Биз экообуз....
Автор: Жалгызым(Назик)
"Кандай болуп калдын экен? Муну карачы кайра эле сени эстегенимди.
Унуткам дегем! Кайда дейсин?! Кыргызстанга кайтууга чечим чыгарганымда биринчи эле сен келдин оюма. Жылдар бою башка элде журуп, бугун оз жериме баратамын. Журтума болгон сагынычка караганда сага деген сагынуу кучтуулук кылып кетти го?! Кокурогумдогу бул жараат айыкпайт. Сага деген аруу сезим эч качан булганбай келет. Сенден айрылганда мен озумду жоготтум!
Анан сени унутууга бел байладым. Билесинби муну моюнга алуу онойго турбаганын.
Сен ооруканага даары ичип тушуп калганында тушундум, сени кыйнап жашоого акым жок экенин. Сенден кеттим! Сендиктен кеттим! Сен жашаган шаардан, анан сен жашаган олкодон кеттим! Бирок, бирок сенин баягы жазгы жаандагы алгач коруп ашык болгон элесинден кутула албай койдум. Ошондогу суу болгон чачтарынды,
анан музоонукундай кайрылган кирпиктерине жашырылган молтур, таптаза коздорунду!
Мен кайрылып жатамын. Сен канттин экен? Жок дегенде алыстан караанынды коруу насип этер бекен?! "
Учактан ичинде каалгыган аппак булуттарды карап бара жаткан Армандын оюна ушулар келди. Сол жактагы тош чонтогуно дайым салып жургон кичинекей суротту алып чыгып, андагы сулууну колдору менен сылап койду. Кандай кийим кийсе да ушул суротту дайым жанына салып журчу. Болгондо да сол жагындагы тош чонтогуно.
Мунун да себеби бар "Бул суротту дайым тош чонтогунун сол жагына салып жур, мен журогуно жакын жерде болоюн" - деп берген эле. Ошол бойдон бул сурот ушул жерде жашап калган. Канча жылдар бою бул сурот менен суйлошуп, сансыз тундорду откорду. "Эмнеге? Эмнеге сен анын апасы болуп калдын экен?"- деген создорду кыйкырып айтканын, бакырганын эстеди. Эн оор кун!
Артка кайтып омушун эскергенде дал ошол Айгерим менен таанышкан кундон баштайт. Анткени ошол кундон жашоосуна боек тартылып, ошол кундон кубануу, суйуу дегенди туйган. Жаз мезгилинин акыркы айы майдын этеги. Быйыл борбор калаага жай эрте келген сыяктуу, кун ыссып тим эле чакчаят. Китепканага кирип кетип, кеч киргенде гана чыкты Арман. Медакадемиянын 3-курсунун студенти, сессияларды тапшыруу жакындап калганга даярданып жургон убагы. Жана эле жаркырап тийип турган кун жоголуп уясына батаары менен кара булут каптап келиптир. Салкын боло тушконго бир аз айланмакчы болгон ал, сейил бак менен баратты. Бир убакта эле шатырап жамгыр тогуп кирсе болобу? Же жакын арада кире качканга жер жок. Жол жээгиндеги чон чынар теректи коро ошонун тубуно чуркап келди. Бир аз жаандын басылуусун кутуп туруп калды. Жолдо бут кийимин чечип эки колуна кармап суу болгонуна кайыл боло кокту тиктеп жузун кайра жамгырга ырахаттана тосуп турган кызды корду.
-Жинди неме го, - деп алды.
Кыйкырайын деп барып кайра унчуккан жок, анткени ал кыздын ошентип турганы укмуш сулуу, кызыктуу корунду. Кыз ошону менен эле калбастан суулар агып жактан асфальт жолго жата калды. Арман эми даана оозу ачылды. Коздорун жумуп тим эле жумшак тошокто жаткансып бейкапар жолдун ортосунда суу болуп жаткан кызга чуркап келди.
-Соо немесиби сен? Тур!
Шашылган Арман кызды колдон тартты.
-Айланып отуп кетчи!
Кыз козголгон да жок. Атугул жумулган коздорун да ачпады. Сыягы бул биринчи жолкусу эместей.
-Акылынан айныган байкуш, - суйлонуп алган Арман кайра артына кайтып келе жатып тык токтоду. Кайра артка бурулуп келди да кыздын жанына келип ал да асманды тиктеп жатты. Биринчи жолу кокту тиктеши экен. Капкара болгон булуттардан даап жаткан жамгыр! Асмандан кулап тушуп келе жаткан муздак тамчылар жузуно тийгенде озгочо сезимге кабылды. Баххх! Бул азыркы абалын соз менен тушундуро албайт. Муну жон гана сезип коруу керек!
-Эмне сен да акылындан айныдынбы?
Арман коздорун ачып мандайында озуно куло карап турган кызды коруп ордунан козголду. Канча жатканын деле билбейт, мындай кереметти сезип ошону туяп жатканда убакытты деле унутуп салат экен адам. Жада калса качан, кантип коздорун жумганын эстей албайт.
-Сонун турбайбы!
Ордунан турган ал кызга карап суйлоду.
-Ооба
Кыз ансайын сырдуу жылмайды. Узун болуп кайрылган кирпиктери,
анан балбылдаган коздору. Суу болуп денесине жармашкан чачынан сарыгып тамчылап жаткан тамчы да кызды сулуу корсотуп тургандай.
-Сен дайым ушундай кыласынбы?
-Ооба дайым. Мен жамгырды жакшы коромун! Дыбыраган унун тыншап, анан ошону денен менен сезип жаткан керемет да.
Биз адамдар, кунумдук тиричилик, же дуйно артынан кууп журуп мына ушундай жонокой эле табийгат тартуулаган сулуулукту да коро албайбыз.
-Чын эле, мисалы мен деле ушул кунго чейин билбегем. Баса атым Арман.
-Айгерим, - деди кыз кулундоп.
Арман кызга копко тигилип турду. Сыягы анын ушул турпатын ушул бойдон мээсине сактап алып жаткандай. Анын ушул элеси, кыздын ушул турганы туболук журогундо очпос болуп тартылып калды.
-Кечиресиз.
Селт эте чоочуй тушкон Арман мандайында озун жылмайып карап сылык суйлоп турган стюардесса кызды корду.
-Азыр конобуз, коопсуздук учун курунузду тагып алыныз.
-Макул, рахмат.
Армандын журогу ансайын дукулдоп согуп толкунданып алды. Мына саналуу муноттордон сон жерге тушот. "Сени сагындым!
Жада калса сен жургон бул олкону сагындым!
"-деп жатты анын алып учкан бороондой тентек, тил укпас сезимдери!
Биз экообуз...
#3 18 Июнь 2020 - 20:12
***
Аэропорттон чыккан Арман таксиге олтуруп шаарга келе жатты. "Кайжака барабыз?" - деген айдоочуга туз эле алгач Айгерим экоо таанышкан сейил бакты айтты. Зымырап келе жаткан машинанын терезесин тушуруп озуно тааныш кочолорду карады. Шаар озгоруптур, жашарыптыр. Эски имараттар бузулуп, анын ордуна кооз, жанылары салынып коркуно чыккан кочолор. Бирок канчалык озгорбосун, шаардын ошол тааныш жыты калыптыр. Жол боюндагы жапжашыл бак дарактар ошол бойдон. Такси айтылган дареке бат эле алып келип тушуруп кетти. Ошондо эле жашыл болгон сейил бак, азыр андан отуп бак дарактарга оролуп турат. Кыязы андагы кичинекей кочоттор чоноюп, мынтип тал терекке айланган сыяктуу. Ананчы 13 жыл отподубу арадан. Айтылганга оной болгон бул жылдар, Арман учун кылымга айланган. Бир гана темир менен тордолгон сейил бактын каалгасы алынбаптыр. Чындыгында кооз дарбаза болчу. Кун желе сыяктуу ар кандай тусторго боеп коюшуптур. Неге бул жака келгенин озу деле тушунбойт. Кудум азыр кирсе Айгерим ушул жерде озун кутуп олтурган сыяктуу. Ичкери кирди Арман. Баары башкача, баары жаны. Атугул балдар ойночу озгочо, жаны аттракциондор коелганын кара. Бир убакта алыстан баягы Айгерим экоо дайым келип олтурчу селкинчекти корду. Кубанып алганын айтпа. Кудум баалуу буюмун кайра таап алгандай кудундап жетип барды. Селкинчектер жанаша коюлуп сейил бактын обочо жеринде орнотулган эле. Башка туско боелуп сырдалганы эле болбосо ошол бойдон. Бирок ич ичинен кыялданып, умут кылганындай Айгерим жок экен. Кутуп олтурбаптыр. Селкинчектер бош. Катар тизилген селкинчектердин бирине келип олтурду. Эсинде Айгерим ушул селкинчекке куулонгонду жакшы короор эле. Коздорун жума Арман да куулонуп баштады. Алыстан коргон бироо муну "жинди" - деп ойломок. Ананчы чон эле адам, жаш баладай козун жумуп ойноп жатса. Кыйчылдап куулонуп жаткан селкинчек улам кучоп, ал кучогон сайын Армандын журогу кошо куулонуп артка ошол жылдарга кетти.
Кыыйч, кыыйч, кыыыйч....
-Армааан? Тигине карасан селкинчекти?
-Ооба кордум, эмне болуптур?
-Ээк сени. - деп кол шилтеген Айгерим чуркап кетти. Артынан келген Арман кыздын дагы коздорун жумуп алып куулонуп жатканын карап турду. Бул ушундай жан. Жок жерден бакыт таап бактылуу боло алат. Жонокой нерселерден кубаныч коро алат. Ошондуктан Айгерим менен жургон жакчу. Жашоосундагы бут кайгыны ушул тентектин алдында унутуп салгандай. Ал менен баары кооз, баары керемет. Кудум азыркыдай.
-Эмне сен куулонбойсунбу?
Кыйчылдаган селкинчек бир аз басандап баратты.
-Жок, мен жон эле олтурамын.
-Андай болсо дагы бир бакыттан куру каласын.
Кыз кыткылыктап кулуп, башын чалкалата буттарын алдыга созо кайра куулонуп кирди. Саамайындагы кокулу жерге ыргалып, колдорун эки жагына жазып алып, алдыга созулган буттары коктогу булуттарды жерип откондой жылмайып куулонуп жатат. Анын бул турганы эле кулкулуу болчу. Арман да куулоно баштады. Кыыйч, кыыйч, кыыыйч...
-Айгерим, сени уйдогулор урушат эми кеттик.
-Урушпайт, папама китеп канага барам дегем.
Дагы эле куулонгонун токтотпой жооп берген кызды коруп жылмайып алды жигит.
Айгерим менен Арман таанышканда кыз 10-класстын окуучусу эле. Убакыттын отконун кара бат эле мынтип бутуруучу класс болгонун. Атасы жеке ишкер, апасы тиш даарыгери. Колунда бар адамдардын жалгыз кызы. Бирок Айгерим таптакыр жонокой кыз болчу. Анын сулуулугу да балким ошол жонокойлугундо болсо керек. Экоо таанышып суйлошкону башка кыздардай кино, ресторан, же кымбат белек дебеди. "Киного кирели" - деген Арманды колдон жетелеп сейил бакта басканы, же панорамага чыгып шаарды устудон караганы алып кетчу. Тамактанганы болсо эч качан кафе ресторанга кирбейт эле, жолдон пирожки же башка тез татым алып алышып сейил бактагы экоонун ушул жерине келип жеп алышчу. Армандын карангы дуйносуно жарык алып киргенде, анын муздаган журогун жылытып жаз кылган да ушул секелек. Ал омурундо эч бир адам менен мынчалык жакын болуп конул койбоптур. Конул кою эмес, ачылып суйлошконун деле эстей албайт. Бир гана энеси...
Арман куугум тартып калганда шаардын борборундагы кабат уйлордун алдына келди. Озу чоноюп эр жеткен уйдун алдында олтургучта олтурду. Кабат уйдун алдына балдар ойноочу жаны аянт эле курулганы болбосо эч кандай озгоруу жок. Экинчи кабатка которулуп озуно тааныш ошол уйдун конгуроосун баса албай кыйла турду. Бир убакта гана титиреген колдору менен басты. Эшикти ачкан аял бушуркой карап алды да:
-Армансынбы ботом?!
-Энеке?!
-Кагылайыным десе!
Энеси менен кучакташа корушуп ичкери киришти. Уйдон бала кезиндеги тааныш даамдуу тамактын жыты буркурап турат. Карсан жылдар отсо да ушул жыттын озгорбогонун. Чон залдагы столго Арманды олтургузуп коюп, букчундоп жалынып жалбара тапканын ташып жатты энеси.
-Айтып койсон келеринди, озун жакшы коргон тамагынды даярдап коймокмун балам ай!
-Эне, анча убараланбачы. Сенин ар бир тамагынды жакшы коромун.
Алдына коюлган тамакты сугунуп заматта эле жеп алды. Башын которсо мээримдуу коздору менен эзилип карап турган энесинин коздору чагыла тушту.
-Кандай олтурасынар? Келиним, неберем жакшыбы? Алар келишпедиби?
-Жакшы эне баарыбыз. Мен жон эле жумуштар менен командировкага келип калдым.
-Аман болсонор эле,-деген энеси колдору менен уулунун чачтарын сылады. Жумшак, Арманга тааныш колдор. Озу сагынып куса болгон колдор.
