
Жашоомдогу жагымсыз көз ирмемдер Балалыкта башымдан откон тагдырым
#126 11 Январь 2016 - 21:25
Автор сайтка кириптирго бугун. неге жазбайт?
Ребёнок это такой позитив! Он со всех сторон
вызывает улыбку!
вызывает улыбку!
#127 11 Январь 2016 - 21:28
#129 11 Январь 2016 - 22:23
- Наргиза, ушундай ашыкча создун эмне кереги бар? Биз силерге Жаны Жылга белек катары алып берип жатабыз. Силер бизге бул белек учун эч нерсе кылбайсынар болгону отдуши чын конулдон ыраазы болуп кабыл алсанар бизден кутулган болосунар.
- Анда Наргиз, бизден эмне кетиптир. Мындай белек берип атса кантип отказ кылмакпыз, анда жигиттер жургуло.-деп Жанылай жоноп калды.
Баарыбыз койнок саткан жерге келдик. Оздоруно жаккан цветтерин алды, баалары 1200сом экен. 3600 сомду учообуз берип андан ары жоноп кеттик. Парк парк аты эле болбосо олтургучтардан бери кар, жолдору да тазаланган эмес. Бир аз баарыбыз баскан сон;
- Эми достор, ушул жерден чачырайлы. Ровна эки саатан сон теетиги эстеликтин алдында жолугабыз.
- Суукта эки саат эмне кылып журмок элек?
- Жанылай, кантип журушту озунор жакшылап ойлоп тапкыла. Кааласанар Сейитти алып кафеге алып кир, кааласанар кочодо жургуло. Анда Наргиза жур биз биякка карай басабыз.
Баарыбыз туш тушка эки экиден болуп тарап кеттик.
- Таалай, бир нерсе сурайынбы сенден?
- Бири бирибизден сурай турган нерселерди сурап алуу учун, жакындан билип сыноо учун биз бугун ушул жердебиз. Бизге эч ким тоскоолдук бербейт. Андыктан сурай бер-деп белинен кучактап бастым. Ал да унчуккан жок.
- Таалай. Ата апандар эмне иш кылышат?
- Атам союз кезинде колхоздо эмгектенчу. Апам болсо дукондо иштеген. Азыр алар уй жумуштары менен эле алек. Айылдын четинде 5 гектар жер бар ошол жерге бир демкелерди эгип кун корушот. Апам биздин курсакты тойгузуп кирлерибизди жууп кечке уй жумуштары менен алек.
- Атан эккен эгиндерге сен да жардам бересинби?
- Эгер колум бош болсо гана.
- Колун бош болбогондой эмне кыласын?
- Кочодо журом.
- Акчаларды кайдан аласын?
- Бишкекте соода кылам, жакында да барып мурдаа куну келдим.
- Баягында эле жолукпадык беле?
- Ошондо шашып кетпедимби? Ошол куну кеткем да.
- Аз эле кундо кандай акча тапканга жетиштин, элдер айлап жылдап журушот го.
- Алардын баштары жакшы иштебейт да.
- Сен озгочосунбу?
- Жоок башкалардай эле адаммын.
- Сейит менен да ошол жактан таанышкансынбы?
- Ооба. Жакын досторумдун бири.
- Мындай досторун коппу?
- Кандай тушунсом болот? Мындай дегенин эмне?
- Сейит башкача баладай туюлуп атат. Коздору жаккан жок мага.
- А сен коздоруно караба да. Сен журогуно кара. Анын журогу сеникинден да таза.
- Ооба сага.
- А эмнеге анда бишкекке баруундан кайтуун тез болду?
- А мен убадамды бек кармашым керек да. Себеби сага Жаны Жылда жолугабыз деп соз бербедим беле.
- Тиги Уркуя классташын кандай журот?
- Журот оз жолунда. Ии баягында сенин созун чын болуп чыкпадыбы.
- Кайсыл созум?
- Ал мени сырттан жактырып журуптур.
- Анан?
- Анан ошо сурадым. Жашырган жок.
- Анда ошол кыз менен эле журо бербейсинби?
- Сен эле жетишесин.
- Ал зато сени суйот да.
- Сенчи?
- Мен али толугу менен уверена эмесмин.
- Посмотрим.
Экообуз бир топко маек куруп, сырдашып журдук. Айланамды карасам эл да корунбойт. Акырын озумо караттым да, оозунан опкулоп кучагыма кыстым. Суука ушуп турсак да билдирбегенге аракеттендим. Бирок баарыбир жаратылыш оз билгенин бербеди. Тиштерибиз калчылдаганда обушуу ары турсун бир жайында козголбой турууга да желаниян биротоло жоголот тура.
Айла жок дагын бир аз суйлошуп журдук да белгиленген жерге бардык. Баары бизди кутуп туруптур.
- Ушунча кишини суука калтырып коюп колтуктоашып жургонунор кандай? Озунорду ойлобосонор да бизди бир аз ойлоп койбойсунарбы? Же эмне Таалай аяштын колтугунда журсон суук билинбейт бекен?-деп Жанылай жобурап кирди.
- Жанылай болду эми, белгиленген убакыттан кечиккен деле жокпуз го.
- Эгер беш саат дегенинерде тонуп олмок беле анда.
Карап турсам Жанылай чындап ачуусу келгени байкалып турду. Бирок, бул ушуп калганынан улам болсо керек деп ойлоп койдум. Баарыбыз аялдамага карай жоноп жолдо самса саткан жерге кирип самса менен чай алып бир аз жылынып алдык. Ал жерден чыккан сон кыздар бизден алдыбызда оздорунчо суйлошуп кетип бара жатты.
- Э Сейит, эмне Жанылай сага жактыбы?
- Эмнеси менен?
- Мындай эле кыз жигит болуп журсонор болчудайбы?
- Жок досум, ал мага мен ага жаккан жокмун.
- Кандайча?
- Ушундайча эле. Чындыкты айтчу болсом Наргиза экоон жанагы Улан деген конкурентинерден анча коркпой эле койгула доске.
- Эмнеге?
- Себеби андан кучтуу конкурент пайда полду?
- Ким Жанылайбы?
- Анан мен болмок белем?
- Созду айландырбай туптуз эле айтып тушундурчу.
- Туптуз айтчу болсом Жанылайга сен жагып калыптырсын. Бирок мени айтты дебе. Ал мага туз эле айтты. Наргиза Таалайга пара эмес экен деп.
- Да ладно.
- Я сам в шоке.
- Демек Таалай сенин журогун эми бытыр чытыр болуп кетет экен да.-деп Темир каткырып калды.
- Жанылай озунчо мечтать этип журот да достор. Макул мечтать не вредно. Азырынча ошентип журо берсин.
- Наргизага эскертип кой.
- Эмне деп эскертмек элем?
- Намек бер.
- Аны ойлонобуз. Таак азыр кандай кылдык анда. Буларды узатып таксиге салып койолу да озубуз башкача кыздарга кирип чыгалыбы?
- Жок дос. Уйго баралы, менин уйдогулорум кабатыр болуп аткандыр.
- Милициядан же больницадан кабар барбаса неге кабатыр болмок эле?
- Жакшына суйлочу дос.
- Макул. анда башка куну келербиз.
- Динаранын айтуусу боюнча 28ине бизди чакырышат экен достошуу кечесинин уландысына.
- Мен келбейм.
- Ии неге?
- Ал жерде Уркуя менен Наргиза болот. Алар аз келгенсип тиги Жанылай да кошулду. Так что биз Сейит экообуз биякка келип отдуши конул ачабыз. Сен барып эмне болгонун мага айтып бересин.
- Анда Наргиз, бизден эмне кетиптир. Мындай белек берип атса кантип отказ кылмакпыз, анда жигиттер жургуло.-деп Жанылай жоноп калды.
Баарыбыз койнок саткан жерге келдик. Оздоруно жаккан цветтерин алды, баалары 1200сом экен. 3600 сомду учообуз берип андан ары жоноп кеттик. Парк парк аты эле болбосо олтургучтардан бери кар, жолдору да тазаланган эмес. Бир аз баарыбыз баскан сон;
- Эми достор, ушул жерден чачырайлы. Ровна эки саатан сон теетиги эстеликтин алдында жолугабыз.
- Суукта эки саат эмне кылып журмок элек?
- Жанылай, кантип журушту озунор жакшылап ойлоп тапкыла. Кааласанар Сейитти алып кафеге алып кир, кааласанар кочодо жургуло. Анда Наргиза жур биз биякка карай басабыз.
Баарыбыз туш тушка эки экиден болуп тарап кеттик.
- Таалай, бир нерсе сурайынбы сенден?
- Бири бирибизден сурай турган нерселерди сурап алуу учун, жакындан билип сыноо учун биз бугун ушул жердебиз. Бизге эч ким тоскоолдук бербейт. Андыктан сурай бер-деп белинен кучактап бастым. Ал да унчуккан жок.
- Таалай. Ата апандар эмне иш кылышат?
- Атам союз кезинде колхоздо эмгектенчу. Апам болсо дукондо иштеген. Азыр алар уй жумуштары менен эле алек. Айылдын четинде 5 гектар жер бар ошол жерге бир демкелерди эгип кун корушот. Апам биздин курсакты тойгузуп кирлерибизди жууп кечке уй жумуштары менен алек.
- Атан эккен эгиндерге сен да жардам бересинби?
- Эгер колум бош болсо гана.
- Колун бош болбогондой эмне кыласын?
- Кочодо журом.
- Акчаларды кайдан аласын?
- Бишкекте соода кылам, жакында да барып мурдаа куну келдим.
- Баягында эле жолукпадык беле?
- Ошондо шашып кетпедимби? Ошол куну кеткем да.
- Аз эле кундо кандай акча тапканга жетиштин, элдер айлап жылдап журушот го.
- Алардын баштары жакшы иштебейт да.
- Сен озгочосунбу?
- Жоок башкалардай эле адаммын.
- Сейит менен да ошол жактан таанышкансынбы?
- Ооба. Жакын досторумдун бири.
- Мындай досторун коппу?
- Кандай тушунсом болот? Мындай дегенин эмне?
- Сейит башкача баладай туюлуп атат. Коздору жаккан жок мага.
- А сен коздоруно караба да. Сен журогуно кара. Анын журогу сеникинден да таза.
- Ооба сага.
- А эмнеге анда бишкекке баруундан кайтуун тез болду?
- А мен убадамды бек кармашым керек да. Себеби сага Жаны Жылда жолугабыз деп соз бербедим беле.
- Тиги Уркуя классташын кандай журот?
- Журот оз жолунда. Ии баягында сенин созун чын болуп чыкпадыбы.
- Кайсыл созум?
- Ал мени сырттан жактырып журуптур.
- Анан?
- Анан ошо сурадым. Жашырган жок.
- Анда ошол кыз менен эле журо бербейсинби?
- Сен эле жетишесин.
- Ал зато сени суйот да.
- Сенчи?
- Мен али толугу менен уверена эмесмин.
- Посмотрим.
Экообуз бир топко маек куруп, сырдашып журдук. Айланамды карасам эл да корунбойт. Акырын озумо караттым да, оозунан опкулоп кучагыма кыстым. Суука ушуп турсак да билдирбегенге аракеттендим. Бирок баарыбир жаратылыш оз билгенин бербеди. Тиштерибиз калчылдаганда обушуу ары турсун бир жайында козголбой турууга да желаниян биротоло жоголот тура.
Айла жок дагын бир аз суйлошуп журдук да белгиленген жерге бардык. Баары бизди кутуп туруптур.
- Ушунча кишини суука калтырып коюп колтуктоашып жургонунор кандай? Озунорду ойлобосонор да бизди бир аз ойлоп койбойсунарбы? Же эмне Таалай аяштын колтугунда журсон суук билинбейт бекен?-деп Жанылай жобурап кирди.
- Жанылай болду эми, белгиленген убакыттан кечиккен деле жокпуз го.
- Эгер беш саат дегенинерде тонуп олмок беле анда.
Карап турсам Жанылай чындап ачуусу келгени байкалып турду. Бирок, бул ушуп калганынан улам болсо керек деп ойлоп койдум. Баарыбыз аялдамага карай жоноп жолдо самса саткан жерге кирип самса менен чай алып бир аз жылынып алдык. Ал жерден чыккан сон кыздар бизден алдыбызда оздорунчо суйлошуп кетип бара жатты.
- Э Сейит, эмне Жанылай сага жактыбы?
- Эмнеси менен?
- Мындай эле кыз жигит болуп журсонор болчудайбы?
- Жок досум, ал мага мен ага жаккан жокмун.
- Кандайча?
- Ушундайча эле. Чындыкты айтчу болсом Наргиза экоон жанагы Улан деген конкурентинерден анча коркпой эле койгула доске.
- Эмнеге?
- Себеби андан кучтуу конкурент пайда полду?
- Ким Жанылайбы?
- Анан мен болмок белем?
- Созду айландырбай туптуз эле айтып тушундурчу.
- Туптуз айтчу болсом Жанылайга сен жагып калыптырсын. Бирок мени айтты дебе. Ал мага туз эле айтты. Наргиза Таалайга пара эмес экен деп.
- Да ладно.
- Я сам в шоке.
- Демек Таалай сенин журогун эми бытыр чытыр болуп кетет экен да.-деп Темир каткырып калды.
- Жанылай озунчо мечтать этип журот да достор. Макул мечтать не вредно. Азырынча ошентип журо берсин.
- Наргизага эскертип кой.
- Эмне деп эскертмек элем?
- Намек бер.
- Аны ойлонобуз. Таак азыр кандай кылдык анда. Буларды узатып таксиге салып койолу да озубуз башкача кыздарга кирип чыгалыбы?
- Жок дос. Уйго баралы, менин уйдогулорум кабатыр болуп аткандыр.
- Милициядан же больницадан кабар барбаса неге кабатыр болмок эле?
- Жакшына суйлочу дос.
- Макул. анда башка куну келербиз.
- Динаранын айтуусу боюнча 28ине бизди чакырышат экен достошуу кечесинин уландысына.
- Мен келбейм.
- Ии неге?
- Ал жерде Уркуя менен Наргиза болот. Алар аз келгенсип тиги Жанылай да кошулду. Так что биз Сейит экообуз биякка келип отдуши конул ачабыз. Сен барып эмне болгонун мага айтып бересин.
#130 11 Январь 2016 - 22:33
Анааан ))
Ребёнок это такой позитив! Он со всех сторон
вызывает улыбку!
вызывает улыбку!
#132 11 Январь 2016 - 23:54
- Ээ андай болбойт дос. Мындай кундор бир келет. Ойноп калуу керек. Мен классташтар менен жана класс жетекчи менен суйлошом Сейитти да биз менен барууга.
- Сейитти барууга озум деле суйлошо алам. Болгону проблема башка жакта дос.
