[Januska]

vankuver (21 Февраль 2014 - 13:14) жазган:

Бул тил маселесине келсек, бул уйдогу бала бакчадагы табиядан да болот. Азыркы жаш ата энелер айрыкча шаардагы, оздору орусча суйлоп балдарын уйундо жалан орусча тарбиялагандар да жок эмес. Ошол мейли орус мектепкеби, турк мектебеги берсин, анын зыяны жок. Бирок уйлорундо кыргызча эле суйлоп, кыргызча каада салттарды уйротуп кыргызча эле Тарбияласа дейт элем.
Биздин тушунугуздо ушундай нерсе синип калган да: орусча суйлосон демек сен современный адамсын, а орусча билбесен артта калган тупой адамсын", деп. А чынында озундун тилинди чанып олтуруп аягы эмне болуп калаары менен ишибиз жок.
Ал эми жогоруда бироо айтып кетиптирго: "озбекче суйлогондорду тилин жулуп алгым келет" деп. Бул жерде туштук диалектисин мисалга туткан окшойт.
Диалектилерге келсек, ар жердин озунчо илгертеден бери суйлоп келген тил озгочолуктору болот. Ошол Оштуктардын мисалы: сениям мениям, галдирава, оякта буякта, ониям буниям, ушуга окшогон создору озбекчеге кирбейт булар. Озбекчеде Сениям-Сенихам, мениям- менихам, галдир деген соз жок. Оякта-Анавуякта, буякта-манвуякта, ониям-Уни хам, Буниям- Муну хам деп бул создордон айырмаланат.
Ал эми Тундук тарапта деле биз-бисс, кыздар-кыстар, тигил жакта-тиякта, бул жакта-биякта, эс алып-эз алып деп с менен з ны алмаштырып суйлошот.
Аксылыктар келатыры окупатырым, иштеп атыры, тамак жеп атыры,
Баткендиктер ошол жерде шотте, куйоом-куйобум, телефонун-телефонуну, баласын-баласыны. деп суйлошот экен.
Демек ар бир аймактын озунчо илгертен бери келе жаткан диалектиси бар. Адабий тилде эч бир жер так даана суйлобойт.
Ошон учун биз диалектиге болунбой, баарыбыз адабий тилде жазып, суйлоп балдарыбызды тарбияласак, келечекте жалгыз бирдиктуу адабий тилибиз баардык жака тегиз жайыла баштайт.
Менин оюм ушундай

Эн туура, азаматсыз!

[sestra]

биздин тил, кыргыз тили, таасир алуучу тилге кирет, ал эч качан башка тилдерге таасир бере албайт, ошондуктан кошунабыз ким болсо анын тилинде суйлоп калабыз. ачык мисал, Таласта казак тили менен аралаш диалект болуп калган, Ошто - озбек, орустар бар жерде - орусча. мунун бир себеби, башынан кыргыздардын оз тили болгон эмес. алтай, энисейде биз орхон тилинде суйлогонбуз, орто азияга келип, карахандыктын курамасына кирип, турчо суйлоп калдык, ислам кабыл алып - арап лексикону кенен сине баштады, монголдор келип - алардын соз казынасынан ала баштадык. иши кылса орусу дагы, озбеги дагы, арабы дагы кыргызча суйлоп калган жок, кыргыздар алардын тилин бурмалап алып, кыргызча билбегендерди эмне кылыш керек болуп жатабыз!

Билдирүүнү түзөткөн: sestra: 06 Март 2014 - 20:44

[Vazir]

sestra (06 Март 2014 - 08:44) жазган:

биздин тил, кыргыз тили, таасир алуучу тилге кирет, ал эч качан башка тилдерге таасир бере албайт, ошондуктан кошунабыз ким болсо анын тилинде суйлоп калабыз. ачык мисал, Таласта казак тили менен аралаш диалект болуп калган, Ошто - озбек, орустар бар жерде - орусча. мунун бир себеби, башынан кыргыздардын оз тили болгон эмес. алтай, энисейде биз орхон тилинде суйлогонбуз, орто азияга келип, карахандыктын курамасына кирип, турчо суйлоп калдык, ислам кабыл алып - арап лексикону кенен сине баштады, монголдор келип - алардын соз казынасынан ала баштадык. иши кылса орусу дагы, озбеги дагы, арабы дагы кыргызча суйлоп калган жок, кыргыздар алардын тилин бурмалап алып, кыргызча билбегендерди эмне кылыш керек болуп жатабыз!

