Куноосуз коз жаштар...
Автор: Жалгызым(Назик)
-Надя бугундон баштап сен иштебейсин?
-Эмнеге?
Жаны торолгон ымыркайды ороосуна ороп жаткан аялдын коздору бакырая жетекчисине карады.
-Ушул баланы сен багып чонойтосун.
Бугун тундо алып кетесин.
-Дагыбы? Бирок булар....
-Бул буйрук, мен да ага каршы чыга албаймын аны билесин.
-Юрий Константинович.
..-деп келе жаткан медайымдын созун укпастан жетекчиси:
-Даярдан, - деп чыгып кетти.
Москава шаарынан бир канча чакырым алыс райондо жайгашкан чакан айылга танга жуук гана кирип келишти.
-Мына балакай бугундон ушул жерде турабыз. Жыгачтан салынган уч болмолуу уйду сыдыра карап алган Надя колундагы наристеге суйлоп жатты.
-Бардык керектоолорунду алып келип киргиздим, ар жума келип кабар алып турамын.
-Абдул, бирок бул акыркы жолу. Сен соз бергенсин. Анан экообуз сенин олконо кетебиз. Ошондойбу?
-Албетте, ошондой алтыным. Бул тапшырманы аткарбасак,
бизди тируу кое бербесин билесин да.
-Абдул, журогум тынч эмес, булар эгиздер болчу...
Колунда эч нерседен бейкапар уктап жаткан наристени карап улутунуп алды Надя.
-Наденька, ооба бирок алар бул жерликтер эмес. Кетишет оз мекендерине.
Алар издешпейт. А бизге ушундай балдар керек.
-Кийинчи? Оздору табышып алышса.
-Койсончу, жер тоголок бирок мынчалык эмес. Ойлосон биздин Эмир башка жактарга жонотулот да...
Машинанын багажын ачып, балага Надяга керектуу азыктарды уйго киргизип жатты. Надя болсо наристенин курсагын тойгозуп, уйду иретке келтируу менен убара.
Абдул менен Надянын баяны да озунчо. Анда Надя жаны гана окууну бутуп жумушка орношкон убагы. Келишимдуу келбети менен биргеликте оз ишин мыкты билген адис. Надя кичине убагынан эле чыгыш элине кызыкчу. Алардын маданияты, урп-адаттарынан сырткары тилин да бир аз оз алдынча уйроно баштаган. Тороткананын короосунда,
создук китепти окуп олтурган жеринде Абдул менен таанышкан. Мындай кокустук же дал келуу боло бербесе керек. Абдул кыздын колундагы китебинен улам кызыгып жакындан таанышкысы келген. Алгач жон гана тааныш, же болбосо Абдул Надяга маалымат берип уйротуп журуп кантип мамилелери терендешип кеткенин экоо да андай алышпады. Алардын бул мамилеси Надянын ислам динине отуп, Абдул менен никеге турганга чейин жетти. Надяга анда Зейнеп деген ысым коюлган эле. Ошондо Абдул озунун жумушу, жашоосу тууралуу болгон чындыкты айтып берди. Корсо Надя элестеткендей,
жомок жашоо эмес туура. Абдул кандайдыр бир уюмда иштейт, алар ушул Москванын борбордук торотканасы менен биргеликте иш алып барышаарын,
жетекчиси Юрий Константинович да аралашып келгенин кийин тушунду. Алгач баш чайкап, так секирип каршы болгону менен куйоосунун айтканына конбоско айласы жок эле. Ал уюмдун негизги милдети эмне экенин так билбейт. Бирок булар торотканада бир ымыркай олуу торолсо анын ордуна тируу балага алмаштырып беруу эле. Канча боздогон энени корду Надя. Олум менен омурдун ортосунда алышып журуп жарык дуйного алып келген баласы мынтип олуу торолсо. Кобунчосу тандалып алынган балдар азия элине тусполдош эле. Москва чон шаар, ар кандай улутту озуно батыра алган бул шаардын торотканасына да коп эле мусулман аялдары жатчу. Элдин козуно кумон туудурбоо учун Надяны жаны коюлган ысымы менен атабай журушкон. Абдулдун "бир тапшырма аткарсак, анан бул жумуштан чыгабыз, кетебиз бул жерден" - деген кебине ишенип мынтип журот. Озунун ата-энеси жок, тай энесинин колунда оскон Надяга кенешин берип сактап калаар адамы болбоду. Ал эми алмашылып кеткен наристелер кайжака барат, же эмне учун деген суроого эч кимде жооп жок.
Булкулдоп уктап жаткан жеринде жылмайып кулуп койгон баланы карап ушкуруп койду кыз. Эгиздер болчу... Капкара чачтарын жая, тороткананы жаныртып ыйлаган аялды эстегенде азыр да денеси дуркуроп кетет. Анын чанырыгына эч ким чыдап тура албайт болчу. "Менин журогум сезет, балам тируу, силер кылдынар!
" - деген кеби дагы да кулагында жанырып жатты. Балким бул кылганына кийин жылдар отуп, мин окунуп кыйналаарын билгенде эч качан бул ишти жасамак эмес...
Дал ушул учурда Москвадан Кыргызстанга келе жаткан самолётто дагы бир наристе бараткан. Колундагы баласын жыттап алган келиндин коздорунон жаштары тоголонуп, заматта жузун жууп жиберди.
-Сезим, жаным кыйнабачы бизди...
Куйоосуно тиктеген келиндин коздору менен кошо жузу да ишип, жакынкы бир жума ыйдан башын которбогону билинип турат.
-Айдар, журогум сыздап жатат. Баламдын денесин бул жактарга таштап баратканыма.
..
-Менин журогум оорубай жатат дейсинби? Бирок биздин уулубуз бар, аны ойлошубуз керек.
-Айдар мен, кантип эле олуу торолсун, аппараттан корсоткондо экоонун тен журогу согуп жаткан.
-Сезим, чыыш... Болду. Ыйлай бербечи. Сутун да качып кетет. Баланы да кыйнайсын.
Айдар жубайын ушинтип соороткону менен озунун конулундо да кумону турган. Бирок текшертип албадыбы? Башкы дарыгер озу аралашып журду,анан кантип? Биринчи тороту болгонго жубайы чын эле кыйналды. "Эгиздердин бири жакшы оспой калыптыр"
- деп кичинекей кызыл этти корсотушкон.
Ээх ошондо балдарын ажыратаарын билсе...
- (9 бет)
- 1
- 2
- 3
- →
- Акыркы бет »
Куноосуз коз жаштар...
#2 26 Июнь 2020 - 23:51
ХХХ
Жаны уйлонгон жубайлар. Элдин агымы менен кошо булар да миграциялап канча тагдырларды, канча коз жаштарды ичине батырган калдайган Москвага келишкен. Тим эле коргон козду кубанткан кооз шаар, кундон кунго жашарып бараткандай. Ичинде жашаган адамдардын кубанычына, кайгысына деги койчу баарына ортоктош болгон Москва. Анан да мунун кендигин айт. Дуйнонун торт тарабынан иштегени келгендери ошончо, эс алууга келгени андан коп болсо, окуп жургондор сансыз. Жер жузунун бардык элин озуно чогултуп, турдуу тилди турдуу дини менен озуно батырып алып кенебей турган Москва. Ушул жерге келип бирин- бири тапкандарга бакыт тартуулаган, кээ бирин ажыраштырып азап берген Москва. "Москва коз жаштарга ишенбейт" - деп бекеринен айтылбаган. Москва эч нерсеге ишенбейт...
Копторду огойлобой кучагына алган кен Москва Айдар менен Сезимди да ичине батырып алды. Уч болмолуу батирде 10 дон кем эмес адам жашайт. Айдар курулушта ал эми Сезим магазинге жумушка киришкен. Баары сонун, баары ойдогудай. Айрыкча келинчеги кош бойлуу болгондо булардын бактысы толуп дегеле ааламда экоонон откон бактылуу адам жоктой. Курсагы улам чоноюп туйулдуктун кыймылын сезе баштаганда УЗИ ге барышкан. Эгиздер! Мындай кабарды кутпосо керек Сезим коздору алайып эле жатат. Жок капаланган жок албетте, кубанычка болонду бирок ошону жеткире албай шок абалда. Айдар тим эле кудундап алган. Сезим эми уйдо олтурат. Курсагы чоноюп кыймылы да бир аз оорлошуп калган. Катардагы текшерууго дагы келишти. УЗИ аппараты менен текшерип коргон дарыгер Сезимге жылмайды.
-Таак, Сезим Аскарбековна мына багыттама борбордук торотканага жазып бердим. Ал жерде иштеген башкы дарыгер менин жакын таанышым айтып коемун. Толгоо башталганда мага кабар бер.