- Мен сага башында айткам, бироосу менен эле жур деп, озун укпай койдун.
- Дос давай натация окумай жок. Мага мындай кундор бир келет деп кайсыл кундорду айтып атасын? Бишкекке барсан сага мындай кундордун далайын корсотом дос. Керек болсо жадап кетесин.
- Эми дос ал кундор менен бул кундор башкача да дос. Кандай болгон кундо да булар озубуздун классташтар.
- Ким барба деп жатат сага? Бара бер да.
- Неге ачууланасын дос?
- Ачууланган жокмун доске. Менде ишенер досторум экоонор элесинер. Силерге ачууланганча тилимди кесип алсам туура го доске.
- Жон эле журо берсен болмок.
- Проблема жаман чоноёт дос. А мен бул жакка тынч жашоо учун гана келдим. Так что кабатырланбай барып келе бер дос.
- Темике, Таалайдын айтканы чын. Ал жерде мунун артынан кыздардын ортосуйнда бой башталып кетпесин. Озунор жакшы эс алып келе бергиле. Биз Таалай экообуз башкача иш менен алектенебиз.
- Мейли, бирок сен аларга кантип айтасын?
- Кыздаргабы? Аларга унчукмай жок. Сен билбейм деп кутуласын. Калганын эртеси жайына коем.
- Макул суйлоштук.
- Э достор. Тиги кыздар базарга кирип кетишти.
- Жол ошол жакта болсо ошол жакка кирет да.
Бирок бул жолкусунда алар базар айланбай туз кетип баратты.
- Сейит козубузду жумуп эле басалычы, жанагындай окуядан алыс эле бололу.
- Макул жон басам. Бирок кыйын экен.
- Аракеттен дос.
Алар базардан чыгышып бизди кутуп туруптур. Эки такси суйлоштук. Бирок бул жолкусунда Наргиза Жанылай экоосу бир машинеге олтурган сон Сейит Темир Динара учоосу башка машинеге олтурду.
Машинеде баратканда Жанылай кайра тили кычышып;
- Таалай тиги Сейит деген досунду кайдан тапкансын? Аябай скучный экен.
- А эмне болду?
- Жон эле сурап атам.
- Мен эмес башкалар кочодон таап алышыптыр.
- Тушунбодум.
- Эмнесине тушунбодун?
- Кайдан ким таап алган дейсин?
- Башкалар кочодон таап алган экен. Ал жетим жигит. Детдомдун баласы.
- Чындап элеби?
- Ооба. Бирок ал эч качан кейибейт. анткени анын мага окшогон чыныгы достору толтура. Жалгыз эмес.
- А сен жетимдер менен кайдан достошуп журосун?
- Анын эмнеси бар экен? Сени менен менден Сейиттин кандай айырмасы бар? Ата энебиз бар учун гана биз жетим деген создон алыспыз. Бирок ушундай эле болгон адамбыз. Керек болсо ата энелуу балдар да Сейиттей жашай алышпайт. Биз курактуу бир ата апалуу эркек баланы мисалга алалы. Ата апасы уйго акча калтырбай бир жылга кетсе ошол бала кантип жашашы мумкун. Ал кантип озунун курсагын тойгозо алат деп ойлойсун. Эч нерсе кыла албайт. Шолоктоп ыйлашы мумкун. Себеби ал атасынын тапканын апасынын бышырып бергенин жеп кийип уйронгон. Ал али суукка тонуп ысыкка куйуп коро элек кызыл эт. Ал ачкадан олуп калуусу да ыктымал. Оз алдынча тирилик кылуу колунан келбейт. А бул Сейит андай эмес. Анын соогу ката элек курагынан баштап жашоо учун курошуп келатат. Тагдыр Сейиттей болгон балдар кыздарды катуу кыйнады. Бирок булар баары бир туугандай болушуп бир кесим нанды болуп жешип олумду женип чыга алышкан. Буларды керек болсо мамлекет да унутушкан. Булар Жашоо тарапта туруп алышып Олум менен бетме бет жекеме жеке согушкан. Союз бузулган кезде жетимдер ары турсун ата апалуу балдар эмес, ата апалар оздору да балдарын кантип багууну билбей эсебин таппай калышканын баарыбыз билебиз да. Эми элестет. Беш перзентту ата апа ошол кундордон кандай кыйынчылыктар менен чыкканын, 100-150 Жетим кандай чыкканын салыштырып корчу.
Сейитти сен скучный дейсин, эгер сен Сейит коргон жашоонун бир кунун коргонундо корот элем шайыр жадырап скучный болбой жургонунду. Анын козу сеники менен меникиндей же Наргизаныкындай болуп кулуп турбайт. Себеби анын козу биздикиндец ата апа деген адамдарды коргон эмес. Себеби анын козу биздикиндей жыргал жашоону коргон эмес. Себеби анын козу ыйлай берип жаштары соолуп жаш ордун кан чыкканча ыйлап сыздаган учун силерге жакпашы мумкун. Омур бою жетим болуп интернатта чонойгон балдардын коздору жаркырап турганын эч жерден жолуктура албайсынар. Бир гана Сейит коргон кыйынчылыкты мообул машинедегилер баарыбыз биригип уй булобуз менен коро элекпиз. Андыктан мындан ары скучный коздору жакпады деген созунорду айтуудан мурда Сейитке берген жашоону силерге бербегенине тообо кылып жашагыла.
Ачуум менен ушул создорду айттым да, алдыма бурулуп унчукпай жолума карап олтуруп калдым. Журогумдо жыйылып калган бошогондой озумду женил сезип калдым. Бир кезде айдоочу байке;
- Иним. Айткан создорун журокту тешип отту го.
- Аке. Созду журоктон айтпаса журокко жетпейт.
- Сен айткан жетим бала артыбыздагы машинедеби?
- Ооба.
- Ошол баланын козуно бир карагым келип атат. Себеби салыштырып корсом бекен дейм. Мен да жетим оском. Бирок жетимканада эмес. Атамдын инисинин колунда. Анын аялынан женемден корбогон азабым калган жок. Акем аялынын каарынан коркуп унчуга алчу эмес. Мен кыштын кундору мал канада тан атырган кездерим болгон. Сенин айтканын туура, озум силердей курагымда качып кетууну самачу элем. Бирок ачкадан олсом не болот деп коркчумун. Детдомду корбосом да андан кыйын кундорду башымдан кечиргем. Менин да козумдон жашым соолуп калган. 4жыл мурун мени баккан акем андан бир жылдан кийин женем отуп кетти. Алардын балдары менден жаш болчу ошол кезде. Жаштыгына карабай апасына кошулуп алып мени жетим деп тынч олтургузчу эмес. Алардын коздору откон сон ошол уйлонойун деп калган экоосу турмушка чыга турган бир кызы жана мектепте окуган кызы баары айлаларын таппай калышты. Мен армиядан келгенде уйлонуп алып башка жакта жашачумун. Эки уулум бар болчу ошондо. Айылдагылар келип сени жетим экенинди билдирбей багып ушул даражага жеткизди. Сен эми аларды багып карызынды кайтар дешип келиптир. Беркилерин чоноюп калган оздору билсин деп кичине кызын багып алдым. Ал кыз быйыл 11-класста окуйт. Аркы улуу кызы турмушка чыккан, келип кетип турат. Берки уулдары болсо кайда жургонун эч ким билбейт. Олгону тируусу жонундо дайын жок.
- Сиз ошол кызын кантип багып атасыз?
- Оз кызымдай кором. Ал да бизди ата апа дейт. Ага мен эч качан оз апасы корсоткон кордукту корсоткум келбейт.
- Балким сиз жокто аялыныз корсотуп аткандыр?
- Жоок андай эмес. Себеби менде 4 уулум бар. Кыз жок менде. Ошол кызды кызым деп козунун агы менен тен айланып турат. Аны эч ким огой деп ойлобойт. Балдарым да эжекелеп сый мамиле кылып жакшы корушот.
- Мына кордунорбу кыздар? Жетим дегенде жийиркенип, биринер скучный дейсинер, биринер козу жакпады дейсинер. Эми ар бир созунорду ойлоп суйлогуло. Эми мындан ары озунор кете бересинер. Аке тиги аялдамадан токтоп коюнузчу. Аркы машинени кайра артына жонотуп жиберем, буларды сиз айткан жерине чейин жеткипи коюнуз.
Эки машине токтоп Динара берки кыздар менен бир машинеге олтурду. Экинчи машинени жонотуп жибердик. Айдоочу мага келип;
- Сен айткан жигит кайсынысы?
- Озунуз таап корунуз. Козуно жакшылап караныз. Такыр нуру жок козду корсонуз ошол жигит.
Айдоочу Темир менен учурашып бир аз карап, колун Сейитке сунду. Ал да кол берип саламдашкан сон, бир аз карап турду да колун бошотпой туруп беш алты кадам ары басып кетип бир демкелерди суйлой баштады.
- Таке, эмне тиги шофер Сейитти тааныйт бекен?
- Ооба.
- Кайдан таанышыптыр?
- Аны сени менен мен тушуно албайбыз дос.
- Тушунбодум.
- Айттым го тушуно албайбыз деп. Мен да тушунбодум.
Тигилер бир аз суйлошуп турушкан сон айдоочу Сейитти бир тууганындай кучактап калды. Бул нерсеге тушунбогон Сейит тан калгансыппы же мени неге айттын дедиби айтор мен жакка карап тура берди. Мындай корунушту кыздар кантип карап турду экен деп машиненин алдындагы эшикти ачып артында олтурган кыздарды карадым, Наргиза мени корор замат;
- Таалай, кечирип койчу мени...
- Да ладно. Болгону бир коргон адамдын басып откон тагдырын билбей туруп, ойлонбой эле туш келди суйлой бергенди токтотууга аракеттен.
- Таалай. Анда менин созумо жооп бере аласынбы?
- Жанылай, мен жооп беруудон эч качан качпайм.
- Кандай максатта мени Сейит менен тааныштырдын?
- Биринчиден мен Наргизага именно сени алып жур деген эмесмин. Экинчиден сен болбогон чакта да башка кыз келмек. Мындан ары Сейиттин ким экени тууралуу кабарын бар. Озун бил, жолугушасынбы же жокпу сенин ыктыярын. Сенин ордунда башка кыз болсо жан деп журуп алмак. Себеби Сейиттей жигиттер бобок же жаны торолгон кезде гана кочодо калтырылып кеткени болбосо, эми мындай жигиттер кочодо жатпайт. Ит менен да издеп таба алышпайт. Бишкекте Сейитке кызыкан канчалаган кыздар арманы менен журушот. Силер болсо Жетим дегенди угуп чочулап кандай максат менен деп суроо бересин. Озунор билгиле мындан ары.
Ошол тапта айдоочу да келип калды. Аларды узатып Темирди да жонотуп биз да уйго келдик. Жол ката эч нерсе сураган жок Сейит. Уйго кирип баратканда гана;
- Азыр уйундогулорго эмне дейбиз?
- Чындыкты.
- Кантип?
- Бир нерсе кылабыз досум кирчи эми коркпой.
- Сейитти барууга озум деле суйлошо алам. Болгону проблема башка жакта дос.
- Мен сага башында айткам, бироосу менен эле жур деп, озун укпай койдун.
- Дос давай натация окумай жок. Мага мындай кундор бир келет деп кайсыл кундорду айтып атасын? Бишкекке барсан сага мындай кундордун далайын корсотом дос. Керек болсо жадап кетесин.
- Эми дос ал кундор менен бул кундор башкача да дос. Кандай болгон кундо да булар озубуздун классташтар.
- Ким барба деп жатат сага? Бара бер да.
- Неге ачууланасын дос?
- Ачууланган жокмун доске. Менде ишенер досторум экоонор элесинер. Силерге ачууланганча тилимди кесип алсам туура го доске.
- Жон эле журо берсен болмок.
- Проблема жаман чоноёт дос. А мен бул жакка тынч жашоо учун гана келдим. Так что кабатырланбай барып келе бер дос.
- Темике, Таалайдын айтканы чын. Ал жерде мунун артынан кыздардын ортосуйнда бой башталып кетпесин. Озунор жакшы эс алып келе бергиле. Биз Таалай экообуз башкача иш менен алектенебиз.
- Мейли, бирок сен аларга кантип айтасын?
- Кыздаргабы? Аларга унчукмай жок. Сен билбейм деп кутуласын. Калганын эртеси жайына коем.
- Макул суйлоштук.
- Э достор. Тиги кыздар базарга кирип кетишти.
- Жол ошол жакта болсо ошол жакка кирет да.
Бирок бул жолкусунда алар базар айланбай туз кетип баратты.
- Сейит козубузду жумуп эле басалычы, жанагындай окуядан алыс эле бололу.
- Макул жон басам. Бирок кыйын экен.
- Аракеттен дос.
Алар базардан чыгышып бизди кутуп туруптур. Эки такси суйлоштук. Бирок бул жолкусунда Наргиза Жанылай экоосу бир машинеге олтурган сон Сейит Темир Динара учоосу башка машинеге олтурду.
Машинеде баратканда Жанылай кайра тили кычышып;
- Таалай тиги Сейит деген досунду кайдан тапкансын? Аябай скучный экен.
- А эмне болду?
- Жон эле сурап атам.
- Мен эмес башкалар кочодон таап алышыптыр.
- Тушунбодум.
- Эмнесине тушунбодун?
- Кайдан ким таап алган дейсин?
- Башкалар кочодон таап алган экен. Ал жетим жигит. Детдомдун баласы.
- Чындап элеби?
- Ооба. Бирок ал эч качан кейибейт. анткени анын мага окшогон чыныгы достору толтура. Жалгыз эмес.
- А сен жетимдер менен кайдан достошуп журосун?
- Анын эмнеси бар экен? Сени менен менден Сейиттин кандай айырмасы бар? Ата энебиз бар учун гана биз жетим деген создон алыспыз. Бирок ушундай эле болгон адамбыз. Керек болсо ата энелуу балдар да Сейиттей жашай алышпайт. Биз курактуу бир ата апалуу эркек баланы мисалга алалы. Ата апасы уйго акча калтырбай бир жылга кетсе ошол бала кантип жашашы мумкун. Ал кантип озунун курсагын тойгозо алат деп ойлойсун. Эч нерсе кыла албайт. Шолоктоп ыйлашы мумкун. Себеби ал атасынын тапканын апасынын бышырып бергенин жеп кийип уйронгон. Ал али суукка тонуп ысыкка куйуп коро элек кызыл эт. Ал ачкадан олуп калуусу да ыктымал. Оз алдынча тирилик кылуу колунан келбейт. А бул Сейит андай эмес. Анын соогу ката элек курагынан баштап жашоо учун курошуп келатат. Тагдыр Сейиттей болгон балдар кыздарды катуу кыйнады. Бирок булар баары бир туугандай болушуп бир кесим нанды болуп жешип олумду женип чыга алышкан. Буларды керек болсо мамлекет да унутушкан. Булар Жашоо тарапта туруп алышып Олум менен бетме бет жекеме жеке согушкан. Союз бузулган кезде жетимдер ары турсун ата апалуу балдар эмес, ата апалар оздору да балдарын кантип багууну билбей эсебин таппай калышканын баарыбыз билебиз да. Эми элестет. Беш перзентту ата апа ошол кундордон кандай кыйынчылыктар менен чыкканын, 100-150 Жетим кандай чыкканын салыштырып корчу.
