[Aizurok]

Мени эрчитип барышынды Зейнеп билеби? ,-деп сурады уулунан Таабылды карыя. Ооба билет. Ал озу айткан, атанды ала кел деп. А тугул балдарынды алыпкелсенда мейли дешен. Бирок, Клара балдарды бербейт мага. Анын устуно балдарымдын жаманда болсо оз энеси менен болгону жакшы,-деди Рахман. Зейнептин уйу коп кабатуу экен,. Ал жакка кантип батып жашайбыз.? Тааылды уулун карады. Андан кам санабай эле койсонуз болот.... Кантип кам санабай койом, . Мени ал Зейнеп батыраарына да кумонум бар. Эмне кылыш керек экенин дабилбейм. Бирок, конгон эле Клаа менен жашай берсенчи.... . Мен учун, мени аяп уй булон менен ажырашпай эле койсончу балам. Ортонордо бир эмес , эки уулунар турат..... . Деди Таабылды , оор ушкуруно. Ата мен Клара менен сен учун ажырашып атканым жокмун. Биздин ажырашуубузга сиз куноолу эмесиз. Бардык нерсенин чеги болот эмеспи,. Мен да анын кылык жоруктарына кыйла эле чыдадым. Ал эми Зейнептин коп кабаттуу уйуно кантип жашайм деп сары сана болбой эле койсонуз болот. Эмне учун? Эгерде сенЗейнеп менен жашай турган болсон . , мени шаардагы карылар уйуно жеткирип , убактылуу ошол жакта жашай турайынбы? Силер бири биринерге конушуп жашоонор бир нукка тушкондон кийин, кайра мени алып алсанар болота. Анпесе, анын устуно куч куйоо болуп, озун кирип жашаганын аз келгенсип, менида эрчитип алганын болбой калат го. Зейнеп озу макул олсо да анын ата-энелери , бир туугандары жакындары карыган чалды эрчитип келген куйон менен жашабай эле кой деп айтышып, ки кундон кийин экобузду, сыртка чыгарып койсо, бул уйдуда Кларага таштасак , биз кайда арабыз. Ошондуктан мындай нерсени шашылбай , жакшылап, ойлонуп, таразалап, анан бир чечимге келишибиз керек ,-деди Тааылды карыя.

[Aizurok]

Ата, сиз Зейнептин коп кабаттуу уйуно жашабайсыз. , ал жерден мен эшике чыга албай камалып калам депта ойлонуп атсаныз керек. Зейнеп ал уйун сатып, мен ушунча убака чейин эчкимге айтпай топтогон акчамды кошуп, шаардын ичинен эле , коро жайлуу, кенээн ', жер там сатып алайлы деп пландаштырып, акча чогултуп койгом деди Рахман. Экоо сыртта бир топко чеин суйлошуп отурушту., Уйдо алардын созн тыншап, уанга аракет жасаган Клара ончулуктуу ч нерсе уга албай кыйнал-ды. Кулагын канчалык туруп, эмне жонундо суйлошуп атышат деп аракет асасада , эч нерсе уга албаы. Анан сыртка чыгып , кайнатасы менен Рахмандын жанына басып барып. Эмнеле суйлошуп атасынар? Мени жамандап буто албай жатасынарбы. Менден кантип кутулушту билбей атсанар керек ээ? Менден эч качан оной кутулбайсынар. Мен силерден коркпом! Колунардан келгенин жасай бергиле..! -деп зерпилдеп кирди. Кызыксынго сен! Сага ким эмне деди?! Озунон зун эле ''урушарга жоо, урунарга тоо ,-тапай атсан керек ! Эгерде мени менен ажырашкын келип атса ,. Мен ушул жерде бир мунота турбайм... деди Рахман озунон озу зерпилдеп аткан Кларага. Мен барын билем ! Сен Зейнепти унута албай атасын ! Эгерде кетем десен торт тарабын кыбыла ! Карыган атанды алып, козумо корунбой жогол. ! Атан коонор каяка батаар экенинер! Темселеп журуп, Мурдунарга суу жеткенде, кечирим сурап, озунор эле кайра келесинер! -деди Клара. Тилин тилине кубо! Атамы алып, мен сени ушул уйго таштап, биротоло кетем деди Рахман ызырына. Мен сени каяка барарынды беш колдой билем! Кеткинер келип атса-, айтып жатпаймынбы, торт тарабынар кыбыла! Каалаган жеринерге кете ергиле! Эртен эле ушу озунлр омур бою курган уйунорго кире албай, а тугул баш багып карайда албай каласынар.! Себеби сен кетсен мен эртен эле эрге тийип, устумо киргизип алам! Мени эркек карабайт деп атасынарбы ! Мен керек юолсо жашмын, сулуумун! ,-деди Клара. Эмне кылсан зун бил! ! Мга демектен он эрге тий! Бирок балдарды жакшы карасан болду! -деди Рахман кыжыры келип сыртка чгып кетида , сырта олтурган атасынын жанына асып барып. Ата мен баарынан тажадым . Эртерек эле Клаоа менен ары же бери болуп бир жанысыл бололучу,- деди Рахман канырыгы тутоп. Анда эрьенден баштап кеткенге даярдана баштайлы. Эртен умушка барганда да Зейнеп менен жакшылап суйлошойн ,-деген Рахман, Клара менен ажырашууга чындап эле бел байлап калды,.

[Aizurok]

Эртенменен шаарга комондировкага кетип калышым ыктымал, деп созун баштаы Рахман, арадан ки кун откондон кийин Клараны карап.', Зейнебинди сагынынбы ! Сен атайын ошого баратканынды мен беш колдой билем! Эгерде комондировкага шаарга кетсен, ошол боюнча келбей эле кой! Мен сени кызганып олтуруп бутмой болдм.! Алжыган тиги атанды кошо ала кет! Сен тигил жакта Зейнеп менен конул ачып жур ээ.! А мен бул жакта сенден тууган эки уулунду баканым аз келгенсип, какбаш атанды да багайынбы! Эгерде аны алып кетпесен, ага коргулукту коргозом! Же атанды аясан, шаарга кетпей эле кой! ,-деди Клаоа. Келин-уулунун озу тууралу урушуп атканын сыртан угуп. Таабылды карыя уйго кирди. Рахман Кларага кыйкырып, конун бири биринин созунукпай, ажылдашып аткнын коруп, аларды тыйып, уулун карап:; Менден кам санабай шаарга иштерин болсо кете бер. Мен олбойм, коркпой эле кой. Олсом ушул кезге чейин олуп калбайт белем,-деи Таабылды карыя. Атан олбойт !

