[Clara_Zh]

Ал эми Болот оз алдынча тойго камданып жаткан эле. Чет элдик оноктошторун ийгиликтуу узатып алгандан кийин Болот кабинетиндеги суйуктуу креслосуна отуруп ойго батты. Буйруса жаны баштап келе жаткан иши ойдгудай. Анын устуно, чет элге барып иштеп келгенге да шарт болуп турат. Ошон учун тезиен уйлонуу керек деп чечти. Кайрадан Райхандын жалындуу козу элестеди. "Азоодой туйлаган кызды ноктолоп жетелеп алуу кандай рахат"-деп ойлоп, маашырлана жылмайып алды.
Телефонун колго ала
- Алло... -деген атасынын каргыл унун угары менен
-Ата, мен уйлонууго макулмун. Апама айтып камдана берсенер болот, - деди кыска гана. Ошентип тойго камылга башталды.
"Кызым жаш, бул баталашканыбыз болсун. Мына жакында аттестатын алат. Анан чон тойду ошондо берели." деген Керимдин созунон кийин жон гана сойко салып кете беришти. Болочок кайнене бетинен ооп, кымбат баалуу алтын иймекти кулагына салды. Райхан болсо жер тктеген боюнча мелтейип, баш которбой отура берди." Бир салмактан жуз салгыла, баары бир качып кетем" деген кашкой ойду демоор кылды. Бул кабарды Дияз кечигип укту. Болгондо да озунун окуучусунан укту.
- Агай, жакында Керимова турмушка чыгат экен. Уктунузбу?-деди созду акырын жылдырган Асел агайынын жузунон козун албай. Дияз тушун бой тангала карап калды.

[Clara_Zh]

-Эмне дейсин?
-Райхан дейм. Жакында турмушка чыгат экен деп жатышат го... -деди кыз кытмыр жылмая.
-Мына озу да келе жатат.-деп шынк кулуп жиберди да нары чуркап кетти.
"Эмнеге мурун эле байкаган жокмун? Канчадан бери эле бир нерсе айта албай турганын байкап башкага жоруп койчу эмес белем" Кыздын коздору мундуу балбылдап жакындай берди.
- Райхан чынбы?!
Кыздын козунон аккан жаш ганаага жооп болду.
-Жок, жок! Эч качан эч кимге бербейм! Бугун... дал азыр алып кетем.
-Той эки жумадан кийин, аттестатыбыз колубузга тийгенден сон болот.
-Качып кетелиби?
-Ошентелиби. . Бирок, атамчы?..
-Кечирет атан. Анчалык деле карангы киши эмес го. Мен бугун шаарга барып, апама айтып, тойго кам коро бер деп дайындап келем.Анан биротоло чогуу кетебиз.
-Мен макулмун.
Райхан Дияздын кучагыан эч чыккысы клбей турду.
Ошол туну эле ал Диязды борборго узатты.
-Кутом тез кел!- деди кыз шыбырай.
Ал эми ушул учура Болоттун пландары туп тамырынан бери озгорулуп жаткан эле. Тез аранын ичинде уйлонуп анан фирманын иштери боюнча тезинен Америкага учмак.

[Clara_Zh]

Ошол эле куну аяш атасы Керимге телефон чалып, тойду 3 кундун аралыгында откоргонго макулдатты. Анын мындай чечиминен Райхандын али кабары жок эле.
-Кызым кудалар шаштырып жатышат.
-Качанкыга?
Кыздын журогу титиреп кетти.
- 3кундун аралыгында.
Тою тушкон Райхандын жузунон жаш салаалайт.
Умуттун медер кылып куткону Дияз. "Кечиге корбо жаным, кечиге корбо"- деп жанчыла шыбырап жатты. Бирок, бир маалда чуркап кирген женелеринин бири
- Райхан, бол кийин кутуп калышты! деп шаштырып калды.
-Ой ий бул эмне отурат! деди да, экоолоп Райхандын ой боюна койбой кийимдерин кийгизип, куйоо бала отурган уйго жетелеп келишти. Босогдон Райхан корунору менен ордунан турган Болоттун дайымкы суз кабагы жарк дей тушту.

