте менен уйунон эрте чыкты. Махабатына болгон энсоо, сагынычы аны шаштырып баратты. Ар кун сайын эртен менен, сабактан кийин да экоо мектептин алдынан жолугуша турган. Эмнегедир, азыр да Канат ошол жерде турду. Канчалык намыстанып, басып кеткиси келсе да антууго эрки жетпей койду. Заринанын келбей калышын ойлогондо заманасы куурулуп! .. Анда эле андан таптакыр айрылып калуучудай айласы тугонуп!.. Ангыча Заринасы келуучу тараптан ак жарык нур тогуло тушту. Канат ойлогондой, туноруп эмес - Кунго окшоп кулуп келатыптыр. Адатынча аппак кийинип алган!
" Кечир мени"- деди Заринанын сагынычка, суйууго толгон каректери. Ошол коздордо молтулдоп, шуудурумдой тунук жаш айланып кетти. " Мен сагындым, сени! Мен сенсиз бир ирмем да жашай албайт экемин... Мен эми сага таарынбайм. Мен эми сени таарынтпайм! " - деди ошол коздор. " Мен да сени сагындым, менин Зайкам!.." - деди Канаттын каректери.
- Айтпадым беле! Ооруп каласын деп айтпадым беле?! - деп ордунда тегеренип-тегеренип кетип атты.
- Клара Досматовнаны чакырайынбы? - деди бир убакта.
- Жок, жок! - деди кожейкеси. - Апамдын тынчын албай эле коелучу?
- Эгерде дары ичпесен, анда созсуз чакырам! - деди Наташа акыры кыстап.
Ошол дарыны ичкенден кийин гана Зарина ынтыкканы басандап, денесинин табы кайтып, козу илинди.
Зарина озун жепженил, сергек сезип, куландан соо ойгонду. Жаны эле тан агарып келатыптыр. Зарина жымын этти. Аз калыптыр... Аздан сон шаар ойгонот да, адамдар каякадыр шашып, каякадыр агылышат. Алар менег кошо Зарина да жакшы коргон эн жакын, жаркын адамын коруу учун кубанып жолдо бараткан болот...
* * *
Канаттын кечээ куну кабагына кар жаап келип кулаганы Гулнаранын ансыз да убайым жеп жургон журогун ого бетер майыштырып жиберди. " Журок оорусу кармап калганбы?" деп ой санаасы чакчелекей тушкон эне:
- Канатик? - деди калтырак баскан колун уулунун мандайына коюп:
- Сага эмне болду? Врач чакыралыбы? - озун-озу аран кармап, аяр ун катты.
- Апа?- деди кайра аны соорото, алаканын ооп, - Мен эми кичинекей бала эмесмин да, ыраспы?..
Гулнара уулунун мунусунан: " Менин деле эми жеке озум гана тарта турган ой-санаа, туйшугум болот го?.." дегенди тушунуп, санаасы тына тушту.
- Кыз суйуп калган окшойсун, ээ? Айтсан?
- Айтпайм!
Мулундап тескери карап кеткен уулуна ичи элжиреп турду. Акыркы кундору уулу телефон аркылуу Зарина аттуу кыз менен суйлошконун коп байкап, ого бетер эненин чечекейи чеч.
* * *
Жылан чакпай, жылкы теппей Заринанын капысынан эле жанагы кылганы Канатка катуу тийди. Эмне кылдым? Кай жеримден жаза тайдым? - деп туну менен азаптанып туйшолгону менен жообун таба алган жок. Акыры Канаттын ою ушуга барып такалды:" Балким менден башка жакшы бироого жолуккандыр? "
Телефон чалууга канча курдай камынганы менен кайра эле Заринанын жанагы: " жек кором! Чалба экинчи!" - дегени кулагына жанырып, жыйрыла тушуп атты. Намыстанды.
А бирок кечээги чакан сценка Канатты жактырып жургон кыздар тарабынан атайын уштурулуп, экоонун мамилесине болгон кезектеги бузукулук аракеттердин бири экенин экоо тен билишкен жок.
Эрте менен уйунон эрте чыкты. Махабатына болгон энсоо, сагынычы аны шаштырып баратты. Ар кун сайын эртен менен, сабактан кийин да экоо мектептин алдынан жолугуша турган. Эмнегедир, азыр да Канат ошол жерде турду. Канчалык намыстанып, басып кеткиси келсе да антууго эрки жетпей койду. Заринанын келбей калышын ойлогондо заманасы куурулуп! .. Анда эле андан таптакыр айрылып калуучудай айласы тугонуп!.. Ангыча Заринасы келуучу тараптан ак жарык нур тогуло тушту. Канат ойлогондой, туноруп эмес - Кунго окшоп кулуп келатыптыр. Адатынча аппак кийинип алган!
