Карагат...
Автор:Жалгызым(Назик)
***
Тун кирип калганда колуна чакан сумка которуп карангы кочодо жаш кыздын шашып келе жаткан карааны корунду. Ал улам артын карап кудум бироодон качып бараткандай,
кадамдарын тездетип, желге ыргала учкан чачтарын улам кулагына кыстара келе жатты. Жолдун чекесинде турган чакан аялдамага жетип олтура калып, энтигип чарчап калган демин баса чон курсагын сылап алды. Айлана козго сайгыс карангы болуп, кочонун жарыктары менен асмандагы бирин серин гана жылдыздар жымындап карап турушат. Ушундай тундо кош бойлуу бул келиндин тундоп кочого чыгуусуна эмне туртку болду экен? Ангыча алыстан машинанын жарыгы корунду. Келин ордунан тура калып аялдаманын жанындагы чон дарактын артына отуп жашынып алып карап турду. Жанагы машина жакындап ошол аялдамага бир аз жетпей токтоп, ичинен аял киши менен ролдогу эркек тушту. Келин аялды тааный коюп жетип келди.
-Коркуп кеттим.
-Абалын жакшыбы? Сени эч ким коргон жокпу?-деди жанагы машинадан тушкон аял эки жагын элендеп карап.
-Жоок.
-Жур, бул жерден батыраак кетуу керек.
Шыбырап суйлошкон караандар шашыла унаага олтуруп журуп кетишти.
Тан эрте менен зангыраган уйдо Мурадтын кыйкырыгы жанырды.
-Неслии?!
-Мурад, тан атпай эмне болуп кетти?
Жука халатын устуно желбирете жамынган келинчеги уктоочу болмодон бейкапар чыгып келди.
-Карагат кайда?!
Дагы эле жини тарай элек куйоосу жанагыдан да катуу кыйкырды.
-Карагат, болмосундо.
-Сен кордунбу? Болмосундо экенин?
Козунон жаалы тогуло озун теше тиктеген куйоосунон коркуп Несли узун коридордун торундо жайгашкан Карагаттын болмосуно чуркап жетти. Керебеттин усту домпойуп турат. Акырын барып жабылган жуурканды тартып салды да, узун апакай колдору менен оозун жаба калды. "Кечинде эле ушул жерде уктап жатпады беле? Анан кантип?" Озу карап жатып уктап калганда гана болмосун сыртынан жаап чыгып кеткен болчу. "Эшик кулпулуу болсо, чон курсагы менен кантип терезден тушуп кете алат?"
-Мурад мен....
Несли колдору титиреп ыйлаган калыбында олтура кетти.
Жанына жакын келип ээгинен ойдо которуп куйоосу коздоруно карады.
-Мен сени жанынан карыш жылба дедим беле?!
-Мен.. Ал канча кундон бери эч жака кетпей жургон. Кундо ушинтип эле кооруп жаткам.
Аял тоголонгон жашын суртууго чамасы жок суйлоп жатты.
-Баарын чогулгула, бирин да калбай?!
Жарым саат мурун эле тынч турган бул хансарайдын ичи заматта тополон боло тушту. Биринчи кабатта, кызматкерлерден баштап жан сакчы, айдоочулардан бери тизилип баштарын жерге салып турушту.
-Ким жардам берди?
Мурад алгач токтоо суйлоду. Жымжырттык ээлеп биринин оозунан да соз чыкпады.
-Мен баары бир билип аламын! Кимин жардам бердинер?
Биринен да ун чыкпаган сон сырткы эшикте, уйдун короосунда турган камераларды озу кошо олтуруп кылдат турдуруп текшерди. Бардык камералар таза, анда эч кандай караан корунбойт бир гана уйдун арт тарабында, подвалдан чыккан гараждын камерасы эч нерсе корсотпой турат. Чуркап гаражга келген Мурад камера кара тустогу кездеме менен тосулуп тураганын корду. Ал гараж аркылуу чон жолго эмес алгач бакчага, андан отуп тар кочого чыгып кетчу. Телефонун ала шашылып бироого чалып кирди.
-Жанер Карагат качып кетти. Бардык аэропорт, вокзал, такси автобустарды текшерт. Номерин да текшерткиле,
акыркы жолу кайсы номер менен суйлошкондугун билгиле.
Мурад башы катып турду. "Кайда кетиши мумкун? Деги эле бул шаарда Карагаттын жакындары жок да, кимге ишенип, кимдин уйуно кетти. Эмне болсо да милиция болумуно кабар бере элек болсун, анда эле иш татаалдашып кетет."
- (4 бет)
- 1
- 2
- 3
- →
- Акыркы бет »
КАРАГАТ....
#2 22 Май 2020 - 20:08
***
Шаардан бир канча чакырым алыста жайгашкан чакан айылда Карагаттын жургонуно 3 кун болду. Узун койнок кийип, башына гулдуу жолукту бир аз ылдый кыла, жузуно тушуро салынып эшике чыкты. Келгенден бери журогун коркунуч ээлеп, уйдон чыкпай эле жаткан болчу. Коорунуп курсагына колун коюп, айланага коз кырын сала карап жатты. Уйдун алдында кен бак бар экен, чыкканда эле бактан келген жагымдуу жыт кызды ошол тарапка жетеледи. Бактын тубу жапжашыл шибер, устундогу бактын жалбырактары шамалга ыргала шуудурап конулу которуло тушту. Бак аралап басып келип, тээ томондо шаркырап чон дарыянын агып жатканы корунду. Бирок суу аз экен, ошол жерге томонду карап олтура кетти Карагат. Коздорун жума, таза абадан кере жутуп алды. Озунун тээ тоо боорундагы айылы, андагы эски уйу жана кудум ушундай чон багы эсине тушту. Оздорунун багынын жанында да так ушинтип шаркырап суу агып тураар эле. Бирок ал момундай чон дарыя эмес, арык болчу. Карагаттын коздоруно жаш тегерене тушту. Улутунуп аны канча ичине жутайын десе да, коз жашы баш бербей тоголонуп кетти. Айылдагы апасына, бир туугандарына, уулуна болгон кусасы батпай, анын устуно мынтип омуру кыл учунда турганына чыдай албай, баары кошулуп коз жаш болуп тогулуп кетти. Алгач тыпылдаган коз жаштар гана болсо, бара-бара озу да оропкуп унун чыгарып ыйлаганга отту. Тайкы тагдырына, бактысыз суйуусуно боору оруп ыйлап жатты. Бир убакта гана кокурогу бошоп козунон жаш чыкпай калганда барып сооронду. Анда да алды жагын ойлуу тиктеп, жаштыгын, алгач суйуусун, бактылуу ирмемдерин эстеп болор болбос жылмайып алды. Арт жагынан ыйлап жатканын коргон Бурак алгач келип сооротоюн деп кайра женилдеп алсын деп жайына койду. Жон гана алыстан коз салып кузотуп турду.
Карагатка откон кундорун эстоо, ал элестер менен жашоо бир аз женилдей.
Карагат уйдун улуусу, апасы бул кызын тороп эле катуу ооруп, бир канча жылдар торобой жургон. Андан кийин эле катарынан уул, кыздарды торогон эле. Ошондуктан Карагат менен кийинки синдисинин жаш айырмасы 6 жыл. Андан кийин эки иниси бар. Кичине кезинде жашоолору жакшы болчу. Атасы айылда трактор айдап, апасы мугалим эле. Атасына эркелеп, балалыгы эн сонун кундордо отту. Мектепте да мугалимдин кызы деп, апасына соз тийгизип албоо учун жакшы окучу. Коомдук иштерге, мектепте болчу маданий иш-чараларга да активдуу катышып апасынын сыймыгы эле Карагат. Ысымын да атасы озу койгон. Кызы торологондо эле капкара кою болгон чачы, анан капкара болуп молтурогон коздорун коруп Карагат деп ысым койгон. Улам бой жеткен сайын копчулуктун назарына тушкон суйкайган сулууга айланып баратты. Капкара чачтарын жазып алганда кудум кинодогу актриса кыздардай ажарына чыга келчу. Озу да атасын тартып бойлуу кыз болду. Ал эми Карагаттын бул сулуулугу ага чон энесинен откон деп калышат. Озу чон энесин жакшы эстей албайт, бирок айылдын эли баары жеткен сулуу аял болгон деп мактап калышчу. Чон энеси жонундо укмуш создорду тындаган жагаар эле, атугул сыймыктанып да алчу. Убакыт жылып, жылдар биринин артынан бирин суро отуп жатты. Карагат бойго жеткен сайын атасынын ичкени кобоюп, уйундо уруш коп чыга турган болду. Атасы мас болгондо эч кимге бой бербей, алдынан чыккан адамды жакадан ала мушташа берет. Тили чулдурап же жакшы суйлой албай, же жатып уктап калбай бир нерселерли булдуруктап отура берчу. Андай убакта инилерин, синдисин жетелеп башка болмодо аларга тамак берип, жомок айтып уктатып анан апасын жанына жолотпой кыйкырып чан салып жаткан атасынын жанына келет. Апасы экоолоп кармап эптеп ордуна алып барып жаткырып устун жаап коет. Байкуш апасына боору ооруп тун бир оокумга чейин кучакташып олтурушчу.
Шаардан бир канча чакырым алыста жайгашкан чакан айылда Карагаттын жургонуно 3 кун болду. Узун койнок кийип, башына гулдуу жолукту бир аз ылдый кыла, жузуно тушуро салынып эшике чыкты. Келгенден бери журогун коркунуч ээлеп, уйдон чыкпай эле жаткан болчу. Коорунуп курсагына колун коюп, айланага коз кырын сала карап жатты. Уйдун алдында кен бак бар экен, чыкканда эле бактан келген жагымдуу жыт кызды ошол тарапка жетеледи. Бактын тубу жапжашыл шибер, устундогу бактын жалбырактары шамалга ыргала шуудурап конулу которуло тушту. Бак аралап басып келип, тээ томондо шаркырап чон дарыянын агып жатканы корунду. Бирок суу аз экен, ошол жерге томонду карап олтура кетти Карагат. Коздорун жума, таза абадан кере жутуп алды. Озунун тээ тоо боорундагы айылы, андагы эски уйу жана кудум ушундай чон багы эсине тушту. Оздорунун багынын жанында да так ушинтип шаркырап суу агып тураар эле. Бирок ал момундай чон дарыя эмес, арык болчу. Карагаттын коздоруно жаш тегерене тушту. Улутунуп аны канча ичине жутайын десе да, коз жашы баш бербей тоголонуп кетти. Айылдагы апасына, бир туугандарына, уулуна болгон кусасы батпай, анын устуно мынтип омуру кыл учунда турганына чыдай албай, баары кошулуп коз жаш болуп тогулуп кетти. Алгач тыпылдаган коз жаштар гана болсо, бара-бара озу да оропкуп унун чыгарып ыйлаганга отту. Тайкы тагдырына, бактысыз суйуусуно боору оруп ыйлап жатты. Бир убакта гана кокурогу бошоп козунон жаш чыкпай калганда барып сооронду. Анда да алды жагын ойлуу тиктеп, жаштыгын, алгач суйуусун, бактылуу ирмемдерин эстеп болор болбос жылмайып алды. Арт жагынан ыйлап жатканын коргон Бурак алгач келип сооротоюн деп кайра женилдеп алсын деп жайына койду. Жон гана алыстан коз салып кузотуп турду.
Карагатка откон кундорун эстоо, ал элестер менен жашоо бир аз женилдей.
Карагат уйдун улуусу, апасы бул кызын тороп эле катуу ооруп, бир канча жылдар торобой жургон. Андан кийин эле катарынан уул, кыздарды торогон эле. Ошондуктан Карагат менен кийинки синдисинин жаш айырмасы 6 жыл. Андан кийин эки иниси бар. Кичине кезинде жашоолору жакшы болчу. Атасы айылда трактор айдап, апасы мугалим эле. Атасына эркелеп, балалыгы эн сонун кундордо отту. Мектепте да мугалимдин кызы деп, апасына соз тийгизип албоо учун жакшы окучу. Коомдук иштерге, мектепте болчу маданий иш-чараларга да активдуу катышып апасынын сыймыгы эле Карагат. Ысымын да атасы озу койгон. Кызы торологондо эле капкара кою болгон чачы, анан капкара болуп молтурогон коздорун коруп Карагат деп ысым койгон. Улам бой жеткен сайын копчулуктун назарына тушкон суйкайган сулууга айланып баратты. Капкара чачтарын жазып алганда кудум кинодогу актриса кыздардай ажарына чыга келчу. Озу да атасын тартып бойлуу кыз болду. Ал эми Карагаттын бул сулуулугу ага чон энесинен откон деп калышат. Озу чон энесин жакшы эстей албайт, бирок айылдын эли баары жеткен сулуу аял болгон деп мактап калышчу. Чон энеси жонундо укмуш создорду тындаган жагаар эле, атугул сыймыктанып да алчу. Убакыт жылып, жылдар биринин артынан бирин суро отуп жатты. Карагат бойго жеткен сайын атасынын ичкени кобоюп, уйундо уруш коп чыга турган болду. Атасы мас болгондо эч кимге бой бербей, алдынан чыккан адамды жакадан ала мушташа берет. Тили чулдурап же жакшы суйлой албай, же жатып уктап калбай бир нерселерли булдуруктап отура берчу. Андай убакта инилерин, синдисин жетелеп башка болмодо аларга тамак берип, жомок айтып уктатып анан апасын жанына жолотпой кыйкырып чан салып жаткан атасынын жанына келет. Апасы экоолоп кармап эптеп ордуна алып барып жаткырып устун жаап коет. Байкуш апасына боору ооруп тун бир оокумга чейин кучакташып олтурушчу.
#3 26 Май 2020 - 12:25
***
Ызы-чуу коштолгон кундордун, уйкусуз тундордун канчасы отту. Бул жашоого, атасынын бул кылганына конуп деле бутушту. Болгону апасына боору ооруп кетет. Мектепте эртеден кечке чейин иштеп тапкан акчасын балдарына да жумшай албай атасынын карыздары же болбосо мас болуп бироонун терезесин талкалай койгону, дагы биринин тумшугун жара ооруканага жаткыра койгонун толоп журуп омуру отту. Бутуруучу класс болуп, мектепти аяктап жатканда бардык классташ кыздар балдары окууга тапшырууга даярдык коруп журушсо Карагат окууну ойлобой батыраак эле иштеп апасына жардам бергиси келди. Ошондой кундордун биринде бул уй-булоону кырсык басты. Атасы мас болуп досунун машинасын мине коем деп авария болуп ооруканага тушту. Жаны аман калганына кубанышып, шугур келтиришкени менен атасы омур бою басуу мумкунчулугунон ажырап буттары баспай калды. Ага кошулуп бир жагында ошол досунун машинасын да бут ремонтун которуп бермей болушту. "Досум, дос!" - деп далай жакшылыктарына кубо болуп уйунон даам таткан атасынын досу, жузун тескери уйруп "ондотуп бересинер" - деп туруп алды. Аргасыз макул болушуп, тууган туушкандардан акча жыйнап ондотуп беришти. Эми байкуш апасына такыр оор болду. Атасын жуунтат, которуп жаткырып тургузуп атып арыктап, кичинерип да кетти. Анысы аз келгенсип мектептеги жумушу. Карагат бош кундору айылдагы бироолордун талаа иштерине жардамдашып, биртке тыйын таап бир аз салым кошкону менен анысы эмне болмок эле? Анан абалдары бул болуп турганда окууну кыялданбай да койду. Жалпы республикалык тестирлоого катышып жакшы балл алды. Апасы ичи койнуна батпай кубанганы менен Карагатта андай кубаныч жок эле.
-Апа мен окубаймын! - деди ары карап.
-Эмне дейт ботом? Кандай окубайсын? Анан эмне айылда карарып талаага чыгасынбы омур бою?
-Апа карачы абалыбызды, устумо же кыйратып кийимим жок, же шаарда туугандарыбыз болбосо. Мен кайсыл арыма окуймун. Андан коро жумуш таап иштеп сага жардам берем, уйлорду ондойбуз, инилерим, синдими окутамын. Атамды даарылатабыз.