[Clara_Zh]

Бирок, Райхан башын которуп карап да койгон жок.
-Райхан!
- ...
- Райхан, мени карасан...
Кыз дагы эле эч нерсени укпагасып отура берди. Болот чонтогунон кичинекей кутуну алып чыгып андагы кымбат баалуу шакекти Райхандын назик манжасына салды. Анан ээгинен ойдо которуп озуно карата берди. Кыздын оттой куйгон каректеринен жалтана тушту. Болот биринчи жолу козун бироодон ала качканы ушу.
-Райхан...
-Унутпаныз, -деди созун кескин болгон кыз тикчие тиктеди. - Болуп жаткан той атамдын гана каалоосу менен болуп жатат. Сиз аны жакшы билесиз. Байке аясаныз коё бериниз мени. Мен сизди суйо албайм. Менин суйгонум бар.
Болоттун жаак эти дирт эте тушту." Эмне деп отурат бул кыз? Мага ушинтип даап айта турган адам да чыгат экен ээ тообо!"

[Clara_Zh]

Бир оюнда азыр эч нерсеге конул бубай, топураган тойду таштап, эшикти тарс жаап чыгып кетмей болду. Кайра намысы, эр кокурок деми этектен тартып ал оюнан кайтарды.
" Жаш бала болбогондон кийин жаман аты мага эле калат. Азыр чыдап коёюн. Анан кийин..." деп озунун кыжырын куч менен басып отуруп калды.. Бирок дили сынып секелектен ушундай катуу кагуу жегенине жаны кашайып турду.
Ошентип омурдо бир келчу тоюнда эки жаш журогу тонуп, жуздору муз болуп турду. Эл дурбоп, кызды узатаар мезгил да келип жетти. Эки жагынан суйой кармаган женелер Райханды кооздолгон машинеге алып келишти.

[Clara_Zh]

- Кызым!
Керим калтырай кол сунду. Райхан бурула берип атасын жат кишидей бир карап алды да, бурула берди. Кызынын козундогу жек коруу атасынын жуорогун ок болуп козоп откон эле. Калтырап барып токтой:
-Райхан! -деди шыбырай. Кызы кылчайып караган жок. Туз машинага барып отурду. Эч ким меен коштошподу. Ыйлаган да жок. Тек гана карегиндеги куйуп жанган от орттоп жиберчудой жалбырттай берди. "Ыйлабайм, ушулардын козуно байкуш болбойм" деп жатты кашкой конулу. Машина акырын жылып борборду коздой бет алды.

Дияз уйунун жанына келээри менен журогу шуу дей тушту. Негедир ар дайым ачык турчу эшиги бек. Эч ким жашабагандай кунары учуп кеткен экен. "Апам, апам кайда?" деди алдастаган ою чачырап. Ангыча коншусу короодон чыга калып Диязды коро салып кыйкырып
-Дияз, айланайын уулум келдинби?
-Анипа эже саламатсыз, апам кайда?
-Зонкуйган боюнан сенин. Кел энкей, чекенен оп коёюн.

[Clara_Zh]

Сени чочутпагыла деп апан, сага чалалы десек такыр болбой койду. Кичине сыркоолоп ооруканага жатып калды апан.
Ооруканага?
-Билесин го баягы эле кан басымы.Кичине жатып эле кайра чыгат буйруса.
-Анипа эже, кайсы ооруканада баралычы?
Тез эле Саия апа жаткан ооруканага жете келишти. Палатага кирген Дияз апасынын керебетине жуткуно берди
-Уулум!
-Апа!
Сагынышкан эне бала кучакташып копко турду.
-Кандай балам?
-Суйучу апаке, акында келиндуу блосуз.
Эненин журогу кубанычка чалкып кетти. Дияз апасына карап бир тунго туруп калды. Шашылыш келгенинин себебин ооруп жаткан апасына айталбай чайналат.