" Кечир мени"- деди Заринанын сагынычка, суйууго толгон каректери. Ошол коздордо молтулдоп, шуудурумдой тунук жаш айланып кетти. " Мен сагындым, сени! Мен сенсиз бир ирмем да жашай албайт экемин... Мен эми сага таарынбайм. Мен эми сени таарынтпайм! " - деди ошол коздор. " Мен да сени сагындым, менин Зайкам!.." - деди Канаттын каректери.
Жашообузга аттин кылбай жашайлычы,сен же мен жашап жаткан жашоо балким бирөөнүн тилегенидир.
..
#16 07 Август 2012 - 21:55
Ошондон коп отпой эле Зарина орто мектепти аяктап, Кыргызстандагы Америка университетинин психология факультетине отту.
Бугун анын студенттик аудиторияда отурганына эки эле кун болду. Зарина университеттен чыгып эле бет мандайында гул кучактап, кулуп турган Канатты корду. Канаты жузунон суйуп, бир кучак роза сунду:
- Туулган кунун менен, менин Кунум!
- Рахмат, - назданып эркелей калды кыз.
Коргон жандын коз кумарын кандырып, бири-бирине куп жарашкан эки жаш Эркиндик бульварын аралап, бактылуу баратышты.
Кун дыбырттап жаап кирди.
- Кеттик! - Канат Заринаны колдон алып, жол жээгинде тизилген таксилерди коздой чуркады.
- Панорамага, байке! - деди ал туш келген эле таксинин эшигин ачып.
Алар тоону беттеп баратышты.
Панорамадан кечки Бишкек алаканга салгандай эн эле кооз , даана корунуп турду. Алар юул жерге келгенде жамгыр да басандап, аба тазарып, табият ого бетер коркуно чыга тушкон.
- Кандай керемет!- деди бийиктен ылдыйды карай коз жиберип, тунку шамдары жанып, жаркыраган калаага суктана караган кыз.
- Зарина, кел экообуз бири-бирибизге: " Эч качан, эч качан айрылышпайбыз" деп ант беребиз, - деди Канат капысынан эле.
- Кел! - деди Зарина токтоосуз кубаттап.
- О, улуу тоолор! - Канат канатын жая, тоолорго тегерене карады. - Ар бир кунум, атугул бут омурум, менин суйуум Заринама гана арналат деп, озунорду кубо кылып чын дилимден ашыгыма ант берем!
- Сага болгон аруу махабатымды ар убак таза сактап, бут омурумду, озумду сага гана арнаймын деп ант беремин, асылым! - деди кыз да жигиттин мойнуна колдорун орой.
Суйгонун озунл имере тартып, ичи элжиреген улан аны бугун биринчи жолу ыпысык эриндеринен опту да таптак которуп алып ресторанга киришти. Ошол куну Канат Заринага чонтогундо " К " деген тамгасы бар, коп балалуу аппапак мамалак белек кылды.
Айткандайле, андан кийин бул мамалак кыздын боор эти менен тен буткондой, басса-турса, уктаса да колунан тушпогон эн суйуктуу буюмуна айланды. Атугул, белекке келген алтын, кумуш, акак жасалгалар, не бир кымбат, укмуштуудай кийим-кечектер ага бир тен, бул белек бир тен эле!
- Ой-ий! Кандай жакшынакай? ! Кандай аппак? - деген кыз белекти колуна алганда жаш баладай кубанып.
- Балдары да аябай жакшынакай, анан калса коп экен...
- Биз да кийин ошондой коп балалуу болобуз, жаным...
Жуп-жумшак, барпайган ак мамалактын чонтогунон Зарина " К " тамгасын таап алганда:
- Ал - мен!- деди Канат адатынча тамаша-чындан. - Мен ар дайым ошентип, сенин журогундо жургум келет?!.
Канат белегинин сырларын ошентип чечмелеп, Зарина болсо аны омурунун акырына чейин озуно ыйык тутуп, козунун кош карегиндей сактап, кастарлап журду...
Бугун анын студенттик аудиторияда отурганына эки эле кун болду. Зарина университеттен чыгып эле бет мандайында гул кучактап, кулуп турган Канатты корду. Канаты жузунон суйуп, бир кучак роза сунду:
- Туулган кунун менен, менин Кунум!
- Рахмат, - назданып эркелей калды кыз.
Коргон жандын коз кумарын кандырып, бири-бирине куп жарашкан эки жаш Эркиндик бульварын аралап, бактылуу баратышты.
