[Dimedra]

Олуктор ойгонот.

(Детектив- криминал).

Автор- Dimedra

-Биз албетте бир аргасын табабыз дечи, маселе сенде, канча пайыз кепилдик бересин?
-100 пайыз.
-Эгер аткара албасанчы?
-мени камакка алууга эч качан кеч эмес, азыр да алдынарда турам. Бирок окунуп каласынарбы дейм мага мумкунчулук бербегенинер учун. Маалым озунор бутуро албайсынар, муну кандайдыр бир денгээлде келишим деп койсо да болчуудай.
-талашсыз сен акылдуусун, кучтуусун да оз чойрондо, бирок билгин сени менен келишим тузчуу мен эмес.
-силер жакшы билесинер мен азыр башка жол тута турган абалда эмесмин. Качып кетчуу мен эмес, таппай калчуу силер эмес. Силер озунор каалабаган учурда гана таппайсынар, эгер кааласанар ЦРУну жолдо калтырасынар, тууган урук, дос чар менен кыргызчылык кылып отуруп табасынар го чиркин.
-кирип келе жатканыбызда Жан Адам коргон жок, аягына чейин ушундай болушу керек, деп ордунан туруп терезеге бурулду улуу тергоочу майор Каныбек Алиевич, кылмышкердин болмодон чыгып кетуусуно мумкундук жаратып. Алмаз муну илгиртпей тушунду, ыкчам ордунан туруп баратып оозго жеткенде токтоп калды бир деме айткысы келдиби, бирок 10 секунддай туруп кайра артына бурулбастан ундобой каалганы ачып чыгып кетти.
Улуу тергоочу ордуна келип отуруп колундагы калемин столго тынымсыз ура берди, андан чыккан такылдаган унду ОЗУ укпай жаткандай, коздору терендеп ОЗУ бул жерде отурганы менен ою кайдадыр алыстарда эле. Каныбек Алиевичтин мындай абалда болушун биринчи коруп турган мен тан калбай койгон жокмун. Адамдардын оюн окуганды жакшы коргон жаным анын оюн окууга кыйла эле аракет кылып козуно тигилгеним менен эч нерсе коро албадым. Андагы муздактыкты байкап суроо берууго да батына албай отурдум.

-Азыркы Адам Ким экенин билесинби?
Алиевичтин бул кутуусуз суроосунан чочуп какап да кеттим.
-Албетте, бул Крим чойродо Авангард деген ат менен белгилуу болгон уюшулган кылмыштуу топту жетектеген. .. деп созумду бутуро электе Алиевич жетип келип колу менен оозумду басты.
-кимди айтып жатасын.
Анын бул суроосуна тушунбой коздорумду жалдыратып гана туруп бердим.
-кимди айтып жатасын, дешин керек болчу. Азыр эле коз алдында болгон суйлошууну укпадынбы, анын бул жерде болгонун эч Ким коргон да билген да жок, сен эч кимдин оордунда ойнойсун тушундунбу?
Бул создордун бирин тушунбосом да баш ийкеп тушунгон адам болуп койдум.
Ангыча каалга такылдап кылмыш иликтоо болумунун жетекчиси Асылбек Касымов кирип калды.
-эмне менен алексин?
-кел Асыл, силерден жанылык кутуп отурам.
-биздин балдар аны таппай жатышат, кумга сингендей жок, эми ал ОЗУ каалабаса корунбойт да, бирок чек арадан сыртка чыга элек.
-же азыр чыгып баратат.
-балким эчаак Америкада, анын биз билбеген канча жузу бар да канча паспорту бар.
-тушунуктуу, журу согуш- согуш менен туштонуу убагында болуу керек, деп каткыра кулуп экоо болмодон чыгып кетишти.
Мен болмодо жалгыз калып тушунон ойгонгон адамдай эч нерсеге тушунбой отуруп калдым. Эки жаагыма алмак салмак чаап корсом ооруткандай, демек тушум эмес, анда неге баары мени корбогондой мамиле жасашат, азыр эле чыгып кеткен Алиевичтин "кими" атын атоодон да коркуп турам, мен жакты карап да койбой болмодо Алиевичтен башка эч Ким жок сынары суйлоп отурса, Эми мунусу мен жакты бир карап салам да берип койбойт. Алар го мейли, Алиевич кантет, мени да жур деп койсо мен бармак деле эмесмин, эки доонун ортосуна кымчылып тамактана да албасам керек, кашыкты которуп оозумду таппай. Алиевич айткан эч Кими болдум да калдым.

[Dimedra]

Туруп улуу тергоочунун столуна жакын бардым, устундо бир "дело" ачык калыптыр, карасам Арыков Алмаз Маматовичке таандык экен, кызыгып окуй баштадым. Бул адамды буга чейин деле таанычуумун, ушул чойродо иштегенден кийин. Бирок мынчалык эмес, чынында кылмыш тарыхы жокко эсе экен. Биздей жонокой олуучулорго арстандай эле коргозуп суроттошоор эле да. Корсо бир гана жолу соттолуп, анда да женил жаза берилип сырткы козомолдо болуптур, анан эмне эле доодой коро беришет, Крим чойродо да аброю кучтуу, деп озумчо ойлонуп койдум. А менин билишимче ал чойродо аброй топтоо жонокой иш эмес, спорт менен байланышы бар экени чындык бирок бул аздык кылмак деп койдум. Анын "делосун" ордуна коюп, мен да тамактанып келишке чыгып бир саат отуп отпой кайра келгем, Алиевич ордунда бир демелерди чиймелеп отурган экен, башын кагаздан которбогон абалында,
-кайда журосун? Деди.
-тамактанып келдим.
-сага Ким уруксат берди?
Тамактаныш учун да уруксат алуум керекпи, деп ойлоп тушунуксуз абалга келе туштум.
-бул жер сага Нарындын кен жайлоосу эмес, каалаган нерсенди кармап каалаганда чыгып кете бергендей.
-мен, сиз, мен... кечирин дедим буйдалып аран.
-мен уруксат бербесем дем албашын керек.
-жарайт.
-Алмаздын кылмыш тарыхы жактыбы? Менин уруксатымсыз эле окуп болупсун.
-мен элестеткендей эмес экен, суроолор коп жаралгыдай дедим.
-кандай суроо? Эмнелерди элестетип журосун?
-анын тарыхы бай болсо керек дегем.
-тарыхы такыр жок болмок Эгер жаштык кылбаганда, бирок бул жакшы жардам Берди ага, мыйзам уруусу боло албаса дагы Крим чойродо оз Адам болууга жол ачкан.
-мунун кереги бар беле?
-Баатыр иним сен чындап эле ушундай ойлойсонбу же жон эле мени сынап жатасынбы?
-кандай?
-Крим чойрону каалабаган деп.
-жок, туура эмес тушунуп алдыныз, ал чойрого кириш учун созсуз тарых тузушу керек беле.
-ойлондурчуу суроо экен. Билген бир ысымынды айтчы Крим чойродон, мен анын "делосун" котороюн архивден, Эгер таппасам ошол адамга жолугушууга барам, кантип ал чойрого аралашып калганын сурайм.
-айтайын, Санжар, Расул, белгилуу Баян, Дуйшон.
-учоо олук бироо тируу, олукторго бара албайм дечи, бирок Алар деген спорт менен алышып жургондор да, деди тамаша аралаштыра.
-Алмаз да алардан кем калбаган спортчу.
-тигилерин Крим чойрого кирбеген.
-Эгер алардын да кылмыштуу топту жетектегенин эске албаганыбызда ээ?

[Dimedra]