[Clara_Zh]

-Дияз, берекем, эмне мынча кабагын суз?- деди апасы акыры чыдабай.
-Эч нерсе апа...
-Экообуздун ортобузда сыр жок эле го балам?
-Райхан... деп баратып токтоп калды.
Эмне болду Райхан?
-Сизди капа кылып айтпай эле коёюн дегем... Райханды бир жумадан кийин атасы...кыскасы ал турмушка чыкмак.
-Кантип мектепти бутпой жатып элеби?
Ооба, аттестаты колуна тиери менен алып кетишмек.
-Мага карайм деп кечигип калба балам. Мен кичине баш которсом, Баш аягымды жыйып, урук тууганды чогултам. Азыраак акчабыз бар. Сен коркпо, барып алып келе бер Райханынды.

[Clara_Zh]

- Чыбы апа?
Дияздын жузу жаркый тушту.
-Тура кой, камылганды кор. Кудай деп алып келе бер. Калганын коробуз.
Дияз апасынын бетинен чоп эттире ооп алып, тез тез адымдап чыга жоноду. Кийим кечегин жыйнап, вокзалга барганга чейин журогу дукулдой согуп жатты. Барып автобуска отураары менен чарчаганынан козу илине тушту. Тушуно Райхан кирди. Апакай койногун кийип алган экен. Жанына жакын барайын десе эле алыстап кетет. Райхан да колун сунуп озуно талпынат. Бирок экоонун аралыгы жакын туруп эле бири бирине ете албай жатышты. Бир кезде кайдан жайдан уюлгуган бороон келди да Райханды учуруп кетти.

[Clara_Zh]

"Райхан! " - оз кыйкырыгынан озу чочуп ойгонуп кетти. Журогу лакылдап калган экен. "Ох, тушум тура корсо"-деп суйунуп алды. Бирок журогу дупойул тартып бир нерсени сезгендей. Айылга кеч жетип, туз эле Райхандын уйун коздой жоноду. Негедир уйдун кунары качкандай сезилди. Оздору дайым жолугуп журушчу бактын колокосундо коп отурду. Тун кире баштагыча кутту да, акыры чыдабай кетип кантип эшикке жакындап барганын сезбей калды. Жетип барып эшикти каккылап жиберди.

[Clara_Zh]

- Ким бу? -ичкериден кирилдеп угулган ун Райхандын атасы Керимдики эле.
-Райхан! Райхан кайда?
Кантип кыйкырып жибергенин озу да сезбей калды. Ангычакты дарбаза ачылып Керим чыга келди. Алдында спорт сумкасын асынып турган бою узун, сымбаттуу жигитти бушуркоп карай берди. "Аа, баягы маалим тура" Керим Дияз жонундо угуп жургону эле болбосо биринчи жолу коргону ушул.
-Райхан кайда?
Энтиккен Дияздын оозуна келген ушул соз болду.
-Райханбы... Райхан борбордо... Куйоосу алып кетти!

[Clara_Zh]

-Эмне-ее? - энтигип кеткен Дияз уккан кулагына ишене албай турган ордунда катты да калды. "Райхан борбордо?.. эмеге? кантип?" Мээсин дунгуроткон муздак толкун буткон боюн каптап кетти. "Жок ишенбейм! Андай болушу мумкун эмес!" Жигитти журогу эч макул боло албай турду. Умуттуу коздору менен Керимди карап турду да анын олуттуу жузунон чын экенин сезе койду. Дуйно ай, мынчалык адилетсиздик болобу? Колундагы эми уурттайын деп оозуна алып келе жаткан бакыт чойчогу кимдир бироонун ууру колу аркылуу шарт тогулгондой шалдырады.