Кун дыбырттап жаап кирди.
- Кеттик! - Канат Заринаны колдон алып, жол жээгинде тизилген таксилерди коздой чуркады.
- Панорамага, байке! - деди ал туш келген эле таксинин эшигин ачып.
Алар тоону беттеп баратышты.
Панорамадан кечки Бишкек алаканга салгандай эн эле кооз , даана корунуп турду. Алар юул жерге келгенде жамгыр да басандап, аба тазарып, табият ого бетер коркуно чыга тушкон.
- Кандай керемет!- деди бийиктен ылдыйды карай коз жиберип, тунку шамдары жанып, жаркыраган калаага суктана караган кыз.
- Зарина, кел экообуз бири-бирибизге: " Эч качан, эч качан айрылышпайбыз" деп ант беребиз, - деди Канат капысынан эле.
- Кел! - деди Зарина токтоосуз кубаттап.
- О, улуу тоолор! - Канат канатын жая, тоолорго тегерене карады. - Ар бир кунум, атугул бут омурум, менин суйуум Заринама гана арналат деп, озунорду кубо кылып чын дилимден ашыгыма ант берем!
- Сага болгон аруу махабатымды ар убак таза сактап, бут омурумду, озумду сага гана арнаймын деп ант беремин, асылым! - деди кыз да жигиттин мойнуна колдорун орой.
Суйгонун озунл имере тартып, ичи элжиреген улан аны бугун биринчи жолу ыпысык эриндеринен опту да таптак которуп алып ресторанга киришти. Ошол куну Канат Заринага чонтогундо " К " деген тамгасы бар, коп балалуу аппапак мамалак белек кылды.
Айткандайле, андан кийин бул мамалак кыздын боор эти менен тен буткондой, басса-турса, уктаса да колунан тушпогон эн суйуктуу буюмуна айланды. Атугул, белекке келген алтын, кумуш, акак жасалгалар, не бир кымбат, укмуштуудай кийим-кечектер ага бир тен, бул белек бир тен эле!
- Ой-ий! Кандай жакшынакай? ! Кандай аппак? - деген кыз белекти колуна алганда жаш баладай кубанып.
- Балдары да аябай жакшынакай, анан калса коп экен...
- Биз да кийин ошондой коп балалуу болобуз, жаным...
Жуп-жумшак, барпайган ак мамалактын чонтогунон Зарина " К " тамгасын таап алганда:
- Ал - мен!- деди Канат адатынча тамаша-чындан. - Мен ар дайым ошентип, сенин журогундо жургум келет?!.
Канат белегинин сырларын ошентип чечмелеп, Зарина болсо аны омурунун акырына чейин озуно ыйык тутуп, козунун кош карегиндей сактап, кастарлап журду...
Жашообузга аттин кылбай жашайлычы,сен же мен жашап жаткан жашоо балким бирөөнүн тилегенидир.
..
#17 09 Август 2012 - 01:27
* * *
Кеч куз. Ноябрдын жыйырма бири болчу. Канат али уйкусунан ойгоно электе Зарина телефон чалып, мырзасын туулган куну менен куттуктады.
- Бугун биздикине келесинби? - деди Канат. Апамдар менен тааныштырам.
Саамга буйдала калган кыз:
- Жандилим менен бармакмын. Бирок, уят го, - деди.
- Эмнеге уят?
- Кыз бала кошогого киргиче, жигиттин босогосун аттабайт дейт.
- Ким дейт?
- Чон апам, таянем. Апам да ошентет.
- Эч нерсе эмес! - Тамашалады Канат. - Керек болсо апама айтып кошогону деле тартьырып коём.
- Келесоом десе. - Каткырып кулду кыз. - Сени деген али мектептин окуучусу деп коёт.
- Эх! - деди Канат тамаша-чындан улутунуп.
- Зарина, - деди анан эсине бир нерсе тушо калгандай шашып, - суйунчу, Зарина! Бугундон тартып, экообуздун автомашинабыз бар! Ву-у-у!..
Канат оозу менен машина айдап койду.
- Ура-а! - так секирди кыз. - Куттуктайм, Канат!
Айткандай эле туштон кийин Канат университетке машина айдап келди да, Заринага эшикте кутуп турганын кабарлады. Ансыз да ашыгынын туулган куну ой-санаасын алагды кылып, аран отурган кыз лекция бутоору менен эшикке атып чыкты. Демейдегиден башкача сулуу болуп, аппак койнок, кара пиджак кийип, галстук тагынган Канат жалтыраган жапжаны машинага жолонуп, кутуп туруптур. Зарина учуп жетип эле жигитине бой урду. Кучактап, жузунон суйду:
- Туулган кунун менен! Анан да аргымагыныз кут болсун мырза! Ырас эле эн сонун, жакшынакай экен.
