Суперстан: Scarlet16 - Профилди кароо

1-мыйзам уй-було кодексине озгортуу, толуктоо киргизуучу мыйзам. БАШ КОШУП ЖАТКАН 2 ЖАШТЫН МИЛДЕТТУУ ТУРДО МЕДИЦИНАЛЫК ТЕКШЕРУУДОН ОТУУСУН ТАЛАП КЫЛГАН МЫЙЗАМ. Бул мыйзамга ылайык 2 жаш баш кошоордо, милдеттуу турдо медициналык текшеруудон отуп, бир канча анализ тапшырууга тийиш, бир топ оорулардын болуп болбогонун аныктоо максатында. Анализ жыйынтыктарына таянып дарыгерлер жаштарды (же бироосун) дарыланууга тийиш деп билсе, демек дарыланууга тийиш болгон адам дарылануудан откон сон гана дарыгер уруксатнама бериши мумкун. Бул уруксатнама болмоюн ЗАГС болуму 2 жаштын уйлонуу арызын кабыл ала албайт. Ал эми 2 жаш ЗАГС болумуно келип, никеге катталмайын, нике куболугун алмайынча молдолорго нике кыйууга тыю салынат... Мыйзамга ылайык жаштар кайсы анализдерди тапшыруусу аныкталып, иштелип чыгып, алардын (медициналык текшеруудон отуунун) баасы 50% женилдетилген тартипте болуусун саламаттыкты сактоо министрлиги козомолдоого тийиш...

2-мыйзам. КЫЗДАРДЫН АБИЙРИНИН ТАЗАЛЫГЫН КУБОЛОНДУРУУЧУ ТАСТЫКТАМА БОЮНЧА МЫЙЗАМ. Бул мыйзам коомдогу жаштардын оз ыйманы жана намысына бек болуусун талап кылган мыйзам болуп турмуш курууга даярданган аялзатына тиешелуу. Бул боюнча Окмоттун тапшырмасына ылайык 7 облус борборунда бирден жана Бишкек шаарында 2, курамы 2-3 гинеколог аялдардан турган борборлор ачылып, алар текшерилууго келген кыздарды текшерген сон "кыз" же "кыз эмес" экенин тастыктаган справка жазып беришет. Бул гинекологдор учун жалган маалымат берсе, абак каралып, 100% чындыкты айтуусу боюнча катуу талап коюлат, бул справканы ошол аталган борборлордон гана алууга болот. Бирок бул борборго турмушка чыгууну каалаган кыздар оз алдынча же болочок куйоосунун справка талап кылуусунан улам барышы мумкун. Баш кошуп жаткан 2 жаш милдеттуу турдо бул справканы алуусу керек деген талап жок. Орусча айтканда "на свое усмотрение" .

3-мыйзам. КЫЗ АЛА КАЧУУГА ТЫЮ САЛГАН МЫЙЗАМ. Бул мыйзамга ылайык кыз ала качууга тыю салынат, кыз ала качуу фактысы катталса, жабырлануучу жактын арызы же тосмо арызы болсо да, болбосо да, кыз ала качкан жигитке жана ага жардам бергендерге кылмыш иши козголот. Бул мыйзам учурда бар болгону менен иш жузундо иштебейт. Ошол мыйзамды алымча-кошумчалары менен толуктап иштеп чыгуу жана анын аткарылышын козомолдоо иши колго алынат.

Кыз ала качууга томонку учурда гана мыйзам уруксат берет (формалдуу аталышы), 2 жаш уйлонууну чечип, бирок 2 жаштын бироо башкасына кудалашылган, кызга сойко салынган болсо, 2 жаштын уйлонуусуно ата-энелери каршы чыгып жаткан болсо. Бул учурда 2 жаш ЗАГС болумуно чогуу келип, абалды тушундуруп, баш кошууга арыз ташташат. Буга ылайык жергиликтуу милициянын коштоосу менен жаштар ар бири оз уйлоруно жеткирилип, 2 жаштын ата-энеси сотко чакырылып, аларга тушундуруу иштери откорулот. 2 жаш медициналык текшеруудон откон сон, баш кошууга уруксат берилет, ата-энелери каалабаса да алардын баш кошуусуна тоскоол боло албайт мыйзамга ылайык.

4-мыйзам. СОЙКУЛУК МЕНЕН КУРОШУУГО БАГЫТТАЛГАН МЫЙЗАМ. Бул мыйзамга ылайык Кыргыз Республикасынын аймагында сойкулукка мыйзам тыю салат. Мыйзам иштелип, ЖК тарабынан кабыл алынган сон, 10 кундон кийин президент (Мен) тарабынан кол коюлат. Ошол 10 кун олкодогу бардык сойкукана, борделдердин жабылуусу учун берилген моонот. Президент мыйзамга кол койгон кундон тарта, сойкулук менен алектенип кармалган сойкулар 3 жылга, алардын устундогу сойкулук иштерин уюштургандар, сойкукана ээлери 7 жылга эркинен ажыратылат. Жазасын отоп келип кайра эле сойкулук менен алектенгендер кийинки жолу 5-7 жылга, сойкулук ишин уюштургандар 10-15 жылга абакка кесилет.
Ушул эле мыйзамдын подпунктуна ылайык, башка олколордо оз каалоосуна ылайык сойкулук менен алектенген же сойкулук иштерин уюштурган олко жарандарын жогорудагы жаза кутот.

