[nuradyl88]

3 CKEPTYY
Аял заты шарыят жолунда турмушка чыккан күндөн тартып өз ата-энесинин алдындагы милдеттеринен толук бойдон күйөөсүнүн ыктыярына өтөт б.а. өз атасы кандайдыр бир жумуш буюрганболсо да өмүрлүк жолдошунун уруксатын албай туруп ошол атасы жумшаган жумушту аткара албайт.

Көпчүлүк аялдар мончо, той же сапарга эн,чырайлуу кийимдерин кийип барышат, бирок үйлөрүндө болсо өздөрүнө карашты унутуп коюшат. Мындай аялдар ушуну унутпашсын, байкуш күйөөлөрү күндө кечинде жүздөгөн аялдарды көрүп Шайтандын мизин такыбалык калканы менен тосуп көңулу чарчап, журөгү чарчап үйүнө кайтат. Ошол кезде аялынын жылмайыңкы жузу, ширин тили жана эн, негизгиси татынакай кийимдер менен жасалган тулку бою ага ырахат бериши мумкун. Азирети Умар (р.а.)- «менаялымды үч нерсе себептүү өтө сүйөм. Ал кийимдеримди жууйт, балдарымды тарбиялайт жана кунөө менен менин ортомдо тосуучу парда. Мен анын саясындакунөө жасабайм! » - деген экен. Аялдар куйөөлөрүн күнөөдөн сактаныштарына үйдөгү кийинүүлөрү менен жана өзүн алып журуусу менен гана тоскоол боло алышат.

Аял өз күйөөсүнө жаккан амалдарды жасоосу керек. Жасануу жана мода үчүнкүйөөсү жактырбаган баалуу кийимдерди кийсе, эч кандай пайда таппайт, өзүнүнда, жолдошунун да көңүлү кирлейт.

Аял кечеге чыкканда да өтө этият болушу керек. Ачык-чачыккийинген аялды ыймандуу мусулман киши жактырбайт. Аларды Алладан коркпогонайрым эркектер тийишип зрмек гана кылышат, андан башка пайдалуу маани да жок.Кала берсе ошол эркектер да мындай аялдарга үйлөнүүгө намыс кылышат. Таттуу турмуш издеген аял, эси барда этегини жыйнасын.

Ариет, намыстануу эркектер аялдарынын башка зркектердин алдында ачык-чачык журуусунө кандай чыдашы мумкун? Намысын сактабаган аялдан,ал канчалык сулуу болсо да, өз күйөөсү жийиркенет. Алар бир куну ажырашып кетиши мумкун. Аялдын намысын сактоосу күйөөсүнүн змес, балким Алланын ыраазычылыгы үчүн болуш керек. Уят жана ар-намыс, - бул шуру мончоктор менен жасанып, аялдынбашына кийиле турган тажыдан кабар берет. Мындай сыйлуу аялга ар ким суктануу жана урмат менен карашат. Арастунун кызынан сурашты:

- Аялдагы эң сулуу нерсе эмне?
- Уялуудан, аял жүзүнө пайда болгон кызылдык, деп жоопберген экен.

Өзордубузга кайталык.
Умаманын бешинчи насааты ушундай эле - кирдеген кийимдерди жана идиш-аяктарды жууганда гана эмес, балким таза, жаңы нерселерди таза сактоо да кирет. Өрдөккө окшобошу керек, анын бирбуту сууда бир буту балчыкта болот. Жуулган кийимдерди кургагандан кийин татынакай кылып тактап коюусу макул, жерге түшүп кетсе, кийилбестен туруп кайра кирдеп калат. Тазалаган жерде абайланбаса тез эле дагы кирдейт. Демек, тазалык таза нерсени же жерди узак мөөнөткө чейин сактоо. Тазаланган буюмдар ору-ордуна коюлгандан кийин, керек маалда этияттык менен иштетилет. Үйдөгу буюмдардын өз орду болуп, ошол жерде сакталышы керек. Ошол буюмдар маскарапоз (клоун) дун туйунундөй аралаш-куралаш болсо, мындай үйдө тазалык да тартип, тарбия да,береке да болбойт. Үй ээсинин мээнети текке кетет. Өзгөчө ашканада идиш-аяктараяк астына коюлганы туура болбойт.

Тамак бышырылып желгенден кийин тез арада идиштер жуулуп ордуна коюлганы дурус. Мүмкүн болсо идиштердин үстүнө таза нерсе жабып койгон жакшы. Ашкана аялдын ким экендигин көрсөтөт. Бирок кээ бир аялдар келип кетүүчүлөрдөн (коноктосуудан) жийиркенишет, бул адат эч качан жакшылыкка алып барбашы баарыбызга маалым. Ал эми кээ бир аялдар келип кетүүчүлөрдөн уялгандыгынан үй ичин жыйнашат, көз түшө тура турган жерлерди гана тазалашат. Бирок ашкананы эч ким көрбөйт деген ойдо ага көңул бурушпайт. Мындай аял эч ким көрбөйт, деген кыялда үстүндөгу кирлеген кийимин да чечпейт. Илгери жуучулука барган аялдар, эң биринчи кыздын ашканасын текшерушчу экен.

Аял киши тазалыкка адаттануу керек, мына ошондо бардык жагын таза сактайт. Инсан «азырынча бул иш тура-турсун, зыяны жок» - деген пикир менен көнүлсүз болсо, кийин ага эч нерсе жакпай калат. Кийин бир аз эле ооруп калса, ошону шылтоо кылып эч тазалыкка карабай койот. Үйүн тартиптүү сактаганга адаттанган аял, ар дайым тазалыкка карайт.

Бала жаштыгында эмнеге үйрөнсө ошого карап өсөт. Эрте менен турганда төшөктөрүн жыйноо, бети колун жууп, тиштерин тазалоо, жакшына жана таза кийинуу үчүн балдарга жардам берүү керек. Имам Газзалий бала тарбиясына тийиштуу болгон бир сөзуңдө мындай дейт: «Бала тарбиясы бекем, жөнөкөй эмес иштердин бири. Бала ата-энесине аманат, анын жүрөгү чансыз жана таза гаухарга окшойт. Эмнени,кандай үйрөтсөн ошондой кабыл алат. Каалагандай тарбиялап алышын. мүмкүн. Эгер жакшылык жана туурулукка жетелесен., ошол жолго кирет. Дүйнө жана акыретте бактылуу болот. Мындай жакшы тарбия учун тарбиячы да cooп алат. Эгер жамандыкка үйрөтүп, айбандар сыяктуу өзордуна ташталса бала адашат жана жаман жолдорго кирип кетет. Анын күнөөсүнө ушундай тарбия берген киши шерик болот»

Аллах Таала бир аятта мындай дейт: «Эй ыйман келтиргендер! өзүңдү жана үй-бүлөндү оттон сакта» ~ Бул аяттагы «оттон» - деген сөздө дозок отун айтып жатат.
Үй-булөө башчысы катары Ата бала-чакасын жана аялын жакшылыккы чакырып, жамандыктан кайтарса, жараткандын ушул буйругун аткарган болот. Кыскасы, ар бир адам үй-бүлөсүнө адалдыкты,туурулукту жана башка артыкчылыктарды синдириши керек. Жаман адамдар менен мамиле кылуунун зыяндуулугун түшүндүрүп, алар менен достошууга жол койбошкерек.