- Отурунуз, улуу урматтуу ак суйуумдун ханышасы, - Канат машинанын алдынкы эшигин ачты:
- Сиздин ордунуз бугундон тартып, сизди чыдамсыздык менен кутот.
- Оо! Кандай жагымдуу, жанга тынч... - Зарина отурган сон ушинтти. - Ылайым эле сага кызмат кылган ак жолтой дооту болсун, кымбатым!
Канча бир убакытка чейин сейилдеп журушуп, кечкурун шаарга киришти.
Кеч куз. Ноябрдын жыйырма бири болчу. Канат али уйкусунан ойгоно электе Зарина телефон чалып, мырзасын туулган куну менен куттуктады.
- Бугун биздикине келесинби? - деди Канат. Апамдар менен тааныштырам.
Саамга буйдала калган кыз:
- Жандилим менен бармакмын. Бирок, уят го, - деди.
- Эмнеге уят?
- Кыз бала кошогого киргиче, жигиттин босогосун аттабайт дейт.
- Ким дейт?
- Чон апам, таянем. Апам да ошентет.
- Эч нерсе эмес! - Тамашалады Канат. - Керек болсо апама айтып кошогону деле тартьырып коём.
- Келесоом десе. - Каткырып кулду кыз. - Сени деген али мектептин окуучусу деп коёт.
- Эх! - деди Канат тамаша-чындан улутунуп.
- Зарина, - деди анан эсине бир нерсе тушо калгандай шашып, - суйунчу, Зарина! Бугундон тартып, экообуздун автомашинабыз бар! Ву-у-у!..
Канат оозу менен машина айдап койду.
- Ура-а! - так секирди кыз. - Куттуктайм, Канат!
Айткандай эле туштон кийин Канат университетке машина айдап келди да, Заринага эшикте кутуп турганын кабарлады. Ансыз да ашыгынын туулган куну ой-санаасын алагды кылып, аран отурган кыз лекция бутоору менен эшикке атып чыкты. Демейдегиден башкача сулуу болуп, аппак койнок, кара пиджак кийип, галстук тагынган Канат жалтыраган жапжаны машинага жолонуп, кутуп туруптур. Зарина учуп жетип эле жигитине бой урду. Кучактап, жузунон суйду:
- Туулган кунун менен! Анан да аргымагыныз кут болсун мырза! Ырас эле эн сонун, жакшынакай экен.
- Отурунуз, улуу урматтуу ак суйуумдун ханышасы, - Канат машинанын алдынкы эшигин ачты:
- Сиздин ордунуз бугундон тартып, сизди чыдамсыздык менен кутот.
- Оо! Кандай жагымдуу, жанга тынч... - Зарина отурган сон ушинтти. - Ылайым эле сага кызмат кылган ак жолтой дооту болсун, кымбатым!
Канча бир убакытка чейин сейилдеп журушуп, кечкурун шаарга киришти.
Жашообузга аттин кылбай жашайлычы,сен же мен жашап жаткан жашоо балким бирөөнүн тилегенидир.
..
#18 09 Август 2012 - 02:16
- А эгер... апам туура эмес корсочу?. - деди Зарина уйго киреберерде кумонсуй.
- Эмнеге? Сен болок-ботон жакка эмес, менин уйумо барасын да.
- Билбейм, суранып коройун, - деди кыз.
Бугун Канаттын туулган куну экенин Заринанын ата-энеси билчу. Акыркы ар жыл сайын Канатка эмне белек алганын апасына айтчу. Бирок Канаттын уйуно баруу жонундо бир да жолу кеп болгон эмес.
- Наташа, Канатты коруп журосунбу? Кандай бала экен? - деген бир жолу Клара апа.
- Каяктан? - дейт Наташа, - коройун дегенде эки козум торт. Аныныз ал тургай эшиктин конгуроосуна да жакын жолобойт. Тээ алда кайда туруп алып телефон чалат да: " Закуля, мен келдим", - дейт.
Канаттын тарбия коргон тартиптуу, адептуу улан экенин ошондон улам баамдап, алардын ашепкеси жок аруу махабатына эненин ичи жылычу.
- Уйго Зарина озу эле кирди.
- Апаке? - деди бир топтон кийин кынырыла.
- Эмне болду? - деди эне бир нерсе айта албай атканын билгендей. - Бир нерсе керекпи?