-Тилегинден кагылайыным, тилегине жет. Бирок, сен алгач окуп анан оз кесибинде иштеп ушул иштерди жасайсын кызым. Апасы ары карап тултуя олтурган кызынын чачтарынан сылап суйлоп жатты.
-Апаа,-деп ыйлаганын корсотпой апасынын кучагына бой таштады.
Алиман озу окуп мугалим болгон учун, балдарын кийин созсуз окутамын, аларды билимдуу кылам деп ниет кылчу. Кызы менен аялынын суйлошуп, бири-бирине дем бере кайра эркелешип олтургандарын ичкерки уйдо угуп жаткан Капар унсуз бышактап ыйлап жатты. Озуно наалат айтты. Деги эле эмне учун ошол шайтандын суусуна азгырылып журду экен? Кандай жакшылык корду акырында. Айылда "алкаш" аталды, абийири кетти, дагы кошумча мынтип омур бою майыптардын арабасына байланып калды. Баарынан да окунучтуусу балдарына татыктуу ата боло албады. Алардын ырыскысын ичип, ооналактап кайра уяткарып журду. "Чала болот сага! Сооп болот сага!" - деп озун озу тилдеп жатты. Кызынын "атамды даарылатабыз" - деген созу сооктон отуп ичин элжирете, журогунун теренинде муз болгон аталык сезимин, адамдык сапатын ойготуп жибергендей болду. Эми эмне кыла алат эле? Колунан кайсы иш келмек? Тоону томкоро коем деген кундо да, озу мынтип бироонун колун карап олтурса эми кайдагы жардам?! Ичи ачышты озуно, балдарына, арыктап соогу эле калган жубайына. Кеч ойгонгон журогуно, кеч тушунуп, кеч андап жеткен акылына наалат айтты.
Апасы тапкан ташканын алып кызына бир сыйра кийим кылып шаарга келишти. Карагат биринчи жолу шаарга келиши эле. Райондун борборуна чейин эле барып жургон кызга шаар эми укмуш кооз корунду. Катар салынган кооз имараттар, зуулдаган жолдо тынбаган машина, тизилген дукондор, айланасын тан кала карап эси оогон кыз "эми мен ушул шаарда окуймунбу?" - деп ишене албай ич ичинде кубанып алды. Алгач апасы экоо окуу жайларды кыдырып чыгышты. Карагат колундагы сертификат менен педагогикалык факультетине бюджеттик болумуно тапшырды. Апасына окшоп мугалим болом деп кыялданчу. Андан чыгып окуу жайдын жатаканасына жайланышты. Апасы айылга кетмек болуп, Карагат бул жакта калып иш таап иштеп, озуно керектуу нерселерин окуусу башталгыча ала турган болду. Апасын узатып, кымгуут тушкон шаарда жалгыз калды.
Ызы-чуу коштолгон кундордун, уйкусуз тундордун канчасы отту. Бул жашоого, атасынын бул кылганына конуп деле бутушту. Болгону апасына боору ооруп кетет. Мектепте эртеден кечке чейин иштеп тапкан акчасын балдарына да жумшай албай атасынын карыздары же болбосо мас болуп бироонун терезесин талкалай койгону, дагы биринин тумшугун жара ооруканага жаткыра койгонун толоп журуп омуру отту. Бутуруучу класс болуп, мектепти аяктап жатканда бардык классташ кыздар балдары окууга тапшырууга даярдык коруп журушсо Карагат окууну ойлобой батыраак эле иштеп апасына жардам бергиси келди. Ошондой кундордун биринде бул уй-булоону кырсык басты. Атасы мас болуп досунун машинасын мине коем деп авария болуп ооруканага тушту. Жаны аман калганына кубанышып, шугур келтиришкени менен атасы омур бою басуу мумкунчулугунон ажырап буттары баспай калды. Ага кошулуп бир жагында ошол досунун машинасын да бут ремонтун которуп бермей болушту. "Досум, дос!" - деп далай жакшылыктарына кубо болуп уйунон даам таткан атасынын досу, жузун тескери уйруп "ондотуп бересинер" - деп туруп алды. Аргасыз макул болушуп, тууган туушкандардан акча жыйнап ондотуп беришти. Эми байкуш апасына такыр оор болду. Атасын жуунтат, которуп жаткырып тургузуп атып арыктап, кичинерип да кетти. Анысы аз келгенсип мектептеги жумушу. Карагат бош кундору айылдагы бироолордун талаа иштерине жардамдашып, биртке тыйын таап бир аз салым кошкону менен анысы эмне болмок эле? Анан абалдары бул болуп турганда окууну кыялданбай да койду. Жалпы республикалык тестирлоого катышып жакшы балл алды. Апасы ичи койнуна батпай кубанганы менен Карагатта андай кубаныч жок эле.
-Апа мен окубаймын! - деди ары карап.
-Эмне дейт ботом? Кандай окубайсын? Анан эмне айылда карарып талаага чыгасынбы омур бою?
-Апа карачы абалыбызды, устумо же кыйратып кийимим жок, же шаарда туугандарыбыз болбосо. Мен кайсыл арыма окуймун. Андан коро жумуш таап иштеп сага жардам берем, уйлорду ондойбуз, инилерим, синдими окутамын. Атамды даарылатабыз.
-Тилегинден кагылайыным, тилегине жет. Бирок, сен алгач окуп анан оз кесибинде иштеп ушул иштерди жасайсын кызым. Апасы ары карап тултуя олтурган кызынын чачтарынан сылап суйлоп жатты.
-Апаа,-деп ыйлаганын корсотпой апасынын кучагына бой таштады.
Алиман озу окуп мугалим болгон учун, балдарын кийин созсуз окутамын, аларды билимдуу кылам деп ниет кылчу. Кызы менен аялынын суйлошуп, бири-бирине дем бере кайра эркелешип олтургандарын ичкерки уйдо угуп жаткан Капар унсуз бышактап ыйлап жатты. Озуно наалат айтты. Деги эле эмне учун ошол шайтандын суусуна азгырылып журду экен? Кандай жакшылык корду акырында. Айылда "алкаш" аталды, абийири кетти, дагы кошумча мынтип омур бою майыптардын арабасына байланып калды. Баарынан да окунучтуусу балдарына татыктуу ата боло албады. Алардын ырыскысын ичип, ооналактап кайра уяткарып журду. "Чала болот сага! Сооп болот сага!" - деп озун озу тилдеп жатты. Кызынын "атамды даарылатабыз" - деген созу сооктон отуп ичин элжирете, журогунун теренинде муз болгон аталык сезимин, адамдык сапатын ойготуп жибергендей болду. Эми эмне кыла алат эле? Колунан кайсы иш келмек? Тоону томкоро коем деген кундо да, озу мынтип бироонун колун карап олтурса эми кайдагы жардам?! Ичи ачышты озуно, балдарына, арыктап соогу эле калган жубайына. Кеч ойгонгон журогуно, кеч тушунуп, кеч андап жеткен акылына наалат айтты.
Апасы тапкан ташканын алып кызына бир сыйра кийим кылып шаарга келишти. Карагат биринчи жолу шаарга келиши эле. Райондун борборуна чейин эле барып жургон кызга шаар эми укмуш кооз корунду. Катар салынган кооз имараттар, зуулдаган жолдо тынбаган машина, тизилген дукондор, айланасын тан кала карап эси оогон кыз "эми мен ушул шаарда окуймунбу?" - деп ишене албай ич ичинде кубанып алды. Алгач апасы экоо окуу жайларды кыдырып чыгышты. Карагат колундагы сертификат менен педагогикалык факультетине бюджеттик болумуно тапшырды. Апасына окшоп мугалим болом деп кыялданчу. Андан чыгып окуу жайдын жатаканасына жайланышты. Апасы айылга кетмек болуп, Карагат бул жакта калып иш таап иштеп, озуно керектуу нерселерин окуусу башталгыча ала турган болду. Апасын узатып, кымгуут тушкон шаарда жалгыз калды.
#4 26 Май 2020 - 12:31
***
Карагат оюнун ушул жерине келгенде шырп эткен ундон чоочуй артына бурула Буракты корду.
-Чечек келди, - деди жигит ошол жерде турган калыбында.
Шашып келе жаткан кызды алдынан утурлай тосуп чыкты жанагы тундо машинада чогуу келген аял.
-Чечек эже?
-Абайласанчы акырын кел эми.
Курсагы чон болуп анан чуркап келе жаткан кызга боору ооруй кетти.
-Кандай жакшысынбы, эч жерин ооруган жокпу?
Чечек кабатырлана сурап жатты. Анткени кыздын коздору кызарып ыйлаганы билинип турган эле.
-Жакшы ооруган жокмун. Тиги жакта эмне соз...
Карагат акырын корккондой унчукту.
-Ал жагын курсун.
Чечек суйлоно эки колун чаап эшик алдындагы олтургучка олтурду.
-Тиги Мурад бут клиниканы которбодубу. Баарыбызды эч жака кетирбей кармап, бирден сурак кылышып, айтоор чанын чыгарды. Азыр да козомол катуу болуп жатат.
-Эжее эми кандай айла кылам?
Карагат ыйламсырап курсагын кармады.
-Силердин элчиликтин алдында да Мурадтын адамдары шимелеп журушот, менимче ичинде да кимдир бироого дайындап чыгышты го. Баары бир сени элчиликтен жардам сурайт деп.
-Сизден шек алышпадыбы? - деди жанатан бери арыда турган Бурак созго аралаша.
-Албаган го, алгач жумуштан чыгып шаар кыдырып копко журдум, артыман бироо андыса деп. Жоок, шектуу нерсе байкай албадым.
-Анда кандай жол тутабыз? Карагатты кетируу керек мекенине?
-Курсагым мененби? - коздору алайып кетти кыздын.
-Балдарды кантебиз, эки айдан сон коз жарат. Торотту да кабыл алуу оной болбойт, эгиз балдар болсо...
Учоонун башы катып, кандай жол тутаарын, деги эле бул чиелишкен абалдын туура чечими кандай болоорун билишпей олтурушту.
Несли чон уйго батпай улам телефонун алып кимдир бироого чалып, кайра жооп болбогон сон дивандын устуно ыргыта салып тынчы кетип басып журду. "Кантип? Кандай качып кетти? Жоок, бироо жардам бербесе озу мынчалык изин суутуп жоголо алмак эмес, демек шериктери да бар. Дагы кимдер булардын сырынан кабар таап журот" башына келген мин туркун ойлор айласын кетирип, акылдан азып баратты. "Балдарым аман болсун. Деги курсагындагы эгиздерге зыянын тийгизбесе экен! "
Короодон машинанын унун угулуп, куйоосунун келгенин билип алдынан чуркап чыкты. Кабагынан каары тогулуп кирип келген жолдошун коруп жакшы кабар жок экенин сезсе да умут менен:
-Таптынбы? - дей салды.
Озу аран турган Мурад устундогу пиджагын чечип, кызматчыга карматып жатып кыйкырып алды.
-Кайдан табам жоок! Мен сага тапшыргам Несли!
-Мураад...
Келин солуктап ыйлап кирди. Аялынын ыйлаганына конул да болбой чон залдагы жумшак эмереке олтуруп суйлонуп жатты Мурад.
-Бироого эле айтса...
Мурад колун ээгине коюп ойлоно калды.
-Жоо-жоок, ал кызда далилдер жок азырынча.
-Балдарыбыз эмне болот? - дирилдеп ыйлаган Несли акырын Мурадтын жанына келип олтурду.
-Бардык жерге адамдарды койдум, ар бир чек арада текшеруу кучотулду. Оорукана, клиника баарына кабар берилди. Карагат эч кайда кача албайт, Туркиядан чыгып кете албайт.
-Соз бересинби Мурад? Мага балдарымы таап бересинби?
Колдору менен куйоосунун жузун озуно каратып жалынып жиберди Несли. Мурад ачуусу бир аз таркап, аялынын жаштуу коздорунон ооп кучагына басып суйлоп жатты.
-Соз берем балдарыбыз уйго кайтып келет.
Карагат оюнун ушул жерине келгенде шырп эткен ундон чоочуй артына бурула Буракты корду.
-Чечек келди, - деди жигит ошол жерде турган калыбында.
Шашып келе жаткан кызды алдынан утурлай тосуп чыкты жанагы тундо машинада чогуу келген аял.
-Чечек эже?
-Абайласанчы акырын кел эми.
Курсагы чон болуп анан чуркап келе жаткан кызга боору ооруй кетти.
-Кандай жакшысынбы, эч жерин ооруган жокпу?
Чечек кабатырлана сурап жатты. Анткени кыздын коздору кызарып ыйлаганы билинип турган эле.
-Жакшы ооруган жокмун. Тиги жакта эмне соз...
Карагат акырын корккондой унчукту.
-Ал жагын курсун.
Чечек суйлоно эки колун чаап эшик алдындагы олтургучка олтурду.
-Тиги Мурад бут клиниканы которбодубу. Баарыбызды эч жака кетирбей кармап, бирден сурак кылышып, айтоор чанын чыгарды. Азыр да козомол катуу болуп жатат.
-Эжее эми кандай айла кылам?
Карагат ыйламсырап курсагын кармады.
-Силердин элчиликтин алдында да Мурадтын адамдары шимелеп журушот, менимче ичинде да кимдир бироого дайындап чыгышты го. Баары бир сени элчиликтен жардам сурайт деп.
-Сизден шек алышпадыбы? - деди жанатан бери арыда турган Бурак созго аралаша.
-Албаган го, алгач жумуштан чыгып шаар кыдырып копко журдум, артыман бироо андыса деп. Жоок, шектуу нерсе байкай албадым.
-Анда кандай жол тутабыз? Карагатты кетируу керек мекенине?
-Курсагым мененби? - коздору алайып кетти кыздын.
-Балдарды кантебиз, эки айдан сон коз жарат. Торотту да кабыл алуу оной болбойт, эгиз балдар болсо...
Учоонун башы катып, кандай жол тутаарын, деги эле бул чиелишкен абалдын туура чечими кандай болоорун билишпей олтурушту.
Несли чон уйго батпай улам телефонун алып кимдир бироого чалып, кайра жооп болбогон сон дивандын устуно ыргыта салып тынчы кетип басып журду. "Кантип? Кандай качып кетти? Жоок, бироо жардам бербесе озу мынчалык изин суутуп жоголо алмак эмес, демек шериктери да бар. Дагы кимдер булардын сырынан кабар таап журот" башына келген мин туркун ойлор айласын кетирип, акылдан азып баратты. "Балдарым аман болсун. Деги курсагындагы эгиздерге зыянын тийгизбесе экен! "
Короодон машинанын унун угулуп, куйоосунун келгенин билип алдынан чуркап чыкты. Кабагынан каары тогулуп кирип келген жолдошун коруп жакшы кабар жок экенин сезсе да умут менен:
-Таптынбы? - дей салды.
Озу аран турган Мурад устундогу пиджагын чечип, кызматчыга карматып жатып кыйкырып алды.
-Кайдан табам жоок! Мен сага тапшыргам Несли!
-Мураад...
Келин солуктап ыйлап кирди. Аялынын ыйлаганына конул да болбой чон залдагы жумшак эмереке олтуруп суйлонуп жатты Мурад.
-Бироого эле айтса...
Мурад колун ээгине коюп ойлоно калды.
-Жоо-жоок, ал кызда далилдер жок азырынча.
-Балдарыбыз эмне болот? - дирилдеп ыйлаган Несли акырын Мурадтын жанына келип олтурду.
-Бардык жерге адамдарды койдум, ар бир чек арада текшеруу кучотулду. Оорукана, клиника баарына кабар берилди. Карагат эч кайда кача албайт, Туркиядан чыгып кете албайт.
-Соз бересинби Мурад? Мага балдарымы таап бересинби?
Колдору менен куйоосунун жузун озуно каратып жалынып жиберди Несли. Мурад ачуусу бир аз таркап, аялынын жаштуу коздорунон ооп кучагына басып суйлоп жатты.