......) Кыргыз тили эмес Кыргыздар ооп кете бере турган калкпыз десениз, Тилде эмне айып..!

[Lenin]

Туп туура кыргыздар оома калк. Бишкекте орустар коп болгон учун орусча суйлоп калдык. Туштук озбек коп болуп калган учун озбекче суйлоп калды. ИИ баса озбекче чалып суйлогондор орусча ссуйлогондорго асылбай эле коюшса.)))))

[aijan]

sestra (06 Март 2014 - 20:44) жазган:

биздин тил, кыргыз тили, таасир алуучу тилге кирет, ал эч качан башка тилдерге таасир бере албайт, ошондуктан кошунабыз ким болсо анын тилинде суйлоп калабыз. ачык мисал, Таласта казак тили менен аралаш диалект болуп калган, Ошто - озбек, орустар бар жерде - орусча. мунун бир себеби, башынан кыргыздардын оз тили болгон эмес. алтай, энисейде биз орхон тилинде суйлогонбуз, орто азияга келип, карахандыктын курамасына кирип, турчо суйлоп калдык, ислам кабыл алып - арап лексикону кенен сине баштады, монголдор келип - алардын соз казынасынан ала баштадык. иши кылса орусу дагы, озбеги дагы, арабы дагы кыргызча суйлоп калган жок, кыргыздар алардын тилин бурмалап алып, кыргызча билбегендерди эмне кылыш керек болуп жатабыз!

Бир гана кыргыз тили эмес, БАРДЫК тилдер ички жана сырткы булактардын эсебинен байып турат. Озуно жаны бир да соз кошпогон тируу тил абсолюттук изоляцияда жашаган элдин тили эле болбосо, болок илливой тилди суйроп келиниз, бири да таза эмес

Тилдердин жашоо законунан кабарыныз болбосо, тилди тыйып, кыргыз тилин 'оомага' чыгарбай эпчи жакта чайдан ууртап коюп отура турунуз Жалган жалаа - куноо

[u5er]

аларды чурка деш керек

"эй чурка кыргызча сүйлөбөйсүңбү" деп

[vankuver]

Силер диалектилерге асылбай андан коро жанакы атайлап орусча аралаштырып модный болуп суйлогондорду сындасанар,
М: подружкама звонть эттим анан ал трубканы настрениясы жок алды. Анан ал скоро Москвага учат эле, ошого ал билет бронировать этип келейлик деп мени кошо барып келейлик деп попросить этти. Анан бир жолу прошалный кылып коёйлук деп кафеге приглашать этти мени. Анан мен до обеда барып калам сага деп обещать этип койдум".
Мына ушундай озунчо модный болуп суйлогондорду турмушта даалай ирет коробуз.
Диалектилер илгертен берки суйлоп келген соз. Диалектини коё туруп мына ушундай оз тилин сыйлабаган модный адамдарды айтыш керек.
Биздин озубузго билинбеген менен орустарга билинет экенда. Бир орус ошентип тан калганын коргомда. Ал айтат "силер эмне кээ бир орусча создорду суйлоп коёсунар анча мынча озунорчо суйлошуп жатканда" деп.

[vankuver]

Дилин кыргызга берген кыз
.

