– АЛЛА ТААЛАНЫН ДИНИН ШЫЛДЫҢДОО
Алла Таала Ыйык Куранда мындай деп айтты:
«Алланын аят-белгилерин азил-тамаша тутпагыла!
». Бакара сүрөөсү (2:231)
«Тозоктогулар Бейиштегилерге жалбарып: «Бизге суудан (куйгулачы) же Алла силерге ырыскы кылган нерселерден бергилечи»,
– деп кайрылганда,
алар айтышат: «Чындыгында,
Алла муну кафирлер үчүн тыйган. Алар өз динин оюн-тамаша кылып, дүйнө жашоосуна азгырылып кеткендер».
Аъраф сүрөөсү (7:50-51)
«Ант болсун, эгер алардан сурасаң: «Биз жөн эле айтып, тамашалап койгонбуз»,
– деп гана айтышат. Айткын: «Силер Алланы, Анын аят-белгилерин жана Элчисин шылдың кылдыңарбы?
! Кечирим сурабай эле койгула! Силер ыйман келтиргенден кийин (ушул сөзүңөр үчүн) кафир болдуңар». Тауба сүрөөсү (9:65-66)
Алла Тааланы, Анын Элчисин жана Куранды шылдыңдоо ыйман негиздерине каршы келет жана аны кылган адам динден чыгат. Анткени Алла Таалага, Анын Китептерине жана пайгамбарларына ыйман келтирүү – Ыйман негиздеринен болуп, аларды ыйык тутуп урматтоо ар бир мусулман үчүн фарз болуп саналат.
Абдулла ибну Умар жана башкалар риваят кылган хадисте мындай деп айтылган:
«Табук газватында мунафыктардан бир адам: “Мен биздин Куран карыларындай курсагын гана ойлогон, жалганды гана сүйлөгөн, душман менен беттешкенде алардан өткөн коркок эч кимди көргөн эмесмин»,– деди. Ошол жерде турган Аъуф ибну Малик, радыяллаху анху: “Сен жалган айттың, сен анык эки жүздүүсүң!
Бул сөзүңдү Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа салламга, айтамын”,– деп жөнөдү. Бирок ал келгенге чейин эле Алла Таала Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа салламга, ал тууралуу аятты түшүрдү. Качан Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, төөсүнө минип кеткени жатканда, жанагы адам (кечирим сураганга) келип: “О Алланын Элчиси! Биз өзүбүздү жол кыйынчылыгынан алаксытыш үчүн сүйлөшүп баратып тамашалап эле койгонбуз”,
– деди.
Абдулла ибну Умар, радыяллаху анху, айтты: “Ал адам азыр да көз алдымда турат, Пайгамбардын төөсүнүн басмайылына асылып, буттары ташка урунуп: “Биз жөн эле айтып, тамашалап койгонбуз”,
– деп жатты. Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам: «Силер Алланы, Анын аят-белгилерин жана Элчисин шылдың кылдыңарбы?
!» – деп ага жүзүн да бурбады, ашыкча сөз да айтпады». (Ибну Абу Хатим; Имам ат-Табари)
Ал адам бул сөздөрдү айтуу менен Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа салламды, анын сахабаларын жана илим ээлерин жамандоону максат кылган.
Абдулла ибну Салих аль-Фаузан айтты: «Бул хадисте илим ээлерин урматтоо туурасында айтылды жана аларды шылдыңдап же маскаралоону жокко чыгарды. Анткени бул мунафык адам: “Мен биздин Куран карыларындай адамдарды көргөн эмесмин...”,
– деп аалымдарды жамандоону максат кылып айткан. Ал эми аалымдар – пайгамбарлардын мураскорлору жана үммөттүн үлгүсү. Эгерде биз аалымдарды жаманатты кылсак, анда мунун аягы мусулман коомчулугунун ыдыроосуна алып келет жана аалымдардын кадырын кетирип, аларга карата шектенүүлөрдү пайда кылат». (“Игъасатуль мустафид”)
Ибну аль-Каййим айтты: «Сөздүн кыскасын айтканда, Алла Таалага карата айтылган шылдың же маскаралоо же башка ушул сыяктуу иштерге кескин тыюу салынган. Бул туурасында тамашалап айтуу чын айтканга барабар». (“Иъламуль-
муваккиъин”)
Ошондой эле хижапка же сакалга же ушул сыяктуу Шарият өкүмдөрүн шылдыңдоого жана кемсинтүүгө кескин тыюу салынган.
Ибну Араби айтты: «Шарият өкүмдөрүн тамаша кылууга болбойт. Анткени бул наадандык. Алла Таала “уй окуясы” туурасындагы аятта мындай деп айткан:
«Муса өз элине кайрылып: «Алла Таала силерге уй союуну буйруду»,– деп айтты. Алар: «Сен эмне бизди шылдың кылып жатасыңбы?!
» – дешти. Ал айтты: «Алла мени наадандардан болуп калуудан Өзү сактасын». Бакара сүрөөсү (2:67)
Мунун мааниси: «Мен Шарият өкүмүн шылдыңдаган жокмун. Чындыгында,
мындай кылуу наадандын иши»,- дегенди билдирет. (“Файдуль кадир”)
Таасирлүү окуялар Аңгемелер, ой-толгоолор
#561 20 Август 2015 - 11:59
Жашоо керемет! Бирок, ошону татыкттуу жашап отуу татаал
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
#562 20 Август 2015 - 12:00
– ТАМАШАЛАП ТАЛАК БЕРҮҮ ЖЕ НИКЕЛЕШҮҮ
Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты:
«Үч нерседе чыны да, тамашасы да бирдей: никелешүүдө, талак берүүдө жана (толук ажырашпастан) кайрадан жарашууда». (Имам Абу Дауд; Имам ат-Тирмизи)
Абу Дарда, радыяллаху анху, риваят кылды, Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты:
«Кимде-ким тамашалап талак берсе же кулду азат кылса, анда анын айтканындай болот». (“Сахих аль-Джамиъ”)
Имам аль-Хаттаби “Муъаллимус- Сунан” китебинде бул туурасында мындай деп айткан: «Акыл-эси жайында жана балагатка жеткен адам “талак” деп ачык айтса, анда жалпы аалымдардын ою боюнча анын айткан сөзү ишке ашат жана “мен жөн эле айткам же тамашалагам же болбосо талак ниетинде айткан эмесмин” дегени эч пайда бербейт».
