[ANELKA]

Болочоктогу келинчекти тандоодо анын кайсы кпсиеттерин тандаса тап такыр адашпоосу мумкун?
- Имам Газзалийнин "Нике адеби" китебинде жубай тандоодо томондогу сегиз касиетке конул буруу керектиги айтылат: 1. Болочоктогу жубайдын диндар болушу негизге мааниге ээ. Чынында жогоруда айтылгандай, чыныгы салиха (жакшы амалдарды кылуучу), диндар аялы бар уйдо кийинчерээк башка улгулуу, жакшы тараптар да жыйынтык берет. 2. Адеп ахлактуу болуу да ото зарыл. Чынында коп суйлогон, шалаакы, каниетсиз, бузуку аялдардан солих (жакшы иштерди жасоочу) перзенттердин дуйного келиши кумондуу. Ошондуктан болочок куйоолорго кылганын милдет кыла турган, чоочундарга коз арта турган, дунуйокор, каниетсиз, "шылтоо кесел" боло бере турган, кочо учун гана жасана турган, уйдогу нерседен дароо оз улушун ээлоону каалаган жаман муноз кыздар менен турмуш куруудан сактануу осуят кылынат. 3. Болочоктогу келинчектин сулуу, чырай жуздуу болуусу да негизги шарттардан. Анткени, махабаттын куч алган негиздеринин бири жуздун нурдуулугу. Корумсуз аялдын жузу конулду калтырып коюшу мумкун. Бирок сулуулук диндарлык жана жакшы муноз менен дал келуусу керек. Диндар эмес, жана жаман муноздуу аялдын жузунун сулуулугу бузук иштерге жетелеши мумкун. Жогорудагы хадистерде диндар аялды тандоо осуят кылынгандыгы, сулуулукка умтулууну тап такыр жокко чыгарбоосун туура туура тушунуу керек.

[ANELKA]

Аялга бериле турган калын аз болсо да берекелуу. Калын - куйоо тараптан болочок келинчекке оздук мулк кылып берилет. Калын - кыз жана ата энеси тарабынан канчалык аз олчомдо суралса, ошончолук жакшы.
Расулуллох сав :"Аялдардын эн берекелуусу чырай жагынан эн сулуусу жана калыны женили (азы)", деп айткан.
Куйоонун аялдын мал мулкуно кызыгып уйлонуусу жакшы эмес. Аалымдардан бири:" Киши уйлонгон учурда аялдын бир нерсеси бар бекен?"- десе анда ал эркек ууру" деп айткан. Кудалашкан тараптар бири бирине тартуу беришип, андан чонураагы кайтышын умут кылуулары да жаман муноздун белгиси. Тойлордо элге корунуу, мактануу, чектен ашыкчы калын суроо, ыксыз чыгымдар булар мусулманчылыкка каршы иштерден. 5. Аялдын торой алуусу да ото негизги нерселерден. Чынында коптогон аалымдар торой алуу мумкунчулугуно ээ эмес аялдарга уйлонуудон сактанууну ылайык корушкон. Анткени Пайгамбарыбыз сав:" Суйкумдуу жана торой ала турган аялга уйлонгуло" ,- деген. Эгерде аял мурда турмуш курбаган болсо жана торобостугу билинбесе, анын сак- саламаттыгына жана жаштыгына конул буруу керек. Анткени аял канчалык жаш жана дени сак болсо, ошончолук тороо мумкунчулугуно ээ болот. Анткени учурдагы медицинабыз да жыйырма сегиз жашка чейин бойкат болбогон аялдарда кийин биринчи тороосу алда канча туйшуктуу жана кыйын болушун аныктайт.
6. Жубайлыкка тандалган кыз жубан болбогону жакшы. Анткени Расулуллох сав бир жесир аялга уйлонгон сахабага "Эмнеге кызга уйлонбодун? "- деп, туура корбогон суроо берген. Кыздык (жубан эместикте) уч пайдалуу тарап болот:
а) Кыздык намысы(белгиси) сакталган келинчек (жашоосунда) биринчи жолу эркек (менен улпот болгондуктан) кадырын тушунгондуктон бир гана озу билген куйоону суйо алат жана адатта ал менен каниеттенет жана ошондой эле куйоосуно болгон мээрим махабаты артат.