Кыз унчуккан жок. Тек гана каректерин жалжылдата кулуп койду.
- Заринка, журучу озубузчо суйлошуп келели, - деди.
- Апуля, Канат туулган кунуно, уйуно чакырып атат, - деди аркы уйго киргенде Зарина атасына угузбай.
- Барайын дейсинби? - Эне кайра озунон сурады.
- А баса, суйунчу апа. Канат машиналуу болуптур- деди жооп бериштин ордуна суйунчулоп. - Туулган кунундо ата-энеси белек кылышыптыр. Эшикте турат, карасаныз...
Терезеден сыртка коз жиберген эне:
- Кут болсун! - деп анан:
- Бирок, сенин барганын туура эмес болуп калат го. Анын устуно, ал уйдо улуу адам турат эмеспи. Сооронбай Жусуевичти бутундой эл-журт сыйлап, ыйбаа кылат, - деди.
- Канат мага таарынат го, ага анда сиз айтынызчы?
- Макул, - бул баланы корууго канчадан бери ынтызар болуп жургон эне шыр кетти. - Уйго кир дечи.
Зарина конгуроо кылгандан коп отпой эле Канат босогодо турду:
- Келе гой, - деди эне кире бериштеги ыманы ысык, жылдыздуу уланга ичи жылып, - туулган кунун менен!
- Рахмат, - деп келген жонун унутуп койгондой, кеп таппай кайсактай тушкон балага эне озу жардамдашып ийди:
- Каякка баралы дединер эле?
- Уйго, - шашып кеткен уландын оозуна кайдан-жайдан ушул келе калды:
- Эки эле саатка уруксат бересизби? Атам-апамдар бут кутуп атышты эле. Аларга Заринаны апкелем деп айтып койгом.
Канаттын " эки эле саат" дегени энени жибиттиби, же улуу кишилердин кутуп атышканын ойлодубу, а балким ушул убакта уялып, ыйбаа кылган балага боору ачыдыбы:
- Болуптур, - деди эне шыр кетип, - а бирок эки сааттан кийин кызым уйдо болсун!
- Рахмат! Рахмат сизге! Чон рахмат! - деген Канат Заринасын жетелеп, кайра айнып кетуучудон бетер шашып кетти.
Айткандай эле аларды кутуп атышыптыр. Илберинки, уян, суйкумдуу кызга ата-энелердин ичи элжиреп, жактырып отурушту. Айрыкча Шааркул апанын чечекейи чеч. Балдарынын кимисине экенин озу да билбей, жалынып-жалбара эле берди.
- Эмнеге? Сен болок-ботон жакка эмес, менин уйумо барасын да.
- Билбейм, суранып коройун, - деди кыз.
Бугун Канаттын туулган куну экенин Заринанын ата-энеси билчу. Акыркы ар жыл сайын Канатка эмне белек алганын апасына айтчу. Бирок Канаттын уйуно баруу жонундо бир да жолу кеп болгон эмес.
- Наташа, Канатты коруп журосунбу? Кандай бала экен? - деген бир жолу Клара апа.
- Каяктан? - дейт Наташа, - коройун дегенде эки козум торт. Аныныз ал тургай эшиктин конгуроосуна да жакын жолобойт. Тээ алда кайда туруп алып телефон чалат да: " Закуля, мен келдим", - дейт.
Канаттын тарбия коргон тартиптуу, адептуу улан экенин ошондон улам баамдап, алардын ашепкеси жок аруу махабатына эненин ичи жылычу.
- Уйго Зарина озу эле кирди.
- Апаке? - деди бир топтон кийин кынырыла.
- Эмне болду? - деди эне бир нерсе айта албай атканын билгендей. - Бир нерсе керекпи?
Кыз унчуккан жок. Тек гана каректерин жалжылдата кулуп койду.
- Заринка, журучу озубузчо суйлошуп келели, - деди.
- Апуля, Канат туулган кунуно, уйуно чакырып атат, - деди аркы уйго киргенде Зарина атасына угузбай.
- Барайын дейсинби? - Эне кайра озунон сурады.
- А баса, суйунчу апа. Канат машиналуу болуптур- деди жооп бериштин ордуна суйунчулоп. - Туулган кунундо ата-энеси белек кылышыптыр. Эшикте турат, карасаныз...
Терезеден сыртка коз жиберген эне:
- Кут болсун! - деп анан:
- Бирок, сенин барганын туура эмес болуп калат го. Анын устуно, ал уйдо улуу адам турат эмеспи. Сооронбай Жусуевичти бутундой эл-журт сыйлап, ыйбаа кылат, - деди.