-Лера Владимировна, рахмат сизге чоон.
Курсагын аяр кармаган Сезим болмодон чыгып кетери менен Лера телефонду алып кимдир бироого чалды:
-Алло, Юрий Константинович. ..
Тун ичинде жубайынын кынкыстап онтогон унунон ойгонуп кеткен Айдар жарыкты куйгузду. Туйулуп курсагын кармап бир колу менен тошоктун учун мыжыга олтурган келинчегин жолоп тургузуп, алдындан даярдап койгон керектуулорун алып торотканага жоношту. Жол ката Сезим Лерага чалып толгоо башталганын айтты. Алар келгенде башкы дарыгер ушул жерде жургон экен. Каталкага салып, торот болумуно суйроп кирип кетишкен жубайын узатып калган Айдардын журогу оопколжуп кетти. Бир жагынан ата болом деген кубаныч сезим ороп турса, Сезимдин кара терге тушуп онтоп жатканын коруп коркуп да жатты. Арадан 2 саат отуп, озу торой албайт дешип операцияга алышты.
Жаны уйлонгон жубайлар. Элдин агымы менен кошо булар да миграциялап канча тагдырларды, канча коз жаштарды ичине батырган калдайган Москвага келишкен. Тим эле коргон козду кубанткан кооз шаар, кундон кунго жашарып бараткандай. Ичинде жашаган адамдардын кубанычына, кайгысына деги койчу баарына ортоктош болгон Москва. Анан да мунун кендигин айт. Дуйнонун торт тарабынан иштегени келгендери ошончо, эс алууга келгени андан коп болсо, окуп жургондор сансыз. Жер жузунун бардык элин озуно чогултуп, турдуу тилди турдуу дини менен озуно батырып алып кенебей турган Москва. Ушул жерге келип бирин- бири тапкандарга бакыт тартуулаган, кээ бирин ажыраштырып азап берген Москва. "Москва коз жаштарга ишенбейт" - деп бекеринен айтылбаган. Москва эч нерсеге ишенбейт...
Копторду огойлобой кучагына алган кен Москва Айдар менен Сезимди да ичине батырып алды. Уч болмолуу батирде 10 дон кем эмес адам жашайт. Айдар курулушта ал эми Сезим магазинге жумушка киришкен. Баары сонун, баары ойдогудай. Айрыкча келинчеги кош бойлуу болгондо булардын бактысы толуп дегеле ааламда экоонон откон бактылуу адам жоктой. Курсагы улам чоноюп туйулдуктун кыймылын сезе баштаганда УЗИ ге барышкан. Эгиздер! Мындай кабарды кутпосо керек Сезим коздору алайып эле жатат. Жок капаланган жок албетте, кубанычка болонду бирок ошону жеткире албай шок абалда. Айдар тим эле кудундап алган. Сезим эми уйдо олтурат. Курсагы чоноюп кыймылы да бир аз оорлошуп калган. Катардагы текшерууго дагы келишти. УЗИ аппараты менен текшерип коргон дарыгер Сезимге жылмайды.
-Таак, Сезим Аскарбековна мына багыттама борбордук торотканага жазып бердим. Ал жерде иштеген башкы дарыгер менин жакын таанышым айтып коемун. Толгоо башталганда мага кабар бер.
-Лера Владимировна, рахмат сизге чоон.
Курсагын аяр кармаган Сезим болмодон чыгып кетери менен Лера телефонду алып кимдир бироого чалды:
-Алло, Юрий Константинович. ..
Тун ичинде жубайынын кынкыстап онтогон унунон ойгонуп кеткен Айдар жарыкты куйгузду. Туйулуп курсагын кармап бир колу менен тошоктун учун мыжыга олтурган келинчегин жолоп тургузуп, алдындан даярдап койгон керектуулорун алып торотканага жоношту. Жол ката Сезим Лерага чалып толгоо башталганын айтты. Алар келгенде башкы дарыгер ушул жерде жургон экен. Каталкага салып, торот болумуно суйроп кирип кетишкен жубайын узатып калган Айдардын журогу оопколжуп кетти. Бир жагынан ата болом деген кубаныч сезим ороп турса, Сезимдин кара терге тушуп онтоп жатканын коруп коркуп да жатты. Арадан 2 саат отуп, озу торой албайт дешип операцияга алышты.
#3 26 Июнь 2020 - 23:52
ХХХ
Ушул муноттордун узактыгы ай! Айдар улам кол телефондон саатын карап, ары бери басып журот. Бир саат, эки, уч дагы эле жок. Деги аялы аман болсо экен. Ушул учурда анын мээсине "Сезимден ажырап калышым мумкун экенин билгенимде балалуу болбой коет элем" - деген бир ой кадала тушту. Кайра эле алдастап "жок, жок балдарымды да, келинчегимди да сактай кор жараткан! " - деп жалынып, эмелки ойлоп жиберген оюна тообо келтире кубуронуп алды. Алты саатка созулган операция сонуна чыкты корунот, операция болумунон башкы дарыгер корунду. Чуркап утурлай бара жаткан Айдар анын кабагы салынкы жер тиктеп келе жатканын коруп шашып кетти.
-Сезим, кандай?
-Абалы туруктуу. Эгиздер торолду. Бирок... - деп созунун аягына чыкпай Айдардын далысын таптады.
-Эмне бирок?
-Балдардын бири олуу торолду. Биз аракет кылдык.
-Эмнеее? Кантип эле? Биз бир жума мурун дарыгердин кароосуна барганда баары жакшы болчу.
-Ооба Айдар, адатта эгиздердин бири алсыз болот. Сиздерде да ошондой, болгону бир аз кыйналып калыптыр. Сизди азыр ичкери алып киребиз. Аялыныз наркоз таасиринде болгондуктан, баланы сиздин кокурогунузго коебуз.
Айдар тенселип ичкери кирди, чакан болмодо эки ымыркай катар жатыптыр. Жанына келди. Бири башын чулгуп, кипкичинекей буттары менен колдорун тыбырчылатып жатат. Экинчисинин бетин жабуу менен жаап коюшуптур. Титиреген колдору менен сыйрып алды. Алакандай болгон кызыл эт кыймылсыз жатат. Ушул учурда мындан бир аз мурун эле ойлогон ою учун озун куноолоп жатты. "Кечир мени балам! Мен антип айтпаганымда, мага балдардын кереги жок дебегенимде! " - деп жатты. Болмого кирген медайым аны керебетке жаткыра кокурогуно уулун коюп берди. Айдар унсуз солуктап ыйлап жатты. Анын бул абалын тушунгондой кокурогундо жаткан уулу да башын жолоп бышылдап жатат. Колдору менен кичинекейдин бут денесин кармалап жатты. Чачтарын, буттарын... Анан эле бир убакта чарчап калган баласын эстеди. Анын чачтары мындай болуп куюлуп кою эмес болчу. Кызыык... Жарым саат убакыт отуп кирип келген медайым кокурогундогу баласын алып ороп жатты. Чуркап чыккан Айдар кайра дарыгерге барып чарчап калган уулун корсотууну отунду. Мына корду, муну да колдору менен бут денесин кармалап жатты. Чачтары кара бирок кою эмес экен. Териси да жумшак, колу буту ичке алсыз. Биринчи коргон адамга жаны торолгон ымыркай баары эле окшош корунгону менен, жакшылап байкаса такыр андай эмес экени белгилуу. Айдар да ушуну ойлоп жатты. "Булар эгиздер го, эмнеге бири бирине окшошпойт?" - деген кумон мээсине кылт эте тушту.
Эртеси куну эсине келген Сезим торот болумун жанырта чанырып алды. Тогуз ай бою эгиз балдарды кутуп, экоонун кыймылын сезип журуп анан эле бир эле баланы кучактап олтуруп калуу ар бир эне учун оор эмеспи.
-Ишенбеймин Айдар! Мен аларды кордум го?! Бир жума мурун эле экоо тен жакшы болчу!
-Сезиим! Озунду карма.
Кыйкырып, боздоп жаткан келинчегин артынан кучактап, колдорун кармап тынчтандырып жаткан Айдар озу да ыйлап жатты.
Шек санаган Айдар ошол боюнча калып кеткен жок. Анын конулун жай кылуу учун ДНК тестин карматышты. Башкы дарыгер Юрий Константиновичтин болмосундо колундагы тесттин жыйынтыгын кармап башын жерге салып олтурду.
-Мен, кечирин доктор. Мен жон гана ишенгим келбей...
-Айдар мырза, биз сизди да келинчегинизди да абдан жакшы тушунобуз. Сиздердин акыныздар бар текшертууго. ..