-сен алардын кылмыштуу тобун билесинби?
-сиз Алмаздын тобун билгендей эле.
-эмне дегени турасын?
-сиз анын тобу бар экенин билесиз, бирок кимдер кандай абалда тузулгонун билбейсиз. Алар маселе жаратып жургонун билесиз, бирок эч Ким арыз менен кайрылган эмес, эч Ким далилдеп бере албаган.
-Батыр, Батыр, Батыр! Сен оз жумушунду суйосун ээ?
-сиздин дем алба дегенинизге конуп отурганыма Караганда ошондой.
-майда барат масалелерди Караган жакпайт, чон иштерге аралашкын келет.
-ар бир озун тергоочумун деп эсептеген кызматкер ошону кааласа керек.
-жанылышасын, мен азыр жаным менен бир районго кетип, кой жылкы уурдагандарды териштирип отурмакмын, айлык акымды алсам болду да.
-жоок ал жерде зээригип кетмексиз мындай жумуштан кийин.
-эмнеге?
-ал жерде иштегенден рахат алуу болбойт, айрыкча сиздей адамдарга. Баары ачык, коюмду уурдады тиги Адам деп атын атап келет уурунун, тааныбай кайрылганын Эми кызыгуу менен териштирейин деп киришип бир коншусуна кайрылсан дароо айтып берет Ким болушу мумкун экенин. Же оспурум балдар мушташат, эрди катын урушат, териштире турган эч нерсе жок мындайда, оздору эле Тилдери буудай кууруп шакылдап суйлоп ташташат. Сатуучу менен тергоочу бирдей эле маалыматка ээ, акча эле керек болсо жакшысы сатуучу болгон жакшы, кобуроок табасын.
Азыр Алмаз айтпадыбы "силер бутуро албайсынар" деп, айылда тергоочу бутуро албаган маселенин ОЗУ жок, баштыктан башка Баары сени сыйлашат. Ичинде эмне кылганым учун деген ой пайда болгондо баарынан коонун айныйт, анткени жасалма мамиле экенин тушуносун, жасаган ишине эмес ээлеген оордуна конул болгону иренжитип озунду алсыз сезип кетесин. Андан бетер ал орунга жабышып каласын, себеби ал орунду жоготсон баарын жоготосун.
-эмнеге бул жакпайт, жакшы эмеспи баары сенин алаканында ойносо, баарын ачык коруп турсан.
-мен ардактуу болуш учун иштебейм ал учун уй булоо курам, балдарыма жубайыма сыйлуу болсом, мына ушундан рахат алам. Себеби мен атамын, жолдошмун, ал орун меники, Кудайым айрыбаса алар учун туболук ошондой болуп калам. А жумуш башка, эртен ал орунду башка бироо ээлейт, азыр мага таандык болгон сый урмат эртен аныкы болот. Мен жумуштан сый урмат эмес рахат алгым келет.
Буларды айтып алып озум ынгайсыздана туштум. Мен кимге айтып жатам ОЗУ, эки аптадан бери баштыгым болгон адамга мынтип айтууга укугум бар беле.
Алиевич козун ирмебей мага карап отурду да башын чайкап кулуп койду.
Ана кыйраттын баштыктын алдында кыялкеч баладай кулкулуу корунуп калдын, деп озумду жемелеп жаттым. Бул чон кишиге, акылында толгон токой ойлор жаткан, маанилуу маселелерди чечкен инсанды менин оюм кызыктырмак беле. Козумду алып качып кайсы чекитти тиктешимди билбей буйдалып калдым, анымды сезип озуно келип алсын дедиби кагаздарын иреттеп четке жылдырып коюп сыртка чыгып кетти. Ал кеткенде кадимкидей женилдеп ушкурунуп отуруп калдым. Терезеден сыртка коз жугуртсом Алиевич тамеки тутотуп турган экен, ушунчалык сезгич экенине тан бересин менин карап турганымды сезди, эки жагын Алды артын каранып эч кимдин коз карашын байкабаганда устуго Карады, мен козумду тартып кетууго улгурбой калдым. Тартып жаткан чылымын толук бутурбой урнага таштады да Ичкери кирип кетти. Азыр кирип мени суракка алат, эмне карасам болбойбу деп озумчо суроо жообко даярданып отурдум. Айткандай эле майор кирип туз эле менин столума Келди.
-Батыр сен сыртта жургондорду кордунбу?
-ооба.
-коп Адам журот ээ?
-...
-тур чыгып дарбазадан сыртты карап келчи, деди.
Мен эч нерсеге тушунгон жокмун ошентсе да айтканын аткарып ордумдан туруп жоноп калдым. Дарбазадан чыгып эки жагымды карап бир аз туруп кайра ичкери кирдим.
-канча адамдын коз карашын байкадын? деди босогону аттаганымда.
-башында сиздин карап турганынызды сездим андан башка эч кимдин коз карашын байкабадым.
-сен канча адамды карадын?
-чыгып баратып майор Жантошовтун кабинетине кирип баратканын кордум, оозго жеткенде эки лейтенант суйлошуп турушкан, дагы бир аял коз жаш кылып чыгып баратыптыр, дарбазадан чыкканымда Касымов телефондо суйлошуп унаасына отуруп жаткан экен. Кирип келе жатканымда эки граждандык формадагы Адам сиздин ысымынызды атап суйлошуп отушту жанымдан, башка кыймыл байкаган жокмун.
-граждандык кийимчендерди суротточу.
-бири узун бойлуу курсактуу, кымбат баалуу костюм шым кийген, бут кийими жылтырак кайштан учу шиш, галстугу кызыл тусто кара ичке сызыктары бар, Чач жасалгасы озгочо бирок озуно жарашпаган. Аялы жаш болсо керек дедим себеби баары Чач жасалгасы да жаштардын табитинде, ал кишинин жашына ылайык эмес. Экинчиси жонокой Адам корунот, кийимдери ошондой эле кымбат баалуу, биринчисине окшоп кетет тусполу, жашыраак бирок токтоо, чачы кыска чымыр денелуу.
-алар жонундо кандай ойдо калдын.
-бир туугандар, улуусу жакшы табат, Экинчи аялы менен жашаса керек, абройлуу бирок жубайынын алдында эч Ким, аялы аны бир нерсеге жетуу учун колдонуп жатса керек. Иниси уй булоо деген Адам, агасынын жардамын коп коргон ошон учун ага каршы эч соз айта албайт, бул жерге да анын жумушу тушуп келген, колунан коп иш келчуу адам корунот.
-керемет, а создорун УГА алдынбы?
-тусун корууго 30 секунд убактым бар эле, ал Эми созун угууга 3 секунд гана убакыт болду. "Каныбекке ишенсе болот" деген гана кыска узундуну угууга жетиштим. Алардын сиз тууралуу суйлошуп баратканын билгенде алдындан кулак тошоп басмакмын, дедим.
Алиевичтин коздору жайнап кетти, бул кубанганы болсо керек, демек купулуна толо алдым деп койдум ичимден. Бирок анын оюндагысын ошол учурда билгенимде купулуна толбой эле коймокмунбу балким.
-Батыр сени мага Кудай жоноткон, 30 секундда рентген да сендей коро албайт. Сени эч кимге карабай келе жатат, тапшырманын манызын тушунбогон го дегем. Сен табышмакты жакшы коросун ээ, Анын жандырмагы озун болгун келеби?
-албетте, дедим ойлонбой туруп.
-бул болмодо отура берсек эч кандай жумуш бутуро албайбыз, кайда экенибиздин айрымасы жок, бул жердеби жаман адамдардын арасындабы адилеттуулук учун курошушубуз керек. Оорудан айыкпайт деген диагноз оорулууга жардам беруунун кереги жок дегени эмес дегендей, Алыбыздын жетишинче аракет кылып мумкунчулугубуз жеткен жайга чейин барышыбыз керек. Мен эмес, сен эмес анан Ким, деп табышмактатып суйлоду да мостое тушту жолундагы биринчи болуучу тоскоолдукту корду окшойт. Бир аз унсуздуктон кийин,
-сени уй булоондон узак кармасак байланышпай канчага чейин чыдай аласын? деди.
-маселе менде эмес аларда. Мен канча керек болсо чыдай берем, акыры келип аларды жоготуп албасыма козум жетсе.
-сенин жубайын полковниктин кызы ээ?
Алиевичтин билгенине тан калбадым, менин Ким экенимди суруштурбой туруп, жанына алмак эмес, мен жонундо баарын билет.
-ооба, дедим.
-полковниктин кызы кайра эле милиция кызматкерине турмушка чыккан болсо демек сенин жумушуна каршы эмес.
-жок.
-Батыр, Авангард тууралуу эмне билесин айтчы, деди созду башка нукка буруп.

[Dimedra]

-убагында Баяндын жакын адамы болгон, спорт менен машыккан, курош боюнча спорттун мастери. Колунан жакшылык коргондор коп, тегерегине спорт менен машыккан балдарды жыйган. Аз жылдардан бери белгилуу спорттук комплексти жетектеп келет, устаты дуйно салгандан кийин. Кыргызстанды козомолго алган мыйзам уурусуна баш ийбеген жашыруун кылмыштуу топту жетектейт деп шектелген Адам.
-сенин жеке оюн кандай ал жонундо.
-жонокой Адам, анткени жонокой уй булоодо чонойгон. Достукту бекем сактаган ОЗУ Жана жакындары учун тоону томкорууга даяр себеби айылда чонойгон, ал жакта туугандык катнаш кучтуу шаарга салыштырмалуу. Ожор, эч кимби озунон устун койбогон, кээде кучунон ашыкча жукту мойнуна асып алган Адам деп ойлойм.
-жанакы кылмыштуу тобу чындыкка жакынбы сенин оюнча.
-ооба дейт элем, жон эле жерден андай соз чыкмак эмес.
-балким учунчу кучтор кызыкдар болуп жаткандыр анын темир тор артында калуусуна.
-балким. Бирок эмне учун, демек ошол учунчу Кучко бут тосуп тоскоолдук жаратып жатат. Кантип? Жалгыз озунун мумкунчулугу жетеби андайга? Менимче жок. Ал саясатчы эмес, миллиардер эмес, колунда бийлиги жок, дагы кайсы жол калат? Кара куч, ал кучту Ким берет, спортчуларыбы? балким, бирок алар мыйзамдуу жол менен куч колдонууга укугу жок, мыйзам бузуп жатышса керек кара Кучко салып. Мыйзам бузуу бул кылмыш, кылмыш кылгандар кылмышкерлер, алар бир кучтун айланасында топтолушса кылмыштуу топ да. Учунчу кучтор Авангардды жолдон алгылары келип жаткандарына караганда ал топтун башчысы, жон эле бир мучосуно тийишмек эмес деп ойлойм.
Каныбек Алиевич менден козун албай отуруп жанакы адатын дагы кайталап калемин столго такылдатып ура берди. Бир убакта 32 Тишин корсотуп
-мен да уулумду сен окуган ИИМдин Акпдемиясына окутам, анда бир мандем бар же сен тубаса тергоочусунбу? деп жылмайды.
Мен коп иш аткаргансын корсоюп койдум, ананчы айтылуу тергоочу майор Алиевич ОЗУ мактап жатса кантип корсойбойм.