Бала өсүп чоңойгондон кийин, айрым кылыктарынан уяла баштайт. Бул уялуу андагы акыл нурунан пайда болот. Балага акыйкат тушундурулгөндугу жана жакшы тарбия берилгендиги билинсе, бул Аллах Тааланынага берген баа жеткис белеги жана ырысы, жүрөгүнүн таза жана кулк мүнөзүнүн жакшы болгондугу.

Мындай балдар бойго(балакатка) жеткенден кийин толук жана тура акыл ээлери болушат. Бул белгилер баланын келечектеги үмүт шооласы. Мындай балдарды өз оюна коюп шайтанга тутуп бербеш керек

Билдирүүнү түзөткөн: nuradyl88: 29 Январь 2013 - 22:01

[Arstan]

aijan (29 Январь 2013 - 16:33) жазган:

Жок ай, Арстан мырза />/> Мени жолдошум суйуп эле мамиле кылганы жетиштуу. Аябай бир бирибизди жакшы тушунобуз(шугурчулук) Башкалардын алдында анын аброюн тушургум келбейт, жоро жолдошторунун алдында "эй, катын" десе деле терикпейм(бирок антип айта элек), эч качан бироолордун алдында ага чокчондобойм, нараазычылыгымды билдирбейм, эркелесем эркелеп коем. Таарынышып калсак, балабызды уктатып коюп, тиви коруп отуруп акырын чечишип алабыз. Настроениеси жок болсо жазганга аракеттенем, жини келип турса унчукпайм, ал деле ошентет. Мен деги эле жолдошумдун подкаблучник болуусун каалабайм, себеби, атасынан улгу алган балабыз да чонойгондо подкаблучник, же маменькин сынок болбошу керек.

Эжеке,сиздин жазган ар бир билдируунуз маанилуу...албетте кошулбай кое албайм.

Балдарды уктатып коюп анан койгойду чечишип алабыз....дегенинизди ушунчалык бааладым..... уй-булоо учун ото маанилуу жана балдарга жакшы тарбия берет экенине толук ишенем.

Мен кичине кезимде...атам- апам экоо эмнеге эч урушушпайт. ..бири-бирин аябай жакшы корушот экен...менда чонойгондо ушундай ата-эне болом...атамдай урушпаган ата болом деп кыялданып жашап чонойдум..... бул нерселерди чонойгон сайын тушунуп баштадым....атамдын айткан насааттарынан улам тушуно баштадым. Уулум,казак- кагышат ....эч качан аялынды урушпа...тушундуруп айт...эн негизгиси балдарындын козунчо урушпагыла. ..балдарына жакшы тарбия берем десен...ушуларды аткар...балдарына улгулуу бол...деп коп айтат. Сиз эн туура кыласыз...тарбия беруунун бирден-бир жакшы жагы ушулар экен.

Билдирүүнү түзөткөн: Arstan: 29 Январь 2013 - 22:06

[nuradyl88]

Баланы дасторкон үстүндө төмөнкү адаттарга үйрөтүү абзел:

1 .Тамакты оң колу менен жесин.2. Тамак жештен алдын «Бисмиллахир рохманир рохиим» десин.
3. Тамак жеп жатканда айланасындагыларга көз кырын салбасын.
4. Өз алдынан жесин.
5. Акырын шашпай, жакшылап чайнапжесин.
6. Лукманы биринин артынан биринтыгыштырбай жесин.
7. Кийимине төкпөстөн жесин.
8. Жокчулук эмне экендигин түшүндүрүү үчүн айрым учурда
катык нан жедирип туруу керек.
9. Сугалак, ачкөздүккө үйрөтпөө керек.
10. Түшкөн нандын күкүмүн терипжешти үйрөтүү керек.
11. Жөнөкөй кийим кийүүгө үндөө керек.
12. Чынынын астында тамак калтырбоо жана жакшылап
тазалоого үйрөтүү керек.

Бала ушул негизде тарбияланбаса, тамак адебинен кабарсыз калат. Буларды Ата-энесинен башка кимден да үйрөнө алат. Балага мындан башка жалганчылык, кызганчактык, гайбат, шоктук, тарбиясыздык, адепсиздик жана кулаксыздык сыяктуу жаман мүнөздөрдүн эмне экендигин түшүндүрүп жана булардан кандай сактануу керек экендигин айтуу шарт.

Бала жети жашка толгондо ага намаз окууну үйрөтүлөт,жети жаштан өткөндөн кийин кадимкидей намаз окуп калышы керек. Пайгамбарыбыз (CAB)да хадисинде:«Балдарьңарды жети жашка толгондо намазга буюргула. Он жашка толгондо эгер окушпаса ургула. Жатакана бөлмөлөрүн да бөлүп койгула» - деген.

Аялдар эрте менен күйөөсунөн мурда туруусу жана буга ар бир аял адаттануусу зарыл. Багымдат намазын окубай ишке киришкен аялдын иши жүрүшпөйт (берекесиз болот). Күн чыгып жатканда уктоо берекени кетирип,жалкоолукту келтирет. Бул маалда балдарын да ойготуу дурус. Бала мектепке барып окуу-жазууну үйрөнүп баштаганда ага улуу кишилердин улгулуу сөздөрүн жана окуяларын окутуп жана окуп берүү, убактысын бекер кетирбөөнү үйрөтүү абзел.

Эгер туура эмес иш жасап койсо көрмөксөн болуп, орду келгенде жаман иштердин зыяндуулугунан кабар берип коюуу зарыл. Эгер айыбы бетине айтылса, ошол жаман ишти жашыруун дагы кайталашы мүмкүн. Так ошол катачылык дагы кайталанса, акырын өзүнө: «Дагы бир кайталасан, ата-энең, биртуугандарын, жана досторуңдун алдында уялып каласың» - деп насаат берүү абзел.

Балага тез-тез эскертуу бере - бербөө дурус, анткени көп укканына таасири калбай калат. Ата өз сөзүн таасирлуу болуусун кааласа тез-тез эскертүү бербесин. Жазасын анча-мынча ачык күнө жасаганда гана берүү керек. Энелер баласын «Атаңа айтам» -деп адепсиздиктен кайтарып туруу зарыл. Баланы күндүзү уйкуга үйрөтпөгөн дурус. Анча мынча катуу төшөккө да жаткырып туруу керек. Ар бир жакшы, татынакай нерсенин кадырына үйрөтүү абзел. Эмне иш болсо ошол болсун жашыруун иш алып баруунун алдын алуу зарыл (жакшылык иш болсо да). Досторуна мамиле кылууда барына бирдей ачык көңул болууну эскертүү дурус.

Жаштыгынан эле күчү жеткенче орозо кармоого кызыктыруу керек. Уурулук, арам, кыянат жана башка жамандыктардын акыбети жаман болоорунан эскертүү берип тургак жакшы. Баланын чоңойуп өсүшү менен насааттардын да көбөйүүсү ашып барса максатка ылайыктуу. Мисалы: Тамак, Аллага кулдук кылуу үчүн керек боло турган кубат үчүн жеп-ичиле турганын, дүйнө бир күнү түгөнүшүн, кыямат күнү бардык нерселердин өлүшүн, кийин жаңы жашоо башталышын, өлүмдөн кийин кабыр жашоосун, андан кийин акырет жашоосу башталышын, өлүм акыйкат жана инсанга ар бир мүнөттө келүүсү мүмкүн экендигин билдирүү абзел.

Чоңоюп бараткан балага берилген насаат ташка чийилген оймо сыяктуу из калтырат. Бала ушундай тарбияланса дини, мамлекети жана улутуна пайдалуу жигит болуп чоңойот. Аялдын милдети үй-бүлөөнү өтө татынакай кароо, эртеден кечкечейин кошуналар менен гайбат кылуу же бекерчи нерселер менен өмүр өткөрүү эмес.
Аял кишиге үй иштерин жасоо жана үй-бүлөсүнө кызмат кылуу өтө жарашыктуу нерсе.....

