ЖЫЛНААМА, 17-ИЮНЬ: Белгилүү тарыхчы Мидил Жамгырчинов 79 жыл мурун төрөлгөн

Кыргыздын белгилүү тарыхчысы, тарых илимдеринин кандидаты, Орусиянын 15-18-кылымдардагы архивдик маалыматтары боюнча адис, Жусуп Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университетинин Европа жана Америка өлкөлөрүнүн тарыхы кафедрасынын профессору, педагог Мидил Жамгырчинов 79 жыл мурун, 1938-жылы 17-июнда Бишкек шаарында төрөлгөн. Ата-теги Чүй облусунун Сокулук районуна караштуу Күн-Туу айылынан. Уруулук теги - солто уруусунун күнтуу уругунан.

Анын атасы кыргыздын тунгуч совет тарыхчысы, академик Бегимаалы Жамгырчинов болгон. Мидил Жамгырчинов Бишкектеги Кыргыз мамлекеттик университетинин (азыркы Жусуп Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университетинин) тарых факультетин 1962-жылы аяктаган. 1963-жылы аспирантурага тапшырып, аны 1966-жылдын апрелинде аяктаган. Аспирантурада окуп жүргөн чагында 16-18-кылымдардагы Теңир-Тоо, Энесай жана Сибирдеги кыргыздардын тарыхына байланыштуу орус булактарынын маалыматын изилдеп, кандидаттык диссертациясын жазган. 1966-жылдын май айынан тартып Жусуп Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университетинде түштүк жана батыш славяндар тарыхы боюнча лекцияларды окуй баштаган. Ал эми 1972-жылы кандидаттык диссертациясын ийгиликтүү коргогон. 1971-1975-жылдары Жусуп Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университетинин тарых факультетинин деканынын орун басары болуп иштеген.

Мидил Жамгырчинов Энесай жана Теңир-Тоо кыргыздарынын тарыхына комплекстүү изилдөө жүргүзгөн жана башкаларды да ушуга чакырган окумуштуу. Ал Эне-Сай Кыргыз каганатынын тарыхын кыргыз тарыхынан ажыратып салууга умтулган. 1982-1984-жылдардагы идеологдорго жана цензурачыларга ачык каршы чыккан, бул жааттагы өзүнүн нааразылык катын Кыргыз ССР Илимдер академиясынын ошол учурдагы жетекчилигине жазган. 16-18-кылымдарда Жунгар хандыгынын баскынчылыгы күчөп турган чакта бир катар кыргыз топтору Памирге чейин ооп кеткенин, бирок ар дайым Түндүк Кыргыз мамлекетинде кыргыз урууларынын өкүлдөрү кала бергендигин тастыктаган илимий макалалар жарыялаган.