Ошентип тагдырдын оор жазмышынан эч кайда качып кутула албаган дагы эки пенде, жарык дуйного келишери менен сыноого кабылды. Бири торолору менен ата-энесинен тируулой ажырап жетим болуп калса, дагы бироо бир боорунан ажырап калганын билбей оз мекенине кетти. Эгиздердин тагдыры мына ушинтип чечилди. Жок бул тагдырдын чечими эмес болчу. Муну оздоруно окшогон кор пенделер чечип коюшту. А бирок тагдырдын жазганынан качып кутула албайсын. Бул чындык канча жолу далилденип келсе да биз адамзат, моюн сунбай оз билгенибизче озубуздун тагдырыбызды жасап алам деп ойлойт окшойбуз. Озубуздукун эле башкарып калбай, бироонун тагдыры менен да ойноп кетет турбайбызбы...
Ушул муноттордун узактыгы ай! Айдар улам кол телефондон саатын карап, ары бери басып журот. Бир саат, эки, уч дагы эле жок. Деги аялы аман болсо экен. Ушул учурда анын мээсине "Сезимден ажырап калышым мумкун экенин билгенимде балалуу болбой коет элем" - деген бир ой кадала тушту. Кайра эле алдастап "жок, жок балдарымды да, келинчегимди да сактай кор жараткан! " - деп жалынып, эмелки ойлоп жиберген оюна тообо келтире кубуронуп алды. Алты саатка созулган операция сонуна чыкты корунот, операция болумунон башкы дарыгер корунду. Чуркап утурлай бара жаткан Айдар анын кабагы салынкы жер тиктеп келе жатканын коруп шашып кетти.
-Сезим, кандай?
-Абалы туруктуу. Эгиздер торолду. Бирок... - деп созунун аягына чыкпай Айдардын далысын таптады.
-Эмне бирок?
-Балдардын бири олуу торолду. Биз аракет кылдык.
-Эмнеее? Кантип эле? Биз бир жума мурун дарыгердин кароосуна барганда баары жакшы болчу.
-Ооба Айдар, адатта эгиздердин бири алсыз болот. Сиздерде да ошондой, болгону бир аз кыйналып калыптыр. Сизди азыр ичкери алып киребиз. Аялыныз наркоз таасиринде болгондуктан, баланы сиздин кокурогунузго коебуз.
Айдар тенселип ичкери кирди, чакан болмодо эки ымыркай катар жатыптыр. Жанына келди. Бири башын чулгуп, кипкичинекей буттары менен колдорун тыбырчылатып жатат. Экинчисинин бетин жабуу менен жаап коюшуптур. Титиреген колдору менен сыйрып алды. Алакандай болгон кызыл эт кыймылсыз жатат. Ушул учурда мындан бир аз мурун эле ойлогон ою учун озун куноолоп жатты. "Кечир мени балам! Мен антип айтпаганымда, мага балдардын кереги жок дебегенимде! " - деп жатты. Болмого кирген медайым аны керебетке жаткыра кокурогуно уулун коюп берди. Айдар унсуз солуктап ыйлап жатты. Анын бул абалын тушунгондой кокурогундо жаткан уулу да башын жолоп бышылдап жатат. Колдору менен кичинекейдин бут денесин кармалап жатты. Чачтарын, буттарын... Анан эле бир убакта чарчап калган баласын эстеди. Анын чачтары мындай болуп куюлуп кою эмес болчу. Кызыык... Жарым саат убакыт отуп кирип келген медайым кокурогундогу баласын алып ороп жатты. Чуркап чыккан Айдар кайра дарыгерге барып чарчап калган уулун корсотууну отунду. Мына корду, муну да колдору менен бут денесин кармалап жатты. Чачтары кара бирок кою эмес экен. Териси да жумшак, колу буту ичке алсыз. Биринчи коргон адамга жаны торолгон ымыркай баары эле окшош корунгону менен, жакшылап байкаса такыр андай эмес экени белгилуу. Айдар да ушуну ойлоп жатты. "Булар эгиздер го, эмнеге бири бирине окшошпойт?" - деген кумон мээсине кылт эте тушту.
Эртеси куну эсине келген Сезим торот болумун жанырта чанырып алды. Тогуз ай бою эгиз балдарды кутуп, экоонун кыймылын сезип журуп анан эле бир эле баланы кучактап олтуруп калуу ар бир эне учун оор эмеспи.
-Ишенбеймин Айдар! Мен аларды кордум го?! Бир жума мурун эле экоо тен жакшы болчу!
-Сезиим! Озунду карма.
Кыйкырып, боздоп жаткан келинчегин артынан кучактап, колдорун кармап тынчтандырып жаткан Айдар озу да ыйлап жатты.
Шек санаган Айдар ошол боюнча калып кеткен жок. Анын конулун жай кылуу учун ДНК тестин карматышты. Башкы дарыгер Юрий Константиновичтин болмосундо колундагы тесттин жыйынтыгын кармап башын жерге салып олтурду.
-Мен, кечирин доктор. Мен жон гана ишенгим келбей...
-Айдар мырза, биз сизди да келинчегинизди да абдан жакшы тушунобуз. Сиздердин акыныздар бар текшертууго. ..
Ошентип тагдырдын оор жазмышынан эч кайда качып кутула албаган дагы эки пенде, жарык дуйного келишери менен сыноого кабылды. Бири торолору менен ата-энесинен тируулой ажырап жетим болуп калса, дагы бироо бир боорунан ажырап калганын билбей оз мекенине кетти. Эгиздердин тагдыры мына ушинтип чечилди. Жок бул тагдырдын чечими эмес болчу. Муну оздоруно окшогон кор пенделер чечип коюшту. А бирок тагдырдын жазганынан качып кутула албайсын. Бул чындык канча жолу далилденип келсе да биз адамзат, моюн сунбай оз билгенибизче озубуздун тагдырыбызды жасап алам деп ойлойт окшойбуз. Озубуздукун эле башкарып калбай, бироонун тагдыры менен да ойноп кетет турбайбызбы...
#7 27 Июнь 2020 - 16:52
ХХХ
Эмир! Бир кыргыз баласы оз жеринен, элинен мин чакырым алыста жада калса оз ата - энеси ким экендигин билбей, атугул аны капарына да илбей чоноюп жатты. "Убакыт даарылайт." - дешет. Кандайдыр бир денгээлде бул создун деле чындыгы бар окшойт. Сезимдин оор жоготуусу, журогундогу жарааты карттанып бутуп бараткандай. Уулунун ширин кылыктары чыгып, анын кулкусуно арбалган келин журок тупкурундогу куйутту ушул балакайдын бал тили менен даарылап, ушунун деми менен басып журду. Тун ортосундо ойгонуп кеткен келин жанын сыйпалап эле уулун таппай калды. Чон болмону ээлей салынган калын килемден бир аз жерге тушуп муздак полго жузун тийгизип уктап жаткан экен. Дайым ушундай канча жолу тун ичинде тошоко алып келип жаткырып койсо да, баары бир тигинтип полго жузун тосуп уктаганды жакшы корот. Эсинде бир жолу бут болмонун чоло жерин калтырбай жууркан таштап полду жаап салып укташкан. Ошондо туну менен уулу чыргоолонуп уктай албай ыйлап чыккан эле. Тили чыга элек баланын же эмне каалап жатканы же каери ооруп турганын биле албай Айдар экоо суй жыгылышкан. Бир убакта баланы жерге коюп, суу алып келгени сыртка чыгып бара жатканда буту менен жерге салынган жуурканды сыйрып отуп кетти. Кайра келсе Аман ошол жерге жузун тийгизип уктап калган экен. Эч нерсеге тушунбой калган Айдар менен Сезим бирин-бири карап эле отуруп беришкен.
Дал ушул убакта Россиянын алыскы айылдарынын биринде Надя да Эмирди уктата албай айласы алты кетип турган. Улам бала жатчу керебетти терметип, кайра колуна алып таптап тун ичинде басып журду.
-Эмир,балам эмне каалайсын?
Ашканага баланын сутун жылытууга койгон эле эсинен чыгып кетиптир. Эмирди керебетке эмес, жерге кое салып чуркап кетти. Барса сут ташып кеткен экен. Очуруп кайтып келсе Эмири муздак полго жузун коюп мемиреп уктап жаткан экен.
-Оо кудай ысыктап жаткан турбайбы? - деп жерден ала койду эле дагы ыйлап баштады. Кийимин женилдетип, болмону салкындатса да басылбай чыргоолоно бергендиктен жерге жаткырды эле тып басылды.
Эки эне эки жакта балдарынын тушунуксуз кыймыл аракеттеринн конуп баратышты. Эмирдин курсагын тойгозуп уктаткан Надя жаны гана жаздыка башы тийгенде чопулдаган унду угуп баласын карады. Он колунун баш бармагын тим эле чукулдап соруп жатыптыр.