-Соз берем балдарыбыз уйго кайтып келет.
#5 28 Май 2020 - 12:18
***
Кыргызстан. Кызарып уясына батып бара жаткан кунду карап ойлуу турган аял жанына басып келген дабыштан чоочуй тушту.
-Тилек сен белен балам.
-Апакем менин! Эмне турасыз бул жерде?
-Суктанып балам, журу тамак да бышты. Ач болгондурсун.
-Ооба да, сиздин тамагынызды жеймин деп шашып келем го...
Ээрчишкен эне бала уйду коздой баратышты. Булар Салтанат менен уулу Тилек эле. Тилек апасынын жалгыз уулу, медери, карманаары. Куйоосунон калган аманаты. Озу да атасындай болуп келишимдуу жигит, анан да атасынын жолун жолдоп орган кызматында иштейт. Кунуго тапшырма менен кеткенде эне байкуш журогун мыкчып олтурат. Телефон чырылдаса же эшик такылдаса суук кабар келчудой эси чыгып кеткеничи. Кудум мындан 6 жыл мурун куйоосун жоготуп алгандай коркунуч ээлеп, ошондой алаамат каптап тан аттырган тундордун далайын корду эне. Качан уулу уйго жаркылдап кирип келгенде гана атып чыкчуудай согуп жаткан журогу томондоп Тилегин бооруна кысып олтуруп калат. Тилек болсо кичинесинен эле атасын кумир тутуп, атасындай болуп мекенге кызмат кылам деп осту. Мектепти бутуп окууга тапшырганда да Салтанат да, Самат да уулуна башка кесипти сунуштап корушту. Жок когоруп ушул окууга тапшырып алды. Ата-энесинин жалгыз уулу мындай опурталдуу кесипти тандап дайым оз омурун тобокелге салып эмес, жай турмуш кечирип, эл ичинде аман журуусун гана каалашчу. Кайда дейсин баары бир канында бар эмеспи, Саматты тартып бир создуу, айтканынан, коздогон максатынан кайтпайт. Самат кээде уулу озуно окшоп мекенге кызмат кылам дегенин коруп кубанып, эр журок экенине сыймыктанса, бир тараптан жалгызынын жашоосунан, омурунон коркот болчу. Тилек окуу жайды бутоор жылы атасы каза болду. Тагыраагы дагы бир тапшырманы аткарып, ок атышуу учурунда оор жаракат алып, ооруканада узулду. Атасынын акыркы мунотторундо уулу жанында болду. Атасы узулоордо Тилектин колун кармап:
-Ссаа-саххибб! Саа- хиб жа-жарадар! - деп узул-кесил суйлоп коз жумган эле.
Андан бери алты жыл отуптур. Тилек да атасы иштеген жерде иштейт азыр. Ошол атасынын акыркы созу кулагында жанырып, "Сахиб" деген ысымды оз алдынча изилдеп келе жатат. Туркиянын крим тоболу, мафиоздордун башында Сахиб деген адам турганы маалым. Бирок эч ким анын анык, так жашаган жерин билбейт. Атын да озгортуп, жада калса корунушун да башкача кылып журот. Демек анын чыныгы жузун коргон адамдар аз санда. Коп жылдардан бери Кыргызстан, Казахстан, Озбекистан, Таджикистан олколору бул адамды колго тушуруу операцияларын жасап келишет. Анын себеби аталган олколордон жаш кыздарды, келиндерди алдамчылык жолу аркылуу алып кетип, сатып жургонундо. Самат да ушул иштин артынан коп жылдар тушуп, Кыргызстанга Сахибтин адамдары менен жолугушууга келгенде ок атышуу учурунда жараланган. Андан кийин Тилек бул ишти колго алып киришууго канча жолу уруксат сурап жетекчинин алдына кирип корду, бирок уруксат ала албай, анан мынтип оз алдынча жашыруун изилдегенге откон. Акыркы чогулткан маалымат боюнча Сахиб азыр Туркияда. Аталган олкого азыр кыз-келиндердин жумуш издеп суудай агылып кетип жатканынын бирден бир себеби да ушул. Анткени Сахиб жана анын адамдары Азиянын ар бир олкосундо бар, жада калса Кыргызстанда да. Алар аялдарды уй кызматчы же болбосо бала кароо сыяктуу жумуштарды айтып алдамчылык жол менен алып кетип жатышканы белгилуу. Бирок олкодогу жумуш беруучу, чет жака жиберуучу кайсы уюм же агенттик экенин эч ким билбейт, факт, далил табыла элек. Кандай болбосун жетекчиден уруксат сурап кетуу керектигин ойлоп Тилектин башы катты.
Кыргызстан. Кызарып уясына батып бара жаткан кунду карап ойлуу турган аял жанына басып келген дабыштан чоочуй тушту.
-Тилек сен белен балам.
-Апакем менин! Эмне турасыз бул жерде?
-Суктанып балам, журу тамак да бышты. Ач болгондурсун.
-Ооба да, сиздин тамагынызды жеймин деп шашып келем го...
Ээрчишкен эне бала уйду коздой баратышты. Булар Салтанат менен уулу Тилек эле. Тилек апасынын жалгыз уулу, медери, карманаары. Куйоосунон калган аманаты. Озу да атасындай болуп келишимдуу жигит, анан да атасынын жолун жолдоп орган кызматында иштейт. Кунуго тапшырма менен кеткенде эне байкуш журогун мыкчып олтурат. Телефон чырылдаса же эшик такылдаса суук кабар келчудой эси чыгып кеткеничи. Кудум мындан 6 жыл мурун куйоосун жоготуп алгандай коркунуч ээлеп, ошондой алаамат каптап тан аттырган тундордун далайын корду эне. Качан уулу уйго жаркылдап кирип келгенде гана атып чыкчуудай согуп жаткан журогу томондоп Тилегин бооруна кысып олтуруп калат. Тилек болсо кичинесинен эле атасын кумир тутуп, атасындай болуп мекенге кызмат кылам деп осту. Мектепти бутуп окууга тапшырганда да Салтанат да, Самат да уулуна башка кесипти сунуштап корушту. Жок когоруп ушул окууга тапшырып алды. Ата-энесинин жалгыз уулу мындай опурталдуу кесипти тандап дайым оз омурун тобокелге салып эмес, жай турмуш кечирип, эл ичинде аман журуусун гана каалашчу. Кайда дейсин баары бир канында бар эмеспи, Саматты тартып бир создуу, айтканынан, коздогон максатынан кайтпайт. Самат кээде уулу озуно окшоп мекенге кызмат кылам дегенин коруп кубанып, эр журок экенине сыймыктанса, бир тараптан жалгызынын жашоосунан, омурунон коркот болчу. Тилек окуу жайды бутоор жылы атасы каза болду. Тагыраагы дагы бир тапшырманы аткарып, ок атышуу учурунда оор жаракат алып, ооруканада узулду. Атасынын акыркы мунотторундо уулу жанында болду. Атасы узулоордо Тилектин колун кармап:
-Ссаа-саххибб! Саа- хиб жа-жарадар! - деп узул-кесил суйлоп коз жумган эле.
Андан бери алты жыл отуптур. Тилек да атасы иштеген жерде иштейт азыр. Ошол атасынын акыркы созу кулагында жанырып, "Сахиб" деген ысымды оз алдынча изилдеп келе жатат. Туркиянын крим тоболу, мафиоздордун башында Сахиб деген адам турганы маалым. Бирок эч ким анын анык, так жашаган жерин билбейт. Атын да озгортуп, жада калса корунушун да башкача кылып журот. Демек анын чыныгы жузун коргон адамдар аз санда. Коп жылдардан бери Кыргызстан, Казахстан, Озбекистан, Таджикистан олколору бул адамды колго тушуруу операцияларын жасап келишет. Анын себеби аталган олколордон жаш кыздарды, келиндерди алдамчылык жолу аркылуу алып кетип, сатып жургонундо. Самат да ушул иштин артынан коп жылдар тушуп, Кыргызстанга Сахибтин адамдары менен жолугушууга келгенде ок атышуу учурунда жараланган. Андан кийин Тилек бул ишти колго алып киришууго канча жолу уруксат сурап жетекчинин алдына кирип корду, бирок уруксат ала албай, анан мынтип оз алдынча жашыруун изилдегенге откон. Акыркы чогулткан маалымат боюнча Сахиб азыр Туркияда. Аталган олкого азыр кыз-келиндердин жумуш издеп суудай агылып кетип жатканынын бирден бир себеби да ушул. Анткени Сахиб жана анын адамдары Азиянын ар бир олкосундо бар, жада калса Кыргызстанда да. Алар аялдарды уй кызматчы же болбосо бала кароо сыяктуу жумуштарды айтып алдамчылык жол менен алып кетип жатышканы белгилуу. Бирок олкодогу жумуш беруучу, чет жака жиберуучу кайсы уюм же агенттик экенин эч ким билбейт, факт, далил табыла элек. Кандай болбосун жетекчиден уруксат сурап кетуу керектигин ойлоп Тилектин башы катты.
#6 29 Май 2020 - 13:56
Карагат буткондон сон "Кан жыттанган бакыт" уланат.
Билдирүүнү түзөткөн: _Jalgyzym_: 29 Май 2020 - 13:57
#7 30 Май 2020 - 15:05
***
Чечек кетип Карагат кайра эле бутпогон ойлордун, тугонбос суроолордун, аягы жок эскеруулордун кучагында калды. Бир канча ай мурун кылган чечими мынтип жашоосундагы эн чон ката болоорун, же болбосо омуруно коркунуч туудурган абалга алып келээрин ошондо сезсе кана? Бул жерден, бул шаардан артын карабай качып кетпейт беле?! Адам баласы алдыдагы келечегибиз бугунку таштаган кадамдарыбыздан коз каранды экенин окуп, тушунуп, андап турсак да кудум бул создор бизге тиешелуу эместей кадамдарды жанылыш таштайбыз. Бутумдорду ойлонбостон чыгарабыз. Карагат да ошондой болду. Акчага азгырылды, а балким женил, бардар жашоону каалады бекен? "Жоок!" - деди ичиндеги чыркыраган бир ун. "Айылдагы уй-булоомду ойлободумбу? Уулумдун келечегин туптогум келген да. Эч нерседен кам санабай жашоосу учун кылбадымбы? Анан апам, синдим, инилеримди аяп..." озун актоонун амалын кылып шашкалактап ойлору кыйсыпыр тушо кетти. "Кайдан да ошол Карадаг уй-булоосуно аралаштым? Жон эле пол жууп таап жаткан акчам деле жетип жаткан эле го?" чаржайыт ойлор менен жаткан кыздын курсагы бир убакта булк эте тируулуктон кабар бере кыймылдап койду. Колу менен акырын курсагын сылап "силерди да кыйнадым, кичиникейлер" - деп улутунуп алды. Ушул убак уулун эстеди. Озунукундой капкара болуп жайнап турган коздорун, быйтыйган колдорун сагынып козундогу жаштары саамай ылдый кулап жузун жууп жиберди.
Карагат шаарга келип окуп калганына да мынтип 3 жыл болуптур. Бул арада не деген кундорду корбоду. Алгач шаарга келип жумуш издеп, же шаарды жакшы билбей нечен ирет адашып жургон. Канча ирет бара турган жеринен отуп кетип, же жетпей тушуп айтоор тузук эле кыйналды. Бирок адам бардык нерсеге, ар кандай шартка, кырдаалга конот окшобойбузбу. Ошол сынары Карагат да тез эле бул кымгуут тушкон шаар жашоосуна аралашып кетти. Кундузу окуп, андан сырт иштеп айтоор кыздын жаны тынчу эмес. Дээринен эмгекке бышкан кыз эч жумуштан качпай колу да эптуу болуп берилген жумушту майына чыгара жасачу. Ресторандардын бирине алгач идиш жууп жумушка орношсо, эми мынтип официант болду. Суйкайып бир коргон адамды озуно тартып турган бул чурокту коргон адам албетте кызыга карап ала турган. Куйуп турган каректери, созулган мойну, тобосуно байланган чачы озуно жарашып кимди болсо да бир каратып суктантып алаар эле. Артынан кимдер гана чуркап, кимдер гана суйуусун билдирбеди. Бирок алардын бирине да конул болбой, болгон ою жумуш анан окуусунда эле. Суйууго убакыт болсо бардык максаты, кыялдары унутулуп кала тургандай жанына эч кимди жолотпой озу да бул сезимден жаа бою качып журду. Кээде курбу кыздарына окшоп жигит жандап, жолугушууларга барып жаштыктын, студенттик кундордун доорун сургусу келет, кантсе да жаш эмеспи. Бала кыялы менен кээде суйуу деген сезимге кабылгысы, журогуно буйрук берип тыйып, бирок ага болбой эле оргуштап жаткан сезимин сыртка чырууну каалап кетет. Бирок ошол маалда бир ой кылт эте токтоп калып, азыр эле болор болбос кулку уялаган ууртуна колоко тушо, кабагы бурколо кетет. Айылдагы кор тиричиликтен арыктап чачын ак аралап каарый тушкон апасын, арабада коздорунон умут оту очуп олтурган атасын эстегенде кызга дем бутуп кайраттанып суйуу деген азгырчаак сезимди артка суруп, кайра эле ошол журогунун теренине комуп салчу. Ресторанга коптон бери тамактанганы келип кызга сыртынан ашык болуп жургондордун ичинде Айбек да боло турган. Ал Карагатты бир коргондо эле арбалган. Дайым жылмайып турган апакай жузу, сылык суйлогон илберинки уну ансайын акылын алып кун сайын келип кызды алыстан сааттап тиктеп олтура беруу адатка айланды. Кызга коз салып олтурган бул аралыктын ичинде байкаганы кыз коп убакта ойлуу боло калат. Мына азыр да озун тиктеп турган Айбекти сезбей колун ээгине таянып олтурат. Коздору ушул жерди карап турганы менен кареги алыстарга учуп, кыялы ааламды кезип жаткандай. Кыпкызыл болуп борсойгон эринин улам тиштегилеп коет. Жакшына эле ой суро олтуруп бир убакта кабагын чытып алды. Керилген кашын бир аз которуп жаш балача улутунуп шуу ушкуруп койду. Кыздын турпаты керемет корунду Айбекке. Алдында суйкайып сулуу бийкеч эмес, наристе олтургандай корунду. Анткени кыялдана жылмайганы, кээде туруп туноро калып, кайра эле жарк эте кулуп алганы озунчо бир кубулуштай сезилип турду. Карагат болсо озун ичи элжирей бироо карап турганын капарына да илбестен адатынча келечектеги максаттарын, алдыдагы пландарын тизмектеп жаткан. Буйруса уйлору бир аз ондолуп жашоосу бир калыбына тушуп келе жаткандай. Синди, инилерине да озу бул жактан кийим алып салып жиберди. Эми акырындан акча чогултса анан атасын алып келип даарылатышат. Заматта коз алдына атасын шаарга алып келип дарыгерлерге корсотуп, анан атасын басат дешип даарылоо курстарын баштаганы, апасынын кубанычтан ыйлап жатканы элестеп кетти. Бир куну эле атасын коргону барса эки бутунда туруп тосуп алат кызын. Анан кучакташып кубанычтан, бактылуу болуп ыйлашат. Атасы экоо ээрчишип шаар айланышат. И баса, атасын окуу жайына алып барат да, жанагы жылдын мыктылары деген жердеги тактайда илинген озунун суротун коргозот. Атасы кызынын саамайынан жыттап, кызы менен сыймыктана кокурогун керип, башын бийик которуп айылга келет. Айылдагы баары буларга суктанышат, жанагы "бул онолбойт эми, байкуш десе" - деп боор ооруй караган адамдар ооздору ачылып карап, тан калышат.
-Карагат! - деген ундон селт эте тушту кыз. Кыялдарына сунгуп кирип озун жумушта олтурганын таптакыр эсинен чыгарып салган турбайбы?! Ушундай да анан бир кыялга берилсе, таптакыр жомок ааламга кирип сырт дуйнону унута салат.