[ANELKA]

б) Кыздык намысы(белгиси) сакталган келинчек куйоосу тарабынан кобуроок суйууго арзыйт, анткени оз жубайынын мурдагы (куйоосу менен болгон) турмуштун эстоо - эркектин конулун муздатып, конулун калтырууга, жубайына болгон махабатын салкындатууга алып келет.
в) Мурда турмуш курган аял албетте биринчи куйоосун эстейт, анткени махабат биринчи жубайына жакындашуу менен эсте калат.
7. Аялдын теги таза, нарктуу болушу да турмушта озгочо орунду ээлейт. Элибизде жети атаны суруштуруу да бекеринен эмес. Негизинен ата-теги таза, диндар кыздар гана келечекте уят- намыстуу, мусулман аял болуп, ыймандуу, дени сак перзенттерди тарбиялап остуро алышат. Ошондой эле тукум кууган ооруларды да суруштуруу да чон мааниге ээ.
8. Жубайлыкка тандалган аял жакын тууган болбоосу шарт. Анткени расулуллох сав :" Жакын тууган болгон аялга уйлонбогуло, анткени бала алсыз, оорукчан болот"- деп, коркунучтуу дарттардан уммотторун эскерткен.

[ANELKA]

Жыныстык жактан кубаттуу болуу да жыныс кумарына жана эркектин эркекчилик дараметине туздон туз байланыштуу. Ошондуктан учурдагы медицина илими да сезимдин козголуусу аялдын бейтааныштарына(жакын тууганы болбогондорго) ылайык экендигин тушундуруудо. Анткени жакын туугандардан тузулгон уй булодогу эркектерде "рухий жыныстык суздашуу" дарты бир топ коп кездешет. Жакын туугандардан уй було тузуунун башка терс жактарын жана тукум куучу оорулардын кобойуусунотийгизен салмактуу таасири жонундо кийинки темаларда кенерирээк токтолобуз, буйруса.
Келинчек тандоо жонундо Амир Темур мындай деген экен:"Уулдарымды, неберелеримди жана жакындарымды уйлондуруу ташпишинде келин издоодо озгочо конул болдум. Болочок келиндин ата тегин, жети атасын суруштурдум. Атайын адамдар аркылуу сак саламаттыгын, дене тузулушун толуктугун аныктадым. Болочок келин ата теги, адеп ахлагы, сак саламаттыгы жана бакыбаттыгы менен бардык кемчиликтерден сырткары болсо, ошондо гана эл- журтка той тамаша берип, келин тушурдум" .

[ANELKA]

Куйоо тандоо жонундо.
Буткул ааламдын сыймыгы болгон Пайгамбарыбыз Мухаммад сав :"Кыздарынарды турмушка узатуу маселесинде энелери(аялынар) менен кенешкиле" ,- деп айткан. Анткени кыз бала учун энеси сырдаш болот, эне кызындагы атага маалым болбогон айрым жактарынан кабардар болот. Кыз балага чынында жетилип, бой тартып калганда уйунузго жуучулардын келиши - турган нерсе. Ошондуктан ата, ошондой эле эне куйоо бала тандоодо ото сезимтал болуулары керек. Жогоруда ата-бабаларыбыз мунозу начар, туру суук, ыйманы алсыз, динден алыс, аялдын укуктарына конул койбогон, теги таза эмес куйоо балдарга дуушар болуп калбашы учун жигит менен жолугушуп, сынап корууну адат кылышкан.