Билдирүүнү түзөткөн: nuradyl88: 30 Январь 2013 - 09:20

[nuradyl88]

ҮЙ ТАЗАЛЫГЫ, ТАМАКТАНУУ ЖАНА УЙКУ
Умаманын алтынчы насааты ушундай эле: -«Жолдошундун тамактануу сааты, уйку убактысына көнүл бур».
Умама үйдөгү бардык иштер өз убагында аткарылуусун, тамак жана уйку сааты да өз убагында болуусун кызына айткан эле. Негизи ошондо кызына жолдошу менен таттуу турмушта жашап өтүүнүн ачкычын берген эле.Чындыгында ар бир иштин өз убагында аткарылуусуна өз мезгили болуш керек. Эгер малым бир эрежеге түшүрүлсө, бардык иш өз убагында бутөт. Мына ошондо үй-бүлөдө таттуу турмуш болот.
Иштин көзүн билген аял кечке маал ашканага кирсе да тез убакта кечки тамакты даярдайт. Анткени идиштери өз ордуна коюлган жана тартиптүү болот.
Эми үй ишине копол бир аялды элестетип көрөлү. Ашканага эрте менен кирсе да кечке чейин тамагы даяр болбойт. Идиш аягын издейт, бычак издейт, продукталарды салганга табак издейт, кыскасы кечке барып аран, гана эки табак тамак бышырууга үлгүрөт. Анын үстүнө мындай аялдын эки үч баласы болсо, бүтүндөй эле шашып калат. Кала берсе башындагы жоолугун да орогонго убакыт таппай калат. Мындай бейсарамжал аялга үйлөнгөн байкуштун аянычтуу жашоосун элестетүү кыйын эмес.

Күйөөсү кечинде чарчап үйүнө келет, шам намазына азанда айтылып калган, тамактан түптөн дарек жок. Кечеки алып келген продукта алигече ашканада торбодо жатат, алынган эмес. Эри жана балдары «тамак бышса жейбиз» - деп, куптанга чейин күтүшөт. Алар качан тамак жеп, качан укташат.

Мындай абалда ар кандай адамдын махабатына кемчилик жетет. Ачуусу келиши аштан бышык нерсе. Дагы да рамазан айында булар кандайсабыр кыларын ойлоп көрүң, Үй-бүлөөдөгү өкүнүчтүү абалды көз алдынызга келтириң. Ушул себептен Умама кызына, «тамак жана уйку маалын кечиктирбе» -деген эле.

Билдирүүнү түзөткөн: nuradyl88: 30 Январь 2013 - 09:42

[nuradyl88]

МАЛ ДҮЙНӨСҮН САКТОО

Умама жетинчи насаатында кызына «Үйүндөгү мал-мүлк жана нерселерди сакта» деген эле. Дүйнөдө бала-чакасын башкаларга муктаж болуудан сактап өстүрүү үчүн албетте мээнет кылуу керек. Байлыкка кеп акча табуу менен гана жетип болбойт. Үнөмдүү болуу жана ысырап кылбоо байлыктын негизи. Буга айрыкча аялдар үй-бүлө куту катары көңүл буруш керек.

Эгер жөн эле ысрап кыла турган, муктаждыктан артыкча сарптай турган,күйөөсүн да миң бир түрдүү ашыкча каражаттарга мажбурлай турган аялдар болсо, мындай үй-бүлөдө төрт беш тыйын арттыруу өтө кыйын иш. Бирок үнөмдүү болом деп өтө кысыныпалуу да туура эмес. Анткени мындай аялдар кала берсе өз балдарына да ичи тарлык кылышат.Жакшы жеп ичүүсүнө да, кийинүүсүнө да көңүл бурбайт. Айрым учурда жаман аялдарда учурап турат. Алар башка эркектер менен жакшы мамиледе болушса да, дайыма жылмаюуу менен жүрүшсө да адепсиз болуп эсептелет. Алар назик өмүрлөрүн жана күйөлөрүнүн мал мүлктөрүн бир гана жыргалчылыкка иштетишет. Айтылган насаатарды угуп да коюшпайт.Натыйжада, өз наристелерине күнүнө бир же эки саат гана аран, көңүл бөлүшкөн аялдарпайда болууда. Эң өкүнүчтүүсү мындайаялдардын саны көбөйүүдө. «Дүйнө бирдей тура бербейт» деген сөздү унутпашыбыз керек.

Канчалаган үй-бүлөлөр ушунун айынан бузулуп кетти, үйүндө аялдык милдетин аткара албаган айрым айымдар бирөөлөрдүн босогосунда кызматчы болууга мажбур болушууда.Ал эми чындыгында Пайгамбарыбыз (CAB) «Эне медресе сыяктуу» -деген эле. Ал эми бүгүнкү күндө көптөгөн энелер «медресе» эмес сериал болуп кетишти. Эн, өкүнүчтүүсү алар европадагы бардык киноактерлорду таанышат, керек болсо алардын ойношторун да билишет, а бирок өзүнүн жолбашчысы Пайгамбарыбыз Мухаммед (CAB) ды тааныбай тургандыгы жан кейитип жатпайбы.

Үй-бүлөө ээлерине насаат ушул: Эч качан адепсиз аялдар мамиле кылышпасын, кала берсе аларды эшиктен үйдүн ичине кароого да жол коюшпасын. «Жаман дос жети жыландан артык» - деген сөз өтө туура айтылган. Жылан менен досболуп болобу? Жылан уусун чачпай коебу? Шамал жаман жыт чыгып жаткан жерден өтсө,ошол жыт таркайт. Негизинде жыттанып жаткан шамал эмес балким ал учуруп келген сасык жыт.
«Адептүү аял жаман аялдар менен сүйлөшүп отурушу, алар менен дос болушузыян кылбайт» деген пикир түптөн туура эмес.
Кишинин жакшы же жаман экендигин билүү учун анын досуна назар салуу жетиштүү эмеспи.
«Казанга жакын жүрбө, карасы жугат» - деген сөз бекеринен айтылган эмес.

Билдирүүнү түзөткөн: nuradyl88: 30 Январь 2013 - 12:57

[nuradyl88]

Икая
Бир адамдын үч уулу болгон экен. Өз убагы менен аларды үйлөптүр. Ар бирине үй салып бериптир. Бир майрам күнү балдары аталарын зыярат кылганы келишиптир. Ал-акыбал сурагандан кийин, өз баарлашуу башталыптыр. Маектешүү арасында атасы чон, уулунан сураптыр:

- Аялың кандай, анданыраазысыңбы? - Өтежакшы, аялымдан ыраазымын, бирок бир аз жалкоолугу бар, - деп жооп берген экен.

Атасы: Андай болсо аялынды балан кишилердин үйүнө алып бар. Ал үйдүнаялдары өтө мээнеткеч аялдар, сенин аялын, да алардан үйрөнөт.

Кийин ортоңку баласынан: - Сенчи уулум, аялынданарзың барбы? - Аялымдан өтө ыраазымын, бирок уялганды билбейт, өзгө эркектерден өзүн сактабайт.

Мында Ата:
Сен да аялынды баланчылардын үйүнө тез-тез алып барып тур. Алар өтө намыстуу, уяттуу кишилер. Аялын, алардан өзөн өзгөлөрдөн кантип сактоону үйрөнөт,дептир.