-Байкушум, эмчектин кумары кармап жатат го, - деп боору ооруй кетти.
Эртеси упчу алып келип оозуна салып корду эле такыр албай койду. Кайра эле ошол адаты, кундузу болобу тун болобу уктаарда баш бармагын чопулдатып соруп уктайт.
-Сезим?
-Ооу,
-Аман эмнеге эле бармагын соро берет?
Адатта эмчек эмбеген балдар сорот деп калчу эле, Аман болсо..
-Койсончу Айдар, сорсо эмне экен. Чонойгогдо калып кетет. Али бала эмеспи...
Сезим баласынын буга окшогон озгочо кылыктарына тан калбай деле калды. Кээде туруп жону жок эле кыткылыктап кулуп жиберсе, кээде ыйлай берет. Анан да аябай берилип ойноп жаткан учурунда да тык эте токтоп калып ойлуу боло калчу. Кудум чон адамдардай. Аман алты жашка чейин жакшы эле журуп, алты жаштан откондо тез-тез ооруй турган болду. Жондон жон эле дене табы которулуп, анан да бир нерселерди жоолуй берчу адат пайда болду.
Эмир! Бир кыргыз баласы оз жеринен, элинен мин чакырым алыста жада калса оз ата - энеси ким экендигин билбей, атугул аны капарына да илбей чоноюп жатты. "Убакыт даарылайт." - дешет. Кандайдыр бир денгээлде бул создун деле чындыгы бар окшойт. Сезимдин оор жоготуусу, журогундогу жарааты карттанып бутуп бараткандай. Уулунун ширин кылыктары чыгып, анын кулкусуно арбалган келин журок тупкурундогу куйутту ушул балакайдын бал тили менен даарылап, ушунун деми менен басып журду. Тун ортосундо ойгонуп кеткен келин жанын сыйпалап эле уулун таппай калды. Чон болмону ээлей салынган калын килемден бир аз жерге тушуп муздак полго жузун тийгизип уктап жаткан экен. Дайым ушундай канча жолу тун ичинде тошоко алып келип жаткырып койсо да, баары бир тигинтип полго жузун тосуп уктаганды жакшы корот. Эсинде бир жолу бут болмонун чоло жерин калтырбай жууркан таштап полду жаап салып укташкан. Ошондо туну менен уулу чыргоолонуп уктай албай ыйлап чыккан эле. Тили чыга элек баланын же эмне каалап жатканы же каери ооруп турганын биле албай Айдар экоо суй жыгылышкан. Бир убакта баланы жерге коюп, суу алып келгени сыртка чыгып бара жатканда буту менен жерге салынган жуурканды сыйрып отуп кетти. Кайра келсе Аман ошол жерге жузун тийгизип уктап калган экен. Эч нерсеге тушунбой калган Айдар менен Сезим бирин-бири карап эле отуруп беришкен.
Дал ушул убакта Россиянын алыскы айылдарынын биринде Надя да Эмирди уктата албай айласы алты кетип турган. Улам бала жатчу керебетти терметип, кайра колуна алып таптап тун ичинде басып журду.
-Эмир,балам эмне каалайсын?
Ашканага баланын сутун жылытууга койгон эле эсинен чыгып кетиптир. Эмирди керебетке эмес, жерге кое салып чуркап кетти. Барса сут ташып кеткен экен. Очуруп кайтып келсе Эмири муздак полго жузун коюп мемиреп уктап жаткан экен.
-Оо кудай ысыктап жаткан турбайбы? - деп жерден ала койду эле дагы ыйлап баштады. Кийимин женилдетип, болмону салкындатса да басылбай чыргоолоно бергендиктен жерге жаткырды эле тып басылды.
Эки эне эки жакта балдарынын тушунуксуз кыймыл аракеттеринн конуп баратышты. Эмирдин курсагын тойгозуп уктаткан Надя жаны гана жаздыка башы тийгенде чопулдаган унду угуп баласын карады. Он колунун баш бармагын тим эле чукулдап соруп жатыптыр.
-Байкушум, эмчектин кумары кармап жатат го, - деп боору ооруй кетти.
Эртеси упчу алып келип оозуна салып корду эле такыр албай койду. Кайра эле ошол адаты, кундузу болобу тун болобу уктаарда баш бармагын чопулдатып соруп уктайт.
-Сезим?
-Ооу,
-Аман эмнеге эле бармагын соро берет?
Адатта эмчек эмбеген балдар сорот деп калчу эле, Аман болсо..
-Койсончу Айдар, сорсо эмне экен. Чонойгогдо калып кетет. Али бала эмеспи...
Сезим баласынын буга окшогон озгочо кылыктарына тан калбай деле калды. Кээде туруп жону жок эле кыткылыктап кулуп жиберсе, кээде ыйлай берет. Анан да аябай берилип ойноп жаткан учурунда да тык эте токтоп калып ойлуу боло калчу. Кудум чон адамдардай. Аман алты жашка чейин жакшы эле журуп, алты жаштан откондо тез-тез ооруй турган болду. Жондон жон эле дене табы которулуп, анан да бир нерселерди жоолуй берчу адат пайда болду.
#8 27 Июнь 2020 - 16:55
ХХХ
-Надя, Эмирди даярдадынбы?
-Абдул, балким...
-Сага эмне болду?
-Билбейм, журогум ачышып жатат. Кое бергим жок. Сени да, баланы да. Кел жон эле баланы алып калабыз. Анан качып кетебиз. Кантип эле ушунча чон дуйнодо бизге орун жок.
-Сен эмне деп жатасын? Бул биздин бала эмес да. Ушундай болоорун билет элен го? Надя ук мени, мен баланы таштап кайра кайтамын, анан биздин озубуздун балдар болот. Тынчтан болду.
Ооба ушундай болоорун билчу Надя, куну келип Эмирди кучагынан сууруп алып кетишерин эн жакшы билчу. Жада калса тундосу жатып алып ушул кичинекейди алып качып кеткиси келип, план да тузуп жиберчу. Эмнеге экенин кайдан билсин мээрими тушту. Балким тырмактай кезинен, жок торолгон кунунон эле озу багып, ооруса ооруп,кубанса кошо кубанып чонойткон учун оз баласындай болуп калды бекен? Билинбей алты жыл отуп кетиптир.
-Бирок Абдул мен сезип турамын. Балама кыйын болот ал жакта. Качып кетебиз, дуйнонун кире каччу кычыктары коп эмеспи?
Надянын чын дилден жалбарып суранып жалооруп турганын коргон Абдул баш чайкады. Ушул нерседен коркуп келчу. Ошондуктан Надяга да дайым балага байланып калбоосун эскертип тураар эле. Баары бир...
-Надя кеч, биз жолго чыгуубуз керек.
Эмирдин чакан сумкасын багажка салып жатканда Надя уулун кучактап турду.
-Эмир, мени унутпагын уулум!
Кулагына шыбыраган Надя кичинекей озунун суротун баласынын чонтогуно салып койду.
Арткы орундука олтурган Эмир кичинекей колдорун машинанын терезене койду. Жаштуу коздорун жалжылдатып карап турган Надя да машинанын сыртынан колдорун коюп турду. Журуп кетти. Журогунун тубундогу бир ичке тамыр зырп эте узулгондой болду. Ушунчалык коодону демигип ысып чыкты. Уулунун кайжака алып кеткендерин, эмне учун оз ата-энесинен ажыратып алышкандарын ушул азыр тушунгондо, эч качан мындай ишке бармак эмес. Жада калса каргыш алгыр Абдул менен да таанышмак эмес...
Эмир уктап кеткен экен бир убакта козун ачса, ызы-чуу тушкон жайда журушот. Абдул баланы колуна которуп алган.
-Эмир ойгондунбу? Сен самолётто учканды жакшы коросунбу?
Али эч нерсени тушуно элек бала коздорун алайтып башын ийкегиледи.
-Азыр мен сени самолётко тушуромун, карааа бул оюнчук эмеес, чыныгы самолёт.
Аэропортто турган экоо чон терезеден катар тизилип турган самолётторду карап турушту.
-Кана уулум, кайсы бирине тушкун келет?
-Тиги кызылга.
-Болду. Азыр мен уулумду ошол кызыл самолётко чыгарамын.
-Эмир, тиги эжендин козунчо мени ата дегин макулбу?
-Эмнеге?
-Бул жакта эреже ошондой да. Аталары менен гана кирет. Болбосо чыгарбай коюшат.
-Маакул.
Каттоодон отушкон Абдул менен Эмир Москва - Туркия багыты менен учкан самолётко чыгып орун алышты.
-Надя, Эмирди даярдадынбы?
-Абдул, балким...
-Сага эмне болду?