[Dimedra]

- Кечки тамактанууга эч кимге убада бербедин беле? Деп адаттан тышкары жай баракат ун менен сурап калды.
-жок, уйдогулор кечиксем сурабай оздору тамактанып конуп калышкан, дедим мен дагы жай гана.
-эн жакшы, жумуштан кийин бир жайга барабыз.
-жарайт жолдош майор, кызматыныздабыз.
-менин эмес мамлекеттин кызматындасын, деп далымдан таптап койду.
Эки аптадан бери тенине албай жаткан баштыгым бир сам убакытта озгоруп калды. Мен Нарындан которулуп келгеним учун ошентсе керек, облустан келген кайдагы бир "шпана" озун тергоочумун деп журот да деген ойдо болгон го. Мен ал тараптарга ИИМдин Академиясын аяктаганымда жолдомо менен барып калып коп убакытка кармалып калдым. Тез эле которулуп алам бара берейин тажрыйба топтойм деп ойлогом, кичине адашыпмын айыл менен шаардын иш тартиби ат менен тоодой айрымаланат экен, ал жактын тажрыйбасы борборго жарабай калгыдай. Борборго жонотуунун ордуна бир райондон Экинчи районго которуп создуктуруп жиберишти. Албетте кайнатамдын жардамы менен 7 жыл дегенде борборго которулуп келип отурам, болгондо да бакыйган тергоочулук комитетке кирдим.
Мына бул башка кеп, майордун козуно корунуп калдым, Эми иштесе болот деп кудундап козумдун кыйыгы менен Алиевичке карап койюп отурдум. Мен бул жерге чыныгы тергоочу болуп, маанилуу маселелерди чечип чон кылмыштардын бетин ачууну каалап келгенмин, Эгер Майор мага жалан майда иштерди берип койсо конулум тушмок, Эми баары башкача болот мага чон иштерди да ишенип тапшыруусу мумкун. Столдун устундогу кагаздарга тигилип окумуш болгонум менен жогорудагыдай ойлорду ойлоп отурдум. Бир убакта майор телефонун алып бироого телефон чалып,
-жолдош подполковник биз даярбыз, деп кыска суйлоду да очуруп койду.
Мага карап,
- даярбыз да туурабы? Деди.
-так ошондой жолдош майор, деп ордумдан турдум.
-анда такси чакыр.
Экообуздо тен унаа болсо таксини эмне кылат деп ойлоп бирок суроого батынбадым. Ал айтып жатса демек ошондой болуусу кажет.
Ээрчише чыгып таксиге отуруп жоноп кеттик. -"Хаят" мейманканасына айда, деп буйрук берди. Жолдо баратып менин бут кийимиме карап,
-тазалан, ал киши биринчи бут кийимге карайт, деди.
Мен майордун айтканын аткарып тазаланып бир сыйра озумду иретке келтирдим.
Ошентип айтылган дарекке да жетип келдик. Ичкери кирип эч кимден уруксат сурабай эле тордо жайгашкан ресторанга баш бактык.

[Dimedra]

Ресторанга баш багарыбыз менен бир жаш жигит тосуп алып унсуз узатып залдын акырында жайгашкан курон, дубалдан айрымаланбаган оор темир эшикти ачып киргизип койду. Бул болмо жашыруун жолугушуулар отуучу жайга окшойт, биринчиден каалгасы жашыруун дубалдан айрымаланбайт брондолгон экен, ичи кенен, кире бериште тегерек стол аны айландыра акыркы улгудогу жумшак эмерек коюлган, бул столдо эч Ким озун томон же бийик сезбейт баардык орун бирдей, тордо бильярд столу жайгашкан, айнек терезе деген жок. Алиевич бул жерге биринчи жолу келбегени корунуп турду, эч нерсеге маани берип карабай эле эмеректен орун алып телефонун чыгарып чукулап кирди, Мен да барып жанынан орун алдым. Коп нерсе сурагым Келди бирок даай албадым, мага керек маалымат болсо ОЗУ айтып бермек. 20 мунот откондо оор каалга ачылып бир караан кирип келди. Эки козум чоноюп торт болуп кетти окшойт, ал караан мен кундузу жумуштун алдынан коргон адам эле, ага ини деп айткандарымдын улуусу. Бул жагы кызык болду ошондо бул подполковникпи деп ойлоп отурдум. Алиевич ордунан туруп баш ийкеп койду мен да турайын деп жатсам озгочо Чач жасалганын ээси колун жансап кереги жок дегендей ишаарат кылып койду эле кайра ордума отуруп калдым. Буйрук берип жатканына Караганда абалдын кожоюну ушул Адам, демек подполковник да ушул. Ал да столдун тегерегинен орун алып соз баштап калды.
-капитан Батыр Белеков кош келдин жашоодогу чыныгы ордуна.
-кош кордук урматтуу подполковник. .., деп атын таппай калдым.
-Атай Чырмашович, мага ошондой кайрыласын деп кулуп койду.
-кечиресиз, деп мен да жылмайуу менен жооб кайтардым.
-Каныбек созду эмнеден баштайбыз, бул жигит эмнеден кабардар, деп майорго карап калды.
-энеден туулгандай апа дегенден баштасак болот, деп далымдан таптап койду Алиевич.
-анда тапшырма менен танышуудан баштайбыз. Сен Авангардка кызмат кыласын, Ал сага жакынкы арада кайрылат сунуш менен, сен дароо макул болбойсун бирок умут бересин, акчаны жакшы корорунду тымызын билдируун шарт, кантип- ал сенин койгойун. Авангардды сага жеткируу биздин койгой. Азырынча ушул, калган тапшырманы убагы келгенде аласын. Айтмакчы Каныбекти эч качан эч кайсы жерде мактоочу болбо, анын атын кокус угуп калсан чекен тырыша кыжыр келтирууго уйрон, ал сени тенине албай дайым жерге урат, учуру келип аны менен орун алмашып калаарына козун жетет, ар бир ынгайлуу учурда ага артынан сокку урганга даярсын. Тушунуктуу жеткире алдымбы? Деп Алиевичке карап калды мага эмес, эмнеге антти тушунбойм тапшырма мага берилип жатса.
-ийне жибине чейин жолдош подполковник, деп жооб берди майор.
Экоо менин устумдон тон бычып жатышты менин катышуумсуз эле. Бир убакытка чейин унсуз тиктешип турушту кудум коздору менен суйлошуп жатышкандай мен тушунбогон тилде. Алиевичтин уурту жайылып жылмайганга окшоду эле ошондо гана подполковник мага кайрылды.
-эмнеге мен дегин келип турабы, Анда ук. Сен жалгыз эмессин, алдыда коп эски тааныштарынды жолуктурасын. 1999-жылы келишимдуу, чыныр денелуу, бир муноздуу амбицияга толгон жаш оспурум ИИМдин Академиясынын босогосун аттады. Ал жигит коз жандымда калып кетуусу мумкун эмес эле, анткени окуу учурунда анын акылы ой жугуртуусу тышкы келбетине топ келээри байкалган. 2004-жылы Ал окууну ийгиликтуу аяктап окуу жайдын келишими боюнча жолдомо алып алыскы Нарын облусуна жонотулду, анткени анын ашыкча озуно ишенген сапаты амбициясы 5 жыл аралыгында боксорбой койду. Жашоо ар бир кыйынды сындыраарын жон териси менен сезип кичине томонго тушуп алуусуна шарт тузулгон, экинчиден коздон оолак тутулушу керек эле, озуно ылайык тапшырма чыкканча. 7 жыл аралыгында да эч кандай терс жактарын коргозгон жок, ал жигитти тандаган адамдар оз ишеничтерин бекемдеп алды. Кийин ал жигиттин оюна борборго кетуу жонундо акылды киргизе алдык, ОЗУ ошону каалап жаткандай корунуш керек эле. Албетте жакындарынын жардамы менен борборго которулуп Келди, болгондо да кандай орунга, кимдин кол алдына, айтылуу темир Адам майор Каныбек Алиевичтин колуна. Ал Адам жаш капитанды рентгендей текшерип, сыноодон откорду. Батырдын атын алыстан ук жанына келсен бир Адам дегендей биз да атайын ал жигитти корууго бардык, купулубузга толду. Биз ал жигитти атайын официалдуу жолугууга чакырып жашоодогу эн негизги максаттарына жетуу учун жол ачтык. Мына ушундай капитан мырза Белеков. Бул сунуш эмес буйрук! деп башкача бир каардуу коз караш менен карап койду. Ал коз караш теримди тешип кан тамырларымды кысып откондой болду.
Мен дендароо абалда калдым, озумду кыйынмын бул тармакты ийне жибине чейин билем, балыктарга кайрымак салуучумун деп журупмун, корсо кайрымактагы балык экенмин. Чыныгы балыкчылар бул жакта жаткан тура, ошондо бизди кургакка чыгарбай сууда кармап акулаларга жем салганыбы, деп ойлоп оюмдун тубуно жетпей отурдум.