[ANELKA]

Чынында Пайгамбарыбыз Мухаммад сав:"Нике кулчулук сыяктуу. Ошондуктан кыздарынарды кимге берип жатканынарга конул бургула", - деп эскерткен. Ошондуктан ата-эне ыймандуу сылык, уян, татынакай кызын заалим, адеби начар, чырчыл, коп сайрандаган бекерпоз, ичкилик иче турган же нашакор адамга турмушка узатса, шашкандыгы, адептуу куйоо бала тандабагандыгы себептуу Алланын каарына калат. Кандай гана окунучтуу, коптогон замандаштарыбыз бугунку кундо куйоо тандоодо акыретти ойлобостон иш алып барууда.
Мындайлар куйоонун озунон да ата-энесинин мансабы, байлыгына кызыгып, кыздарынын бактысына жолтоо болууда. Жашыруун эмес, адепсиз, коп сайрандаган бекерпоз, нашакор, араккор жаштардын копчулугу арам жол менен бай-доолоттуу болгон уй-булолордун балдары.
Демек, куйоо тандоодо айрыкча атага чон жоопкерчилик жуктолот. Биздин алсыз пикирибизде, болочок куйоо боюнча жакшылап суруштурулсо, турдуу ыкмалар менен сынап корулсо жана кыздын атасы жигит менен бир нече жолу маектешсе пайдалуу болот. Айтмакчы, болочоктогу куйоо баланын медициналык кароодон отусууно да назар салышса, нур устуно нур болот.

[ANELKA]

-Окунучтуусу, азыркы турмуш куруп жаткан жаштарыбыздын айрымдары тобокелге салып эле уй-було курушууда. Ошондой эле тууган-уруктарынын кээ бироосунун мактоо жана сунуштарына негизделип, бир коруп эле уй-було куруп жаткандар да аз эмес. Негизи, болочок жубайлар бир эле жолу корушкондо болгону сырткы келбетин, жузун, коргонун гана суроттой алышы мумкун. Бири-биринин ден-соолугу, тарыхы (теги), дини жонундо да кабардар болууга кызыгышаар болду бекен?!
-Расулуллох сав уйлонмокчу болгон сахабалардын бирине: "Биринчиден ал аялды коргун, анткени аны корсон ортонордо махабат, улпоттук пайда болуусуна себеп болот",- деген. Бирок бул жолугушуу эки тараптын окулдорунун козомолу астында болушу шарт. Окунучтуусу, учурашуу шылтоосу менен озун кармана албаган жаштар намысынын тебеленуусуно да жетип барууда. Анткени, Расулуллох сав:'' Жакындыгы болбогон бир эркек менен бир аял ээн жайда(ээкоо гана) калышса, алардын учунчусу шайтан'' ,- деген.

[ANELKA]

Ушуну унутпоо керек, никеси окулмайынча жубайлар бири-бирине чоочун эсептелет. Копчулук жаштар батыштын таасири менен сыноо шылтоосу менен бири-бирлерин жибитип, конул ачуулары- жар жакасында тургандай коркунучтуу. Кудалашып коюу деген бул уй-було курулду дегендик эмес-го. Болочок жубайлар учурашууда шарият тарабына да конул буруулары шарт.
Бугунку кундо турдуу оорулардын саны кобойуп кеткендигин эске алып, никеге чейин бир сыйра медициналык кароодон отуу, жаштар учун ото орундуу.

[ANELKA]

Акылман эненин насааттары.
Кыздарына ынак энелер оз кыздарын дал башка жайга кочуруп, олтургузулуп жаткан назик кочотко салыштыргандыктан, '' Барган жеринде онуп-оскун' ',- деп дуба кылышат. Томондо '' Мусулман аялдын куйоосунун алдындагы милдеттери' ' деген китепте баяндалган, аялдын суйкумдуу болуудагы шарттарын айтып отобуз.
Суйуктуу кызым! Сен куйооно ушунчалык кызмат кылгын, ал да сага кул болсун! Сен ага жер болгун, ал сага асман болсун! Сен ага бир уй болгун, ал сага туркук болсун!...
Кызым! Эми айта турган насааттарыма кулак салып, аларды дайыма эсинде туткун.
Биринчиден каниет ээси бол, оз абалына шугур кыл. Куйоон уйго эмне алып келсе, ал мейли тамак болсун, кийим болсун, жакшы муноздуулук менен, корком адеп менен кабыл ал! Куйооно ыраазылыгынды корсот. Чынында бактылуу турмуш суруунун бир жолу оз абалына шугур кылуу. Абалына шугур кылбаган, оз напсисин тыйбаган кишиде конулдун жайлыгы, журоктун рахаты болбойт.
Куйооно баш ий, кыл дегенин кылып, кылба дегенин кылба!