-Билбейм, журогум ачышып жатат. Кое бергим жок. Сени да, баланы да. Кел жон эле баланы алып калабыз. Анан качып кетебиз. Кантип эле ушунча чон дуйнодо бизге орун жок.
-Сен эмне деп жатасын? Бул биздин бала эмес да. Ушундай болоорун билет элен го? Надя ук мени, мен баланы таштап кайра кайтамын, анан биздин озубуздун балдар болот. Тынчтан болду.
Ооба ушундай болоорун билчу Надя, куну келип Эмирди кучагынан сууруп алып кетишерин эн жакшы билчу. Жада калса тундосу жатып алып ушул кичинекейди алып качып кеткиси келип, план да тузуп жиберчу. Эмнеге экенин кайдан билсин мээрими тушту. Балким тырмактай кезинен, жок торолгон кунунон эле озу багып, ооруса ооруп,кубанса кошо кубанып чонойткон учун оз баласындай болуп калды бекен? Билинбей алты жыл отуп кетиптир.
-Бирок Абдул мен сезип турамын. Балама кыйын болот ал жакта. Качып кетебиз, дуйнонун кире каччу кычыктары коп эмеспи?
Надянын чын дилден жалбарып суранып жалооруп турганын коргон Абдул баш чайкады. Ушул нерседен коркуп келчу. Ошондуктан Надяга да дайым балага байланып калбоосун эскертип тураар эле. Баары бир...
-Надя кеч, биз жолго чыгуубуз керек.
Эмирдин чакан сумкасын багажка салып жатканда Надя уулун кучактап турду.
-Эмир, мени унутпагын уулум!
Кулагына шыбыраган Надя кичинекей озунун суротун баласынын чонтогуно салып койду.
Арткы орундука олтурган Эмир кичинекей колдорун машинанын терезене койду. Жаштуу коздорун жалжылдатып карап турган Надя да машинанын сыртынан колдорун коюп турду. Журуп кетти. Журогунун тубундогу бир ичке тамыр зырп эте узулгондой болду. Ушунчалык коодону демигип ысып чыкты. Уулунун кайжака алып кеткендерин, эмне учун оз ата-энесинен ажыратып алышкандарын ушул азыр тушунгондо, эч качан мындай ишке бармак эмес. Жада калса каргыш алгыр Абдул менен да таанышмак эмес...
Эмир уктап кеткен экен бир убакта козун ачса, ызы-чуу тушкон жайда журушот. Абдул баланы колуна которуп алган.
-Эмир ойгондунбу? Сен самолётто учканды жакшы коросунбу?
Али эч нерсени тушуно элек бала коздорун алайтып башын ийкегиледи.
-Азыр мен сени самолётко тушуромун, карааа бул оюнчук эмеес, чыныгы самолёт.
Аэропортто турган экоо чон терезеден катар тизилип турган самолётторду карап турушту.
-Кана уулум, кайсы бирине тушкун келет?
-Тиги кызылга.
-Болду. Азыр мен уулумду ошол кызыл самолётко чыгарамын.
-Эмир, тиги эжендин козунчо мени ата дегин макулбу?
-Эмнеге?
-Бул жакта эреже ошондой да. Аталары менен гана кирет. Болбосо чыгарбай коюшат.
-Маакул.
Каттоодон отушкон Абдул менен Эмир Москва - Туркия багыты менен учкан самолётко чыгып орун алышты.
#9 27 Июнь 2020 - 19:53
Сонун! Суперстанга Жалгызымдын чыгармаларын окуу үчүн кирип калдым)))
#11 29 Июнь 2020 - 15:33
ХХХ
-Абдул кел.
-Шариф!
Коптон бери корушо элек ага-ини копко кучакташып корушушту.
-Кош келипсин иним!
-Аллага шугур.
-Жигиттерине айт, машинада торт бала бар тушурсун.
Эмир машинанын арткы орундугунда озуно окшогон торт бала менен кошо келди. Алар Туркиядан кошулду. Тортоо торт улуттан экен, бирин-бири тушунбойт. Жерге тушкон балдарды куюн уюлгуп, чаны сапырылган Афганистандын талаасынын ыссык шамалы тосуп алды. Бул жерде балдардын лагери. Жаш оспурумдорду алгач ушул чакан лагерде тарбиялашып, андан ары жондомуно карап болуштурушот. А бул жердеги Шариф болсо дуйного белгилуу "Талибандар кыймылы" террордук уюмунун жетекчилеринин бири. Булардын эн негизги штабы Авганистанда. Иран, Арабия, Туркия олколорундо чон базалары жайгашкан. Ал эми Таджикистан, Кыргызстан, Россияда чакан топтору иш алып барышат. Россия чон олко болгондугуна байланыштуу Москва шаарынан кобунчосу Эмирге окшогон балдарды торот уйунон баштап уурдоо пландаштырылган. Алты жашка чейин остурушуп анан бул жака лагерге алып келишет. Озбекистан, Таджикистан жана Кыргызстан мамлекеттеринен кобунчосу аялдарды тартуу катуу каралаган. Алардын кобу Сирияга согуш талаасына жиберилет. Ислам динин жамынып, ошол аркылуу калктын талуу жерине тийип кармаганды жакшы оздоштургон булардын атайын тынчылары ар бир олкодо бар. Алар жонокой элдин арасына синип, оз таасирлерин жанындагыларга байкатпай тийгизе башташат. Алгач коншу анан кочо, коллектив... Булардын торуна адатта жашоодон кыйналгандар же жакын инсанын жоготуп кайгыга батып тургандар, жана башына оор мушкул иш тушуп тургандар илинет. Копчулугу жашоо шарттары аябай начар уй-булоолор. Андай дейин десек, жогорку билимдуу, жетишерлик турмушта жашап жургон орто жаштагы адамдар да алданып кетип жургонун коробуз. Кыскасы адамдарды ичине кирип, алардын ан сезимине оз таасирин откоруп алуучу озгочо таттуу создор менен алдашат. Атайы элдин арасында калыр баркы бийик адамдарга басым жасашып, ошолорду биринчи оздоруно колго алууга умтулушат. Анткени алардын созу коп жерде бийик болгондугу менен калктын арасына оздорунун максатын тез жайылтууга чон оболго тузоору бышык. Буларга биринси орунда мугалимдер кирет. Мектеп жана окуу жайлардагы мугалимдерди акмалап, акырын таанышып бул ишке тартышат.
-Абдул кел.
-Шариф!
Коптон бери корушо элек ага-ини копко кучакташып корушушту.
-Кош келипсин иним!
-Аллага шугур.
-Жигиттерине айт, машинада торт бала бар тушурсун.
Эмир машинанын арткы орундугунда озуно окшогон торт бала менен кошо келди. Алар Туркиядан кошулду. Тортоо торт улуттан экен, бирин-бири тушунбойт. Жерге тушкон балдарды куюн уюлгуп, чаны сапырылган Афганистандын талаасынын ыссык шамалы тосуп алды. Бул жерде балдардын лагери. Жаш оспурумдорду алгач ушул чакан лагерде тарбиялашып, андан ары жондомуно карап болуштурушот. А бул жердеги Шариф болсо дуйного белгилуу "Талибандар кыймылы" террордук уюмунун жетекчилеринин бири. Булардын эн негизги штабы Авганистанда. Иран, Арабия, Туркия олколорундо чон базалары жайгашкан. Ал эми Таджикистан, Кыргызстан, Россияда чакан топтору иш алып барышат. Россия чон олко болгондугуна байланыштуу Москва шаарынан кобунчосу Эмирге окшогон балдарды торот уйунон баштап уурдоо пландаштырылган. Алты жашка чейин остурушуп анан бул жака лагерге алып келишет. Озбекистан, Таджикистан жана Кыргызстан мамлекеттеринен кобунчосу аялдарды тартуу катуу каралаган. Алардын кобу Сирияга согуш талаасына жиберилет. Ислам динин жамынып, ошол аркылуу калктын талуу жерине тийип кармаганды жакшы оздоштургон булардын атайын тынчылары ар бир олкодо бар. Алар жонокой элдин арасына синип, оз таасирлерин жанындагыларга байкатпай тийгизе башташат. Алгач коншу анан кочо, коллектив... Булардын торуна адатта жашоодон кыйналгандар же жакын инсанын жоготуп кайгыга батып тургандар, жана башына оор мушкул иш тушуп тургандар илинет. Копчулугу жашоо шарттары аябай начар уй-булоолор. Андай дейин десек, жогорку билимдуу, жетишерлик турмушта жашап жургон орто жаштагы адамдар да алданып кетип жургонун коробуз. Кыскасы адамдарды ичине кирип, алардын ан сезимине оз таасирин откоруп алуучу озгочо таттуу создор менен алдашат. Атайы элдин арасында калыр баркы бийик адамдарга басым жасашып, ошолорду биринчи оздоруно колго алууга умтулушат. Анткени алардын созу коп жерде бийик болгондугу менен калктын арасына оздорунун максатын тез жайылтууга чон оболго тузоору бышык. Буларга биринси орунда мугалимдер кирет. Мектеп жана окуу жайлардагы мугалимдерди акмалап, акырын таанышып бул ишке тартышат.