-Эннее!
Чыдабай кетип энесинин алдына тизесине башын коюп жата кетти.
-Сени сагындым.
-Энен сенден айлансын балам!
Арман ошол жаткан калыбында уйду козу менен бир сыйра айланта карап алды. Буюмдардын баары тааныш. Эски уй.
-Эне неге сага алып берген тамга барып жашабайсын?
-Ал жака тиги Ырысты чыгарып балдары менен. Мен мынабу атан экообуз жашаган уйдон кете алмак белем.
-Энекем ай, анын дагы сени батырбады? Менден жашырамын дейсинби?
-Жоок, аган азыр озгорбодубу.
-Эне алып кетейин десе да конбойсун. Биз менен жашайт элен. Баян да сизди биз менен жашаса жакшы болмок дейт.
-Келиним береке тапсын. Ал шаарында же мен тил билбесем. Кордун го барып эле бир жума турбай кайттым. Кой балам. Олоорумдо кепинимди суйроп озго журтта не кыламын?
-Энем ай башкача адамсын да.
Ойдо болгон Арман энесинин бырыш баскан, бирок ошонтсе да нур тогулуп турган сулуу жузунон суйуп алды.
-Чарчадын, жатып эс ал. Сага жайынды ырастап берейин. Калган созду эртен деле кобураша беребиз.
Энеси Арманга тошок даярдап салгыча, озу стол устун жыйып, идиштерди жууй салды.
-Балам ай, озум жасамакмын. Дагы эле ошол адатын калбаптыр,идишти жууп койгон.
-Эне жакшы эс алыныз.
Аэропорттон чыккан Арман таксиге олтуруп шаарга келе жатты. "Кайжака барабыз?" - деген айдоочуга туз эле алгач Айгерим экоо таанышкан сейил бакты айтты. Зымырап келе жаткан машинанын терезесин тушуруп озуно тааныш кочолорду карады. Шаар озгоруптур, жашарыптыр. Эски имараттар бузулуп, анын ордуна кооз, жанылары салынып коркуно чыккан кочолор. Бирок канчалык озгорбосун, шаардын ошол тааныш жыты калыптыр. Жол боюндагы жапжашыл бак дарактар ошол бойдон. Такси айтылган дареке бат эле алып келип тушуруп кетти. Ошондо эле жашыл болгон сейил бак, азыр андан отуп бак дарактарга оролуп турат. Кыязы андагы кичинекей кочоттор чоноюп, мынтип тал терекке айланган сыяктуу. Ананчы 13 жыл отподубу арадан. Айтылганга оной болгон бул жылдар, Арман учун кылымга айланган. Бир гана темир менен тордолгон сейил бактын каалгасы алынбаптыр. Чындыгында кооз дарбаза болчу. Кун желе сыяктуу ар кандай тусторго боеп коюшуптур. Неге бул жака келгенин озу деле тушунбойт. Кудум азыр кирсе Айгерим ушул жерде озун кутуп олтурган сыяктуу. Ичкери кирди Арман. Баары башкача, баары жаны. Атугул балдар ойночу озгочо, жаны аттракциондор коелганын кара. Бир убакта алыстан баягы Айгерим экоо дайым келип олтурчу селкинчекти корду. Кубанып алганын айтпа. Кудум баалуу буюмун кайра таап алгандай кудундап жетип барды. Селкинчектер жанаша коюлуп сейил бактын обочо жеринде орнотулган эле. Башка туско боелуп сырдалганы эле болбосо ошол бойдон. Бирок ич ичинен кыялданып, умут кылганындай Айгерим жок экен. Кутуп олтурбаптыр. Селкинчектер бош. Катар тизилген селкинчектердин бирине келип олтурду. Эсинде Айгерим ушул селкинчекке куулонгонду жакшы короор эле. Коздорун жума Арман да куулонуп баштады. Алыстан коргон бироо муну "жинди" - деп ойломок. Ананчы чон эле адам, жаш баладай козун жумуп ойноп жатса. Кыйчылдап куулонуп жаткан селкинчек улам кучоп, ал кучогон сайын Армандын журогу кошо куулонуп артка ошол жылдарга кетти.
Кыыйч, кыыйч, кыыыйч....
-Армааан? Тигине карасан селкинчекти?
-Ооба кордум, эмне болуптур?
-Ээк сени. - деп кол шилтеген Айгерим чуркап кетти. Артынан келген Арман кыздын дагы коздорун жумуп алып куулонуп жатканын карап турду. Бул ушундай жан. Жок жерден бакыт таап бактылуу боло алат. Жонокой нерселерден кубаныч коро алат. Ошондуктан Айгерим менен жургон жакчу. Жашоосундагы бут кайгыны ушул тентектин алдында унутуп салгандай. Ал менен баары кооз, баары керемет. Кудум азыркыдай.
-Эмне сен куулонбойсунбу?
Кыйчылдаган селкинчек бир аз басандап баратты.
-Жок, мен жон эле олтурамын.
-Андай болсо дагы бир бакыттан куру каласын.
Кыз кыткылыктап кулуп, башын чалкалата буттарын алдыга созо кайра куулонуп кирди. Саамайындагы кокулу жерге ыргалып, колдорун эки жагына жазып алып, алдыга созулган буттары коктогу булуттарды жерип откондой жылмайып куулонуп жатат. Анын бул турганы эле кулкулуу болчу. Арман да куулоно баштады. Кыыйч, кыыйч, кыыыйч...
-Айгерим, сени уйдогулор урушат эми кеттик.
-Урушпайт, папама китеп канага барам дегем.
Дагы эле куулонгонун токтотпой жооп берген кызды коруп жылмайып алды жигит.
Айгерим менен Арман таанышканда кыз 10-класстын окуучусу эле. Убакыттын отконун кара бат эле мынтип бутуруучу класс болгонун. Атасы жеке ишкер, апасы тиш даарыгери. Колунда бар адамдардын жалгыз кызы. Бирок Айгерим таптакыр жонокой кыз болчу. Анын сулуулугу да балким ошол жонокойлугундо болсо керек. Экоо таанышып суйлошкону башка кыздардай кино, ресторан, же кымбат белек дебеди. "Киного кирели" - деген Арманды колдон жетелеп сейил бакта басканы, же панорамага чыгып шаарды устудон караганы алып кетчу. Тамактанганы болсо эч качан кафе ресторанга кирбейт эле, жолдон пирожки же башка тез татым алып алышып сейил бактагы экоонун ушул жерине келип жеп алышчу. Армандын карангы дуйносуно жарык алып киргенде, анын муздаган журогун жылытып жаз кылган да ушул секелек. Ал омурундо эч бир адам менен мынчалык жакын болуп конул койбоптур. Конул кою эмес, ачылып суйлошконун деле эстей албайт. Бир гана энеси...
Арман куугум тартып калганда шаардын борборундагы кабат уйлордун алдына келди. Озу чоноюп эр жеткен уйдун алдында олтургучта олтурду. Кабат уйдун алдына балдар ойноочу жаны аянт эле курулганы болбосо эч кандай озгоруу жок. Экинчи кабатка которулуп озуно тааныш ошол уйдун конгуроосун баса албай кыйла турду. Бир убакта гана титиреген колдору менен басты. Эшикти ачкан аял бушуркой карап алды да:
-Армансынбы ботом?!
-Энеке?!
-Кагылайыным десе!
Энеси менен кучакташа корушуп ичкери киришти. Уйдон бала кезиндеги тааныш даамдуу тамактын жыты буркурап турат. Карсан жылдар отсо да ушул жыттын озгорбогонун. Чон залдагы столго Арманды олтургузуп коюп, букчундоп жалынып жалбара тапканын ташып жатты энеси.
-Айтып койсон келеринди, озун жакшы коргон тамагынды даярдап коймокмун балам ай!
-Эне, анча убараланбачы. Сенин ар бир тамагынды жакшы коромун.
Алдына коюлган тамакты сугунуп заматта эле жеп алды. Башын которсо мээримдуу коздору менен эзилип карап турган энесинин коздору чагыла тушту.
-Кандай олтурасынар? Келиним, неберем жакшыбы? Алар келишпедиби?
-Жакшы эне баарыбыз. Мен жон эле жумуштар менен командировкага келип калдым.
-Аман болсонор эле,-деген энеси колдору менен уулунун чачтарын сылады. Жумшак, Арманга тааныш колдор. Озу сагынып куса болгон колдор.
-Эннее!
Чыдабай кетип энесинин алдына тизесине башын коюп жата кетти.
-Сени сагындым.
-Энен сенден айлансын балам!
Арман ошол жаткан калыбында уйду козу менен бир сыйра айланта карап алды. Буюмдардын баары тааныш. Эски уй.
-Эне неге сага алып берген тамга барып жашабайсын?
-Ал жака тиги Ырысты чыгарып балдары менен. Мен мынабу атан экообуз жашаган уйдон кете алмак белем.
-Энекем ай, анын дагы сени батырбады? Менден жашырамын дейсинби?
-Жоок, аган азыр озгорбодубу.
-Эне алып кетейин десе да конбойсун. Биз менен жашайт элен. Баян да сизди биз менен жашаса жакшы болмок дейт.
-Келиним береке тапсын. Ал шаарында же мен тил билбесем. Кордун го барып эле бир жума турбай кайттым. Кой балам. Олоорумдо кепинимди суйроп озго журтта не кыламын?
-Энем ай башкача адамсын да.
Ойдо болгон Арман энесинин бырыш баскан, бирок ошонтсе да нур тогулуп турган сулуу жузунон суйуп алды.
-Чарчадын, жатып эс ал. Сага жайынды ырастап берейин. Калган созду эртен деле кобураша беребиз.
Энеси Арманга тошок даярдап салгыча, озу стол устун жыйып, идиштерди жууй салды.
-Балам ай, озум жасамакмын. Дагы эле ошол адатын калбаптыр,идишти жууп койгон.
-Эне жакшы эс алыныз.
#4 18 Июнь 2020 - 21:56
***
Болмого кирип терезеге жакын келген Арман парданы тартып айды карады. Баары ошондогудай, жада калса мына ай дагы. Кудум ортодогу жылдар болбогондой, жапжарык болуп турат. Эстеди. Эчен жолу ушул терезеге олтуруп алып Айгерим менен тун бир убака чейин суйлошушчу. Кээде тан деле атып кетчу.
-Айгерим.
-Оов?
-Сенин оов дегенинди жакшы коромун да.
-Анда дайым сага оов деймин.
-Маакул. Уктайлы э? Эртен сен да сабака барасын.
-Макул, сонун эс ал.
-Сен да берекем!
Ордуна жатып алып дагы бир жолу жашоосун иргеп алды. Бала кезинен эле тартынчаак болуп осту Арман. Анын себеби уйдогу озунон 7 жаш чон байкеси ар дайым басынтып, кагып турганы эле. Кээде ызырына колуна тийген нерсе менен чаап деле салчу. Мунун баарына унчукпай чыдай берет, бирок бир созу гана сооктон отуп ардантып жиберет. "Сен менин иним эмессин, сен бакмасын! " - жашоосундагы эн коп уккан анан эн жаман коруп конулу кок таштай калган созу. Байкеси Ырыстын кагып силкип урганын унчукпай которгон бала, ушул созду укканда чыдай албай алынып кетет. Кучу жетпесе да мушташа кетчу. Бирок кайдан озунон кыйла чон неме эзип салат да. Андайда уйдо энеси болсо балдарын ажыратып, Арманын калкалап калат. Буга ого бетер жини келе тушкон Ырыс:
-Дайым ушундай, жетиминдин жанын алып! Бул сага эмне кылып берди! - деп суйлонуп эшике чыгып кетет. Бала кезинде неге байкесинин мынтип атканына жакшы тушуно алчу эмес. "Неге мени бакма дей берет" - деп энесинен сураганы эсинде.
-Айта берет, байкен ачуу устундо. Озумдун эле баламсын, - деген энеси кучагына басып сооротсо, кайра эле унутуп ойноп кетчу. А бирок ошонун баарын кийин тушунбодубу. Мектепке барганда деле, кочого чыкса да кошо ойногон балдар "бакма, жетим" - деген создорду айтып уйго канча жолу ыйлап келген. Акыры бардыкты тушунуп чон жигит болуп калганында болгон чындыкты энесинен уккан. Ал куну адаттагыдай мектептеги дагы бир иш чарага даярданып жатышкан эле. Тогузда окуса керек эле Арман. Бойлуу болгонго дайым женил бийге даярданышса Арман кыздардын талашына тушо турган. Бул жолу да ошондой болду. Класстагы эн активдуу, отличник эки кыз Арманды талаша чукчундаша кетишти. Кыздардын талашын кузотуп турган класстын дагы бир атаман жигити Кадыр:
-Эмне мынча ушул бакма, таштандыга жармаштынар? - деди унун катуу чыгарып атайын баары уксун деп.
-Эмне дедин? Ким бакма экен? - деген Арман классташынын жанына жетип келип жакадан алды.
-Ээй,ээй. Озунду тушунбогонго албачы. Баары билет сенин бакма экенинди.
-Келжиребечи кайдагыны айтып, - деген достору Кадырды ары туртуп, экоону ажырата салышты.
-Эмне силер чанасынарбы, муну баарынар билесинер го. Керек болсо байкен Ырыс озу айтып журбойбу.