- Канат мага таарынат го, ага анда сиз айтынызчы?
- Макул, - бул баланы корууго канчадан бери ынтызар болуп жургон эне шыр кетти. - Уйго кир дечи.
Зарина конгуроо кылгандан коп отпой эле Канат босогодо турду:
- Келе гой, - деди эне кире бериштеги ыманы ысык, жылдыздуу уланга ичи жылып, - туулган кунун менен!
- Рахмат, - деп келген жонун унутуп койгондой, кеп таппай кайсактай тушкон балага эне озу жардамдашып ийди:
- Каякка баралы дединер эле?
- Уйго, - шашып кеткен уландын оозуна кайдан-жайдан ушул келе калды:
- Эки эле саатка уруксат бересизби? Атам-апамдар бут кутуп атышты эле. Аларга Заринаны апкелем деп айтып койгом.
Канаттын " эки эле саат" дегени энени жибиттиби, же улуу кишилердин кутуп атышканын ойлодубу, а балким ушул убакта уялып, ыйбаа кылган балага боору ачыдыбы:
- Болуптур, - деди эне шыр кетип, - а бирок эки сааттан кийин кызым уйдо болсун!
- Рахмат! Рахмат сизге! Чон рахмат! - деген Канат Заринасын жетелеп, кайра айнып кетуучудон бетер шашып кетти.
Айткандай эле аларды кутуп атышыптыр. Илберинки, уян, суйкумдуу кызга ата-энелердин ичи элжиреп, жактырып отурушту. Айрыкча Шааркул апанын чечекейи чеч. Балдарынын кимисине экенин озу да билбей, жалынып-жалбара эле берди.
Жашообузга аттин кылбай жашайлычы,сен же мен жашап жаткан жашоо балким бирөөнүн тилегенидир.
..
#19 10 Август 2012 - 22:15
Шаардын чон кочолорунун биринде кыз айдаган кып-кызыл Хундай баратты. Сонунан калбай, курон тустуу Мазда келатат. Кыз улам караандатпай кеткени менен светофордо тигил да улам тенеле тушуп атты.
Бул жашоодо акыл оорутмай, кол жоорутпай, женил оокатты коздогон, ыпылас ойлогон адамдардын бар экени кандай окунучтуу?! Кызык мындайлар суйот болду бекен? Алар суйуунун бар экенине ишенишпесе да керек. Кандай бактысыздар? ..
Ушинтип ойго батып кеткен кыз аз жерден светофордун кызыл жарыгын корбой кала жаздаптыр. " Кайдагы бироолор учун кейийм? Андан коро..." - деп Канатка кайра дагы телефон чалды. Эмнегедир Канат трубканы которгон жок. Айрыкча озун студент болгону кадыресе салмактуу сезе тушкон кыз, суйгонунун али мектеп партасында отурганын элестете " бырс " кулуп, конулу да ачылып кетти.
Ангыча, кайра да жанаша тушкон Маздадагылар олуп-тирилип " пипилдетип ", ырсактап, кол булгалап кыйкырып атышты. Зарина ансайын авторадиону чонойтуп койду.
Деги эле машиналуу болгондон бери Зарина мындайларды коп корду. Эмнегедир, артынан калбай ашыктыгын билдирген жигиттер да абалкыдан эки-уч эсеге арбып кетти.
Капысанын сокур ичеги болуп, ооруканага жатып чыкканында башын куттуктап, ата-энеси ага ушул " жоргону " тартуу кылышкан. Спорттук улгудогу ушул дооту Заринанын озуно да абдан жагып, куп жарашты да калды.
Асанбайга кире берерде Зарина тигилерди адаштырып, рулду чукул бурду да, коп уйлорду аралап, чымын-куюн болуп кирип кетти.
- Канат чалган жокпу?- уйго кирип эле ушинтип сурады. Чалбаптыр.
Тигилерди терезеден коргон Наташа:
- Зайка бул туру сууктар кайдан илээшип журот? - деди.
Наташа айткандай булар ага жана автозаправкадан " илээшкен ".
- Эй карагыла! Машинасы да, озу да укмуш экен, ыя? " Масло " окшобойбу? - Ага удаа токтогон машинадан бироо ушинтип кыйкырды.
Бул жашоодо акыл оорутмай, кол жоорутпай, женил оокатты коздогон, ыпылас ойлогон адамдардын бар экени кандай окунучтуу?! Кызык мындайлар суйот болду бекен? Алар суйуунун бар экенине ишенишпесе да керек. Кандай бактысыздар? ..