[mayoral]

Билбеген нерселерими билип алдым. Анелка мырза рахмат сизге.

[ANELKA]

Куйоон менен маектешкенде ийкемдуу экенинди, анын создорун адептуулук менен угуп жатканынды сенин суйлошуп, кулак салуундан тушунуп ала турган болсун. Ушундай болсо, Алла Таала сенден ыраазы болот, уйун бакыт нуруна болонот.
Куйоондун козу уруна турган орундарга коз сал! Уйундун ичи-сыртын дайыма таза карма!
Озуно да конул буруп, усту-башынды таза тут. Бул куйоонун журогун тартуу жолу. Куйоон сенден жакшы жытты гана сезсин, дымагына жаман жыт такыр келбесин. Жагымсыз жыттар куйоонун алдында сенин аброюнду тушурот. Сенден жийиркенуусуно себеп болот. Тазалык жана жагымдуулук эн жакшы касиет экендигин унутпоо керек. Инсандын козуно жакшы корунуу ушуну менен болот. Тамакты оз убагында даярда, тактап айтканда тамактануу убагын эч качан кечиктирбе. Куйоон кайсыл учурда тамактанууга адаттанган болсо, ошол учурга тамагын даярдагын. Анын келиши менен дароо тасмал жай. Ушуну жакшы билгин, ачкалык инсандын ачуусун козгойт.
Уйку убагын жана ойгонуу убагын жакшы билип, ага жараша иш жаса! Куйоондун уйкуга жатуу учуру келсе, жайын даярдап кой. Уйкусуздук адамдын ан-сезимин бузуп, анын кызыгуу жана махабатын акырындап олтуруп сындырат.

[ANELKA]

Куйоондун мал-мулкуно жана буюмдарына конул бур! Аларды жакшы сакта, буюмдарын абайлап корго. Анын мал-мулку сеники, балдарындыкы. Куйоонун мал-мулкун уномдоону, сактоону уйронуу жана бул жолдо туура, жакшы аракетте болуу ар бир аялдын бактысы учун зарыл нерсе.
Куйоондун туугандарына жана жакындарына сый-урмат корсот. Кайната-кайнененди урмат кыл, аларды оз ата-энендей кор, алардын айткан акыл-насааттарын орунда, дайыма жылуу жуздуу бол. Ушундай кылсан куйоондун конулун аласын. Аларды урмат кылуу, куйоону урмат кылуу дегендик.
Куйоосунун туугандарына урмат-сый корсотууну билбей турган аял, уй-булодо жашоо жолун билбей турган аял. Гул суйулуп, тикени суйулбойбу? ! Тикенин да урмат кылбаган, гул жытынан куру калат. Куйоонун туугандарына урмат корсотууну билбеген аял куйоосунун конулун ала албайт. Бардык учурда анын козуно суук корунот. Бул акылдуу аялдын жолу эмес.
Куйоондун сырларын башкаларга айтпа! Анын сырын оз сырындай сакта. Куйоондун кээ бир сырларын билгенден кийин аны этияттык менен сакта, башкаларга айтып журбо. Эгерде сырын айтып койсон, куйоондун сага болгон ишенимин жоготосун, конул буруусунан каласын.
Ортодо душмандык пайда болуп, уй-булодо береке болбойт. Мындай уй-булодо адеп-ахлак да болбойт.
Куйоондун динге туура келе турган бардык буйруктарын толук аткар! Бейишке кире турган аялдар, куйоонун динге ылайык буйруктарын аткара турган аялдар. Куйоосунун жузуно кабагын салып, созуно кулак салбай турган аялдар бактысыздар.
Кызым! Эсинде болсун, куйоон капа болуп турганда сен шаттанып туруудан сактан. Анткени анын капасына сенин шаттуу корунушун, анын кубанган учурларында сенин чогунку болушуна дартташ болбоо сыяктуу бир кемчиликти алып келет. Мындай кылык баамсыз, жана тарбиясы начар инсандарга тийиштуу иш.
Кутман энелерибиз узап жаткан ар бир кыздын журогуно жана пикирине ушундай насааттарды синдиришкен.