-Кадыр! - деген кыздардын бири аны жаакка чаап алды. Ортодо жымжырттык. Жанатан бул создорду жалганга чыгарып четке кага алынып турган Арман "Ырыс айтып журот" - дегенди укканда шалдырай тенселе тушту. Унсуз томсоруп турган классташтарынын жузуно бир карап алды. Куноолудой жалооруп карап турушат баары. Алар Арманды боор ооруп да, аяп да карап турушкан эле. Чыдай албады. Намыстанды. Сумкасын алды да октой атып качып чыкты класстан. Чуркап баратты. "Мунун баары жалган!" - деп жатты акылы. Тызылдап чуркап апасына келди. Апасы бул жолу да кучактап, коздоруно карап "сен менин уулумсун" - дейт деп умут менен келди. Уйго кирип эле кыйкырып апасын издеди:
-Апааа?!
-Арман, кебетен кантет балам? Деги жайчылыкпы?
Чуркап келген, деми кысылып тез-тез онтоп жаткан уулун коруп уройу учуп кетти Уркуянын.
-Апа жалган дечи?
-Эмнени ботом?
-Классташтарым айткан создор! Менин бакма экеним! Ата энеси жок жетим экеним! Буларды жалган дечи апа?!
Ыйлап жаткан уулун аяп кетти эне. Озунон жардам сурап, умуттуу тигилген коздоруно чыдай албай адатынча кучагын жайды. Ушуну эле кутуп турган Арман да кучагына бой таштап онгуроп ыйлап ийди. Чачтарынан сылаган апасы жаны гана суйлоордо, аркы уйдон чыккан Ырыстын уну жанырды.
-Ии эмне? Чындыкты дагы эле уккун келбей бужуроп апамдын этегине жармашып жатасынбы?
-Ырыыс?!
-Эмне апа? Бакма балан чонойду. Билиши керек. Эмне жашырасын?
-Аппа?!
Арман бул жолу апасынын коздоруно тике карады. Ыйлап жатыптыр. Тили менен айта албаган чындыкты апасынын коздорунон окуп алды.
-Жоок! - деди да ордунан туруп сыртка чуркап жоноду.
-Уулум Арман!
Уркуя олтурган жеринде бук тушуп ыйлап жатты.
-Эмнеге сен бул баланы мынча жерийсин? Сага эмне кылды эле? Сени ушунча таш боор кылып тарбияладым беле Ырыс? Качан бул сапат сенде оорчуп кетти?!
-Апа сен уйго аны алып келген кунундо. Ал келгени силер мени унуттунар. Атам да, сен да Арманга уйрулуп тушуп калчусунар! Сен ал келген кундон мени менен ойнобой калдын. Арман уйго келгенде мен 7 жашта элем. Силердин мээриминерди эч ким менен болушкум келбеген. Мен аны жек кором!
Болмосунун эшигин тарс эттире жаап кирип кетти Ырыс.
Уркуя нес болду. "Мен кай жерден ката кетирдим? Болгону ата эненин мээриминен ажырыган бир периштени асырап алганымбы? Ырысты деле унуткан эмес болчум. Анан эмне болуп мынча жек коруу толуп журот анын журогуно."
Арман чуркап баратты. Тызылдап бет алдынан соккон шамалга карабай, ичи куйуп от тушконсуп жалындап баратты. Апасынан умут кылган, куткарат деген. Дайым жузуно жакын келип мурдуна мурдун тийгизе "Сен менин уулумсун! "-деген созун айтуусун самаган. Жок, бул жолу апасы ал созду айткан жок. Айта албады. Демек чын экен. Башкалар мин жолу айтып, мин жолу келеке кылышса да тан албай, апасынын эле ошол созуно ишенчу эмес беле? Билген. Сезип жургон бул чындыкты достору, байкеси эмес апасынан кабыл алуу ушунчалык оор болду. Ушул куну Армандын алгачкы умутторунун гулу кубулгон. Журогуно эн алгачкы так тушкон.
Болмого кирип терезеге жакын келген Арман парданы тартып айды карады. Баары ошондогудай, жада калса мына ай дагы. Кудум ортодогу жылдар болбогондой, жапжарык болуп турат. Эстеди. Эчен жолу ушул терезеге олтуруп алып Айгерим менен тун бир убака чейин суйлошушчу. Кээде тан деле атып кетчу.
-Айгерим.
-Оов?
-Сенин оов дегенинди жакшы коромун да.
-Анда дайым сага оов деймин.
-Маакул. Уктайлы э? Эртен сен да сабака барасын.
-Макул, сонун эс ал.
-Сен да берекем!
Ордуна жатып алып дагы бир жолу жашоосун иргеп алды. Бала кезинен эле тартынчаак болуп осту Арман. Анын себеби уйдогу озунон 7 жаш чон байкеси ар дайым басынтып, кагып турганы эле. Кээде ызырына колуна тийген нерсе менен чаап деле салчу. Мунун баарына унчукпай чыдай берет, бирок бир созу гана сооктон отуп ардантып жиберет. "Сен менин иним эмессин, сен бакмасын! " - жашоосундагы эн коп уккан анан эн жаман коруп конулу кок таштай калган созу. Байкеси Ырыстын кагып силкип урганын унчукпай которгон бала, ушул созду укканда чыдай албай алынып кетет. Кучу жетпесе да мушташа кетчу. Бирок кайдан озунон кыйла чон неме эзип салат да. Андайда уйдо энеси болсо балдарын ажыратып, Арманын калкалап калат. Буга ого бетер жини келе тушкон Ырыс:
-Дайым ушундай, жетиминдин жанын алып! Бул сага эмне кылып берди! - деп суйлонуп эшике чыгып кетет. Бала кезинде неге байкесинин мынтип атканына жакшы тушуно алчу эмес. "Неге мени бакма дей берет" - деп энесинен сураганы эсинде.
-Айта берет, байкен ачуу устундо. Озумдун эле баламсын, - деген энеси кучагына басып сооротсо, кайра эле унутуп ойноп кетчу. А бирок ошонун баарын кийин тушунбодубу. Мектепке барганда деле, кочого чыкса да кошо ойногон балдар "бакма, жетим" - деген создорду айтып уйго канча жолу ыйлап келген. Акыры бардыкты тушунуп чон жигит болуп калганында болгон чындыкты энесинен уккан. Ал куну адаттагыдай мектептеги дагы бир иш чарага даярданып жатышкан эле. Тогузда окуса керек эле Арман. Бойлуу болгонго дайым женил бийге даярданышса Арман кыздардын талашына тушо турган. Бул жолу да ошондой болду. Класстагы эн активдуу, отличник эки кыз Арманды талаша чукчундаша кетишти. Кыздардын талашын кузотуп турган класстын дагы бир атаман жигити Кадыр:
-Эмне мынча ушул бакма, таштандыга жармаштынар? - деди унун катуу чыгарып атайын баары уксун деп.
-Эмне дедин? Ким бакма экен? - деген Арман классташынын жанына жетип келип жакадан алды.
-Ээй,ээй. Озунду тушунбогонго албачы. Баары билет сенин бакма экенинди.
-Келжиребечи кайдагыны айтып, - деген достору Кадырды ары туртуп, экоону ажырата салышты.
-Эмне силер чанасынарбы, муну баарынар билесинер го. Керек болсо байкен Ырыс озу айтып журбойбу.
-Кадыр! - деген кыздардын бири аны жаакка чаап алды. Ортодо жымжырттык. Жанатан бул создорду жалганга чыгарып четке кага алынып турган Арман "Ырыс айтып журот" - дегенди укканда шалдырай тенселе тушту. Унсуз томсоруп турган классташтарынын жузуно бир карап алды. Куноолудой жалооруп карап турушат баары. Алар Арманды боор ооруп да, аяп да карап турушкан эле. Чыдай албады. Намыстанды. Сумкасын алды да октой атып качып чыкты класстан. Чуркап баратты. "Мунун баары жалган!" - деп жатты акылы. Тызылдап чуркап апасына келди. Апасы бул жолу да кучактап, коздоруно карап "сен менин уулумсун" - дейт деп умут менен келди. Уйго кирип эле кыйкырып апасын издеди:
-Апааа?!
-Арман, кебетен кантет балам? Деги жайчылыкпы?
Чуркап келген, деми кысылып тез-тез онтоп жаткан уулун коруп уройу учуп кетти Уркуянын.
-Апа жалган дечи?
-Эмнени ботом?
-Классташтарым айткан создор! Менин бакма экеним! Ата энеси жок жетим экеним! Буларды жалган дечи апа?!
Ыйлап жаткан уулун аяп кетти эне. Озунон жардам сурап, умуттуу тигилген коздоруно чыдай албай адатынча кучагын жайды. Ушуну эле кутуп турган Арман да кучагына бой таштап онгуроп ыйлап ийди. Чачтарынан сылаган апасы жаны гана суйлоордо, аркы уйдон чыккан Ырыстын уну жанырды.
-Ии эмне? Чындыкты дагы эле уккун келбей бужуроп апамдын этегине жармашып жатасынбы?
-Ырыыс?!
-Эмне апа? Бакма балан чонойду. Билиши керек. Эмне жашырасын?
-Аппа?!
Арман бул жолу апасынын коздоруно тике карады. Ыйлап жатыптыр. Тили менен айта албаган чындыкты апасынын коздорунон окуп алды.
-Жоок! - деди да ордунан туруп сыртка чуркап жоноду.
-Уулум Арман!
Уркуя олтурган жеринде бук тушуп ыйлап жатты.
-Эмнеге сен бул баланы мынча жерийсин? Сага эмне кылды эле? Сени ушунча таш боор кылып тарбияладым беле Ырыс? Качан бул сапат сенде оорчуп кетти?!
-Апа сен уйго аны алып келген кунундо. Ал келгени силер мени унуттунар. Атам да, сен да Арманга уйрулуп тушуп калчусунар! Сен ал келген кундон мени менен ойнобой калдын. Арман уйго келгенде мен 7 жашта элем. Силердин мээриминерди эч ким менен болушкум келбеген. Мен аны жек кором!
Болмосунун эшигин тарс эттире жаап кирип кетти Ырыс.
Уркуя нес болду. "Мен кай жерден ката кетирдим? Болгону ата эненин мээриминен ажырыган бир периштени асырап алганымбы? Ырысты деле унуткан эмес болчум. Анан эмне болуп мынча жек коруу толуп журот анын журогуно."
Арман чуркап баратты. Тызылдап бет алдынан соккон шамалга карабай, ичи куйуп от тушконсуп жалындап баратты. Апасынан умут кылган, куткарат деген. Дайым жузуно жакын келип мурдуна мурдун тийгизе "Сен менин уулумсун! "-деген созун айтуусун самаган. Жок, бул жолу апасы ал созду айткан жок. Айта албады. Демек чын экен. Башкалар мин жолу айтып, мин жолу келеке кылышса да тан албай, апасынын эле ошол созуно ишенчу эмес беле? Билген. Сезип жургон бул чындыкты достору, байкеси эмес апасынан кабыл алуу ушунчалык оор болду. Ушул куну Армандын алгачкы умутторунун гулу кубулгон. Журогуно эн алгачкы так тушкон.
Билдирүүнү түзөткөн: _Jalgyzym_: 18 Июнь 2020 - 21:59
#5 19 Июнь 2020 - 02:32
***
Тун бир убактан отуп калса да уулунан али кабар жок. Тынчсыздана эшик алдында басып жургон апасын корду Арман. Боору ооруп кетти.
-Аппаа!
Жалт эте бери бурулган апасынын козундогу жашы кулап тушту.
-Балам, Арманым менин!
Экоо тун бир убакта коп кабаттуу уйдун алдындагы балдар ойноочу аянтчадагы олтургучта олтурушту. Ункуйуп жер тиктеп олтурган уулунун чачтарынан сылап койду Уркуя.
-Ал аял ким? Сен тааныйсынбы?
-Арман, сен менин уулумсун!
-Билем. Мени тороп таштап кеткен аял жонундо сурап жатамын.
Уркуя ошол кунду эстеди. Торотканалардын биринде медайым болуп иштечу. Жаш студент кызды алып келишти. Абалы оор. Бир кун кечке кыйкырып жатып уул тороду. Бирок... Бирок баладан баш тартты. Уркуя торотуно озу катышып ал наристени алгач колуна озу алган. Оозун кемшиндете эмчек издеп жаткан ымыркайды карап копко турду. Бир кем дуйно. Озу бир уулдан кийин эле экинчи эне болуу бактысынан ажыраган. Ал эми бул болсо баш тартып жатат. 3 кундон бери жатса да, эч ким келип кабар албаганына караганда алданып калган кыз окшойт. Уйдон шорпо салып озу алып барып берип журду кызга. Балага сутун саап Уркуяга карматкан кызга акырын ун катты.
-Ойлонуп корчу балким, - деп келе жатканда созун болуп жиберди кыз.
-Мен ойлонуп бутком! Алдырып салмакмын. Биринчи баланы алдырса кийин балалуу боло албайсын дешти. Тороого аргасыз болдум.