[Aizurok]

Атан олбойт! Ал баарыбыздын башыбызды жутуп туруп анан олот! Сен бир кун шаарга кетип калсан эле атан олуп калат деп ойлоп атасынбы! Андан коро атанды шаарга ала кет! Мен бары-бир аны бакпаймын! ,-деди, кайнатасынын козунчо эле. Клара келининен мындай создордун даалайын угуп журчу Таабылды карыя, ага терикен да жок. Болгону, анын уу тилдери соогунон отуп, чучугуна жетип зыркыратып- жиберди. Ал эми Рахман Кларанын созуно кыжыры келе, аны менен дагы урушпайын деп атканда Таабылды карыя уулун тыйып. -Экоонор ажырашсанар, чоогу жашасанар да урушуп, талаш-пагылачы деди оор ушкуруно.Ошентип, эртеси куну Рахман шаарга комондировкага жоноп калды. Ал ишинен комондировкага кеттим дегени менен Зейнеп экоо суйлошкону , атайы жолукканы бараткан эле. Уйдо калган Клара эри Рахмандын шаарга комондировкага кеттим деп коюп , Зейнепке жолугарын сезип , кайнатасына уулунун очун алып , кордук корсото баштады. Рахман шаарга комондировкага кеткенден баштап,. Кларанын журогу бир нерсени сездиби, айтоор, кабагына кар жаап, озунон-озу кыжыры келип, жинин кимден чыгараарын билбей, балдарын каргап, урушуп, кайнатасы Таабылды карыя ага тенелбей, анын кылык-жоругуна конул болгон жок. ''Сени элеби, алжыган какбаш! Уулун экоонор би-ригип алып, мени балдарым менен таштап кеткинер бар, ээ! Карап тур ! Сен эми Кларанын ким экенин билесин.!' ' ,-деп озунон озу кекенген Клара. Унчукпай, ага тенелбей, а тугул конулда болбой калган кайнатасына ичинен кекенип, анын журогун кантип оорутуп, кантип оч аларын билбей турду.

[Aizurok]

Рахман эртен менен тан атпай, автобуска тушуп, шаарга кеткенден баштап Кларанын кыжыры келгенин коргон Таабылды карыя уйго киргенден заарканып, короодо малдарды жайлап, кыбырап иш кылып журду. Тушко чукул , эртен менен тамак ичпегенге муундары калчылдап, дене бою шалдырап, алы кетип, ачка болгонго козу карангылай баштады. . Анан уйго кирип, Клара ага тамак бербесе да , айран же максым менен нан жеп, озок жалгап алайын деп ойлоду. Уйго кирсе Клара эки баласы менен тамакты жылытып, ичип олтурган экен. Сырттан кирип келген Таабылдыны кишиби , итпи дегенчелик кылып, карабай , балдары менен , менен тамак ичип олтура берди. -Чайын барбы балам? ...деп сурады, озунуп дасторкондун чекесине келип олтргандан тартынган Таабылды. Чай жок! Тугонуп калды! Силерге чай эле керекпи! Бар уулунуздун артынан барып, Зейнепке чай кайнатып ичкиле! -деген Клара кайнатасына орой жооп берди. Рахманды шаарга мен жоноту деп турасынбы?-деди Таабылды карыя.Сиз жонотпосонуз дагы, барбай эле кой деп Рахманды жибербей алып калсаныз деле болмок, болчу да! Зейнеп менен Рахман экоо уйлонуп чогуу жашап , бактылуу болуп кетет деп ойлоп атсанар керек ээ ! Аларга каргыш тийсин! Эине, Зейнеп силерди багып, уйуно батырат деп ойлоп атасынарбы! Анын уйуно бир мунота батпайсынар! Зейнептин уйу эмес , озунордун уйунорго батпай атасынар! ,-деп алкынган Клара кайнатасына эрине кыйкыргандай кыйкырып, урушуп кирди.. -Балким, мен Рахман менен Зейнеп экоонун ортосун-дагы мамилеге эч кандай тийешем жок. Экоону мен тааныштырып, уйлонгуло деп айткан жокмун,-деди Таабылды. -Эгер Рахман ошол катынга кетип, жашайм десе сиз деле анын артынан жонойсузда! Ошол жактан жыргап, бактылуу болуп кеткендей ишенип.! Сен Рахманды эле эмес, мени да кошо уйдон кууп атпайсынбы. Рахман ал аялга кетсе, мени сен да уйдон чыгарып салсан, кочодо калмак белем,! Ал озу менен кошо ала кетета мени! ,-деген Таабылды анын созу Кларанын кыжырын келтирди. Демек, силердин да Зейнепке Рахман менен кете турган оюнар бар турбайбы ! Анда азыр эле уйдон чыгып кеткиле ! Мен силердин кийиминерди чыгарып берем! ,-деди да Клара ордунан туруп Таабылды карыя уктоочу болмого кирип, анын кийимдерин чогултуп, сыртка ыргытып атты.....

[Aizurok]

.... Клара Таабылдынын кийимдерин сыртка ызырынып, жини келе таш-танды, керексиз буюмдарды ыргытып аткансып ыргытып кирди. Таабылды келининин бул кылыгына чыдап тура албай; Болду! Жетишет! Керек болсо бул менин уйум! Кемпирим экообуз омур бою кашыктап жыйган оокаттарыбыз! Менин кийимдеримди, мени бул уйдон эч кимдин кууганга, чыгарганга акысы жок! Уктунбу! ,-деген Таабылды келининин колундагы озунун кийимдерин жулуп алды. -Менин эки балам турганда, бул уйдон кимди кууп чыгышты, кимди киргизишти озум билем! Керек болсо баарынарды чыгарып салып, устумо башка , эркекти киргизип, тийип алам. Бул эчкимдики эмес! Менин эки балама тийешелуу! Силер корунорго ала жатасынарбы! ,-деди Клара долуланып. -Жолун болсун балам.... ылайым эле сен менин жашыма келип кал. Сенинда эки уулун турат. Кудай жеткирсин... ...Башка эч нерсе дебейм! Сени кудайга гана койдум,-деди Таабылды карыя ызаланган, жашка муунган уну менен. Каргап аткан кербезинерго ээ мени! ..... Каргышынар озунордун башынарга! , уулунар Рахманга корунсун! Мен силерге жамандык жа сайын деп деле ойлогон эмесмин! Баарына озунор кунолуусунор! ,-деген Кларанын созуно Таабылды карыя. Мен сага эмне куно кылдым. Ошону айтып берчи....деди. Силердин куноонор толтура. Анын баарын эстеп журот деп ойлоп атасынарбы! Силердин куноонор Рахман экоонордун жашоо-бузга жолтоо болуп, биз менен жашап атканынар.