-Баратам, - деген кыз шашыла администратордун алдына келди.
-Бугун банкет бар, тункуго каласынар Элина сен дагы 4 кыз.
-Макул эже, анан бугун аванс сурайын дегем. Квартирама беруум керек.
-Макул, жумуш буткондо болмомо от.
-Рахмат, - деген кыз менюну которуп кардарын тейлоого жоноп кетти.
Ушул жумушка киргенден кийин кээде тундосу калып иштоого туура келгендиктен, жакын жерге квартирага чыгып алган.
Алыстан кыздын ар бир кыймылын карап олтурган Айбек бугун кыз менен таанышууну чечти.
Чечек кетип Карагат кайра эле бутпогон ойлордун, тугонбос суроолордун, аягы жок эскеруулордун кучагында калды. Бир канча ай мурун кылган чечими мынтип жашоосундагы эн чон ката болоорун, же болбосо омуруно коркунуч туудурган абалга алып келээрин ошондо сезсе кана? Бул жерден, бул шаардан артын карабай качып кетпейт беле?! Адам баласы алдыдагы келечегибиз бугунку таштаган кадамдарыбыздан коз каранды экенин окуп, тушунуп, андап турсак да кудум бул создор бизге тиешелуу эместей кадамдарды жанылыш таштайбыз. Бутумдорду ойлонбостон чыгарабыз. Карагат да ошондой болду. Акчага азгырылды, а балким женил, бардар жашоону каалады бекен? "Жоок!" - деди ичиндеги чыркыраган бир ун. "Айылдагы уй-булоомду ойлободумбу? Уулумдун келечегин туптогум келген да. Эч нерседен кам санабай жашоосу учун кылбадымбы? Анан апам, синдим, инилеримди аяп..." озун актоонун амалын кылып шашкалактап ойлору кыйсыпыр тушо кетти. "Кайдан да ошол Карадаг уй-булоосуно аралаштым? Жон эле пол жууп таап жаткан акчам деле жетип жаткан эле го?" чаржайыт ойлор менен жаткан кыздын курсагы бир убакта булк эте тируулуктон кабар бере кыймылдап койду. Колу менен акырын курсагын сылап "силерди да кыйнадым, кичиникейлер" - деп улутунуп алды. Ушул убак уулун эстеди. Озунукундой капкара болуп жайнап турган коздорун, быйтыйган колдорун сагынып козундогу жаштары саамай ылдый кулап жузун жууп жиберди.
Карагат шаарга келип окуп калганына да мынтип 3 жыл болуптур. Бул арада не деген кундорду корбоду. Алгач шаарга келип жумуш издеп, же шаарды жакшы билбей нечен ирет адашып жургон. Канча ирет бара турган жеринен отуп кетип, же жетпей тушуп айтоор тузук эле кыйналды. Бирок адам бардык нерсеге, ар кандай шартка, кырдаалга конот окшобойбузбу. Ошол сынары Карагат да тез эле бул кымгуут тушкон шаар жашоосуна аралашып кетти. Кундузу окуп, андан сырт иштеп айтоор кыздын жаны тынчу эмес. Дээринен эмгекке бышкан кыз эч жумуштан качпай колу да эптуу болуп берилген жумушту майына чыгара жасачу. Ресторандардын бирине алгач идиш жууп жумушка орношсо, эми мынтип официант болду. Суйкайып бир коргон адамды озуно тартып турган бул чурокту коргон адам албетте кызыга карап ала турган. Куйуп турган каректери, созулган мойну, тобосуно байланган чачы озуно жарашып кимди болсо да бир каратып суктантып алаар эле. Артынан кимдер гана чуркап, кимдер гана суйуусун билдирбеди. Бирок алардын бирине да конул болбой, болгон ою жумуш анан окуусунда эле. Суйууго убакыт болсо бардык максаты, кыялдары унутулуп кала тургандай жанына эч кимди жолотпой озу да бул сезимден жаа бою качып журду. Кээде курбу кыздарына окшоп жигит жандап, жолугушууларга барып жаштыктын, студенттик кундордун доорун сургусу келет, кантсе да жаш эмеспи. Бала кыялы менен кээде суйуу деген сезимге кабылгысы, журогуно буйрук берип тыйып, бирок ага болбой эле оргуштап жаткан сезимин сыртка чырууну каалап кетет. Бирок ошол маалда бир ой кылт эте токтоп калып, азыр эле болор болбос кулку уялаган ууртуна колоко тушо, кабагы бурколо кетет. Айылдагы кор тиричиликтен арыктап чачын ак аралап каарый тушкон апасын, арабада коздорунон умут оту очуп олтурган атасын эстегенде кызга дем бутуп кайраттанып суйуу деген азгырчаак сезимди артка суруп, кайра эле ошол журогунун теренине комуп салчу. Ресторанга коптон бери тамактанганы келип кызга сыртынан ашык болуп жургондордун ичинде Айбек да боло турган. Ал Карагатты бир коргондо эле арбалган. Дайым жылмайып турган апакай жузу, сылык суйлогон илберинки уну ансайын акылын алып кун сайын келип кызды алыстан сааттап тиктеп олтура беруу адатка айланды. Кызга коз салып олтурган бул аралыктын ичинде байкаганы кыз коп убакта ойлуу боло калат. Мына азыр да озун тиктеп турган Айбекти сезбей колун ээгине таянып олтурат. Коздору ушул жерди карап турганы менен кареги алыстарга учуп, кыялы ааламды кезип жаткандай. Кыпкызыл болуп борсойгон эринин улам тиштегилеп коет. Жакшына эле ой суро олтуруп бир убакта кабагын чытып алды. Керилген кашын бир аз которуп жаш балача улутунуп шуу ушкуруп койду. Кыздын турпаты керемет корунду Айбекке. Алдында суйкайып сулуу бийкеч эмес, наристе олтургандай корунду. Анткени кыялдана жылмайганы, кээде туруп туноро калып, кайра эле жарк эте кулуп алганы озунчо бир кубулуштай сезилип турду. Карагат болсо озун ичи элжирей бироо карап турганын капарына да илбестен адатынча келечектеги максаттарын, алдыдагы пландарын тизмектеп жаткан. Буйруса уйлору бир аз ондолуп жашоосу бир калыбына тушуп келе жаткандай. Синди, инилерине да озу бул жактан кийим алып салып жиберди. Эми акырындан акча чогултса анан атасын алып келип даарылатышат. Заматта коз алдына атасын шаарга алып келип дарыгерлерге корсотуп, анан атасын басат дешип даарылоо курстарын баштаганы, апасынын кубанычтан ыйлап жатканы элестеп кетти. Бир куну эле атасын коргону барса эки бутунда туруп тосуп алат кызын. Анан кучакташып кубанычтан, бактылуу болуп ыйлашат. Атасы экоо ээрчишип шаар айланышат. И баса, атасын окуу жайына алып барат да, жанагы жылдын мыктылары деген жердеги тактайда илинген озунун суротун коргозот. Атасы кызынын саамайынан жыттап, кызы менен сыймыктана кокурогун керип, башын бийик которуп айылга келет. Айылдагы баары буларга суктанышат, жанагы "бул онолбойт эми, байкуш десе" - деп боор ооруй караган адамдар ооздору ачылып карап, тан калышат.
-Карагат! - деген ундон селт эте тушту кыз. Кыялдарына сунгуп кирип озун жумушта олтурганын таптакыр эсинен чыгарып салган турбайбы?! Ушундай да анан бир кыялга берилсе, таптакыр жомок ааламга кирип сырт дуйнону унута салат.
-Баратам, - деген кыз шашыла администратордун алдына келди.
-Бугун банкет бар, тункуго каласынар Элина сен дагы 4 кыз.
-Макул эже, анан бугун аванс сурайын дегем. Квартирама беруум керек.
-Макул, жумуш буткондо болмомо от.
-Рахмат, - деген кыз менюну которуп кардарын тейлоого жоноп кетти.
Ушул жумушка киргенден кийин кээде тундосу калып иштоого туура келгендиктен, жакын жерге квартирага чыгып алган.
Алыстан кыздын ар бир кыймылын карап олтурган Айбек бугун кыз менен таанышууну чечти.
#8 30 Май 2020 - 15:52
***
Банкет адаттагыдай кеч бутту. Шалдырап чарчап эки бутун аран суйроп чыкты жумуштан. Жанатан бери машинада кутуп олтурган Айбек кызды коро акырын артынан басып келе жатты. Уйу жакын болгону менен чакан парк сыяктуу бакчаны аралап отуу керек болчу. Чон жол менен айланса анда узарып кетет. Шашпай кадам таштап бараткан кыз артынан бироо андып келе жатканын туйду. Журогу опкоолжуп дукулдоп согуп, атугул соккону озуно гана эмес тыптынч болуп турган тундо тиги артында келе жаткан караанга угулуп жаткандай. Дагы жакшы бугун ай толуп айлана жарык. "Эмне кылсам, чуркап жоносомбу? Андайда жетип барып басып жыгылсачы? Же кыйкырсам кантет? Иий сумкама да учтуу нерсе салып албаган экем! Эми кантем?!" тызылдап ичинен мин туркун амал ойлоп качуунун же озун коргоонун жолдорун бирден тизмектеп келе жатты. Артындагы Айбек болсо "Кантип таанышсам? Жон жерден эле чон кыз десем, тундосу кочодо жургон кандай неме дебейби? Же жеткирип коем десемби? Каап, коркутуп албасам экен!"- деп ондуурак шылтоо таба албай убараланып жатты. Бир убакта кыз кадамдарын бир аз жайлатып басты, жигит да эч нерсе оюнда жок жайлап басып келе жатканда кыз артына шарт бурула сумкасы менен чаап жиберсе болобу?! Кутулбогон соккудан Айбек алдастап кетти, сумканын темир илгичтери бетине тийгенин билет бир убакта мандайы ысый тушту. Колу менен жаап аарчып алгыча кыз тызылдап чуркап жоноду. Артынан кыйкыра:
-Чон кыыз! Мееен?! - деген бойдон кала берди жигит. Жуз аарчы менен сумка тийген жерин жаап, артына машинага кайтып келип кузгудон озун коруп каткырып алды. "Тун жарымда кыз баланы андыса ушундай болот! Дагы сага чала болот! Бетинди тытып салбаганына суйун!" - деп алды озуно.
Эртеси Айбек кайра ошол ресторанга келди, мандайына кичине кылып танып алган, келип эле коздору менен кызды издеп жатты. Корунбойт. "Каап, кечинде коркуп калды окшойт. Эми жумуштан кетип калбагай эле, анда кайдан табам? " кечинде артынан андып тушконуно дагы бир жолу окунуп кетти. Кечке чейин олтуруп кыз келбегенинен эми чыгып баратып туртушо кетишти. Алыстан суктана батынып карай албаган ошол балбылдаган каректер мандайында куйуп турду.
-Кечиресиз, - деген шашылган кыз отуп кетти. Айбек кайра кызды коргонуно кубана сыртта кутуп турду. Бир канча убакыт отуп Карагат сыртка чыкканын коруп дагы артынан тушту, бул жолу кыз бак тарап менен эмес чон жол менен басып баратты. Айбек болгон кучун топтоп кызга катарлаш басты да алдын торой колун сунду:
-Айбек!
Кутуусуз алдынан чыга калып, дагы мынтип колун сунуп турган жигитке тан калып карап турду кыз. Ансыз да тундосу болгон окуядан коркуп калган учун, буттарын майда калтырак басып кетти. Кыз корккондо коздору чоноюп ого бетер сулуу корунуп кетет экен.
-Кечиресиз, тункусун сизди коркутайын деген эмесмин, - деди жарылган чекесин кармалап.
-Сизби? Тундосу?
Карагат коздорун чон ачып тан кала, кайра бырс эте кулуп алды.
-Кечиресин, артындан уйуно жеткирип койсомбу деп эле бараткам.
-Байке, мен коркуп кетпедимби, анан, чаап жибердим... Катуу тийген жокпу? Кечиресиз.
Карагат жигиттин кичине кызарып жарылган мандайын карап аяп койду.
-Жоок, баары жакшы. Баса эми жеткирип барсам болобу?
-Аа албетте, Карагат.
Кыз шашып атын айта салды.
-Озгочо ысым, затына жарашып...
Айбек кыздын жанында катар басып баратканына ишене албай улам, козунун кыры менен уурданып карап коюп жатты. Карагаттын, суйлогону, кулгону баары керемет. Озгочо. Адамды тиктесе жалындуу коздору. Эч кандай боёгу жок жузу, таптаза дуйносу.
Ушул жолугушуу, ушул таанышуу экоонун тен жашоосун озгортту. Карагат ар дайым сезимдин каалоосунан баш тартып, кол шилтеп келсе бул жолу кыз андаган да жок. Ал сезим уруксат сурабай, сездирбей эле кирип келип, дуйносун ээледи. Качан байланып, кете алгыс болгондо гана тушунду суйуу экенин.
Банкет адаттагыдай кеч бутту. Шалдырап чарчап эки бутун аран суйроп чыкты жумуштан. Жанатан бери машинада кутуп олтурган Айбек кызды коро акырын артынан басып келе жатты. Уйу жакын болгону менен чакан парк сыяктуу бакчаны аралап отуу керек болчу. Чон жол менен айланса анда узарып кетет. Шашпай кадам таштап бараткан кыз артынан бироо андып келе жатканын туйду. Журогу опкоолжуп дукулдоп согуп, атугул соккону озуно гана эмес тыптынч болуп турган тундо тиги артында келе жаткан караанга угулуп жаткандай. Дагы жакшы бугун ай толуп айлана жарык. "Эмне кылсам, чуркап жоносомбу? Андайда жетип барып басып жыгылсачы? Же кыйкырсам кантет? Иий сумкама да учтуу нерсе салып албаган экем! Эми кантем?!" тызылдап ичинен мин туркун амал ойлоп качуунун же озун коргоонун жолдорун бирден тизмектеп келе жатты. Артындагы Айбек болсо "Кантип таанышсам? Жон жерден эле чон кыз десем, тундосу кочодо жургон кандай неме дебейби? Же жеткирип коем десемби? Каап, коркутуп албасам экен!"- деп ондуурак шылтоо таба албай убараланып жатты. Бир убакта кыз кадамдарын бир аз жайлатып басты, жигит да эч нерсе оюнда жок жайлап басып келе жатканда кыз артына шарт бурула сумкасы менен чаап жиберсе болобу?! Кутулбогон соккудан Айбек алдастап кетти, сумканын темир илгичтери бетине тийгенин билет бир убакта мандайы ысый тушту. Колу менен жаап аарчып алгыча кыз тызылдап чуркап жоноду. Артынан кыйкыра:
-Чон кыыз! Мееен?! - деген бойдон кала берди жигит. Жуз аарчы менен сумка тийген жерин жаап, артына машинага кайтып келип кузгудон озун коруп каткырып алды. "Тун жарымда кыз баланы андыса ушундай болот! Дагы сага чала болот! Бетинди тытып салбаганына суйун!" - деп алды озуно.
Эртеси Айбек кайра ошол ресторанга келди, мандайына кичине кылып танып алган, келип эле коздору менен кызды издеп жатты. Корунбойт. "Каап, кечинде коркуп калды окшойт. Эми жумуштан кетип калбагай эле, анда кайдан табам? " кечинде артынан андып тушконуно дагы бир жолу окунуп кетти. Кечке чейин олтуруп кыз келбегенинен эми чыгып баратып туртушо кетишти. Алыстан суктана батынып карай албаган ошол балбылдаган каректер мандайында куйуп турду.
-Кечиресиз, - деген шашылган кыз отуп кетти. Айбек кайра кызды коргонуно кубана сыртта кутуп турду. Бир канча убакыт отуп Карагат сыртка чыкканын коруп дагы артынан тушту, бул жолу кыз бак тарап менен эмес чон жол менен басып баратты. Айбек болгон кучун топтоп кызга катарлаш басты да алдын торой колун сунду:
-Айбек!