Муздай болуп катып суйлогон кыз ары карап жатып алды. Аны карап олтурган Уркуя ушунчалык жек коруп кетти. Ошол бойдон кыздын устуно кирбеди. Кийин бирге иштегендерден чыгып кеткенин угуп тим болду. Наристени бир жума торотканада кармашкан сон, балдар уйуно откоруп беришти. Ошол кундон Уркуянын жашоосу астын устун боло тушту. Кокурогу конултуктап ээнсиреп, кундо келип карап кетчу баланы жоктоп кыйнала берди. Ага чейин да, андан кийин да канча наристелер торолду. Колуна алды, кудум ушундай карады. Бирок негедир журогу ошол балага тартылып туруп алды. Акыры баланы асырап алууну ойлоду. Эмнеге экенин билбейт, ушул ой мээсине кылт эте келери менен конулу которуло куунак боло тушкон. Атугул ишенен суранып чыгып, ымыркайды тапшырган балдар уйуно жетип барганычы. Уктап жатыптыр. Карап журогу эзиле, ылдый болду да наристенин мойнунан искеп алды. Уйго келип жолдошун кондуруп, бут документтерди даярдашып баланы багып алышты. Сейитов Арман. Баланы аяр кармап алгач уйуно алып киргени. Анын алгач ирет жылмайганы, биринчи ирет башын которуп, биринчи ирет ормологону. Басканы, тишинин чыкканы, кадам таштаганы. "апа" - деген алгачы созу... Уркуя болуп корбогондой мээрим берип остуруптур. Журогун арнаптыр уулуна. Курсагына эле которуп торобогону болбосо, мин эсе артык багып чонойткон эле.
Арман башын которсо апасы ыйлап жатыптыр, унсуз.
-Аппа!
Кучактаган уулун чачтарынан сылаган Уркуя "сен менин уулумсун! " - деди шыбырап.
Ал эми баланы таштаган кызды ошол бойдон издебеди. "Суранова Айым" - деген фамилияны тилинин учунда турса да азыр айта албады. Коркту. Уулу оз апасын издеп таап алышынан, кетип калышынан коркту.
Арман ошол кундон тунт адамга айланды. Ошол кундон ал апасын "апа" - дегенди токтотуп "эне" - дегенге откон. Ошентип жашоосундагы оор чындыкты кабыл алып озунун "бакма" - деген атына, тагдырына моюн сунуп жашап калды.
Мектепти буткон Арман эн жогорку балл менен медицинага окууга отту. Эми ал бут жандилин окууга, уйрончу кесибине болду. Ары жагынан таланты бар экенин ушул окуу жайдын мугалими, илимдин доктору, доцент Маматов Керим баланы бир коруп эле тушунгон. Армандын карылуу колдору ошол эле убакта кебездей жумшак да эле. Кудум атайы операция жасоо учун жаралган колдор. Анан да укканын бат илип кеткен, бир коруп алса кайра эч кандай кыйынчылыксыз уйронуп жасап кете алган жондому менен да агайынын назарын бурган. Керимдин ишеничтуу шакирттеринин бирине айланды.
Тун бир убактан отуп калса да уулунан али кабар жок. Тынчсыздана эшик алдында басып жургон апасын корду Арман. Боору ооруп кетти.
-Аппаа!
Жалт эте бери бурулган апасынын козундогу жашы кулап тушту.
-Балам, Арманым менин!
Экоо тун бир убакта коп кабаттуу уйдун алдындагы балдар ойноочу аянтчадагы олтургучта олтурушту. Ункуйуп жер тиктеп олтурган уулунун чачтарынан сылап койду Уркуя.
-Ал аял ким? Сен тааныйсынбы?
-Арман, сен менин уулумсун!
-Билем. Мени тороп таштап кеткен аял жонундо сурап жатамын.
Уркуя ошол кунду эстеди. Торотканалардын биринде медайым болуп иштечу. Жаш студент кызды алып келишти. Абалы оор. Бир кун кечке кыйкырып жатып уул тороду. Бирок... Бирок баладан баш тартты. Уркуя торотуно озу катышып ал наристени алгач колуна озу алган. Оозун кемшиндете эмчек издеп жаткан ымыркайды карап копко турду. Бир кем дуйно. Озу бир уулдан кийин эле экинчи эне болуу бактысынан ажыраган. Ал эми бул болсо баш тартып жатат. 3 кундон бери жатса да, эч ким келип кабар албаганына караганда алданып калган кыз окшойт. Уйдон шорпо салып озу алып барып берип журду кызга. Балага сутун саап Уркуяга карматкан кызга акырын ун катты.
-Ойлонуп корчу балким, - деп келе жатканда созун болуп жиберди кыз.
-Мен ойлонуп бутком! Алдырып салмакмын. Биринчи баланы алдырса кийин балалуу боло албайсын дешти. Тороого аргасыз болдум.
Муздай болуп катып суйлогон кыз ары карап жатып алды. Аны карап олтурган Уркуя ушунчалык жек коруп кетти. Ошол бойдон кыздын устуно кирбеди. Кийин бирге иштегендерден чыгып кеткенин угуп тим болду. Наристени бир жума торотканада кармашкан сон, балдар уйуно откоруп беришти. Ошол кундон Уркуянын жашоосу астын устун боло тушту. Кокурогу конултуктап ээнсиреп, кундо келип карап кетчу баланы жоктоп кыйнала берди. Ага чейин да, андан кийин да канча наристелер торолду. Колуна алды, кудум ушундай карады. Бирок негедир журогу ошол балага тартылып туруп алды. Акыры баланы асырап алууну ойлоду. Эмнеге экенин билбейт, ушул ой мээсине кылт эте келери менен конулу которуло куунак боло тушкон. Атугул ишенен суранып чыгып, ымыркайды тапшырган балдар уйуно жетип барганычы. Уктап жатыптыр. Карап журогу эзиле, ылдый болду да наристенин мойнунан искеп алды. Уйго келип жолдошун кондуруп, бут документтерди даярдашып баланы багып алышты. Сейитов Арман. Баланы аяр кармап алгач уйуно алып киргени. Анын алгач ирет жылмайганы, биринчи ирет башын которуп, биринчи ирет ормологону. Басканы, тишинин чыкканы, кадам таштаганы. "апа" - деген алгачы созу... Уркуя болуп корбогондой мээрим берип остуруптур. Журогун арнаптыр уулуна. Курсагына эле которуп торобогону болбосо, мин эсе артык багып чонойткон эле.
Арман башын которсо апасы ыйлап жатыптыр, унсуз.
-Аппа!
Кучактаган уулун чачтарынан сылаган Уркуя "сен менин уулумсун! " - деди шыбырап.
Ал эми баланы таштаган кызды ошол бойдон издебеди. "Суранова Айым" - деген фамилияны тилинин учунда турса да азыр айта албады. Коркту. Уулу оз апасын издеп таап алышынан, кетип калышынан коркту.
Арман ошол кундон тунт адамга айланды. Ошол кундон ал апасын "апа" - дегенди токтотуп "эне" - дегенге откон. Ошентип жашоосундагы оор чындыкты кабыл алып озунун "бакма" - деген атына, тагдырына моюн сунуп жашап калды.
Мектепти буткон Арман эн жогорку балл менен медицинага окууга отту. Эми ал бут жандилин окууга, уйрончу кесибине болду. Ары жагынан таланты бар экенин ушул окуу жайдын мугалими, илимдин доктору, доцент Маматов Керим баланы бир коруп эле тушунгон. Армандын карылуу колдору ошол эле убакта кебездей жумшак да эле. Кудум атайы операция жасоо учун жаралган колдор. Анан да укканын бат илип кеткен, бир коруп алса кайра эч кандай кыйынчылыксыз уйронуп жасап кете алган жондому менен да агайынын назарын бурган. Керимдин ишеничтуу шакирттеринин бирине айланды.
#6 19 Июнь 2020 - 02:35
***
Ошондой кундорунун биринде Айгерим менен таанышты. Ошол кечтеги жааган кутуусуз ношор менен кирип келди кыз Армандын жашоосуна. Эзели эч ким менен суйлошпогон, атугул маектеше келген адамдын жузуно назар салып карап койбогон жигит ушул кызды сааттап тиктеп олтураар эле. Ушундан ырахат алчу. Анын ач калган жан дуйносу ушул жанды тиктегенден, аны суктанып карагандан азыктанып озуно, журогуно чексиз кубат, энергия алып турат. Тируу туруп сезим дегенди сезбеген, андай туйгунун бар экенинен кумон санаган Арман озу ошол сезимдин туткунуна айланды. Айгерим жигит учун сыйкырчы, же болбосо таякчасын шилтей коюп жашоосун жомокко айланткан пери болду. Жамгырдан кийин чыккан кунжеле эле кыз. Айгеримден кулгонду, суйлогонду, баарлашканды деги эле жашоого башкача коз караш менен кароону уйронгон. Анын таптаза дуйносуно чогуп кетти. Айгерим ар бир кундон, кыбыр эткен жаратылыштын кубулушунан да озгочо кооздукту коро алчу. Озу жаш болгону менен анын ой жугуртуусу, кээде суйлогон философиялык создору тан калтырат. Анан да эч кимдин оюна келбеген жоруктарды баштап, аны жасоодон да тартынбаган тентек мунозу да бар. Арман озгорду. Суйуп калды. Билесинерби бул сезим кандай болоорун? "Ооба билемин" - дейбиз баарыбыз бир ооздон. А чынына келгенде ал сезимди жакшылап маани берип тушунуп, андап жеткен жана барктай алган адам чанда гана кездешет. Ал сезимге алгач ирет кабылган кандай жагымдуу! Кудум ичиндеги оргуган тазалык батпай сыртка атылып чыгып, оргуштап ааламга сен гана жарык чачып жаткандайсын. Дуйно сенин гана тегерегинде чарк айлангандай. Ээххх....
-Арман?
-Оов?
-Тигине булутту карачы.
-Ии, карадым.
-Кордунбу? Эмнеге окшош экен?
-Тигиби? Ммм. Таптым.
-Айтсан?
-Сага!
-Ээк, жок карасан кулактары узуун болуп, коенектин озу го. Оюн ойнойбуз.
-Кандай?
-Асмандагы булуттарды эмнеге окшотсом атын айтамын, сен табасын?
-Маакул.
-Журокту кордум...
-Канакей, корбой жатамын...
Жапжашыл шиберде жанаша жаткан экоо аппак болуп турмоктоло тунук асмандын ар жеринде каалгып жургон булуттарды карап жатышты. Айгеримдин туулган кунуно атайы тоого эс алганы чыгышкан. Кунду соонун откорушту. Кундузу булуттарды карап жаткан экоо, эми тундосу жылдыздарга суктанып олтурушат. Чоон болгон жуурканды жамына капкара тундогу жарк этип жанган жылдыздарды тиктеп олтурушуп танга жакын гана уктоого кам урушту.
-Жакшы эс ал, - деген Арман кыздын мандайынан суйуп алды. Кошо жургон бир жыл аралыгында жигит бир да жолу кызга жакын жолободу. Дайым ушундай, мээрим менен бооруна кысып мандайынан суйуп коет.
-Сен да жакшы эс ал.
Боз уйго кирип бараткан кызды артынан карап турган Арман бир убакта:
-Айгерим? - деп чакырды.
-Оов, - деди бери бурула караган кыз.
-Рахмат сага.
-А эмнеге?
-Бул жашоого келгенин учун!
Ушул эле создун ичинде коп маани жаткан.
-Сага да рахмат, мага кездешкенин учун!
Ошондой кундорунун биринде Айгерим менен таанышты. Ошол кечтеги жааган кутуусуз ношор менен кирип келди кыз Армандын жашоосуна. Эзели эч ким менен суйлошпогон, атугул маектеше келген адамдын жузуно назар салып карап койбогон жигит ушул кызды сааттап тиктеп олтураар эле. Ушундан ырахат алчу. Анын ач калган жан дуйносу ушул жанды тиктегенден, аны суктанып карагандан азыктанып озуно, журогуно чексиз кубат, энергия алып турат. Тируу туруп сезим дегенди сезбеген, андай туйгунун бар экенинен кумон санаган Арман озу ошол сезимдин туткунуна айланды. Айгерим жигит учун сыйкырчы, же болбосо таякчасын шилтей коюп жашоосун жомокко айланткан пери болду. Жамгырдан кийин чыккан кунжеле эле кыз. Айгеримден кулгонду, суйлогонду, баарлашканды деги эле жашоого башкача коз караш менен кароону уйронгон. Анын таптаза дуйносуно чогуп кетти. Айгерим ар бир кундон, кыбыр эткен жаратылыштын кубулушунан да озгочо кооздукту коро алчу. Озу жаш болгону менен анын ой жугуртуусу, кээде суйлогон философиялык создору тан калтырат. Анан да эч кимдин оюна келбеген жоруктарды баштап, аны жасоодон да тартынбаган тентек мунозу да бар. Арман озгорду. Суйуп калды. Билесинерби бул сезим кандай болоорун? "Ооба билемин" - дейбиз баарыбыз бир ооздон. А чынына келгенде ал сезимди жакшылап маани берип тушунуп, андап жеткен жана барктай алган адам чанда гана кездешет. Ал сезимге алгач ирет кабылган кандай жагымдуу! Кудум ичиндеги оргуган тазалык батпай сыртка атылып чыгып, оргуштап ааламга сен гана жарык чачып жаткандайсын. Дуйно сенин гана тегерегинде чарк айлангандай. Ээххх....
-Арман?
-Оов?
-Тигине булутту карачы.
-Ии, карадым.