Ибну аль-Каййим айтты: «Эгерде акыл-эси жайында жана балагатка жеткен адам тамашалап талак берсе же никелешсе же толук ажырашпастан аялын кайтырып алса, анда тамаша айтканын аткарууга милдеттүү болот. Мунун мааниси тамашалаган адамдын сөзү эсепке алынат. Ал эми уктап жаткан же унутуп койгон же акылы кеткен же мажбурланган адамдын сөзү эсепке алынбайт». (“Заадуль маъаад”)
Мухаммад ибну Салих айтты: «Талак сөзүн тамашалап айтса да, чындап айтса да талак түшөт. Бул экөөнүн ортосундагы айырма – чындап айтканы талак сөзүн да, өзүн да максат кылат. Ал эми тамашалап айтканы талактын өзүн максат кылбастан сөзүн эле максат кылат». (“Шарх аль-Мумтиъ”)
Мындан тышкары аалымдар талак сөзү тамаша түрүндө айтылса да талак түшөт деп өкүм чыгарышкан. Бул туурасында Имам ибну аль-Мунзир айтты: «Чындап жана тамаша түрүндө айтылган талактын өкүмү бирдей экендиги туурасында аалымдардын арасында талаш жок». (“аль-Иджмаъ”)
Эгерде кимдир-бирөө бул өкүмдөрдү билбестен кылса, анда ага кечиримдүү болот. Анткени Ислам дининде билбестиктен кылуу үзүрлүү себептерден болуп саналат.
Азыркы учурда мусулмандардын арасында ойноп талак бергендер күндөн-күнгө көбөйүүдө. Кээ бири үч же андан көп талак бергенине карабастан аялы менен жашап зына кылып жүргөнүн көңүлгө албагандары да жок эмес. О, Алла! Бизди тилибиздин жамандыгынан жана ойлонбостон сүйлөп күнөөгө батуудан сакта!
Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты:
«Үч нерседе чыны да, тамашасы да бирдей: никелешүүдө, талак берүүдө жана (толук ажырашпастан) кайрадан жарашууда». (Имам Абу Дауд; Имам ат-Тирмизи)
Абу Дарда, радыяллаху анху, риваят кылды, Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты:
«Кимде-ким тамашалап талак берсе же кулду азат кылса, анда анын айтканындай болот». (“Сахих аль-Джамиъ”)
Имам аль-Хаттаби “Муъаллимус- Сунан” китебинде бул туурасында мындай деп айткан: «Акыл-эси жайында жана балагатка жеткен адам “талак” деп ачык айтса, анда жалпы аалымдардын ою боюнча анын айткан сөзү ишке ашат жана “мен жөн эле айткам же тамашалагам же болбосо талак ниетинде айткан эмесмин” дегени эч пайда бербейт».
Ибну аль-Каййим айтты: «Эгерде акыл-эси жайында жана балагатка жеткен адам тамашалап талак берсе же никелешсе же толук ажырашпастан аялын кайтырып алса, анда тамаша айтканын аткарууга милдеттүү болот. Мунун мааниси тамашалаган адамдын сөзү эсепке алынат. Ал эми уктап жаткан же унутуп койгон же акылы кеткен же мажбурланган адамдын сөзү эсепке алынбайт». (“Заадуль маъаад”)
Мухаммад ибну Салих айтты: «Талак сөзүн тамашалап айтса да, чындап айтса да талак түшөт. Бул экөөнүн ортосундагы айырма – чындап айтканы талак сөзүн да, өзүн да максат кылат. Ал эми тамашалап айтканы талактын өзүн максат кылбастан сөзүн эле максат кылат». (“Шарх аль-Мумтиъ”)
Мындан тышкары аалымдар талак сөзү тамаша түрүндө айтылса да талак түшөт деп өкүм чыгарышкан. Бул туурасында Имам ибну аль-Мунзир айтты: «Чындап жана тамаша түрүндө айтылган талактын өкүмү бирдей экендиги туурасында аалымдардын арасында талаш жок». (“аль-Иджмаъ”)
Эгерде кимдир-бирөө бул өкүмдөрдү билбестен кылса, анда ага кечиримдүү болот. Анткени Ислам дининде билбестиктен кылуу үзүрлүү себептерден болуп саналат.
Азыркы учурда мусулмандардын арасында ойноп талак бергендер күндөн-күнгө көбөйүүдө. Кээ бири үч же андан көп талак бергенине карабастан аялы менен жашап зына кылып жүргөнүн көңүлгө албагандары да жок эмес. О, Алла! Бизди тилибиздин жамандыгынан жана ойлонбостон сүйлөп күнөөгө батуудан сакта!
Жашоо керемет! Бирок, ошону татыкттуу жашап отуу татаал
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
#563 20 Август 2015 - 12:01
ЖАЛГАН АЙТЫП ТАМАШАЛОО
Пайгамбарыбыз, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты:
«Өзүнүкү туура болсо да, талаш-тартышты таштаган адамга Бейиштин четинен хансарай берилишине кепилдик беремин. Тамашаласа да, жалган айтпаган адамга Бейиштин ортосунан хансарай берилишине кепилдик беремин. Кулк-мүнөзүн оңдогон адамга Бейиштин төрүнөн хансарай берилишине кепилдик беремин». (Имам Абу Дауд)
Ал эми башка хадисте Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты:
«Алланын кулу жалган айтып тамашалаганын таштамайынча толук ыйман келтирбейт». ( “аль-Аусат” ат-Табарани)
Абдулла ибну Масъуд, радыяллаху анху, айтты: «Чындап да, тамашалап да жалган айтууга болбойт. Эгерде (билгиңер) келсе, Алланын бул сөзүн окугула: «Эй, ыйман келтиргендер! Алладан корккула жана чынчылдар менен бирге болгула». Тауба сүрөөсү (9:119), (Ибну Абу Шайба)
Пайгамбарыбыз, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты:
«Өзүнүкү туура болсо да, талаш-тартышты таштаган адамга Бейиштин четинен хансарай берилишине кепилдик беремин. Тамашаласа да, жалган айтпаган адамга Бейиштин ортосунан хансарай берилишине кепилдик беремин. Кулк-мүнөзүн оңдогон адамга Бейиштин төрүнөн хансарай берилишине кепилдик беремин». (Имам Абу Дауд)
Ал эми башка хадисте Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты:
«Алланын кулу жалган айтып тамашалаганын таштамайынча толук ыйман келтирбейт». ( “аль-Аусат” ат-Табарани)
Абдулла ибну Масъуд, радыяллаху анху, айтты: «Чындап да, тамашалап да жалган айтууга болбойт. Эгерде (билгиңер) келсе, Алланын бул сөзүн окугула: «Эй, ыйман келтиргендер! Алладан корккула жана чынчылдар менен бирге болгула». Тауба сүрөөсү (9:119), (Ибну Абу Шайба)
Жашоо керемет! Бирок, ошону татыкттуу жашап отуу татаал