Билдирүүнү түзөткөн: Dimedra: 01 Июль 2018 - 18:55

[Dimedra]

-ушунча келип тамактанбай кетсек болбос, айттыралы ээ Атай деп калды майор.
-мен айттырып койгом алып келип калышат азыр деди Чырмашович.
Булар атынан айтып кайрылгандарына караганда кызматтан тыш да алакалары жакшы.
Ангыча каалга ачылып жанакы жаш жигит дур дуйно тамак которуп кирип келди.
-Батыр сен койдун куурулган этин жакшы коросун ээ, бирок азыраак жесенчи, догдурлар куурулган тамактын ден соолукка зыяны бар деп какшап жатышпайбы, аларга кулак салуубуз керек. Ооруп калсак биз эч кимге керек эмеспиз, жумуш эмес уй булоон да баш тартып кетиши мумкун. Аш казанын кантти? ооруга чыдап журо бербей дарыгерге кайрыл, жашын откондо билинет экен, мынтип дайым жаныма даары салып журо турган болдум, деп чонтогунон бир ууч даары алып чыкты Атай Чырмашович.
Бул адамдын канча жузу бар да кайсынысы чыныгы болду экен. Бир карасан, акчалуу, копкон, жаш сулууга азгырылган лодур байлардай корунсо, бир туруп эн акылдуу дуйнону алаканына салып тургандай, дагы бир жузу темир адамды элестетет Сталиндей болуп, Эми болсо бир боорукер жонокой инсанга айланды. Менин эмне жеп, кай жерим оруурунан да кабардар экен, ал жонундо жубайыма да айткан эмесмин кыжаалат болуп ооруканага бар деп кулак мээмди жебесин деп.
-рахмат жолдош подполковник, албетте дарыгерге кайрылам дедим.
-ушу кантип болсун Батыр, биз тамак устундобуз, мен азыр жон гана Атай байкемин деди кулуп.
-силер жонундо эмне дегенин айтып берейинби, куло берип ичин эзилет деп каткырды Алиевич.
-айтчы кана, жаштарга кандай таасир калтыраарымды билип алайын.
-табышы жакшы, бирок табити жок дейт. Бирок жубайындын кыялын чекитине жеткире билип койду да.
-хахаха ошондой болсо кана, Ким тапса ошол кийиндирет, алып Берген кийимди кийип журо берет дебейсинби.
-аны айтып берууго убакыт болбоду, учуру келип билип алат, деп мени козунун кыйыгы менен карап койду.
Менин жузум албырып уялып кеттим, айыбым ачылып калганына. Муну айтпай эле койсо болмок, подполковник кандай кабыл алат, ушакчы деп ойлоп калат го.
Тамак устундо бир да жолу кызмат тууралуу соз болгон жок, откон кеткен жеке жашоолор тууралуу суйлошуп отурушту. Ал жерден чыкканыбызда сыртка тегиз карангылык тушкон экен, ар Кимибиз озунчо такси кармап уйлорубузго тарадык.
Уйго кирип келсем жубайым балдарды уктатып коюп кутуп отуруптур. Байкушум бир да жолу эмнеге кеч келдин деп сурабайт, конуп буткон, ачсынбы деп гана сурайт. Уйлонгогубузго 5 жыл болду, ОЗУ шаарда оскон болсо да ундобой Нарындын суук райондорунда мени менен бирге журду кабагым кашым дебей. Атасынын тарбиясын алган кыз да, деп эркелетип койчумун. Кесиби боюнча ал да юрист, бирок иштеп корбогон, кайнатам дайыма каршы болот анын бул тармакта кызмат кылуусуна, озу ушул тармакта жургону учун болсо керек. Нотариуска бар, ЗАГСка кир, мугалим бол деп эле ИИМге жолотпойт. Анын кыялдары атасынын каалоосу менен дал келбегенин билем, менден 2 курс томон окуучу юридикалык академияда, жаны таанышып жургон учурда келечекке болгон кыялларын угуп максатыбыз бир экен деп тандагам. Балдар чонойсо ОЗУ каалаган кызматын аркалоосуна жардам берем дечуумун, азыр аны карап босогодо туруп, эч качан дедим. Анын балык болуп акулаларга жем болуусун каалабайт элем, анын назиктиги ал учун эмес деп ойлоп жаттым.

[Berliane123454]

Кызыктуу чыгармаго...

[Dimedra]

-Атасы босогодо эмне туруп калдын, кардын токпу? Деп Мандайымда турган назиктиги ааламда жок, жароокер жубайыма карап тойбой турдум. Азыр чечим кабыл алуум керек, уй булоо же кызмат. Же кечиктимби, Эгер жок деп баш тартсам мени кызматтан четтетип Тим болушабы же уй булоомо зыян келтирип мажбур кылышабы айткандарын аткаруума, макул болуп айткандары менен болсом чон жыландын куйругун басам, Авангард чын жузумду билсе уй булоомду соо койбойт. Мына сага кызмат, озун энсеген жумуш, рахат алып жат деп озумду тилдеп жаттым.
-жузун башкача, бир деме болдубу? деген келинчегимдин суроосу селт эттирди.
-жок, сен бугун озгочосун карап тойбочуудаймын, журу эс алалы, деп жетелеп кирип кеттим.
Ал туну уйку болбоду, оюм онго санаам санга болунуп. Мен ОЗУ киммин, эмне жетишпейт, мен учун куйгон келинчегим чурулдаган эгиз балдарым бир жээкте турса, мен кайдагы куураган чоп баскан жээкке умтулам. Ал куурандыны эч Ким тазалап тубуно жетпеген. Тазалап бутсо жаш чоптор чыгат, керемет гулдор осот бирок аттин алар да куурайт, куураганда баары бирдей ондо болуп калат, айрымалап кор кайсынысы гул да кайсынысы тикен, тикенди терем деп гулдорго да зыян берууго туура келет. Баарын тушунуп, билип турсам да энсоомду кайтара албай жаттым, ошол куурандыга тартат да турат.
Тан атып чайга отурганыбызда келинчегиме кыйытып аста соз таштадым.
-кеч кайда журосун деп сурабайсын ээ?
-сенин жумушун ушундай экенин билем да.
-азыр го кечиксем да уйго келем, Эгер коп кундор келбей калсам кантесин?
-амандыгынды тилеп куто берем, келээринди билсем болду.
-сагынбайсынбы? Кутуудон жадаганда басып кетпейсинби?
Жубайым колумду кармап, бир маанилуу нерсе айтмакдай аярлап карап калды.
-Батыр, сен эч качан экиленбе, максаттарындан баш тартпа. Сен мени тандагандан мурун бул кесипти тандагансын, керек болсо мени да кесибин учун ынгайлуу коруп таптын. Мен башынан мунун баарын тушунуп туруп сенин колунду кармадым, мен да сени ушундайын учун тандадым. Сен менин жарымсын, бирок бул деген сен меники ганасын дегени эмес, сен ата энене баласын, туугандарга агасын, балдарына атасын, мамлекеттке жараансын, баардык милдеттерди аткаруун керек. Эгер жолунда тандоо турса баштапкы оюндан кайтпа, менин жанымда туруп башка нерсени энсеп жашаганындан коро, башка жайда мени Эстеп жашаганын жагымдуурак мен учун. Бизден кыжаалат болбо, балдарды бут дуйнодон керек болсо сенден да озумдон да коргоого кучум жетет, аларга эч Ким зыян бере албайт. Оз атасынан кооруган балдарымды башка эркекке кордотпойм, биз уйбулообуз баарына чыдайбыз, деп колумдан суйуп койду.
Угуп турган кулагыма ишенбечуудоймун, жубайымдын акылдуу, айкол экенин билчуумун, бирок азыр алдымда Курманжан Датканын ОЗУ отургандай эле. Назик бир дененин ичинде арстандай куч жаткан экен, доодой болуп туруп мен коркоктук кылуума жол жок дедим.