Кутуусуз алдынан чыга калып, дагы мынтип колун сунуп турган жигитке тан калып карап турду кыз. Ансыз да тундосу болгон окуядан коркуп калган учун, буттарын майда калтырак басып кетти. Кыз корккондо коздору чоноюп ого бетер сулуу корунуп кетет экен.
-Кечиресиз, тункусун сизди коркутайын деген эмесмин, - деди жарылган чекесин кармалап.
-Сизби? Тундосу?
Карагат коздорун чон ачып тан кала, кайра бырс эте кулуп алды.
-Кечиресин, артындан уйуно жеткирип койсомбу деп эле бараткам.
-Байке, мен коркуп кетпедимби, анан, чаап жибердим... Катуу тийген жокпу? Кечиресиз.
Карагат жигиттин кичине кызарып жарылган мандайын карап аяп койду.
-Жоок, баары жакшы. Баса эми жеткирип барсам болобу?
-Аа албетте, Карагат.
Кыз шашып атын айта салды.
-Озгочо ысым, затына жарашып...
Айбек кыздын жанында катар басып баратканына ишене албай улам, козунун кыры менен уурданып карап коюп жатты. Карагаттын, суйлогону, кулгону баары керемет. Озгочо. Адамды тиктесе жалындуу коздору. Эч кандай боёгу жок жузу, таптаза дуйносу.
Ушул жолугушуу, ушул таанышуу экоонун тен жашоосун озгортту. Карагат ар дайым сезимдин каалоосунан баш тартып, кол шилтеп келсе бул жолу кыз андаган да жок. Ал сезим уруксат сурабай, сездирбей эле кирип келип, дуйносун ээледи. Качан байланып, кете алгыс болгондо гана тушунду суйуу экенин.
#9 01 Июнь 2020 - 23:51
***
Кун алыс жолугушуулары улам экоону жакындатып бара берди. Айбек кызга ашык болгондор коп экенин билчу. Ошондуктан кызды кайтарып эле журуп калды. Акыры кызды ала качып уйлонууну чечти. Анткени бир эки жолу соз козгоп корду эле кыз азыр такыр ал жонундо ойлоно элек экенин айткан. Бул дегени "эгер суйсон кут, болбосо жайыма кой" - дегени эле. Карагат. Карагат болсо чындап башы катып чайналган абалда журот. Айбекти корсо, ал жанында журсо озун бактылуу сезет. Жигиттин чын дилден суйгонун анын жымындап турган коздорунон эле коруп турат. "Бирок мен башка максаттарды коюп келбедим беле шаарга? Сен, бул катачылыкка жол койбостугун керек болчу. Айбекти озуно жакындатпоон керек эле. Атанды ким даарылатып, байкуш апана ким комоктошот? Жок дегенде окуумду бутойун!" - ушул ойлор менен жол четинде, калдайып желкесине илинген чон сумкасын колу менен мыжыга кармап келе жаткан кыз жанына машина келип токтогонун сезген да жок. Тапырап ичинен тушкон балдар заматта кызды машинага салып зуу коюшту. Алгач колу бутун оорута кармап куч менен салганда шок абалда калган Карагат эми эсине келе кыйкырып жиберди.
-Кое бергиле, кимсинер силер?!
-Аяш баары жайында.
Алдынкы орундукта олтурган Автандил, артына бурула берип, капкара коздору корккондон алайып, бир аз жашка толгон кыздын каректери менен тиктеше тушту. Кинодогу актриса кыздардай корунду. Жайылып, уйпаланган чачтары да озуно жарашып жомоктогу перидей эле элес калтырды жигитке. "Бул кайдан тушкон пери? Неге мурда кезикпегем? Айбек муну кайдан таап журот?" Жигитттин оюнан заматта ушул чубалып отту.
-Мен силерди сотко берем! Тушургуло дейм!
Кыздын создорун эч кимиси укпагандай, кайра машинанын музыкасын бийиктете коюп алышып оздорунчо шандуу баратышты жигиттер. Жанатан шандуу суйлоп, бапылдап келе жаткан Автандил кызды коруп деми очо тушкондой. Бир коруп эле ичин бир белгисиз сезим аралап отуп, бул кызды досуна ыраа корбой кетти. Суйуп калдыбы? Балким конумуш адатындай сулууларды коргондо шилекейин агыза калган шумпайлыгы кармадыбы ким билсин, бирок ичи таарып башкача боло тушту.
Шаардын кочолорун аралап, зымыраган машина бат эле коздогон уйго жетип келди. Ичкериден ызылдап чыгып коптоп колдон алган аялдардын коштоосунда баратты Карагат. Каршылык корсотуу пайдасыз экенин, булар суйлогон созду баары бир укпасын тушунду. Башына салган жоолукту деле ыргыткан жок. Оюнда куйоо болчу жигит менен суйлошуп, келишип, баары бир кетем деген ишеничте эле. Булар менен алышып, куч кетируу пайдасыз экени белгилуу да. Келиндин эч кандай каршылык корсотпой ызы-чуусу жок эле олтурганына бир эсе тан калышса, бир эсе кубанган аялдарды бир сыйра карап алган Карагат озун токтоо кармап сурады:
-Мага куйоо болчу бала менен суйлошкум келет.
-Эми ал менен омурундун акырына чейин деле суйлошо бересинер кагылайын, - деп шыпшындаган келин Карагат озун теше тиктеп алганда унчукпай калды. Баары бири-бирин туртушуп болмодон шыбырашып чыгып кетишти. Арадан кыйла убакыт отуп гана болмонун эшиги ачыла Айбек кирип келди. Карагат алгач жигитти коруп кубанып кетип мойнунан кучактап алды.
-Сен келдинби? Мени кайдан таптын? - деп келе жатып жигиттин башын жерге салып турганын коруп чочуп кетти да, озунон ары туртуп жиберди.
-Карагат мен...
-Сен кантип? Сен. Мен сага айттым эле го, неге мындай жолго бардын?
Артка кетенчиктеген кыз башындагы жоолугун сыйрып алды.
-Карагат, баарына мен комоктошом. Ишенчи баары жакшы болот. Болгону мен сенден ажырап калуудан корктум. Мен болбосом, сага ашык болгондун бироосу жула качмак.
-Мен али турмушка чыга албайм! Мен апама керекмин сен тушунбойсун!
Кыз кыйкырып жиберди.
-Жок тушуномун. Баарын бирге жасайбыз Карагат. Мен экообуз. Атанды да бутуна тургузабыз. Ишенчи.
Дирилдеп ыйлап жаткан кыздын жанына келген Айбек эки колу менен кыздын жузун кармап мурдуна, мурдун тийгизип шыбырады.
-Сени суйом жаным! Таштап кетпечи. Жок дебечи суранам. Соз берем сага кыялдарыны, максаттарынды орундатамын.
Карагат жоошуй тушкондой унсуз ыйлап жатты. Жерде жаткан жоолукту алып Айбек кайра кызга салып, мандайынан ооп койду.
Кун алыс жолугушуулары улам экоону жакындатып бара берди. Айбек кызга ашык болгондор коп экенин билчу. Ошондуктан кызды кайтарып эле журуп калды. Акыры кызды ала качып уйлонууну чечти. Анткени бир эки жолу соз козгоп корду эле кыз азыр такыр ал жонундо ойлоно элек экенин айткан. Бул дегени "эгер суйсон кут, болбосо жайыма кой" - дегени эле. Карагат. Карагат болсо чындап башы катып чайналган абалда журот. Айбекти корсо, ал жанында журсо озун бактылуу сезет. Жигиттин чын дилден суйгонун анын жымындап турган коздорунон эле коруп турат. "Бирок мен башка максаттарды коюп келбедим беле шаарга? Сен, бул катачылыкка жол койбостугун керек болчу. Айбекти озуно жакындатпоон керек эле. Атанды ким даарылатып, байкуш апана ким комоктошот? Жок дегенде окуумду бутойун!" - ушул ойлор менен жол четинде, калдайып желкесине илинген чон сумкасын колу менен мыжыга кармап келе жаткан кыз жанына машина келип токтогонун сезген да жок. Тапырап ичинен тушкон балдар заматта кызды машинага салып зуу коюшту. Алгач колу бутун оорута кармап куч менен салганда шок абалда калган Карагат эми эсине келе кыйкырып жиберди.
-Кое бергиле, кимсинер силер?!
-Аяш баары жайында.
Алдынкы орундукта олтурган Автандил, артына бурула берип, капкара коздору корккондон алайып, бир аз жашка толгон кыздын каректери менен тиктеше тушту. Кинодогу актриса кыздардай корунду. Жайылып, уйпаланган чачтары да озуно жарашып жомоктогу перидей эле элес калтырды жигитке. "Бул кайдан тушкон пери? Неге мурда кезикпегем? Айбек муну кайдан таап журот?" Жигитттин оюнан заматта ушул чубалып отту.
-Мен силерди сотко берем! Тушургуло дейм!
Кыздын создорун эч кимиси укпагандай, кайра машинанын музыкасын бийиктете коюп алышып оздорунчо шандуу баратышты жигиттер. Жанатан шандуу суйлоп, бапылдап келе жаткан Автандил кызды коруп деми очо тушкондой. Бир коруп эле ичин бир белгисиз сезим аралап отуп, бул кызды досуна ыраа корбой кетти. Суйуп калдыбы? Балким конумуш адатындай сулууларды коргондо шилекейин агыза калган шумпайлыгы кармадыбы ким билсин, бирок ичи таарып башкача боло тушту.
Шаардын кочолорун аралап, зымыраган машина бат эле коздогон уйго жетип келди. Ичкериден ызылдап чыгып коптоп колдон алган аялдардын коштоосунда баратты Карагат. Каршылык корсотуу пайдасыз экенин, булар суйлогон созду баары бир укпасын тушунду. Башына салган жоолукту деле ыргыткан жок. Оюнда куйоо болчу жигит менен суйлошуп, келишип, баары бир кетем деген ишеничте эле. Булар менен алышып, куч кетируу пайдасыз экени белгилуу да. Келиндин эч кандай каршылык корсотпой ызы-чуусу жок эле олтурганына бир эсе тан калышса, бир эсе кубанган аялдарды бир сыйра карап алган Карагат озун токтоо кармап сурады:
-Мага куйоо болчу бала менен суйлошкум келет.
-Эми ал менен омурундун акырына чейин деле суйлошо бересинер кагылайын, - деп шыпшындаган келин Карагат озун теше тиктеп алганда унчукпай калды. Баары бири-бирин туртушуп болмодон шыбырашып чыгып кетишти. Арадан кыйла убакыт отуп гана болмонун эшиги ачыла Айбек кирип келди. Карагат алгач жигитти коруп кубанып кетип мойнунан кучактап алды.
-Сен келдинби? Мени кайдан таптын? - деп келе жатып жигиттин башын жерге салып турганын коруп чочуп кетти да, озунон ары туртуп жиберди.
-Карагат мен...
-Сен кантип? Сен. Мен сага айттым эле го, неге мындай жолго бардын?
Артка кетенчиктеген кыз башындагы жоолугун сыйрып алды.
-Карагат, баарына мен комоктошом. Ишенчи баары жакшы болот. Болгону мен сенден ажырап калуудан корктум. Мен болбосом, сага ашык болгондун бироосу жула качмак.
-Мен али турмушка чыга албайм! Мен апама керекмин сен тушунбойсун!
Кыз кыйкырып жиберди.
-Жок тушуномун. Баарын бирге жасайбыз Карагат. Мен экообуз. Атанды да бутуна тургузабыз. Ишенчи.
Дирилдеп ыйлап жаткан кыздын жанына келген Айбек эки колу менен кыздын жузун кармап мурдуна, мурдун тийгизип шыбырады.
-Сени суйом жаным! Таштап кетпечи. Жок дебечи суранам. Соз берем сага кыялдарыны, максаттарынды орундатамын.
Карагат жоошуй тушкондой унсуз ыйлап жатты. Жерде жаткан жоолукту алып Айбек кайра кызга салып, мандайынан ооп койду.
#10 01 Июнь 2020 - 23:52
***
А эгер убакытты кайра токтотуп калууга, же болбосо артка кайтууга мумкунчулук болгондо анда Карагат дал ошол кундоруно бармак. Дал ошол Айбек менен жашаган аз омурун тандамак. Анткени жашоосундагы эн эле бактылуу, эн эле таттуу кундору ошол 6 айда калыптыр. Аттин! Канчалык ширин, канчалык арзууга толгону менен ошончолук аз болуп жазылган туура. Эгер алдында билгенде 6 ай гана жашаарын, анда деле баш байлап калмак беле? Же салган жоолугун ыргытып кетер беле? Албетте калмак! Бир эмес, мин жолу жаралып, мин жолу тандоо берилсе да ошол чечимди кабыл алмак.
Келин болду. Аппак жузуно жоолугу жарашып, коздору бакыттан жылтырап турган суйкайган келин болду. Озун ааламдагы, бул тируулуктогу эн бактылуу адам, эн бактылуу аял сезген ошол кундор! Айбек да айткан убадасына турду. Тойдон 2 ай отуп Карагаттын атасын шаарга ооруканага корсоткону алып келишти. Такай дарыгердин козомолундо болуп, керекти даары, керектуу массаждарды алган атасы 2 жумадан кийин гана бир аз бутуна жан киргендей болуп, кыймылга келди. Ошондогу Карагаттын кубанычы ай! Жанында турган дарыгерлерди козуно илбей, атасын ооп кучактап, кайра Айбеке келип аны ооп, коздоруно ирмелген шуудурумдой тамчы жашын сурто бир орунда тура албай калган. Бакытка, суйууго толгон кундор биринин артынан бири тизилип отуп жатты. Уйундогу дайым кабагы салынып жургон кайын энесинин да тез эле конулун таап алып, кареги менен тен айланат. Айбектен отуп карындаш инилери женелеп жанынан чыкпай жакшы корушчу. Кудум бул уйго Карагат менен кошо шан, кубаныч, ырыскы кошо киргендей. Баары ушул калыпта, баары ушул бойдон неге калып кетпеди экен? Неге баары тегиз эле кете бербеши керек? Артында созсуз бир жакшылык бар дешет, бирок Карагат ушул кунго чейин жашоосундагы ошол болгон алааматынын артындагы жакшылыгын корбой келет.
Карагат уйго келин болуп келген кундон Айбектин классташы Автандил да бул уйго байланды. Кун ара ар кандай шылтоо же болбосо болбогон себептер менен баш багып, созсуз Карагаттын колунан чай ичип кетчу. Карагаттын кыяматы да, жомоктой кооздолгон азем дуйносунун алааматы ушул Автандил болду.
-Кандайсыздар аяш апа? - деген ундон жалт караган Жамал Автандилди корду.
-Аа,кел балам. Биз жакшыбыз.
-Тынч олтурасыздарбы? Менин досум уйдо беле?
-Тынчпыз шугур. Досун жумушта да ботом. Келер убагы деле болуп калды. Куто тур.
Карагат кел балам чай кой,-деген Жамал эч жаман оюнда жок келинин чакырды. Негедир Карагат ушул жигиттен корко берет. Азыр да коомай басып уй алдындагы тапчанга дасторкон которуп чыкты. Автандил озу Жамал менен суйлошуп жатканы менен эки козу, оюнун баары Карагаттын келишкен келбетинен отуп турган эле. Муну келин сезбей коймок беле. Озун жеп ийчудой тиктеген бул жырткыч коздор денесин муздатып, чыйрыктырып жиберген. Чайын коюп, эптеп куюп берип ашканага качып кирген. Качан гана эшиктен Айбектин унаасынын уну угулганда женилдей "оох" деп алды. Чуркап алдынан тосуп алды. Кубанычтуу кирип келген Айбек келинчегин мандайынан ооп "сени сагынып кеттим" - деп шыбырап койду. Буларды алыстан карап турган Автандилдин кызганычы кучоп, аран олтурду. Озунун кыялында Карагатты менчиктеп алып анын акылы менен мээсине синдирип буткон эле.
-Кел досум!
-Амансынбы Айбек? Иштерин кандай?
-Болот шугур.