[Clara_Zh]

- Райхандын жашосуна тоскоолдук кылба. Ал оз эрки менен кетти,- деди. Керим тенселип алдында турган жигиттин ыдынын биротоло очуройун дегендей. Шалдырап турган жигит башын шарт которду да ызалуу жылмайды.
-Ха, ошентсе эле баш тартат деп ойлойсузбу? Жок баары бир мен Райхандан баш тарта албайм. Ал меники! Эч ким сиз да, сиз тандаган куйоо да, силердин эски чирик салтынар да мени токтото албайт!
Ушуларды айтты да, Дияз шарт бурулуп, кайсы жакка баратканын деле билбей кете берди. Кулагы укпай, козу корбой калгандай темселеди. Акыры колдун жээгине келди да узунунан кулап жыгылды.

[Clara_Zh]

Башына тушкон кайгынын оордугу эр кокурок жигитти сулк жыкты. Боорун муздак кумга тошогон боюнча копко жатты.Ыйлай албай койду. Журогунун бир жери гана ысып куйуп... "Ушул жээкте... Бардыгы ушул жээкте башталган. Корсо ушул жерден бутмок тура. Жок бутпойт! Кантип эле ушинтип бутуп калсын." -деп таптакыр моюн сунгусу келбейт. Эч ким жок ээн жээкте, кумду боортоктоп, ажырашуу азабынан козу карангылап, бут дуйнону унутуп турган жигиттин кайгысына ортоктош боло кол эне кошо онтоду. Аздан кийин кун куркуроп жамгыр жаап кирди. Жамгырдын тамчылары так эле Райандын коз жашындай молтулдоп кулап жатты.

[Clara_Zh]

Адам аттуунун башына салбасын. Диязды эртеси куну кечинде колдун жээгинен бадачы бала коруп келиптир. Туну менен жамгырдын алдында калган жигитти уйго алып келишери менен сулк жыгылды. Эти от менен жалын. " Райхан! Келчи жаным! "- деп жоолуп кыйкырып алып кайрадан онтоп кирди.
- Тезинен доктор чакыралы!
- Солкулдаган жигитти да ушундай абалга жеткирет экен да...- деп айылдаштары дурбоп жатышты.
Эс-мас абалында да ойлогону эле Райхан " Мени кутуп атат! Коё бергиле! Мына азыр жетем аз калды!" - ушинтип жоолуй жаткан Дияздын ысык чекесине алаканын коё салган окуучусу Асел жанына келип отура калды.
Дияздын чытылган кабагын, сулуу жузун телмире тиктеген кыз эмне кылып жардам берерин билбей апкарып калды.Кол жеткистей бийик корунгон ушул адамдын мандайында отурам деп уч уктаса тушуно кирген эмес. Тушуно кирсе да башканын атын айтып жоолуп жатканын кором деп ойлобогон. Кызганыч журогун куйкалап турса да боор толгой карады.

[Clara_Zh]

-Агай, агай! -деди акырын ун сала. Кичинеей алаканы менен бетинен сылап жиберди.Негедир кыздын бул кыймылы азга болсо да Диязды эсине келтирип жиберди. Козун ачпай эле мас калыбында жаткан жигит кыздын алаканын алып опкулоп жиберди. Анткени ал Райхан деп ойлогон эле.
-Райхан, сенби?
...
-Келдинби жаным? Мен турам, азыр турам...-деп обдула берди да алсыз денесин которо албай тошогуно кулап тушту.
"Мен Райхан эмесмин"- дейин деп озун таптап бараткан Асел, агайынын коздорундогу толуп турган жашын коруп селдее тушту. " Оо кудай, мен мунун караанына жалынып, бир коргонум бир омурго татып журсо эбак эле Керимдин кызына арбалып калган тура."
Улам чекесине муздак суу куюп куйполоктоп уро берди эл келгенче.