Бул баарлашуудан өтө таасирленип турган кенже уулу, атасынын суроо беришин күтүп отурбай эле мындай дептир:

Атаке! Менин аялым өтө адепсиз, анын үстүнө сөз укпайт. Эмне кылышымды да билбей калдым. Ага кандай мамиле кылсам экен?

Уулум! Мындай аялдан ажырашкандан башка айла жок, -дептир Атасы.

Билдирүүнү түзөткөн: nuradyl88: 30 Январь 2013 - 13:11

[Daud]

aijan (29 Январь 2013 - 17:10) жазган:

1. Демек, эркектер аялдардан бир тепкич ойдобу?
2. Эркектер кожоюн болсо, аялдар кызматкер, кулбу?
3. Аллах адилеттуубу?
4. Аллахтын аялынарды тарбиялагыла, жазалагыла деген аяттары Куранда барбы?

1. Эркектер адам катары аялдардан эч кандай жогору тарабы жок. Аллах алдында ал да кул, бул да кул. Күнөө иш кылган болсо ал да, бул да жазаланат. Бул тарабынан алып караганда эч кандай айырма жок.

Бирок ал экөөнүн милдеттерин алып караган убакта, эркектер бир аз жогорураак турат. Муну мындай мисал менен түшүнүрсөк болот, үй-бүлө кичинекей мамлекет деп эсептелет. Демек аны чон мамлекетке салыштыруу т ушүнүүгө жеңилдик туудурат болушу керек. Ар бир мамлекеттин башчысы, башчынын жардамчылары жана жөнөкөй жарандар болот. Үй-бүлөнү буга салыштыра турган болсок, эркек үй-бүлөнүн ажосу, аял министр, ал эми алардын балдары жөнөкөй жарандар десек болот. Бул тараптан алып караганда эң төмөнкү даражада балдар, андан кийин алардын апасы, ал эми эң жогорку даражада атасы турат. Бул президенттин министирден жогору тургандагысына эле окшош. Бирок жаран катары алар мыйзам алдында бирдей эле болгон сыяктуу. Түшүндүрө алдымбы?

2. Эрекетер кожоюну деп кыргыз тилине бир аз грубо которуп салышыптыр. Бул аят орус тилине мынтип которулат "Мужчины являются попечителями женщин". Эркек аялды кожоюну эмес, жетекчиси, шефи, коргоочусу, крышасы ж.б.у.с. А аял анын жардамчысы, кенешчиси, кол астында иштөөчүсү ж.б.у.с.

3. Аллахтын адилеттүүлүгүнөн эч күмөнүңүз болбосун. Кээ бир нерселер бизге адилетсиздик катары көрүнгөнү менен ал чындыгында адилетсиздик эмес. Ал болгону биздин адилеттүүлүк деген сөздү туура эмес түшүнгөндүгүбүз болушу мүмкүн. Мисалы кимдир бирөө адилеттүүлүк дегенди аял ктөрөгөнү сыяктуу эле эреке да төрөшү керек деп түшүнүшү мүмкүн. Албетте бул туура эмес түшүнүк.

Мен ар кимдин өз жөндөмдүүлүгү жана мүмкүнчүлүгүнө жараша укук жана милдеттерди бөлуп берүүнү чыныгы адилеттүүлүк деп түшүнөм.

4. Жогоруда аятылган аяттын өзү эркек киши өз аялынын тарбиясына жоопкер экендигинен кабар берет. Бирок аялдарды жазалагыла деген аятты билбейт экенмин.

[Daud]

aijan (29 Январь 2013 - 21:04) жазган:

Автор жазгандарыныз бир аз категоричный болуп кетип жатат. Мисалы: 1. Оорудан чачы тушуп калган аял куйоосу учун парик кийсе не болот? 2. Куйоосу акча берип модный кийин десе маанисиз ысырапкерчилике жатабы? З. Сепкил созсуз тушушуно ким кепилдик берет? Зыяны бар боекту куйоосуно коруном деп боенсо сепкил тушпойбу? Кара торулардын сепкилин кантип билсе болот? Куйоосу учун боенгондор Алланын берген он тусуно нараазы болгондордун катарына киреби/ кирбейби? 4. Шым кийсем Аллахтын каарына каламбы? Же кыска, чапташкан юбкадан шалбыраган шым жакшыбы? 5. Кокус корсотуп койсо эмне болот?

Автор да башка автордун китебинен көчүрүп жатат да. Ошондуктан аны көп кыйнабасаңыздар. ))

1. Мен ушуну билбейт экенмин. Бирок жасалма чач колдонууга тыюу салынат. Анын себептерин тактап көрбөптүрмүн. Буйруса тактап көрөм.

2. Ысырапкерчилик деген бул муктаждыгы болбогон нерсени сатып алуусу. Мисалы кийүүгө жарактуу толтура кийими бар туруп, дагы кийим сатып алган болсо бул ысырапкерчилик деп эсептелет. А бирок ошол кийимге муктаждык бар болсо бул ысырапкерчилик деп эсептелбейт. Анын модный же модный эмес экени мааниге ээ эмес.

3. Күйөөсү үчүн боёнууга уруксат берилет. Анда эч кандай проблема жок. Сепкил ж.б. жөнундө билбейт экем.

4. Күйөөңүздүн алдында шым кийесизби же кыска юбка кийесизби ал сиздин өз эркиңиз. Болгону көчөгө чыккан убакта узун юбка кийүү талап кылынат. Көчөгө шым кийүү менен кыска юбка кийүүнүн айырмасы деле жок деп ойлойм. Экөө тең эле Аллахтын буйругун аткарбьоо болуп жатпайбы? Бирок шымдын үстунө узун плащ, пальто кийип алган болсо башка кеп.

5. Ушул суроону түшүнбөй калдым. Жогоруда айтылган сөздөрдү бир сыйра карап чыгыш керек болду.

[Daud]

Форумчулардан сураныч. Талкуу убагында темадан аябай эле алыстап кетпесениздер. Өзүмдү баш кылып БАН га айдагым келбей турат. )))

[Daud]

aijan (29 Январь 2013 - 17:05) жазган:

Башкача айтканда, эркектер устомдук кылууну(доминировать) суйушот десек да болот экен да. Мага окшогон назик эмес, циник, кээ бир мээси жок эркектерди баш ийуу эмес, озуно тен корбогон "керсейгендердин" тагдыры эмне болот экен ээ? Мисалы,(менимче) байкасанар мектепте, универде кыздар активист болушат. Кийинчерээк турмушка чыккандыгына(бала карап,очок башында болуп) байланыштуу карьерасын солгундатып, же такыр эле таштап салышат. Ошол эле маалда мектепте, универде орто же такыр эле начар окуган уландар уйлонсо да эчтемеге алаксыбай бара бара карьерасынан которулот. Эми резко уй кожойкеси жана мырза депутатты салыштырсак, кимиси абройлуу корунот? Экоонун жумушунун жоопкерчилиги бирдей десем айрымдар кулсо керек? Эми эмнеге аял эркеке БАШ ИЙУУСУ керек? Сыйлоо баш ийууго барабарбы?

Баш ийуу учун албетте сыйлоо талап кылынат. Мисалы мен кайсы бир жумушта иштеген болсом, жетекчиме баш ийем. Менин баш ийуум жетекчимди сыйлагандыгым же аны сыйлабасам да оз жумушумду сыйлаганым учун болот. Эгер аны да, муну да сыйлабасам анда мен митинг, пикетке чыгам же жон эле жумуштан кетип калам.