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
#564 20 Август 2015 - 12:02
АДАМДАРДЫ КҮЛДҮРҮШ ҮЧҮН ЖАЛГАН СҮЙЛӨӨ
Жогоруда айтылгандан жалган айтып тамашалоонун күнөө экендиги белгилүү болду. Ал эми кимде-ким адамдарды күлдүрүш үчүн жалган айтса, анда мунун күнөөсү андан да чоң. Бул туурасында Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, мындай деп айткан:
«Адамдарды күлдүрүш үчүн жалган сүйлөгөн адамга азап болсун! Азап болсун! Азап болсун!». (Имам ат-Тирмизи; Имам Абу Дауд)
Абдулла ибну Баз айтты: «Көңүлдү көтөрүш үчүн чындыкка туура келген сөздү айтып тамашалоого уруксат. Бирок муну адат кылып албаш керек. Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, да кээде тамашалаган, бирок чындыкты гана айткан. Ал эми жалганды айтып тамашалоого болбойт. Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам: «Адамдарды күлдүрүш үчүн жалган сүйлөгөн адамга азап болсун! Азап болсун! Азап болсун!»,– деп айткан». (“Мажмуъ фатауа уа макалаат”)
Жогоруда айтылгандан жалган айтып тамашалоонун күнөө экендиги белгилүү болду. Ал эми кимде-ким адамдарды күлдүрүш үчүн жалган айтса, анда мунун күнөөсү андан да чоң. Бул туурасында Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, мындай деп айткан:
«Адамдарды күлдүрүш үчүн жалган сүйлөгөн адамга азап болсун! Азап болсун! Азап болсун!». (Имам ат-Тирмизи; Имам Абу Дауд)
Абдулла ибну Баз айтты: «Көңүлдү көтөрүш үчүн чындыкка туура келген сөздү айтып тамашалоого уруксат. Бирок муну адат кылып албаш керек. Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, да кээде тамашалаган, бирок чындыкты гана айткан. Ал эми жалганды айтып тамашалоого болбойт. Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам: «Адамдарды күлдүрүш үчүн жалган сүйлөгөн адамга азап болсун! Азап болсун! Азап болсун!»,– деп айткан». (“Мажмуъ фатауа уа макалаат”)
Жашоо керемет! Бирок, ошону татыкттуу жашап отуу татаал
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
#565 20 Август 2015 - 12:03
МУСУЛМАНДАРДЫ ШЫЛДЫҢДОО
Алла Таала Ыйык Куранда мындай деп айтты:
«Эй, ыйман келтиргендер! (Силерден) бир адамдар экинчи адамдарды шылдыңдабасын, балким алар тигилерден жакшыраактыр. Ошондой эле аялдар да башка аялдарды шылдыңдабасын, балким алар тигилерден жакшыраактыр. Бири-бириңердин айыбыңарды ачпагыла жана бири-бириңерге жаман ат такпагыла. Ыйман келтиргенден кийин бузуку атка конуу кандай жаман! Кимде-ким тооба кылбаса, мына ошолор залимдер». Хужурат сүрөөсү (49:11)
Айша, радыяллаху анха, айтты: «Бир жолу Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа салламга: «Сага Сафийянын мындай-тигиндей болгону деле жетишет (б.а бою кичине)»,– дедим. Ошондо ал айтты: «Сен ушундай сөздү айттың, эгерде ал деңиздин суусуна аралашса, анда деңиздин суусун да бузуп жибермек». (Имам Абу Дауд; Имам ат-Тирмизи)
Чындыгында, мусулмандарды чындап болобу, тамаша түрүндө болобу шылдыңдап, маскаралоого тыюу салынган. Мындай кылуу душмандыкка, көралбастыкка жана мусулмандардын бөлүнүп-жарылуусуна алып келет. Мына ушул себептен улам Ислам дининде ушуга окшогон терс көрүнүштөргө кескин тыюу салынган.
Халид ибну Сафван айтты: «Мындай сөз бар «Ар бир нерсенин башталашы бар, душмандыктын башталышы – тамаша кылуу». (“аль-Амсаль”)
Алла Таала Ыйык Куранда мындай деп айтты:
«Эй, ыйман келтиргендер! (Силерден) бир адамдар экинчи адамдарды шылдыңдабасын, балким алар тигилерден жакшыраактыр. Ошондой эле аялдар да башка аялдарды шылдыңдабасын, балким алар тигилерден жакшыраактыр. Бири-бириңердин айыбыңарды ачпагыла жана бири-бириңерге жаман ат такпагыла. Ыйман келтиргенден кийин бузуку атка конуу кандай жаман! Кимде-ким тооба кылбаса, мына ошолор залимдер». Хужурат сүрөөсү (49:11)
Айша, радыяллаху анха, айтты: «Бир жолу Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа салламга: «Сага Сафийянын мындай-тигиндей болгону деле жетишет (б.а бою кичине)»,– дедим. Ошондо ал айтты: «Сен ушундай сөздү айттың, эгерде ал деңиздин суусуна аралашса, анда деңиздин суусун да бузуп жибермек». (Имам Абу Дауд; Имам ат-Тирмизи)
Чындыгында, мусулмандарды чындап болобу, тамаша түрүндө болобу шылдыңдап, маскаралоого тыюу салынган. Мындай кылуу душмандыкка, көралбастыкка жана мусулмандардын бөлүнүп-жарылуусуна алып келет. Мына ушул себептен улам Ислам дининде ушуга окшогон терс көрүнүштөргө кескин тыюу салынган.
Халид ибну Сафван айтты: «Мындай сөз бар «Ар бир нерсенин башталашы бар, душмандыктын башталышы – тамаша кылуу». (“аль-Амсаль”)
Жашоо керемет! Бирок, ошону татыкттуу жашап отуу татаал
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
#566 20 Август 2015 - 12:04
ТАМАША АЙТЫП УШАКТОО
Алла Таала Ыйык Куранда айтты:
«Эй, ыйман келтиргендер! Көп (жаман) ойлордон алыстагыла. Чындыгында, кээ бир ойлор – күнөө. (Бири-бириңерди) аңдыбагыла жана бири-бириңерди гыйбат кылбагыла. Силердин кимиңер өлгөн бир тууганынын этин жегенди жакшы көрсүн?! А силер мындан жийиркенесиңер! Алладан корккула. Чындыгында, Алла тообаларды кабыл кылуучу жана ырайымдуу». Хужурат сүрөөсү (49:12)
Абу Хурайра, радыяллаху анху, риваят кылды:
«Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, (сахалабалардан): «Гыйбат деген эмне экендигин билесиңерби? !» – деп сурады. «Алла жана Анын элчиси билет»,– деп айтышты. Ал айтты: «Гыйбат деген – бул бир адамга тийиштүү ал жаман көргөн нерсеси тууралуу сөз кылганың». (Сахабалардан) бир адам: «А эгер менин айтканым ал адамда болсочу?!» – деп сурады. Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты: «Эгерде сенин айтканың ал адамда болсо, анда аны ушактаган болосуң. А эгер сенин айтканың ал адамда жок болсо, анда жалаа жапкан болосуң». (Имам Муслим)