Сейитти сен скучный дейсин, эгер сен Сейит коргон жашоонун бир кунун коргонундо корот элем шайыр жадырап скучный болбой жургонунду. Анын козу сеники менен меникиндей же Наргизаныкындай болуп кулуп турбайт. Себеби анын козу биздикиндец ата апа деген адамдарды коргон эмес. Себеби анын козу биздикиндей жыргал жашоону коргон эмес. Себеби анын козу ыйлай берип жаштары соолуп жаш ордун кан чыкканча ыйлап сыздаган учун силерге жакпашы мумкун. Омур бою жетим болуп интернатта чонойгон балдардын коздору жаркырап турганын эч жерден жолуктура албайсынар. Бир гана Сейит коргон кыйынчылыкты мообул машинедегилер баарыбыз биригип уй булобуз менен коро элекпиз. Андыктан мындан ары скучный коздору жакпады деген созунорду айтуудан мурда Сейитке берген жашоону силерге бербегенине тообо кылып жашагыла.
Ачуум менен ушул создорду айттым да, алдыма бурулуп унчукпай жолума карап олтуруп калдым. Журогумдо жыйылып калган бошогондой озумду женил сезип калдым. Бир кезде айдоочу байке;
- Иним. Айткан создорун журокту тешип отту го.
- Аке. Созду журоктон айтпаса журокко жетпейт.
- Сен айткан жетим бала артыбыздагы машинедеби?
- Ооба.
- Ошол баланын козуно бир карагым келип атат. Себеби салыштырып корсом бекен дейм. Мен да жетим оском. Бирок жетимканада эмес. Атамдын инисинин колунда. Анын аялынан женемден корбогон азабым калган жок. Акем аялынын каарынан коркуп унчуга алчу эмес. Мен кыштын кундору мал канада тан атырган кездерим болгон. Сенин айтканын туура, озум силердей курагымда качып кетууну самачу элем. Бирок ачкадан олсом не болот деп коркчумун. Детдомду корбосом да андан кыйын кундорду башымдан кечиргем. Менин да козумдон жашым соолуп калган. 4жыл мурун мени баккан акем андан бир жылдан кийин женем отуп кетти. Алардын балдары менден жаш болчу ошол кезде. Жаштыгына карабай апасына кошулуп алып мени жетим деп тынч олтургузчу эмес. Алардын коздору откон сон ошол уйлонойун деп калган экоосу турмушка чыга турган бир кызы жана мектепте окуган кызы баары айлаларын таппай калышты. Мен армиядан келгенде уйлонуп алып башка жакта жашачумун. Эки уулум бар болчу ошондо. Айылдагылар келип сени жетим экенинди билдирбей багып ушул даражага жеткизди. Сен эми аларды багып карызынды кайтар дешип келиптир. Беркилерин чоноюп калган оздору билсин деп кичине кызын багып алдым. Ал кыз быйыл 11-класста окуйт. Аркы улуу кызы турмушка чыккан, келип кетип турат. Берки уулдары болсо кайда жургонун эч ким билбейт. Олгону тируусу жонундо дайын жок.
- Сиз ошол кызын кантип багып атасыз?
- Оз кызымдай кором. Ал да бизди ата апа дейт. Ага мен эч качан оз апасы корсоткон кордукту корсоткум келбейт.
- Балким сиз жокто аялыныз корсотуп аткандыр?
- Жоок андай эмес. Себеби менде 4 уулум бар. Кыз жок менде. Ошол кызды кызым деп козунун агы менен тен айланып турат. Аны эч ким огой деп ойлобойт. Балдарым да эжекелеп сый мамиле кылып жакшы корушот.
- Мына кордунорбу кыздар? Жетим дегенде жийиркенип, биринер скучный дейсинер, биринер козу жакпады дейсинер. Эми ар бир созунорду ойлоп суйлогуло. Эми мындан ары озунор кете бересинер. Аке тиги аялдамадан токтоп коюнузчу. Аркы машинени кайра артына жонотуп жиберем, буларды сиз айткан жерине чейин жеткипи коюнуз.
Эки машине токтоп Динара берки кыздар менен бир машинеге олтурду. Экинчи машинени жонотуп жибердик. Айдоочу мага келип;
- Сен айткан жигит кайсынысы?
- Озунуз таап корунуз. Козуно жакшылап караныз. Такыр нуру жок козду корсонуз ошол жигит.
Айдоочу Темир менен учурашып бир аз карап, колун Сейитке сунду. Ал да кол берип саламдашкан сон, бир аз карап турду да колун бошотпой туруп беш алты кадам ары басып кетип бир демкелерди суйлой баштады.
- Таке, эмне тиги шофер Сейитти тааныйт бекен?
- Ооба.
- Кайдан таанышыптыр?
- Аны сени менен мен тушуно албайбыз дос.
- Тушунбодум.
- Айттым го тушуно албайбыз деп. Мен да тушунбодум.
Тигилер бир аз суйлошуп турушкан сон айдоочу Сейитти бир тууганындай кучактап калды. Бул нерсеге тушунбогон Сейит тан калгансыппы же мени неге айттын дедиби айтор мен жакка карап тура берди. Мындай корунушту кыздар кантип карап турду экен деп машиненин алдындагы эшикти ачып артында олтурган кыздарды карадым, Наргиза мени корор замат;
- Таалай, кечирип койчу мени...
- Да ладно. Болгону бир коргон адамдын басып откон тагдырын билбей туруп, ойлонбой эле туш келди суйлой бергенди токтотууга аракеттен.
- Таалай. Анда менин созумо жооп бере аласынбы?
- Жанылай, мен жооп беруудон эч качан качпайм.
- Кандай максатта мени Сейит менен тааныштырдын?
- Биринчиден мен Наргизага именно сени алып жур деген эмесмин. Экинчиден сен болбогон чакта да башка кыз келмек. Мындан ары Сейиттин ким экени тууралуу кабарын бар. Озун бил, жолугушасынбы же жокпу сенин ыктыярын. Сенин ордунда башка кыз болсо жан деп журуп алмак. Себеби Сейиттей жигиттер бобок же жаны торолгон кезде гана кочодо калтырылып кеткени болбосо, эми мындай жигиттер кочодо жатпайт. Ит менен да издеп таба алышпайт. Бишкекте Сейитке кызыкан канчалаган кыздар арманы менен журушот. Силер болсо Жетим дегенди угуп чочулап кандай максат менен деп суроо бересин. Озунор билгиле мындан ары.
Ошол тапта айдоочу да келип калды. Аларды узатып Темирди да жонотуп биз да уйго келдик. Жол ката эч нерсе сураган жок Сейит. Уйго кирип баратканда гана;
- Азыр уйундогулорго эмне дейбиз?
- Чындыкты.
- Кантип?
- Бир нерсе кылабыз досум кирчи эми коркпой.
#133 12 Январь 2016 - 00:32
Бул чыгарма автордун башынан откон омурубу же кимдир бироолордун тагдыры чагылдырылган чыгармабы,ким билсин бирок абдан сонун коркомдолуп жазылыптыр.
Азаматсыз автор ийгилик каалайм!
#134 12 Январь 2016 - 01:43
Экообузду кирип келгенибизди коргон апам;
- Тообо, уй бетин коро турган кунунор бар турбайбы. Ай Таалай, конокту алып келери келип алып уй бетин корсотпой самсаалап кочодо алып жургонун уят эмеспи?
- Саламатсызбы апа. Биз деген жаман жолдо журбой достор менен Сейитти тааныштырып журом да. Бекер журот дейсизби апаке.
- Эмне, келер кундон баштап уйго тунобой тааныштыруу зарыл беле?
- Макул апа, коноктун козунчо жемелей бергениниз уят го апаке. Журунуз андан коро. Уйго киели, атам кайда.
- Уйдо эле. Сени кайда кеткен деп кееде кееде согунуп коюп олтурат.
- Бир эки кунго кетсе кайгыра бересиздер да.
Уйго кирсек атам адатынча чайын ичип телевизор коруп олтуруптур. Бизди коруп ордунан туруп саламдашып олтурдук.
- Ата кандайсыз. Бизди жоготуп койбодунузбу? Апам айтат согунуп олтурат дейт го.
- Эми аялдарды билесин да, бир нерселерди кошумчалап коркомдоп, калпты чындай, чынды Кудай ургандай кылып суйлошот.
- Ооба да. Атакем согунгон эмес, болгону бир гана жолу катуурак камчылаган. А так атам мени ар дайым жакшы корот да э ата.
- Ооба. Силерди жакшы корбогондо кимди жакшы кормок элем.
- Мына Сейит балам. Кордунбу бул ата баланы. Ортосуна тушуп калп айтып да уруштура албайсын. Ата болуп тиги аяш атан же бир атадай урушуп койбойт уулун. Же досун баладай болуп уйдо бир кун олтурбайт. Анан буларды ойлоп мен эле кыйналып мен эле суйлойм. Суйлосом да экоолоп минтип ортого салып келеке кылышат.
- Эми бул жерде арыз мунунду айтып ыйлабаганын эле калды. Тур эми балдарга тамагынды бер.
- Убара болбонуздар, биздин курсак ток.
- Кочодо ким силерге тамак даярдап туруптур?
- Суроо бергенди токтотуп алып келе бербейсинби, ишин болбосунчу булар менен. Тамак даярдап турса тургандыр да.
Апам чыгып кеткен сон атам мени карап;
- Кечее да бугун да мектебине барбаптырсын. Кай жактарда журдун? Директорун озу келип кетти. Сени мектепте жургонун коргондой болдум эле уулунуз келгенби деп сурап келиптир бугун. Ооба мурдаа куну келип кечее мектепке кеткенден бери озум да коро элекмин дедим. Кайда журдунор?
- Оо баягында уйго башка жактык досторум келбеди беле?
- Ии.
- Ошолор конок кылышып ошолордукунда туноп калдык. Бугун эрте менен Сейитти районго алып барып бир аз тамаша кылып айланып келдик. Эртен буюрса сабакка барам.
- Ошент уулум. Эми окуунду оку балам. Билим алып жакшы бир адам болчу. Биз эми союз багат деп коюп журо берип минтип олтурабыз. Силерден гана эми умутубуз чон. Адам болуп ошол адам деген атка татыктуу болгула.
- Болуптур атаке. Баары жакшы болот.
- Ошол кезде чай нанын которуп апам кирип келди.
- Апаке, кечке манты жасап бербейсизби?
- Макул жасап берейин. Сен эле эч жака чыкпай уйдон тамактанам десен каалаган тамагынды жасап берем.
- Бугун чыкпайбыз э досум.
- Эмне, планынар калбадыбы, же бир демкени баштап жашырынып олтурасынарбы?
- Жоок ата. Болгону сырт суук. Жамман ушудук.
- Журо берсенер оору да арттырасынар? Ай. Сурадынызбы деги кайда жургонун?
- Таалай кочодо калып кетчу балдардан эмес байбиче. Анын тиги которуп жургон башы сеники менен меникинден жакшыраак иштейт. Мен уулумдан конулум тынч жана мен буга ишенем.
- Мына кордунбу балам. Бул экоонун ойлору да суйлогон создору да мурда суйлошуп алгансып бир жерден чыгат.
- Апа, мен зато козум когорбой аман эсен келдим го. Уруша бербенизчи эми.
- Ушинтип жургончо козун когоруп уйдо олтурсан мен тынчыраак олтурмакмын.
- Оозум бар деп эле былжырай бербей, алды артынды карап суйлочу. Жакшы созго да жаман созго да периштелер оомин кылышат. Кудайдан жакшылыктарды тилесенчи!
Атамдын созунон сон апам бир эки суйлонумуш болуп коюп чыгып кетти. Бир чыныдан чай ичип биз да менин болмомо кирдик. Уйго темирден меш куруп от жагып коюптур. Тим эле баня болуп кетиптир.
- Таалай, ата апан алтын кишилер турбайбы.
- Билем.
- Атан сени урушканбы омурундо?
- Кичинемде андай кылба мындай кылба деп катуу суйлоп койчу. Кийинчереек соз менен гана тушундурчу. Эми атам мени урушууга себеп болсо урушат да. Анткени атамдын да апамдын да создорун же айткан жумуштарын эки кылбай аткарып коюп анан озумдун ишим боюнча басчумун. Ошого болсо керек мени башкалардын атасындай болуп уруша бербейт. Апам болсо кордун го, жемелемиш болуп урушуп калат. Бирок ушунчалык журогу таза кишилер да. Эми апа болгондон кийин баласына кабатырланат да дос чынбы?
- Ушунчалык тан калдым дос. Ушундай алтын апан бар учун сен ушинтип чардап жургон турбайсынбы? Тиги Темирдин ата апасы да сеникиндей алтын кишилерби?
- Айылда таза аба жутуп, тоонун суусун ичип жашаган адамдардын баары алтын кишилер да. Темирдин да ата апасы ушул кишилердей адамдар. Бирок атасы менен мендей болуп тамашалашып суйлошо албайт. Кичине жини чукул киши. Бирок мен же башка балдар барса кадимкидей биз менен тамашалашып суйлошот.
- Балдары да жаштары да алтын кишилердейби?
- Тилекке каршы, баары эмес дос. Бир эки катынга окшогон эркекмин деп жургон не понятный балдар бар. Алар жонундо айткам сага дос.
- Ии баса, ошол бир туугандар менен тааныштырбайсынбы?
- Ээ эмне кыласын дос. Алар менен мен азыр кол берип саламдашпай да калгам. Алар мен учун шымчан кыздар.
- Кандай болгон кундо да бир корсотуп эле кой озум таанышып алам.
- Макул.
- Эми дос мени эртен козгобой озун кете бер. Сабакка катыш дос. Акыркы сабагынар канчада бутот, ошол убакка мектебин жакка отуп барам.
- Макул доске. Бирок сабак канчада бутору ары турсун башталышы канчада экенин билбейм. Дайым тушко жакын аяктачу да.
- Албетте сабакка катышпасан билбейсин да.
- Мен экинчи же учунчу сабакка барып бир же эки сабакка катышам. Андан ары да ктышпайм. Себеби сабакка кобуроок катышсам баш ооруйт дос.