5-мыйзам. ЗЫНАКОРЛУККА ТЫЮ САЛГАН МЫЙЗАМ. Бул мыйзамга ылайык олко жарандарына никесиз интимдик байланышка барууга, ойнош кутууго тыю салынат. Эгер мыйзамды бузган, никесиз байланышка барган никесиз (уйлоно элек) жаштар кармалса, биринчи жолу катуу эскертуу беруу менен тушунук кат алынат. Экинчисинде 2 жаштын ата-энелеринин катышуусунда катуу эскертуу беруу менен 160 сааттык коомдук ишке тартылат. Учунчу жолу кайталанса, жарым жылдан уч жылга чейин абакка кесилет. Андан кийинкилеринде бул жаза 2-3 эселеп кобойушу мумкун. Ал эми никеси боло туруп башкасы менен никесиз мамилеге баргандарды катуу эскертуу берилип, тушунук кат алынат. Эгер алардын жолдошу/жубайы кабар таап арыз менен кайрылса, 1 айга одиночный камерада камалышы мумкун. Никелуу аял же эркек экинчи жолу башкасы менен никесиз кармалса, 3-5 жылга абакка кесилет.

6-мыйзам. КООМДО КИЙИНУУ ТАРТИБИ БОЮНЧА МЫЙЗАМ. Бул мыйзамга ылайык 16 жаштан жогору аялзаты коомдук жайларда, кочодо, жумушта тизесин жапкан койнок же юбка кийууго милдеттендирилип, тизесин жаппаган койнок, юбкачан журууго тыю салынат. Ошондой эле ото жабышкан шым кийууго да тыю салынат. 30 жаштан жогорку аялдарга джинсы шым кийууго тыю салынат. Ошондой эле 16 жаштан жогорку аялзатынын койнок же кофталарынын устунку болугу ото ачык болбоосу, ичи, киндиги корунбоосу талап кылынат. Мыйзамды бузган аялзатына эскертуу берилип, тушунук кат алынат. Экинчи жолу кайталанса, соолуктуруучу жайга алып барылып эртеси куну эрте менен кое берилет, бирок устундогу кийимдерди чечип, абактагылардын кийимин кийгизип туруп. Учунчу жолу кайталанса 15 кундон 6 айга чейин жаза кутот. Тортунчу жана кийинкилеринде 0.5 айдан 3 жылга чейин жаза каралат.

Ошондой эле бул мыйзамга ылайык аялзатына коомдук жайларда, коомдук транспорттордо, кочодо жузу жабык хиджап менен журууго тыю салынат, хиджап кийген аялдын жузу корунуп туруусу шарт. Бала-бакча, мектеп, гимназияларда кыздар хиджап менен окууга киргизилбейт. Ошондой эле айрым жогорку окуу жайларында (мисалы мед.институт, мед.академия) хиджап менен сабакка келууго тыю салынат. Тизмеде корсотулгон окуу жайлардан башка жогорку окуу жайларында хиджапчан (жузу ачык) окууга катышууга уруксат берилет...

Сакал койгон, жашы 50дон томон эркектер мыйзамга ылайык сакалдарын нормага ылайык кыркып, тегиздеп журууго тийиш. Ал норма муфтият менен чогуу иштелип чыгууга тийиш, бугункудой апсайтып сакал коюга мыйзамга ылайык тыю салынат. Мыйзамга баш ийбегендерге алгач эскертуу берилип, кайталанса чара корулот, жазаланат.

7-мыйзам. ЭС АЛУУ КУНУН АПТАНЫН ЖУМА КУНУНО ЖЫЛДЫРУУ БОЮНЧА МЫЙЗАМ. Бул мыйзамга ылайык аптанын тортунчу куну кыска иш куну болуп, жекшемби кунку эс алуу жума кунуно жылат. Анткени Кыргыз Республикасынын калкынын 90%тин мусулмандар тузгондуктон, жума куну эс алып, жума намаздарына эркин баруусуна шарт тузуу максатында бул мыйзам кабыл алынмакчы. Мыйзамга ылайык Кыргыз Республикасынын чет олколордогу элчиликтери менен олкодогу айрым коммерциялык банктар жума куну кадимкидей иштеп, ишемби, жекшемби кундору эс алышат.