#13 29 Июнь 2020 - 15:49
#14 30 Июнь 2020 - 12:03
ХХХ
Бул лагерде балдардын копчулугу алты жана жети жаштагылар. Андан чондору деле бар, аларды булардан болуп кармашат. Алгач ушул жерде даярдашып кийин жондомуно жараша ар кандай иштерге жиберилет. Келген куну эле балдар топ топко болуштуруп уйлорго жайгаштырылды. Афганистандын талаасында уй деген аты эле болбосо ылайдан салынган жепирейген жер тамдар. Асты муздак сыз, кунурт тарткан болмого баш бакканда ал жерде да онго жакын бала бар экен. Жерге салынган тошончулорго эки жактарын каранып олтуруп калышты. Ал эми буларга берилген тамак бир кесим нан менен шырылдаган сууга бир нерсе салып коюшуптур. Жолдо журуп ачка болгонун эми туйду Эмир курсагы тим эле курулдап чыкты. Бирок бул тамака анча табиттери тартпай баары бирин - бири жалдырап карап турушту. Ангыча сырттан бироо келип алдыларына эки табак эт кошулган тамак койду эле, балдардын баары ачка окшойт шыпшынып жеп олтуруп калышты. Бир уй толо балага эки табак эч нерсе болгон жок. Чала тоюп курсактарын кармап калган балдар, жарымына даамсыз шорпону ичип алышты. Эмирдин коз алдына заматта Надянын ыссык шорпосу, таттуу токочу элестеп шилкейи чууруп кетти. Ошол бойдон жол журуп чарчашкан балдар катар болуп салынган жука тошончулорго баш коюп уйкуга кетишти. Муздак анан карангы болмодо жаткан Эмир оз уйундогу жумшак аппак тошогун, терезе тубундогу кыйчылдаган керебети сагынып кетти. Ошол терезенин тубундо жатып, Надя жомок окуп берчу анан аппак болуп толуп турган айды карап мемиреп уйкуга кетчу. Азыр болсо,улутунуп алган бала оюна бир нерсе кылт эте чонтогун сыйпалап апасы коштошоордо берген суротту алып чыкты. Тиштерин кашкайта кулуп турган апасы алыстан болсо да уулуна мээримин тогуп жаткандай. Суроттун артына "Церикова Надежда" - деген жазуу менен оздору жашаган адрес бар экен. Кыязы апасы унутуп калат деген окшойт. "Апа сени унутпайм! " - деп кубуронуп алып кайра суротту аярлай чонтогуно салып, адатынча баш бармагын оозуна салып уйкуга кетти...
Кызуу уйкуда жаткан балдарды кыйкырып тапырап кирип келген ундор ойготту. Адатта Эмир уйкусун кандыра уктап анан ойгонгондуктан эмне болгонуна тушуно албай коздорун ушалап, айланасын карап алды.
-Тургулаа, сыртка чыккыла баттан!
Орус тилинде акцент менен буйрук бере суйлогон кара тору сакалчан киши баарын сыртка айдап жатты. Ага деле болбой уктап жаткандарды чачтарынан суйроп, тээп ойготуп жатышты. Уксуйуп, уйкулары канбай бир чети жолдон чарчап келген балдар уйдун алдына чыгып катарынан тизилишти. Бир убакта жанагы киши баарын бирден жанына келип жакшылап карап жатты. Анан бойлоруна карап тизип чыкты. Эмир учунчу болуп турду. Жыйырмага чукул бала, бери бурула артын карап алган Эмир ушунча бала качан келип калганын тушунбойт. "Же булар мурун эле келишкен беле?" - деп койду озунчо. Эн негизги ойлонтчу маселе оздорунун бул жерде эмне иш кылгандыктарын биле албай убара. Апасы "окууга барасын, чет жакта окуйсун" - деп жонотподу беле? Оюнда самолётко олтурганда чет олкону, бийик имараттар менен кооз шаарды элестетип келген да. И баса озу менен кошо келген Абдул да корунбойт. Эмир журогун кыжаалат кылган кумондордон кутула албай, же туйшолткон суроолорун берип жооп ала албай убара.
-Таак! - деди жанагы киши кайра буларга кыйкырып.
-Баарын кунт коюп угуп тургула мени! Бугундон баштап ушул жерде жашайсынар менин атым Сайиф, силерге мен жооп берем. Кунунор эрте менен кун чыга электе башталат, алгач конугуу жасап, машыгып, анан тамака олтурабыз. Андан ары кунумдук тартибинер тузулот. Биздин мектепте озубуздун китеп менен, озубуздун тилде сабак отуп баштайбыз. Ага чейин баарын орус тилинде тушундуруп беребиз. Бирок, бул аз гана убакытка. Тилди канчалык бат оздоштурсонор, озунорго ошончолук жакшы болот.
-Мектеп ушул жердеби?
-А машыгуучу жайлар кай жерде откорулот?
Катар тизилген балдар биринин артынан бири чурулдап суроо узатып жатышты.
-Мектеп да, машыгуучу жай да ушул жер болот силерге!
-Азыр баарын жуунуп тиги автобуска олтурасынар, силерди дарыгердин козомолунон откоруп келебиз...
Бул лагерде балдардын копчулугу алты жана жети жаштагылар. Андан чондору деле бар, аларды булардан болуп кармашат. Алгач ушул жерде даярдашып кийин жондомуно жараша ар кандай иштерге жиберилет. Келген куну эле балдар топ топко болуштуруп уйлорго жайгаштырылды. Афганистандын талаасында уй деген аты эле болбосо ылайдан салынган жепирейген жер тамдар. Асты муздак сыз, кунурт тарткан болмого баш бакканда ал жерде да онго жакын бала бар экен. Жерге салынган тошончулорго эки жактарын каранып олтуруп калышты. Ал эми буларга берилген тамак бир кесим нан менен шырылдаган сууга бир нерсе салып коюшуптур. Жолдо журуп ачка болгонун эми туйду Эмир курсагы тим эле курулдап чыкты. Бирок бул тамака анча табиттери тартпай баары бирин - бири жалдырап карап турушту. Ангыча сырттан бироо келип алдыларына эки табак эт кошулган тамак койду эле, балдардын баары ачка окшойт шыпшынып жеп олтуруп калышты. Бир уй толо балага эки табак эч нерсе болгон жок. Чала тоюп курсактарын кармап калган балдар, жарымына даамсыз шорпону ичип алышты. Эмирдин коз алдына заматта Надянын ыссык шорпосу, таттуу токочу элестеп шилкейи чууруп кетти. Ошол бойдон жол журуп чарчашкан балдар катар болуп салынган жука тошончулорго баш коюп уйкуга кетишти. Муздак анан карангы болмодо жаткан Эмир оз уйундогу жумшак аппак тошогун, терезе тубундогу кыйчылдаган керебети сагынып кетти. Ошол терезенин тубундо жатып, Надя жомок окуп берчу анан аппак болуп толуп турган айды карап мемиреп уйкуга кетчу. Азыр болсо,улутунуп алган бала оюна бир нерсе кылт эте чонтогун сыйпалап апасы коштошоордо берген суротту алып чыкты. Тиштерин кашкайта кулуп турган апасы алыстан болсо да уулуна мээримин тогуп жаткандай. Суроттун артына "Церикова Надежда" - деген жазуу менен оздору жашаган адрес бар экен. Кыязы апасы унутуп калат деген окшойт. "Апа сени унутпайм! " - деп кубуронуп алып кайра суротту аярлай чонтогуно салып, адатынча баш бармагын оозуна салып уйкуга кетти...
Кызуу уйкуда жаткан балдарды кыйкырып тапырап кирип келген ундор ойготту. Адатта Эмир уйкусун кандыра уктап анан ойгонгондуктан эмне болгонуна тушуно албай коздорун ушалап, айланасын карап алды.
-Тургулаа, сыртка чыккыла баттан!