Ушинтип ойго батып кеткен кыз аз жерден светофордун кызыл жарыгын корбой кала жаздаптыр. " Кайдагы бироолор учун кейийм? Андан коро..." - деп Канатка кайра дагы телефон чалды. Эмнегедир Канат трубканы которгон жок. Айрыкча озун студент болгону кадыресе салмактуу сезе тушкон кыз, суйгонунун али мектеп партасында отурганын элестете " бырс " кулуп, конулу да ачылып кетти.
Ангыча, кайра да жанаша тушкон Маздадагылар олуп-тирилип " пипилдетип ", ырсактап, кол булгалап кыйкырып атышты. Зарина ансайын авторадиону чонойтуп койду.
Деги эле машиналуу болгондон бери Зарина мындайларды коп корду. Эмнегедир, артынан калбай ашыктыгын билдирген жигиттер да абалкыдан эки-уч эсеге арбып кетти.
Капысанын сокур ичеги болуп, ооруканага жатып чыкканында башын куттуктап, ата-энеси ага ушул " жоргону " тартуу кылышкан. Спорттук улгудогу ушул дооту Заринанын озуно да абдан жагып, куп жарашты да калды.
Асанбайга кире берерде Зарина тигилерди адаштырып, рулду чукул бурду да, коп уйлорду аралап, чымын-куюн болуп кирип кетти.
- Канат чалган жокпу?- уйго кирип эле ушинтип сурады. Чалбаптыр.
Тигилерди терезеден коргон Наташа:
- Зайка бул туру сууктар кайдан илээшип журот? - деди.
Наташа айткандай булар ага жана автозаправкадан " илээшкен ".
- Эй карагыла! Машинасы да, озу да укмуш экен, ыя? " Масло " окшобойбу? - Ага удаа токтогон машинадан бироо ушинтип кыйкырды.
Жашообузга аттин кылбай жашайлычы,сен же мен жашап жаткан жашоо балким бирөөнүн тилегенидир.
..
#20 11 Август 2012 - 01:02
Алдыда отурган беркилерге караганда токтоорок, коздору копту коргондой суз, олбурлуусу артына кылчайып, акшыя бир карап койду эле тигил тилин жутуп алгандай тим отуруп калды. Аны байкай койгон сары, жымшыйган жигит:
- Шеф, - деди жарматтана, - озуно ылайык пери экен, а? Кандай дейсин?
Ансыз да аппак кийимчен ошол кызды карап, анкайып отурган " шефине " жага бербей калды окшойт:
- Кеттик! - деп журуп кетип аткан Хундайдын артынан башын ийкеди.
* * *
Уйго кирип эле Канатка телефон чалган кыздын ындыны сууду. Канат чонток телефонун очуруп коюптур.
- Анын эмнеси бар экен, Зарина уйуно чалбайсынбы? - деди Наташа. - Же барып келбейсинби?
Озу да ошону ойлоп, журогу опкоолжуп турган кыз шыр кетти.
Тундо уктап атса, ким бироо анын койнунан Канат берген мамалакты акырын сууруп алып кетип атыптыр. Бакырып ыйлап тура калса тушу экен. Мамалагы корсо жерге тушуп кеткен экен.
Айткандай эле, Канат катуу ооруп тошокто экен. Ата-энеси урпойуп, заманалары куурулуп, дарыгерлер туш-туштан тегеректеп атышыптыр. Заринага эшикти Гулнара ачты. Эки козу тоодой болуп, ыйлаган туру бар.
- Саламатсызбы? - деди кыз ынгайсыздана.
- Кел, келе гой, - деди эне. - Кире гой.
Зарина кирсемби, кирбесемби деп ойлонгуча:
- Канат ооруп атат, - деди жигиттин апасы. - Келгенин жакшы болбодубу. Сага чалайын деп аттым эле...
Эне кызды ээрчитип Канаттын болмосуно алып келди. Канат коздорун жумуп жатыптыр. Зарина жакын келип, керебеттин жанындагы отургучка отурду да, Канаттын алсыз колдорун колуна алып, энкейип жузунон опту. Жагымдуу, тааныш алакандар, ып-ысык жумшак эриндер Канатты уйкудан ойготкондой, бири-бирине бекем чапталышкан кирпиктерин аранжан которуп, козун ачты.
- Канат? Канатик?.. - кыздын шыбыры ый аралаш дир-дир этти.
- Мен сени суйом, Канат. Мен сенсиз жашай албайм. Турчу, Канат?
Канаттын он ууртунда кулумсуроо пайда болгонсуду. Аны коруп, бери жакта тургандар да бир аз жандана тушушту да, болмодо коп отпой экоо эле калышты.