Бир топ сахабалар Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа салламдын, алдында отурган кезде бир адам тууралуу сөз кылып: «Тамак бермейинче өзү жей албайт, мингизмейинче өзү мине албайт»,– деп айтышты. Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты: «Силер аны гыйбат кылдыңар». Айтышты: «О, Алланын Элчиси! Биз андагы болгон нерсени гана айттык». Ал айтты: «Андагы болгон нерсени айтуунун өзү эле сага жетиштүү». (аль-Асбахани; “ат-Таргиб уа ат-Тархиб”)
Алла Таала Ыйык Куранда айтты:
«Эй, ыйман келтиргендер! Көп (жаман) ойлордон алыстагыла. Чындыгында, кээ бир ойлор – күнөө. (Бири-бириңерди) аңдыбагыла жана бири-бириңерди гыйбат кылбагыла. Силердин кимиңер өлгөн бир тууганынын этин жегенди жакшы көрсүн?! А силер мындан жийиркенесиңер! Алладан корккула. Чындыгында, Алла тообаларды кабыл кылуучу жана ырайымдуу». Хужурат сүрөөсү (49:12)
Абу Хурайра, радыяллаху анху, риваят кылды:
«Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, (сахалабалардан): «Гыйбат деген эмне экендигин билесиңерби? !» – деп сурады. «Алла жана Анын элчиси билет»,– деп айтышты. Ал айтты: «Гыйбат деген – бул бир адамга тийиштүү ал жаман көргөн нерсеси тууралуу сөз кылганың». (Сахабалардан) бир адам: «А эгер менин айтканым ал адамда болсочу?!» – деп сурады. Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты: «Эгерде сенин айтканың ал адамда болсо, анда аны ушактаган болосуң. А эгер сенин айтканың ал адамда жок болсо, анда жалаа жапкан болосуң». (Имам Муслим)
Бир топ сахабалар Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа салламдын, алдында отурган кезде бир адам тууралуу сөз кылып: «Тамак бермейинче өзү жей албайт, мингизмейинче өзү мине албайт»,– деп айтышты. Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты: «Силер аны гыйбат кылдыңар». Айтышты: «О, Алланын Элчиси! Биз андагы болгон нерсени гана айттык». Ал айтты: «Андагы болгон нерсени айтуунун өзү эле сага жетиштүү». (аль-Асбахани; “ат-Таргиб уа ат-Тархиб”)
Жашоо керемет! Бирок, ошону татыкттуу жашап отуу татаал
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
#567 20 Август 2015 - 12:05
– КӨП ТАМАШАЛОО ЖАНА АШЫКЧА КҮЛҮҮ
Чектен ашуучулук жеке эле тамашада эмес, башка бардык иштерде терс көрүнүш катары эсептелинет. Ашыкча тамашалоо чыныгы мусулманга жарашпаган сыпаттардан. Дайым тамашалашуу убакытты текке кетирүүгө, ашыкча күлүүгө, кээде жек көрүүгө, таарынычка же өз ара сый-урматтын кетишине алып келет. Мына ушул себептерден улам терс көрүнүштөрдөн болуп саналат.
Бул туурасында Умар ибну аль-Хаттаб, радыяллаху анху, мындай деп айткан: «Ким эмнени көп кылса, ошондой атка конот. Ким ашыкча тамашалашса, ага кайдыгер карап калат. Ким көп күлсө, анын кадыр-баркы түшөт». (Ибну Абу Дунъя, “ас-Самт”)
Имам ан-Навави айтты: «Билгиниң, ашыкча жана дайым тамашалай берүү – тамашанын тыйылган түрлөрүнөн. Чындыгында, мындай кылуу көп күлүүгө, жүрөктүн таш боордугуна алып келет жана Алланы зикир кылуудан, диний милдеттерди аткаруудан алаксытат. Ошондой эле көпчүлүк учурда ызалыкка, жек көрүүгө, кадыр-барктын түшүшүнө жана сый-урматтын кетишине алып келет. Ал эми тамаша ушул сыяктуу нерселерден алыс болсо, анда ага уруксат. Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, да кээде сүйлөшүп жаткан адамдын көңүлүн көтөрүп, аны менен жакын мамиле түзүү үчүн ушундай кылган. Бул Сүннөт болуп саналат. Билгиниң, мына ушул эң зарылдуу сыпаттардан». (“аль-Азкар”)
Ошондой эле көп тамашалашуу көп күлүүгө алып келет. Ал эми себепсиз көп күлүү Ислам дининде тыйылган иштерден. Бул туурасында Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, мындай деп айткан:
«Көп күлбөгүн, чындыгында көп күлүү жүрөктү өлтүрөт». (Имам ат-Тирмизи; Ибну Мааджа)
Ал эми чеги менен тамашалашып, чеги менен күлүү адамга жакшылыкты гана алып келет. Пайгамбарыбыз да, сахабалар да абалга жараша тамаша айтып күлүшкөн.
Анас, радыяллаху анху, айтты: «Күндөрдүн биринде Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа салламдын, алдында элек. Ошондо ал күлүп: «Менин эмнеге күлүп жатканымды билесиңерби? !» – деп сурады. «Алла жана Анын элчиси билет»,– деп айттык. Ал айтты: «(Кыямат Күнү) пенденин Раббисине кайрылганын (эстеп күлдүм), ал айтат: «О, Раббим! Сен мага (Акырет Сот Күнү) зулумдук кылбаймын деп убада бербедиң беле?!». Раббиси айтат: «Ооба». «Анда мен өзүмө өзүм гана күбө болоюн»,– дейт. Ошондо Алла Таала айтат: «Бүгүн өзүңө өзүң каршы күбөгө өтөөрүң жана (иш-аракеттерди) жазуучу периштелердин күбөгө өтүүсү жетиштүү болот». Андан соң оозу мөөрлөнүп, анын дене-мүчөлөрүнө: «Сүйлөгүлө! »,– деп айтылат. Ошондо ар бир дене-мүчөсү анын кылган иштеринин айтып берет. Андан соң ал сөзгө келип: «Көзүмө көрүнбөй жоголгула! Мен силерди коргоюн дедим эле го!»,– деп айтат». (Имам Муслим)
Чектен ашуучулук жеке эле тамашада эмес, башка бардык иштерде терс көрүнүш катары эсептелинет. Ашыкча тамашалоо чыныгы мусулманга жарашпаган сыпаттардан. Дайым тамашалашуу убакытты текке кетирүүгө, ашыкча күлүүгө, кээде жек көрүүгө, таарынычка же өз ара сый-урматтын кетишине алып келет. Мына ушул себептерден улам терс көрүнүштөрдөн болуп саналат.