[Aizurok]

Сен кызыксын го....Рахмандан болок уулум болсо, ошонун колуна деле барат элем. Рахман жалгыз уул болсо, башка кимдин уйуно барам? Баргынар келсе Рахмандан болок, кыздарынар деле журбойбу! Ошолордукуна деле барат болчусунар. Силер атайы Рахман экоо-бузду уруштуруу учун уйдон карыш жылгынар келбейт! ,-деди Клара. Таабылды карыя келининин уу тилине конуп калса да, анын ар бир созу журогун оорутуп, конулун, калтырып атты. Озумдун уйум туруп, куйоо баланын уйуно кантип бармак элем,......деген башка соз айтпады. Анан Клара ыргытып жиберген кийимдерди жерден чогултуп, оор ушкуруно жетим баладай уйго кирди. Рахман шаарга кеткени менен атасынан санаасы тынбай атты. Кыларанын кыялын беш колдой билгендиктен, ал атамды дагы кор кылып атат го деп ойлоп, кыжалат болуп атты. Кун мурунтан Зейнеп менен телефон аркылуу суйлошуп алган эле. Экоо болжошкон жерден жолугушушту. Учурашып, ал жайды сурашкандан кийин эле. Рахман созду ток этээр жеринен баштады. Мен бул жакка атам менен биротоло эле келсемби деп чечип атам. Клара экобуздун жашообуз таптакыр эле болбой калды,-деди. Ал Кларанын кыял-жооругун сенден укпадым беле. Откондо атан шаарга келгенде да , чет чеберин чыгарымыш эткен. Эгерде ал силер айткандай болсо, чын эле Клара менен жашоо кы-йын го. Бирок, силер бул жакка келип, жашап калсанар артынардан келип, ызы-чуу салабыз деп чочулап турам,- деди Зейнеп. Андан кам санабай эле кой ,-деп жооткотту Рахман.Таабылды карыяга келини Клара коргозбогонду коргозуп, эри Рахманга жини келсе, ошол жинин кпйнатасынан чыгарып атты. Эки-уч кундо эле келип калам деп шаарга кеткен Рахман, убакыт бир умага чукулдап калса да, дайыны билинбей, келбей кечигип атты. Кантсе атасы эмеспи. Рахмандын кечикээни Таабылды карыяны беймазага салды. Оюна ар кандайлар келет. Мындай убакта ойго жакшылык да келбейт эмеспи. Эмнеси болсо да кайда журсо да уулум аман эсен болсо экен деп кудайдан тилеп журду. Кларадан коргон корду-гуна кайыл болуп, эси дартынын баары уулу Рахманда болуп атты. Уйдогу кичинекей Тилек бир куну эртен менен; Папам шаардан качан келет? ,-деп сурап калды, чон атасы Таабылдынын жаныа кклип.Бугун эртен келип калат го... . Папанардын шаарында жумуштары бутпой атса керек,-деди Таабылды карыя. Алардын созун уккан Клара уулун карап:; Эмне, тигил жинди папан сен аны бул жактан сагынып атканын менен иши жок! , башка катын , башка бала таап алган. Эми папана сенин керегин жок! Ал ошол баланы жакшы корот, сенден дагы! Жакында алдагы чон атан да башка катынга, башка балага кетет! Сени алар жаман корушот! Эгерде сени папан жакшы

[Aizurok]

жакшы корсо эмдигиче келмек да! деди Клара! Энесинен уккан созго кичинекей Тилек теригип ыйлап кирди: Ики папам мени жакшы корот... Ал эч жакка кетпейт...деди. Уулунун ыйлап атканына ого бетер ар кандай созду айтып Клара бери жакта отурган Таабалдынын кыжырына тийип атты. Келинин кичинекей Тилекке айтып аткан создоруно канчалык жини келсе дагы Таабалды карыя унчукпай отура берди. Анын унчукпай отурганына Клара дагы кыжыры келип : Тилек сени папан ушинтип ыйлаткандан коро олуп калып соогу жуктолуп келсе жакшы болмок ээ... Ал сенин ушинтип ыйлап атканынды билбей жыргап, тигил катыны менен эч нерсе болбогонсуп конул ачып журот да...деди. Уулуна карата айтылган жаман созго Таабалды карыя чыдабай кетти: Оозуна карап суйло! Сен антип балдарындын атасын омурулук жолдошунду ушинтип каргайсынбы? ! Жетишет! Жанатан бери унчукпай койсо. Тилектти дагы ыйлатып... Эми Рахманды каргап атасын! Уялбайсынбы мени сыйлабасын да сакалымды сыйласын боло! Менин козумчо менин уулумду каргайсын! Оозуна таш! Ал тилегинди таш капсын! Уулум кайсыл жерде болсо дагы аман болсун! деди каргылдаган уну менен жини келгенге калчылдап. Эмне анчалык уулунарга болушуп калгансынар! Менин дагы жаныма батып кетти! Ал бизди таштап кеткенден коро алуп калганы артык! Силердин дагы олгонунор мен учун жакшы, ачыгын эле айтып коёюун! Мен ушул уйго келгени силердин азабынарды эле тартып келетам!- деди Клара албууттана. Таабалды карыя келинине соз кайтаргысы келбей ордунан туруп, сыртка чыгып кетти. Анын ушундай кылык жоругун угуп, журогу ооруган Таабалды карыя уулунун башка аялга кетип атканына бир четти Рахман туура эле кылып ататдеп ойлоп койду. Эки уч кундо эле келип калам деген Рахман бир жумадан отуп айылына келди. Ушунча убакыт бою шаарга кеткен уулунан дайын болбогон Таабалды карыянын ичкени ирим жегени желим болуп атты. Бир четинен келинин керээлден кечке кагынып, силкинип,Рахманды каргап шилегени да жанына баттып кеткен эле. Рахман шаардан келгенде эле Клара адатынча аны беттен алып, урушун аны ажылдап тосуп алды. Ал эми Таабалды карыя уулу шаарга барып , кандай чечимге келди болду экен деп ойлоп, андан Кларанын козунчо сурай албай турду.Рахманды уулу Тилек сагынып калган экен. Аны карыш жылдырбай : Папа эми сен экинчи шаарга кетпейсин ээ?... Мен сени сагынып ыйлабадымбы! ...деп атакелеп журду.Рахман уулун эркелетип, бирок экинчи шаарга кетпейм деген соз берген жок. Унчукпай отурган Рахманга карап Клара: Эмне уулуна жооп бербей, унчукпай былтыйып отурасын?! Же тигил Зейнеп катына алжыган атан экоон кеткени атасынарбы? ! Ачыгын айт! Мен дагы сенден,тигил чалдан, мобул балдардан тажадым! Бул уйдон баарынар чыгып кеткиле!-деди. Рахман ажылдап аткан Кларага тенелбей, унчукпай сыртка чыгып кетти.Сыртта скамейкада отурган атасынын жанына кочук басты.