[ANELKA]

Никеге карай биринчи кадамдар.
Тагдырдын салкын эпкиндерине жуз тутуп, болочок жубайыныз менен жолугушуп, конулунуздо жылуулук пайда болду. Кыздардын кулак менен суйушун эске алып, жигит суйуусун корком далилдеши да максатка ылайык иш. Ал тургай хадистерде томонку создор баяндалган: " Бир аялга уйлонууну дилине туйуп койгон киши ал аялга '' Сен мага кымбатсын, конулумдогудой аялсын, Алла Таала сага жакшылыгын берсин!' ' деген сыяктуу создорду айтууга болот.
Бирок "махабаттын козу сокур, кулагы дулой " деп бекерге айтылбаган. Никеге каттоо болумдоруно арыз тапшыруудан мурда, болочок жубайлардын медициналык кароодон отуу маселесине ото конул буруу керек. Жаш жигит же кыз билинбеген бир дартка чалдыгып, аны озу да сезбей жургон болушу да мумкун. Оору кийинки турмушта махабаттын отун очуро ала турган суу ташкыны сыяктуу экендигин унутпоо керек. Медициналык текшеруунун жыйынтыктары, силер жаштардан башка эч кимге ашкере кылынбастыгына кепилдик берилет. Кала берсе, коптогон дарттарды уй-було курулбастан мурда дарылоо алда канча женил.
Ошондой эле медициналык текшеруудон отуудо генетик шыпаакер менен кенешкен жакшы. Томондо турмуштук бир катты окуйбуз:
" Университетти бутуруп, мугалим болуп иштей баштадым. Ата-энем той камылгасын баштады. Кошунабыздын, тагыраак айтканда атамдын агасынын чон кызы бойго жеткендигин айтып аны ото макташты. Табитынан оор муноздуу атам менин ой-боюма койбой, ал кызга уйлоносун деп, ал кызга келген жуучулардын баарын кайтарып жибергендигин айтты. Ошентип той да болуп отту. Корунушу озумо окшоп кете турган, копчулук ал тургай карындашым деп ойлой турган Неля менен турмуш курганыма да бир нече жыл болду. Никеден сон бир нече апта кошула албаганыбыз, бири- бирибизге бир туугандай мамиледе жургондугубуздун себеби да кийин билсем, келечектеги коргулуктордон далалат экен. Биринчиден уч ирет катарынан балабыз жансыз торолду. Бир нече текшеруулордон, дабалануулардан сон, уулубуз Эгемберди дуйного келди. Анан эки кыздуу да болдук. Уулубузду жашы жыйырмага толбой уйлоп койдук. Бирок бир жарым жыл отсо да келинибиздин боюнда болбогондуктан борбордогу "Нике жана уй-було" болумуно текшерууго алып бардык. Келин тап-такыр сак-саламат экен, ал эми уулума " Клайнфелтер синдрому- тукумсуздук" жыйынтыгы коюлду. Генетик шыпаакер бул дартка мен сезбес пенде атамдын агасынын кызына уйлонуум себеп болгондугун айтты. Ал тургай, кыздарымдын бири талма менен ооругандыгын ушул нерсеге байланыштырды' '.
Мухтаркул Ачылханов

[ANELKA]