Бул туурасында Умар ибну аль-Хаттаб, радыяллаху анху, мындай деп айткан: «Ким эмнени көп кылса, ошондой атка конот. Ким ашыкча тамашалашса, ага кайдыгер карап калат. Ким көп күлсө, анын кадыр-баркы түшөт». (Ибну Абу Дунъя, “ас-Самт”)
Имам ан-Навави айтты: «Билгиниң, ашыкча жана дайым тамашалай берүү – тамашанын тыйылган түрлөрүнөн. Чындыгында, мындай кылуу көп күлүүгө, жүрөктүн таш боордугуна алып келет жана Алланы зикир кылуудан, диний милдеттерди аткаруудан алаксытат. Ошондой эле көпчүлүк учурда ызалыкка, жек көрүүгө, кадыр-барктын түшүшүнө жана сый-урматтын кетишине алып келет. Ал эми тамаша ушул сыяктуу нерселерден алыс болсо, анда ага уруксат. Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, да кээде сүйлөшүп жаткан адамдын көңүлүн көтөрүп, аны менен жакын мамиле түзүү үчүн ушундай кылган. Бул Сүннөт болуп саналат. Билгиниң, мына ушул эң зарылдуу сыпаттардан». (“аль-Азкар”)
Ошондой эле көп тамашалашуу көп күлүүгө алып келет. Ал эми себепсиз көп күлүү Ислам дининде тыйылган иштерден. Бул туурасында Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, мындай деп айткан:
«Көп күлбөгүн, чындыгында көп күлүү жүрөктү өлтүрөт». (Имам ат-Тирмизи; Ибну Мааджа)
Ал эми чеги менен тамашалашып, чеги менен күлүү адамга жакшылыкты гана алып келет. Пайгамбарыбыз да, сахабалар да абалга жараша тамаша айтып күлүшкөн.
Анас, радыяллаху анху, айтты: «Күндөрдүн биринде Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа салламдын, алдында элек. Ошондо ал күлүп: «Менин эмнеге күлүп жатканымды билесиңерби? !» – деп сурады. «Алла жана Анын элчиси билет»,– деп айттык. Ал айтты: «(Кыямат Күнү) пенденин Раббисине кайрылганын (эстеп күлдүм), ал айтат: «О, Раббим! Сен мага (Акырет Сот Күнү) зулумдук кылбаймын деп убада бербедиң беле?!». Раббиси айтат: «Ооба». «Анда мен өзүмө өзүм гана күбө болоюн»,– дейт. Ошондо Алла Таала айтат: «Бүгүн өзүңө өзүң каршы күбөгө өтөөрүң жана (иш-аракеттерди) жазуучу периштелердин күбөгө өтүүсү жетиштүү болот». Андан соң оозу мөөрлөнүп, анын дене-мүчөлөрүнө: «Сүйлөгүлө! »,– деп айтылат. Ошондо ар бир дене-мүчөсү анын кылган иштеринин айтып берет. Андан соң ал сөзгө келип: «Көзүмө көрүнбөй жоголгула! Мен силерди коргоюн дедим эле го!»,– деп айтат». (Имам Муслим)
Жашоо керемет! Бирок, ошону татыкттуу жашап отуу татаал
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
#568 20 Август 2015 - 12:06
– ТАМАШАЛАП КОРКУТУУ
Абдуррахман ибну Абу Лайла риваят кылды: «Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа салламдын, сахабалары айтып берди. Күндөрдүн биринде алар Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, менен бирге (сапарда) баратканда алардан бир адам уктап калат. Ошондо бирөөсү ага тийиштүү жипти (тамашалап) алып койот. (Кийин ал жоготтум деп) коркуп кетет. Ошондо Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты: «Бир мусулман башка бир мусулманды коркутпасын». (Имам Абу Дауд)
Ал эми хадистин башка риваятында айтылган:
«Күндөрдүн биринде Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, сахабалар менен бирге (сапарда) баратканда алардан бир адам уктап калат. Ошондо бирөөсү анын жаасынын жебесин (тамашалап) алып койот. Качан ал ойгонгондо, (жоготтум деп) коркуп кетет. Адамдар аны көрүп күлүшкөндө, Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам: «Эмнеге күлүп жатасыңар?» – деп сурайт. Алар: «Биз мунун жебесин (тамашалап) алып койсок, ал коркуп кетти»,– дешти. Ошондо Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты: «Бир мусулман башка бир мусулманды коркутпасын».
Абдуррахман ибну Абу Лайла риваят кылды: «Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа салламдын, сахабалары айтып берди. Күндөрдүн биринде алар Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, менен бирге (сапарда) баратканда алардан бир адам уктап калат. Ошондо бирөөсү ага тийиштүү жипти (тамашалап) алып койот. (Кийин ал жоготтум деп) коркуп кетет. Ошондо Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты: «Бир мусулман башка бир мусулманды коркутпасын». (Имам Абу Дауд)
Ал эми хадистин башка риваятында айтылган:
«Күндөрдүн биринде Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, сахабалар менен бирге (сапарда) баратканда алардан бир адам уктап калат. Ошондо бирөөсү анын жаасынын жебесин (тамашалап) алып койот. Качан ал ойгонгондо, (жоготтум деп) коркуп кетет. Адамдар аны көрүп күлүшкөндө, Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам: «Эмнеге күлүп жатасыңар?» – деп сурайт. Алар: «Биз мунун жебесин (тамашалап) алып койсок, ал коркуп кетти»,– дешти. Ошондо Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты: «Бир мусулман башка бир мусулманды коркутпасын».
Жашоо керемет! Бирок, ошону татыкттуу жашап отуу татаал
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
#569 20 Август 2015 - 12:07
БИРӨӨНҮН БУЮМУН ТАМАШАЛАП АЛЫП КОЮУ
Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты:
«Силерден эч ким тамашалап же чындап бир тууганынын таягын да албасын. Эгерде ким бир тууганынын таягын алган болсо, анда аны ээсине кайтарсын». (Имам Ахмад; Имам ат-Тирмизи)
Имам аз-Заркаши айтты: «Адамдардын башка бирөөнүн буюмун тамашалап алуусу харам болуп саналат. Хадистердин биринде мындай деп айтылган: «Силерден эч ким курбусунун буюмун тамашалап да, чындап да албасын!». Ал адамдын кайтарып берем деген ниетте тамашалап алганы чындап алганына барабар. Анткени ал мусулман бир тууганын буюмун алуу менен коркутту». (“Тухфатуль Мухтааж”)
Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты:
«Силерден эч ким тамашалап же чындап бир тууганынын таягын да албасын. Эгерде ким бир тууганынын таягын алган болсо, анда аны ээсине кайтарсын». (Имам Ахмад; Имам ат-Тирмизи)