Корей кызы Светлана комузду, Манасты жана кыргыз жигитин сүйөт
Азыркы биздин жаштарыбыз кыргыз болушса да батышташып, өз эне тилинде сүйлөгөндөн уялып, орусча бажырашат. Албетте, бул көрүнүш жүрөгүбүздү оорутат. Ал эми, ошол эле мезгилде улуту башка болсо да, кыргыз тилин сүйүп үйрөнүп жаткандар да жок эмес. Бүгүнкү биздин мейманыбыз – КМЮАнын Адвокатура жана юстиция факультетинин 1-курсунун студенти Светлана Ли. Анын кыргыз дүйнөсүнө, тилине болгон кызыгуусун өзүнөн угалы.
.
– Светлана, кыргыз тилине кандайча аралашып калдың?
.
– Үй-бүлөбүздө кыргыздын каны аралашкан эмес. Үйдө тамактарыбыз да, сүйлөшкөнүбүз да корейче. Бирок, мага кыргыз дүйнөсү абдан жагат. Ошондуктан, өзүм аракет кылып, досторум менен кыргызча сүйлөшкөндү үйрөнүп жатам. Толук билбесем да, жакын арада жакшы ийгиликтерге жетишем деп ойлойм. Негизи, каным корей улутунун каны болгону менен, мен өзүмдү жүрөгүмдөн кыргызмын деп эсептеймин.
.
– Кыргыз дүйнөсү сизди кайсы сапаттары менен арбап алды?
.
– Мага Кыргызстандын кооздугу жагат, өзгөчө тоолору. Тоого барып сейилдесең, кадимкидей эс аласың. Арсланбап токою өзгөчө жагат. Токойдун жанына барып сыртынан карасаң, жомок сыяктуу көрүнүп, кадимкидей өзүнө тартып турат. Анан дагы комузду, манасты укканды өзгөчө жактырам.
.
– “Манас” эпосу эмнеси менен жагат?
.
– Мени өтө таң калтырганы, бул эпостун көлөмү. Дүйнөнү дүңгүрөткөн “Махабхаратадан”, “Илиада-Одиссеядан” да эки эсе чоң. Анан ошончо көлөмдүү чыгарманы кыргыздар укумдан-тукумга ооз эки жеткиргени мени өзгөчө таң калтырат. Кыргыздын улуулугун ушундан да байкасак болот. Кыргыз тилин жаңыдан үйрөнүп жатканыма байланыштуу эпосту толук окуй элекмин.
.
– Азыркы кээ бир кыргыз кыздары кореянын Гу Жум Песуна жандарын да бергенге даяр болуп жатышат. Сиз да алардын катарын толуктайсызбы?
.
– Чындыгында мага Гу Жум Пе жакпайт. Мен корей эмес, кыргыз жигиттерин жактырам. Себеби, кыргыз жигиттери эрктүү, өжөр, күчтүү, алдында кандай кыйынчылыктар болсо да, артка кетпеген тайманбас болушат. Өзүмдүн жигитим болсо кыргыз. Ал эми кореялык жигиттердин көпчүлүк мүнөздөрү кыздардыкына окшош, ошондуктан мен кыргыз мырзаларын алардан жогору баалайм.
.
– Кандай ойлойсуз, биздин өлкө эмне үчүн өнүкпөй жатат?
.
– Оюмча, эң негизги көйгөй, бөлүнгөндүктө го дейм. “Сен оштуксуң, сен көлдүксүң, сен таластыксың” деп бөлүнүшсө, өлкө эч качан өнүкпөйт. “ Манас” эпосунда айтылат эмеспи: “Бөлүнбө, кыргыз бөлүнбө,
Бөлүнсөң бөрү жеп кетет.
Бөлүнүп жатат кыргыз деп,
Бөлөк элге кеп кетет,”– деп. Ошондуктан, баарыбыз бир туугандай болуп, ынтымакта жашашыбыз керек. Жаштар баарыбыз бир күч болуп топтолуп, мындай кемчиликтерди жоюп, алга карай умтулуу керек.

[vankuver]

Дилин кыргызга берген корей кызы

[vankuver]

Корей улутунун кызы Мён Сук Сон : «Кыргыздардын кыргыз болуп туруп, орусча сүйлөшкөндүктөрүнө таң калам»
.