-Тиги жогорудагы Алтын кызына тушоо той кылат экен, айтканы келгем. Келсем жок экенсин, бир жолу аяшканын колунан чай ичкенче сени да коруп кетейин деп кутуп олтургам, - деди мээсине тээп турган кызганычын жашыра, жасалма кулуп.
-Жакшы кылыпсын досум. Алтындын тоюна бара албай калабыз го, тиги айылдагы эжем да жаны уйуно той кылып жатат, ошол жака кетебиз.
-Аа, маакул. Карап коруп болбосо отоорсунор. Мен чыгайын анда, кун кечтеп кетти.
-Олтурсан боло, тамак деле даяр болуп калды,-деди Жамал.
-Рахмат аяш апа ичтим.
Автандил дасторконго бата кылып ордунан козголду. Уйдон чыгып баратканда да коздору менен Карагатты издеп, бир коруп кетсем дегенде эки козу торт. Айбек досун дарбазага чейин узатып кайра болмосуно отуп кийимин которуп жатканда, Карагат келди. Куйоосунун устундогу костюмун алып жатып суйлоду.
-Айбек?
-Тиги досун менен жакынсынарбы?
-Эми, классташ катары жакын эле. А эмнеге?
-Эми жай эле. Биздин уйго баттан эле келе берет го.
-Аа, ал озу ошондой жигит. Тартынбай торго деле отуп кете берет, - деди Айбек кулуп келинчегин кучагына басып жатып.
-Эмне болду? Сага бирдеме дедиби?
Кабагын жыйрып Карагаттын жузуно унулду.
-Аа, жоок. Мага эмне демек эле. Эми сени коп сурап келет, жакын досун го деп эле...
Карагат конулундо турган, озун кыжаалатка салып туйшолткон жаман ойду айта албай эрдин тиштеп кала берди. А балким ошондо айтканда баары башкача болмок беле ким билсин?! Автандил деген бул ысым Карагаттын жашоосун бутундой антар-тентер кылып жиберерин, омурунун гулдогон жазына кыштын каарын чачып чилде тушуроорун ошондо билсе кана?!
А эгер убакытты кайра токтотуп калууга, же болбосо артка кайтууга мумкунчулук болгондо анда Карагат дал ошол кундоруно бармак. Дал ошол Айбек менен жашаган аз омурун тандамак. Анткени жашоосундагы эн эле бактылуу, эн эле таттуу кундору ошол 6 айда калыптыр. Аттин! Канчалык ширин, канчалык арзууга толгону менен ошончолук аз болуп жазылган туура. Эгер алдында билгенде 6 ай гана жашаарын, анда деле баш байлап калмак беле? Же салган жоолугун ыргытып кетер беле? Албетте калмак! Бир эмес, мин жолу жаралып, мин жолу тандоо берилсе да ошол чечимди кабыл алмак.
Келин болду. Аппак жузуно жоолугу жарашып, коздору бакыттан жылтырап турган суйкайган келин болду. Озун ааламдагы, бул тируулуктогу эн бактылуу адам, эн бактылуу аял сезген ошол кундор! Айбек да айткан убадасына турду. Тойдон 2 ай отуп Карагаттын атасын шаарга ооруканага корсоткону алып келишти. Такай дарыгердин козомолундо болуп, керекти даары, керектуу массаждарды алган атасы 2 жумадан кийин гана бир аз бутуна жан киргендей болуп, кыймылга келди. Ошондогу Карагаттын кубанычы ай! Жанында турган дарыгерлерди козуно илбей, атасын ооп кучактап, кайра Айбеке келип аны ооп, коздоруно ирмелген шуудурумдой тамчы жашын сурто бир орунда тура албай калган. Бакытка, суйууго толгон кундор биринин артынан бири тизилип отуп жатты. Уйундогу дайым кабагы салынып жургон кайын энесинин да тез эле конулун таап алып, кареги менен тен айланат. Айбектен отуп карындаш инилери женелеп жанынан чыкпай жакшы корушчу. Кудум бул уйго Карагат менен кошо шан, кубаныч, ырыскы кошо киргендей. Баары ушул калыпта, баары ушул бойдон неге калып кетпеди экен? Неге баары тегиз эле кете бербеши керек? Артында созсуз бир жакшылык бар дешет, бирок Карагат ушул кунго чейин жашоосундагы ошол болгон алааматынын артындагы жакшылыгын корбой келет.
Карагат уйго келин болуп келген кундон Айбектин классташы Автандил да бул уйго байланды. Кун ара ар кандай шылтоо же болбосо болбогон себептер менен баш багып, созсуз Карагаттын колунан чай ичип кетчу. Карагаттын кыяматы да, жомоктой кооздолгон азем дуйносунун алааматы ушул Автандил болду.
-Кандайсыздар аяш апа? - деген ундон жалт караган Жамал Автандилди корду.
-Аа,кел балам. Биз жакшыбыз.
-Тынч олтурасыздарбы? Менин досум уйдо беле?
-Тынчпыз шугур. Досун жумушта да ботом. Келер убагы деле болуп калды. Куто тур.
Карагат кел балам чай кой,-деген Жамал эч жаман оюнда жок келинин чакырды. Негедир Карагат ушул жигиттен корко берет. Азыр да коомай басып уй алдындагы тапчанга дасторкон которуп чыкты. Автандил озу Жамал менен суйлошуп жатканы менен эки козу, оюнун баары Карагаттын келишкен келбетинен отуп турган эле. Муну келин сезбей коймок беле. Озун жеп ийчудой тиктеген бул жырткыч коздор денесин муздатып, чыйрыктырып жиберген. Чайын коюп, эптеп куюп берип ашканага качып кирген. Качан гана эшиктен Айбектин унаасынын уну угулганда женилдей "оох" деп алды. Чуркап алдынан тосуп алды. Кубанычтуу кирип келген Айбек келинчегин мандайынан ооп "сени сагынып кеттим" - деп шыбырап койду. Буларды алыстан карап турган Автандилдин кызганычы кучоп, аран олтурду. Озунун кыялында Карагатты менчиктеп алып анын акылы менен мээсине синдирип буткон эле.
-Кел досум!
-Амансынбы Айбек? Иштерин кандай?
-Болот шугур.
-Тиги жогорудагы Алтын кызына тушоо той кылат экен, айтканы келгем. Келсем жок экенсин, бир жолу аяшканын колунан чай ичкенче сени да коруп кетейин деп кутуп олтургам, - деди мээсине тээп турган кызганычын жашыра, жасалма кулуп.
-Жакшы кылыпсын досум. Алтындын тоюна бара албай калабыз го, тиги айылдагы эжем да жаны уйуно той кылып жатат, ошол жака кетебиз.
-Аа, маакул. Карап коруп болбосо отоорсунор. Мен чыгайын анда, кун кечтеп кетти.
-Олтурсан боло, тамак деле даяр болуп калды,-деди Жамал.
-Рахмат аяш апа ичтим.
Автандил дасторконго бата кылып ордунан козголду. Уйдон чыгып баратканда да коздору менен Карагатты издеп, бир коруп кетсем дегенде эки козу торт. Айбек досун дарбазага чейин узатып кайра болмосуно отуп кийимин которуп жатканда, Карагат келди. Куйоосунун устундогу костюмун алып жатып суйлоду.
-Айбек?
-Тиги досун менен жакынсынарбы?
-Эми, классташ катары жакын эле. А эмнеге?
-Эми жай эле. Биздин уйго баттан эле келе берет го.
-Аа, ал озу ошондой жигит. Тартынбай торго деле отуп кете берет, - деди Айбек кулуп келинчегин кучагына басып жатып.
-Эмне болду? Сага бирдеме дедиби?
Кабагын жыйрып Карагаттын жузуно унулду.
-Аа, жоок. Мага эмне демек эле. Эми сени коп сурап келет, жакын досун го деп эле...
Карагат конулундо турган, озун кыжаалатка салып туйшолткон жаман ойду айта албай эрдин тиштеп кала берди. А балким ошондо айтканда баары башкача болмок беле ким билсин?! Автандил деген бул ысым Карагаттын жашоосун бутундой антар-тентер кылып жиберерин, омурунун гулдогон жазына кыштын каарын чачып чилде тушуроорун ошондо билсе кана?!
#11 03 Июнь 2020 - 18:16
Тан эрте Айбек менен апасы коноко барууга камылга коруп жолго даярданып жатышты.
-Карагат,балким сен деле чогуу бараарсын?
Айбек келинчегин кыя албай кучактап турду.
-Бир аз жаман болуп турам го, анын устуно алыс жол уйдо эле болоюн.
Коздорунон ооп, саамайынан шуу эте жыттап алган Айбек негедир бугун Карагаттын жанынан кеткиси келбей, ыргылжын болуп турду.
-Айбек апам кутуп калды, жур чыгалы. Кам санабачы анчалык Канат калат го чогуу, жалгыз эмесмин.
Озунун да журогу кыжаалат тартып турганын жашыра жолдошун тынчтандырып койду. Дарбаза чон ачылып уйдон чыгып бараткан машинага кол булгап,жылмайып кала берди Карагат. Келинчегинин кол булгап, узатып турганы аябай суйкумдуу, ошол эле убакта мундуу да корунду. Негедир кокурок тушу ачышып кетти, эмнеге экенин тушунбосо да сезимин кандайдыр бир санаркоо аралап арсар ойдо кетип жатты Айбек.
Ошол карагашалуу тун! Гулдой жайнаган бир омурду, куту тогулгон бир коргонду, жылдыздай жанган жаштыкты очуруп, тугонбос азап тартуулап, бирикпес, бутолбос жарака тушургон ошол тун! Короодон машина чыгып дарбазаны жаап жаткан келин озун алыстан суктана карап андып турган караанды байкаган жок. Ооба бул Автандил болчу. Айланчыктап булардын уйунон байыр алып кетпей жургонуно коп болгон. Акылынын баарын уурдап, тун уйкусунан бери бузуп, мынтип аны бутун жинди кылган келиндин капкара коздору болчу. Баягы куну, алгач ирет эле коргондо тиктеген коздор, ушул кунго чейин тынчтык бербей журогун туйлатып келет. Канча ирет качып, канча ирет ошол каректи унуткусу келип аракет кылганы текке кетти. Жандап жургон сулууларынын биринде да мындай сулуулукту коро албай, бирине да мындай тартылууну сезбей койбодубу. Болбосо оз досунун аялына ашык болот деген эмнеси? Бул нерсе мурун жети уктап да тушуно кирбестир эле, бироо айтса "койчу" - деп кулмок, бирок Карагатты коргондон бери озу ал сезимдин, жалындуу каректин кулу болуп калганы жалганбы? Канча тундор келиндин элеси менен уктап, тушундо суйлошуп, тушундо эркелетип, ойгонсо жанында жок болуп калганында жанын коерго жер таппай тыбырчылап алчу. Ал эми суйгон периси досунун койнунда жатканын элестетип алып, аалам бир уучтай тар сезилип чабалактап кетчу. Анан. Анан эле мынтип акмактык ишке барып жатканын андай албай турган даражага жетип келгенин озу да сезбей калды. Айбектин уйун айланчыктап олтуруп акыры кеч да кирди. Кочонун жогору тарабында кундузу тушоо той болуп, кечинде музыка жанырып жаштардын шандуу бийлегени угулуп жатты. Женесинин жанында жургон Канаттын оюнун баары ошол тарапта. Аны жанатан бери карап байкап олтурган Карагат бир убакта:
-Бара гой, - деди мээримдуу.
-Женеее? - кубанып кетип, кайра женесин да жалгыз калтыргысы келбей олтура калды.
-Байкем сени мага ишенип кетти.
-Менден кам санаба, уйдун баары тосулган, жарыктар куйуп турат. Мен коркпоймун. Андан коро досторун менен барып кел.
-Чын элеби? Коркпойсунбу?
-Жоок, - деди женеси башын чайкап жылмайып.
-Макул, анда бат эле келем. Барып эле...
Чуркап баратып кайра артына кайткан Канат, женесинин бетинен ооп койду.
-Жене сен соонунсун да, жакшы кором сени.
-Бара гой эми.
Карагат кулуп Канаттын устуно кийген курмосунун жакасын ондоп койду.
Дарбаза ачылып уйдон чуркап чыгып бараткан Канатты коро, жолдун аркы бетинде олтурган Автандил ушуну эле кутуп тургансып ордунан женил туруп дарбаза тубуно келди да акырын эшикти туртуп корду, ачык экен. Бутунун учунда басып короо жагындагы бурчта отун жыйылчу чакан комурканага отуп жашынып алды. Короодогу жарыктардан Карагаттын эмне кылып жургону даана корунуп турат экен. Анын ар бир кыймылын коз ирмебей карап олтурду. Акыры убакыт кечтеп тун ооп баратканда гана Карагат уйго кирип кетти. Айланасын этияттык менен карап алган Автандил да келиндин артынан ал кирип кеткен уйго кирип барды. Алгач бастырып киргенге батына албай чала жабылган эшиктен кузотуп гана карап турду. Келин алгач жоолугун чечип орулгон чачтарын жазып тарап, андан сон устундогу халатын чечип жука ич койнок кийип алды. Ушунун баарын карап турган Автандил ансайын акылын жоготуп баратты. Мына чыныгы сулуулук. Кол менен жасап койгондой келишимдуу келбети. Комурдой капкара болуп жазылган чачтары, апакай билектери... Автандил озун кармай албай болмого кирип барды. Эми гана жатууга кам урган Карагат турган жеринде кыйкырып жиберди. Муундары калтырап, коздору алайып колуна столдун устундо турган китеп гана урунду.
-Сииз?! Эмнеге кирип келдиниз?!
-Карагат?!
Автандил келинге ансайын жакындап, суйлоп жатты.
-Мен, мен сени суйуп калгам. Мындан башка чарам калбады. Мен мажбур болдум!
-Эмнее?! Чыгып кетиниз?!
-Жок! Анте албайм. Мен бул кунду канча кутконумду билесинби деги?!
-Жоголуп кет козумдон!
Карагат унун барынча бакырып алды. Автандил карылуу колдору менен оозун баса керебетке басып жыгылды. Чымчыктай тыбырчылап жалынып жаткан келиндин созун Автандил уккан да жок. Карагаттын чыккан жыпар жытка мас боло, кумарлана туш келди опкулоп жатты.
-Кое бееер акмаак?!
-Карагат! Жаным, сени суйом!
Чачтарынан жыттап, рахатка болоно ощун жогттуп бараткан Автандилди акыры болгон кучу менен озорто тээп алды. Бук тушо онтоп жыгылган жигитти аттап откон келин ошол ич койнокчон калыбында качып жоноду. Короого чыгып эле кай тарапка качаарын билбей, подвалга тушо калып ичинен кулпулап эки колу менен оозун баса, демин ичине жутуп олтуруп калды. Артынан чыккан Автандил Карагаттын кайжака качканын тушунбой, чуркап издеп таппай калды.
-Карагаат?! Эсинде болсун мен дагы келем!
Жерге тукуро короодон чыгып кетти жигит. Оюнда эч кимге айтпайт деп ойлоду. Айтса эле озунун абийири ачылып, шермендеси чыгат да.
-Карагат,балким сен деле чогуу бараарсын?
Айбек келинчегин кыя албай кучактап турду.
-Бир аз жаман болуп турам го, анын устуно алыс жол уйдо эле болоюн.
Коздорунон ооп, саамайынан шуу эте жыттап алган Айбек негедир бугун Карагаттын жанынан кеткиси келбей, ыргылжын болуп турду.
-Айбек апам кутуп калды, жур чыгалы. Кам санабачы анчалык Канат калат го чогуу, жалгыз эмесмин.
Озунун да журогу кыжаалат тартып турганын жашыра жолдошун тынчтандырып койду. Дарбаза чон ачылып уйдон чыгып бараткан машинага кол булгап,жылмайып кала берди Карагат. Келинчегинин кол булгап, узатып турганы аябай суйкумдуу, ошол эле убакта мундуу да корунду. Негедир кокурок тушу ачышып кетти, эмнеге экенин тушунбосо да сезимин кандайдыр бир санаркоо аралап арсар ойдо кетип жатты Айбек.