[Aizurok]

Ишин кандай уулум? Дайынынды билгизбей койдунго, бул жактагы адамдысарсаанага батырып… деди Таабалды карыя. Бул жакта уйдо телефон жок болгондуктан силерменен байланышканга мумкунчулугм болбой калбадыбы… Ал жактагы бутпробелеммаларды иштерди чечип келгенче эле ушунча убакыт отуп кетти- дедиРахман. Эми ал иштеринерди кандай чечтинер? Буюрса жакшы чечилди. Зейнеп уйун сатып, менбул жерден чогулган акчамды кошуп, шаардын четинен чон уй сатып алып койдук.Зейнепти ошол жакка кочуруп барып коюуп, келгенче эле ушунча убакыт отуп кетти-деди Рахман. Эми бул жактагы ишин кандай болоор экен? Менин шаарга кетээримди жумуштагылар билишет.Шаарга барганда да деле оз кесибим менен иштей берем. Зейнеп экообуз копиштерди чечтик. Эми буюрса бул жерден эле кеткен калды деди Рахман. Мен бул уйдон сени Клара кое бербейт депатам. Ал сени менен ажырашпайм деп чыр чыгарса эмне кыласын? Чыр чыгарса да, чыгарбаса да Клара экообуздунжашообуз эчак эле болбой калган. Эми мен мындан ары Кларанын айткан созуноконбойм. Эгерде балдарымды дагы ала кет дей турган болсо, бул уйду эмнегеташтамак элем. Анда бул уйду сатып туруп, акчасын тен болушом деди Рахман. Бир чети туура эле кылдын Кларага сен жакшыэле чыдадын. Мен бул созду айткан себебим, силердин ортонорду бузайын деген ойэмес, анын кылыктары менин да сенин да жанына батты. Эгерде ал жакшы болсо озкызымдай эле кормокмун деген Таабалды жаш балача уулуна келининен коргонкордукту бир сыйра даттанып айтып отту. Рахман Клара менен суйлошуп иштин чоожайын айтып тушундурууну чечти. Шаардан келгени уч торт кун болгон кезде РахманКлара менен мандай тескей отуруп, создун ток этээр жеринен баштады: Экообуздо чогуу жашоо деле болбой калды. Уйдотынч бир бутун уй-булодой болуп суйлошуп жашабай деле калдык. Бири-бирибиздикоргондо жаланкыч коргондой ырылдашып, урушуп эле турабыз. Мындан ары жашообузкандай болоору белгисиз. Ошондуктан бири-бирибиздин башыбызды байлабай,бактысыз кылбай, ар кимибиз мындан ары жашообузду оз алдынча улайлы. Экообуздунбири- бирибизден конулубуз каттуу калды. Мындан ары жаман жакшы айтышпайлы, деди. -Сен бул создорду эмнеге айтып атасын?! –деп кекете сурады Клара. -Экообуздун ажырашканыбыз эле он го… -Эмне кылалы деген оюун бар?! деди Клара. - Мен бул уйдон кийип кечектеримди алып элекалгандардын бут бойдон сага, балдарыма калтырып чыгып кеттем. Балдарыма жардамберип турам. Деп суйлоп аткан Рахмандын созун Клара болуп жиберди:

[Aizurok]

Тигил какпаш, алжыган атанды дамага калтырайын деп ойлоп атасынбы?! Мен аны бир секунд дагы батырбайм, ачыкэле айтып коеюун!- деп кыйкырды. -Ал атаман кам санабай эле кой, мен озумменен кошо ала кетем. -Эмне тигил Зейнеп катынга уйлонойун депатасынбы? Ушул экообуздун ортобуздагы эки баладан да, ошол Зейнеп артык болупкетиптирби? ! Мейлин мени ойлобой эле кой, жок дегенде эки уулундун келечегикандай болот деп ушуларды ойлосон боло! Мен жанатан бери жон эле айтып жатат годесем сен бизди чындап эле таштайын деген оюун барбы! –деген Клара шоколоктопыйлап кирди. Мен деле ушул кезге чейин эки уулум эмнеболот деп жакшы эле баарын чыдап, кайыл болуп келдим. Мумкун экообуздун дагыжашообуз онолуп, ынтымакташып жашайбыз деп ойлогом. Бирок канчалыкбири- бирибизге байланбайлы жашообуз болбой калды. Экообуз жондон-жон элебири-бирибиздин журогубузду оорутуп, бактысыз кылып атабыз. Мен бул жонундо коп ойлондум деди Рахман. Биздин жашообуз эмне учун ушундай болупкалды билесинби? –деп сурады Клара. Эмне учун? Булардын баарына сенин аттан куноолуу. Аныбашка кыздарынын уйуно же карылар уйуно жеткир десем болбойсун. Эгерде атан жокболсо экообуз бактылуу, ынтымактуу жашамакпыз. Азыр акыркы жолу менинотунучумду аткарып, атанды бул уйдон бир жакка кетирип экообуз ал жок, озубузчожашап королучу. Сен ошондо коросун, экообуздун кандай ал атан жок бактылуу,ынтымактуу жашарыбызды. Атанды кетирип жашоону кайрадан башынан баштап, жаныланжашап корбойлубу, деди Клара. -мен атамды бул уйдон кетирип, озум бактылууболуп жашагым келбейт. Атам бул уйдо болсо да, болбосода экообуздун жашообузбаары бир болбойт, -деп кесе суйлоду Рахман. Сен Зейнепке уйлоном деп козуно эч нерсекорунбой кооп калыптырсын! Атан бул уйдон чыкса чыгып кетсин, бирок бул уйдонсен чыгам деп ойлобо! Мен сени эч жакка чыгарбайм! Мени олтуруп турупкутулбасан, оной олтон эле менден кутулуп кетем деп ойлобо! Сен бул уйдонкетсен, колуна олуп берем!-деди Клара. Кларадолуланып ажылдап, Рахманды суйлотпой, бир топко чейин ыйлап атты. Рахман агатенелбей, анын суйлогон создорун угуп, унчукпай отурду. Анан Клара ичиндегибугун чыгарып, бир сыйра ыйлап алгандан кийин Рахман соз баштады. Мени ушинтип, ыйлап-сыктап, долуланып атып,кармап калам деп ойлоп атсан керек. Сен мени эми кармай албайсын. Мумкун менибетине балдарды кармап убактылуу кармап калаарсын. Мен бул жерде жашасам да сенучун жашабайм, ортодогу балдар учун гана жашагым мумкун. Анын устуно мен озумдуэле эмес, атамды дагы ойлошум керек. Сен ошол абашканы чунчутуп кууратыпбутурдун. Эгерде сен атамды оз атандай карап, конул болсон, мен Сенин ошонундусыйлап атамды карап атат деп баарына кайыл болуп жашамакмын.