Учурда башка улуттун өкүлүн мында кой, «Киргиздерди» кыргызча сүйлөтө албай, айлабыз алты кетип, акылыбыз маң болуп турган убак. «Колдо бар алтындын баркы жок» дегендей, кыргыздар кыргыз тилинин баа-баркына жетпей жатканыбыз да ачуу чындык. Ал эми корей улутунун кызы Мён Сук Сон айым кыргыз тилинде эркин сүйлөп, кыргыз тилинин өнүгүшүнө өз салымын кошуп келет.
.
- Саламатсызбы Мён Сук айым? Сиздин кыргыз тилин үйрөнүүгө болгон кызыгууңузга эмне себеп болду?
.
-1994-жылы жолдошумдун кызматына байланыштуу биз үй-бүлөбүз менен Алматыда эки жылдай жашап калдык. Биз ал жактан орус тилин жакшы үйрөндүк. Ошол мезгилде СССР жаңы тарап жаткан мезгил болгондуктан, казактар казак тилинде эмес, орус тилинде сүйлөшчү. 1995-жылы иштер менен Бишкек шаарына келип кеткенбиз. Мага Кыргызстан абдан жаккан. Ушул өлкөдө жашасак деген максат койгон элем. Ал максатым 2004-жылы орундалып, биздин үй-бүлө Кыргызстанга көчүп келдик. Мен 35 жашымда 2005-жылы Жусуп Баласагын атындагы КУУ Кыргыз филологиясы факультетине тапшырып окуп калдым.
.
-Сизге кыргыз тилин үйрөнүү кыйынга турган жокпу?
.
- Менин эң алгачкы максатым - көп тил билип, көп улуттун маданиятын терең үйрөнүү. Албетте, башында кыргыз тилин үйрөнүү оңойго турган жок. Мен тилди үйрөнүү үчүн абдан аракет кылдым. Экинчиден, кыргыз тилинин грамматикасы корей тилинин грамматикасына абдан окшош. Бул да мага бир топ жеңилдик берди. Негизинен, кыргыз филологоиясында окуган балдардын көпчүлүгү айыл жергесинен болгондуктан, алар абдан жөнөкөй жана ыймандуу болушат. Мага тил үйрөнүүгө курсташтарым, группалаштарым абдан жардам кылышты.
.
-Экзамен, зачеттордон пара берген учурларыңыз болдубу?
.
-Чындыгын айтсам университитте коррупция бар болчу. Менин курсташ, группалаштарымдын көпчүлүгү сабактарын акча менен бүтүрүшөөр эле. Мен бир да жолу сабагыма бир тыйын берген жокмун. Себеби, мен билимди акча менен сатып алганга болбостугун жакшы билем. Билим акча менен бааланбайт. Бул менин принцибим.
.
-Окууну аяктаган соң эмне иш кылып жатасыз?
.
-2010-жылы университетти аяктадым. Ошол эле жылы Хусейин Карасаев атындагы БГУнун аспирантурасына тапшырып, 2013-жылы бүттүм. Учурда «Кыргыз жана корей тилдериндеги чак категориясы» деген темада илимий иш жазуунун үстүндө иштеп жатам. Илимий жетекчим профессор Усубалиев Бейшебай агай. Агай мага абдан жакшы жардамын берип жатат. Буюрса, жакынкы арада илимдин кандитаты деген даражага ээ болом деген ойдомун. Аз да болсо кыргыз тилинин өнүгүшүнө салым кошсом дейм.
.
-Үй-бүлөңүз тууралуу айта кетсеңиз?
.
-Жолдошум-Нафан Су «Корей ассоцациясындагы» атайын курста мектеп жашындагы балдарга корей тилинен сабак берет. Мен дагы ошол жерде корей тилин үйрөтөм. Улумдун аты Мёнче. Ал азыр Түштүк Кореяда аскердик кызматын өтөп жатат. Кызым Чи Хе, Алматы шаарында Консерваторияда билим алууда. Чи Хе скрипкада абдан мыкты ойнойт.
.
-Өзгөчө кыргыз элинин кайсы сапаттары жакшы экен?
.
-Ачыгын айтсам кыргыз эли абдан меймандос калк. Корей элинде да мындай сапат бар. Менин баамымда конокторду абдан сыйлашат, боорукер да болушат. Бир сөз менен айтканда адамга эч кандай жаман ойлору жок, ак көңүл эл десем болот. Ал эми жаратылышы абдан кооз. Абасы таза. Мен Кыргызстандын көп жерлерин кыдырдым. Мисалы, Ысык-Көл, Нарын, Арсланбап, Талас жергелерин. Кыргыздар бул бейиштей болгон жерде төрөлүп калгандыгына абдан бактылуу болушу керек.
.
-А жаман сапаттарды байкай алдыңызбы?
.
-Албетте, бир эле кыргыз элинде гана эмес бардык улуттарда кемчиликтер болот. Кыргыз эли чындыгында жалкоолукка көп жол беришет. Конокко же жолугуушуга чакырсаң сөзсүз кечигип келишет. Таң калганым, кыргыз болуп туруп орусча сүйлөшкөндүктөрү. Бул нерселерди оң жолго салса болот. Адам бир гана тынымсыз аракет менен ийгиликке жетет алат. Эгерде бул сапаттардан арылса, анда Кыргызстан тез эле бай өлкөгө айланат.
.
-Кыргыздын улуттук тамагы, кийими жана маданияты сизге жактыбы?
.
-Мен Кореяда жүргөндө эт жечү эмесмин. Эт жегенди Кыргызстандан үйрөндүм. Улуттук тамактардын баарысы абдан жагат. Өзгөчө беш бармак, койдун ич этинен жасалган өрдөк, олобо тамактарын жакшы көрүп жейм. Ал эми кийими тууралуу айта турган болсом, кийизден жасалган кийимдерди атайын сатып алып кием. Койдун таза жүнүнөн жасалган кийимдер абдан ыңгайлуу, көрктүү жана ден-соолукка абдан пайдалуу болот. Кыргыздын салт-санаасы, маданияты абдан бай. Мен комуздун күүлөрүн укканда абдан рахат алам. Студент кезде жаттаган «Ала-Тоо», «Алымкан», «Алтын балалык» деген кыргыз ырларын ырдагандан тажабайм.
.
- Келечектеги максаттарыңыз кандай?
.
-Мен дайыма алдыма бийик максаттарды коюп жашаган адаммын. Өзүмдүн билимим менен кыргыз элине жардам бергим келет. Азырынча туулган жерге кетүү оюмда жок. Балким, улгайган убакта Кореяга кайтабыз. Кыргызстан - менин экинчи туулган жерим!