Ошол карагашалуу тун! Гулдой жайнаган бир омурду, куту тогулгон бир коргонду, жылдыздай жанган жаштыкты очуруп, тугонбос азап тартуулап, бирикпес, бутолбос жарака тушургон ошол тун! Короодон машина чыгып дарбазаны жаап жаткан келин озун алыстан суктана карап андып турган караанды байкаган жок. Ооба бул Автандил болчу. Айланчыктап булардын уйунон байыр алып кетпей жургонуно коп болгон. Акылынын баарын уурдап, тун уйкусунан бери бузуп, мынтип аны бутун жинди кылган келиндин капкара коздору болчу. Баягы куну, алгач ирет эле коргондо тиктеген коздор, ушул кунго чейин тынчтык бербей журогун туйлатып келет. Канча ирет качып, канча ирет ошол каректи унуткусу келип аракет кылганы текке кетти. Жандап жургон сулууларынын биринде да мындай сулуулукту коро албай, бирине да мындай тартылууну сезбей койбодубу. Болбосо оз досунун аялына ашык болот деген эмнеси? Бул нерсе мурун жети уктап да тушуно кирбестир эле, бироо айтса "койчу" - деп кулмок, бирок Карагатты коргондон бери озу ал сезимдин, жалындуу каректин кулу болуп калганы жалганбы? Канча тундор келиндин элеси менен уктап, тушундо суйлошуп, тушундо эркелетип, ойгонсо жанында жок болуп калганында жанын коерго жер таппай тыбырчылап алчу. Ал эми суйгон периси досунун койнунда жатканын элестетип алып, аалам бир уучтай тар сезилип чабалактап кетчу. Анан. Анан эле мынтип акмактык ишке барып жатканын андай албай турган даражага жетип келгенин озу да сезбей калды. Айбектин уйун айланчыктап олтуруп акыры кеч да кирди. Кочонун жогору тарабында кундузу тушоо той болуп, кечинде музыка жанырып жаштардын шандуу бийлегени угулуп жатты. Женесинин жанында жургон Канаттын оюнун баары ошол тарапта. Аны жанатан бери карап байкап олтурган Карагат бир убакта:
-Бара гой, - деди мээримдуу.
-Женеее? - кубанып кетип, кайра женесин да жалгыз калтыргысы келбей олтура калды.
-Байкем сени мага ишенип кетти.
-Менден кам санаба, уйдун баары тосулган, жарыктар куйуп турат. Мен коркпоймун. Андан коро досторун менен барып кел.
-Чын элеби? Коркпойсунбу?
-Жоок, - деди женеси башын чайкап жылмайып.
-Макул, анда бат эле келем. Барып эле...
Чуркап баратып кайра артына кайткан Канат, женесинин бетинен ооп койду.
-Жене сен соонунсун да, жакшы кором сени.
-Бара гой эми.
Карагат кулуп Канаттын устуно кийген курмосунун жакасын ондоп койду.
Дарбаза ачылып уйдон чуркап чыгып бараткан Канатты коро, жолдун аркы бетинде олтурган Автандил ушуну эле кутуп тургансып ордунан женил туруп дарбаза тубуно келди да акырын эшикти туртуп корду, ачык экен. Бутунун учунда басып короо жагындагы бурчта отун жыйылчу чакан комурканага отуп жашынып алды. Короодогу жарыктардан Карагаттын эмне кылып жургону даана корунуп турат экен. Анын ар бир кыймылын коз ирмебей карап олтурду. Акыры убакыт кечтеп тун ооп баратканда гана Карагат уйго кирип кетти. Айланасын этияттык менен карап алган Автандил да келиндин артынан ал кирип кеткен уйго кирип барды. Алгач бастырып киргенге батына албай чала жабылган эшиктен кузотуп гана карап турду. Келин алгач жоолугун чечип орулгон чачтарын жазып тарап, андан сон устундогу халатын чечип жука ич койнок кийип алды. Ушунун баарын карап турган Автандил ансайын акылын жоготуп баратты. Мына чыныгы сулуулук. Кол менен жасап койгондой келишимдуу келбети. Комурдой капкара болуп жазылган чачтары, апакай билектери... Автандил озун кармай албай болмого кирип барды. Эми гана жатууга кам урган Карагат турган жеринде кыйкырып жиберди. Муундары калтырап, коздору алайып колуна столдун устундо турган китеп гана урунду.
-Сииз?! Эмнеге кирип келдиниз?!
-Карагат?!
Автандил келинге ансайын жакындап, суйлоп жатты.
-Мен, мен сени суйуп калгам. Мындан башка чарам калбады. Мен мажбур болдум!
-Эмнее?! Чыгып кетиниз?!
-Жок! Анте албайм. Мен бул кунду канча кутконумду билесинби деги?!
-Жоголуп кет козумдон!
Карагат унун барынча бакырып алды. Автандил карылуу колдору менен оозун баса керебетке басып жыгылды. Чымчыктай тыбырчылап жалынып жаткан келиндин созун Автандил уккан да жок. Карагаттын чыккан жыпар жытка мас боло, кумарлана туш келди опкулоп жатты.
-Кое бееер акмаак?!
-Карагат! Жаным, сени суйом!
Чачтарынан жыттап, рахатка болоно ощун жогттуп бараткан Автандилди акыры болгон кучу менен озорто тээп алды. Бук тушо онтоп жыгылган жигитти аттап откон келин ошол ич койнокчон калыбында качып жоноду. Короого чыгып эле кай тарапка качаарын билбей, подвалга тушо калып ичинен кулпулап эки колу менен оозун баса, демин ичине жутуп олтуруп калды. Артынан чыккан Автандил Карагаттын кайжака качканын тушунбой, чуркап издеп таппай калды.
-Карагаат?! Эсинде болсун мен дагы келем!
Жерге тукуро короодон чыгып кетти жигит. Оюнда эч кимге айтпайт деп ойлоду. Айтса эле озунун абийири ачылып, шермендеси чыгат да.
#12 03 Июнь 2020 - 18:24
Карагат канча олтурганын деле билбейт, бир убакта машина сигнал бергенде эсине келди. Бирок ордунан козголууга чамасы келбей шалдырап, коркконунан титиреген буттарына куч келбей олтура берди. Сигнал берилип эч кандай жооп болбогон сон, Айбек озу ачып машинаны ичкериге алып кирип токтотту. Короодо жарыктардын баары куйуп турат. Туз эле оздорунун болмосуно чуркап келип эшик оозунда катты. Болмонун ичи уч которулуп, керебети да чачылып жатат. Бул жерде курош болгону билинип эле тургандай болмонун ичи астын устун тушуп кетиптир. Тигине Карагаттын халаты менен жоолугу. Анда озу кайда? Журогу кынынан чыгып кете жулкунуп алды.
-Канааат?!
Жамал ачуу ундон чоочуп кетти.
-Ай ботом эмне болдунар?
-Апа Карагат жок, уйго бироо кирген окшойт!
-Эмне дейт?!
-Карагааат?!
Айбек максатсыз эле ары-бери басып журду. Кайжака барып, кандай жол тутаарын деле билбей нес абалда суйлоно берди. Азыркы тапта эмне ойлонорун да билбейт эле.
-Менин журогум сезген апа Карагат тынч эмес экенин! Эмнеге? Эмнеге аны таштап кеттим бугун?!
-Кое турчу, Канат да жок. Милицияга чалабыз,-деген Жамал уйго кирип кетти.
Башы жарылчудай болуп чекесинен тер чыга басып жургон Айбек уйдун подвалынан онтогон ун укту. Шашыла тушуп эшикти турткон Айбек бек экенин коруп буту менен тээп, сындыра салып бузуп кирди. Кирип эле бурчта туйулуп жаткан келинчегин коро жетип барды. Кучагына алаары менен "баа" деп бакырып жиберди Карагат. Денеси тонуп, музга айланып, ушугондон колдору калчылдап калыптыр. Жука ич койнокчон, буту жылан аяк, чачтары жазылып бул жерде жаткан жубайына устундогу курмосун жаап так которо алып чыкты.
-Апа ыссык бирдеме беринизчи?
-Кудайым ай! Бул эмне шумдук? Деги эмне болдунар? Канат кайда?
Коз алдындагы бул корунушко акылы жетпей Жамал катарынан суроолорду жаадыра берди. Жылуу уйго алып кирип, ыссык чай ууртатып, келинчегин кучактап олтурган Айбек дагы эле аялынын денеси майда калтырак басып титиреп жатканын сезди.
-Айтчы жаным эмне болду? Ким?
Каканактаган коз жашы токтобой, кайра кучоп ыйлап жатты. Ансайын Айбектин эт журогу жанчылып мин жеринен тилине айласы кетти.
-Аа-аав-тандил!
Калтыраган ун менен ый аралаш ушул ысымды атады Карагат.
-Эмнеее?! Автандил дейсинби? Уйго келдиби? Сага кол салдыбы?
Айбек калчылдап, титиреген колдору менен келинчегинин жузун озуно каратып коздорун тиктеди.
-Автандил келдиби?
Капкара коздору жашка толуп, аянычтуу ошол эле убакта капалуу тиктеп турган эле.
-Жоооок?! Акмаааак!
Айбектин уну ааламды, жети тунду жарып откондой болду. Алдастап кирген апасын да турто болмодон октой атып чыкты.
-Ай эмне болду? Кызым айтчы деги?!
Башын чайкап опко опкосуно батпай бук тушуп ыйлап жатты келин.
-Апааа Айбекти токтотунуз!
Ушул гана созду айтканга жарады.
-Канааат?!
Жамал ачуу ундон чоочуп кетти.
-Ай ботом эмне болдунар?
-Апа Карагат жок, уйго бироо кирген окшойт!
-Эмне дейт?!
-Карагааат?!
Айбек максатсыз эле ары-бери басып журду. Кайжака барып, кандай жол тутаарын деле билбей нес абалда суйлоно берди. Азыркы тапта эмне ойлонорун да билбейт эле.
-Менин журогум сезген апа Карагат тынч эмес экенин! Эмнеге? Эмнеге аны таштап кеттим бугун?!
-Кое турчу, Канат да жок. Милицияга чалабыз,-деген Жамал уйго кирип кетти.
Башы жарылчудай болуп чекесинен тер чыга басып жургон Айбек уйдун подвалынан онтогон ун укту. Шашыла тушуп эшикти турткон Айбек бек экенин коруп буту менен тээп, сындыра салып бузуп кирди. Кирип эле бурчта туйулуп жаткан келинчегин коро жетип барды. Кучагына алаары менен "баа" деп бакырып жиберди Карагат. Денеси тонуп, музга айланып, ушугондон колдору калчылдап калыптыр. Жука ич койнокчон, буту жылан аяк, чачтары жазылып бул жерде жаткан жубайына устундогу курмосун жаап так которо алып чыкты.
-Апа ыссык бирдеме беринизчи?
-Кудайым ай! Бул эмне шумдук? Деги эмне болдунар? Канат кайда?
Коз алдындагы бул корунушко акылы жетпей Жамал катарынан суроолорду жаадыра берди. Жылуу уйго алып кирип, ыссык чай ууртатып, келинчегин кучактап олтурган Айбек дагы эле аялынын денеси майда калтырак басып титиреп жатканын сезди.
-Айтчы жаным эмне болду? Ким?
Каканактаган коз жашы токтобой, кайра кучоп ыйлап жатты. Ансайын Айбектин эт журогу жанчылып мин жеринен тилине айласы кетти.
-Аа-аав-тандил!
Калтыраган ун менен ый аралаш ушул ысымды атады Карагат.
-Эмнеее?! Автандил дейсинби? Уйго келдиби? Сага кол салдыбы?
Айбек калчылдап, титиреген колдору менен келинчегинин жузун озуно каратып коздорун тиктеди.
-Автандил келдиби?
Капкара коздору жашка толуп, аянычтуу ошол эле убакта капалуу тиктеп турган эле.
-Жоооок?! Акмаааак!
Айбектин уну ааламды, жети тунду жарып откондой болду. Алдастап кирген апасын да турто болмодон октой атып чыкты.
-Ай эмне болду? Кызым айтчы деги?!
Башын чайкап опко опкосуно батпай бук тушуп ыйлап жатты келин.
-Апааа Айбекти токтотунуз!
Ушул гана созду айтканга жарады.
#14 04 Июнь 2020 - 18:22
***
Тагдырын ала салып, бороон менен озун башка жээкке суруп барып ыргытып салган ошол тунду эстоо Карагат учун чыныгы азап. Ошол убакта дили кандай сыздаса, кийин да нечен ирет эстеп ал кунго кайрылганда да ошончо олуп тирилет. Эскербейин дегени менен ага журок кончудой эмес. Тируунун тозогундагы эскеруулорго куйуп ошол каргашалуу кара тунду мин, миллион ирет кайра жашап отот.
Жаалы тогуло, кайнаган жини менен Айбек Автандилдин уйуно жоо келди. Ошол кайнап турган кучу менен дарбазаны муштуму менен каккылап, ага да болбой кыйкырып жатты.
-Автадииил?!
Тун оогондо тарактаган унго удаа кыйкырыкты уккан Автандилдин атасы чыга келди.
-Айбек, эмне болду жети тундо.
-Кайда жашынды акмак?!
-Эй бала! Сен эмне деп жатасын? Соосунбу деги?
-Автандил?!
-Жок Автандил уйдо, эмне аранардан соз оттубу?
Суроосуна да жооп бербей, досунун кайда экенин болгооп тушуно жогору карай бет алды. Алдыдагы алааматтан кабар бергендей, асман туноруп жана эле аппак болуп толуп чыгып турган ай да кара булуттун артына жашына калды. Ансайын сур менен кирген булут каптап, атугул бир куркуронуп да алды. Туз эле тушоо той болгон уйго келген Айбек бардык адамдар тарап, бир гана тээ очок боюнда торт беш адам олтурганын корду. Ошол тараптын чыккан каткырык кулагына шак эле дей тушту. Колуна ичимдик кармап ыржайып кулуп бирдемелерди суйлоп жаткан Автандилге карай келе жатты. Жакын калганда гана алардын бироосу Айбекти коро утурлай бери басты.
-Оо досум, кандай? Кеч келдин го?-деп суйлоп жаткан уйдун ээси классташы Алтынды бир карап алып отуп кетти. Айбектин кызарган козун, калтырап туйулуп турган муштумун коруп эле Автандил баарын тушунуп артка кетенчиктей берди.
-Сенби э?!
Барып эле муштуму менен тумшуктан ары бере салды. Кутулбогон соккудан жыгылган Автандил кайра тургуча болбой Айбек устуно баса калып чаап жатты. Тез убакыттын ичинде эмне болгонун тушунбой калган жигиттер эми эстерине келе Айбекти тарткылап жатышты. Былч эткен ундор гана угулуп, коптоп аран устунон алышты. Оозу мурду канга боелуп жаткан Автандил энтигип ордунан тенселип туруп, жаагын кармалап жерге тукурду.
-Мен сени олтуром?!
Кармап турган жигиттерге бой бербей, алынып жатты Айбек.
-Эмне? Карагат мени озу чакырды.
-Оозуна алба анын ысымын!
Ичимдик денесине тарап, мас боло тушкон Автандил азыр эмне суйлоп жатканын деле андаган жок.
-Сени кетирип эле, мени чакырган, - деди жагымсыз кулуп.
Куч менен кармап тургандарды турто бери обдулду Айбек. Азыр бошонсо озунун соо калбасын тушунгон Автандил эт кескен бычакта ала койду. Эми гана иштин оной эмес экенин тушунгон ошол жердегилер, экоону тен тынчтандырып жатышты.
-Автандил, ыргыт бычакты.
Баары жигиттин колундагы жалт жулт этип турган бычакты карап селейип калышканда Айбек бошоно кетти. Жетип эле Автандилди дагы муштап жиберди, былчылдаган, согунгон ундор, короонун ичи заматта ызы чууга толо тушту. Алдындагы Автандилди аёосуз сабап жаткан Айбектин коз алдына Карагаттын титиреп ыйлаганы тартыла ансайын муштуму туйуло кучоп жатты.