[Dimedra]

Сыртка чыкканда гана унаамдын жок экенин эстедим, такси чакырайын деп телефонумду Колума алганымда алдыма кара тустогу БМВ525 улгусундогу унаа келип токтоп эшик ачылды. Энкейип карасам арткы орундукта Алиевич отурган экен.
-отур, деди.
Мен ундобой жанынан орун алып эшикти жаптым.
-жакшы эс алдынбы Батыр.
-рахмат жолдош майор, жакшы дедим.
-жузун андай дебей турат, коздорун туну менен уктабай чыктым деп жатат го.
-балдарым жаш эмеспи, кичине чырылдап калышыптыр, деп эптеп шылтоо таап койдум.
-балдарды жакшылап караш керек, алар биздин келечегибиз. Таанышып алгыла бул улуу лейтенант Нуржигит, деди айдоочуну коргозуп. Ал кечээ мен Атай Чырмашович менен бирге коргон жигит эле.
-жакшы мен Батыр дедим.
-танышканымдан кубанычтамын жолдош капитан, дейт. Демек мен жонундо кабары бар, баарынан артта калган эле мен экенмин.
-Нуржигиттин жашы 29да, бойдок, жакын Арада уйлоноюн деген ою жок, билесинби эмне учун? Анткени уйкуну жакшы корот, сендей болуп тун уйкудан калып журуудон коркот, деди Алиевич.
-кызык, мага Караганда эрте турган экен бугун.
-себеби туну тынч уктаган, балдарым кантет, уй булоомбу же кызматымбы деп туйшолбой дебеспи.
Уруулугу кармалган мышыктай болуп созум оозумдан тушуп отуруп калдым.
-бизди жаман кордун, озунду колдонулуучу буюмдай сездин, баарын таштап басып кеткин келди ээ максатына жеткендин биринчи эле кунундо. Муну канча жылдардан бери самап келбедин беле, сырттан карап баары оной корунгонбу, кабинетте стол кучактап отуруп иштеп эле кылмыштын бетин ачам дединби. Андай болбойт, бул жердин карышкырлары ундобой отура берсен чекеден кол салып тытып кетишет, Нарындын кой уурулары эмес, биздин максат мыйзам уруулары. Айрымасы эмнеде билесинби? Кой урууну дароо далилдейсин объект бар, мыйзам урууларынын куноосун далилдеш кыйын объект жок, коз менен коруп кол менен кармаганга болбой турган кылмыштар жасашат. Ошон учун биздин кулактар шиш болуусу керек, абада калкып учкан имиштерди иле уккандай. Бул улуу лейтенант кылмыш чойродо оз Адам, Авангарддын жакын жигиттеринин бири, ар кун жанын оозуна тиштеп журот, баарына кайыл. Биз албетте карап турбайбыз дечи Нуржигитти отко таштап коюп, 24 саат бою коргоодо журот, ошентсе да баары эле мындайга коно беришпейт, бул кесибин чыныгы суйгон кызматкердин сапаты.
Мен жалгыз балама эркин жолуга албайм, жубайым уруксат бербейт. Эмнеге дебейсинби, анткени учурунда менин жумушумдун артынан коп зыян тартты. Акыры мага, "танда жумушун же биз, мен баламдын жашоосун кыл копурого кое албайм" деди. Мен да муну туура кордум, мен да баламдын жашоосун кыл устундо кое албайт элем. Озун коруп тургандай тандоом ушул жол болду.
Ал эми Атай Чырмашович эн коп курмандыктарга барды, азыр да барып жатат. Суйуп уйлонгон жарынын бала бакырасынын башын аттап жаш сулууга уйлонду, элдердин козу менен Караганда ушундай. А чынында жубайы Эрдик кылды, Экинчи аял алууга уруксат берип. Жаш токолу ким экенин билгин келеби? ал подполковниктин башын айлантып, каалаганын жасатып каалаган маалыматын алып турчу бизге жонотулгон тынчы, анын кимге кызмат кылаары так билине элек. Атай аны билгенче жаш жубайынын ою менен болот, айтканын эки кылбай аткарып ал тандаган кийимди кийет, чач жасалгасы озуно жагып жатат дейсинби, болгону токолу анын башы айланып козу кор болуп суйуп калганына ишениши керек. Мен аны толук башкарып жатам, бардык маалыматын билем деп ойлошу керек.

Билдирүүнү түзөткөн: Dimedra: 02 Июль 2018 - 18:37

[Dimedra]

Supsuluu (02 Июль 2018 - 18:15) жазган:

Неге бир суткада бир жолу жазып коюп атасыңар? Же кирип көбүрөөк окуй албай же кирбей кое албай. Ушунча күттүргөнгө жараша көбүрөөк эле бир жазып койгулачы супер инфонун сериалындай кылбай.

Аракет кылам, бирок менде да негизги жумуш бар дегендей, колум бошой калганда терип жатам.

[Dimedra]

-Биз сен ойлогончолук таш боор эмеспиз, Эгер каалабасан жасабай эле койюшун мумкун, ал учун жумуштан чететтилбейсин, зыян да тартпайсын. Биз сага жон гана ишеним арттырдык, сенин колундан келе турган гана тапшырма берилди, озун айткандай сен Авангард эмессин да кучунон ашыкча жукту мойнуна илип алгыдай, деди.
Мен ушул тапта чынында уялып отурдум, ойлогон ойлорумдан, аларды козумдон окутуп койгонумдан.
-жок жолдош майор, мен Авангард эмесмин, бирок мамлекетке зыянын тийгизуучу болсо андайлардын каршысынан чыгууга дайым даярмын. Мага берилген тапшырманын отосуно чыкпаганымча уйкум тынч болбойт, мен мындан кубанычта гана болом, дедим толкундоо менен.
-андан эч Ким кумон санабайт озундон башка.
-эч Ким?
-Батыр, Батыр, сен тушунуп турасын да бул иш мени менен бутпошун. Кимден туз буйрук алып жатканыбызды мен да билбейм.
Мен муну болжоол менен тушунгом, бирок майор билет го тоболдорду деп ойлогом.
-биздин милдет, тапшырманы так аткаруу, Эгер даярмын десен азыр Нуржигиттин айткандарын угуп ар бир тамгасына чейин Эстеп кал пайдасы тийет, деди эле Рулдагы жигит шар айтып кирди жаттап алган ырга окшотуп.
- Алмаз-Авангард жакшы жигит, байлардан алып кедейлерге берип кичине болсо да таразаны тендеп турам деген аракеттер менен баштаган, бирок ал жолдон кичине тая баштагандай акча кимди азгырбайт. Ошентсе да аракети бар осуп келе жаткан жаштарды колдойт спортко кызыгы барларды гана, албетте мунун себебин озунон башка эч Ким билбейт, жакшы ой мененби же озуно келечек армиясын кууруп жатабы. Эч кимге баш ийбейт, саясатка кызыкпайт, ожор каалаганын алмайынча тынчыбайт. Туштукто таасири кучтуроок тунддукко караганда, Экинчи борбордогу ИИБда болуп жаткан ар бир кыймылдан кабардар, кимдер аркылуу так маалымат жок бирок кумондор бар. Олконун бардык турмолорундо адамдары бар, душмандары да ошончо. Тааныштарын жолго таштабайт, Алла деп суйлогон киши, бул создорунун канчалык денгээлде чындыгы бар озуно Жана Жаратканга гана маалым. Башка кылмыш чойродогулордон айрымасы кечиримдуу, кыя баскан жакындарын жазалаганга шашпайт. Кайда бараары алдындан маалымданбайт, себеби чечимди ОЗУ гана кабьлдайт кенешчиси жок, биз жолдо баратып гана кабар табабыз кайда Жана эмне максат менен баратканыбыздан. Каршысында ким болсо да анын кадамынан кабардар болуп турат. Борбордун райондук ИИБтарында да адамдары барга окшойт, азыркы коксогону тергоочулук комитеттин ичине кируу, деп бутурду.

[Dimedra]

-сен ага копуро болуп бересин Батыр, тушунуктуубу? Деп улап койду Алиевич.
-суроо берсем болобу?
-жок, азырга ушул билгенин жетиштуу, калганын учуру келгенде билесин, туш ушул жерден, жумуштан корушобуз, деп жол жээгине тушуруп коюп экоо андан ары кетишти. Такси кармап жумушка келдим. Майда чуйдо кагаздарды толтуруп, бир канча жаны иштер менен таанышып чыктым. Баары эле кылмыш чойродо тобосу корунгон инсандарга тийиштуу экен, эн кызыгы учоо олук деген инсандардын экоосунун да иштери журот. Кандайча? кылмышкердин олуму менен кылмыш иши токтотулбайбы же... деп колум менен жузумду шыпырып отуруп калдым.
Тушко жакын кабинетке Касымов баш бакты,
-Каныбек кайда кетти? деп.
-Али келе элек.
-кызык унаасы турат.
-унаасы эрте мененден бери эле турат, ОЗУ жок, дедим билмексен боло.
-телефон кылбадыбы?
-жок.
-а баса ал сага эмнеге телефон кылмак эле, башка бутана оролошконун жаман корот эмеспи, жалгыз карышкыр да ал, деди мени сынай карап.
-ошондой го, мага да ынгайсыз болуп жатат, дедим.
-а эмнеге ынгайсыз, бул жай эч кимдин менчиги эмес да, баарыбыз бирдей мамлекетке кызмат отойбуз, сенин даражан да томондордон эмес капитан мырза. Суйгон кызындын ата энеси чакырып уйуно жыртык байпак менен кирип барып бутун сасып турса мына ошол ынгайсыз, а бул курош деп баштан аяк карап сырдуу жылмайып чыгып кетти.
Ал куну Алиевичти жумуштан коро албадым, кеч кирип уйго кайтмакка жумуштан чыгып баратсам сыртта майор Касымов менен турган экен, жанына барып салам берип туруп калдым.
-кайда жонодун? деди майор кабагын чыта.
-уйго, жумуш бутбодубу.
-эмне жумуш бутурдун.
-менде азырынча эч кандай деле Маселе жок карала турган.
-келип кетип жургонун эсеппи эмне, бул жер сага банк беле тогузда жумуш башталып беште буткондой, деди.
Мен басып кетишимди же кайра ичкери киришимди билбей туруп калдым.
-эмне кылышынды билбей турсан биринчи кадамынды бул жерден узакташкандан башта, деп аркасын салып туруп Алды.
Мен кайра ичкери кирип кеттим. Демек Касымовдо маселе бар, анын алдында озгоруп калат экен, мен жакындай турган инсан ошол, деп кабинетке кайра кирип отуруп калдым. Эки саат отурсам да майор кирбеди, кайра чыксам жок, унаасы ордунда эмес, бул жагы кызык болду мени кетирбей коюп ОЗУ ундобой кетип калганы кандай, ар нерсенин чеги болуш керек да деп ызырына унаама отуруп уйго кеттим. Эртеси жумушка келсем Алиевич ордунда экен, кечээки окуя жонундо соз баштайбы десем ундобойт, кабагы салынкы, мен да ундободум, куну бою корсулдап кыска суйлоп тапшырма берип коюп жатты. Ал тапшырмалар мени Нарында жадаткан майда маселердей кызыксыз эле. Эмне болгон, сынап жатабы, балким башка адам табылгандыр мен жарабай калдымбы деп туркун ойлор кетти.

