[Koenek93]

Бердикожо Бийназаров - Кечигип торолгон эгиздер китебинен.

Автор бул китебинде, балага зар болгон эненин образын кенен ачып берген. Бул турмуштук баян, болгон окуянын негизинде жазылып, кызыктуу сюжеттер камтылган. Союз тарап мамлектебизи эркиндикти алган кездеги жашоо-турмуштун оош-кыйышы менен чагылдырылып, окуя менен ачылган. Баарынан дагы тилине алы келбеген кайын эненин калыстыгы жоктугу жана атасы жок бойго жеткен баланын чечкинсиз жоругуна чыдаган жаш келиндин татаал тагдыры тарбия ирээтинде берилген. Анткен менен убакыт баарын тараза ташына салып, кимдин-ким экенин билгизип койгону, окурмандарды кайдыгер калтырбайт.

[Koenek93]

1983-жылдын февраль айы. Кун суук. Чыкыроон, кундун жылышына тоскоолун тийгизип, калын жааган кардын илеби суук тартып жаздын кеч келишинен белги берип турду. Анткен менен тободон тийген кундун нуру алсыз жылуулук тартуулап турганда, карды кычырата басып кочо бойлоп келе жаткан, жашы жаны эле 18ге толгон Касымжашыл дарбазанын жанынан ай чырайлуу кызды козу чалып калды да, дароо суугун арта карады. Ушул убакка чейин мындай сулуу кызды корбосо керек. Балким коргондур, бирок азыркыдай абалга калып, журогу менен берилип, биринчи коз жактырып калуу сезимине кабылып корбогон чыгар. Буту тушалып, жомоктогу хандын жигити сулуу кызды коргондо эсинен тангандай, Касым дагы эсинен танып бышып турган алмадай жетилген кызды жалдырап эле карап туруп калды. Кыз дагы жаш жигиттин абалына тушунуп, уялынкы коз караш менен бир саамга карады да, дарбазанын ичин карай кадам таштап, ичкери кирип кетти. Бала эшик жабалып бара жатканда кыздын акрыкы жолу аппак колдорун гана коруп, дагы биртопко тушалган аттай бир орундан жылбай туруп, анан жолун улады. Эч нерсе оюнда жок келе жаткан уландын ички дуйносуно булук салган бул корунуш, беш кайыптын бири, дидар кайыпка туш болгондон белги берип турду.
Касым орто бойлуу, каратору жигит. Бир жыл илгери мектепти бутуп, учурда алты айлык айдоочунун окуусун окуп жаткан эле. Ушул жакша келгени кыз суймок турсун, кыздын колун кармап коро элек кези.
Кадамын жай таштап, кылчак-кылчак кыз кирип кеткен жашыл дарбазаны илгери умут менен карап, ал жерден узап баратып Касым, алдындагы жерге тонуп калган ташка чалынып жыгылып кетти. Баятан бери аны терезенин кчыгынан карап турган Аида, жыгылып кеткен жигитти коруп кыткылыктап кулуп жиберди. Анткен менен Аидага дагы алгач коргондо эле, алиги уландын сырт келбети жагып калганын жашыра албайт болчу. Андан дагы анын жыгылып кеткендеги абалы, кандайдыр бир денгээлде кыздын аёо сезимин козгоп, ага карата болгон оюн ондогонго туртку берди.

[Koenek93]