- Эми дос жанагы водила жонундо айтып берчи, эмне себептен мени кучактап, отуп кеткен жашооллрунду баарын унутуп бактылуу болуп кетесин деп мени аяп кечирим сурап мага бакыт тилеп жатты? Бир нерсе дедин беле?
- Сенин жашоодо кандай кыйынчылыктарды коруп жетим калып, омур, жашоо учун курошуп жашап жатканын тууралуу бир эки шингил баян кылып бердим эле. Ал киши да жетим чоноюптур. Ошон учун сени аяп кетти окшойт.
- Эми сен озундон озун эле калжырап суйлоп берген жоксун да чынбы? Бир демке сени мен тууралуу суйлотууго туртку берди да.
- Ушул суроонду, жоопсуз калтыруудан башка аргам жок.
- А мен билем. Сага Жанылайдын создорун айтканымдан кийин, сыртындан билдирбегенин менен ичинден жаман болдун. Жадакалса Темир менен да мушташууна аз калды. Жон эле айткан создоруно ачуун келип, ызылдашып кеттин. Ал эми машинеде ошол ачуундан тарабай баратканында Жанылай бир демке деп жиберген. Же бир соз айткан. Ал соз сага жакпай кеткен. Мен жонундо жаман соз уксан тим эле айрыйсын. Сен ошол менин тагдырымды айтып ал кыздын озун айкандай желин чыгардын окшойт. Кордунбу дос мен почти баарын билем. Болгону сага машинеде именно эмне деди ошону эле айт.
- Скучный экен дейт.
- Кимди, мениби?
- Ооба.
- Ал сени жактырып турса скучный болбой маймыл болуп бийлеп беришим керек беле?
- Мени жактырып калганынды Сейитке айтыптырсын деген жокмун. Болгону Сейит коргон омурдун бир кундук жашоосун озун коргонундо корот элем сенин шайыр жургонунду дедим.
- Менин жетимдигимди айтпай койсон деле болмок. Эми болор иш болуптур дос, эмнесине окунмок элек. Бирок дагын бир жерде ушундай кырдвалга туш болсон жетимдигимден башка бир легенда ойлоп жиберчи. Ар бир кыймылдаган нерсеге эле менин жетим экеним белгилуу болуусун каалабайм. Ал эми Жанылай тууралуу мен да оз оюмду айтайын. Озуно белгилуу болгондой эле коп кыздар менен общения кармап, суйлошуп, жада калса жатып дегендей э. Ар кандай кыз коруп бир аз болсо да эксперт болуп калдым десем болот. Жанылай шаар корбоптурбу, бишкекке барып же ошол жакта жашабаптырбы?
- Эки ай журуп келди деди го.
- Сразу айырмаланып турат. Бул кыз доске соо эмес. Бул жанагы Айнурага окшоп бир эркекти алаасына байкабай киргизип алган.
- Да ладно дос. Али жаш го.
- А сен акча учун эркектердин астында жатып жургон 13-14 жаштагы кыздарды коргонсунбу?
- Жок...
- А мен коргом. Я тебе больше скажу. Ошол кичинекей кокуроктору чыга элек кыздар менен даже жатып да коргом. А сен болсо муну жаш дейсин. Жанылай уже кумардын чокусуна чыгып коргон. Ал жердин даамы кандай экенине кабары бар. Ошон учун коздорун ойнотуп сени кайырмагына тушургусу бар. Ал жыландай болгон эле кыз. Абайлап кадамынды карап бас дос. Байкабай басып алсан чагып алышы ыктымал. Ушул Жанылайга окшогон жыландын куйругун сага окшогон бироо басып алганынан улам, жыландын куйругун басып алыптыр деген соз чыккан болсо керек.
- Блиин дос. Чын эле Жанылайды ошондой кыз деп ойлойсунбу?
- Ишенбей турасынбы э? Анда сен сабагына катышып тур, мен озум эки же уч кундон кийин сени бир жерге баланча саатка отуп бар деп айтам. Ошол жерге барып оз козун менен коросун. Мен сага дос 100% доказать этип берем.
- Жоок дос. Антип доказать этсен кыз болуп калсачы?
- Кыз болуп калса эч нерсе эмес. Кааласа 11ди аяктаса уйлонуп алабыз. Анын эмнеси бар экен.
- Кимге Жанылайгабы?
- Жаман кыз эмес го.
- Да хватить уже блин. Озум да ишенип кете жаздадым.
- А мен серьезно айтып жатам.
- Унуттук дос. Мындай создор болгон жок короче
- Тообо, уй бетин коро турган кунунор бар турбайбы. Ай Таалай, конокту алып келери келип алып уй бетин корсотпой самсаалап кочодо алып жургонун уят эмеспи?
- Саламатсызбы апа. Биз деген жаман жолдо журбой достор менен Сейитти тааныштырып журом да. Бекер журот дейсизби апаке.
- Эмне, келер кундон баштап уйго тунобой тааныштыруу зарыл беле?
- Макул апа, коноктун козунчо жемелей бергениниз уят го апаке. Журунуз андан коро. Уйго киели, атам кайда.
- Уйдо эле. Сени кайда кеткен деп кееде кееде согунуп коюп олтурат.
- Бир эки кунго кетсе кайгыра бересиздер да.
Уйго кирсек атам адатынча чайын ичип телевизор коруп олтуруптур. Бизди коруп ордунан туруп саламдашып олтурдук.
- Ата кандайсыз. Бизди жоготуп койбодунузбу? Апам айтат согунуп олтурат дейт го.
- Эми аялдарды билесин да, бир нерселерди кошумчалап коркомдоп, калпты чындай, чынды Кудай ургандай кылып суйлошот.
- Ооба да. Атакем согунгон эмес, болгону бир гана жолу катуурак камчылаган. А так атам мени ар дайым жакшы корот да э ата.
- Ооба. Силерди жакшы корбогондо кимди жакшы кормок элем.
- Мына Сейит балам. Кордунбу бул ата баланы. Ортосуна тушуп калп айтып да уруштура албайсын. Ата болуп тиги аяш атан же бир атадай урушуп койбойт уулун. Же досун баладай болуп уйдо бир кун олтурбайт. Анан буларды ойлоп мен эле кыйналып мен эле суйлойм. Суйлосом да экоолоп минтип ортого салып келеке кылышат.
- Эми бул жерде арыз мунунду айтып ыйлабаганын эле калды. Тур эми балдарга тамагынды бер.
- Убара болбонуздар, биздин курсак ток.
- Кочодо ким силерге тамак даярдап туруптур?
- Суроо бергенди токтотуп алып келе бербейсинби, ишин болбосунчу булар менен. Тамак даярдап турса тургандыр да.
Апам чыгып кеткен сон атам мени карап;
- Кечее да бугун да мектебине барбаптырсын. Кай жактарда журдун? Директорун озу келип кетти. Сени мектепте жургонун коргондой болдум эле уулунуз келгенби деп сурап келиптир бугун. Ооба мурдаа куну келип кечее мектепке кеткенден бери озум да коро элекмин дедим. Кайда журдунор?
- Оо баягында уйго башка жактык досторум келбеди беле?
- Ии.
- Ошолор конок кылышып ошолордукунда туноп калдык. Бугун эрте менен Сейитти районго алып барып бир аз тамаша кылып айланып келдик. Эртен буюрса сабакка барам.
- Ошент уулум. Эми окуунду оку балам. Билим алып жакшы бир адам болчу. Биз эми союз багат деп коюп журо берип минтип олтурабыз. Силерден гана эми умутубуз чон. Адам болуп ошол адам деген атка татыктуу болгула.
- Болуптур атаке. Баары жакшы болот.
- Ошол кезде чай нанын которуп апам кирип келди.
- Апаке, кечке манты жасап бербейсизби?
- Макул жасап берейин. Сен эле эч жака чыкпай уйдон тамактанам десен каалаган тамагынды жасап берем.
- Бугун чыкпайбыз э досум.
- Эмне, планынар калбадыбы, же бир демкени баштап жашырынып олтурасынарбы?
- Жоок ата. Болгону сырт суук. Жамман ушудук.
- Журо берсенер оору да арттырасынар? Ай. Сурадынызбы деги кайда жургонун?
- Таалай кочодо калып кетчу балдардан эмес байбиче. Анын тиги которуп жургон башы сеники менен меникинден жакшыраак иштейт. Мен уулумдан конулум тынч жана мен буга ишенем.
- Мына кордунбу балам. Бул экоонун ойлору да суйлогон создору да мурда суйлошуп алгансып бир жерден чыгат.
- Апа, мен зато козум когорбой аман эсен келдим го. Уруша бербенизчи эми.
- Ушинтип жургончо козун когоруп уйдо олтурсан мен тынчыраак олтурмакмын.
- Оозум бар деп эле былжырай бербей, алды артынды карап суйлочу. Жакшы созго да жаман созго да периштелер оомин кылышат. Кудайдан жакшылыктарды тилесенчи!
Атамдын созунон сон апам бир эки суйлонумуш болуп коюп чыгып кетти. Бир чыныдан чай ичип биз да менин болмомо кирдик. Уйго темирден меш куруп от жагып коюптур. Тим эле баня болуп кетиптир.
- Таалай, ата апан алтын кишилер турбайбы.
- Билем.
- Атан сени урушканбы омурундо?
- Кичинемде андай кылба мындай кылба деп катуу суйлоп койчу. Кийинчереек соз менен гана тушундурчу. Эми атам мени урушууга себеп болсо урушат да. Анткени атамдын да апамдын да создорун же айткан жумуштарын эки кылбай аткарып коюп анан озумдун ишим боюнча басчумун. Ошого болсо керек мени башкалардын атасындай болуп уруша бербейт. Апам болсо кордун го, жемелемиш болуп урушуп калат. Бирок ушунчалык журогу таза кишилер да. Эми апа болгондон кийин баласына кабатырланат да дос чынбы?
- Ушунчалык тан калдым дос. Ушундай алтын апан бар учун сен ушинтип чардап жургон турбайсынбы? Тиги Темирдин ата апасы да сеникиндей алтын кишилерби?
- Айылда таза аба жутуп, тоонун суусун ичип жашаган адамдардын баары алтын кишилер да. Темирдин да ата апасы ушул кишилердей адамдар. Бирок атасы менен мендей болуп тамашалашып суйлошо албайт. Кичине жини чукул киши. Бирок мен же башка балдар барса кадимкидей биз менен тамашалашып суйлошот.
- Балдары да жаштары да алтын кишилердейби?
- Тилекке каршы, баары эмес дос. Бир эки катынга окшогон эркекмин деп жургон не понятный балдар бар. Алар жонундо айткам сага дос.
- Ии баса, ошол бир туугандар менен тааныштырбайсынбы?
- Ээ эмне кыласын дос. Алар менен мен азыр кол берип саламдашпай да калгам. Алар мен учун шымчан кыздар.
- Кандай болгон кундо да бир корсотуп эле кой озум таанышып алам.
- Макул.
- Эми дос мени эртен козгобой озун кете бер. Сабакка катыш дос. Акыркы сабагынар канчада бутот, ошол убакка мектебин жакка отуп барам.
- Макул доске. Бирок сабак канчада бутору ары турсун башталышы канчада экенин билбейм. Дайым тушко жакын аяктачу да.
- Албетте сабакка катышпасан билбейсин да.
- Мен экинчи же учунчу сабакка барып бир же эки сабакка катышам. Андан ары да ктышпайм. Себеби сабакка кобуроок катышсам баш ооруйт дос.
- Эми дос жанагы водила жонундо айтып берчи, эмне себептен мени кучактап, отуп кеткен жашооллрунду баарын унутуп бактылуу болуп кетесин деп мени аяп кечирим сурап мага бакыт тилеп жатты? Бир нерсе дедин беле?
- Сенин жашоодо кандай кыйынчылыктарды коруп жетим калып, омур, жашоо учун курошуп жашап жатканын тууралуу бир эки шингил баян кылып бердим эле. Ал киши да жетим чоноюптур. Ошон учун сени аяп кетти окшойт.
- Эми сен озундон озун эле калжырап суйлоп берген жоксун да чынбы? Бир демке сени мен тууралуу суйлотууго туртку берди да.
- Ушул суроонду, жоопсуз калтыруудан башка аргам жок.
- А мен билем. Сага Жанылайдын создорун айтканымдан кийин, сыртындан билдирбегенин менен ичинден жаман болдун. Жадакалса Темир менен да мушташууна аз калды. Жон эле айткан создоруно ачуун келип, ызылдашып кеттин. Ал эми машинеде ошол ачуундан тарабай баратканында Жанылай бир демке деп жиберген. Же бир соз айткан. Ал соз сага жакпай кеткен. Мен жонундо жаман соз уксан тим эле айрыйсын. Сен ошол менин тагдырымды айтып ал кыздын озун айкандай желин чыгардын окшойт. Кордунбу дос мен почти баарын билем. Болгону сага машинеде именно эмне деди ошону эле айт.
- Скучный экен дейт.
- Кимди, мениби?
- Ооба.
- Ал сени жактырып турса скучный болбой маймыл болуп бийлеп беришим керек беле?
- Мени жактырып калганынды Сейитке айтыптырсын деген жокмун. Болгону Сейит коргон омурдун бир кундук жашоосун озун коргонундо корот элем сенин шайыр жургонунду дедим.
- Менин жетимдигимди айтпай койсон деле болмок. Эми болор иш болуптур дос, эмнесине окунмок элек. Бирок дагын бир жерде ушундай кырдвалга туш болсон жетимдигимден башка бир легенда ойлоп жиберчи. Ар бир кыймылдаган нерсеге эле менин жетим экеним белгилуу болуусун каалабайм. Ал эми Жанылай тууралуу мен да оз оюмду айтайын. Озуно белгилуу болгондой эле коп кыздар менен общения кармап, суйлошуп, жада калса жатып дегендей э. Ар кандай кыз коруп бир аз болсо да эксперт болуп калдым десем болот. Жанылай шаар корбоптурбу, бишкекке барып же ошол жакта жашабаптырбы?
- Эки ай журуп келди деди го.
- Сразу айырмаланып турат. Бул кыз доске соо эмес. Бул жанагы Айнурага окшоп бир эркекти алаасына байкабай киргизип алган.
- Да ладно дос. Али жаш го.
- А сен акча учун эркектердин астында жатып жургон 13-14 жаштагы кыздарды коргонсунбу?
- Жок...
- А мен коргом. Я тебе больше скажу. Ошол кичинекей кокуроктору чыга элек кыздар менен даже жатып да коргом. А сен болсо муну жаш дейсин. Жанылай уже кумардын чокусуна чыгып коргон. Ал жердин даамы кандай экенине кабары бар. Ошон учун коздорун ойнотуп сени кайырмагына тушургусу бар. Ал жыландай болгон эле кыз. Абайлап кадамынды карап бас дос. Байкабай басып алсан чагып алышы ыктымал. Ушул Жанылайга окшогон жыландын куйругун сага окшогон бироо басып алганынан улам, жыландын куйругун басып алыптыр деген соз чыккан болсо керек.