Имам аз-Заркаши айтты: «Адамдардын башка бирөөнүн буюмун тамашалап алуусу харам болуп саналат. Хадистердин биринде мындай деп айтылган: «Силерден эч ким курбусунун буюмун тамашалап да, чындап да албасын!». Ал адамдын кайтарып берем деген ниетте тамашалап алганы чындап алганына барабар. Анткени ал мусулман бир тууганын буюмун алуу менен коркутту». (“Тухфатуль Мухтааж”)
Жашоо керемет! Бирок, ошону татыкттуу жашап отуу татаал
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
#570 20 Август 2015 - 12:08
КУРАЛ МЕНЕН ТАМАШАЛОО
Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты:
«Силерден эч ким бир тууганына курал көздөбөсүн, балким шайтан анын колун шилтетип жибергенин билбей калып, (тозок) отунун бир чункуруна түшүп калышы мүмкүн». (Имам аль-Бухари)
Ал эми башка хадисте айтты:
«Кимде-ким мусулман бир тууганына темир (куралды) көздөп тап берсе, анда ал адам (куралын таштамайынча) периштелер каргыш айта берет, эгерде ал анын аталаш жана энелеш бир тууганы болсо дагы». (Имам Муслим)
Имам ан-Навави хадистин шархында мындай деп айткан: «Бул хадисте мусулмандын кол тийбестиги баса белгиленип жана аны коркутуу же болбосо аны зыянга учуратууга катуу тыюу салынгандыгы туурасында айтылды. Ал эми Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа салламдын: «Ал анын аталаш жана энелеш бир тууганы болсо дагы»,- деп айткан сөзү – бул иш тамаша түрүндө болобу, чындап болобу тыюунун бардык адамдарга тийиштүү экендигин ачыктады. Анткени кандай абалда болбосун мусулманды коркутууга тыюу салынган». (“Шарх Сахих Муслим”)
Алланын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты:
«Силерден эч ким бир тууганына курал көздөбөсүн, балким шайтан анын колун шилтетип жибергенин билбей калып, (тозок) отунун бир чункуруна түшүп калышы мүмкүн». (Имам аль-Бухари)
Ал эми башка хадисте айтты:
«Кимде-ким мусулман бир тууганына темир (куралды) көздөп тап берсе, анда ал адам (куралын таштамайынча) периштелер каргыш айта берет, эгерде ал анын аталаш жана энелеш бир тууганы болсо дагы». (Имам Муслим)
Имам ан-Навави хадистин шархында мындай деп айткан: «Бул хадисте мусулмандын кол тийбестиги баса белгиленип жана аны коркутуу же болбосо аны зыянга учуратууга катуу тыюу салынгандыгы туурасында айтылды. Ал эми Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа салламдын: «Ал анын аталаш жана энелеш бир тууганы болсо дагы»,- деп айткан сөзү – бул иш тамаша түрүндө болобу, чындап болобу тыюунун бардык адамдарга тийиштүү экендигин ачыктады. Анткени кандай абалда болбосун мусулманды коркутууга тыюу салынган». (“Шарх Сахих Муслим”)
Жашоо керемет! Бирок, ошону татыкттуу жашап отуу татаал
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
#571 20 Август 2015 - 12:09
ТАМАШАНЫ ӨЗ УБАКТЫСЫ ЖАНА ӨЗ ОРДУ МЕНЕН КЫЛУУ
Тамаша кылуунун да өз убактысы жана ага ыңгайлуу учуру бар. Бардык учурда эле тамаша кыла берүү адамды көп күнөөлөрдү кылуусуна түрткү болот. Мына ошондуктан тамашаны да өз убагы жана өз орду менен кылган жакшы. Бул туурасында биз жогоруда айтып өттүк.
Бакр ибну Абдулла айтты: «Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа салламдын, сахабалары кээде бири-бири менен дарбыздын (кабыктары) менен ыргытыша кетээр эле. Ал эми иш жүзүнө келгенде, мына ошолор эркек эле». (“аль-Адабуль Муфрад”)
Бир адам Суф’ян ибну Уъяйнадан: «Тамашалоо кемсинтүүгө жатабы?»,– деп сураганда, ал мындай деп жооп берди: «Жок! Сүннөткө жатат, бирок тамашаны өз орду менен колдоно билген адам болсо жакшы. Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, да тамашалаган. Анткени адамдар андан үлгү алууга жана Сүннөтүн ээрчүүгө буйрулган. Эгерде ал жумшак мүнөздүү, жайдары болбостон түнт жана көңүлсүз жүргөн болсо, анда адамдар ушуну туура деп эсептешип, инсандын табиятына каршы келген түйшүк тартуу же кейүү сыяктуу сыпатта болуп калышмак. Мына ошондуктан Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, аларды тамашалашсын деп өзү да тамашалаган». (“Файдуль Кадир”)
Ал эми аль-Мунави айтты: «Тамашалашуу – зарылдуу жана жагымдуу сыпаттардан. Бирок белгилүү гана жерлерде болуусу зарыл. Ал эми бардык учурда эле тамаша кылуу же болбосо дайыма эле үңүрөйүп жүрүү туура эмес». (“Файдуль Кадир”)
Ошондой эле азан жана икамат айтылган учурда, өлгөнгө барганда, кабырды зыярат кылганда же Куран окуганда ж.б.у.с учурларда тамаша кылууга болбойт.
Тамаша кылуунун да өз убактысы жана ага ыңгайлуу учуру бар. Бардык учурда эле тамаша кыла берүү адамды көп күнөөлөрдү кылуусуна түрткү болот. Мына ошондуктан тамашаны да өз убагы жана өз орду менен кылган жакшы. Бул туурасында биз жогоруда айтып өттүк.
Бакр ибну Абдулла айтты: «Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа салламдын, сахабалары кээде бири-бири менен дарбыздын (кабыктары) менен ыргытыша кетээр эле. Ал эми иш жүзүнө келгенде, мына ошолор эркек эле». (“аль-Адабуль Муфрад”)
Бир адам Суф’ян ибну Уъяйнадан: «Тамашалоо кемсинтүүгө жатабы?»,– деп сураганда, ал мындай деп жооп берди: «Жок! Сүннөткө жатат, бирок тамашаны өз орду менен колдоно билген адам болсо жакшы. Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, да тамашалаган. Анткени адамдар андан үлгү алууга жана Сүннөтүн ээрчүүгө буйрулган. Эгерде ал жумшак мүнөздүү, жайдары болбостон түнт жана көңүлсүз жүргөн болсо, анда адамдар ушуну туура деп эсептешип, инсандын табиятына каршы келген түйшүк тартуу же кейүү сыяктуу сыпатта болуп калышмак. Мына ошондуктан Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, аларды тамашалашсын деп өзү да тамашалаган». (“Файдуль Кадир”)
Ал эми аль-Мунави айтты: «Тамашалашуу – зарылдуу жана жагымдуу сыпаттардан. Бирок белгилүү гана жерлерде болуусу зарыл. Ал эми бардык учурда эле тамаша кылуу же болбосо дайыма эле үңүрөйүп жүрүү туура эмес». (“Файдуль Кадир”)
Ошондой эле азан жана икамат айтылган учурда, өлгөнгө барганда, кабырды зыярат кылганда же Куран окуганда ж.б.у.с учурларда тамаша кылууга болбойт.