- Зайка, - деди Канат кеберсийтушкон эриндерин алсыз кыбыратып.
- Мен угуп атам, - деди кыз коз жашын аарчып. Бир нерсе айткысы келип, бирок ошого дарманы жетпей аткандай шалдая тушуп анан:
- Кетпечи? - деди.
- Келесоом менин! - кыз адатынча эркелетип, мунайым кулумсуроду. - Кубаласан да кетпейм жаным.
Айткандай эле, Зарина келгенден тартып Канаттын абалы оноло баштады. Эки-уч кун кыз Канаттын жанынан карыш жылбай отурду. Чындап эле сакая тушкон жигит суйгонунун колунан эркелеп дары ичип, тамак жеп, кайсы бир кун эле куландан сопсоо болуп, так секирип туруп кетти.
- Сен менин журогумдун дарысысын, менин Кунум! - деди ошол танда устуно уйрулуп тушкон суйуктуусуно эбедейи эзиле эркелеп да, эркелетип...
- Шеф, - деди жарматтана, - озуно ылайык пери экен, а? Кандай дейсин?
Ансыз да аппак кийимчен ошол кызды карап, анкайып отурган " шефине " жага бербей калды окшойт:
- Кеттик! - деп журуп кетип аткан Хундайдын артынан башын ийкеди.
* * *
Уйго кирип эле Канатка телефон чалган кыздын ындыны сууду. Канат чонток телефонун очуруп коюптур.
- Анын эмнеси бар экен, Зарина уйуно чалбайсынбы? - деди Наташа. - Же барып келбейсинби?
Озу да ошону ойлоп, журогу опкоолжуп турган кыз шыр кетти.
Тундо уктап атса, ким бироо анын койнунан Канат берген мамалакты акырын сууруп алып кетип атыптыр. Бакырып ыйлап тура калса тушу экен. Мамалагы корсо жерге тушуп кеткен экен.
Айткандай эле, Канат катуу ооруп тошокто экен. Ата-энеси урпойуп, заманалары куурулуп, дарыгерлер туш-туштан тегеректеп атышыптыр. Заринага эшикти Гулнара ачты. Эки козу тоодой болуп, ыйлаган туру бар.
- Саламатсызбы? - деди кыз ынгайсыздана.
- Кел, келе гой, - деди эне. - Кире гой.
Зарина кирсемби, кирбесемби деп ойлонгуча:
- Канат ооруп атат, - деди жигиттин апасы. - Келгенин жакшы болбодубу. Сага чалайын деп аттым эле...
Эне кызды ээрчитип Канаттын болмосуно алып келди. Канат коздорун жумуп жатыптыр. Зарина жакын келип, керебеттин жанындагы отургучка отурду да, Канаттын алсыз колдорун колуна алып, энкейип жузунон опту. Жагымдуу, тааныш алакандар, ып-ысык жумшак эриндер Канатты уйкудан ойготкондой, бири-бирине бекем чапталышкан кирпиктерин аранжан которуп, козун ачты.
- Канат? Канатик?.. - кыздын шыбыры ый аралаш дир-дир этти.
- Мен сени суйом, Канат. Мен сенсиз жашай албайм. Турчу, Канат?
Канаттын он ууртунда кулумсуроо пайда болгонсуду. Аны коруп, бери жакта тургандар да бир аз жандана тушушту да, болмодо коп отпой экоо эле калышты.
- Зайка, - деди Канат кеберсийтушкон эриндерин алсыз кыбыратып.
- Мен угуп атам, - деди кыз коз жашын аарчып. Бир нерсе айткысы келип, бирок ошого дарманы жетпей аткандай шалдая тушуп анан:
- Кетпечи? - деди.
- Келесоом менин! - кыз адатынча эркелетип, мунайым кулумсуроду. - Кубаласан да кетпейм жаным.
Айткандай эле, Зарина келгенден тартып Канаттын абалы оноло баштады. Эки-уч кун кыз Канаттын жанынан карыш жылбай отурду. Чындап эле сакая тушкон жигит суйгонунун колунан эркелеп дары ичип, тамак жеп, кайсы бир кун эле куландан сопсоо болуп, так секирип туруп кетти.
- Сен менин журогумдун дарысысын, менин Кунум! - деди ошол танда устуно уйрулуп тушкон суйуктуусуно эбедейи эзиле эркелеп да, эркелетип...
Жашообузга аттин кылбай жашайлычы,сен же мен жашап жаткан жашоо балким бирөөнүн тилегенидир.
..
- (4 бет)
-
- 1
- 2
- 3
- →
- Акыркы бет »