[Clara_Zh]

Зангыраган уйдо эки тизесин кучактап, оор ойго чомулгон Райхан куйоосунун чакырганын уккан жок. Эки тизесине башын жологон боюнча отура берди. Мвна турмушка чыгып башка бироонун булосу болгонуна эки жума болду. Бирок келгенден бери бул булонун бирине да бет багып суйлогон жок. Эч ким менен иши жоктой келиндик милдетин аткарып коёт дагы терезени карап телмирип отура берет. Тагдырына баш ийип, мункуроп отуруп бергени менен журогунун жалынын эч бир нерсе менен басып очуро албачудай сезилет. Ошол от бут денесин каптап бараткандай, таптакыр чыдай албай кетет да ушул зангыраган уй турмо сыяктуу сезилип качып чыккысы келет.
Мунун бардыгы Болоттун коз жаздымынан чыккан жок. Алгач жаштыгын аяп, озу тушуноор, кайда барат дейсин, дегендей мамиле жасаса, кийин кыздын коктугу кучогондон кучоп баратканын коруп кыжырлана баштады.Азыр дагы артынан келип ун салганын да угуп койбой отурган келинчегинин так мандайына келди. Райхан аны сезген да жок. Ой санаасы самадай сапырылып таптакыр башка жакта." Дияз укту бекен? Издеп келээр бекен? Алда Кудай ай эрте эле айтып качып кеткенде эч ким бизди таппай калмак. Эмнеге антпедим? Корктумбу?" Кыздын журогун мыжыекан ойлор жашка айланып карегинен чубурду.

[Clara_Zh]

- Райхан! -акырын ун каткан Болот келинчегинин мандайына келди да ээгинен ойдо которду.Кыздын кош жанарынан аккан жаш Болоттун колуна таамп кетти.
-Бул эмнен?
-...
- Атанды сагындынбы?
Райхан башын жай чайкады.
- Апам бир нерсе дедиби?
-Жок.
- Айтчы анан эмне болду?- козунун жашын аяр аарчыган Болот так эле кичине карындашын эркелетип жаткансып мандайынан сылап, кучагына тарта берди эле, Райхан силкине берип кучагынан чыгып кетти.
- Мени жаш баладай коросуз, мен кичине эмесмин. Эмне болгонун сиз озунуз жакшы билесиз. Мен... мен сиз менен жашай албайм!
-Эмнеге Райхан? Он уч жаш улуу болгонум учунбу? Же сенин макулдугунсуз алганым учунбу? Салт экен мен дагы атамдын созун жок дей албадым.
- Атаныздын созу учунбу? Ошондойбу?

[Clara_Zh]

Кыз ызалуу кыйкырып жиберди:
-Жон гана атаныздын созу учун уйлоно турган болсонуз, анда эбак эле уйлонуп албайт белениз?
Ушунчалык даражаныз менен бироонун тили менен турмуш курганыныз сизге жарашабы? Болуптур, сиз атаныздын созун уксаныз угуптурсуз. Аменчи? Эмне учун менин тагдырым жонундо ойлогон жоксуз? Менин конулум? Менин журогум...
-Болду жетишет!
Болт ордунан тура калып кыздын жаагын карыштыра кармап козуно тике карады.
-Эселек десе, сен эмнени билип коюпсун, сен....

[Clara_Zh]

Кыз да козун албай тике карады. Болот Райхандын козунон так эле озунукундой эркти, майтарылгыс кайратты корду. Жаагын бошото берип, Райхандын белинен кучактай кармап, жузунон, эрдинен , козунон, алкымынан опкулоп жиберди. Так эле таттуу шарап шимиргендей башы тумандап бара жатты."Оо, Кудай, бул не деген жан эле? Ушунчалык багындырып, башты айланткан не деген касиет бар мында?" -деген ой мээсине тынчтык бербей турду. Ал эми Райхан олбурлуу, бир караган козго сурдуу куйоосунун эркине айласыздан конуп берди...