[Aizurok]

Сен атамдысыйлабасан, мени сыйлабаганын! Атамды бул уйго батырбаганын, мени батырбаганын! Атамды кууганын ал мени кууганын! –деди Рахман. Мен сага айтып эле атам го… экообуз элеозубузчо жашасак бактылуу болобуз деп… мен сени суйом! Ошон учун баарына сен жемага жасаган орой кайдыгер мамилене чыдап жашап журом. Мен болгону сенин атандыбашка жакка убактылуу болсо деле жашап келсе деп ойлогом. Мумкун ал жокэкообуздун жашообуз башкача болмок…деп бышылдап ыйлап кирди Клара. Мен сага дагы да айтам! Бул жерде атамжонундо соз болбош керек. Сен Антип атамды башка жака кетирип мени менен жашайалбайсын. Атанды жок дегенде убактылуу дагы кетиреалбайсынбы. Мен анны биротоло кетсин деген жокмун. Мумкун ал жок жашообузонолуп калаар. Атам жок жашообуз онолуп калды деппи, андаанны биротоло келтирбей кетирейинби? Сен ошону каалап атасынбы ээ? Ушул Сенин атандыкы отту! Анда атам, атам дейтурган болсон биротоло экоонор тен чыгып кеткиле! –деген Кларанын кыжыры келгенордунан туруп сыртка чыгып кетти. Короодогу малдарды сугарып Чоп салып кыбырапжургон Таабалды Жака Клара барып анан. Ата сиз Рахмандын бактылуу болушункаалайсызбы? Деп сурады. Ар бир ата оз балдарынын бактысын кудайдантилейт. Сен эмне балдарындын бактылуу болушун тилебейсинби? Мен деле Рахмандынбактылуу, омурлуу болуусун тилейм деди Таабалды Карыя. Рахман экообуз Жаны эле сиз туралуусуйлоштук, бир чечимге келбедик. Мен сиз жок анча мынча убакыт жашап корбойлубудеп айтым мен карылар уйуно барып жашап келсин дедим. А Рахман мен карыларуйуно же карындашынын уйуно барып жаша деп кантип айтам деди. Эгерде сизРахмандын балдары тируулой жеттим калбасын десениз карылар уйуно убактылууболсо дагы чыгып кетиниз. Рахман ОЗУ дагы ошону айтып атат озубузчо жашапкоройлу деп Клара айтканына Таабалды карыя же ишенээр же ишенбесин билбей турупкалды. Анын мындай абалын сезген Клара. Сиз менин айткан созумо ишенбей атсанызкерек. Мейли эгерде бул уйдон кетпесениз биздин жашообузга тоскоол болуп журобериниз. Бирок Рахман экообузду ажыраштырып кеткен менен омур бою сиздикуноолоп отот. Анын устунон осорунуз калган жок. Ал эми Рахман экообуздунжашообуз келечегибиз дагы алдыда деди Клара.

[Aizurok]

Таабалды карыя уулунз айтты депкелини Клара ОЗУ ойлогон ойду айтып атат го деп ойлоду. Жанында суйлоп, анынкетишин талап кылып аткан келинин созуно ишенээр-ишенбесин билбей: Мен ушул тураалуу Рахман ОЗУ мененсуйлошойунчу деди. Суйлошунуз мейли. Ага каршы эмесмин. БирокРахман атама менин айткан создорумду айтып улгайып калган Адам тарынчаак болупкалат экен. Атам дагы тарынчаак болуп кетти, деди. Эгерде сиз мен айткансоздорду сурасаныз деле, ал сиздин конулунуз ооруп калбасын деп ОЗУ мага айткан создорун танып коюушу мумкун. АнанРахман экообуз дагы урушабыз деди Клара. Эми сен мени уйдон чык дегени турасынбы? Убактылуу болсо да кетип турсаныз жакшыболмок. Мени Рахманды ойлобосонуздагы могу кичинекей чычкандай болгон эне сутуоозунан кете элек, эки неберенизди ойлосонуз боло. Рахман экообуз ажырашыпкетсек ушул экоо тируулой жетим болуп калбайбы. Ушул эки неберениз учун делесиз озунуз уйдон чыгып кете турган жонунуз бар. Жакшы эле жашадынызкороорунузду кордунуз. А мобу эки неберениз эч нерсени корушо элек, озунуздункунумдук убактылуу жашоонуз учун Рахман экообузду ажыраштырып, неберелериниздитируулой жетим кылат деп ойлобойм… деди оор ушкуруно Клара. Эмне учун кунумдук убактылуу жашоо учун депатасын?- деп сурады Таабалды карыя. Сизге катуу тийип калса кечирип коюунуз. Сизэми дагы канча жашайм деген оюунуз бар? коп болсо эчкиникиндей жашоонузкалгандыр. Ошол жашынызды неберелеринизге арнап койсонуз деле болмок… Келинин ачык эле уйдон кууп атканыТаабалдынын журогун канатып атты. Уйдон кетем же кетпейм деп айта албаган момункарыя азыр эмне деп айтаарын билбей турду. Мен ушул жашымда каяка барам? Озун айткандайэчкиникиндей эле жашым калыптыр. Карып улгайып калган кезде балдарымдын торундосый коруп отурамго деп ойлодум эле… Ушинтип жек корунду болуп, куугунтукТаабалды карыя акыркы созу жашка муунган уну менен каргылданып чыкты. Эгерде чындап бул уйдон чыккыныз келсе, баратурган жер табылат. Таабалды карыя унчукпай, кабагын туйуп ойлуутуруп калды. Ортодо бир аз жымжырттык окум суро тушту. Жымжырттыкты Кларанынуну бузду. Эми эмне кылайын деп атасыз? Ойлонуп коройун… Таабалдынын тили аранкурмоого келди. Жакшылап ойлонунуз. Сизге дагы айтам, мобу кичинекейэки неберениздин келечегин ойлонуз… эми сизден качан жообун алсам болот? Кететурганынызды качан айтасыз?-деди Клара. Жакында айтам… дегенден башка соз суйлойалбаган Таабалды карыянын козунон жаш тегерене озун-озу аран колго алды даыйлагысы келип турганын келинине коргозгусу келбей, басып кетти. Анын азыркымусаапыр-

