Суперстан: rnurzida - Профилди кароо

Ар бир күн, ар секунд, көз ирмем үчүн чексиз шүгүр...

КҮМӨН ЖАНА АРАМ АЗЫКТАРДЫН ТИЗМЕСИ

ТАМАК КОШУЛМАЛАРЫ

Бүткүл дүйнөлүк саламаттыкты саткоо уюмунун аныктамасына ылайык тамак-аш азыктарынын сакталуу мөөнөтүн, келбетин жана даам сапаттарын узакка сактоо үчүн атайын кошула турган, затында жейилбеген, табигый жана химиялык заттардан даярдалган аралашмалар тамак кошулмалары деп аталат. Азыр дүйнөнүн ар түрдүү өлкөлөрүндө 500дөн ашуун тамак кошулмаларыколдонулат.

Тамак кошулмаларынын кесепетин, кошуу өлчөмүн БУУнун алдындагы тамак кошулмалары боюнча эксперттердин бириккен комитети (ФАО), Бүткүл дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюму көзөмөлдөйт.

Адамдын жана анын келечек муундары үчүн келтирген зыяны илимий далилденген тамак кошулмаларын өндүрүүгө тыйуу салынат. Тамакка кошулуучу заттар анын технологиялык эффекти үчүн минималдык өлчөмдө гана кошулуусу зарыл.

Эл аралык коомчулук тарабынан кабыл алынган тамак-аш коопсуздугун камсыздаган жана дүйнөлүк соодага ыңгайлуу «Кодекс Алиментариус» («Codex Alimentarius» «Тамак-аш кодекси») документинде тамак кошулмалары төмөндөгү аталышта катталган:

Бойоктор (Е100 – Е182) табигый, синтетикалык жана минералдык (органикалык эмес) тамак азыктарына керектүү түстүү берүү, аны күчөтүү жана сактоо үчүн жалгыз жана аралашма түрлөрүндө колдонулат. Мөмө жана жемиштердин ширелери,кофе, какао, шафран, куркума, паприка жана башка өсүмдүктөр бойокко кирбейт. Азыктын түсүн калыбына келтирет жана күчөтөт.

Е120 – Кармин (Carmines).Бойок. Харам.Курт-кумурскалардан, кошениль кенесинин канынан алынат. Ичимдиктерге, суусундуктарга, торт, балмуздак, ж.б. кондитер азыктарына кошулат.

Е132 – Индигокармин (Indigotine). Бойок.Күмөн. Жаныбарлардан да алынуусу мүмкүн. Ичимдиктерге, суусундуктарга, кондитер азыктарына кошулат.

Консерванттар, кислоталар, негиздер жана туздар(Е200 – Е299 )тамак азыгынын кычкылдуулугун өзгөртүү, азыктын щелочь гидролизи жана тамактын сакталуусун камсыз кылуу үчүн колдонулат. Азыктардын сактоо мөөнөтүн узартат.Буларды сүт, май, ун, балдар тамагын өндүрүшүндө иштетүүгө тыйуу салынат.

Антикычкылданткычтар(Е300 – Е399)тамактын, май азыктарынын кычкылдануусун алдын алуу үчүн колдонулат. Ачып кетүүдөн сактайт.

Стабилизаторлор, коютуучулар, текстуратолор жана жууручу агенттер(Е400 – Е499) даяр азыкта белгиленген консистенцияга жетишүү жана аны кармап туруу үчүн колдонулат. Азыктын берилген консистенциясын сактайт.

Е422 – Глицерин (Glycerol). Нымдуулукту кармоочу агент, койутуучу.Күмөн. Жаныбарлардан да алынуусу мүмкүн.

Е441 –Желатин (Gelatin). Койутуучу, стабилизатор, желирующий агент. Харам.Жаныбарлардан алынат. Айтмакчы, эгер уруксат берилген, шариат талаптарына ылайык союлган жаныбардан, деңиз өсүмдүктөрүнөн алынганы адал.