-Кордунбу? Эмнеге окшош экен?
-Тигиби? Ммм. Таптым.
-Айтсан?
-Сага!
-Ээк, жок карасан кулактары узуун болуп, коенектин озу го. Оюн ойнойбуз.
-Кандай?
-Асмандагы булуттарды эмнеге окшотсом атын айтамын, сен табасын?
-Маакул.
-Журокту кордум...
-Канакей, корбой жатамын...
Жапжашыл шиберде жанаша жаткан экоо аппак болуп турмоктоло тунук асмандын ар жеринде каалгып жургон булуттарды карап жатышты. Айгеримдин туулган кунуно атайы тоого эс алганы чыгышкан. Кунду соонун откорушту. Кундузу булуттарды карап жаткан экоо, эми тундосу жылдыздарга суктанып олтурушат. Чоон болгон жуурканды жамына капкара тундогу жарк этип жанган жылдыздарды тиктеп олтурушуп танга жакын гана уктоого кам урушту.
-Жакшы эс ал, - деген Арман кыздын мандайынан суйуп алды. Кошо жургон бир жыл аралыгында жигит бир да жолу кызга жакын жолободу. Дайым ушундай, мээрим менен бооруна кысып мандайынан суйуп коет.
-Сен да жакшы эс ал.
Боз уйго кирип бараткан кызды артынан карап турган Арман бир убакта:
-Айгерим? - деп чакырды.
-Оов, - деди бери бурула караган кыз.
-Рахмат сага.
-А эмнеге?
-Бул жашоого келгенин учун!
Ушул эле создун ичинде коп маани жаткан.
-Сага да рахмат, мага кездешкенин учун!
#7 19 Июнь 2020 - 02:36
***
Терезеден тушкон кундун нурлары уктап жаткан Армандын жузун аймалап ойготту. Ачылган коздору менен шыпты тиктеп копко жатты. Чырылдап сайраган куштардын уну, анан ашкана тараптан келип жаткан жагымдуу, даамдуу тамактын жыты маанайын ого бетер которуп жиберди. Ушундай аткан танды, кундун ушинтип башталганын сагыныптыр. Ордунан козголо турганга кам урган Арман колдору менен козун алып жаткан кунду тосо калды. Жуунуп келип, ашканага кирсе энеси столду дапдаяр кыла кутуп олтурган экен.
-Жакшы эс алдынбы балам?
-Ооба энеке, сонун! Коптон бери мындай тынч уктабаган экем.
Кечинде артта калган кундорун ойлоп жатып качан козу илинип кеткенин деле билбептир.
-Эне сен эмне мынча эрте ойгонуп алдын, мен озум эле тамагымды даярдап ичмекмин.
-Менде кайдагы уйку балам, жаш откондо уйкун деле келбей калат экен.
-Сен али жашсын эне.
-Бугун эмне кыласын?
-Республикалык ооруканага барамын. Чогулуш бар. Алгач машина арендага алганы барамын.
-Макул, сени уйдо кутомун.
Уркуя алдында 38 ге чыгып калган уулун карап дагы чачтарын сылап койду. Кудум алдында кичинекей Арман олтургандай. Бир колуна нан бир колуна кашык кармап шашыла тамактанып, апасын карап улам кулуп койгон ошол кичинекей Арманды элестетип кетти. Коздоруно жаш ирмеле тушту.
-Эне?
-Мага конул болбо, мен жон гана сени сагыныпмын балам!
Ооруканага келген Арман бул жердеги дарыгерлер менен жолугушту. Алар менен бир катар маселелер боюнча суйлошуулорду жургузду. Арман жаш болгонуна карабай дасыккан хирург эле. Казахстан олкосуно атагы чыккан эн колу женил хирург! Бул жака атайы чакыруу менен келди. Бир катар операцияларды жетектеп катышууга, жана ошондой эле практикант студенттерди окутууга келген. Буга чейин да бир нече жолу чакыруу тушкону менен дайым баш тартып келчу. Бул жолу да келуу чечимин чыгаруу онойго турбады. Оорукананын дарыгерлери менен суйлошуу жургон сон болумдорду кыдырууну башташты. Алгач эле эн оор онкологиялык оору менен ооругандардын болумуно киришти, катар палаталарды аралап, оорулууларды коруп жаткан. Колунда жакын арада операция болууга муктаждардын тизмеси жазылган папка, катары менен окуп келе жатып тааныш фамилияны козу чалды." Турдалиева Айгерим"- деп жазылып турган ысымды кайра кайра окуп алды. "Жок! Болушу мумкун эмес!" - деди ичинде. Дароо коштоп жургон дарыгерден ушул бейтап жаткан палатага алып баруусун отунду. Палата коридордун сонунда экен. Жеткиче кылым отуп кетти го. Канчалык кадамын арыштап басканы менен жетчудой эмес! Мына келди. Кыйгач ачылып турган эшиктен акырын карады. Эки кишилик палатадагы бир керебетте жаткан аял киши колуна асма укол сайылып жатыптыр. Ал эми терезе тубундогу керебетте арык кичинекей аял сыртты карап олтуруптур, жанында болсо эркек киши анын жузун тосуп алган экен. Кыязы бирдемкелерди суйлоп жатат. Аны ары карап турган келин укпай жаткандай терезени тигилип олтурат. Качан жанындагы эркек бери болуп басканда аялдын жузу даана корунду. Ошол! Мейли арадан жуз жылдар отсун, мейли мин. Бирок Арман бул жузду эч качан унутпайт эле. Кантип бул жерге тушуп калды? Эшиктин туткасын кармаган колдору калчылдай тушту. Ангыча ичкеридегилер буларды байкай жанагы эркек киши бери басты. Ошондо гана эсине келе коздорун тартып алган Арман кетенчиктей берди.
-Доктор?
-Арман Бекенович!
-Мен, мен эртен келейин.
Чала була суйлоп, колундагы папкасын жаныдагы дарыгерге кармата шашылып жоноп кетти. Устуно кийген халатын да, оозунда тагылган маскасын да чечпей машинасына келди. Ролду кармап олтуруп деми кысыла тушту. "Кантип? Ал бул жерде эмне кылып журот? Ооруп калдыбы? Бул онкология болуму да, анан.." оюна эч нерсе келбей дендароо боло машинасын айдап баратты. Аны бул ойдон чочутуп озуно келтирген телефонго келген чалуу болду.
Чырылдап жаткан телефонунда бажырая кулуп тушкон кызынын суротун коруп машинасын четке алып токтотту.
-Алло
-Пааапа?
-Айгешим кызым, кандайсын?
-Сен эмне которбойсун? - деп тултундаган кызы казак тилинде суйлоп жатты.
-Кызым жумуштар менен. Бошоп байланышамын.
-Паапа сени кутом.
Телефонду очургон Арман мойнундагы бууп турган галстугун бошотуп алды. "Эч качан бул жерден жолуктурамын" - деп ойлобогон. Экоонун кездешуусун ар кандай кыялданганы менен жети уктаса да "ооруканадан болгондо да онкология болумунон кором" - кутпогон эле.
Терезеден тушкон кундун нурлары уктап жаткан Армандын жузун аймалап ойготту. Ачылган коздору менен шыпты тиктеп копко жатты. Чырылдап сайраган куштардын уну, анан ашкана тараптан келип жаткан жагымдуу, даамдуу тамактын жыты маанайын ого бетер которуп жиберди. Ушундай аткан танды, кундун ушинтип башталганын сагыныптыр. Ордунан козголо турганга кам урган Арман колдору менен козун алып жаткан кунду тосо калды. Жуунуп келип, ашканага кирсе энеси столду дапдаяр кыла кутуп олтурган экен.
-Жакшы эс алдынбы балам?
-Ооба энеке, сонун! Коптон бери мындай тынч уктабаган экем.
Кечинде артта калган кундорун ойлоп жатып качан козу илинип кеткенин деле билбептир.
-Эне сен эмне мынча эрте ойгонуп алдын, мен озум эле тамагымды даярдап ичмекмин.
-Менде кайдагы уйку балам, жаш откондо уйкун деле келбей калат экен.
-Сен али жашсын эне.
-Бугун эмне кыласын?
-Республикалык ооруканага барамын. Чогулуш бар. Алгач машина арендага алганы барамын.
-Макул, сени уйдо кутомун.
Уркуя алдында 38 ге чыгып калган уулун карап дагы чачтарын сылап койду. Кудум алдында кичинекей Арман олтургандай. Бир колуна нан бир колуна кашык кармап шашыла тамактанып, апасын карап улам кулуп койгон ошол кичинекей Арманды элестетип кетти. Коздоруно жаш ирмеле тушту.
-Эне?
-Мага конул болбо, мен жон гана сени сагыныпмын балам!
Ооруканага келген Арман бул жердеги дарыгерлер менен жолугушту. Алар менен бир катар маселелер боюнча суйлошуулорду жургузду. Арман жаш болгонуна карабай дасыккан хирург эле. Казахстан олкосуно атагы чыккан эн колу женил хирург! Бул жака атайы чакыруу менен келди. Бир катар операцияларды жетектеп катышууга, жана ошондой эле практикант студенттерди окутууга келген. Буга чейин да бир нече жолу чакыруу тушкону менен дайым баш тартып келчу. Бул жолу да келуу чечимин чыгаруу онойго турбады. Оорукананын дарыгерлери менен суйлошуу жургон сон болумдорду кыдырууну башташты. Алгач эле эн оор онкологиялык оору менен ооругандардын болумуно киришти, катар палаталарды аралап, оорулууларды коруп жаткан. Колунда жакын арада операция болууга муктаждардын тизмеси жазылган папка, катары менен окуп келе жатып тааныш фамилияны козу чалды." Турдалиева Айгерим"- деп жазылып турган ысымды кайра кайра окуп алды. "Жок! Болушу мумкун эмес!" - деди ичинде. Дароо коштоп жургон дарыгерден ушул бейтап жаткан палатага алып баруусун отунду. Палата коридордун сонунда экен. Жеткиче кылым отуп кетти го. Канчалык кадамын арыштап басканы менен жетчудой эмес! Мына келди. Кыйгач ачылып турган эшиктен акырын карады. Эки кишилик палатадагы бир керебетте жаткан аял киши колуна асма укол сайылып жатыптыр. Ал эми терезе тубундогу керебетте арык кичинекей аял сыртты карап олтуруптур, жанында болсо эркек киши анын жузун тосуп алган экен. Кыязы бирдемкелерди суйлоп жатат. Аны ары карап турган келин укпай жаткандай терезени тигилип олтурат. Качан жанындагы эркек бери болуп басканда аялдын жузу даана корунду. Ошол! Мейли арадан жуз жылдар отсун, мейли мин. Бирок Арман бул жузду эч качан унутпайт эле. Кантип бул жерге тушуп калды? Эшиктин туткасын кармаган колдору калчылдай тушту. Ангыча ичкеридегилер буларды байкай жанагы эркек киши бери басты. Ошондо гана эсине келе коздорун тартып алган Арман кетенчиктей берди.
-Доктор?
-Арман Бекенович!
-Мен, мен эртен келейин.
Чала була суйлоп, колундагы папкасын жаныдагы дарыгерге кармата шашылып жоноп кетти. Устуно кийген халатын да, оозунда тагылган маскасын да чечпей машинасына келди. Ролду кармап олтуруп деми кысыла тушту. "Кантип? Ал бул жерде эмне кылып журот? Ооруп калдыбы? Бул онкология болуму да, анан.." оюна эч нерсе келбей дендароо боло машинасын айдап баратты. Аны бул ойдон чочутуп озуно келтирген телефонго келген чалуу болду.
Чырылдап жаткан телефонунда бажырая кулуп тушкон кызынын суротун коруп машинасын четке алып токтотту.
-Алло
-Пааапа?
-Айгешим кызым, кандайсын?
-Сен эмне которбойсун? - деп тултундаган кызы казак тилинде суйлоп жатты.
-Кызым жумуштар менен. Бошоп байланышамын.
-Паапа сени кутом.
Телефонду очургон Арман мойнундагы бууп турган галстугун бошотуп алды. "Эч качан бул жерден жолуктурамын" - деп ойлобогон. Экоонун кездешуусун ар кандай кыялданганы менен жети уктаса да "ооруканадан болгондо да онкология болумунон кором" - кутпогон эле.
#11 20 Июнь 2020 - 11:18
***
Арман дагы ошол сейил бакка келди. Дагы ошол селкинчектин жанына. Кайрадан чууруган таттуу элестер. Анда кыш мезгили болчу.
Кылаалап жааган кар улам кучоп, майдаланып тушуп жаткан кар буртуктору чоноюп аппак болгон айлана керемет бир кооздука оролгон учур. Чуркап келген Айгерим адатынча дагы жерге жата кетти.
Асмандан каалгый тушкон кар анын узун кирпиктерине туруп, Арман бул сулуулукту суктана карап олтурат.
-Жатпайсынбы сен?
-Азыр, - деген Арман да кыздын жанына катарлаш болуп, жузун карга тосуп жатты. Чексиздиктен ылдый тушуп келе жаткан кар буртуктору булардын жылуу жузуно келип тушуп секунд туруп эле ээрип баратты.
-Сонун! - деди кыз коздорун жумган калыбында.