[Aizurok]

мусаапырдай болгонабалы адамдын зээнин кейите тургандай эле. Клара кайнатасынын козундогу жаштыкоруп, ичинен табалап атты. « Бул как баш чалды ушундай жоп менен уйдонкетирип, озум уйбуломду сактап калбасам болбойт. Кудай мага эмне учун ушундайкарыган кайнатанды бак деп мандайыма жазып койду экен! Ушул какбаш тируукалгычы кайненем тируу болсо кантсе да аял эмеспи, мумкун жашообущ башкачаболот беле» деген Клара кайнатасына озунон-озу кыжыры келип атты. Мандайына отуруп, тикирейип карап, озунунуйунон кууп аткан келини Клара ары басып кеткенде Таабалды карыя унунбаардыгынчы кыйкыргысы келди. Келинин уулу Рахман туралуу айткан созуно ишенээришенбесин билбей, ызаланып бугун кимге айтаарына башы жетпей бук болуп чыкты. «мен карыганда ушинтип турткунчук болом деп ойлогон эмес элем. Кудайга менэмнемден жаздым экен. Байбичек коз жумбай эле, кудай мени жеттим баладай жетимсиретпей андан мурун эле мени алып кетсек болмок! Эми мен каяка барам? Менкимге керекмин? Оз балама керегим жок болуп уйунон кууп атса, башка мени кимкарамак эле..» деген Таабалды карыя ичинен кан сызып, короодо козуно толо жаштыулам улам аарчып коюуп журду. Келинине уйдон кетээр кетпесинини жообун эмне депберээрин билбей атты. Уйдон кетпей ушинтип журуп, келин уулу ажырашып, неберелеритируулой жетим болуп калса анда ага ОЗУ конолуу болчудай сезип атты Таабалдыкарыя. Улам улам ичинен байбичесин эстеп « Батма эмне учун сен менижетимсиретип таштап кетип калдын?» деп кубуронуп атты. Байбичесинин коз жумааралдындагы созу дагы эсине тушту. Анда ырааматылык кемпири келинини ушундайжоругун жакшы билгенбию же ушинтип абышкасы кор болуп калаарын сезгенби айтор «Абышка мен жок кантээр экенсин?» деген эле. Таабалды карыя ушуларды эстепканырыгы тутоп уйго киргенден заарканып эртеден кечке короодо журду. Ал эмиРахман Кларанын атасына ОЗУ айтпаган созду айтып барып конулу ооруп калганынбилген жок. Кечинде кабагы салынкы жургон атасын коргонРахман озунун омуру откон ушул чон уйду таштап мени ээрчип шаарга кетемби депкапаланып атса керек деп ойлоп койду. Атасынан эмне болду деп сурап да койгонжок. Ал эми Таабалды карыя бул уйдон каяка барып баш калкалайм, кудай мениушинтип кор кылбай алып кетсе эмне деп кейип, эч нерсеге конулу чапай турду. Аркайсыны ойлоп, акыры бир чечимге келди. Келини Клара айткандай неберелеринтируулой жеттим кылбай, бул уйдон ошолор учун деле кетейин деп чечти. Эртеситан эрте менен эрте туруп, короодогу малдарын жайлап журсо Клара жанына келип: Качан кетесиз? Ойлондунузбу? -деп сурады. Коркпо, жакында менден биротоло куталасынар…дегенден башка соз айтпады Таабалды карыя. Анан короодогу малдарын жайлапкоюуп, уйго кирди да неберелеринин бетинен ооп, сыртка чыгып ОЗУ ойлогончечимди иш жузуно ашырууга жоноду. Таабалды карыя неберелери менен учурашыпсыртка чыкты. Кайнатасынын ар бир кыймылын карап отурган Клара анны бугун дакетпей калды

[Aizurok]