Орус тилинде акцент менен буйрук бере суйлогон кара тору сакалчан киши баарын сыртка айдап жатты. Ага деле болбой уктап жаткандарды чачтарынан суйроп, тээп ойготуп жатышты. Уксуйуп, уйкулары канбай бир чети жолдон чарчап келген балдар уйдун алдына чыгып катарынан тизилишти. Бир убакта жанагы киши баарын бирден жанына келип жакшылап карап жатты. Анан бойлоруна карап тизип чыкты. Эмир учунчу болуп турду. Жыйырмага чукул бала, бери бурула артын карап алган Эмир ушунча бала качан келип калганын тушунбойт. "Же булар мурун эле келишкен беле?" - деп койду озунчо. Эн негизги ойлонтчу маселе оздорунун бул жерде эмне иш кылгандыктарын биле албай убара. Апасы "окууга барасын, чет жакта окуйсун" - деп жонотподу беле? Оюнда самолётко олтурганда чет олкону, бийик имараттар менен кооз шаарды элестетип келген да. И баса озу менен кошо келген Абдул да корунбойт. Эмир журогун кыжаалат кылган кумондордон кутула албай, же туйшолткон суроолорун берип жооп ала албай убара.
-Таак! - деди жанагы киши кайра буларга кыйкырып.
-Баарын кунт коюп угуп тургула мени! Бугундон баштап ушул жерде жашайсынар менин атым Сайиф, силерге мен жооп берем. Кунунор эрте менен кун чыга электе башталат, алгач конугуу жасап, машыгып, анан тамака олтурабыз. Андан ары кунумдук тартибинер тузулот. Биздин мектепте озубуздун китеп менен, озубуздун тилде сабак отуп баштайбыз. Ага чейин баарын орус тилинде тушундуруп беребиз. Бирок, бул аз гана убакытка. Тилди канчалык бат оздоштурсонор, озунорго ошончолук жакшы болот.
-Мектеп ушул жердеби?
-А машыгуучу жайлар кай жерде откорулот?
Катар тизилген балдар биринин артынан бири чурулдап суроо узатып жатышты.
-Мектеп да, машыгуучу жай да ушул жер болот силерге!
-Азыр баарын жуунуп тиги автобуска олтурасынар, силерди дарыгердин козомолунон откоруп келебиз...
#15 30 Июнь 2020 - 12:22
Эч нерсени тушунбогон балдар али наристе дилинде "окуйт экенбиз" - деген ишенич менен топурашып эски автобуска чыгышты. Какырап чаны которулгон чолдо бир канча километр журушкондон сон чакан, эски имараттары кочуп кеткен иретсиз шаарчага кирип келишти. Терезеге чап жармаша айланасын тан калып келе жаткан балдар бул жерди коруп уройлору учту. Ар бир экинчи уйдун чатыры куйуп, жарымы урап калган,анан да баштарына кара чупурокту чумкуно оронуп капкара кийинип колдоруна курал которгон адамдар журушот. Бирин серин жолбун иттер менен, мышыктарды корушту. Дагы бир аз журушкон сон чакан имараттын алдына келип токтогон автобустан Сайиф кыйкырды.
-Баарын жерге тушуп, эрте менен тизген боюнча катар болуп тургула!
Топураган оюн карак балдардын кээ бири кимден кийин ким экенин, анын артында ким тураарын унутуп коюшуптур. Башкы жакта туура тизилген сегиз баладан ары жагы тополон болуп жатышты. Жанатан алардын урушун четте карап турган Сайифтин чыдамы кетти корунот жетип барып экоону жерге жаткыра чапты. Топтой томолонуп кеткен бироосу ордунан тура калып "жардамгаа! " - деп бакырды эле дагы чаап жиберди. Кайра жерге жыгылган бала турбай кыймылсыз жатып калды. Эмирдин журогу солк эте тушту.
-Бул жердеги алгачкы эреже, тартип жана айтылган ишти убагында так аткаруу. Болбосо жазаланасынар!
Айланада ошончо адам турса да бир келип кой деп койбогонуна караганда, бул корунуш жат эместей. Чуру-чуу тушо ызылдап жатып калган балдар демдерин ичтерине баса катар тизилип туруп калышты. Жанагы жерге жыгылган бала да бир онтоп алып ордунан акырын козголо, кан болгон оозун аарчып катарга кошулду. Ошол бойдон ичкери кирип кетти Сайиф. Эртеден бери жол катар кужулдаша суйлошуп келе жаткан балдар, эмелки болуп откон окуядан сон тымтырс боло туруп калышты. Бир аз убакыт отуп кайра келген Сайиф буларды жетелеп имараттын арт тарабына алып отту. Бул жагы андан бетер шумдук экен. Катарынан тизилген жансыз денелердин усту ачык бойдон жатат. Баарынын бети башы кан, кээ биринин колу буту да жок. Мындай шумдука биринчи жолу кабылган балдардын коздору корккондорунан алайып чыкты.
-Ушул жерде туруп, бирден ичкериге кирип чыгасанар! - деп кыйкырган Сайиф анча алыс эмес жердеги стулга барып буларды карап олтурду. Биринчи бала кирип кетти ичкериге. Ал жагы деле бейиш эмес сыягы, колдору кан боло чуркап кирип чыккан адамдар, кыйкырган, онтогон ундор угулуп жатты ичкериден. Мына Эмирдин кезеги келе кирип баратты. Киргенде эле муздак, сыз болгон имараттан канырсыган бир башкача жагымсыз жыт уруп тосуп алды. Ары жакта чон, узун болмодо катар керебеттер коюлуп, ар биринде жарадар адамдар онтоп жатышат. Эмир озун артка, кинолордон коргон согуш жылдарына тушуп калгандай сезди. Ананчы телевизордон коргон да ушундай кинону, анда да так ушинтип адамдар бинтке оролуп, кан болуп онтоп жатышкан. "Кызык андай болсо ошол кинолор мына ушундай жерден тартылабы? Же ошондогу согуш буто элекпи дале?" Эмир ар туркун тушунуксуз суроолордун курчоосунда калды. Ангыча бир аял аны озуно чакырып болмого алып кирди. Шашпай Эмирдин коздорун ачып, кулагын, андан соз оозун, журок согушун, бут баарын текшерип кагаздарга бирдемелерди жазып жатты. Негедир бул толмочунан келген когуш коздуу аял озуно апасын эстетип жиберди. Аппак, анан жумшак колдору...
-Атын ким сенин?
-Эмир.
-Эмне болду балакай?
Ушуну эле кутуп тургандай Эмир жанагы аялды бекем кучактап алып ыйлап баштады.
-Мен апамды сагындым! Бул жерде окугум келбейт. Айтынызчы кантип кетсе болот?
Баланы кучагынан бошотуп жузуно тигилген аял аянычтуу ушкуруп жиберди.
-Коркпо сен, бул жерде айтканды кылсан эле сенде баары жакшы болот макулбу?
Мурдун шыр эткизе тартып алган Эмир башын жерге салып кайра сыртка чыкты.
-Баарын жерге тушуп, эрте менен тизген боюнча катар болуп тургула!
Топураган оюн карак балдардын кээ бири кимден кийин ким экенин, анын артында ким тураарын унутуп коюшуптур. Башкы жакта туура тизилген сегиз баладан ары жагы тополон болуп жатышты. Жанатан алардын урушун четте карап турган Сайифтин чыдамы кетти корунот жетип барып экоону жерге жаткыра чапты. Топтой томолонуп кеткен бироосу ордунан тура калып "жардамгаа! " - деп бакырды эле дагы чаап жиберди. Кайра жерге жыгылган бала турбай кыймылсыз жатып калды. Эмирдин журогу солк эте тушту.
-Бул жердеги алгачкы эреже, тартип жана айтылган ишти убагында так аткаруу. Болбосо жазаланасынар!
Айланада ошончо адам турса да бир келип кой деп койбогонуна караганда, бул корунуш жат эместей. Чуру-чуу тушо ызылдап жатып калган балдар демдерин ичтерине баса катар тизилип туруп калышты. Жанагы жерге жыгылган бала да бир онтоп алып ордунан акырын козголо, кан болгон оозун аарчып катарга кошулду. Ошол бойдон ичкери кирип кетти Сайиф. Эртеден бери жол катар кужулдаша суйлошуп келе жаткан балдар, эмелки болуп откон окуядан сон тымтырс боло туруп калышты. Бир аз убакыт отуп кайра келген Сайиф буларды жетелеп имараттын арт тарабына алып отту. Бул жагы андан бетер шумдук экен. Катарынан тизилген жансыз денелердин усту ачык бойдон жатат. Баарынын бети башы кан, кээ биринин колу буту да жок. Мындай шумдука биринчи жолу кабылган балдардын коздору корккондорунан алайып чыкты.