- Блиин дос. Чын эле Жанылайды ошондой кыз деп ойлойсунбу?
- Ишенбей турасынбы э? Анда сен сабагына катышып тур, мен озум эки же уч кундон кийин сени бир жерге баланча саатка отуп бар деп айтам. Ошол жерге барып оз козун менен коросун. Мен сага дос 100% доказать этип берем.
- Жоок дос. Антип доказать этсен кыз болуп калсачы?
- Кыз болуп калса эч нерсе эмес. Кааласа 11ди аяктаса уйлонуп алабыз. Анын эмнеси бар экен.
- Кимге Жанылайгабы?
- Жаман кыз эмес го.
- Да хватить уже блин. Озум да ишенип кете жаздадым.
- А мен серьезно айтып жатам.
- Унуттук дос. Мындай создор болгон жок короче
#135 12 Январь 2016 - 02:16
Соз байлыгынызга баракелде!
Ушунчалык тушунуктуу жазып атасыз. Кечке куттурбой тез тез жазып турсаныз жакшы болот эле.
#136 12 Январь 2016 - 05:47
Ошону менен созду башка темага буруп кеч киргенче суйлошуп олтурдук. Бир кезде апамдын тамакка чыккыла деген созун угуп сыртка чыгып колду жууп келип тамакка олтурдук. Тамак буткон сон олгондорго багыштап куран окуп бата кылдык.
- Таалай, бугун директорун келип кетти балам, сабагына да катышпаптырсын. ...
- Апаке, атам айтты баарын, эртен сабакка барам. Кам жебениздер.
- Ошондой кыл. Ал директорун да жаш бала эмес же сенин артындан кууп журчу адам эмес да. Анын да сенден башка тирилиги бар.
- Макул апаке. Сиздин айтканыныздай болот. Жакшы тартиптуу жана улгулуу балдардан болом.
- Ошондой эле болсун.
- Эми сиздер ойлонбой жатып эс алыныздар. Биз Сейит экообуз Темирдикине барып келели.
- Койчу доске. Бугун бир уйундо жатып эс алалычы.
- Анан кайра бат эле келебиз да.
- Жок койчу. Бир мындай буту колду сунуп жакшылап эс алалы. Сен андан коро уй тапшырмаларды аткар. Эртеге сабакка барасын.
- Ошо кайсы сабактардан тапшырма бергенин Темирден сурап келели да омей.
- Ээ койчу дос. Тапкан шылтоонду кара. Мейли эртен эки алсан алчы. Аткарбасан кой. Болгону жатып уктачы.
- Тууй ата. Сени алып келгеним жаны уйлонгондой эле болбодумбу дос. Кее бир акелерди коруп журом. Кочодо эле ичип алып ырдап журушчу, анан эле уйлонгондон кийин тыптынч. Откондо бироосуно барып аке сары ойдун тоосунан сагызган учпай тынчып калды го десем ай женен сагызгандарды капаска салып сыртынан бекитип койгон дейт. Ошол сынарындай сен келип мен уйдо олтуруп калышым керекпи э? Дос туура тушун, мен саат мынчада эч качан уйдо олтурган жан эмесмин.Эртен эл кулот мектепте, Таалай тынчыган окшойт деп. Кой доске тур кеттик.
- Барсан озун барып келе бер. Мен аяш атам менен аяш апам менен суйлошуп ысык чайдан ичип жылуу уйдо эле олтурам.
- Тууй ата.Иш олбодубу. Сен качан эле чайды уйлоп ичип олтурдун эле?
- Таалай досун каалабай турат. Эми конокту таштап чыгып кетсен уят болот. Андан коро жатып эс алгыла.
Ошентип бир аз олтуруп болмого кирип суйлошуп копко чейин жатып уйкуга кеттик. Эрте менен ойгонсом Сейит да ойгоо экен.
- Ии эмне уйкун канып калыптырбы?
-Айтпа. Адат да сука.
- Анда мен турайын, сен саат бирлерге жакын отсон мен да сабактан чыгам. Анан эмне кылууну пландаштырабыз. Апам кирип чайга чакырганда чыгып чайды ич.
- Макул.
Тамакты ысытып экообуз жеп бутуп сабакка жоноп чыктым. Чыксам жер эми тан атып келатыптыр. Мектепке барсам окуучулар келип башташкан экен. Озумо озум тан калганым ары турсун, мугалим окуучулар да эстери ооп жаны келген окуучуну коргондой болуп атышты. Биринчи сабакка катыштым. Журналдан жоктоп аткан мугалим менин фамилиямды айтты эле мен десем, кайра кайталап коёт.
- Мен агай.
- Турчу ордундан!
- Мына менмин.
-Охоо барсынбы Таалай. Жыл башынан бери мына таак бир да жолу сабагыма катышпаптырсын.
- Кечиресиз агай, эми онолом.
- Эртен чейректи кандай кылабыз?
- Аракет кылам агай...
- Кантип?
- Сиз мен катышкан кундордогу эле теманы сурасаныз эле болду, жооп берем, анткени тынч олтуруп конул коюп угуп олтурам.
- Бул сага тынч олтуруп угуп олтургандай тарых сабагы беле? Бул жерде башты иштетуу керек. Бул химия.
- Билем агай. Ошол химияга конул буруп угам да.
- Мунун баарын жазып жаттоо керек.
- Мен эстеп калам агай.
- Коробуз. Олтур анда.
Сабак буткончо тыптынч олтурдум, бирок оюмдун баары Сабрина, Наргиза жана Уркуяда болуп кыялымда кайсыл жерлерде гана учуп келбедим. Сабак бутту. Баарыбыз сыртка чыксак Темир экинчи сабакка келиптир. Мени коруп;
- Сенби? Сен э? Сен Таалай болуп туруп биринчи сабакка катышып атасынбы?-деп каткырып кулуп атты.
- Жапчы дос оозунду. Так и так не удобно болуп аран журом.
- Конечно не удобно болот да. Омурундо биринчи жолу сабак саат 8де башталарын билип атсан.
- Ой болду эми.
- Бул жоругуна бир тоок союп кан чыгарып койбосо болбойт. Анткени кун батыштан чыгып кетсе кыямат кайым болуп кетет. Анан жакшы эки молдого сени окутуп, кийин ошол молдолорду дагын бир башка молдого окутуп кайтарма жасатып коюш керек. Себеби сени окуган молдолорго сенин кесепетин тийип калып алар 5убак намазда танга маал окула турган багымдат да бар экенин билбей калышпасын.
- Может хватить дос. Жетишет эми.
- Мейли токтоттум, токтоттум. Бирок али ойгоно электей болуп тушумдо коруп тургандай болуп атсам не кылайын дос.
- Болду дейм...
- Мына эми точно болду. Только бир гана нерсе сурайынчы, тиги Аскар агайдын сени коргондогу кебетесин суроттоп берчи дос-дагын каткыра баштады.
- Тойгоздун го дос.
- Мейли, мейли. Токтоттум-деп кулкусун аран токтотту.
- Темир экинчи сабак кайсыл сабак?
- Ээ дос ал мугалимди сен тааныбайсын, жаны эле университетти аяктап сентябрда бизге мугалим болуп келген жаш эжекей. Аны менен экоон бир да жолу сабакта кездеше элексинер.
- Блиин кирбей койсом кантет?
- Жоок болбойт дос. Мен биринчи сабактагы Аскар агайдын кебетесин корбой калдым. Бул мумкунчулукту колдон чыгаргым келбейт.
- Ким деген эжекей, кайсыл сабактан берет аты фамилиясын айт.
- Эмне учун, Фамилиясынан чакырып туруп неге мага сабак отподунуз деп класстан чыгарып жиберейин дейсинби?
- Темир акыркы жолу айтам дос болду токтот. Эми аяп олтурбайм.
- Мейли токтоттум дедим го. Таак эжекейдин аты Айсулуу фамилиясы Нуралиева. Кыргыз тили жана адабияттан берет. Э Таалай. Классташтар жамман кулгондур э сени биринчи сабакта коруп?
- Сурачы оздорунон. Кимиси кулуптур.
- Эч ким кулбодубу?
- Кантип кулот? Азалуу кишилердей олтурушту баары.
- Сен коркуткан окшойсун да.
- Жоок эч кимисине бир да соз айткан жокмун. Алар тартиптуу да сендей калжандак эмес.
- Жур сабак башталат уже.
Экообуз класска кирсек мугалим келе элек экен. Артынан орун алдык да тынч олтурдук. Бир кезде;
- Темир сен башка жакка олтура турчу-деп Уркуя келди.
- Макул. Мага либой жер боло берет. Только качырып жибербе.
- Ии макул. Салам анан.
- Салам.
- Эмне маанай жок?
- Баары жакшы эле. Озун кандайсын?
- Мен го жакшы каяктарда чоноюп журосун?
- Жер бетинде эле.
- А именно?
- Уйдо анан чуйдо. Кайра уйго келем, кайра чуйго кетем.
- Чуй менен уйдун ортосунда турам дечи...
- Ооба. Талтайып.
- Эми чындап айтчы, баягында бир нерселерди айттын да жоголуп кеттин. Мурдаа куну келип эле кайра дагын жоголдун, каяктарда журосун негизи?
- Уркуя мен азыр тушунбой турам, мен сага эмне учун жооп беруум керек?
- Билсем болбойбу?
- Кантип болмок эле омей. Мен озум билем да кайда кантип чоноюп жургонумду.
Ошол убакта мугалим кирип келип баары орундарынан туруп саламдашты.
- Бою узун,арыкчырай келген, кара торунун сулуусундай болгон бир жаш эжекей кирип келди.
- Саламатсынарбы?
- Саламатсызбы!
- Олтургула. Ким дежурный бугун? Досканы тазалагыла.
Эжекей мени карап бир аз турду да:
- Кечиресин жигит, ордундан турчу сен.
Акырын турдум да;
- Саламатсызбы эжекей.
- Саламатчылык. Жаны эле келдинби бул класска?
- Жок, жанараакта эле келгем.
- Мен сага качан келдин деп сураган жокмун жаны окуучу болуп келдинби дейм?
- Аа жок. Биринчи класстан бери эле окуймун.
- Анан мен сени биринчи жолу коруп жатам го...
- Мен деле сизди...
- Фамилиян ким?
фамилиямды айтсам.
- Аа. Ошол сенсинби? Барсынбы деги? Сентябрдан бери катышпайсын го сабагыма. Же башкалардын да сабактарына катышпай журосунбу?
- Эжекей кечиресиз, кайталанбаганга аракет кылам.
- Сен жооп берчи мага, эмне учун сабагыма бир да жолу катышпадын?
- Шарт туура келбей журду.
- 4 айдан бери бир да жолу шарт туура келбедиби э?
- Кээде туура келип жатты...
- Анан, шарт туура келгенде неге келбедин?
- Мумкунчулук болбой калды.
- Эй! Сен эмне мени мыскылдап жатасынбы?
- Жок, суроонузга жооп берип жатам.
- Анда жакшылап адамча жооп бербейсинби! ?
- Эжекей, кыйкырбай эле айтыныз эми.
- Чык класстан! Ата апан жана директор менен келесин!
- Кечирип коюнузчу эжекей...
- Чык дейм сага!
- Айсулуу эжекей, мени бир жолу кечириниз башка кайталабайм.
- Эй сен адам баласысынбы?
- Ооба, коруп турасыз го.
- Адам баласы болгонундан кийин адамча созго тушунуп, чык дегенде чыгып кетчи сабактан.
- Уфф. Болбойбу эжекей? Ушуну эле айтынызчы. Болбойбу олтурсам?
- Болбойт!
- Болбосо озун оку. Билгенинди кыл мага десе.
- Эй. Жап жаагынды, сен ким мен ким ордунду билип анан суйлоп жур уктунбу!
-Кимсин сен? Мугалим болсон озун учун мугалимсин мен учун эч ким эмессин.
- Директорго айтып сени мектептен айдатпасам элеби шашпай тур.
- Озум эле кетем. Мага десе ушул мектебинди башына кийип ал. Директор эмес андан жогору жагына барып айт. Менде 25 свидетель бар. Сенден кайра кайра кечирим сураганымды баары угушту. Мен эч бир жаман суйлогон жокмун, Берген суроолорго гана жооп берсем озундон озун эле алынып кеттин. Балдар, уктунар кордунор эмне болгонун, баарынар кааласанар да каалабасанар да кубо болуп бересинер Азыр мен атамды айыл аксакалдарынан бироону, айыл окмоттон бироону, окуучулардын участковый милициясын жана директор завучту жыйып келем, анан суйлошобуз. Эч кимин мен келгенче тарап кетпегиле! Эй эжекей, сен да кутуп тур!
- Сенсиребей суйло!
- Сиз деп сыйлаганда сыйынды билбеген эми сенсирегенде сый эсине келдиби. Сен мени айдап ийем деп коркутпа, мен сага корсотом! -деп класстан чыгып туруп эшикти бар кучум менен катуу жаап чыгып кеттим.
- Таалай, бугун директорун келип кетти балам, сабагына да катышпаптырсын. ...
- Апаке, атам айтты баарын, эртен сабакка барам. Кам жебениздер.
- Ошондой кыл. Ал директорун да жаш бала эмес же сенин артындан кууп журчу адам эмес да. Анын да сенден башка тирилиги бар.
- Макул апаке. Сиздин айтканыныздай болот. Жакшы тартиптуу жана улгулуу балдардан болом.
- Ошондой эле болсун.
- Эми сиздер ойлонбой жатып эс алыныздар. Биз Сейит экообуз Темирдикине барып келели.
- Койчу доске. Бугун бир уйундо жатып эс алалычы.
- Анан кайра бат эле келебиз да.
- Жок койчу. Бир мындай буту колду сунуп жакшылап эс алалы. Сен андан коро уй тапшырмаларды аткар. Эртеге сабакка барасын.
- Ошо кайсы сабактардан тапшырма бергенин Темирден сурап келели да омей.
- Ээ койчу дос. Тапкан шылтоонду кара. Мейли эртен эки алсан алчы. Аткарбасан кой. Болгону жатып уктачы.
- Тууй ата. Сени алып келгеним жаны уйлонгондой эле болбодумбу дос. Кее бир акелерди коруп журом. Кочодо эле ичип алып ырдап журушчу, анан эле уйлонгондон кийин тыптынч. Откондо бироосуно барып аке сары ойдун тоосунан сагызган учпай тынчып калды го десем ай женен сагызгандарды капаска салып сыртынан бекитип койгон дейт. Ошол сынарындай сен келип мен уйдо олтуруп калышым керекпи э? Дос туура тушун, мен саат мынчада эч качан уйдо олтурган жан эмесмин.Эртен эл кулот мектепте, Таалай тынчыган окшойт деп. Кой доске тур кеттик.