Сыйлоо менен баш ийуу кобунчо бири-бирин коштоп журот. Бирок дайыма эмес. Себеби баш ийуу кээде корккондуктун же подхалимчиликтин да натыйжасы болушу мумкун. Демек баш ийуу менен сыйлоо эки башка нерсе. А мусулман аялдан талап кылынган баш ийуу-бул сыйлоо менен болгон баш ийуу. Мусулман аял озун, куйоосун, ата-энесин, динин сыйлагандыгы учун куйоосуно баш ийет.

Эми эмне учун баш ийиши керек деген суроого келсек, ар бир мамлекеттин президенти, ар бир иш кананын жетекчиси, ар бир команданын капитаны бар. Алар эмне учун болушу керек? Албетте ошол мамлекеттин же иш кананын же команданын ийгилике жетишуусу учун керек. Эгер командада капитан жок болсо, команда мучолору керектуу моментте, керектуу чечим кабыл алалбай калуулары мумкун. А бул оз кезегинде командага зыянын тийгизет. Уй-було деле ушундай. Башчысы жок уй було президенти жок мамлекет, жетекчиси жок ишкана, капитаны жок командага окшош.

Эмне учун имменно эркек башчы болушу керектигинин сырын жогоруда айтып оттум. Анан кээ бир аялдар назик эмес болгону менен анда башка башкаруучулук сыпаттар жок болуусу мумкун. Бар болгон кундо деле, анын куйоосундо да башкаруучулук сыпаттар бар болгону учун ага аялынын башкаруусу жакпашы мумкун. Эгер бир эле жерде эки адам жетекчилик кылууга умтулган болсо анда бул конфликтерге себеп болушу мумкун.

Ошондуктан акылдуу аял оз куйоосунун ордун талашпай, анын ишенимдуу вазирине айланат.

А карьера башка маселе. Ал учун уй-булолук жашоону солгундатуу жакшы эмеско деп ойлойм. Мисалы кээ бир куйоосу жок депутат аялдар бар. Мен аларга караганда депутат эмес, бирок куйоосунун суйуктуу аялы болгон карапайым аялдарды бактылуураак деп эсептеймин.

[nuradyl88]

Натыйжа
Аялдар үчун адеби, өзүнө тыкан, үйүнүн айланасын жакшы караган, тарбиялуу жана намыстуу аялдар менен жакынболуп, алар менен маектешип жүрүү өтө пайдалуу. Инсандагы жаман пейилдердинбүтүндөй жок болушуна себеп болот. Аялдар өздөрүнө мына ушундай достордутандап, жамандардан алыс болгону жакшы.

Үй-бүлөөгө келин болуп бараткан кыздын да ата-теги,кулк- мүнөзү, адеп-ахлагы сыяктуу жактарына' да өтө көңүл белуу зарыл.

[nuradyl88]

Икая
Өтө таланттуу бир жигит үйлөнмөкчү болуп калыптыр, бирок эч бир каалаганындай кыз табалбаптыр. Эч биркыз анын сыноосунан өтө албаптыр. Акыры кыздардын арасынан бир кыз анын максатын түшүнүп, жашыруун абалда анын бүт адеп-ахлагын үйрөтүптүр. Кийин сыноодон өтүп, үй-бүлөө курушуптур.

Турмуштун биринчи күнү жигит жип менен байланган кагаз калтада кофе данын алып келиптир. Аялы кагаз калтаны абайлап ачып, бошотууда калтанын бурчтарында калган кофе дандарын кагып тушуруп, кагазды бүктөп текчеге алып коюптур. Жибин да таштап жибербептир. Аялынын кылганын карап турган жигит,чыдабай сураптыр:

- Айым! Ушул бир карыш жип менен кичине кагазды сактап коюнун эмне кереги бар?

- Мырзам! Турмушта ар турдуу абал болот, ушул жип бир муктаждыгыбызга жарап калаар, кагаз да керек болуп калышы мүмкүн, керектүү таштын оору жок, - деп жооп бериптир.

Жигиттин дилинен «издегеним ушул» - деген ой өттү.Ушундай кылып эки-жаш бактылуу жашап өтүшкөн экен.

Бул икаядагы эрдин үнөмдүү жана тыкандыгынан ичи тарлык түшүнүлбөсүн. Эгер жакшылап ойлоп көрүлсө, икаяда жөнөкөй нерселерге да көңүлбуруш керек экендиги түшүндүрүлөт.

Кала берсе улуу Аалым жол башчы Ахмад ибн Ханбалга да үйлөнө турган убакта: Баланчанын эки кызы бар, кимисин тандасаң ошонусун алып беребиз, бирок биринин көзү гылыр (көзү кыйшык), дешсе. Имам: Кайсынысы эң акылдуу? деп сураптыр.

Гылыры өтө акылдуу, деп айтышканда, Улуу Имам акылдуу кызга үйлөнүүгө макулдук бериптир.

Билдирүүнү түзөткөн: nuradyl88: 30 Январь 2013 - 19:58

[nuradyl88]

БИР ТУУГАНДАРГА ЖАКШЫ МАМИЛЕ

Умаманын кызына берген сегизинчи насааты «Жолдошундун жакындарына жакшы мамиледе бол»деген эле.
Татынакай мамиле бир гана жубайлар арасында эле керек эмес, мамиле кылууга мүмкүн болгон ар бир инсанга керек. Инсан өз жакынын сүйгөн сыяктуу досторунун жакындарын да жакшы көрөт ал эми душмандарын болсо жаман көрөт.

Азирети Имам Газзалий бул туурасында мындай дейт: - «Дос тутулган кишинин достору, бир туугандары жана жакындарынын абройу сакталыш керек. Ушул да достукка тек. Досундун жакындарына урмат көсөтүү жана абройун сактоо, достун өзүнө урмат көрсөтүүдөн да жакшыраак»

Алла Таала хадиси кудсийде мындай дейт: «Чындыгында мен үчүн бири-бирин жакшы көрүүчүлөргө (дос болуучуларга) рахматым (жаннатка киргизүүм) важип болду»

Эки достун ортосундагы мамиле ушундай болчу болсо, демек аял күйөөсүнүн бир туугандары жана жакындарына мындан да жакшыраак мамиледе болушу зарыл.

Азирети Абдуллох ибн Мубарак (р,а) мындай дейт: «Бир аялым бар эле. Мен аны жакшы көрөт элем, бирок атама жакпады кала берсе ажырашышымды талап кылды. Маселени пайгамбарызга (CAB) айттым.Ал мага: Эй ибн Умар! Андан ажыраш - деди»

Азирети Имам Газзалий бул окуяны накыл кыпыл мындай дейт: «Аял качан жолдошун же жолдошунун бир туугандарын акаарат кылса күнөөкөр болот».

Бир адамаялыны деп бир туугандарынан, өзгөчө Ата-Энесинен капа болушу чоң күнөө.Ата-эне акысын эч кандай өлчөө менен өлчөп болбойт. Эненин акы, атанын акысынан да улуураак. Кала берсе эненин мээрими, атанын мээриминен да артыгыраак.

Аллах Таала Курани-каримдин Анкабут сүрөсүнүн сегизинчи аятында мындай дейт: «Биз инсанды ата-энесине жакшылык кылууга буюрдук (ата-эне жакшы болсо да, жаман болсо да, мусулман болсо да, капыр болсо да, аларга жакшылык кылуу перзенттин милдети)»

Абу Хурайрадан (р.а.) риваят. Бир киши Пайгамбарыбыздан(CAB) сурады: Эй Расулуллох! Менин чырайлуу мамиле кылышым үчүн инсандардын кимиси акылуураак?
- Энең.
Ушул суроону үч жолу кайталады, үчөөндө тең ушул жоопту алды. Төртүнчүсүндө Атаңа, деп жооп берди.