Е471 – Май кислоталарынын моно- жана диглицеридтери (Mono- and diglycerides of fatty acids). Эмульгатор, стабилизатор. Күмөн.Жаныбарлардан да алынат.

Е472а – Глицерина, уксус жана май кислоталарынын эфири (Acetic and fatty acid asters of glycerol). Эмульгатор, стабилизатор. Күмөн.Жаныбарлардан да алынат.

Е472b –Глицерина, сүт жана май кислоталарынын эфири (Lactic and fatty acid esters of glycerol). Эмульгатор, стабилизатор. Күмөн.Жаныбарлардан да алынат.

Е472с –Глицерина, лимон жана май кислоталарынын эфири (Citric and fatty acid esters of glycerol). Эмульгатор, стабилизатор. Күмөн.Жаныбарлардан да алынат.

Е472d –Май жана вино кислоталарынын моно- жана диглицеридтери, (Tartaric acid esters of Mono- and diglycerides of fatty acids). Эмульгатор, стабилизатор. Күмөн.Жаныбарлардан да алынат.

Е472e –Глицерина, диацетилвин жана май кислоталарынын эфири (Diacetyltartaric and fatty acid esters of glycerol).Эмульгатор, стабилизатор. Күмөн.Жаныбарлардан да алынат.

Е472f –Глицерина жана вино, уксус жана май кислоталарынын аралашма эфири (Mixed tartaric, acetic and fatty acid of glycerol). Эмульгатор, стабилизатор. Күмөн.Жаныбарлардан алынат.

E478 – Лактлирленген май кислоталарынын глицерини жана пропиленгликоля эфиры (Lactylated fatty esters of glycerol and propylene glycol). Эмульгатор. Күмөн.Жаныбарлардан алынат.

Эмульгаторлор (Е 500 – Е599) Табигатта аралашпоочу заттарды аралаштырат. Мисалы суу менен майды.

Е542 – Сөөк фосфаты (кальций фосфаты) (Bone phosphate) (essential Calcium phosphate tribasic). Эмульгатор, бөлтөктөнүүгө каршы жана ным кармоочу агент. Харам. Сөөктөн өндүрүлөт.

Ароматизаторлор, даамданткычтар (Е 600 – Е699) тамак азыктарына өзгөчө даам берүү үчүн колдонулат. Бирок буга спиртте демделген, көмүр кычкыл ширелер, сироптор, вино, коньяк, ликер ж.б.у.сяктуу азыктар кирбейт. Ошондой эле табигый азыктарга кошумча даам берүү үчүн сүт, нан, нак ширелер, какао, кофе жана чай колдонууга тыйуу салынат. Ароматизаторлорду бузулган азыктын даамын оңдоого колдонулбайт.

Көбүк баскычтар(Е 900 – Е999)Көбүрүүнүн алдын алат жана токтотот.

Глазирователдеразыктардын бетин жылтыратуу жана жылмалоого колдонулат.

Е904 – Шеллак (Shellac). Глазирователь. Харам. Курт кумурскалардан алынат.

Ун жана нан сапатын жакшыртуучуларундун нан жана башка ун азыктарына керектүү сапатын көтөрүү үчүн колдонулат.

Е920 – Цистеин, L- жана анын гидрохлоридтери – натрий жана калий туздары (Cysteine, L-, and its hidrochlorides – sodium and protassium salts). Ун жана анан жакшыртуучулар. Харам. Адамдын чачы, жүндөрү, тоок перисинен өндүрүлөт.

Е921 – Цистин, L- жана анын гидрохлоридтери – натрий жана калий туздары (Cystine, L-, and its hidrochlorides –sodium and potassium salts). Ун жана нан жакшыртуучулар. Харам. Адамдын чачы, жүндөрү, тоок перисинен өндүрүлөт.

Тамак азыгынын даамын күчөтүүчү, модификациялоочулартамак азыгынын даамын көзөмөлдөгөнгө колдонулат.