-Ушул жерде туруп, бирден ичкериге кирип чыгасанар! - деп кыйкырган Сайиф анча алыс эмес жердеги стулга барып буларды карап олтурду. Биринчи бала кирип кетти ичкериге. Ал жагы деле бейиш эмес сыягы, колдору кан боло чуркап кирип чыккан адамдар, кыйкырган, онтогон ундор угулуп жатты ичкериден. Мына Эмирдин кезеги келе кирип баратты. Киргенде эле муздак, сыз болгон имараттан канырсыган бир башкача жагымсыз жыт уруп тосуп алды. Ары жакта чон, узун болмодо катар керебеттер коюлуп, ар биринде жарадар адамдар онтоп жатышат. Эмир озун артка, кинолордон коргон согуш жылдарына тушуп калгандай сезди. Ананчы телевизордон коргон да ушундай кинону, анда да так ушинтип адамдар бинтке оролуп, кан болуп онтоп жатышкан. "Кызык андай болсо ошол кинолор мына ушундай жерден тартылабы? Же ошондогу согуш буто элекпи дале?" Эмир ар туркун тушунуксуз суроолордун курчоосунда калды. Ангыча бир аял аны озуно чакырып болмого алып кирди. Шашпай Эмирдин коздорун ачып, кулагын, андан соз оозун, журок согушун, бут баарын текшерип кагаздарга бирдемелерди жазып жатты. Негедир бул толмочунан келген когуш коздуу аял озуно апасын эстетип жиберди. Аппак, анан жумшак колдору...
-Атын ким сенин?
-Эмир.
-Эмне болду балакай?
Ушуну эле кутуп тургандай Эмир жанагы аялды бекем кучактап алып ыйлап баштады.
-Мен апамды сагындым! Бул жерде окугум келбейт. Айтынызчы кантип кетсе болот?
Баланы кучагынан бошотуп жузуно тигилген аял аянычтуу ушкуруп жиберди.
-Коркпо сен, бул жерде айтканды кылсан эле сенде баары жакшы болот макулбу?
Мурдун шыр эткизе тартып алган Эмир башын жерге салып кайра сыртка чыкты.
#16 30 Июнь 2020 - 13:01
Автобус менен кайра келген балдардын ар бирине кара тустогу койнок менен шым беришти. Мына ушул кундон баштап Эмирдин, деги эле лагерге келип тушкон балдардын тозок жашоосу башталды. Тан заардан ойгонушуп конугуу жасашат, чуркашат. Андан сон чала тамактанып кайра эле машыгуу. Кунуно торт баланы бул жердеги кунумдук ишке кезеги менен болуп турушат. Ал иштер Авганистандын какыраган чолундо кой кайтармай, булардын коргонунан кыйла алыс кудуктан суу ташымай. Калганы болсо берилген китептерди окушат, тил уйронушот. Ушунчалык катаал шартта чоноюп жатышты балдар. Туну бою озондоп "кетем"
- деп ыйлап чыгышат. Андайда угуп калып олорчо сабап салганын айт. Ошондуктан унсуз ыйлоону уйронушкон.
Бара бара машыгуулар да оор болуп татаалдаша баштады. Берилген тапшырманы аткара албай калса жазанын, кыйноонун турун корушот. Бир жолу арасынан бир бала китептеги берилген тапшырманы жаттабагандыгы учун жазаланды. Бир кун кечке короонун так ортосуна байлап салды. Суу да, нан да бердирбей. Анын кубарып, терге тушо алсыз онтоп жатканын коргон бир экоо эч ким жоктугунан пайдаланып суу менен нан бере салышты. Сайиф байкап калып баарын катуу жазалаган. Ошондо Эмир жыгылып калган болчу. Тим эле денеси от менен жалын болуп онтоп жатат.
Дал ушул учурда мин чакырым алыста Аман да ооруп жатты. Кундузу бир жакшы эле журуп кеч мектептен келе жатып онтоп баштады. Жондон жон эле дене табы которулуп, кара терге тушуп жатты Аман. Улам оозун кыбыратып "апа жардам бер" - деп алсыз шыбырайт. Аны коргон Сезимдин эси чыгып дароо ооруканага алып жоношту. Дары дармек, уколдор менен дене табын тушурушкону менен кайра жарым саат отпой которулуп кетет. Баласынын кара терге тушуп, онтоп арасында "апа алып кет, жардам бер" - деп суйлогону Сезимди акылдан аздырып ийди. Уч кун дегенде гана аран козун ачты Аман, ойгонушу менен "суу" - деди. Кудум уч кун суу ичпегендей кулкулдата шимирип ичип жатты. Андан сон анализ тапшыруу башталды, оорубай нетпей журуп эле капыстан мынтип дене табынын которулуп, жоолуп калышы жон жерден эмес чыгаар деген врачтар ар кандай текшеруулорду откоруп, сонунда эч кандай оору таба алышпай колдорун жайып беришти. "Балким канында инфекция болуп журбосун" - дешип жеке менчик лабораторияларга барып тапшыртышты, жок таптаза. Анализинин таза чыкканы Айдар менен Сезимди кубантса, бир жагынан баласынын жок жерден жыгылып калганы санаага салып жатты. Врач аларды болмосуно чакырып:
- Баланарды эгиздин бири дединер, эгиздердин айрымдары ушунчалык бири-бирине сезимтал болушат. Бири ооруса экинчиси да ооруп кыйналат.
-Бирок алардын бири чарчап калган, аныктап айтсак олуу торолгон,-деди Айдар.
-Таак.
Коз айнегин алып ойлоно калган врач бир аздан сон ун катты.
-Мен башка себеп таба албадым, анткени баланыздардын дени сак.
-Мейлиниз рахмат, - деп шашыла коштошкон Айдар Сезимди жетелеп чыгып кетишти.
-Айдар, балким ал тируудур.
-Сезим эмне болуп жатасын? Оз козубуз менен коруп келдик го, жада калса ДНК менен текшертик.
-Билбейм менин журогум анын олуу экенин четке кагып келет. Бир умут, же сезим бар. Сезгендеймин баламдын ыйын...
-Койсончу! ....
Уч кун озуно келе албай онтоп жаткан баланы карап, "болду бугун да турбаса атып салабыз" - дешкенде ордунан туруп кетти. Эмир тенселе басып сыртка чыгып суу сурады. Чон мискей менен бир беришкен сууну дем албай которо ичип салды.
Дал ушул учурда мин чакырым алыста Аман да ооруп жатты. Кундузу бир жакшы эле журуп кеч мектептен келе жатып онтоп баштады. Жондон жон эле дене табы которулуп, кара терге тушуп жатты Аман. Улам оозун кыбыратып "апа жардам бер" - деп алсыз шыбырайт. Аны коргон Сезимдин эси чыгып дароо ооруканага алып жоношту. Дары дармек, уколдор менен дене табын тушурушкону менен кайра жарым саат отпой которулуп кетет. Баласынын кара терге тушуп, онтоп арасында "апа алып кет, жардам бер" - деп суйлогону Сезимди акылдан аздырып ийди. Уч кун дегенде гана аран козун ачты Аман, ойгонушу менен "суу" - деди. Кудум уч кун суу ичпегендей кулкулдата шимирип ичип жатты. Андан сон анализ тапшыруу башталды, оорубай нетпей журуп эле капыстан мынтип дене табынын которулуп, жоолуп калышы жон жерден эмес чыгаар деген врачтар ар кандай текшеруулорду откоруп, сонунда эч кандай оору таба алышпай колдорун жайып беришти. "Балким канында инфекция болуп журбосун" - дешип жеке менчик лабораторияларга барып тапшыртышты, жок таптаза. Анализинин таза чыкканы Айдар менен Сезимди кубантса, бир жагынан баласынын жок жерден жыгылып калганы санаага салып жатты. Врач аларды болмосуно чакырып:
- Баланарды эгиздин бири дединер, эгиздердин айрымдары ушунчалык бири-бирине сезимтал болушат. Бири ооруса экинчиси да ооруп кыйналат.
-Бирок алардын бири чарчап калган, аныктап айтсак олуу торолгон,-деди Айдар.
-Таак.
Коз айнегин алып ойлоно калган врач бир аздан сон ун катты.
-Мен башка себеп таба албадым, анткени баланыздардын дени сак.
-Мейлиниз рахмат, - деп шашыла коштошкон Айдар Сезимди жетелеп чыгып кетишти.
-Айдар, балким ал тируудур.
-Сезим эмне болуп жатасын? Оз козубуз менен коруп келдик го, жада калса ДНК менен текшертик.
-Билбейм менин журогум анын олуу экенин четке кагып келет. Бир умут, же сезим бар. Сезгендеймин баламдын ыйын...
-Койсончу! ....
Уч кун озуно келе албай онтоп жаткан баланы карап, "болду бугун да турбаса атып салабыз" - дешкенде ордунан туруп кетти. Эмир тенселе басып сыртка чыгып суу сурады. Чон мискей менен бир беришкен сууну дем албай которо ичип салды.
#20 30 Июнь 2020 - 21:56
Чето,чето жүрөгүм ооруп баштады((((эч бир бала ата-энесинен ажырабасын.
- (9 бет)
- 1
- 2
- 3
- →
- Акыркы бет »