Башка бир хадисте Расулуллох (CAB) мындай дейт: «Ким ата-энеси каарыганда экөөнө же бирине (кызмат кылып) жаннатка Кире албаса, мурду жерге сүдүрөлсүн, мурду жергe сүдүрөлсүн, мурду жерге сүдүрөлсүн».

Бир сахаба (р,а)Пайгамбарыбыздан (CAB) сурады: - «Эй Расулуллох! Энем бир канча каарып калды. Акылдан да адашты. Тамагын жедирем, суусун ичирем,даарат кылдырып көтөрүп жүрөм. Ушуну менен энемдин мойнумдагы акысын аткара алдымбы?» - деп сурады.
Пайгамбарыбыз (CAB) -«Жок! Жүздөн бирин да аткара албадын- Анткени сен алсыз кезинде энен сага кызматчы болду. өлүп калбасын деп жанын аябай чуркады. Ал эми сен ага өлүмүн тилеп кызмат кылып жатасьң, Эненин акысын толук аткаруунун толук мүмкүнчүлүгү жок, бирок кызмат кылууну токтотпой уланта бер», - деди.

Улуу Аллах Таала да ата-энеге «уфф» - дегенден кайтарган.
Азирети Али (р.а.) «уфф» -деген сөздөн башка сөз болгондо Аллах Таала андан да кайтармак, - деген.

Инсан акылына «Ата же эне жаман жолго буйруса да баш ийилеби» деген суроо келет. Ага Ханафий мазхабынын уламалары минтип жооп беришет: Алар буюруп жаткан иштин арамдыгы анык билинсе,ошондо гана баш ийилбейт.

Имам Бурханиддин Маргилонийдин«Хидая»- аттуу китебинде «Ата-энеси каапыр болсо да аларга напакасы берилет,анткени Аллах Тааланын берген ырыскысынан өзү жеп аларга бербей коюуу жакшы иш эмес» деп айтылган. Демек, алар мусулман болушбаса да тамак ашын камсыздоо,кызматтарында болуу, тез-тез зыярат кылып, ал-акыбалын сурап туруу керек.

Абдуллох ибн Умар (р.а.) мындайдейт: - Пайгамбарыбыз (CAB) «Эң чон. күнөөлөрдүн бири,ата-энесине каяша айтуу» деди. Жанындагылар сурашты: Эй Расулуллох! Ата-энеге кантип каяша айтуу мүмкүн? «Бир киши бирөөнүн Ата-энесин сөксө, экөө тең өз Ата-Энелерин сөккөн болот» деди.

Ата-эненин урматы ушунчалык бийик экен, эми ойлоп көрүн,, кайсы эркек аялынын Ата-энесине урматсыздык көрсөткөнүнө чыдай алат. Аялдар эркелик кылып «Күйөөм сабыр кылса оолуя болот»деген пикирге барышпасын. Мындай кезде аялдар көп нерсени жоготуп коюшат. Өмүр бою тынчсыздык жана күйөөлөрүнүн жек көрүүсү жакаларын койо бербейт. Ал эми акыретте кату азапка дуушар болушат.Күйөөсүнө баш ийүү аялдардын милдети. Адепсиз аялдардын кылыгына чыдоо эркектинмилдети эмес, балким артыкчылыгы. «Эмне болуптур, эркектер да бир аз сабыркылышсын да» деп үй-бүлөдү тынчсыздык чыгарууга акысы жок.

Инсан жакшы пейли менен сүйкүмдүү болот. Эрдин аброюн сактаган да аял. Башкача айтканда, - «Эрди эр кылган да аял, кара жер кылган да аял»

Бир киши көп аялдарга үйлөнүп,бири менен да жакшы жашап кете албаптыр. Акыры эми үйлөнсөм төкпөй-чачпай бардык кемчиликтерди айтып берем, деп өзүнө-өзу ант бериптир. Үйлөнүп аялына кемчиликтерин айта баштаган экен, аялы сөзүн кесип:
- Андай дебең мырзам. Эч кимдин пейли сиздин пейилиңизден жакшы эмес. Алар өздөрү жаман болгондуктан, сизден жамандык көрүшкөн, деп айтыптыр.
Ушундай кылып, өмүрлөрүнүн аягына чейин таттуу турмуш кечиришкен экен.

Үй-бүлөөдө таттуулук болсун үчүн төмөнкүлөр зарыл:
- Эки тарап тең милдетин жакшы билүү.
- Жакшы мүнөздүү болууга аракет кылуу.
- Адептерин сактай билүү.
- Бир туура эмес иш жасап койушса, дороо бирин-бири туура түшүнүү.
- Эгер туура эмес болсо да, аял аны жумшартууга аракеткылуу.
- Эри капа болгон кезде, аял сүйүнбөстөн, балким эмнеден капа болгонун билип, дартына шерик болуу.
- Эр кубанганда аял өзүн капа керсетпөө, ж, б, у, с.

Умама эне кызына: Кызым! Жолдошуңа канча урмат көрсөтсөң ошончо жакшылыкты колго киргизесиң, - деген эле.

Таттуу жашоо үчүн эркектер да көнүл бура турган айрым негиздер бар.

1. Эч бир динибиздин буйругунан сырткы иштеге аялын мажбурлабасын.
2. Өзүнүн да айыпсыз эмес экендигин эч унутуп койбосун.
3. Көчөдө өтө сулуу көрүнгөн айымдардын да өтө жаман пейилдуу болуштары мүмкүн экендигин эстен чыгарбасын.
4. Аял эрге Алла Тааланын аманаты болгондуктан ага дайыма жылуу жүз жана ширин тил менен мамиле кылсын.
5. Аялдын бардык кемчиликтерин бетине айта бербесин.
6. Сырткы сулуулук өткүнчү болгондуктан, үйлөнө турган жигит адептүү, диндар, жүрөгү таза аялды танда.

Билдирүүнү түзөткөн: nuradyl88: 30 Январь 2013 - 20:51

[Aikala]

Абдан сонун тема экен.

[nuradyl88]

Икая

Бир кишинин эки уулу барэкен. Атасы, бир күнү кечинде кенже уулуна суу алып келүүнү буйруса, уулу:барып өзүн, ичип келе бер, - дептир.

Башка тараптан чоң уулу да сөзгө аралашып: Ээ ата! Кичинеуулундун мээримсиздигин билбейсиңби?
Тургун да өзуң да ичип, мага да ала кел,дептир.
Урматтууокурман! Ата-энелерге «уфф» дебегиле - деген Алланынсөзү кайда калды. Азыржаштар Ата-энелери менен жүзмү-жүз айтыша турган болушту.Кала берсе кээ бирлерикол көтөрүп жатышат. Мындан да чоң күнөө барбы?

Биздин мазхабтын уламалары «уфф» - деген сөздүн маанисинмындай чечмелешет: Булсөз «каттуу ыза берүү»дегенди түшүндүрөт, дешет. ИмамНизамиддин Аш-шааший өзүнүн «Усулу Шаший» деген китебинде: «Уфф» деген сөз,кайсы бир элде башка мааниде иштетилсе,ошол элге бул сөздү айтуунун зыяны жок.Ал эми жогоруда айтылгандай маанини түшүндүрсө, анда бул сөздү ата-энегеайтуудан катуу тыйуу салынгандыгы айтылган.