го деп ойлоп, озунон -озу кыжыры келип атты . Кайнатасы кетээ-ринде кийим кечектерин алып кетет го деп ойлогон Кларанын ою те-тири чыкты. Таабылды карыя уйдогу кийимдери менен таягын таянып алып, айылдын топ мурзосуно байбичеси Батма менен коштошкону жоноп калды. Таабылдынын уйдон чыгып кеткенин коргон Клара, аны ошол боюнча кайрылып келбей эле койсо экен деп кудайдан тиленип атты. Кеч-ке чейин Таабылды уйго келген жок. Кечинде Рахман жумушунан келип, атасынын жогун байкабады . Кларада ага эч нерсе айткан жок . Таабылдынын кундо жасоочу жумуштарын, Клара озу эле жасап койду. Эшикте карангы кирип , коз байланып калганда гана кечки тамакка олтурган Рахман Клараны карап. -Атам каякта ? ,-деп сурады. Клара менен Рахман буга чейин ажырашабыз деп урушуп жургон эле. Ошондон улам эрине Клара.', Атанды мага кайтартып койдун беле ? Анын каякта экенин мен кайдан билем?,-деди. Кундуз журду беле? Билбейм, ал атандын бары-жогу мени кызыктырбайт. Бугун уйдо эле журду беле? Мен каяктан билем! Ансыз деле сенин эки баланды багып атам..... Эми атанды каякта журот деп, анын ар бир кадамын текшерейинби? Атам уйдо жок болушу мумкун эмес..... Эмне мен аны олтуруп, катып салды деп ойлоп атасынбы?-Кларанын суйлогон созуно Рахман канчалык кыжыры келсе да , ага тенелбей., баары бир экообуз ажырашабыз деп ичинен ойлоп ордунан турду.Каяка барайын деп атасын.? Атанды тун жарымында издейин деген оюн барбы ? ,-деди Клара. -Анан эмне, эч нерсе болбогонсуп уйдо тамак ичип олтура бере-йинби? -Атан олбойт тируу болсо, озу келета....Эмне, мени атанды издебей эле кой дегени турасынбы?-ооба ... Издебей эле кой! Ал атан олбойт! Ал какбаш барыбыздын башыбызды жутуп туруп, анан олот...Жаагынды бас! Эгерде атам бир нерсе болсо сен куноолуу болосун ! Рахман Кларанын андан аркы ажылдаган созун уккусу келбей сыртка чыгып кети. Дасторконго жаны эле койгон тамактан ооз тий-бестен сыртка чыгып кеткен Рахманга Кларанын кыжыры келип, жинин балдарынан чыгарып аларды уруп согуп кирди. Рахман сыртка чыгып, эки жакты короо жайды бир сыйра кыдырып , атасын издеп чыкты. Атасын эч жерден корбогон сон, кошуна-колон дордон сураганга , алардын уйуно кирди. Коншусу Токтобубу кемпир эртен менен Таабылды карыянын таягы менен айылдын четине кетип баратканын коргонун айтты.... Рахман атасынын жондон жон эле уйдон кетип калганына тан калып, эч нерсени тушунбой тынчызданып кирди. Атасы экоо жакында эле, шаарга чогуу кетебиз дешип акылдашканын эстеди.

[Aizurok]

Анда атасы Рахман менен барууга каршы эмес экенин билдирген болчу. Рахман атасынын бир нерсеге таарынып кеткенин сезип атты. Анан Токтобубу кемпирден; -Атам сизге каякка бараарын айткан жок беле?,-деп сурады. -Айткан эмес.... . Бирок конулу чогуп, кабагы салынкы экенин байкагам. Уулум ушу атанарды карыган кезде кор кылдынарго. .. . Айтпай эле коеюн, Клара экоонорду уруштурбай эле коеюн дегем. Бирок айтууга туура келди. Откондо Таабылды кечке жуук биздин уйго келиптир. Байбиче, чайын барбы дегенине келиниме чай куйдуруп , тамак бердим. Атан ачкалыктан калтырап, козу карангылап, баса албай калганын айтты. Клара сен жокто, жумушта жургон кезинде атана тамак бербей, а тугул уйго да киргизбейт экен,. Аны Таабылды козунон жаш тегерене айтса зээним кейиди. Кларага айтып, урушуп, тушундуройун же сага айтайын десем Таабылды болбой койду. Келин уулум мен учун урушпасын деп . Анан Табылдынын мен урушум, сен келин уулун мен учун урушпасын деп, аларды аясын , а сени ким айяйт экен деп. Кудай карыган кезде ушинтип кор кылбай, алып эле кетсе болмок деп айтты, аны коруп баарыбыздын башыбызда карылык бар деп келинге тушундуройун деп озумчо ойлоп койгом. Бирок. Клаоаны жа-мандагандай эмес, ага бери жакта туруп, озунчо жашап , оз турмушум-ду коруп жургон мен суйлогондон заарканам. А байкуш момун Таабылды ага кантип чыдап журду болду экен. Ал деле мага эч нерсе айтпайт. Болгону. , жанына батып кеткен кезде ичиндеги букту чыгарып алат. Деги, кудай бизди ушундай кор кылбаса экен... . Балдарынды кандай азап менен мээриминди берип чонойтосун. ... Каарыганда ушул балдарым багат, чай берет деп умуттоносун. Анан минтип алдан кучтон тайып колундан эч нерсе келбей, карып калган кезде, балдарына турткунчу болуп, оз уйуно озун батпай турган кандай кордук. Же жаш болсонда бир жон....,-деди Токтобубу кемпир. Рахман андан уккан создорго унчуккан жок. Болгону;

[Aizurok]

-Мен эртеден кечке жумушта журуп, Кларанын эмне кылып атканын билген эмесмин. Атам да мага эч нерсе айтчу эмес, деди да уйдогулор менен коштошуп сыртка атасын издегени чыкты. Токтобубу кемпирден Кларанын кылыктарынын анча мынчасын уккан Рахмандын аялына жини келип атты.... Таабылды карыя уйунон чыгып, айылдын топ мурзосуно байбичесинин кумбозунун жанына келип, куран окуп бир топко чейин озунон-озу кимдир бироо менен суйлошуп аткандай кобурап атты,. Ал кемпиринин мурзосунун жанына отуруп алып, ичиндеги арыз-арманын, мунун айтып, козуно толгон жашты улам-улам аарчып атты. ''Мен эми каяка баоарымды да билбейм, байбиче.... . Мени ушинтип , жетим баладай кылып, карыган кезде жалгыз таштабай, озун менен кошо ала кетсен болмок... . Карыганда ушинтип, сенин артында калып, кор болом деп эч ойлогон эмес элем..... . Мен бул жашоого ушундай артыкбаш болуп калдым.....' ' деп ыйлап, качанкы откон кемпири Батманын мурзосуно келип, бугун чыгарып алгандай болду . Таабылды карыя туш оогон го чейин мурзодо олтурду. Кун тободон жыла баштаган кезде гана орду-нан туруп, байбичесинин мурзосу менен коштошуп чон жолго чыкты, . Каяка барарын билбей башы катты.