[Dimedra]

uikuchu (04 Июль 2018 - 11:55) жазган:

Улантыныз,кутуудобуз коп-коптон жазып салынызчы,дагы башка у.с чыгармаларыныз барбы,болсо кайдан тапсам болот?

Ушул болумдон, Жоготулган жылдар, бактылуу олум, кесепет, бир бутун деп издесениз болот.

[Dimedra]

uikuchu (04 Июль 2018 - 11:55) жазган:

Улантыныз,кутуудобуз коп-коптон жазып салынызчы,дагы башка у.с чыгармаларыныз барбы,болсо кайдан тапсам болот?

Учурсуз конгуроо да детектив жанрында жазылган.

[Dimedra]

Андай супсак кундор уланып жатты, барды Келди менен 3 кунду откоруп жибердик. Баары буткон ондуу, менин аткаруучулугумдан кумон санап калышкан же муктаждык калбаган деп ойлоп калдым. Жума куну кечинде жумуштан келип уйго кирбей сыртта балдар ойноочу жайда копко отуруп калдым, откон кеткенди эстеп. Бир убакта жаныма бир жигит келип отурду,
-"Брат" эмнелерди ойлоп отурасын?
Мен ага тан кала карап,
-жон жай, откон кундор эске тушуп, балалыкты эстеп, дедим.
-мен да ал кундорду коп эстейм, бирок аттин кубандыра турган учурлар аз.
-бул тагдыр иним, жакшы кундор алдыда, деп жоошуткан болдум.
-ошондой эле болсун. Жашоо супсак болуп бара жатат ээ.
Бул создор жон эле айтылып жатпаганын тушундум, суйлогон создору кылмыш чойросундогулорго таандык, озумду колго алып баарына даяр болуп, ар бир созумду байкап суйлой баштадым.
-ооба кээде ушундай болуп турат экен. Супсактыктан жашоон текке кетип жаткандай сезилет, маанисиз кундор.
-менин оюмду уккун келеби "брат"?
-мен эч жакка шашпай эле айта бер. Ансыз да коптон бери эч Ким менен чечилишип суйлошо элекмин дедим.
-баары озубуздон коз каранды. Кээде чын дилибиз менен жасаган аракетибиз биз куткондой бааланбай калат. Андайда ызаана муунуп каласын, мындай учурлар кайталана берип акыры баарынан конулун кала баштайт. Мен азыр эч кимден мактоо кутпойм, муздак дуйного муздак коз караш менен карайм. Эч кимге эч нерсе далилдебейм, айрыкча мамлекетке. Бийликтегилер бизди колдонуп муктаждыгы буткондо сасыган эттей ыргытып коюшат. Менин атам милиция кызматкери эле, чын дили менен берилип иштеп журчуу, отко айдаса отко сууга айдаса сууга чокчу, ошондоюнун айынан эки бутуна ок жеп тизеден ылдый иштебей калган. Мамлекет жон гана аны катардан сызып койду, тологону 3000 пенсия. Атам ызаасына чыдабай ичип кетти, биз ач калып ток калып эптеп чонойдук. Мен азыр жасаган аракетимди алдын ала баалайм, тологон акысына жараша кызмат корсотом, бул дуйнодо баардык нерсенин баасы болуш керек деп ойлойм. Кандай дейсин " брат".
-тагдырын татаал экен. Мен да кээ бир нерселерден конулум калып баратат, билбейм эмне болот, тунгуюкка такалгандаймын. Мен да мамлекетке кызмат отойм деп журуп коп нерседен артта калдым окшойт, мени менен тендер дуйно жыйып коюшту, мен болсо же дуйнодон жок же алкыш албай калып кетип жатам.
-ошондой де. Туура эч болбогондо бир жагы болуш керек, жасаган жумушубуз рахат тартуулашы керек же акча менен компенсациаланышы керек.
-бул жагынан оюбуз дал келчуудой экен. Макул иним мен барайын, деп ордумдан турдум. Мындан ашыкчасы кумон жаратышы мумкун эле.
-"Брат" сен мага жагып калдын, рас ойлорубуз дал келет экен биригип бир нерсе жасасак ийгиликке жетишишбиз мумкун.
Мен кулуп,
-экообуз эмне иш кылмак элек, мен озумдун жумушумдан башка эч нерсе жасай албайм, тажрыйбам жок башка жаатта, дедим.
-эч ким эле тажрыйба менен торолбойт, тажрыйба топтосо болот. Дуйно муздак болсо да жакшы адамдар жок эмес, жол корсотуучу адамдарды табабыз.
Мен кайра отуруп калдым.
-Ким эле бизге жол корсотоюн деп кызыгып жатыптыр, ар кимдин озунун жумушу бар. Аларын да корсоткон кызмат учун акы сурайт, менде азыр мумкунчулук жок, дедим.
-жок дегенде кандай жумуш деп сурап койбойсунбу.
-кандай жумуш болбосун акча керек, менде акча жок.
-акча болушун каалайсынбы?
-бересинби?
-мен берсем карызга берем кайра доолайм. Андан коро мен бир адамды тааныйм суйлошуп корушум мумкун, ал акча аяй тургандардан эмес. Ар бири учун кызмат табат, арзыбаган кызмат аткарсан да акынды жакшы толоп берет.
-сен бир эле коргон адамына сунуш киргизе бересинби?
Ал мукактанып калды, таалуу жерине тийдим окшойт.
-жок, бир убакта мен да эмне кылаарымды билбей калган учур болгон, ошондо кокустук болуп бир инсанга жолугуп калдым, ал мага жардам берди десем болот. Сенин азыркы абалынды коруп ошондогу озумдун абалыма окшоштурдум. Кыжырына тийсем кечир "брат".
-эч нерсе эмес деп, бурулуп басып кеттим.

[Dimedra]