Шириндетүүчүлөр кант азыгынан алынбаган тамакка таттуулук берчү заттар. Көбүнчө энергетикалык баалуулугу төмөн жана атайын медициналык көрсөтмөгө ылайык даярдалган диетикалык тамактарга колдонулат. Кант диабети менен ооругандарды эске албаганда бул заттар балдар тамагына колдонууга тыйуу салынат. Коомдук колдонууга өндүрүлгөн таттуулуктар курамы жана колдонуу тартиби чапталган сырт кагаздары меен камсыздалуусу зарыл.

Көп атомдуу спирттен турган (сорбит, ксилит ж.б.) сырт кагазына «Суткасына 15-20 граммдан ашык колдонуу алсыздандыруусу мүмкүн», ал эми курамында аспартам болсо «Фенилаланиндин булагы бар» сымал эскертүүлөрү болуусу керек.

Е951 – Аспартам (Aspertame). Таттуулоочу, даам күчөтүүчү. Күмөн. Кош бойлуу, эмизген аялдарга жана фенилкетонурия менен ооругандарга сунуш кылынбайт.

Е 1000 жаңы топ, ширелер жана кондитер азыктары үчүн таттуулуктар, ун, крахмал үчүн керектүү заттар.Кант жана тузду сактоого керектүү заттар.

Е1000 – Холевая кислота (Cholicacid). Эмульгатор. Харам.

Е1001 –Холин, туздар,эфирлер (Cholinesaltsandasters). Эмульгатор. Харам.

Е1100 – Амилаздар (Amylases). Ун жана нан жакшыртуучулар. Харам.

Е1101 – Протеаздар (Proteases), Протеаза (Protease), Папаин (Papain), Бромелайн (Bromelain). Фицин (Ficin). Ун жана нан жакшыртуучу, стабилизатор, эт, балык бышуусун тездетүүчү, даам күчөткүч.Харам.

Е1102 – Глюкозооксидаза (Glucoseoxidase). Антиокислитель. Харам.

Е1103 – Инвертаздар (Invertases). Стабилизатор. Харам.

Е1104 – Липаздар (Lipases). Даам күчөткүч. Харам.

Е1105 – Лизоцим (Lysozyme). Консервант. Харам.

Е1200 –АиN полидекстроздору (PolydextrosesAandN). Толтуруучу, стабилизатор, койутуучу, ным кармоочу агент, текстуратор. Харам.

Эл аралык маркировкасыз топтор:Хитозан, гидрохлорид хитозония-толтуруучу, койутуучу, стабилизатор. Харам.

Иритпөөчүлөр, катырбоочулардан, кант азыктарын өндүрүштө алардын жатып, үйүлүп катып калуусуна каршы колдонулат.

Түс кармоочуларазыктардын табигый түсүн кармап турууга колдонулат.

Толуктоочулар, эритүүчүлөркатуу, суйук жана кум сымал азыктарды өндүрүшүндө колдонулат.

Тамак кошулмалары бир жана бир канча заттардан туруп, төмөнкү класстарга бөлүнөт:

кислоталар, негиздер жана туздар;консерванттар; антикычкылданткычтар; иритпөөчү кошулмалар; туруктуу кармоочулар, эмульгаторлор, коюлтуучулар жана аралаштыруучу агенттер;ун жана нанды жакшыртуучулар; бойоктор;түс кармоочулар; глазирователдер; даамдандырчулар жана тамак даамын күчөкүчтөр; таттууландыруучулар;толтургучтар;ароматизаторлор.

halal.kg

Жаратканга чексиз шүгүр, тилеген тилектерим, кылган дуаларым орундалып эле келетат. "Сурагыла, көбөйтүп беремин" дейт эмеспи Алла Таала Куранда. Андыктан, сураш керек, дуба кылыш керек. Амалдары аткарыш керек.

Автордун суранычы менен тема ачылды жана тазаланды.

biznes (16 Январь 2019 - 11:44) жазган:

Келсең кабарлап кой