- Барсан озун барып келе бер. Мен аяш атам менен аяш апам менен суйлошуп ысык чайдан ичип жылуу уйдо эле олтурам.
- Тууй ата.Иш олбодубу. Сен качан эле чайды уйлоп ичип олтурдун эле?
- Таалай досун каалабай турат. Эми конокту таштап чыгып кетсен уят болот. Андан коро жатып эс алгыла.
Ошентип бир аз олтуруп болмого кирип суйлошуп копко чейин жатып уйкуга кеттик. Эрте менен ойгонсом Сейит да ойгоо экен.
- Ии эмне уйкун канып калыптырбы?
-Айтпа. Адат да сука.
- Анда мен турайын, сен саат бирлерге жакын отсон мен да сабактан чыгам. Анан эмне кылууну пландаштырабыз. Апам кирип чайга чакырганда чыгып чайды ич.
- Макул.
Тамакты ысытып экообуз жеп бутуп сабакка жоноп чыктым. Чыксам жер эми тан атып келатыптыр. Мектепке барсам окуучулар келип башташкан экен. Озумо озум тан калганым ары турсун, мугалим окуучулар да эстери ооп жаны келген окуучуну коргондой болуп атышты. Биринчи сабакка катыштым. Журналдан жоктоп аткан мугалим менин фамилиямды айтты эле мен десем, кайра кайталап коёт.
- Мен агай.
- Турчу ордундан!
- Мына менмин.
-Охоо барсынбы Таалай. Жыл башынан бери мына таак бир да жолу сабагыма катышпаптырсын.
- Кечиресиз агай, эми онолом.
- Эртен чейректи кандай кылабыз?
- Аракет кылам агай...
- Кантип?
- Сиз мен катышкан кундордогу эле теманы сурасаныз эле болду, жооп берем, анткени тынч олтуруп конул коюп угуп олтурам.
- Бул сага тынч олтуруп угуп олтургандай тарых сабагы беле? Бул жерде башты иштетуу керек. Бул химия.
- Билем агай. Ошол химияга конул буруп угам да.
- Мунун баарын жазып жаттоо керек.
- Мен эстеп калам агай.
- Коробуз. Олтур анда.
Сабак буткончо тыптынч олтурдум, бирок оюмдун баары Сабрина, Наргиза жана Уркуяда болуп кыялымда кайсыл жерлерде гана учуп келбедим. Сабак бутту. Баарыбыз сыртка чыксак Темир экинчи сабакка келиптир. Мени коруп;
- Сенби? Сен э? Сен Таалай болуп туруп биринчи сабакка катышып атасынбы?-деп каткырып кулуп атты.
- Жапчы дос оозунду. Так и так не удобно болуп аран журом.
- Конечно не удобно болот да. Омурундо биринчи жолу сабак саат 8де башталарын билип атсан.
- Ой болду эми.
- Бул жоругуна бир тоок союп кан чыгарып койбосо болбойт. Анткени кун батыштан чыгып кетсе кыямат кайым болуп кетет. Анан жакшы эки молдого сени окутуп, кийин ошол молдолорду дагын бир башка молдого окутуп кайтарма жасатып коюш керек. Себеби сени окуган молдолорго сенин кесепетин тийип калып алар 5убак намазда танга маал окула турган багымдат да бар экенин билбей калышпасын.
- Может хватить дос. Жетишет эми.
- Мейли токтоттум, токтоттум. Бирок али ойгоно электей болуп тушумдо коруп тургандай болуп атсам не кылайын дос.
- Болду дейм...
- Мына эми точно болду. Только бир гана нерсе сурайынчы, тиги Аскар агайдын сени коргондогу кебетесин суроттоп берчи дос-дагын каткыра баштады.
- Тойгоздун го дос.
- Мейли, мейли. Токтоттум-деп кулкусун аран токтотту.
- Темир экинчи сабак кайсыл сабак?
- Ээ дос ал мугалимди сен тааныбайсын, жаны эле университетти аяктап сентябрда бизге мугалим болуп келген жаш эжекей. Аны менен экоон бир да жолу сабакта кездеше элексинер.
- Блиин кирбей койсом кантет?
- Жоок болбойт дос. Мен биринчи сабактагы Аскар агайдын кебетесин корбой калдым. Бул мумкунчулукту колдон чыгаргым келбейт.
- Ким деген эжекей, кайсыл сабактан берет аты фамилиясын айт.
- Эмне учун, Фамилиясынан чакырып туруп неге мага сабак отподунуз деп класстан чыгарып жиберейин дейсинби?
- Темир акыркы жолу айтам дос болду токтот. Эми аяп олтурбайм.
- Мейли токтоттум дедим го. Таак эжекейдин аты Айсулуу фамилиясы Нуралиева. Кыргыз тили жана адабияттан берет. Э Таалай. Классташтар жамман кулгондур э сени биринчи сабакта коруп?
- Сурачы оздорунон. Кимиси кулуптур.
- Эч ким кулбодубу?
- Кантип кулот? Азалуу кишилердей олтурушту баары.
- Сен коркуткан окшойсун да.
- Жоок эч кимисине бир да соз айткан жокмун. Алар тартиптуу да сендей калжандак эмес.
- Жур сабак башталат уже.
Экообуз класска кирсек мугалим келе элек экен. Артынан орун алдык да тынч олтурдук. Бир кезде;
- Темир сен башка жакка олтура турчу-деп Уркуя келди.
- Макул. Мага либой жер боло берет. Только качырып жибербе.
- Ии макул. Салам анан.
- Салам.
- Эмне маанай жок?
- Баары жакшы эле. Озун кандайсын?
- Мен го жакшы каяктарда чоноюп журосун?
- Жер бетинде эле.
- А именно?
- Уйдо анан чуйдо. Кайра уйго келем, кайра чуйго кетем.
- Чуй менен уйдун ортосунда турам дечи...
- Ооба. Талтайып.
- Эми чындап айтчы, баягында бир нерселерди айттын да жоголуп кеттин. Мурдаа куну келип эле кайра дагын жоголдун, каяктарда журосун негизи?
- Уркуя мен азыр тушунбой турам, мен сага эмне учун жооп беруум керек?
- Билсем болбойбу?
- Кантип болмок эле омей. Мен озум билем да кайда кантип чоноюп жургонумду.
Ошол убакта мугалим кирип келип баары орундарынан туруп саламдашты.
- Бою узун,арыкчырай келген, кара торунун сулуусундай болгон бир жаш эжекей кирип келди.
- Саламатсынарбы?
- Саламатсызбы!
- Олтургула. Ким дежурный бугун? Досканы тазалагыла.
Эжекей мени карап бир аз турду да:
- Кечиресин жигит, ордундан турчу сен.
Акырын турдум да;
- Саламатсызбы эжекей.
- Саламатчылык. Жаны эле келдинби бул класска?
- Жок, жанараакта эле келгем.
- Мен сага качан келдин деп сураган жокмун жаны окуучу болуп келдинби дейм?
- Аа жок. Биринчи класстан бери эле окуймун.
- Анан мен сени биринчи жолу коруп жатам го...
- Мен деле сизди...
- Фамилиян ким?
фамилиямды айтсам.
- Аа. Ошол сенсинби? Барсынбы деги? Сентябрдан бери катышпайсын го сабагыма. Же башкалардын да сабактарына катышпай журосунбу?
- Эжекей кечиресиз, кайталанбаганга аракет кылам.
- Сен жооп берчи мага, эмне учун сабагыма бир да жолу катышпадын?
- Шарт туура келбей журду.
- 4 айдан бери бир да жолу шарт туура келбедиби э?
- Кээде туура келип жатты...
- Анан, шарт туура келгенде неге келбедин?
- Мумкунчулук болбой калды.
- Эй! Сен эмне мени мыскылдап жатасынбы?
- Жок, суроонузга жооп берип жатам.
- Анда жакшылап адамча жооп бербейсинби! ?
- Эжекей, кыйкырбай эле айтыныз эми.
- Чык класстан! Ата апан жана директор менен келесин!
- Кечирип коюнузчу эжекей...
- Чык дейм сага!
- Айсулуу эжекей, мени бир жолу кечириниз башка кайталабайм.
- Эй сен адам баласысынбы?
- Ооба, коруп турасыз го.
- Адам баласы болгонундан кийин адамча созго тушунуп, чык дегенде чыгып кетчи сабактан.
- Уфф. Болбойбу эжекей? Ушуну эле айтынызчы. Болбойбу олтурсам?
- Болбойт!
- Болбосо озун оку. Билгенинди кыл мага десе.
- Эй. Жап жаагынды, сен ким мен ким ордунду билип анан суйлоп жур уктунбу!
-Кимсин сен? Мугалим болсон озун учун мугалимсин мен учун эч ким эмессин.
- Директорго айтып сени мектептен айдатпасам элеби шашпай тур.
- Озум эле кетем. Мага десе ушул мектебинди башына кийип ал. Директор эмес андан жогору жагына барып айт. Менде 25 свидетель бар. Сенден кайра кайра кечирим сураганымды баары угушту. Мен эч бир жаман суйлогон жокмун, Берген суроолорго гана жооп берсем озундон озун эле алынып кеттин. Балдар, уктунар кордунор эмне болгонун, баарынар кааласанар да каалабасанар да кубо болуп бересинер Азыр мен атамды айыл аксакалдарынан бироону, айыл окмоттон бироону, окуучулардын участковый милициясын жана директор завучту жыйып келем, анан суйлошобуз. Эч кимин мен келгенче тарап кетпегиле! Эй эжекей, сен да кутуп тур!
- Сенсиребей суйло!
- Сиз деп сыйлаганда сыйынды билбеген эми сенсирегенде сый эсине келдиби. Сен мени айдап ийем деп коркутпа, мен сага корсотом! -деп класстан чыгып туруп эшикти бар кучум менен катуу жаап чыгып кеттим.
#138 12 Январь 2016 - 06:41
Ачуум менен туптуз диретордун кабигетине кирип бардым. Какраз ал жерде завуч да олтуруптур.
- Саламатсыздарбы!
- Кел. Сенин бугун биринчи сабакка келгенинди жана Аскар агайын суйунчулоп атты эле эмне сабакка кирбей биякта журосун?
- Сиздерде созум бар эле.
- Кандай соз?
- Тиги Нуралиева Айсулуу эжекей мени сабактан кууп чыкты...
- Себеп?
Аларга баарын токпой чачпай айтып бердим да акырында;
- Сиздер да кетпей олтуруп турунуздар, мен бир такси айдатып барып милицияны жана айыл окмоттон бир адамды алып келе калайын. Сиздер бул жерден айылдык соттонбу же аксакалдардан бироосун чакырып даярданып турунуздар, мен атамды апам менен кошуп алып келем.
- Таалай сен шашпай тур. Сен эмне кечирим сурап жатсан да урушуп аттыбы?
- Эжекей мен сизге качан калп айтып журдум эле? Бир Саматтын айткан калпынын кесепетинен эмнелер болуп кеткенин билип туруп калп айтмак белем. Ишенбесениз окуучулардан сураныз.
- Милиция жанагы айыл окмот аксакалдарды жыйыштыр уулум. Биз озубуз эле чечишебиз. Кана жур баралычы.
- Мен барбайм эжекей. Мен бул ишти акырына чыгарам эжекей. Бул мектепти билесизби ушул айылдын адамдары балдарыбыз окусун деп ашар жолу менен которуп тургузган. Кечее келип алып мени мектептен айдап жибере турган ал Айсулуу ким болуп кетиптир мага? Мен баары бир акырына чыгарам, же мен кетем, же ал кетет.
- Шашпай тур деп жатам сага! Эмне созго тушунбой жатасын? Сен сабакка катышпасан ачуусу келет да. Анан эмне кылсын! Биринчи озундун айыбынды билип алып анан суйлобойсунбу! Суйлойт десе келип алып мени коркутуп турганын кара дагын!
- Эжекей мен сизди коркуткан жерим жок. Мен болгону тушундурууго аракет кылып атам.
- Ушунча озуно ак болсон неге анда мурдаа куну мектепке келип сабакка катышпадын, кечее да келген жоксун, эмне учун жооп берчи?
- Мен сизден канчасына чецин жооп алып кеттим эле, 28ине чейинби?
- Анан?
- Али 28и боло элек го...
- Башты оорутпачы.
- Эжекей, макул мен куноолумун. Сабактарга катышпадым. Ал куноомду толугу менен мойнума алам. Бирок эжекей, кайра кайра кечирим сурап жатканда бир жолу кечирип койсо мага ошол нерсе туртку болот эле го.
- Эмне кылайын дейсин? Ошону айтчы?
- Жанагы кишилерди чакырып келип айылды да бутундой чакырып чогулуш откортом.
- Эмне учун, максатын эмне? Сен мага ошону айт.
- Айсулуу билсин мындан ары, ал бул айылда жат экенин.
- Ошону тынчтык жолу менен бутурсо болбойбу?
- Неге болбосун, болот да албетте. Болгону Айсулуу классташтарымдын алдында менден кечирим сурасын.
- Айсулуу эжекей деп суйлосон.
- Менден кечирим сурасын, анан эжекей дейм.
- Жур кеттик анда барып суйлошолучу.
- Мен кирбейм, сиздер биринчи кирип окуучулар менен Айсулуу менен суйлошуп корунуздор. Менин созум чын болсо Темирди жонотунуздор мени чакырып барат. Мен спорт зал жакта кутом. Эгер келбесе мен сабактарга катышпайм, чыгарсаныздар чыгара бериниздер, бирок мен да элди жыйып айтар созду айтып аны да мектептен айдатып туруп кетем.-дедим да шарт туруп чыгып кеттим.
Артымдан эки жолу Таалай деп кыйкырыкка да караганым жок. Каридордо чыгып баратканымда чыгыш да болду. Бирок жанагынын сабагы эки сабак катарынан болчу. Кыргыз тили жана адабияты. Ошол бойдон туптуз биллиардка кирдим. Ал жерде да мага удача жылмайып турган эмес тура. Урмат ойноп жатыптыр. Жанында 78дерден эч ким жок. Демек коркпойм. 5-6 айылдагы менден чонураак балдар менен экен. Баары менен кол алышып саламдашып чыктым. Урмат да унчукпай эле саламдашып оюнун уланта берди. Бир кезде озунун чон экенин билдиргиси келдиби;
- Таалай, кандай анан? эмне корунбой калдын?
- Эмне невидимка болуп турамбы азыр сага?
Баары кулуп жиберди.Айла жоктуктан улам жылмайымыш кылып;
- Ушу сенин тилин заар да сука. Сени тилинден илип коюш керек.