Уйго кирип алып бир ордума отура албай жаттым, Алиевичке телефон чалсамбы, эмне деп, бир жигит кайдагы бир демелерди суйлоп жаныма келди дейминби, балким баары мен ойлогондой эместир, кокустук болуп журбосун, Жоок мындай кокустук болбойт. Ангыча жубайым телефонун которуп келип калды,
-атам, суйлошом дейт.
Телефонду кулагыма такаарым менен Алиевичтин доошу угулду.
-Батыр озундун телефонунду ушул болмого калтыр да озун башка болмого чык, суроосу жок аткар, деди буйрук бере.
Мен анын айтканын жасаганча номурга карасам чын эле кайнатамдын номуру, бул киши да аралашкан экен да дедим.
-Мен башка болмодомун.
-Азамат сен биз ойлогондон да так аткардын, отургучка келген жигит Авангарддын балдарынын бири эле, сен аны сездин да ээ, создорду топ келтире суйлодун.
-болжоодум.
-анда УК, азыр сенин телефонун угууда турат, угуучу аппарат орнотулган, сенин кыбыр эткенинди байкап отурушат. Жумушта экообуздун мамилебиз ушундай уланат,экообуздун ыркыбыз келишпегендей болсун, эч Ким шек санабашы керек.
-керек болсо мен озум да ошондой ойлой баштагам жолдош майор.
-айтмакчы, кайнатандын эч нерседен кабары жок, бирге отурабыз телефонун конгуроо кылып алууга эле сурап тургам. Сен Касымовго жакында, Нуржигитке коп ишене бербе, озу айткандай акча кимди азгырбайт, жакшы эс ал деп очурду.
Жубайыма келип,
-сен атам дебедин беле, деп сурадым.
-ошондой деп айт деди. Балким атам менин суроолурумдан качып башка бироого чалдырган го деп ойлодум, номур ага таандык болгондон кийин. Башкабы, атам тынч бекен?
-тынч баары жайында, кыжаалат болууга орун жок деп кайра аны жайгарганча шаштым кетти.
Болмодо калтырган телефонумду Колума алып карап чыктым, сыр бул жакта катылган тура, ошон учун Алиевич ашыкча соз суйлобой жаткан экен да. Баса ал озу кайдан укту биздин создорду, мени кузотуп жургон болсо да создорум угулчудай аралыкта эч Ким жок эле айланада. Демек алар да менин телефонум аркылуу угуп жатышат. 24 саат бою кузотуудомун, ар бир кадамымды санап турушат, муну билип туруп кадимкидей жашоону улантуу кыйын экен. Ошон учун Алиевич айтпаса керек, шек алдырып албасын деп.
Эртеси дем алыш болуп балдарымды алып шаарга чыктык, жашоо бир нукта отуп жаткан экен, карапайым эл кунумдук тиричилик менен Алек. Кызык алакандай деген Кыргызстаныбыздын ичинде эле ар кырдуу жашоо журуп жатса дуйно жузундо эмне болуп жатканын элестетуу кыйын. ОЗУ бир буркум эл болсок, анын да бириси кыйын, бириси алсыз, бири бирге умтулса экинчиси дуйнону жутууга даяр. Жашоодогу чыныгы максатын тапкан барбы, аны тапса да аткара алдыбы. Мен кайсынысына кирем, дегеле Адам озун толук тааный алабы. Омуру откончо изденет, эмнени озун табууну болсо керек.
*****
Тамактанып, бак айланып басып журуп артымдан бироо кузотуп жургонун сезип, козумдун кыйыгы менен издеп жаттым эл арасынан. Анчалык узак эместе кечээки жаш жигит турат менден козун албай. Мен бурулуп карасам да козун тартып кетпеди. Жубайыма басып тургула деп коюп озум ал тарапка бастым.
-сен эмне мени кузотуп журосун, дедим жакадан ала.
-кузотконум жок, эс алып журом бул жай сен учун эле курулган эмес да, деди жай гана.
Созу чындык эмеспи, уяла туштум кылыгымдан.
-менин аркамдан калбай жургонунду байкабады дейсинби.
-кокустук болду корунот, мен да сени бул жерден кором деп ойлобогом "брат". Жолуктурган жайыма тан калып карап тургам жон эле.
-ошондой эле болсун, ийгилик сага деп артка бурулдум.
-бирок сезимтал экенсин "брат" соз жок, деп созун улады, мени кетиргиси келбей турганы сезилип турат.
-эмне каалайсын менден, дедим бурулбай туруп.
-кечээки айткан созумдун устунон чыгайын дегем, мен айткан адамдар да жардам берууго даяр суйлошуп койдум.
-ачыгы эмне деп айтканынды да унутуп калдым иним, мен сага эч нерсе деп соз бербедим беле?
-жок, сен карыздар да эмессин.
-анда жолубуз ушуну менен айрылышсын, ансыз да маанайым жок, адамдарга ачуум келип жургондо сенден ачуумду алып коюшум мумкун, дедим.
-"брат" биз да карап тура тургандардан эмеспиз, жооб кайтарып коюшубуз мумкун. Болгону сен экообузго жардам берейин дегем. Биздин конулго да баары эле жага бербейт, сен жактын.
-анда УК, менде акча жок, карыз да албайм, акча учун кара жумуш да кылбайм, жардам бергин келсе жон эле кайтарымсыз акча бер, болбосо жолунду ула, деп каткыра кулуп басып кеттим.

[Dimedra]

Бир аз басып барып артыма карасам жок, тегеркте корунбойт, демек адамдары жакын эле жерде жургон, тез жоголгонуна Караганда. Мени биротоло жайыма коюп кеткен жок, мындайларды жакшы билем, мен алыстап качкан сайын ач карышкырдай жабышышат, дароо макул болсом оздорун оолак тутушу мумкун эле бир нерседен кумондонуп. Айтканымдай эле уйумдун алдында кутуп турган экен, унаамды жайгаштырып уйго кирип баратсам
-байке унаанызды туура эмес жайга токтоттунуз, алып турасызбы биз чыгып кетели деп жаныма жетип келди.
Келинчегим тушунбой туруп калды
-биздин алдыбызда эч кандай унаа жок эле го, деп.
-силер кирип тургула мен азыр, деп аларды подъезден киргизип жиберип озум ал жигиттин артынан бастым.
-эмне жардамыны алып келдинби, дедим мыскыл жылмая.
-ооба десем ишенсинби?
-коргозсон ишенем.
-журу анда.
-кайда? Ушул жерге алып кел.
-"брат" чочубачы, сага зыян келтирейин деген оюмда жок, журсон бери.
-макул барса барайын, жардамынды албасам жанымды да кое турган эмессин деп суйлонуп ээрчий бастым.
Алдыда кандай кызык кордум дебейсизби, Нуржигит айдаган кара BMW525 мени кутуп турган экен. Жанына жеткенибизде эки жигит кутуп алып чонтокторумду текшерип болгон буюмдарымды алып, унаанын эшигин ачып мени отургузуп койду алдынкы орунга. Рулда Нуржигит ОЗУ экен аны менен саламдашкан да жокмун, арткы орундукка бурулсам Авангард отурат.
Коздорумду ачып жуумп жибердим.
-чочулаба Батыр, биз жон жай эле.
-жон жай эле келгенинер жакшы экен, жол болсун, дедим озумду колго ала. Чынында мындай денгээлдеги адамдар менен беттешип корбогонмун, ал соз жагынан да куч жагынан да менден кыйла алдуурак эле.
Ал озунун устомдугун сезип турду, Алиевичтин алдында отургандай эмес коз карашы ото эле курч, теше тиктейт. Мен коздорумду тартып кеттим.
-чымчыктарга арманынды айткан экенсин, жардам колун сунайлы деп чечтик.
-чымчыктар адашып угуп алса керек, арманым жок.
-Нара айтчы бул жигит жонундо, чымчык адашканбы же бул жигит жашырып жатабы, деди эле Нуржигит создорун тогуп кирди.
-Батыр милициянын капитаны, "терпилалардын Жан сакчысы". " Менттердин" Академиясын бутургон, 7 жылдан бери Нарында "отбросто" жургон. УКМКада абройлуу Адам полковник Сыргабаевдын кучугу, эки эгиз уулдун атасы, бир сулуунун эркеги, эн кымбат адамдары ушулар, эгер ага кымбат адам деген соз тааныш болсо. Кайнатасынын жардамы менен борборго которулуп келгенине 3 жума болду, "темир следак" Каныбек Алиевичтин чынжырында. Нарында "эркин оттоп конгон" бул жерде бироонун буйругу менен иштоо ынгайсыздык жаратып жаткандай, озун адашып калган эликтей сезип журот. Озун эн акылдуу эсептейт, абройлуу болгусу келет, бул учун бардык курмандыктарга даяр, ийгиликке, байлыкка тошок аркылуу жетет. Полковниктен кучтуурок бироо чыкса созсуз анын кызын да колго алмак, тусу кыздар кызыгаарлык. Чынында "темир следактын" да тиши отпойт капитанга, арты кучтуу, болбосо эчаак ыргытмак, "темир" бутуна оролошкон адамды жактырбайт. Бирок капитан кайнатасынын карамагынан чыгууну энсеп журот, озу таасирлуу болгусу келет, азырынча ага кучу жетпейт. Жакындан бери ал койгойго дагы бири кошулду Каныбек Алиевич деген, деп бутурду.
-ушундайбы капитан? Демек сага куч керек, ал кучту Ким берет азыр, акча гана. Менимче чымчык адашпаган, болгону сен суйлобогон оюндагы катылуу сырларынды ачып окуп алган.
-менден эмне каалайсын? Дедим кабак бурко.
-кызматташууну, сен менин каалаганымды берсен, мен сени каалаган даражана жеткире алам.
-мен сенден эч нерсе каалабасамчы.
-жакшылап ойлонуп кор, азыр мен сага эмес сен мага кобуроок муктажсын. Биз бириксек бийиктерге жетмекпиз.
-суроо бергим келди, а эмнеге мен? Байкашымча майор Алиевич менен да мамиленер жакшы, сага боштондук бербедиби, темир тордун ордуна.
-Нара буга эмне дейбиз, деди ОЗУ жооб бербей.
-"темир следак" эч Ким менен мамиле тузбойт, озунун гана кызыкчылыгын коздойт. Керек болсо кызыкчылыгы учун канынан жаралган баласын да курмандыкка чалган, биз менен сиз эмне болуп калыппыз. Авангардда анын башка кызыкчылыгы бар, мунун колу менен башка адамдарды тазалаганы жатат. Каалаганын алгандан кийин жон гана сасыган эттей иттерге таштап берет. Айтмакчы ал адамдар биригип кетип озу сыртта калуудан корккондо колдонуучу созу "ага коп ишенбе, акча кимди озгортпойт" деген соз.
Бул создорду укканымда Нуржигиттин кайсы тарапта экенин айрымалай албай калдым.
-андай болсо каалаганын бербегиле бутту, дедим.
-оххоо эмне деп жатасын, анда ал карышкырларга талатпайбы, деди Авангард.
-мен эмне кылмак элем, баары бир майорго созум отпойт.
-ага кайнатандын дагы созу отпойт сен эмне болуп калыпсын, болгону биз аны козомолго алышыбыз керек, жасай турган кадамдарын алдын ала билишибиз зарыл. Менден орусияда жашынып жургон бир атактууну ачыкка чыгарышымды сураган, козунун алдына алып келип беришим керек экен, бирок менин оюмча ал башка нерсени коздоп жатат, эмне экени кызык болууда бизге.
-мен Алиевичке суйлоп коюшумдан коркпойсунбу?
-эмнени, сен суйлой турган маалымат жок сенде. Мен андан качкан жокмун, кааласа сенсиз да таап алат. Аа менин жолукканымдыбы? Андан эмне озгорот, балким сени жакшы коруп калаттыр ээ. Ал создор озуно гана зыянын тийгизет дайым сенден кумон санай турган болот, мага эч нерсе кылбайт, анткени бул катардагы корунуш, деп оозун кен ачып жылмайып койду, мыскылдагандай.
Бул киши Ким ОЗУ, жашы менден бир ааз эле улуу, ону ото жонокой жылдыздуу ишеним арттырса болчудай, коз карашы курч, бардык эле спортчулардай чымыр дененин ээси, эмне озгочулугу бар. Ооба ожорлугу, ошол мунозу менен баарын багындырат. Майордун курчтугуна мына азыр ушул адамдын мандайында отуруп тан бердим, мына мени тоготпой жаш баладай мамиле жасап отурган адам Алиевичтин алдында башкача корунгон. Майор экоо тен куракта болсо керек, жок Алиевич мындан 2 жаш кичуу экен. Мен да ошондой курч муноздуу майор болом, кылмышкерлерди тайсалдаткыдай коз караштын ээси болушум абзел деп ойлонуп отурдум.
-эмнени ойлонуп калдын капитан? деген Авангарддын созу мени реалдуулукка кайтарды.
-сени.
-мен жанындамын ойлонткон суроолорунду туз беруу мумкунчулугу бар.
-канчалык денгээлде кучтуусун, ишеничтуусун, эмне бере аласын, ынабасам эмне кыла аласын?
-силер жетпеген адамдарга жете алам бул Кучум, эч кимди сатпайм жолго таштап кетпейм демек ишеничтуумун, сага керек нерсени берем деп Нуржигитке карап койду эле ал мага унаанын чонтокчосунон акча алып чыгып сунду.
-алып кой бул жон гана ушул убактынды алганым учун. Жубайын кайда кеттин десе жон алтын чынжырча алып оозун басканга жарайт. Ынабасан эч нерсе кылбайм оз эркин. Бирок качандыр бир убакта келип окунуп каласынбы дейм, мумкунчулукту колдон чыгарганын учун.