Чын эле сонун. Арман кызды тиктеди. Мунун жанында баары сонун! Жамгырда жолго жаткан, кар кечкен, булуттарды ойногон, жылдыз санаган, жада калса козду жумуп салкын соккон шамалды да туйган сонун. Ушул керемет жандын жанында.
-Арман!
-Оов?
-Жаап жаткан кар буртокторун кордунбу?
-Ии,
-Ар бир буртогу "мен сени суйом" - дегенди билдирсе, билесинби менин карым жаап бутпойт!
-Чын элеби? - деп кыздын жузуно караган Арманга
-Жоок, калп айттым! - деп колундагы бир ууч карды чача салган кыз кыткылыктап кулуп жиберди. Анан экоо томолонуп курошуп, бири-бирине кар чачып дагы оюн куруп кетишкен...
Арман деми буула тушту. Эрксизден козуно келген жаштар тамчылап кетти. Ал омурундо эки жолу ыйлаган экен, биринчисинде бакма экенин билгенде, экинчисинде Айгеримден айрылганда. .. Андан кийин кантип жашады? Омур бою ушул таттуу элестер менен кун коруп, ошол каргашалуу экоону болгон тунду жок деп озун алдап эле жашап келген. Корсо тагдыр алдыда дагы бир оор чындыкты даярдап койгон экен. Бирок муну кабыл алган эмес, качып кеткен. Укпай кеткен, ал чындык ушул кунго чейин артынан кууп келе жатат. Кудум азыркыдай...
-Арман сен келе жатасынбы?
-Азыр энем даяр болсун, мына чыгып баратабыз.
Телефонду койгон Армандын коздорун жайнап турду. Казахстанга акысыз окууга жолдонмо келип, аны Арман утуп алган эле. Айгерим да мектепти аяктап жатат. Ошого бугун экоо келишип апалары менен тааныштырууну чечишкен. Арман энесин ээрчитип, шаардагы чакан жасалгаланган ресторанга келишти. Ресторанга киргенде эле озгочо жагымдуу атмосфера, жай конулду эргитуучу музыка жанырып,бул жер жайлуу экен. Арман менен Уркуянын алдыларынан апакай койногун желбирете назик жылмайып Айгерим тосуп алды.
-Саламатсызбы? - илберинки суйлогон кыздын жузу албыра Уркуя менен корушту. Учоо тордогу атайы жасалган столго келип орун алышып, бири - бири менен таанышып жатышты. Уркуя экоону тиктеп, алардын бири-бирине аябай окшош экенине тан калып койду. Эл арасындагы "Окшош жубайлар бактылуу болот" - деген кепти эстеп бактылуу карап олтурду. Озунун Арманы, эч кимге ачылбаган, дайым тунт жургон уулу ушул кыздын алдында башкача мээримдуу экен. Коп болуптур эле уулун мындай кубанычтуу корбогонуно. Бир убакта кыз кол телефонуна чалуу келип туруп кетти.
-Эне сизге жактыбы?
-Ооба, жузу жылуу кыз экен.
Ушул убакта Айгерим апасын колтуктап келип калды.
-Бул менин апам!
-Апа бул Арман жана Армандын апасы!
-Саламатсыздарбы? - деген аял булардын жанына келип олтурду. Апасы менен Айгерим окшош болгону менен апасынын жузу негедир сустайып муздак экен. Уркуянын козуно ушунчалык тааныш корунгону менен такыр эстей албай койду, кай жерден коргонун.
-Эки уулум бар, кенжем Арман. Атабыз каза болгон,озум медайым болуп иштеп, азыр эс алуудамын.
-Кесиптеш турбайбызбы? Менин ысымым Айым, мен тиш даарыгеримин. Суранова Айым. Мм, атабыз жеке ишкер. Эки уулум, анан ушул жалгыз кызым бар, - деген Айым кызынын чачынан сылап койду.
Уркуянын башы "Суранова Айым" - дегенди укканда зын эле дей тушту. Кудум чагылган жарып откондой коз ирмемчелик убакытта коз алды жарк этип очту. Андан ары булардын создору кулагына кирбеди деле. Мындан 24 жыл мурунку палатада мисирейе олтурган Айымдын гана ошол жузу тартылып туруп алды. Озгорбоптур, ошондо кандай муздак тиктесе азыр деле ошол бойдон.
Арман дагы ошол сейил бакка келди. Дагы ошол селкинчектин жанына. Кайрадан чууруган таттуу элестер. Анда кыш мезгили болчу.
Кылаалап жааган кар улам кучоп, майдаланып тушуп жаткан кар буртуктору чоноюп аппак болгон айлана керемет бир кооздука оролгон учур. Чуркап келген Айгерим адатынча дагы жерге жата кетти.
Асмандан каалгый тушкон кар анын узун кирпиктерине туруп, Арман бул сулуулукту суктана карап олтурат.
-Жатпайсынбы сен?
-Азыр, - деген Арман да кыздын жанына катарлаш болуп, жузун карга тосуп жатты. Чексиздиктен ылдый тушуп келе жаткан кар буртуктору булардын жылуу жузуно келип тушуп секунд туруп эле ээрип баратты.
-Сонун! - деди кыз коздорун жумган калыбында.
Чын эле сонун. Арман кызды тиктеди. Мунун жанында баары сонун! Жамгырда жолго жаткан, кар кечкен, булуттарды ойногон, жылдыз санаган, жада калса козду жумуп салкын соккон шамалды да туйган сонун. Ушул керемет жандын жанында.
-Арман!
-Оов?
-Жаап жаткан кар буртокторун кордунбу?
-Ии,
-Ар бир буртогу "мен сени суйом" - дегенди билдирсе, билесинби менин карым жаап бутпойт!
-Чын элеби? - деп кыздын жузуно караган Арманга
-Жоок, калп айттым! - деп колундагы бир ууч карды чача салган кыз кыткылыктап кулуп жиберди. Анан экоо томолонуп курошуп, бири-бирине кар чачып дагы оюн куруп кетишкен...
Арман деми буула тушту. Эрксизден козуно келген жаштар тамчылап кетти. Ал омурундо эки жолу ыйлаган экен, биринчисинде бакма экенин билгенде, экинчисинде Айгеримден айрылганда. .. Андан кийин кантип жашады? Омур бою ушул таттуу элестер менен кун коруп, ошол каргашалуу экоону болгон тунду жок деп озун алдап эле жашап келген. Корсо тагдыр алдыда дагы бир оор чындыкты даярдап койгон экен. Бирок муну кабыл алган эмес, качып кеткен. Укпай кеткен, ал чындык ушул кунго чейин артынан кууп келе жатат. Кудум азыркыдай...
-Арман сен келе жатасынбы?
-Азыр энем даяр болсун, мына чыгып баратабыз.
Телефонду койгон Армандын коздорун жайнап турду. Казахстанга акысыз окууга жолдонмо келип, аны Арман утуп алган эле. Айгерим да мектепти аяктап жатат. Ошого бугун экоо келишип апалары менен тааныштырууну чечишкен. Арман энесин ээрчитип, шаардагы чакан жасалгаланган ресторанга келишти. Ресторанга киргенде эле озгочо жагымдуу атмосфера, жай конулду эргитуучу музыка жанырып,бул жер жайлуу экен. Арман менен Уркуянын алдыларынан апакай койногун желбирете назик жылмайып Айгерим тосуп алды.
-Саламатсызбы? - илберинки суйлогон кыздын жузу албыра Уркуя менен корушту. Учоо тордогу атайы жасалган столго келип орун алышып, бири - бири менен таанышып жатышты. Уркуя экоону тиктеп, алардын бири-бирине аябай окшош экенине тан калып койду. Эл арасындагы "Окшош жубайлар бактылуу болот" - деген кепти эстеп бактылуу карап олтурду. Озунун Арманы, эч кимге ачылбаган, дайым тунт жургон уулу ушул кыздын алдында башкача мээримдуу экен. Коп болуптур эле уулун мындай кубанычтуу корбогонуно. Бир убакта кыз кол телефонуна чалуу келип туруп кетти.
-Эне сизге жактыбы?
-Ооба, жузу жылуу кыз экен.
Ушул убакта Айгерим апасын колтуктап келип калды.
-Бул менин апам!
-Апа бул Арман жана Армандын апасы!
-Саламатсыздарбы? - деген аял булардын жанына келип олтурду. Апасы менен Айгерим окшош болгону менен апасынын жузу негедир сустайып муздак экен. Уркуянын козуно ушунчалык тааныш корунгону менен такыр эстей албай койду, кай жерден коргонун.
-Эки уулум бар, кенжем Арман. Атабыз каза болгон,озум медайым болуп иштеп, азыр эс алуудамын.
-Кесиптеш турбайбызбы? Менин ысымым Айым, мен тиш даарыгеримин. Суранова Айым. Мм, атабыз жеке ишкер. Эки уулум, анан ушул жалгыз кызым бар, - деген Айым кызынын чачынан сылап койду.
Уркуянын башы "Суранова Айым" - дегенди укканда зын эле дей тушту. Кудум чагылган жарып откондой коз ирмемчелик убакытта коз алды жарк этип очту. Андан ары булардын создору кулагына кирбеди деле. Мындан 24 жыл мурунку палатада мисирейе олтурган Айымдын гана ошол жузу тартылып туруп алды. Озгорбоптур, ошондо кандай муздак тиктесе азыр деле ошол бойдон.
#12 20 Июнь 2020 - 11:19
Уркуя ордунан тенселе турду.
-Эне жакшысынбы? Эмне болду?
Арман энесинин бопбоз болуп кеткен онун коро чоочуп кетти.
-Жакшы, биз кетуубуз керек.
-Тез жардам чакыралы, - деген Айымды тиктеди.
-Жок, кереги жок! - октом ун катты да уулун карап:
-Кеттик! - деп озу Айгеримдер менен коштошпостон чыгып жоноду. Муундары калчылдап, ичинен бут соогу сынып кеткендей шалдырап жатса да болгон кучу менен озун туз кармап баратты. Эмне болгонуна тушуно албаган учоо бир нече мунот бирин-бири тиктеп туруп калышты.
-Мен, мен сага чаламын, кечиресиз, - деген Арман эсине келе энесинин артынан чуркап кетти.
-Мама.
-Айгерм бул эмне кылганын? Канча кундон бери жалынып ушулар менен тааныштырайын дединби мени?
-Мама мен озум тушунбой... деп келе жаткан кызынын созун болду.
-Болду жетишет, конулунду оорутпай келдим. Булар биздин тенибиз эмес. Мына корсотту, далилдеди!
-Маама?!
-Эмне мама? Кеттик! Уйдон суйлошобуз!
Башын жерге шылкыйта, эмне болуп кеткенин андай албай баратты Айгерим.
Карангы кочодо алдыда Уркуя артынан Арман келе жатышты. Унсуз. Бир убакта уулу чыдай албай кетти.
-Эне деги эмне болду?
-Уйго жетип суйлошобуз!
Башка соз оозунан чыкпады Уркуянын. Тагыраагы башка созду кантип айтууну билбей келе жатты. "Кантип эле ушундай боло калсын? Ушунча чон шаардан экоонун табышканын! " Бул чындыкты кантип уулуна жеткирер экен. Анда Арманын озу оз колдору менен олтуруп алган болбойбу?!
Уйго келип эле ваннага кирип кеткен Уркуя кыйлада чыкты. Арман озун кутуп олтурган экен.
-Чечинип жат!
-Энеее?! Сен эмне деп жатасын?
-Эс ал дедим!
-Жок, азыр баарын суйлошобуз, эмне болду?
-Эч нерсе, болгону биз алардын тени эмеспиз. Унут ал кызды.
Эч нерсе болбогондой, токтоо суйлоп жаткан энесин коруп Арман жарылып кетти.
-Эне, сен эмне деп салдын? Макул, ошондо деле кутуусуз орунундан туруп кетип калганындын себеби ушулбу?
-Ооба.
-Жок, бул жооп эмес.
-Балам мен тушундурдум, мен дагы алар дагы каршы болобуз силерге, жакшысы азыр жыйнап сал.
-Каршы болсонор да биз уйлонобуз, эне мен аны суйом! Тушуносунбу? Суйом!
Арман кыйкырып жатты, тушундургусу келди.
-Сен аны суйо албайсын Арман, уйлоно албайсынар! Ал сенин...
Уркуя токтоп калды.
-Айт эмне?
-Ал сенин карындашын!
Акыры бул соз чыкты. Уркуя айтып алып шалдырай ашканадагы стулга олтура кетти.
-Эмне? Эне?
Арман азыр эле эмне укканын тушуно албай турду.
-Арман, укчу балам.
Уркуя уулунун жузунон сылап озуно каратты.
-Сен, сен муну тушунуун керек. Ачууга алдырбай угушун керек. Ооба жанылыш укпадын Айгерим сенин бир тууганын. Апасы Айым ошол аял.
-Эмне? Кантип?
Азыр эле куулонуп албуутанып жаткан Арман шалак эте жерге олтура кетти. Коз алдынан эмнелер гана отуп жатты.
-Болушу мумкун эмес! Мындай болбоосу керек! - деди шыбырап.
Уркуянын кой дегенин укпай чыгып кеткен Арман кочодо басып баратты. Жон гана мас кишидей жол боюнда тенселип басып журду. Бир убакта оздорунун сейил багына келип калыптыр. Селкинчекке жетти да ошол жерге жата кетти. Чонтогундо жан алы калбай чырылдап жаткан телефонду алды, экранында Айгеримдин сулуу суроту менен "БЕРЕКЕМ" - деген жазуу турган эле. Онтоп алды Арман. Ушунчалык бакыргысы келди. Жок, ун чыкпайт чыгара албай жатат.