Мындайабалдардын келип чыгышына бир гана жаштар (күнөөлүүэмес. Ата-энелердин да үлүшү бар. Айрым ата-энелер баласына тарбия берем депболор болбос нерсе үчүн уруп сабашы,акыры жаман нерсеге алып барышы мүмкүн.

АзиретиУмардын (р.а.) халифалык доорунда бир киши анын алдынакелип, өз баласын ак кылгандыгынайтты. Адилеттүү падыша дароо эле өкүмчыгарбастан, баласын алып келүүнү буйруду.Бала келсе, жүзүнөн ыйман нуручачыраган, эч бир ак кылына турган баладай эместигинбайкаган адилеттүү падыша,Балага суроо берди:

- Уулум! Атан, сага үч нерсе менен карыз, ушуларды билесиңби?

- Жок,билбейт экенмин. Алар үчөө:

Биринчиси, төрөлгөнундө атынды жакшылап (китепке туурулап)коюшу керек эле.

Экинчиси; диний тарбия бериши керек эле.
Үчүнчүсү; дин таалимин үйрөнгөн кызга үйлөш керек эле.
Бала:- Урматтуу падышам, бул көрүнүштөрдүн бири да аткарылганэмес.

Балким Атам менин атымды бир айбандын эркегининатын койгон(мисалы Кочкорбай).

Экинчиден, дин таалимин үйрөнмөк тургай, талаалапкой багыпжүрдүм.

Анан, дин тартибинен түптөн кабары жок, дайымакүнөө мененалек болуп жүргөн кишинин кызына үйлөдү, дегенде адилеттүү падыша: «Ата баласынэмес, бала атасын ак кылыптыр» деген өкум чыгарган экен.

Ошондуктан дин таалимин билбеген бала сөз тыңшабайт.Ошондойэле ата-эненин каргышы, баласына жаман дуба кылышы да баланынкулк- мүнөзүнжамандатууга алып келет.

Биркиши Азирети Абдуллох Ибн Мубарактын алдына келип, баласыкүнөөкөр болуп өсүп жаткандыгынан, сөз укпастыгынан арызданып калды. ИбнМубарак: Сен балаңа эч жаман дуба кылган белең?деп сурады.

-Ооба ар убак каргаптурат элем.

- Андан эмнеге балаңдыкүнөөлөп жатасың? Негизги күнөөкөрболушка өзүң себепчи болупсун, деди.

Ушундайболгондон кийин Ата-энелер балдарына жаман дубакылуудан сактанышканы жакшы. Катууачууланышса да жакшы дуба кылышсын. Анткенижаман дуба балдардын жаман болушунасебепчи болот. Мындан сырткары балдарга дагыулууну урматтаганды, кичүүнү ызаттаганды үйрөтүү зарыл. Турмушка чыгаар астындатурган кыздарга, жолдошуна баш ийүүнү, жакындарыменен жакшы мамиледе болуунуүйрөтүү керек. Үй-бүлөдө турмушка чыккан кыздарыныналдында алардын кайненекайнатасын жамандабоо керек, себебижамандаса кыз аларды жаман көрүп калат.

Өтө маанилүү жери, балалуу кишиге турмушка чыккан аял өгөйбалдарын өз балдарындай көрмөгү,тарбия кылмагы, жууп тарамагы зарыл. Атамезгил-мезгил менен баласын урушуусу, калаберсе урушу да мүмкүн бирок, башкабирөөнүн урушуна, кордоосуна чыдай албайт. Өкүнөөржери, айрым аялдар өгөйбалдарына кошунасынын балдарындай да көңүл бурбайт. Ачыкмаанай, ширин тилдүүболо албаганы сыяктуу өгөй балдарынын башына муш койуудан да өздөрүн өздөрүтыялышпайт. Баласынын мындай зордук зомбулук көрүүсүно эч бир ата ыраазы болбойт.Ар кандай эркек өгөй балдарына өз баласындай мамиле кылып жатканаялды урматкылат, сүйлөйт. Эгер дүйнөдө эң абийирдүү, сулуу аял болсо да балдарынкордосоал аял сүйкүмсүз, жүзү кара болушу аштан бышык. өгөйэнелер сөзүбүздөн капа болушпасын. Анткени мындай абалдаркоп көрүшүл, кала берсеэл оозунда дастан болуп айтылып жүрөт. Эч бир энебалдарына бирөөнүн жаман көз мененкарап кемсинтүүсүнө чыдай албайт. Анткенианын жылуу жүрөгү мээримге толо. Бирокатанын жүрөгү да'ушундай туйгулардан бошэмес экендигин өгөй энелер унутпашсын. Ушул орунда көңүлдү башка жака буралык.өгөй энени кордугуна ата үндөбөшү да мүмкүн,көңүлду да бурбашы мүмкүн, бирокэртең кыяматта жетимдердин акысына кыяматтык кылган үчүн Улуу Алланын алдындаэмне деп жооп берет?

Аллах Таала жетим жана алсыздарга зулум кылынышына эч убакраазы болбойт. Муну бир гана өгөй энелер эмес балким өгөй аталар жана жетимжесир багып жаткан ар бир үй-бүлөө билип койушу шарт.

Жетимдертууралуу Аят-хадистерде өтө көп айтылган. Айта кетчуболсок төмөнкүдөгү хадистерде: «Жетимдин башынысылаган адам, ошол жетимдинбашынын ар бир чачынын эсебинче соопко ээ болот» «Аллах Тааланын көңүлүндө эңжакшы үй жетим мээримдуулукменен тарбияланып жаткан үй» деп айтылган. Жетимбалдардын алдында башка балдардысүйүп эркелетпөө керек. Жетим баланы акытөлөбөстөн иштетүү да арам. Динибизде жетимдерге өтө көңүл бурулган, алардынжашына карап оор иштерди буюруу, жүк ташытуу, кала берсе өз буттарын жуупалалбай турган балдарга идиш аяк жуудуруу динсиздик болуп эсептелет.Мындай кишилеракырет азабынан коркушсун, жетимдерге ырайымдуу болушсун. Ушундайкылышсаөздөрүнө пайда. Анткени жетим жесирлердин көзүнөн жаш агызган адамды АллахТаалада ыйлатып коет. Кылган зулумдарынын жазасын артыгы менен берет.

Аял күйөөсүн эртелеп жумушка бараткандажылмайуу менен эшиктенузатуусу жана артынан жакшылык тилеп дуба кылуусу керек.Кечинде үйгө кайтканда,эшиктен аны жакшы кийимдер менен жана кош мамиле мененкүтүп алышы керек

Сөздөрдүннатыйжасы ушул: Жетим- жесирлергеырайым кылганадам ырайым көрөт. Өгөй аталарда жетим балдарына өз балдарындай илгеримдүүболушу балким андан да артыгыраак болушу жана алардын илим, кесип, өнөр ээлериболуусунада жардам бериши зарыл, өгөй энелер да балдарын кордошпосун, мээримсизболушпасын. Кала берсе ата мээримсиздик кылганда ортого түшүшсүн. Жетимге зыянберишпесин, зыянберүүгө да жол коюшпасын. Бул жашоодо жакшылыктардын эң жакшысыжетимге жакшылыккылуу.

Элдината- энеси да, тууган уруктарыда мына ушундайжакшылыктарды кылуу керек. Бул алардынмындан да сүйкүмдүү болуштарына эң чоңортомчу болот.

Умамакызын берген насаатарында: «Жолдошундун жакындарынажакшы мамиледе бол, булсенин жакшы үй куту экендигинди көрсөтөт» деген эле.