Касым качан гана козго кооз корунгон , алиги уйдон узап кеткен сон гана ойлуу кадамын алдыга таштап, баалуу буюмун жоготуп жиберген адамдай конултактап уйуно келип, кабагы салынкы комкоросунон эски диванга бой таштады. Козун жумса эле жанагы ай чырайлыуу бей тааныш кыз коз алдына тартылып, болгон дитин ээлеп алды. Дидары бурулуп калган ал кыз менен эми таанышпаса жаны жай албачуудай сезилип, таттуу кыялдын кучагында термелип жатканда, тили ачуу "кара жаак" деген атка конгон апасы Калича, сырттан кирип келип эле уу тилин агытты:
- Дагы жатасынбы? Отун жарып койсон боло деги?! - деди эле, Касым башын жаздыктан которуп:
- Апа, ушул созду акырын эле айтсаныз болот эле го. Мен отун жарып бастырманын астына жыйып койгом, кардын алдында калбасын деген ойдо. Калича ошондо дагы жаагын жаап калбай:
- Кордум жарган отунунду, ал эмнеге жетет. Кундун суугу бул болсо... - деп созунун аягын таппай калды да, анан ички уйго кирип кетти. Касым, чукул жерден "мен алиги кызды алсам, апам минтип ажылдап турса, анда менин суйуум эмне болот" - деген ойду ойлоп, али тааныша элек кыздын келечегине кам коргон болду. Бирок журогу менен сезди ал кыз менен таанышаарын.

[sasik]

Жакында эле окудум эле ушул китепти,аябай жаккан

[bema_bema]

Бул чыгарма бар кайталап жазып атасыз

[Koenek93]

Тан атканга чейин уйку бетин корбой, тун суйуунун азабын тартып ооналактап жаткан Касым танга жуук гана козу илинип уктап кетти. Эртен менен адатынча апасы ачуу тилин агытып уйкудан ойготту. Негизи эле эрден эрте ажыраган аялзатынын кучу тилинен чыгабы, Касым апасынын тилдуулугуно конуп деле калган. Бирок эмнегедир кечээтен бери, тактап айтканда алиги кызды коруп калгандан бери апасынын тилдуулугуно тескери баа бере баштады. Калича чанкылдаган унун менен:

- Касым, деги сенин эрте турган кунун болобу? Жон койсом керээлди куну кечке жата бергенден тажабайсын. Башка балдардай атан эле болсо эмне. Касым созду чойгусу келбей жаздыктан башы которуп:
- Апа, деги сизге эмне болду? Урушпай эле жай соз менен айтынызчы, айтчуу созунузду. Тан атпай уруштун созун баштабай! Калича унун баштагыдай чанкылдатпай:
- Эрте туруп от жаккан кунун болобу деги? Кечээ жарып койгон отунун калбай калыптыр. Тур сыртка чыгып кон салып кел!
- Ушул созду жай соз менен эле айтсаныз болот эле да - деп апасына каяша айтып, кыялын коргозуп жылуу тошоктон туруп сыртка чыкты. Калича эмнегедир ушул саам, уулу айткандай болбогон нерсеге эле ачуулана бергенин сезип калды белем, каршы соз айткан жок. Буга Касым дагы тан калып калды. Анткени, жооп угам деп ойлогон эле да.
Бул куну, убакты дигер намазына жакындап калган кезде Касымды кандайдыр бил белгисиз куч, алиги жашыл дарбазаны коздой жетелеп жоноду. Жакшы эле аракет кылды ал жакка барбаска, бирок коз алдынан кетпеген кыздын сулуу келбети, элеси жанын жай алдыра койгон жок. Айтканга оной бирок, тун суйуунун туйшугу, азабы, санаасы кимди гана ойго салбайт.
Козго тааныш дашыл дарбазанын жанына келген Касым бир топко туруп калды, таттуу кыялга жетеленип. Коз алдына элестетип келген болчу, алиги кызга кечээги коргон жеримден жолугам - деп, бирок аны коро албай, ушундай бир жакшы ой, жакшы тилек менен келип супсуну сууп, устунон бироо муздак сууну куюп жибергенсип, шалдырап эле туруп калды. Ал турсун бир орундан жылганга дарманы жетпей, нес болгон адамдай дарбаза жакты карап, кеминде бир сааттай убакыт турганда, туноргон булуттан чыккан кундун нурундай Аида, эки чака которуп суу алганы чыкканын коргон Касым озуно-озу ишене албай козун бар-бар ирмеп, коргон козуно тан берип, энеси эркек торогондой суйунуп кетти. Ушул убакка чейин азыркыдай суйунуп корбосо керек. Бой келбетине жарашыктуу кийинген аркар шыйрак, кымча бел, музоо кирпик, орто бойлуу бей тааныш кыз кочого корк берип, кыз каадасы кылып, кылыктана баскан бул кылыгы Касымга баштагыдан мин эсе кооз корунуп, кыздын артынан кандайдыр бир куч жтелегенсип озунон-озу басты. Аида ан сайын кылыктанып, койогунун этегин чайпалтып басып, суу ала турган жерге жетпей туруп калганда Касым учурдан пайдаланып, болгон кучун жыйып жакын келип:
- Чон кыз, саламатсызбы? - деди. Ушул жерден сурдогондон уну дагы каргылданып, кулакка жат, ушугон адамдын унундой угулуп кетти. Аида сын коз менен карап, озунун устомдугун коргозуп:
- Саламатчылык, сиз кимсиз? - деди. Назик ундон Касым баштагыдан алда канча сурдоп, оозуна ылайыктуу соз келбей, мугалимден сурдогон окуучудай:
- Мен Касыммын. Сизди кечээ коргондон бери, менде чукул ой пайда болду "сиз менен таанышсамбы" - деген. Сураныч сизден, менин отунучумду четке кага корбосонзу. Кыз наздана караганда, сулуунун коз карашына туруштук бере албай, Касым аргасы жок жер карады. Ушул жерден билди озунун мококтугун. Сулуу менен биринчи жолу бетме-бет кездешкен Касымга мындан коро жоо менен бетме-бет кездешкен алда канча женил болот беле... такыр эле октомдугу жоголуп, тили буулуп калганы озун тан калтырды. Жакшы эле аракет кылды, кайран жигит бир нерсени айтайын деп, бирок тили буулуп али суйлой электе эле эриндери титиреп ылайыкту соз оозуна келбей, ал турсун тердеп дагы кетти. Кыздын козун тик карамак турсун, соз таба албай туруп калган Касым болгон кучун жыйып, жер караган калыбында:
- Чон кыз, ысымыныз ким? - деди, унун жапыз чыгарып. Аида учурдан пайдаланып:
- Ме сизди кечээ коргом. Бирок, сиз менен бугун минтип жолугуп калам деп ойлогон эмес элем. Уялынкы чыккан кыздын унунон Касым эрдемсий тушту. Эх, бардык нерсенин баалуулугу жеткенге чейин эмеспи. Эгер Аида кыска суйлоп, сурдуу коз караш менен караганда, Касым баштагыдан дагы мокой тушот беле. Кыздын уялынкы жана жол бошотуп суйлогон созу демине-дем берип:
- Сизге мени кандайдыр бир куч жолугууга ээрчитип келди. Соз ушуну менен уланып экооно таанышканга мумкунчулук табылды.
Аида суу алып эки чаканы которуп бери басканда Касым жардам бермекке аракет кылды, бирок бул аракети текке кетти. Аида ушуну эле кутуп тургансып:
- Мен озум эле, аны коюп сиз кечинде келинизчи, уйдогулор коруп калса мага ынгайсыз болуп калат го, чынында ушак айындан алыс эле болуп, эч ким билбегендей болгон эле жакшы, - деди. Ушул созду укканда Касым уккан кулагына ишенбей, озун абдан бактылуу сезип, оозуна соз келбей башын ийкеп:
- Мен сизди кечинде тиги силердин уйдун мандайындагы бактын жанынан кутом. Созсуз чыгыныз деп, андан ары созун таппай калганда Аида?
- Азыр бара бериниз, кошунак-колондор коруп калбасын. Касым эч соз айта албай, озун бул дуйнодогу эн бактылуу адамдардай сезип, ал жерден нары басып кетти да, суу которгон сулууну уйуно кирип кеткенге чейин, бери жактан коз ирмебей карап турду. Качан гана кыз уйуно кирип кеткеде, кылчак-кылчак артын карап жолуна тушту.

[Koenek93]

bema_bema (02 Март 2017 - 16:00) жазган:

Бул чыгарма бар кайталап жазып атасыз

Мен таппадым го, кайсы болумдо?

[ShaKe11]

Мен окуйум уланта бер.

[Koenek93]

бар турбайбы, мен эми таптым

https://www.super. kg...showtopic=79390