[vankuver]

Корей улутунун кызы Мён Сук Сон

[slastenka]

Кыргыз тилин билбей канчалаган жаштар журушот.
Орусча билди болду адамды тоготпой орусча суйлоп калыш керекта
Аларды коруп кээде ушунчалык зээним кейиийт

[byityk]

u5er (12 Март 2014 - 15:57) жазган:

аларды чурка деш керек

"эй чурка кыргызча сүйлөбөйсүңбү" деп

Аша чап жазгансынго. ...

[byityk]

u5er (12 Март 2014 - 15:57) жазган:

аларды чурка деш керек

"эй чурка кыргызча сүйлөбөйсүңбү" деп

Аша чап жазгансынго. ...

[Only]

меен меен уялбай айтамын кыргызмын дееп

[Asanaka2]

Эме чуркалар копко анда а

[Sairagul77]

Жогорудагы кыргызча сүйлөгөн корей улутундагы кыздардын интервьюсун окуп эт жүрөгүм элжиреп кетти.
Кыргызча сүйлөбөгөн кыргыздарды уят кылышыптыр.

[sestra]

[quote name='vankuver' date='14 Март 2014 - 00:17' timestamp='1394734642' post='1555724' ]
Дилин кыргызга берген кыз
.

Корей кызы Светлана комузду, Манасты жана кыргыз жигитин сүйөт
эмнеси тан калыштуу - кыргыз кызы деле башка улуттун окулун суйуп калса, анын тилинде суйлоп калат.