Инсандын үстүндө кошуналардын да акысы бар. Алардынжакындыгы, жакын турган үйлөрү себептүү эле гана. Сырткы жакындык анча-мынчанерселерди важип кылса, ал эми эр сыяктуу баш ийүү шарт болгон кишинин акысыканча көп экендиги өзүнөн өзү эле түшүнүлүп турат. Бултараптан, кошунанынкөңүлүн алып сүйүүсүнө ылайык болуу керек. Кошуналардын акысы-тууралуу сүйлөпжатканда айрым нерселерди айта кетүү керек. Азыр өтө көпчүлүк жетээрлуударажадакошуналар акысы корголбой калууда. Айрыкча аял кошуналардынбири- бирине,деди- дедиси көбөйдү. Кече-күндүз өз ара сүйлөшүп бирин-бири ушактамаймененубара болушууда. «Ит да кошунасын каптайт» деген сөздү кошуналар эстеринен чыгарышпасын.

<br style="font-size: 13px; line-height: 19px; background-color: rgb(250, 251, 252); ">

Билдирүүнү түзөткөн: nuradyl88: 01 Февраль 2013 - 02:23

[nuradyl88]

Икая
Бир кишинин уйу бар экен. Ар куну эрте менен уйдун сүтүнөн бир чынысын кошуна кемпирге алып келип берет экен. Бир күнү кечинде өтүп баратып, ошол кошуна кемпирдин дубасын угуп калат. Кошунам намаз окуп Алла Таалага ибадат кылып жатат деп ойлойт ичинде. Бирок кулагына эмнелер угулуп жатат дең?

Кемпир : Эй Аллахым кошунамдын уйунун жанын ал, деп дуба кылып жаткан экен. Уккан кулагына ишенбей, эшикке жакындаган экен дагы да тунугураак угуптур.Таң калыптыр. Уйдан эмне зыян көрөптүр мындай дуба кылат? Ар күнү сүтүдөн ичип турса, же биз билбеген нерсе болуптурбу? Деп ойлоп, ойлогон сайын таң калуусу арта бериптир. Таң аткандан кийин, адатынча дагы сүт алып кирип.

Кемпирге: Жаным энем! Уйумдан сизге эч качан зыян жеткен эмес деп ойлойм.Балким пайдасы тийип турат. Эмне үчүн кечинде уйума жаман дуба кылдыңыз? өз кулактарым менен уктум, дептир. Акыйкатты айтпатан башка айласы калбаган кемпир:

Туура айтасың кошуна! Туурасы мен уйуңдан эч зыян тартканым жок, бирок ар танда уйунду паб-паб этип сааганыңа эч көнүгө албай жатам, сүтүн ичем, бирок үнүн укканга чыдамым жок,- дептир.

Мындай кошуналардан Аллах өзү сактасын. Пайгамбарыбыз (CAB) - «Ү й тандагандан мурда кошуна танда» - деген хадисинде жана бул хадистен алынган «Ү й албай кошуна ал» - деген макалада кошуна маселесине өтө каттуу көңүл коюууга чакырат.

Кошуналарга жакшы мамиле кылуу Ислам адептеринен. Кала берсе кошунанын баласына да ширин мамиле кылуу керек.

Бир нерсе сурап келсе берүү, ооруп калса ал-ахбал суроо, башына кыйын түшкөндө көңүлүн көтөрүү жана жардам берүү кошуналардын акысы болуп эсептелет. Курсанчылык убагында да куттуктап кубанычына шерик болууну да унутпаш керек. Аял бала-чакасынын кийимдерине көңүл бурбайт. Дүйнө жана Акыретке тийиштүү илимдерди мүмкүн болсо кошунадан үйрөнгөн дурус. Кээ бир айыбы сезилип калса, аны жашырууга умтулган жакшы. Кошунанын тынчын ала турган иштерден сактануу да акылдуу кишинин иши. Эң негизгиси жаман пейилдүү кошунанын жоруктарына көңүл бурбоо абзел. Кошунанын ар намысын кетирип абийрин төгүү чоң күнөө.

Билдирүүнү түзөткөн: nuradyl88: 02 Февраль 2013 - 01:31

[nuradyl88]

Натыйжа
Ар бир аял жолдошунун жакындарында, кошуналарына дажакшы мамиледе болуп таттуу өмүр кечириштин аракетин кылсын.

Билдирүүнү түзөткөн: nuradyl88: 02 Февраль 2013 - 12:09

[nuradyl88]

СЫР САКТОО
Умаманын кызына берген тогузунчу насааты: «Жолдошундун сырын эч убак бирөөгө айтпа» деген эле.

Сырлары башкаларга ашкере болгон кишилер зыян тартуу калып, көп пайдалуу иштерден четте калышат. Хадисте: «Бир киши өз сырын сактай алса, ишини бүт акылары менен аткараган болот» делген.

Инсандын жүрөгү сыр сактала турган сандык, илебин,ал сандыктын кулпу, ал эми тил болсо анын ачкычы. Эгер ачкычты сактай албаса тагыраак айтканда тилин тыя албай сырын ашкере кылса акыл-дааналыктын назик баалуулуктарынанкуржалак экендиги маалым болот. Инсанды сансыз балээлерге дуушар болушунун да бирсыры ушул. Демек аял эринин сырын сактап эч кимге айтпашы керек экен. Эгер сактайалбай ашкере кылса, иштин жаман жагына айланганы ошол. Мындан кабардар болгон эркекда, аялын жек көрө баштайт.

Сырды сактай билүү оңой эмес. Сыр сактоо мал сактагандан да кыйын. Сырдын оордугу, ар кандай жүктөн оор. Башка жүрөктөр жүрөккө оордук кылбайт, бирок сыр оордук кылат. Бул канча оор болсо да бары бир бирөөгө айтуу жарабайт.Ал башкасына, ушундай болуп сыр ашкере болот да калат. Бир ооздон чыккан сөз миң оозго жайылат. Сыр мал же буюмга окшобойт. Малдын канча корукчусу көп болсо, ошончо сактоо оңой болот. Ал эми сырдын канча сактоочусу көп болсо, ошончо уурусу көбөйөт.«Эч кимгеайтпа, макулбу?» - деген эскертүүлөр эч кандай пайда бербейт. Киши өзүнө пайдалуу сырды сактай албаса, башкасы кандай сактасын.

Азирети Умар (р,а) «Мен эч кимге алдын, сырымды айтып. кийин: «сырымды эмнеге ашкере кылдым» деп зулум кылбадым - деген».

«Сырларды ашкере кылууда, эч ким аялдардан алдьн өтө албайт» - деп айткан.

Билдирүүнү түзөткөн: nuradyl88: 02 Февраль 2013 - 12:12

[nuradyl88]

Икая
Падыша Хусайи Байкара бир күнү сарай кызматчылары менен ууга чыгыптыр. Араларында эң жакын досу жана вазири Алишер Навойи да бар экен. Экөөбү жанашып баратып Алишер Навойи эңкейип падышанын кулагына бирнерселерди айтыптыр.Хусайн Байкара өтө каткырып күлүптүр. Артыдан Алишер Навойи: Азиретим! Муну сырсактаң деп шыбыраптыр. Ошондо падыша. Эмнени? деп сураптыр. Кабатырланбан, досум, сөзүңдү эбак эле унутканмын. демекчи болуптур.

Чындыгында бул окуя икая болупайтылып ушул күнгө чейин келет, бирок дагы эле Алишер Набойинин эмне дегени сырбойдон калган, эч ким билбейт.