-Эне жакшысынбы? Эмне болду?
Арман энесинин бопбоз болуп кеткен онун коро чоочуп кетти.
-Жакшы, биз кетуубуз керек.
-Тез жардам чакыралы, - деген Айымды тиктеди.
-Жок, кереги жок! - октом ун катты да уулун карап:
-Кеттик! - деп озу Айгеримдер менен коштошпостон чыгып жоноду. Муундары калчылдап, ичинен бут соогу сынып кеткендей шалдырап жатса да болгон кучу менен озун туз кармап баратты. Эмне болгонуна тушуно албаган учоо бир нече мунот бирин-бири тиктеп туруп калышты.
-Мен, мен сага чаламын, кечиресиз, - деген Арман эсине келе энесинин артынан чуркап кетти.
-Мама.
-Айгерм бул эмне кылганын? Канча кундон бери жалынып ушулар менен тааныштырайын дединби мени?
-Мама мен озум тушунбой... деп келе жаткан кызынын созун болду.
-Болду жетишет, конулунду оорутпай келдим. Булар биздин тенибиз эмес. Мына корсотту, далилдеди!
-Маама?!
-Эмне мама? Кеттик! Уйдон суйлошобуз!
Башын жерге шылкыйта, эмне болуп кеткенин андай албай баратты Айгерим.
Карангы кочодо алдыда Уркуя артынан Арман келе жатышты. Унсуз. Бир убакта уулу чыдай албай кетти.
-Эне деги эмне болду?
-Уйго жетип суйлошобуз!
Башка соз оозунан чыкпады Уркуянын. Тагыраагы башка созду кантип айтууну билбей келе жатты. "Кантип эле ушундай боло калсын? Ушунча чон шаардан экоонун табышканын! " Бул чындыкты кантип уулуна жеткирер экен. Анда Арманын озу оз колдору менен олтуруп алган болбойбу?!
Уйго келип эле ваннага кирип кеткен Уркуя кыйлада чыкты. Арман озун кутуп олтурган экен.
-Чечинип жат!
-Энеее?! Сен эмне деп жатасын?
-Эс ал дедим!
-Жок, азыр баарын суйлошобуз, эмне болду?
-Эч нерсе, болгону биз алардын тени эмеспиз. Унут ал кызды.
Эч нерсе болбогондой, токтоо суйлоп жаткан энесин коруп Арман жарылып кетти.
-Эне, сен эмне деп салдын? Макул, ошондо деле кутуусуз орунундан туруп кетип калганындын себеби ушулбу?
-Ооба.
-Жок, бул жооп эмес.
-Балам мен тушундурдум, мен дагы алар дагы каршы болобуз силерге, жакшысы азыр жыйнап сал.
-Каршы болсонор да биз уйлонобуз, эне мен аны суйом! Тушуносунбу? Суйом!
Арман кыйкырып жатты, тушундургусу келди.
-Сен аны суйо албайсын Арман, уйлоно албайсынар! Ал сенин...
Уркуя токтоп калды.
-Айт эмне?
-Ал сенин карындашын!
Акыры бул соз чыкты. Уркуя айтып алып шалдырай ашканадагы стулга олтура кетти.
-Эмне? Эне?
Арман азыр эле эмне укканын тушуно албай турду.
-Арман, укчу балам.
Уркуя уулунун жузунон сылап озуно каратты.
-Сен, сен муну тушунуун керек. Ачууга алдырбай угушун керек. Ооба жанылыш укпадын Айгерим сенин бир тууганын. Апасы Айым ошол аял.
-Эмне? Кантип?
Азыр эле куулонуп албуутанып жаткан Арман шалак эте жерге олтура кетти. Коз алдынан эмнелер гана отуп жатты.
-Болушу мумкун эмес! Мындай болбоосу керек! - деди шыбырап.
Уркуянын кой дегенин укпай чыгып кеткен Арман кочодо басып баратты. Жон гана мас кишидей жол боюнда тенселип басып журду. Бир убакта оздорунун сейил багына келип калыптыр. Селкинчекке жетти да ошол жерге жата кетти. Чонтогундо жан алы калбай чырылдап жаткан телефонду алды, экранында Айгеримдин сулуу суроту менен "БЕРЕКЕМ" - деген жазуу турган эле. Онтоп алды Арман. Ушунчалык бакыргысы келди. Жок, ун чыкпайт чыгара албай жатат.
#15 20 Июнь 2020 - 12:57
***
Уч кун, беш кун, акыры арадан бир жума отту. Армандан дайын жок. Телефону очук, окуусунда да жок. Айгеримдин ону саргарып бир жумадан бери жатат.
-Агелии?
Болмосуно баш баккан апасы, кызынын жанына келди.
-Болду кызым, журу тамак ич эми.
-Ичпеймин.
-Ожорлук да, эркелик да чеги менен Агели!
-Бул ожорлук да, эркелик да эмес мама.
-Анан эмне?
-Сен тушунбойсун. ..
Ушул убакта телефонуна чалуу келди караса Армандын суроту менен "БЕРЕКЕМ" - деген жазуу. Кыз аптыгып кетти.
-Армаан?
-Айгеш кандайсын?
Ар дайым уну кубанычтуу чыгып, эркелетип суйлогон жигит негедир суз суйлоду.
-Жакшымын. Сенчи?
-Кезигели? Сейил бактамын.
-Баратамын.
Шашыла туруп кийинип жаткан кызына:
-Ай кыз кайда сен?
-Мама бул койнок жарашабы?
Апасынын берген суроосун жоопсуз калтыра, башка эле нерселерди сурап, суйлоп жатты Айгерим. Эми эле соолуп жаткан кыз, бир эле телефон чалууга тириле тушту.
Мына алыста селкинчекте Арман олтурат, башын жерге салып. Журогу дукулдоп алды кыздын. Кудум корушпогон бир жума бутун омур сезилип, сагынып кетти. Ооба сагыныптыр. Жада калса алыстан ункуйгон караанын корууну сагыныптыр.
-Армааан?
Озун карай алып, учуп чуркап келе жаткан кызды корду. Ар дайым ушинтип корушкондо кучак жайып озу да утурлай басып, жетип келгенде жерден так которо айлантырып жиберчу. Бул жолу анте алган жок. Ордунда гана селейип катып турду. Жетип келип, буттарынын учуна тура калып мойнуна асылган кыз копко турду.
-Эми дем алсам болот! - деди кулагына шыбырап.
Арманды кое берген кыз терен, терен дем алып жатты.
-Жашоо кандай кооз сенин жанында!
Озун жалжылдап карап турган каректерге чыдай албай башын тартып алды жигит.
-Арман жакшыбы баары?
Жумшак, апакай колдору менен кайра жузун сылады.
-Ооба, - кунк эте жооп берип ары карай басты. Анткени бул кыздын мээримине, коздоруно, озунун устуно уйруло тушуп жасаган камкордугуна туруштук бере алчудай эмес.
-Апан жакшыбы?
Кыз созулган колдорун акырын тартып алды.
-Айгерим баары жакшы. Эмне мени урушпай жатасын? Бир жумадан бери дайынын жок деп неге чыр салбай жатасын?
Ооба Арман ушинтет деп куткон эле кызды. Ал болсо кайра жалооруп тиктеп, каректери куйуп турат.
-Эмнеге урушамын, демек себеби бар.
Селкинчекке олтура куулонуп баштады кыз.
Кыыйч, кыыйч, кыыыйч....
Арман чыдай албады, бери басып адатынча коздорун жума куулонуп жаткан кызды токтотту.
-Айгерим! Биз суйлошуп алуубуз керек.
Бакырайган коздорун ирмеп, жооп кутуп турган кызды тиктеп турду. Жок! Кандай оор бул муноттор! Кантип эле ушундай болсун! Ушул данды кантип кыя алат?! Бул жалган болуп калсынчы?!
Армандын коздору кызарып, жашка толуп чыкты. Айгерим болсо ошол калыбында жазбай, орттоп ийчу тунук, тупсуз коздору озун суролуу карап турат.
-Мен, биз... Биз бирге болбойбуз!
Ушул созду айтты да ары карап басып кетти.
Бир канча убакыт отту, эч кандай ун соз жок. Тыптынч. Арман артына бурула берип кыздын бир аз жылмайып, бирок ошол эле убакта коздорунон жаштары салаалап агып жатканын корду. Чыдай албады.
-Айгерим!
-Тамаша дечи Арман. Суранам...
-Жок, чын Айгеша бул экообузго тен жакшы. Себебин билбей эле койчу. Бирок ишен, ушинтсек бизге женил болот. Мен муну менен бир жума куроштум. Башка жолубуз жок. Мен эртен кетип жатамын. Кош бол.
Арман басып кетти. Артына кылчайып карагысы келбеди. Коркту. Айгеримдин коздорун кароодон, анын ыйлаганын коргондон коркту. Азыр бир кылчайса болду, бутту кайра калып кетиши мумкун. Анан Айгеримге баарын айтууга туура келет. Жок! Ал муну которо албайт, анын журогу назик. Арман айтпайм деп чечкен. Озуно окшоп омур бою анын журогу да жаралуу болушун каалабады. "Мени болсо унутат, бат эле унутат!" - деп чечти.
Айгерим канча олтурду белгисиз, бир убакта гана уйуно жоноду. Келип эле апасынын болгон даарысын алып чыгып уучтап ичип алды. "Бутту" - деди ыйлап жатып.
-Агелиии?
Жумуштан кеч келген Айым кызынын болмосуно кире чачылган даарылардын сыртын коро чуркап кирип кызын бери кылды. Оозунан ак кобуктор чыгып, денеси болор болбос титиреп жатыптыр.
-Айгерииииим!
Апасынын чанырыгынан кичине балдары менен куйоосу чуркап келишти.
-Эмне болуп жатасынар?
-Алым котор ооруканага кеттик!
Кичине балдарын бала кароочуга таштап, Айгеримди ооруканага алып жоношту. Болмодогу чачылган даарылардын идиштерин сумкасына салып жатып, кызынын телефонунда алып алды.
Уч кун, беш кун, акыры арадан бир жума отту. Армандан дайын жок. Телефону очук, окуусунда да жок. Айгеримдин ону саргарып бир жумадан бери жатат.
-Агелии?
Болмосуно баш баккан апасы, кызынын жанына келди.
-Болду кызым, журу тамак ич эми.
-Ичпеймин.
-Ожорлук да, эркелик да чеги менен Агели!
-Бул ожорлук да, эркелик да эмес мама.
-Анан эмне?
-Сен тушунбойсун. ..
Ушул убакта телефонуна чалуу келди караса Армандын суроту менен "БЕРЕКЕМ" - деген жазуу. Кыз аптыгып кетти.
-Армаан?
-Айгеш кандайсын?
Ар дайым уну кубанычтуу чыгып, эркелетип суйлогон жигит негедир суз суйлоду.
-Жакшымын. Сенчи?
-Кезигели? Сейил бактамын.
-Баратамын.
Шашыла туруп кийинип жаткан кызына:
-Ай кыз кайда сен?
-Мама бул койнок жарашабы?
Апасынын берген суроосун жоопсуз калтыра, башка эле нерселерди сурап, суйлоп жатты Айгерим. Эми эле соолуп жаткан кыз, бир эле телефон чалууга тириле тушту.
Мына алыста селкинчекте Арман олтурат, башын жерге салып. Журогу дукулдоп алды кыздын. Кудум корушпогон бир жума бутун омур сезилип, сагынып кетти. Ооба сагыныптыр. Жада калса алыстан ункуйгон караанын корууну сагыныптыр.
-Армааан?
Озун карай алып, учуп чуркап келе жаткан кызды корду. Ар дайым ушинтип корушкондо кучак жайып озу да утурлай басып, жетип келгенде жерден так которо айлантырып жиберчу. Бул жолу анте алган жок. Ордунда гана селейип катып турду. Жетип келип, буттарынын учуна тура калып мойнуна асылган кыз копко турду.
-Эми дем алсам болот! - деди кулагына шыбырап.
Арманды кое берген кыз терен, терен дем алып жатты.
-Жашоо кандай кооз сенин жанында!
Озун жалжылдап карап турган каректерге чыдай албай башын тартып алды жигит.
-Арман жакшыбы баары?
Жумшак, апакай колдору менен кайра жузун сылады.
-Ооба, - кунк эте жооп берип ары карай басты. Анткени бул кыздын мээримине, коздоруно, озунун устуно уйруло тушуп жасаган камкордугуна туруштук бере алчудай эмес.
-Апан жакшыбы?
Кыз созулган колдорун акырын тартып алды.
-Айгерим баары жакшы. Эмне мени урушпай жатасын? Бир жумадан бери дайынын жок деп неге чыр салбай жатасын?
Ооба Арман ушинтет деп куткон эле кызды. Ал болсо кайра жалооруп тиктеп, каректери куйуп турат.
-Эмнеге урушамын, демек себеби бар.
Селкинчекке олтура куулонуп баштады кыз.
Кыыйч, кыыйч, кыыыйч....
Арман чыдай албады, бери басып адатынча коздорун жума куулонуп жаткан кызды токтотту.