Жашоо керемет! Бирок, ошону татыкттуу жашап отуу татаал
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
#572 20 Август 2015 - 12:10
БАРДЫК АДАМДАР МЕНЕН ТАМАШАЛАША БЕРҮҮНҮН ЗЫЯНЫ
Ар бир адам менен эле тамашалаша берүү туура эмес. Мисалы, бейтааныш адам менен тамашалашпаган жакшы. Анткени ал тамашаны туура эмес түшүнүшү мүмкүн. Ошондой эле аалымдар менен же тамашаны көтөрө албаган адам менен тамашалашуудан алыс болуш керек. Бардык адамдар менен эле тамашалашуу туура эместигине Саъид ибну аль-Аъас, радыяллаху анхунун, баласына айткан сөзүн мисал кылсак болот. Ал айтты: «Оо, балам! Кадырлуу адам менен тамашалашпа, ал сени жаман көрүп калат; адамгерчиликсиз менен тамашалашпа, ал сени теңтуш тутуп алат». (“ас-Самт" )
Имам ибну Хиббан айтты: «Кимде-ким өз чөйрөсүнөн болбогон адам менен тамашалашса, анда аны көзүнө албай одоно мамиле кыла баштайт, эгерде ал чындыкты айтып тамашалаган болсо дагы. Анткени ар бир нерсе өз жолу менен болуш керек жана адамдар да ошого татыктуу болгону жакшы. Чындыгында, мен кыйналып турганда тамашаны кандай жактырбасам, көпчүлүк элдин көзүнчө тамаша кылууну да ошондой жактырбаймын». (“Раудатуль Уъкала”)
Халаф ибну Салим айтты: «Бир жолу Язид ибну Харун менен бир жерде чогу отуруп калдык. Ошондо ал жанындагылар менен тамашалашып жаткан. Ошол кезде Ахмад ибну Ханбаль жөтөлдү. Язид: «Жөтөлгөн ким?» – деп сурады. Адамдар: «Ахмад ибну Ханбаль»,– дешти. Ошондо ал өзүн чекесине уруп: «Эмнеге бул жерде Ахмад да отурат деп айтпадыңар, мен анда тамашалашпайт элем го»,- деди». (“аль-Хилья”)
Язид ибну Харун – өз учурундагы белгилүү аалымдардын бири болгон. Имам аз-Захаби өзүнүн “ас-Сияр” китебинде анын өмүр баянында мындай деп жазган: «Ал тамашаны жакшы көргөн адам болгон, бирок Ахмад ибну Ханбалды урматтаганы үчүн анын көзүнчө тамашалашкан эмес».
Ал эми тамашаны түшүнбөгөн адамга мисал катары Ибну Хувайз Миндадтын айткан окуясын келтирсек болот, ал айтты: «Бир адам Куфанын казысы Убайдулла ибну аль-Хасанга келет. Ошондо ал тамашага салып: «Үстүндөгү чепкениң койдун жүнүнөнбү же кочкордун жүнүнөнбү?» – дегенде, ал: «Эй, казы, наадандык кылба!»,– жооп берди. Убайдулла: «Тамашанын наадандык экендигин кайдан алдың?!» – деп сурады. Ал адам бул аятты окуду:
«Муса өз элине кайрылып: «Алла Таала силерге уй союуну буйруду»,– деп айтты. Алар: «Сен эмне бизди шылдың кылып жатасыңбы?! » – дешти. Ал айтты: «Алла мени наадандардан болуп калуудан Өзү сактасын». Бакара сүрөөсү (2:67)
Ошондо Убайдулла андан жүзүн буруп кетти. Анткени ал адамдын тамаша менен шылдыңдын айырмасын билбеген наадан экендигин билди». (“Тафсир аль-Куртуби”)
Ар бир адам менен эле тамашалаша берүү туура эмес. Мисалы, бейтааныш адам менен тамашалашпаган жакшы. Анткени ал тамашаны туура эмес түшүнүшү мүмкүн. Ошондой эле аалымдар менен же тамашаны көтөрө албаган адам менен тамашалашуудан алыс болуш керек. Бардык адамдар менен эле тамашалашуу туура эместигине Саъид ибну аль-Аъас, радыяллаху анхунун, баласына айткан сөзүн мисал кылсак болот. Ал айтты: «Оо, балам! Кадырлуу адам менен тамашалашпа, ал сени жаман көрүп калат; адамгерчиликсиз менен тамашалашпа, ал сени теңтуш тутуп алат». (“ас-Самт" )
Имам ибну Хиббан айтты: «Кимде-ким өз чөйрөсүнөн болбогон адам менен тамашалашса, анда аны көзүнө албай одоно мамиле кыла баштайт, эгерде ал чындыкты айтып тамашалаган болсо дагы. Анткени ар бир нерсе өз жолу менен болуш керек жана адамдар да ошого татыктуу болгону жакшы. Чындыгында, мен кыйналып турганда тамашаны кандай жактырбасам, көпчүлүк элдин көзүнчө тамаша кылууну да ошондой жактырбаймын». (“Раудатуль Уъкала”)
Халаф ибну Салим айтты: «Бир жолу Язид ибну Харун менен бир жерде чогу отуруп калдык. Ошондо ал жанындагылар менен тамашалашып жаткан. Ошол кезде Ахмад ибну Ханбаль жөтөлдү. Язид: «Жөтөлгөн ким?» – деп сурады. Адамдар: «Ахмад ибну Ханбаль»,– дешти. Ошондо ал өзүн чекесине уруп: «Эмнеге бул жерде Ахмад да отурат деп айтпадыңар, мен анда тамашалашпайт элем го»,- деди». (“аль-Хилья”)
Язид ибну Харун – өз учурундагы белгилүү аалымдардын бири болгон. Имам аз-Захаби өзүнүн “ас-Сияр” китебинде анын өмүр баянында мындай деп жазган: «Ал тамашаны жакшы көргөн адам болгон, бирок Ахмад ибну Ханбалды урматтаганы үчүн анын көзүнчө тамашалашкан эмес».
Ал эми тамашаны түшүнбөгөн адамга мисал катары Ибну Хувайз Миндадтын айткан окуясын келтирсек болот, ал айтты: «Бир адам Куфанын казысы Убайдулла ибну аль-Хасанга келет. Ошондо ал тамашага салып: «Үстүндөгү чепкениң койдун жүнүнөнбү же кочкордун жүнүнөнбү?» – дегенде, ал: «Эй, казы, наадандык кылба!»,– жооп берди. Убайдулла: «Тамашанын наадандык экендигин кайдан алдың?!» – деп сурады. Ал адам бул аятты окуду:
«Муса өз элине кайрылып: «Алла Таала силерге уй союуну буйруду»,– деп айтты. Алар: «Сен эмне бизди шылдың кылып жатасыңбы?! » – дешти. Ал айтты: «Алла мени наадандардан болуп калуудан Өзү сактасын». Бакара сүрөөсү (2:67)
Ошондо Убайдулла андан жүзүн буруп кетти. Анткени ал адамдын тамаша менен шылдыңдын айырмасын билбеген наадан экендигин билди». (“Тафсир аль-Куртуби”)
Жашоо керемет! Бирок, ошону татыкттуу жашап отуу татаал
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
#573 20 Август 2015 - 12:13
Айтканды билүү керек.
Бир чыгыш өкүмдары коркунучтуу түш көрүптүр. Түшүндө анын бүт тиштери биринен сала экинчиси күбүлүп түшүп жаткан болот. Түшүнөн чоочуп калган өкүмдар түш жоруучуну чакырткан экен. Ал болсо өкүмдарды түйшөлө угуп отуруп, мындай дейт:
— Өкүмдар, мен сага оор кайгыны угузууга аргасызмын. Сен өз жакындарыңды биринен сала экинчисин жогото баштайт экенсиң.