[Aizurok]

Анан коншу айылдардын бирин де раматылык Батма кемпиринин синдиси , куйосу, уй-булосу менен жашарын эстеп, ошолордун уйуно барып, келейин деп чечти. Ал балдызы менен бажасы деле Таабылды сыйактуу крылыкка моюн сунуп, жашары бир топко келип калган адамдар эле. Байбичесинин козунун тируусундо алар менен сейрек, жамандык, жакшылыктарда гана кезигишчуу болгон...... Таабылды карыя коншу айылдагы бажасынын уйуно жоо басып бататты. Айылдар арасына каттоочу ары бери откон женил машина-лардын бирин токтотуп ошго олтурду. Анпесе , жоо баскан адам коншу айыл болсода узак болмок. Таабылды карыянын бажасы чон жолдун боюнда жашоочу. Таабылдыны бажасы Сагынбек менен балдызы Жамал астынан тосуп чыгышты. Учурашып ал жай ды сурашкандан кийин эле Жамал Таабылдынын жудонку абалын , кабагы салынкы экенин байкай салып; Жезде эжемдин козу откону биз жакка келгенди токтотунуз эле.... Деги тынчылык элеби? ,-деп сурады',. Кемпиринин берген суроосуна Сагынбек ынгайсыздана тушуп.',

[Aizurok]

Жон олтучу, Жездем эшиктен кире электе эле суракка албай. Андан калса улуу башын, кичуу кылып , биздин уйго озу келгенине ыраазы болбойсунбу. ,-деп тыйып урушуп калды. Таабылды крыя аларга эмне себептен келгенин, айттпай , сыр бербей олтурду. Сагынбек бажасынын колунда келин-уулу , неберелери бар эле. Алардын келини элпек , шыпылдап, адамдын ичи койнуна кирген , мандайы жарык, кичи пейил эле. Кайнене-кайнатасына ойдо карап суйлобогон, торго олтургузуп сыйлап турат экен. Аны коргон таабылды уйундогу келини Клара менен булардын келиндерин ичинен салыштырып атты. Эне бири биринен таптакыр айырмаланып турат. Клара келин болгону минтип, кайнатасын сыйлап, торго отургузмак тугул, ырастап чай бербей та жээрийт. Тилинин узундугучу, заарычы,кыялычы ушунун баары Таабылды карыянын кокойуно кок таштай тийген эле. Таабылды карыя нын келгенинин урматына деп бир кой союп , коноктошту Саагынбек бажасы менен балдазы Жамал кантседа аял эмеспи, Жамал тамак ичип олтурушканда. .. Таабылды жездесине.' , Келининиздин тили узуун эле, ал эмне кылып журот. ? Сиздин конулунузду ооруткан жокпу ? Тиги Рахманда жоош эле.... . Ыраматылык Батма эжем коз жумаардын астында кооп нерселерди айткан болчу, келини Кларага нааразы экенин айткан болчу. Эжемдин оолорудо жок дегенде ыраазы кылып койсо боломок.Клара келининиз.' , Биз да ошол Клара учун сиздер жакка баргыбыз келбейт, жезде. Келининиздин кыялы жа маан ,-деди.Аны мен деле ойлоп койом ,-деди Таабылды карыя-Бул жергеда силер менен акылдашып, кенешейин,деп келдим эле,-деди. Жезде биз деле, келининиз тууралуу создордун, чет чеберин угуп атабыз, Сизди кандай кор тутканында билдик. Барып коруп келели деп, дегеле ойлойм бирок..... Айтып атамго келининден зарканабыз. Ал Батма эжем каза болгондо мени менен чыртылдаша тушкон, ошондо эле анын кыялы кандай экенин билгем,-деди Жамал

[Aizurok]

Келиним менен таптаакыр батышпай койдум. Каарыган кезде кем-пирин жок, кор болуп калат экенсин. Жаш болсон да билинбейт экен. Жаш кезде бактылуу карылыкты кудайдан тилеш керек туура. Мен чынын айтсам кор болуп калдым.... . Келиним уйдон кууп атат. Кудайым бактылуу карылыкты бербептир,-деди Таабылды карыя оор ушкуруно. Таабылды карыянын созун угушкан бажасы Сагынбек менен бал-дызы Жаиалдын ага боору орушуп, зээндери кейий тушту. А тугул Жамал аял эмеспи, жездесинин абалын коруп , козунон жаш тегеренип кетти. Эжемдин козу тируу болгондо жанагы келин сизге ушинтип кор-сотмок беле,-деди. Аны юир айтасынбы, эки айтасынбы... . . Мен да ошентип, кемпиримдин артында калганыма кейип, тагдырыма нааразы болом. Кудайга эмнемден жаздым экен, ушинтип карыган кезде кордук коро тургандай деп капаланам. Балдарымдын конулун оорутчу эмес элем. Бул да болсо тагдыр, мандайыма жазылган жазымыш деп озумду озум сооротом, деди Таабылды карыя. Жезде, келининиз уйдон кууса , биздин уйдо эле жашай бериниз... . Сиздин бизге оорчулугунуз жок... . Ар дайым сиз бизге сыйлуу адамсыз,-деди Сагынбек бажасына жаны ачып. Туура..... . Биздин уйдо эле журо бериниз. Уй кенен..... . Жашообуз жаман эмес. Келинибиз дагы жакшы' деп кошумчалады. Жамал абышкасынын созун кубаттап. Силердин ушул созунор канчалык куч-кубат берет.... . Рахмат, силерге ыраазымын.. . ,бирок карып, улгайып клган кезимде келиним уйдон кууп атат деп силердин уйго жашап алганым туура эмес болуп калат го... . Келиним начар болгону менен уулум жакшы, мен уйдон кетип калсам жаманатты соз уулума да тийип калат го, . Мен деле силерге Клараны жамандап, арызданайын деп келген эмесмин. Бирок пенде экенбиз, бук болуп, силердин жакшы-жумшак создорунор го эреркеп кеттим корунот. Олсомда соогум ошол уйдон чыксын, оз уйумон.... . Силерге Рахмат,-деди

[Aizurok]

Анда жезде , эртен сиз менен чогуу уйунузго баралыда келин уулунузга жай, акырын айтып тушундуролу. ,-деди Жамал. Клара силердин конулунорду да оорутуп салышыда мумкун. Мен озум эле барайын.... . Кйдогулорго да быякка кетеримди айтпай эле чыгып кетим эле... днди Таабылды карыя. Эми Клара биздин конулубузду оорутуп коет деп,-ал жакка катабай койолубу. Ансызда ушуга чейин ошо келиндин айыннан каташпай журдук эле. Сиз барба десенизда барабыз жезде. Ал уй менин уялаш, жатындаш, эжем Батманын уйу. Сиздин козунуз тируу турганда, ал сиздин уйунуз,-деди Жамал. Таабылды карыя келини Кларанын ит кыялын эн жакшы билгендик тен эми бажасы менен балдызынын конулун калтырып, озун ынгайсыз абалга калтырбаш учун барбай эле койсонорчу деп айтып корду. Бирок бажасы менен балдызы Таабылдынын созун угушкан жок. Рахман атасын тун бир окумга чейин издеп, убара болуп уйуно келди.