8-мыйзам. АЛКОГОЛДУК ИЧИМДИКТЕРГЕ ТЫЮ САЛУУ БОЮНЧА МЫЙЗАМ. Бул мыйзам олкого тыштан алкоголдук ичимдиктерди алып кирууго, олко аймагында алкоголдук ичимдиктерди сатууга тыю салат. Олкодо экспортко чыгарылуучу алкоголдук ичимдиктер гана ондурулуп, ички рынокко эч кандай алкоголдук ичимдик (пиво, вино, коньяк, арак ж.б.) сунушталбашын тартип сакчылары катуу козомолго алышат. Ошондой эле спирттен самогон жасап саткандарды да катуу жаза кутот. Мыйзамга баш ийбегендер 3-10 жылга абакка кесилет. Эгер бир ишкана мыйзамга каршы иштесе, ишкана жабылып, ишкана жетекчилери, кожоюну жазага тартылат. Аракка ото байланган, араксыз ооруга чалдыга турган адамдар атайын бейтапканаларга жаткырылып, врачтар козомолундо болуп дарыланат.

Бул мыйзам энергетик ичимдиктерге да биротоло тыю салат...

9-мыйзам. БЕЙТАПТАРДЫН ДАРЫЛАНУУСУ БОЮНЧА МЫЙЗАМ. Бул мыйзамга ылайык мамлекеттик оорукана, поликлиникаларда, торотканаларда бейтаптарды кабыл алуу, кароо, текшеруу, консультация, карточка ачуу баары акысыз болууга тийиш. Ошондой эле айрым анализдер, рентген да бекер, акысыз болмокчу. Врачтар оорулууларды операция кылганы же бала тороткону учун акча/пара же кымбат белек алуусуна тыю салынат. Ыраазычылык иретинде, гул, торт, шоколад же тушку тамак менен сыйлоого гана уруксат берилет. Кыскасы ооруканаларда дарылоо иши акысыз болмокчу. Мамлекет бугунку олкодогу оор абалды, казынадагы тартыштыкты эске алып, бейтаптарды акысыз дары менен камсыздоого кучу жетпейт. Бирок ошондой болсо да мамлекет фармацевтика тармагын, апкекалардагы дарылардын бааларын жонго салуу боюнча атайын программаларды иштеп чыкмакчы...

10-мыйзам. КОЛХОЗ, СОВХОЗДОРДУ КАЙРАДАН УЮШТУРУУ боюнча мыйзам. Бул мыйзамга ылайык элге болунуп берилген улуш жерлер кайра мамлекетке кайтарылып, мурункудай (Союз убагындай) колхоз, совхоздор тузулот. Анткени учурда олконун дээрлик бардык аймактарында топурактын асылдуулугу кетип, топурак эрозияга учурап жатканын корууго болот. Сугат иштери аксап, айрым жерлерде суу ашыкча ысырапкорчулук менен иштетилсе, башка жерлерде суу тартыш болууда. Эгиндер, жашылча-жемиштердин тушумдуулугу томон болууда. Ошол эле проблема мал чарбасында бар, мал-койдун саны коп болгону менен эт же сут багытындагы пародалуу мал, кой кармагандардын саны ото аз болуп, жайыттардын такырланып жатканын корууго болот. Ошол себептен колхоз, совхоз тузуп, эмгекти болуштуруу ишин колго алып, сандан сапатка отуп, мурдагыдай агроном, зоотехник сыяктуу билимдуулордун кенеши, корсотмосу менен айыл чарба продуктуларынын тушумдуулугун жогорулатуу, эрозияга учураган айдоо жерлери, такырланган жайыттарды калыбына келтируу ишин колго алыш керек. Бул мыйзам болгону колхоз, совхоздорду уюштуруу гана боюнча. Ал эми аларды кантип уюштуруу ж.б. боюнча бул мыйзамдын артында айыл чарба министрлиги колго алуучу ото чон эмгек жатат.


PS: Бул менден болгону азырынча 10 мыйзам. Жогорудагы мыйзамдар балким копчулукко жакпайт чыгаар, айрыкча айрым бир мыйзамдар, бирок менин пикиримде, бул мыйзамдар олконун экономикасын ондоо учун да, башка тармактарды реформалоо учун да, анан калса коомдун адеп-ахлак, ыйманын он жолго салууда да коомчулук учун пайдалуу мыйзамдар деп тушуномун. Менин тушунугумдо олко башына келип, олкону ондоону алдына максат койгон инсан 1-2 тармакты реформалоо менен чектелбеши керек. Мен президент болсом коомдун бардык тармагында реформалар, озгоруулор ишке ашмак, мейли билим беруу тармагы, саламаттыкты сактоо, коопсуздук, чек ара, сот, жол коопсуздугу, айыл чарбасы, онор жай ж.б. мейли коомубуздун озундогу (ичиндеги) озгоруулор, мисалы коррупция, сойкулук, ойноштук ж.б.менен курошуу, алкоголдук ичимдиктерге тыю салуу, муфтияттын ишин жолго салып дин ишмердуулугун тартипке келтируу, балдарды тарбиялоо ишин колго алуу ж.б.ж.б.

Мен бул боюнча бардык ой-пикиримди жазып, аткарылышы керек болгон нерселерди кадам кадам санап чыкчу болсом озунчо эле китеп болчудай. Ошондуктан болгону 10 мыйзамды гана санап отууну туура кордум.

Алтындай убактынарды коротуп конул болуп окуп таанышып чыкканыныздар учун ыраазычылыгымды билдиремин. ..