[Dimedra]

Мен эмне кылышты билбей турдум, акчаны алышым керекпи же башка жооб айтышым керекпи. Ойлорум менен алышып отурсам Авангард;
-ал Батыр бул эч нерсени чечпейт, ар бир кыймыл бааланыш керек, айтканымдай бул азыркы кетирген убактын учун гана, мындан ары жолубуз башка десен да капа болбойм. Ар Кимдин озунун тандоосу болуш керек, деди.
Нуржигитке карасам эч кыймыл жок, Авангард уруксат бербесе ооз ачпашын тушундум.
Чечимди кабыл алыш озумо калды. Дал ушул учур эн ынгайлуудай сезилди, анын создорунон кийин, созгондо эмне дедим.
-мен да ошондой ойлойм, ар бир кыймыл бааланышы керек, убакытты бекерге кетире бергендей ал бизде эсепсиз эмес. Менин шартым, рас тапшырманы сен берет экенсин баасын озум чечем, тушуносун отко жыланаяк кирип жатам, деп андан жооб кутум калдым.
Мени козунон жалын чыгара тиктеп калды, мындай тез макул болушумду кутпосо керек. Бир ааздан сон кутуусуз ууртун жая жылмайып
-мен "олигарх" эмес экенимди эске аласын деген умуттомун, деди.
-ошон учун бул акча озундо калсын, он солго арзыбаган нерсе учун коротпо, керегине жаратаар учур алдыда, дедим.
-макул муну сенден белек катары балдарга таратып берейин, бирок эсине сакта, бул акыркы жолу мага кенеш айтканын болсун. Мен кенешчи жалдагандай олко башчы эмесмин. Сен, мен сураган гана маалыматты айтасын, ашыкча создун кереги жок.
Мен жооб берейин деп оозумду таптап барып токтоп калдым жакшысы ундобой эле койууну туура коруп. Нуржигиттин айткандарын эстедим "эч кимди озунон устун койбойт" деген, демек аны менен тирешуунун кереги жок.
-мен барайын, дедим.
-албетте, жигиттерге капа болбо корс мамиле жасашкан болсо, мен кутпогон жерден алдынан чыгып калсам чочуба, телефон менен байланышууга аракет кылба. Ии баса берилген тапшырманы озумо гана тапшырасын, ортобузда Адам болбойт, бул коруп турган жигиттер жолугуп мени айтса да бербе, мени гана тааныйсын бутту. Биринчи тапшырма Айдаров Расул, анын ишиин котор Алиевичтин архивинен, качан жабылган, акыркы соз эмне деп жазылган.
Мен ойлонуп отуруп калдым, жообун азыр дагы так билем. Албетте айтып койбоймун дечи, жон гана кызык болду акча сурабай кайчылаш маалымат сурасам кантээр экен деген ой кылт этти.

[Dimedra]

Оз алдымча иш тутууга укук берилген эместигин эстеп созумду ичиме жуттум да тушуп кеттим. Сыртта кутуп турган жигиттери алгандарын кайрып беришти, болгону унаамдын кулпусу, капчыгым телефонум бар эле, курал деген которуп журбосом ушундай майда буюмдарга чейин текшергендерине караганда ото эле сак журушот. Майордун ойлогону ишке ашпай калды, суйлошууну УГА албады, Эми кантип жеткирем, кечиктирбей кабар беришим керек, телефонуна чалууга болбойт деп аргасын издеп баратып оюма бир ой келип кумарым козуду, мен эч аракет кылбайм оздорунон аракет болсун, ушуну менен канчалык денгээлде коопсуздугум камсыздалганын билууго болот деп уйго кирип кеттим.
Тун кирип тан атса да эч кандай дайын болгон жок, демек мени озум менен озумду калтырышкан экен, ушу кантип болсун деп кыжаалаттана журуп отуруп жумушка кантип жеткенимди да сезбей калыптырмын. Келип ачкычты салып бураганы жатсам каалга ачылып кетти, бугун тан атпай келдим десем майор менден да эрте келген экен, башын которуп,
-эмне уйдон кууп салыштыбы, мынчалык эрте келбейт элен, деди жузундо эч озгору жок.
Тан калып карап калдым, чындап эле эч нерседен кабары жокпу.
-бугун кун эрте чыкканга окшойт, сиздин да тан атпай бул жерде отурганынызга Караганда дедим.
-мен ушул жерде тунду откордум, зарыл тез арада бутурчуу жумуш бар. Сени кутуп отургам келсе улант деп дайындап коюп эс алганы кетейин деп.
Эми баарын тушунгондой болдум, кеч зарыл жумушу менен Алек болуп менден кабары жок калган тура.
Столума келип отуруп иретке келтирип жатып бейтааныш папканы кордум, ичин ачып карап коздорумо ишенбей турдум, ичинде тиркелген кагаздар кече Авангард айткан адамдын "делосунун" кочурмосу экен. Кантип? деген коз караш менен Алиевичке карасам ал кагаздан башын которбой туруп тобосунун устунон карап койду. Акылымда баарын иретке келтирип ойлоп кордум, кантип ал баарын билди, уга турган телефонум сыртта калбады беле. Нуржигит жеткирген болуш керек, ооба андан башка жол жок. Кайыл, анын аткаруу жондому куч экен, кече суйлогон создорунон кийин андан кумон санап калдым эле, баарын билип туруп мен ошентсем башкасы анын кылмыш чойронун адамы экенинен кумону болбойт. Баса ал кече турмонун тилинде суйлоп отурду, Нара деп каймана аты да бар экен, кандайча андай болушу мумкун, билишимче ал создорду отуруп чыккандар гана колдонот, Нуржигит камакта болбой туруп антип суйлосо кумон туудурбайбы. Туркун ойлор кучагында "делону" баштан аяк окуп жаттым, бул иш менен тааныш болмом да кайталап окуй бердим, ар бир созун жатка билишим шарт, оозеки да сурап калышы ыктымал. Тан калычтын баары аягына жеткенде болду, уч кун алдын окуганымда эле бул иш жабыла элек эле, даана эсимде кылмышкер олук болсо да кылмыш иши жабылбаптыр деп тан калгам, азыр колумда турган кагазда анын иши 2006-жылы кылмышкердин олуму менен кылмыш токтотулду деп жазылып ошол жылдын моору басылып турат.