Ушул каттагы создор ар кандай сезимтал журокту ушутоору шексиз. Айрыкча акыркы учурларда тукум куучу оорулардын турлору да ото кобойуудо. Окунучтуусу, бул илдеттерди дарылоо ото кыйын. Тукум мыйзамдарына 1865-жылы Григор Мендел, 1900-жылы Фриз, Каррене, Чермактар негиз салышкан деп эсептелет. Негизи мындан он торт кылым мурда тушкон ыйык Куран Каримде тукум куучу илдеттерге чалдыгууну озундо кобуроок далилдоочу тууган-урук ортосундагы никеге чек коюуга багытталган суродо '' Адам генетикасы' ' негиз салынган эле десек жанылышпайбыз. Келиниз , '' Ниса'' суросунун 23-аятына бир кулак салалы: '' Силер учун энелеринер, кыздарынар, эже-карындаштарынар, атанардын бир туугандары, эненердин бир туугандары, ага-инилеринердин кыздары, эже-кырындаштарынардын кыздары, эмизген энелеринер, эсчектеш эже-карындаштарынар, кайненелеринер, жыныстык байланышта болгон аялдарынардын силердин тарбиянарда (башка куйоодон) болгон кыздары (мына ушул санап отулгон аялдарга уйлонуу) арам кылынды, эгерде аялдарынар менен жыныстык байланышта болбогон болсонор (аларды талак кылгандан кийин мурунку куйоолорунон торолгон кыздарына уйлонсонор), силер учун куноо жок. Дагы оз канынардан болгон уулдарынардын аялдарына (уйлонуунор), ошондой эле эже-синдилерди бириктирип(тактап айтканда, бирин талак кылбай туруп, экинчисине) уйлонуунор арам кылынды. Бирок мурун откон болсо (Алла кечирет) Албетте, Алла - Мээримдуу жана Кечиримдуу" .

[ANELKA]

Учурдагы медицина илими ушул кезге келип гана жакын туугандардын арасындагы никеде тукум кууган оорулар менен ооруу коркунучунун, кескин жогорулоосу жонундо ачык ун менен айтышууда.

[sabi85]

СубханАллах! Аллах ыраазы болсун. Анелка, уландысын кутобуз)

[ANELKA]

Бугунку кундо жуздогон оорулар жана ушул дарттарга чалдыгуу укумдан-тукумга отуусу аныкталды. Ата-бабаларыбыз кудалаша турган тараптын жети атасын суруштургондору бекерге эмес экендиги баарына маалым. Бугун коптогон онуккон мамлекеттер катары журтубузда да жаштардын никеге каттоо болумдоруно арыз тапшырууларынан мурда медициналык текшеруудон откорулуп жаткандыгы жакшы жышаан. Тууган-уруктар арасындагы никелердин натыйжасында, ошондой эле айрым наристелер тукум мыйзамына конул бурбагандыктан мутацияга учураган гендер менен жабырланып, оор тек илдеттерине дуушар болушууда.
Эгерде ата-энелер доминант илдет генине кабылышса, оор дарттын белгилери оздорундо да жана балдарында да корушот. Коптогон адамдар жакын туугандары менен нике курган болушса да балдары аман-сак экендигин айтышат. Чынында рецессив генге кабылгандардын оздору сак-саламат болушса да балдарынын жыйырма беш пайызы, тактап айтканда ар бир торттон бири дартка чалдыгышы мумкун. Жакын туугандар арасындагы никелерде тек оорусуна чалдыгуу коркунучунун коптугуно себеп мындай уй-булолордо зыяндуу рецессив гендеринин бири-бири менен кутуусуз кездешуунун кобойушуно туздон туз байланыштуу. Ошондуктан жакын туугандардын никесинде наристелердин олук же чала торолушу коп кездешет. Томондо тууган-уруктан кудалашууга отуунун чон катасы болгон айрым хромосом жана тек илдеттери жонундо токтолобуз:

[ANELKA]