- Мен сага ашыкча бир нерсе дедимби? Озун менин кирип келгенимди коруп саламдашып бутуп анан эмне корунбой калдын деп сурап жатпайсынбы. Мен эмне деп жооп беришим керек эле?
Олтургандар Урматтан улуурак болгону учун Урмат аларга унчуга алган жок. Бир Султан деген аке;
- Таалай туура айтты. Озун ошондой суроо бердин.
- Койгулачы братандар.Баарынар билесинер да башкача мааниде айтканымды.
- Биз сенин ичинде кайсыл созун кандай мааниде айтыларын билип коюптурбузбу?
- Мейли акелер токтотолу сураныч. Урмат сен оюнунду алаксыбай ойной бер.
- Сенден сурабайм мен ойноймунбу же ойнобоймунбу.
- Албетте.
Бир кезде сырттагы окуучулар баары кириш болгонуна мектепке кирип кетишти.
- Таалай сен сабакка кирбейсинби? -деп тигиагалардын бироосу сурап калды.
- Азыр ото турган сабак кызыксыз. Мен билген нерселерди эле суйлоп берет экен.
Алар менен оюнга алаксып калыптырмын. Айнекке тамекимдин калдыгын ыргытайын деп карасам Темир келатканын коруп калдым. Сыртка чыктым да жанына бардым.
- Энендии доске не кылып койдун?
- Мен коп айтам го доске баары тагдыр экен деп.
- Сени мектептен чыгарышат окшойт.
- Директор кирдиби?
- Ооба баарыбыздан сурады, баарыбыз ооба деп болгонун болгондой айтып ызылдай баштаганыбызда баарыбызды токтотуп, класскомду доскага чыгарып, сурады. Ал Уркуя да бир утур точкасын калтырбай айтып берди эле, Директор Айсулуу эжекейден туурабы деп сурады. Ал эми бирдемкелерди баштаганда, кайра токтотуп, бул кыз айтканы туурабы же жокпу, ушуга жооп бер деди эле ооба туура деа жооп берди. Азыр Айсулуу эжекейди озунун кабинетине алып кирип кеткен. Ошондуктан сени кантти экен деп келатканым.
- Анда кир дос сабакка. Кандай жыйынтык чыгарын билип анан мага келип айтасын.
- Давай анда, сен биллиардда болосун да э?
- Ооба, келе бересин.
- Саламатсыздарбы!
- Кел. Сенин бугун биринчи сабакка келгенинди жана Аскар агайын суйунчулоп атты эле эмне сабакка кирбей биякта журосун?
- Сиздерде созум бар эле.
- Кандай соз?
- Тиги Нуралиева Айсулуу эжекей мени сабактан кууп чыкты...
- Себеп?
Аларга баарын токпой чачпай айтып бердим да акырында;
- Сиздер да кетпей олтуруп турунуздар, мен бир такси айдатып барып милицияны жана айыл окмоттон бир адамды алып келе калайын. Сиздер бул жерден айылдык соттонбу же аксакалдардан бироосун чакырып даярданып турунуздар, мен атамды апам менен кошуп алып келем.
- Таалай сен шашпай тур. Сен эмне кечирим сурап жатсан да урушуп аттыбы?
- Эжекей мен сизге качан калп айтып журдум эле? Бир Саматтын айткан калпынын кесепетинен эмнелер болуп кеткенин билип туруп калп айтмак белем. Ишенбесениз окуучулардан сураныз.
- Милиция жанагы айыл окмот аксакалдарды жыйыштыр уулум. Биз озубуз эле чечишебиз. Кана жур баралычы.
- Мен барбайм эжекей. Мен бул ишти акырына чыгарам эжекей. Бул мектепти билесизби ушул айылдын адамдары балдарыбыз окусун деп ашар жолу менен которуп тургузган. Кечее келип алып мени мектептен айдап жибере турган ал Айсулуу ким болуп кетиптир мага? Мен баары бир акырына чыгарам, же мен кетем, же ал кетет.
- Шашпай тур деп жатам сага! Эмне созго тушунбой жатасын? Сен сабакка катышпасан ачуусу келет да. Анан эмне кылсын! Биринчи озундун айыбынды билип алып анан суйлобойсунбу! Суйлойт десе келип алып мени коркутуп турганын кара дагын!
- Эжекей мен сизди коркуткан жерим жок. Мен болгону тушундурууго аракет кылып атам.
- Ушунча озуно ак болсон неге анда мурдаа куну мектепке келип сабакка катышпадын, кечее да келген жоксун, эмне учун жооп берчи?
- Мен сизден канчасына чецин жооп алып кеттим эле, 28ине чейинби?
- Анан?
- Али 28и боло элек го...
- Башты оорутпачы.
- Эжекей, макул мен куноолумун. Сабактарга катышпадым. Ал куноомду толугу менен мойнума алам. Бирок эжекей, кайра кайра кечирим сурап жатканда бир жолу кечирип койсо мага ошол нерсе туртку болот эле го.
- Эмне кылайын дейсин? Ошону айтчы?
- Жанагы кишилерди чакырып келип айылды да бутундой чакырып чогулуш откортом.
- Эмне учун, максатын эмне? Сен мага ошону айт.
- Айсулуу билсин мындан ары, ал бул айылда жат экенин.
- Ошону тынчтык жолу менен бутурсо болбойбу?
- Неге болбосун, болот да албетте. Болгону Айсулуу классташтарымдын алдында менден кечирим сурасын.
- Айсулуу эжекей деп суйлосон.
- Менден кечирим сурасын, анан эжекей дейм.
- Жур кеттик анда барып суйлошолучу.
- Мен кирбейм, сиздер биринчи кирип окуучулар менен Айсулуу менен суйлошуп корунуздор. Менин созум чын болсо Темирди жонотунуздор мени чакырып барат. Мен спорт зал жакта кутом. Эгер келбесе мен сабактарга катышпайм, чыгарсаныздар чыгара бериниздер, бирок мен да элди жыйып айтар созду айтып аны да мектептен айдатып туруп кетем.-дедим да шарт туруп чыгып кеттим.
Артымдан эки жолу Таалай деп кыйкырыкка да караганым жок. Каридордо чыгып баратканымда чыгыш да болду. Бирок жанагынын сабагы эки сабак катарынан болчу. Кыргыз тили жана адабияты. Ошол бойдон туптуз биллиардка кирдим. Ал жерде да мага удача жылмайып турган эмес тура. Урмат ойноп жатыптыр. Жанында 78дерден эч ким жок. Демек коркпойм. 5-6 айылдагы менден чонураак балдар менен экен. Баары менен кол алышып саламдашып чыктым. Урмат да унчукпай эле саламдашып оюнун уланта берди. Бир кезде озунун чон экенин билдиргиси келдиби;
- Таалай, кандай анан? эмне корунбой калдын?
- Эмне невидимка болуп турамбы азыр сага?
Баары кулуп жиберди.Айла жоктуктан улам жылмайымыш кылып;
- Ушу сенин тилин заар да сука. Сени тилинден илип коюш керек.
- Мен сага ашыкча бир нерсе дедимби? Озун менин кирип келгенимди коруп саламдашып бутуп анан эмне корунбой калдын деп сурап жатпайсынбы. Мен эмне деп жооп беришим керек эле?
Олтургандар Урматтан улуурак болгону учун Урмат аларга унчуга алган жок. Бир Султан деген аке;
- Таалай туура айтты. Озун ошондой суроо бердин.
- Койгулачы братандар.Баарынар билесинер да башкача мааниде айтканымды.
- Биз сенин ичинде кайсыл созун кандай мааниде айтыларын билип коюптурбузбу?
- Мейли акелер токтотолу сураныч. Урмат сен оюнунду алаксыбай ойной бер.
- Сенден сурабайм мен ойноймунбу же ойнобоймунбу.
- Албетте.
Бир кезде сырттагы окуучулар баары кириш болгонуна мектепке кирип кетишти.
- Таалай сен сабакка кирбейсинби? -деп тигиагалардын бироосу сурап калды.
- Азыр ото турган сабак кызыксыз. Мен билген нерселерди эле суйлоп берет экен.
Алар менен оюнга алаксып калыптырмын. Айнекке тамекимдин калдыгын ыргытайын деп карасам Темир келатканын коруп калдым. Сыртка чыктым да жанына бардым.
- Энендии доске не кылып койдун?
- Мен коп айтам го доске баары тагдыр экен деп.
- Сени мектептен чыгарышат окшойт.
- Директор кирдиби?
- Ооба баарыбыздан сурады, баарыбыз ооба деп болгонун болгондой айтып ызылдай баштаганыбызда баарыбызды токтотуп, класскомду доскага чыгарып, сурады. Ал Уркуя да бир утур точкасын калтырбай айтып берди эле, Директор Айсулуу эжекейден туурабы деп сурады. Ал эми бирдемкелерди баштаганда, кайра токтотуп, бул кыз айтканы туурабы же жокпу, ушуга жооп бер деди эле ооба туура деа жооп берди. Азыр Айсулуу эжекейди озунун кабинетине алып кирип кеткен. Ошондуктан сени кантти экен деп келатканым.
- Анда кир дос сабакка. Кандай жыйынтык чыгарын билип анан мага келип айтасын.
- Давай анда, сен биллиардда болосун да э?
- Ооба, келе бересин.
#139 12 Январь 2016 - 13:19
Supsuluu
,сын-пикирди чыгарма толук жазылып бүткөн соң жазасыз.
Башкаларга да тиешелүү!
Башкаларга да тиешелүү!
Билдирүүнү түзөткөн: mega777: 12 Январь 2016 - 13:20
#140 12 Январь 2016 - 20:28
Кайра биллиардака кирип он беш минутадай олтурсам Темир менен Сагын аттуу классташ балдар кирип келишти. Алар да ичиндегилер менен саламдашып болгон сон мага келип;
- Жур эми доске. Иш чатак болду. Сенин атана да Элдиярды чуркатты. Кыскасын айтканда жакшы менен аяктабайт окшойт.
- Эмнеси болсо да барып коробуз баарын. Жургуло достор.
Баарыбыз сыртка чыккан сон:
- Э досум Урмат да бул жерде беле? Кантип тытышпай калдынар?
- Ал жалгыз болгондо койдон жоош да. Жанында тиги суйгону каман жок ошого болсо керек.
- Аа.
Баарыбыз класска кирдик. Арткы орундугум бош экен. Директордун олтур деген созунон кийин барып олтурдум да терезени карап олтура бердим. Козумдун кыйыгынан карасам Айсулуу эжекей жеп ийчудой болуп туруптур. Аны байкамаксанга салып койдум. Класс ичинде жымжырттык гана окум суруп турду. Бир кезде айылдын башчысы менен атам кирип келди. Алар орундуктарга олтурган сон директор;
- Саламатсыздарбы. Сиздерди минтип бул жерге чакырып келууго аргасыз болгонубуз учун кечирим сурайбыз. Ошону менен эле бирге, бириниздер ата, бириниздер айыл башкарган киши болгонунуздар учун, бугунку болуп откон жагымсыз окуяны тынчтык жол менен жакшылыкка чечип берууноуздорду суранам. Эми бул Таалай, негизинен жашынан бери коруп келетам, жаман жоругу жок, сабактардан артта калбай жакшы окуп келген балдардын бири болчу. Бирок акыркы убакта тартиби да сабакка катышуусу да начарлап башкарууга биздин кучубуз жетпей калды. Акыркы окуясы мына биздин эн жаш мугалимибиз менен болгон окуясы чектен биротоло чыгып кетти. Эми ошол жонундо сиздер да оз оюнуздарды айтып бериниздер.
- Эми карындашым, менин уулум эмне иш кылганы жонундо сен биринчи айт да, ошого жараша соз суйлойлу.
- Аны баланыз озу айтсын. Кел Таалай, чык доскага.
- Тур уулум. Болгонун болгондой айтчы.
- Макул мен айтам ата. Бирок менин созумду эжекей жактырбайт, эжекейдин созун мен жактырбайм. Эгер каршы болбосонуздар экообуздун окуябызга кубо болгон 25 окуучунун либоюн тургузуп ошолордон сурайлы. Ошолордун создорун угалы да анан бир жыйынтыкка келели. Кандай дейсиздер?
- Макул. Анда ким чыгып болгон окуяны айтып берет?
- Мен.
- Чык анда Темирбек. Бирок калп аралашпасын.
- Макул эжекей - деп болгон окуяны токпой чачпай айтып берди. Класс кунт коюп угушту. Бир кезде айыл башчы эжекейди карап;
- Сен эми карындашым жогоку окуу жайды бутуп келген жогорку билимдуу кызсын да. Силерди педагогика жонундо даярдашкан да. Ар бир окуучунун психологиясына мунозуно жараша мамиле жасоо силердин эн алгачкы милдетинердин бири. Эми бул бир оспурумдун кайталап кечирип сурап жатканын угуп туруп бир жолу кечирип койсон болот беле? Эми ар кандай бала ар кандай муноздо болот. Бироосу сени создорунду которсо экичиси которо албайт да. Бул жерде сенде да айып бар.
Эми сага... ким эле атын?
- Таалай.
- Таалай, сен кандай болгон кундо да эжекейине каяша айтып тенме тен айтышууга акын жок. Анткени сени жакшы болсун, адам болсун деп урушкан. А сен болсо атырылып чыкканын туура эмес. Ал биринчиден озунду, экинчиден атанды апанды, учунчудон мугалимдеринди жана классташтарынды сыйлабагандык болот. Сен ошентип сенсиреп акыры эмне болду? Же муйуз чыктыбы? Же эмне эжекейин сенден коркуп калдыбы? Жок, андай болбойт. Эми мындай сый менен жургуло. Башка айылдын тургундары укса эмне дейт? Окуучулар мугалимдери менен сенсирешип урушат экен деп кулбойбу? Сен да акылын менен ойлоп иш кыл. Эми жаш бала эмессин. Акты каранан ажырата турган куракка келип калдынар баарынар. Ошондуктан биринчи болуп сен кечирим сура. Анан карындашым сен да кечирим сура. Сенден да откон айып. Мойнуна алып кечиримдуу болуп тынч болгула. Азыр ушинтип ызылдашканынар менен эртен мектепти бутуп кеткенинден кийин ушул кундорду ойлоп арман кыласынар. Кочодо коиушуп каласынар дегендей. Ошондуктан бири биринерди кечирип койгула, анан мындан ары кайталанчу болбосун.
- Рахмат ага. Эми сиз да баланызга жана ушул мугалимине жакшы бир насааттарды айтып коюнуз ага.