Бул сөзгө анын аябай каары келиптир. Байкуш түшүн жооруган кишини орго салууга буйруптур да, анын ордуна башкасын чакыртыптыр. Ал өкүмдардын түшүн угуп отуруп, мындай дептир:
— Мен сага кубанычтуу кабарды угузуп жатканыма бактылуумун — сен жакындарыңды баарын басып өтөт экенсиң.
Өкүмдар буга аябай кубанып, анын бул көзү ачыктыгын марттык менен сыйлаптыр. Сарайдагылардын баары буга аябай таң болуптур.
— Сен ага тиги кембагал түш жооруучунун эле айтканын кабарладың, анда эмне үчүн ал жазаланды, сен сыйландың? – деп, сурашыптыр алар.
Анда көзү ачыктын жообу бул болуптур:
— Түштү экөөбүз тең бирдей эле жоорудук. Бирок , бардык нерсе айтканга эмес, а кантип айта билгенге байланыштуу.
• Кандай жашасаң ошондой өлөсүң, кандай өлсөң ошондой тирилесиң. Акыйкат бардык жерде айтыла бербейт.
Хадис.
• Ааламдан сүйүү түнөк тапмайын, адамзат жашоосу оңолбойт.
Макал.
Бир чыгыш өкүмдары коркунучтуу түш көрүптүр. Түшүндө анын бүт тиштери биринен сала экинчиси күбүлүп түшүп жаткан болот. Түшүнөн чоочуп калган өкүмдар түш жоруучуну чакырткан экен. Ал болсо өкүмдарды түйшөлө угуп отуруп, мындай дейт:
— Өкүмдар, мен сага оор кайгыны угузууга аргасызмын. Сен өз жакындарыңды биринен сала экинчисин жогото баштайт экенсиң.
Бул сөзгө анын аябай каары келиптир. Байкуш түшүн жооруган кишини орго салууга буйруптур да, анын ордуна башкасын чакыртыптыр. Ал өкүмдардын түшүн угуп отуруп, мындай дептир:
— Мен сага кубанычтуу кабарды угузуп жатканыма бактылуумун — сен жакындарыңды баарын басып өтөт экенсиң.
Өкүмдар буга аябай кубанып, анын бул көзү ачыктыгын марттык менен сыйлаптыр. Сарайдагылардын баары буга аябай таң болуптур.
— Сен ага тиги кембагал түш жооруучунун эле айтканын кабарладың, анда эмне үчүн ал жазаланды, сен сыйландың? – деп, сурашыптыр алар.
Анда көзү ачыктын жообу бул болуптур:
— Түштү экөөбүз тең бирдей эле жоорудук. Бирок , бардык нерсе айтканга эмес, а кантип айта билгенге байланыштуу.
• Кандай жашасаң ошондой өлөсүң, кандай өлсөң ошондой тирилесиң. Акыйкат бардык жерде айтыла бербейт.
Хадис.
• Ааламдан сүйүү түнөк тапмайын, адамзат жашоосу оңолбойт.
Макал.
#574 20 Август 2015 - 12:15
Ош 93 , сиз жазган Турмуш сабактары деген китептин канчанчы чыгарылышы?
#575 20 Август 2015 - 12:27
Бардыгы өз колуңда.
Эски шаарда илгертен эле чебер жашап турчуу экенн. Анын жөндөмдүү шакирттеринин бири устат бардык эле соболго жооп бере алар бекен деген ой менен аны сынап көрмөкчү болот. Ал гүлзарлуу талаага барып, аябай кооз көпөлөк кармап алып, алаканына уучтап катып алат. Көпөлөк буттары менен алаканына жабышып, кыбыраган сайын кытыгысы келет. Күлгөн тейинде чеберге келип, суроо узатат:
— Айтыңызчы, менин алаканымдагы көпөлөк тирүүбү же өлүүбү?
Ал жумган алаканында көпөлөктү бекем кармап турган жана өз акыйкатынын кызыкчылыгы үчүн каалаган мезгилде аны кысып өлтүрүп коюшу мүмкүн эле. Шакиртинин колун карабай туруп, чебер минтип жооп бериптир:
— Баардыгы сенин колуңда.
• Пайдасыз жаткан темирди — дат басат, акпай турган сууну быкшытып — балыр басат, ал эми пайдаланбаган акылды — маң басат.
Леонардо да Винчи.
• Адилет сөз ар качан так жана жөнөкөй болот.
Марселлин.
• Калпың чыкса эчким сени сыйлабайт.
Чындыкты айтсаң эчким сени кыйнабайт.
Жами.
Эски шаарда илгертен эле чебер жашап турчуу экенн. Анын жөндөмдүү шакирттеринин бири устат бардык эле соболго жооп бере алар бекен деген ой менен аны сынап көрмөкчү болот. Ал гүлзарлуу талаага барып, аябай кооз көпөлөк кармап алып, алаканына уучтап катып алат. Көпөлөк буттары менен алаканына жабышып, кыбыраган сайын кытыгысы келет. Күлгөн тейинде чеберге келип, суроо узатат:
— Айтыңызчы, менин алаканымдагы көпөлөк тирүүбү же өлүүбү?
Ал жумган алаканында көпөлөктү бекем кармап турган жана өз акыйкатынын кызыкчылыгы үчүн каалаган мезгилде аны кысып өлтүрүп коюшу мүмкүн эле. Шакиртинин колун карабай туруп, чебер минтип жооп бериптир:
— Баардыгы сенин колуңда.
• Пайдасыз жаткан темирди — дат басат, акпай турган сууну быкшытып — балыр басат, ал эми пайдаланбаган акылды — маң басат.
Леонардо да Винчи.
• Адилет сөз ар качан так жана жөнөкөй болот.
Марселлин.
• Калпың чыкса эчким сени сыйлабайт.
Чындыкты айтсаң эчким сени кыйнабайт.
Жами.
#576 20 Август 2015 - 12:52
lazygirl (20 Август 2015 - 09:45) жазган:
Ош 93 , сиз жазган Турмуш сабактары деген китептин канчанчы чыгарылышы?
Китеп эмес, болгону турмушта керектелуучу нерселер экен.
Жашоо керемет! Бирок, ошону татыкттуу жашап отуу татаал
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
Адамга эн кыйыны "Кош бол" деп айтуу болсо керек. Ошон учун "Кош бол" - дебейм кайрадан корушкончо. .
#578 23 Август 2015 - 23:17
Маа шаа Аллах! китептин I, II болумдору бар эле мен окугандан,III болуму да чыгыптырбы?
#579 24 Август 2015 - 09:36
Турмуш Сабактары китебинин 3 су да чыккан. Тузуучулор жогоруда Дина айтып кеткендей Жамал Бекчороева жана Насыпбек Асанбаев. Жакында тортунчусу чыгуу алдында турат. Тузуу
#580 24 Август 2015 - 10:46
Сатууга чыкканбы базарларга,
дегеним биз фонддон сатып алып окуйт элек?