-Айгерим! Биз суйлошуп алуубуз керек.
Бакырайган коздорун ирмеп, жооп кутуп турган кызды тиктеп турду. Жок! Кандай оор бул муноттор! Кантип эле ушундай болсун! Ушул данды кантип кыя алат?! Бул жалган болуп калсынчы?!
Армандын коздору кызарып, жашка толуп чыкты. Айгерим болсо ошол калыбында жазбай, орттоп ийчу тунук, тупсуз коздору озун суролуу карап турат.
-Мен, биз... Биз бирге болбойбуз!
Ушул созду айтты да ары карап басып кетти.
Бир канча убакыт отту, эч кандай ун соз жок. Тыптынч. Арман артына бурула берип кыздын бир аз жылмайып, бирок ошол эле убакта коздорунон жаштары салаалап агып жатканын корду. Чыдай албады.
-Айгерим!
-Тамаша дечи Арман. Суранам...
-Жок, чын Айгеша бул экообузго тен жакшы. Себебин билбей эле койчу. Бирок ишен, ушинтсек бизге женил болот. Мен муну менен бир жума куроштум. Башка жолубуз жок. Мен эртен кетип жатамын. Кош бол.
Арман басып кетти. Артына кылчайып карагысы келбеди. Коркту. Айгеримдин коздорун кароодон, анын ыйлаганын коргондон коркту. Азыр бир кылчайса болду, бутту кайра калып кетиши мумкун. Анан Айгеримге баарын айтууга туура келет. Жок! Ал муну которо албайт, анын журогу назик. Арман айтпайм деп чечкен. Озуно окшоп омур бою анын журогу да жаралуу болушун каалабады. "Мени болсо унутат, бат эле унутат!" - деп чечти.
Айгерим канча олтурду белгисиз, бир убакта гана уйуно жоноду. Келип эле апасынын болгон даарысын алып чыгып уучтап ичип алды. "Бутту" - деди ыйлап жатып.
-Агелиии?
Жумуштан кеч келген Айым кызынын болмосуно кире чачылган даарылардын сыртын коро чуркап кирип кызын бери кылды. Оозунан ак кобуктор чыгып, денеси болор болбос титиреп жатыптыр.
-Айгерииииим!
Апасынын чанырыгынан кичине балдары менен куйоосу чуркап келишти.
-Эмне болуп жатасынар?
-Алым котор ооруканага кеттик!
Кичине балдарын бала кароочуга таштап, Айгеримди ооруканага алып жоношту. Болмодогу чачылган даарылардын идиштерин сумкасына салып жатып, кызынын телефонунда алып алды.
Билдирүүнү түзөткөн: _Jalgyzym_: 20 Июнь 2020 - 12:59
#17 20 Июнь 2020 - 16:25
***
Болмосундо кийимдерин сумкага даярдап жаткан Армандын телефонуна чалуу келди. Жат номер. "Айгерим чалып жаткан чыгаар" - деп албай койду. Чырылдап акыры чарчады корунот басылып калды да билдируу келип тушту. "Арман Айгерим ооруканада" - деген билдируу.
Арман ооруканага жетип келгенде кызды ичкери алып кирип кетишкен экен. Коридордо ыйлап жаткан апасы жанында атасы турат. Арманды коро коюп, Алым жанына келди.
-Сен бала, эгер кызым тируу калбаса жашоодон умутунду уз!
Айгеримдин атасы озу токтоо сабырдуу киши эле, ызылдап ооруканада жанжал чыгаргысы келбей ары басып кетти. Арман Айымды тиктеди. Ыйлап жатат, жаштуу коздору кудум Айгеримдикиндей. Бакырайган, сулуу коздор. "Ушул аял менин апамбы? Мени ушул тороду беле?" деген ой мээсин жарып жон гана тиктеп турду. Кыйла убакыттан сон ичкериден чыккан дарыгер:
- Баары жакшы жууп, тазалап алдык даарыны. Болгону кан басымы томондоп кеткен, жандандыруу болумундо болот, озуно келе элек.
-Кирип корсом болобу?
Айым жалдырап жиберди.
-Жок, абалы туруктуу, озуно келип палатага алганда коросунор.
Жашы отуп кыйлага барып калган, коз айнекчен дарыгер Арманды бир карап алды да башын чайкап суйлоп баратты.
-Эмне деген жорук, буларда кайсы койгой десен? Жапжаш болуп омуруно кол салып, ээ суйуунор менен!...
Айым менен Арман оорукананын алдындагы олтургучта олтурушту.
-Кызымдын мындай жоругу жок болчу. Кызым учун, силерге макул болгонго аргасызмын, - деди Айым дагы эле текебер ун менен.
-Ыраазымын денизчи?
Арман да бул ирет какшык аралаш суйлоду.
-Ооба, кызым эс акылын жоготуп суйуп калган сени! А эгер жанына бир нерсе болсо мен эмне кыламын? Атасына кантип жооп беремин. Кызым мен учун кымбат!
-Ыыя де?!
Арман карманып тура албады. Мобул аял, бир убактары озун таштап кеткен бул таш боор аял, эми мандайына олтуруп алып "кызым мага кымбат" - деп жатабы?!
-Сен учун ушул кызын эле кымбатпы?
-Эмне деп жатасын сен?
-Суранова Айым! Мындан 24 жыл мурун торотканага таштай качкан бала эсиндеби?
Айымдын коздору чоноюп кетти. "Эмне дейт? Балам, таштап кеткенсин дейби? Бул кайдан билет? "
-Сен... Сен кайдагыны айтпачы!
-Мен! Ооба ошол таштай качкан балан мына мен боломун!
Ордунан тура калган Арман кокурогун ургулап жиберди.
-Апа, билесинби бул созду айтууну канчалык каалашымды! Мен озумдун бакма экенимди билгенден бери сени издейм. Журогум менен сени сезгим келет эле. Сени сагынып жашадым. Жада калса сен таштай салып кеткенде багып чонойткон аялды да апа дебедим. Мен ошол созду оз апама, мени торогон аялга айтам деп сактагам. Алгач сени куноолоп таштап кеткен десем, чоноюп сени актап алдым. Балким таштоого мажбур болгондур, башка айласы калбагандыр деп сени аяп кетчумун. Мени издеп жаткандыр, менсиз кыйналгандыр дечумун. Сен учун ыйлачумун. А сенчи?! Сен мени таштап, оз турмушунду жолго коюп, бейкапар кун кечирип жургон турбайсынбы? ! Буга деле макул. Мен капа болбодум. Анткени жашоого мени кайтарып, туура жашоону, жада калса туура дем алууну уйроткон адамга кезиктим эле. Бирок неге? Неге сен Айгеримдин апасы болуп калдын?! Айтчы?! Сендей таш боор аялдын кызында ошончо мээрим кайдан?! Мен куноолуу бекем анын азыр ушул абалда жатканына? Жок сен куноолусун! Уктунбууу? Сееен!
Арман кыйкырып да ыйлап да жатты. Кокурогундогу жылдар бою жыйналган ызаасы бут азыр тогулуп жаткандай. Бут умуту, тилеги баары жерде чачылып жатат. Озунун таалайсыз экенине, тагдырынын тайкылыгына дагы бир жолу ынанды. Ыза болду. Чуркап баратты. Ошол сейил бакка.
Айым бир ооз соз суйлоого эмес, куюлуп жаткан жаштарын арчууга чамасы келбей олтурат. Унуттум деген эле озуно. Чын эле унутулуп кеткен экен.Качып, эстебей жашады эле го. Тагдырдын жазганынан эч кайда качып кутула албайт экенбиз го.
Жамгыр себелеп жаап жатты. Арман чалкасынан жатты. Ушул азыр жамгырдын коноктоп тогуп салуусун ушунчалык тиледи. Жок очошконсуп майда гана тамчылар. Оозун ачып аптыгып кетти. Дем жетпей бараткандай. Сууга жетпей калган балык сымал улам оозун ачып жамгырдын муздак тамган тамчыларын жутуп коет.
-Ааааааа?!
Сейил бакты жанырта кыйкырып алды.
Болмосундо кийимдерин сумкага даярдап жаткан Армандын телефонуна чалуу келди. Жат номер. "Айгерим чалып жаткан чыгаар" - деп албай койду. Чырылдап акыры чарчады корунот басылып калды да билдируу келип тушту. "Арман Айгерим ооруканада" - деген билдируу.
Арман ооруканага жетип келгенде кызды ичкери алып кирип кетишкен экен. Коридордо ыйлап жаткан апасы жанында атасы турат. Арманды коро коюп, Алым жанына келди.
-Сен бала, эгер кызым тируу калбаса жашоодон умутунду уз!
Айгеримдин атасы озу токтоо сабырдуу киши эле, ызылдап ооруканада жанжал чыгаргысы келбей ары басып кетти. Арман Айымды тиктеди. Ыйлап жатат, жаштуу коздору кудум Айгеримдикиндей. Бакырайган, сулуу коздор. "Ушул аял менин апамбы? Мени ушул тороду беле?" деген ой мээсин жарып жон гана тиктеп турду. Кыйла убакыттан сон ичкериден чыккан дарыгер:
- Баары жакшы жууп, тазалап алдык даарыны. Болгону кан басымы томондоп кеткен, жандандыруу болумундо болот, озуно келе элек.
-Кирип корсом болобу?
Айым жалдырап жиберди.
-Жок, абалы туруктуу, озуно келип палатага алганда коросунор.
Жашы отуп кыйлага барып калган, коз айнекчен дарыгер Арманды бир карап алды да башын чайкап суйлоп баратты.
-Эмне деген жорук, буларда кайсы койгой десен? Жапжаш болуп омуруно кол салып, ээ суйуунор менен!...
Айым менен Арман оорукананын алдындагы олтургучта олтурушту.
-Кызымдын мындай жоругу жок болчу. Кызым учун, силерге макул болгонго аргасызмын, - деди Айым дагы эле текебер ун менен.
-Ыраазымын денизчи?
Арман да бул ирет какшык аралаш суйлоду.
-Ооба, кызым эс акылын жоготуп суйуп калган сени! А эгер жанына бир нерсе болсо мен эмне кыламын? Атасына кантип жооп беремин. Кызым мен учун кымбат!
-Ыыя де?!
Арман карманып тура албады. Мобул аял, бир убактары озун таштап кеткен бул таш боор аял, эми мандайына олтуруп алып "кызым мага кымбат" - деп жатабы?!
-Сен учун ушул кызын эле кымбатпы?
-Эмне деп жатасын сен?
-Суранова Айым! Мындан 24 жыл мурун торотканага таштай качкан бала эсиндеби?
Айымдын коздору чоноюп кетти. "Эмне дейт? Балам, таштап кеткенсин дейби? Бул кайдан билет? "
-Сен... Сен кайдагыны айтпачы!
-Мен! Ооба ошол таштай качкан балан мына мен боломун!
Ордунан тура калган Арман кокурогун ургулап жиберди.
-Апа, билесинби бул созду айтууну канчалык каалашымды! Мен озумдун бакма экенимди билгенден бери сени издейм. Журогум менен сени сезгим келет эле. Сени сагынып жашадым. Жада калса сен таштай салып кеткенде багып чонойткон аялды да апа дебедим. Мен ошол созду оз апама, мени торогон аялга айтам деп сактагам. Алгач сени куноолоп таштап кеткен десем, чоноюп сени актап алдым. Балким таштоого мажбур болгондур, башка айласы калбагандыр деп сени аяп кетчумун. Мени издеп жаткандыр, менсиз кыйналгандыр дечумун. Сен учун ыйлачумун. А сенчи?! Сен мени таштап, оз турмушунду жолго коюп, бейкапар кун кечирип жургон турбайсынбы? ! Буга деле макул. Мен капа болбодум. Анткени жашоого мени кайтарып, туура жашоону, жада калса туура дем алууну уйроткон адамга кезиктим эле. Бирок неге? Неге сен Айгеримдин апасы болуп калдын?! Айтчы?! Сендей таш боор аялдын кызында ошончо мээрим кайдан?! Мен куноолуу бекем анын азыр ушул абалда жатканына? Жок сен куноолусун! Уктунбууу? Сееен!
Арман кыйкырып да ыйлап да жатты. Кокурогундогу жылдар бою жыйналган ызаасы бут азыр тогулуп жаткандай. Бут умуту, тилеги баары жерде чачылып жатат. Озунун таалайсыз экенине, тагдырынын тайкылыгына дагы бир жолу ынанды. Ыза болду. Чуркап баратты. Ошол сейил бакка.
Айым бир ооз соз суйлоого эмес, куюлуп жаткан жаштарын арчууга чамасы келбей олтурат. Унуттум деген эле озуно. Чын эле унутулуп кеткен экен.Качып, эстебей жашады эле го. Тагдырдын жазганынан эч кайда качып кутула албайт экенбиз го.
Жамгыр себелеп жаап жатты. Арман чалкасынан жатты. Ушул азыр жамгырдын коноктоп тогуп салуусун ушунчалык тиледи. Жок очошконсуп майда гана тамчылар. Оозун ачып аптыгып кетти. Дем жетпей бараткандай. Сууга жетпей калган балык сымал улам оозун ачып жамгырдын муздак тамган тамчыларын жутуп коет.
-Ааааааа?!
Сейил бакты жанырта кыйкырып алды.