Клайнфелтер дарты- эркек балдарда кездешип, торолгондо билинбейт. Оспурум учуру тез отуп, азгындык ошондой эле колу- бутунун чектен ашыкча узундугу байкалат. Анан аялдарга гана тиешелуу болгон кокуроктун чоноюусу, жыныстык мучолорунун оспой калышы жана семируу пайда болот. Акылы жакшы оорчубогон бул оорукчандар балалуу болуу бактысынан кур калышат.
Шершевский- Тернер дарты- кыздарда кездешет. Бою жапыс, колу-буту кыска болуп, кокурогу оспойт, айыз корушпойт, торошпойт. Бир аз акылы начар болгон бул кыздарда моюн четиндеги терилери канат сымал кенейиши кездешет.
Даун дартына- дуушар болгондор ар кандай уй- булодо туулса да бири- бирине эгиздей окшош болушат. Баш соокторунун тузулушу озгоргон, коздору кыйшык чалыр, кулагы кичинекей жалпак, манжалары кыска, чыпалактары кыйшык, тилдери чон жана жарылган сымал издери болот. Семирип кетишет. Айтканга баш ийген, акылы начар болушуп жана кыска омур сурушот.

[ANELKA]

Мышык чынырыгы дарты- кобунчо наристе кыздарда кездешет. Бул дарт ооругандарда чала торолуу белгилери менен биргеликте башынын кичинелиги, мойнунун кыскалыгы, кулактардын томон жайланышкандыгы, ошондой эле кол манжаларынын торттон экендиги аныкталды. Килкилдек булчундардагы озгоруулор себептуу наристенин уну мышыктын унуно тактап айтканда чынырыгына окшоп кетет. Жогоруда хромосом ооруларынын айрым гана турлору жонундо токтолдук. Эми болсо, кенири таркалган тек ооруларынын кээ бирлери туурасында кыскача маалымат беребиз.
Шизофрения (акылы кемдик)- коп кездеше турган, оор рухий дарт. Бул ооруда баштын катуу оорушу, алсыздык, ачуусу тездик, уйкусуздук сыяктуу белгилер болот. Ой жугуртуусунун бузулушу, маанисиз создорду суйлоо, алаксуу сыяктуу оор рухий абалдар ушул дартта коп кездешет.
Миопатия- оор тек оорусу болуп, булчундардын тартылып, арыктап кетиши менен аныкталат. Булчундардын кургап кетуусу себебинен оорулуунун аракети бузулат. Чанак жана желке булчундары зыян тарткандыгы себептуу оорулуу эки тарапка чайпалып, '' ордок журуш'' кылат. Аталган дарт менен ооругандарда аракеттин алсызданышы, тез чарчоо, кийинирээк ал тургай тик да тура албай калуу, омуртканын кыйшаюусу, желкелердин тушуй, кокуроктордун коодондон ажырап, канат сымал болуп турушундай таасирлер да байкалат. Жаткан жайынан туруу учун оорулуу курсагына оодарылганда биринчи колдор мн жерге, анан тизеге терелип, акырындап буюмдарга асылып коодонун тикелейт.

[ANELKA]

Гемофилия- кандын жибибеши, тактап айтканда кандын токтобой турган дартына чалдыккандарда да теринин астына кан уюп, тактар пайда болот. Бул дартка чалдыккандар учун ал тургай мурун, тиш жана теринин аз гана жараланышы да канынын токтобогондугу себептуу кооптуу.
Нанизм- жапыс бойлуулук да укумдан-тукумга отуучу скелеттин бузулушу натыйжасында пайда болот. Бой 100, 140 см болуп, колдун жана буттун да кыскалыгы байкалат.
Кант диабети- дарты кан алмашуунун бузулушунун натыйжасы болуп, канда канттын олчому ашып кетет. Бул дарттын белгилерине тез-тез заара кылуу, коп чанкоо, коп тамактануу, ондун азып кетуусу, дененин жана ооздун кургашы, ошондой эле алсыздык кирет. Оз убагында дарыланбаса, ички органдарда коптогон оор таасирлер пайда болот.
Бод, тактап айтканда подагра дарты- колдун жана буттун муундарынын тузулушу озгоруп, оорулар пайда болот жана кыймыл-аракет жасоо кыйындашат. Бул оору сезгенуу себебинен эмес, муундарда туз дар жыйылып калышынын натыйжасында пайда болуп, биринчи колдун, буттун майда муундары жабыркайт.

Билдирүүнү түзөткөн: ANELKA: 23 Август 2013 - 00:39