Суперстан: tynychbek76 - Профилди кароо

Абдан кубандырат. Кудайларттардын катарын толуктап сиз катары мен дагы кудайлат боломун. Кызык - тупку атабыз бир. Канча атадан кийин экен?

Мен угуп, окуган маалмыттар боюнча кудайлаттар басыз уруусунун курамындагы байыркы УРУКтардын бири (көптөр уруу менен урукту адашып колдонушат). Кудайлаттардын курамына борчо, дөөлөт, тогой сыяктуу уруктар кирет. Ошо менен бирге кудайлаттардын бүгүнку мекендечу жайлар көбүнчө Нарын облусунун Ак-Талаа, Тогуз-Торо, Өзгөн, Жалал-Абад, айрыкча Көк-Арт өрөөнүндө, Талас ж.б. болуп эсептелет.

Олжобай Каратаевдын "КЫРГЫЗ ЭТНОНИМДЕР СӨЗДҮГҮ" нөн. Баса ал киши өзү да кудайлат уругунан болсо керек.

Этникалык аталыштын параллелдери тувалардан “хоодай”, башкырлардан “кудей” формаларында кездешет (Потапов, 1969, 71; Кузеев, 1924, 210-211). Айрым тарыхый фактылар, лингвистикалык салыштыруулар, топонимикалык аталыштар кудайлаттардын байыркы енисейлик кыргыздардын курамында болгондугун тастыктайт. Тувалардын тарыхый фольклорунун айрым маалыматтары тува элинин курамына жуурулушкаи (Тува Республикасы, Эрзин аймагы) кыргыз уруусун Эрзин аймагына Хоодай жана Үстүг аттуу бабалары көчүрүп келгеипн баяндайт (Потапов, 1969,71). Тувалардын курамындагы “кыргыз” уруусу (эскертүү: тувалардын ичинде өз алдынча “кыргыз” аттуу эки уруу бар). 820-840 жж. Уйгур каганатын багындырган мезгилден эле агалгап аймакты байырлап келиши ыктымал. Кызыктуусу, бүгүнкү Хакас-Минусин ойдунунда Худалат (Кудалат) аттуу топоннмикалык аталыштын сакталып келүү-сүолуттуу факт болуп калары шексиз (Бутанаев, 1995, 180). Бирок, бул маселеде айрым бир көз караштар бар. Л.П. Потапов,В.В. Радловдун илимий негиздүү жыйынтыгын колдоп, курамыпа “хоодай” уруусу кирген эрзипдик тува-кыргыз дарды 1663-жылы Алтын-хандар (монгол хандарынын династиясы) тарабынан Минусин ойдуцунан Түштүк Тувага көчүрүлгөн енисейлик кыргыздардын гүз тукумдары деген жыйынтыкка келет (Потапов, 1969, 65-66). Хоодай = кудай + лат; -лат сөз жасоочу мүчө. Р.Г. Кузеев башкыр-кудейлердин тегинин Саян-Алтайдып этпикалык чөйрөсү менен гыгыз байланышын жазат (Кузеев, 1974,210-211). Демек, кудайлаттар кыргыз этносунун пайдубалы н негиздөөгө байыркы урук (уруу) деген жыйынтыкка келүүгө негиз бар..

Дагы бир айта кетчу нерсе, кудайлат деген этиш Юдахиндин кырзгызча-орусча сөздүгүндө "доводить кого-л. до крайности (когда человек начинает взыватъ к богу" деп которулат.

Мен өзүм Жалал-Абаддан болом. Бабам (чоң чоң атам) Таластан келген деген кепти аксакалдардан көп уктум. Айтылуу Чыйбыл, Нүзүп аттуу болуштардан ишенген жигити болгон деп кеп айтылып жүрөт. Чыйбыл болуш Токтогул акындын ырында кездешет, сүргүнгө айдалган. Болжол менен 1880-90 жж.

Эгер маалымат болсо жазгыла. Жети атаныздарды айткыла, мүмкүн бирөөсүнөн туташкан чыгаарбыз.