- Мен эми эмне демек элем. Эгерде ушунчалык менин уулум мектептин тартипсиз балдарынын бири болсо анда чыгарып салгыла. Уулум минтип силерди да бизди да кыйнабасын. Кечинде тамактан кийин жакшылап бата кылып, ата, мен эми жакшы окуганга аракет кылам. Сабактарды калтырбайм деп соз бергенге жана сиздердин созунуздорду жерге калтырбайм деп соз берип, убадасын дастаркон устундо берип, танга маал озу туруп сабагына кеткен болчу. Эми ошончолук онолом деп озу аракет жасап жаткан баланын шагын сындырып окууга болгон кызыгуусуна бут тосчу болсонор, же кайра кайра кайталап сураган кечиримин кабыл албасанар, анда окуп эмне кылат? Андан коро журо берсин уйдо эле. Уулумда айып жок деп айтпайм. Себеби менин уулум башкалардын уулундай болуп уйдо коп журо албайт. Бирок бироонун нерсесин уурдап же тартып алчу бейбаш балдардан эмес. Эмнеси болсо да баардык айыпты уулума коюп уулумду бошотуп салгыла мен ыраазымын.
- Шашылбаныз ага. Сиздин уулунузду эч ким мектептен чыгарып жаткан жери жок. Эгер чыгара турган болсок жон эле чыгарып жибербейбиз да. Бул нерсе учун озунчо комиссиялар келип баланы текшерип анализдеп анан бир чечим чыгарышат. Анда да уйуно жонотпой, же балдар интернатына же дагын бир башка учережденияларга жолдомо беришет. Таалай андан ары ошол комиссия корсоткон жерден билим алуусун улантат. Эгер баардык тесттен жакшы отсо анда эскертуу берилип кайра эле ушул мектепте калат.
- Анда айтчы. Эмне учун менин уулумдун устунон комиссия иштеш керек. Эгер андай жолго бара турган болсонор, анда мен да бул эжекейдин устунон комиссия алып келем. Даже сотко чейин кайрылам. Ошондой кылалыбы?
- Тынчтык жол менен бутурсо болот го ага.
- Болот. Бирок булар экоосу мындан ары ызылдашпайт деп ким кепилдик бере алат?
- Эми булардын оздорун угуп королу да ага.
- Макул. Чык Таалай айтчу создорунду айт уулум.
Унчукпай чыктым да;
- Эми Айсулуу эжекей, мени болгону бир эле жолу кечиринизчи сураныч. Мага бир жолу шанс беринизчи. Такыр кайталанбайт деп соз берем. Болбогон чырды чон жанжалга айлантырып алгандан пайда жок да эжекей. Кечирип коюнуз... Мен болдум башка созум жок.
- Айсулуу кана эми сен да суйло.
- Кечиресиздер го, бирок бул баланы мен тарбияла албаймын.
- Эжекей, мени тарбиялабай эле коюнуз. Болгону бугункудой кыйкырбасаныз эле озум тарбиялана берем.
- Сен жон туруп тур. Эжекейиндин создорун угалы анан жыйынтык чыгарабыз.
- Мына кордунуздор. Оозумдан бир соз чыга элек жооп даяр бул балада.
- Андай болсо кызым, чыгар чыгарып сал. Бир баланы тарбиялай албасан, бир мектеп баланы сага ким ишенет тарбия берет деп. Сен мугалим болгонундан кийин тарбиялоо сенин парзын да. сен укуктуусун ошого. Менин уулумду тарбиялай албасан анда сен кандай мугалим син? Антип айткан сага такыр туура келбейт. Эгер мектеп окуучуларынын болгону бироосун тарбиялай албасан анда сен бала бакчага барып иште. Сенин ордуна башка бироо келип тарбия берет. Элгерчилик да мугалимдин аты бироо эмес.
- Ага токтой турунуз, Бул эжекей эми соз баштабадыбы? Акырына чейин угалычы сураныч.
- Мейли ага... Мейли Таалай. Максатына жеттин. Кечирип кой сен да мени. Бирок дагын бир жолу сабагымды калтурчу болсон эми катуу капалашабыз, ушуну акылына туйуп жур. Кечириниздер сиздер да. Мен да катуурак суйлоп койдум...
- Рахмат эжекей. Ишеничинизди актаганга аракет кылам.
Ошентип баары оздорунун кенештерин берип, бизди калтырып чыгып кетти. Сабак да бутуп баары сыртка чыгып атты. Мен акырын эжекейдин мандайындагы партага олтурдум да;
- Эжекей, мындан ары жакшы мамилебиз туболукко созулат деп ишенем. Болгону мага бир аз убакыт керек. Аз гана чыдай турунуз баары жакшы болот. Сизден 1000 мертебе ыраазымын эжекей. Озум бир кун сиздин маанайынызды которууго убадамды берем. Коросуз эжекей, бугунку окуяны таптакыр унутасыз. Баары жакшы болот. Дагын бир жолу кечирип коюнуз жана чоон рахмат сизге.-деп чыгып кеттим.
Ушул создорду айтып жатканымда козумдон козун албай унчукпай теше жибере тургансып тиктеп турган эжекейдин нервине баа бердим. Башка мугалим болгондо ыйлап же ызы чуу чыгармак. Бул андай эмес экен. Баарын женил эле женип кетти...
- Жур эми доске. Иш чатак болду. Сенин атана да Элдиярды чуркатты. Кыскасын айтканда жакшы менен аяктабайт окшойт.
- Эмнеси болсо да барып коробуз баарын. Жургуло достор.
Баарыбыз сыртка чыккан сон:
- Э досум Урмат да бул жерде беле? Кантип тытышпай калдынар?
- Ал жалгыз болгондо койдон жоош да. Жанында тиги суйгону каман жок ошого болсо керек.
- Аа.
Баарыбыз класска кирдик. Арткы орундугум бош экен. Директордун олтур деген созунон кийин барып олтурдум да терезени карап олтура бердим. Козумдун кыйыгынан карасам Айсулуу эжекей жеп ийчудой болуп туруптур. Аны байкамаксанга салып койдум. Класс ичинде жымжырттык гана окум суруп турду. Бир кезде айылдын башчысы менен атам кирип келди. Алар орундуктарга олтурган сон директор;
- Саламатсыздарбы. Сиздерди минтип бул жерге чакырып келууго аргасыз болгонубуз учун кечирим сурайбыз. Ошону менен эле бирге, бириниздер ата, бириниздер айыл башкарган киши болгонунуздар учун, бугунку болуп откон жагымсыз окуяны тынчтык жол менен жакшылыкка чечип берууноуздорду суранам. Эми бул Таалай, негизинен жашынан бери коруп келетам, жаман жоругу жок, сабактардан артта калбай жакшы окуп келген балдардын бири болчу. Бирок акыркы убакта тартиби да сабакка катышуусу да начарлап башкарууга биздин кучубуз жетпей калды. Акыркы окуясы мына биздин эн жаш мугалимибиз менен болгон окуясы чектен биротоло чыгып кетти. Эми ошол жонундо сиздер да оз оюнуздарды айтып бериниздер.
- Эми карындашым, менин уулум эмне иш кылганы жонундо сен биринчи айт да, ошого жараша соз суйлойлу.
- Аны баланыз озу айтсын. Кел Таалай, чык доскага.
- Тур уулум. Болгонун болгондой айтчы.
- Макул мен айтам ата. Бирок менин созумду эжекей жактырбайт, эжекейдин созун мен жактырбайм. Эгер каршы болбосонуздар экообуздун окуябызга кубо болгон 25 окуучунун либоюн тургузуп ошолордон сурайлы. Ошолордун создорун угалы да анан бир жыйынтыкка келели. Кандай дейсиздер?
- Макул. Анда ким чыгып болгон окуяны айтып берет?
- Мен.
- Чык анда Темирбек. Бирок калп аралашпасын.
- Макул эжекей - деп болгон окуяны токпой чачпай айтып берди. Класс кунт коюп угушту. Бир кезде айыл башчы эжекейди карап;
- Сен эми карындашым жогоку окуу жайды бутуп келген жогорку билимдуу кызсын да. Силерди педагогика жонундо даярдашкан да. Ар бир окуучунун психологиясына мунозуно жараша мамиле жасоо силердин эн алгачкы милдетинердин бири. Эми бул бир оспурумдун кайталап кечирип сурап жатканын угуп туруп бир жолу кечирип койсон болот беле? Эми ар кандай бала ар кандай муноздо болот. Бироосу сени создорунду которсо экичиси которо албайт да. Бул жерде сенде да айып бар.
Эми сага... ким эле атын?
- Таалай.
- Таалай, сен кандай болгон кундо да эжекейине каяша айтып тенме тен айтышууга акын жок. Анткени сени жакшы болсун, адам болсун деп урушкан. А сен болсо атырылып чыкканын туура эмес. Ал биринчиден озунду, экинчиден атанды апанды, учунчудон мугалимдеринди жана классташтарынды сыйлабагандык болот. Сен ошентип сенсиреп акыры эмне болду? Же муйуз чыктыбы? Же эмне эжекейин сенден коркуп калдыбы? Жок, андай болбойт. Эми мындай сый менен жургуло. Башка айылдын тургундары укса эмне дейт? Окуучулар мугалимдери менен сенсирешип урушат экен деп кулбойбу? Сен да акылын менен ойлоп иш кыл. Эми жаш бала эмессин. Акты каранан ажырата турган куракка келип калдынар баарынар. Ошондуктан биринчи болуп сен кечирим сура. Анан карындашым сен да кечирим сура. Сенден да откон айып. Мойнуна алып кечиримдуу болуп тынч болгула. Азыр ушинтип ызылдашканынар менен эртен мектепти бутуп кеткенинден кийин ушул кундорду ойлоп арман кыласынар. Кочодо коиушуп каласынар дегендей. Ошондуктан бири биринерди кечирип койгула, анан мындан ары кайталанчу болбосун.
- Рахмат ага. Эми сиз да баланызга жана ушул мугалимине жакшы бир насааттарды айтып коюнуз ага.
- Мен эми эмне демек элем. Эгерде ушунчалык менин уулум мектептин тартипсиз балдарынын бири болсо анда чыгарып салгыла. Уулум минтип силерди да бизди да кыйнабасын. Кечинде тамактан кийин жакшылап бата кылып, ата, мен эми жакшы окуганга аракет кылам. Сабактарды калтырбайм деп соз бергенге жана сиздердин созунуздорду жерге калтырбайм деп соз берип, убадасын дастаркон устундо берип, танга маал озу туруп сабагына кеткен болчу. Эми ошончолук онолом деп озу аракет жасап жаткан баланын шагын сындырып окууга болгон кызыгуусуна бут тосчу болсонор, же кайра кайра кайталап сураган кечиримин кабыл албасанар, анда окуп эмне кылат? Андан коро журо берсин уйдо эле. Уулумда айып жок деп айтпайм. Себеби менин уулум башкалардын уулундай болуп уйдо коп журо албайт. Бирок бироонун нерсесин уурдап же тартып алчу бейбаш балдардан эмес. Эмнеси болсо да баардык айыпты уулума коюп уулумду бошотуп салгыла мен ыраазымын.
- Шашылбаныз ага. Сиздин уулунузду эч ким мектептен чыгарып жаткан жери жок. Эгер чыгара турган болсок жон эле чыгарып жибербейбиз да. Бул нерсе учун озунчо комиссиялар келип баланы текшерип анализдеп анан бир чечим чыгарышат. Анда да уйуно жонотпой, же балдар интернатына же дагын бир башка учережденияларга жолдомо беришет. Таалай андан ары ошол комиссия корсоткон жерден билим алуусун улантат. Эгер баардык тесттен жакшы отсо анда эскертуу берилип кайра эле ушул мектепте калат.
- Анда айтчы. Эмне учун менин уулумдун устунон комиссия иштеш керек. Эгер андай жолго бара турган болсонор, анда мен да бул эжекейдин устунон комиссия алып келем. Даже сотко чейин кайрылам. Ошондой кылалыбы?
- Тынчтык жол менен бутурсо болот го ага.
- Болот. Бирок булар экоосу мындан ары ызылдашпайт деп ким кепилдик бере алат?
- Эми булардын оздорун угуп королу да ага.
- Макул. Чык Таалай айтчу создорунду айт уулум.
Унчукпай чыктым да;
- Эми Айсулуу эжекей, мени болгону бир эле жолу кечиринизчи сураныч. Мага бир жолу шанс беринизчи. Такыр кайталанбайт деп соз берем. Болбогон чырды чон жанжалга айлантырып алгандан пайда жок да эжекей. Кечирип коюнуз... Мен болдум башка созум жок.
- Айсулуу кана эми сен да суйло.
- Кечиресиздер го, бирок бул баланы мен тарбияла албаймын.
- Эжекей, мени тарбиялабай эле коюнуз. Болгону бугункудой кыйкырбасаныз эле озум тарбиялана берем.
- Сен жон туруп тур. Эжекейиндин создорун угалы анан жыйынтык чыгарабыз.
- Мына кордунуздор. Оозумдан бир соз чыга элек жооп даяр бул балада.
- Андай болсо кызым, чыгар чыгарып сал. Бир баланы тарбиялай албасан, бир мектеп баланы сага ким ишенет тарбия берет деп. Сен мугалим болгонундан кийин тарбиялоо сенин парзын да. сен укуктуусун ошого. Менин уулумду тарбиялай албасан анда сен кандай мугалим син? Антип айткан сага такыр туура келбейт. Эгер мектеп окуучуларынын болгону бироосун тарбиялай албасан анда сен бала бакчага барып иште. Сенин ордуна башка бироо келип тарбия берет. Элгерчилик да мугалимдин аты бироо эмес.
- Ага токтой турунуз, Бул эжекей эми соз баштабадыбы? Акырына чейин угалычы сураныч.
- Мейли ага... Мейли Таалай. Максатына жеттин. Кечирип кой сен да мени. Бирок дагын бир жолу сабагымды калтурчу болсон эми катуу капалашабыз, ушуну акылына туйуп жур. Кечириниздер сиздер да. Мен да катуурак суйлоп койдум...
- Рахмат эжекей. Ишеничинизди актаганга аракет кылам.
Ошентип баары оздорунун кенештерин берип, бизди калтырып чыгып кетти. Сабак да бутуп баары сыртка чыгып атты. Мен акырын эжекейдин мандайындагы партага олтурдум да;
- Эжекей, мындан ары жакшы мамилебиз туболукко созулат деп ишенем. Болгону мага бир аз убакыт керек. Аз гана чыдай турунуз баары жакшы болот. Сизден 1000 мертебе ыраазымын эжекей. Озум бир кун сиздин маанайынызды которууго убадамды берем. Коросуз эжекей, бугунку окуяны таптакыр унутасыз. Баары жакшы болот. Дагын бир жолу кечирип коюнуз жана чоон рахмат сизге.-деп чыгып кеттим.
Ушул создорду айтып жатканымда козумдон козун албай унчукпай теше жибере тургансып тиктеп турган эжекейдин нервине баа бердим. Башка мугалим болгондо ыйлап же ызы чуу чыгармак. Бул андай эмес экен. Баарын женил эле женип кетти...