-Сенби э?! Сен колунду тийгиздинби? !
Ызылдап тартып жаткандарга да бой бербей, буркан шаркан тушо сабап жаткан Айбек бир убакта гана катуу онтоп алды да денесин шалак эте таштап кулап тушту. Айбектин оор денесин бери оодара калган Марат кыйкырды:
-Машина даярдагыла, ооруканага!
Астында токмок жеп жаткан Автандил колундагы бычак менен Айбектин бойрок тушуна бир нече жолу сайып жиберген эле. Экоолошуп эки жагынан ала машинага салышкан жигиттер, ооруканага учуп баратышты.
-Аз калды?! Марат батыраак айдачы кан кетип жатат!
Кылымдай болуп узарган тун бутуп, тан жаны гана сурулуп келе жатты. Карайган булут кетпей, томсоргон баладан бетер кундун кабагы ачылбайт. Мына акыры тамчылап жаай баштады жамгыр. Муздак тамчылар ансайын чыйрыктырып ичиркенип алды Карагат. Танга жакын кайын энеси уктап калганда чыккан бойдон басып журот журот. Короонун алдында устуно калын жемпир кийип олтурган келин дарбаза ачылышы менен сет этти.
-Айбеек? - деди уну титирей.
Башын жерге салып кирген Марат козун ала качып, эмне айтаарын, созду кантип баштаарын билбей буйдала кетти.
-Аяш...
-Айбек кайда?
-Досум... Оорукана
-Эмне? Азыр мен апама айтайын, чогуу барабыз.
-Жоок, барып кереги жок, алып келе жатышат...
Карагат тушунгон жок, ангыча чогулуп кирген торт беш аял эки жагынан жолой калып конул айта баштаганда эсине келди.
-Жооок?! Жоок дейм?! Кана? Кана Айбек?
-Кызым сабыр кыл. Колго ал озунду.
-Мен корушум керек. Жанында болуум керек!
-Балам Айбек эми жок!
Муздак сууну буркуп жибергендей, кудум ичине бироо музду салып ийгендей катты.
-Жоооок?! - деп бакырган бойдон кулап тушту. Жерге оонап жыгылды. Жаанга карабай суу, ылай болгонуна кайыл боло кыйкырып колу менен жерди муштагылап жатты. Ачуу кыйкырыктан чуркап чыккан Жамалдын жанына келишкен аялдар колдорун кармап кайра уйго алып киришти. Бир убакта гана "бат эле келем" - деп кетип, женесинин жалгыз калганын унута, досунун уйуно кеткен Канат кирип келди. Эч кимге бой бербей алынып, чачтары жайыла боздоп жаткан женесин карап нес абалда турду.
Тагдырын ала салып, бороон менен озун башка жээкке суруп барып ыргытып салган ошол тунду эстоо Карагат учун чыныгы азап. Ошол убакта дили кандай сыздаса, кийин да нечен ирет эстеп ал кунго кайрылганда да ошончо олуп тирилет. Эскербейин дегени менен ага журок кончудой эмес. Тируунун тозогундагы эскеруулорго куйуп ошол каргашалуу кара тунду мин, миллион ирет кайра жашап отот.
Жаалы тогуло, кайнаган жини менен Айбек Автандилдин уйуно жоо келди. Ошол кайнап турган кучу менен дарбазаны муштуму менен каккылап, ага да болбой кыйкырып жатты.
-Автадииил?!
Тун оогондо тарактаган унго удаа кыйкырыкты уккан Автандилдин атасы чыга келди.
-Айбек, эмне болду жети тундо.
-Кайда жашынды акмак?!
-Эй бала! Сен эмне деп жатасын? Соосунбу деги?
-Автандил?!
-Жок Автандил уйдо, эмне аранардан соз оттубу?
Суроосуна да жооп бербей, досунун кайда экенин болгооп тушуно жогору карай бет алды. Алдыдагы алааматтан кабар бергендей, асман туноруп жана эле аппак болуп толуп чыгып турган ай да кара булуттун артына жашына калды. Ансайын сур менен кирген булут каптап, атугул бир куркуронуп да алды. Туз эле тушоо той болгон уйго келген Айбек бардык адамдар тарап, бир гана тээ очок боюнда торт беш адам олтурганын корду. Ошол тараптын чыккан каткырык кулагына шак эле дей тушту. Колуна ичимдик кармап ыржайып кулуп бирдемелерди суйлоп жаткан Автандилге карай келе жатты. Жакын калганда гана алардын бироосу Айбекти коро утурлай бери басты.
-Оо досум, кандай? Кеч келдин го?-деп суйлоп жаткан уйдун ээси классташы Алтынды бир карап алып отуп кетти. Айбектин кызарган козун, калтырап туйулуп турган муштумун коруп эле Автандил баарын тушунуп артка кетенчиктей берди.
-Сенби э?!
Барып эле муштуму менен тумшуктан ары бере салды. Кутулбогон соккудан жыгылган Автандил кайра тургуча болбой Айбек устуно баса калып чаап жатты. Тез убакыттын ичинде эмне болгонун тушунбой калган жигиттер эми эстерине келе Айбекти тарткылап жатышты. Былч эткен ундор гана угулуп, коптоп аран устунон алышты. Оозу мурду канга боелуп жаткан Автандил энтигип ордунан тенселип туруп, жаагын кармалап жерге тукурду.
-Мен сени олтуром?!
Кармап турган жигиттерге бой бербей, алынып жатты Айбек.
-Эмне? Карагат мени озу чакырды.
-Оозуна алба анын ысымын!
Ичимдик денесине тарап, мас боло тушкон Автандил азыр эмне суйлоп жатканын деле андаган жок.
-Сени кетирип эле, мени чакырган, - деди жагымсыз кулуп.
Куч менен кармап тургандарды турто бери обдулду Айбек. Азыр бошонсо озунун соо калбасын тушунгон Автандил эт кескен бычакта ала койду. Эми гана иштин оной эмес экенин тушунгон ошол жердегилер, экоону тен тынчтандырып жатышты.
-Автандил, ыргыт бычакты.
Баары жигиттин колундагы жалт жулт этип турган бычакты карап селейип калышканда Айбек бошоно кетти. Жетип эле Автандилди дагы муштап жиберди, былчылдаган, согунгон ундор, короонун ичи заматта ызы чууга толо тушту. Алдындагы Автандилди аёосуз сабап жаткан Айбектин коз алдына Карагаттын титиреп ыйлаганы тартыла ансайын муштуму туйуло кучоп жатты.
-Сенби э?! Сен колунду тийгиздинби? !
Ызылдап тартып жаткандарга да бой бербей, буркан шаркан тушо сабап жаткан Айбек бир убакта гана катуу онтоп алды да денесин шалак эте таштап кулап тушту. Айбектин оор денесин бери оодара калган Марат кыйкырды:
-Машина даярдагыла, ооруканага!
Астында токмок жеп жаткан Автандил колундагы бычак менен Айбектин бойрок тушуна бир нече жолу сайып жиберген эле. Экоолошуп эки жагынан ала машинага салышкан жигиттер, ооруканага учуп баратышты.
-Аз калды?! Марат батыраак айдачы кан кетип жатат!
Кылымдай болуп узарган тун бутуп, тан жаны гана сурулуп келе жатты. Карайган булут кетпей, томсоргон баладан бетер кундун кабагы ачылбайт. Мына акыры тамчылап жаай баштады жамгыр. Муздак тамчылар ансайын чыйрыктырып ичиркенип алды Карагат. Танга жакын кайын энеси уктап калганда чыккан бойдон басып журот журот. Короонун алдында устуно калын жемпир кийип олтурган келин дарбаза ачылышы менен сет этти.
-Айбеек? - деди уну титирей.
Башын жерге салып кирген Марат козун ала качып, эмне айтаарын, созду кантип баштаарын билбей буйдала кетти.
-Аяш...
-Айбек кайда?
-Досум... Оорукана
-Эмне? Азыр мен апама айтайын, чогуу барабыз.
-Жоок, барып кереги жок, алып келе жатышат...
Карагат тушунгон жок, ангыча чогулуп кирген торт беш аял эки жагынан жолой калып конул айта баштаганда эсине келди.
-Жооок?! Жоок дейм?! Кана? Кана Айбек?
-Кызым сабыр кыл. Колго ал озунду.
-Мен корушум керек. Жанында болуум керек!
-Балам Айбек эми жок!
Муздак сууну буркуп жибергендей, кудум ичине бироо музду салып ийгендей катты.
-Жоооок?! - деп бакырган бойдон кулап тушту. Жерге оонап жыгылды. Жаанга карабай суу, ылай болгонуна кайыл боло кыйкырып колу менен жерди муштагылап жатты. Ачуу кыйкырыктан чуркап чыккан Жамалдын жанына келишкен аялдар колдорун кармап кайра уйго алып киришти. Бир убакта гана "бат эле келем" - деп кетип, женесинин жалгыз калганын унута, досунун уйуно кеткен Канат кирип келди. Эч кимге бой бербей алынып, чачтары жайыла боздоп жаткан женесин карап нес абалда турду.
#15 05 Июнь 2020 - 18:13
***
Бутту! Баары бутту! Кара жамынып боз уйдо олтурган келиндин оюна башка эч нерсе келбеди. Акылы очуп, озу да олуп калган сыяктуу. Кудум жанын бироо алып койгондой, кокурогундогу согуп жаткан журогун тируулой сууруп алгандай. 2 кундон бери тамак эмес оозуна суу да албай телмирип гана олтурат. "Эмнеге?! Мен сенден кийин кандай жашоо улаймын? Мен сенден кийин, сен берген таттуу кундор менен кантип азап жашоодо омур суромун?! Кантип айтчы? Кантип кун коромун? Мына бул журок сого албай калат?!" Кеберсип, кургап кеткен эриндерин аран кыбыратып бирдемелерди шыбырап жаткан келинди ким корсо да коз жашын тыя алмак эмес. Молтурогон коздорунун жарыгы очуп, нурлуу жузу бозоруп купкуу. Атугул конул айтып колун кармап, кучактап ыйлап кеткен адамдарга да конул бурбай оз дуйносу менен алек. "Бир нерсе жедиргиле жыгылып калат" дешип зордоп корушту эле такыр конбой койду. Анда санда гана оозун кыбыратып койбосо дээрлик жаны жок адамдай олтурат. Айбектин жаназасы окулуп, уйдон алып чыгып баратканда Карагат кыйкырып жатты. Болгон уну менен. Бирок анын уну сыртка чыкпай калган эле. Ордунан козголгонун билет ошол бойдон денеси женил боло коз алды тумандап кайжакадыр учуп бараткандай.
Автандилди милиция кармап кетип,сурак берип убактылуу кармоочу жайга киргизилди. Ошол окуяга кубо болгон бардык адамдарды чакыртып тергоо иштери журуп жатты. Автандил корсотмону "Карагат мени чакырган" - деп берип салды. Ооба коркоктук кылды. Омурунон коркту. Карагаттын устуно бастырып киргендеги эрки мына бул турган муздак турмонун эшиктерин коргондо жок болуп кетти. Карагатты да сурак берууго чакыртышты. Ал озуно карата берилген Автандилдин корсотмосун четке кагып арызын жазып берди. Ошентип Автандил коп жылга кесилип кете берди. Карагаттын азабы ушул менен бутсо кана?! Уулу камалганына тутпой кеткен эне келип чон чыр салды. "Келинин уулумдун башын айлантып чакырган! Козун сузуп жазгырган! " - деген создорду угуп туруу Айбектин апасына оор болду. Ансыз да кырчындай убагында уулун жерге берип, болгондо да жок жерден ажалдын колуна салып бергени куйбогон жерин куйгузуп, журогун орттоп жатты. Айбек экоонун болмосундо эки тизесин кучактап олтураган келининин устуно кирип келди. Колдон суйроп дарбазанын сыртына чыгарып салды. Карагаттын жалынып жалбарганын укпаган, тушунбогон адамдай кокурогунон туртуп койду. "Баламдын башын жеп тындын!" - деди да бет мандайына эшикти жаап койду. "Апаа, мени куубачы? Омурум откончо кызматынды кылып жашайын апа, болгону мени айдап салба?! Менин куноом жок, ишенгилечи? !" жабылган эшиктин тубундо, боздоп жатты келин. Жок канча оксуп, канча суйлосо да томсоруп турган каалга ачылбай койду. Ордунан умутсуз обдула тура, максатсыз кадам шилтеп кете берди. Чон жолго жетип, машинан катуу берген сигналы, согунуп карганып суйлогон ундор, баарын кулак сыртынан откоруп, укпай эле кетип жаткандай.
Мурзолордун арасындагы топурагы али кургай элек, коюлганына аз эле болгону билинип турган жайдын башында соксойгон караан олтурат. Айланага куугум тушуп, мурзо да озгочо сурдуу болуп турду. Бул жайдын кароолчусу алгач коруп чоочуп кетти да, кайра "куран окуганы келген бироо болсо керек" - деп отуп кетти. Бирок арадан канча убакыт отсо да жанагы караан ордунан жылбай турат. Бул Карагат болчу. Сенделип журуп кайжака бараарын билбей акыры Айбектин жайына келген эле. Ай ааламда озу калып кеткендей ээнсиреп, конултуктап жалгыз сезди озун. Муздак топуракты колу менен мыкчый кармап озу менен озу суйлошо берди. "Неге мени таштап кеттин? Сен соз берген элен го? Айбек сенсиз дем ала албай баратам. Тамагымды бир оору улам кысып, муунтуп бараткандай. Билесинби сен жалгыз калып кеткен кандай экенин? Суйгон адамын таштап кеткен кандай оор болоорун. Жок анын туболук жок экенин сезип жашоо, ал чындыкты моюнга алуу кандай оор экенин тушуносунбу? ! Болгондо да анын олумуно озун куноолуу болсон, бул оор куноо менен кандай жашаймын мен?! Менин ак экениме эч ким ишенбей койду, апам да кууп салды Айбек. Мындан аркы жашоом эмне болоорун сен тушунуп жатасынбы? Жок! Менин жашагым келбейт! Сенин жанында эле жатайынчы?! " Бир убакта акыл эсинен ажыраган немедей колдору менен топуракты тыткылап кирди. Болгон кучу менен чачып жатты. Чуркап келген киши артынан кучактап, колдорун кармап калганда бакырып алды "Кое бергилечи мени?! Мени жанына жаткырып койгулаа?! Мен жашагым келбейт!"
Келинди сойоп, уйу мурзо тарапка жакын болгондуктан оз уйуно алып келди. Алдынан чыккан жубайына кармата берип, озу боопу ооруй карап турду. "Оо жараткан эч кимди кошкон жарынан, суйгон адамынан ажырата корбо! Бул дартты которуп журууну эч ким кимге буюрба!" - деп кубуроно башын чайкап алды. Козунун кычыгына келип калган жашын суртуп ары карай басып кетти. Кароолчу болуп иштегенине коп жыл болду. Ооба буга окшогон айрылуунун кобуно кубо болгону менен, бул келиндей аянычтуу, айласыз, умутсуз каректерди коргон эмес эле. Тырмактарына кирип, кийимдери жоолуган бери топурак болуп олтурган бул келиндин азабын озунон башка эч ким сезип туя албайт эле.
Бутту! Баары бутту! Кара жамынып боз уйдо олтурган келиндин оюна башка эч нерсе келбеди. Акылы очуп, озу да олуп калган сыяктуу. Кудум жанын бироо алып койгондой, кокурогундогу согуп жаткан журогун тируулой сууруп алгандай. 2 кундон бери тамак эмес оозуна суу да албай телмирип гана олтурат. "Эмнеге?! Мен сенден кийин кандай жашоо улаймын? Мен сенден кийин, сен берген таттуу кундор менен кантип азап жашоодо омур суромун?! Кантип айтчы? Кантип кун коромун? Мына бул журок сого албай калат?!" Кеберсип, кургап кеткен эриндерин аран кыбыратып бирдемелерди шыбырап жаткан келинди ким корсо да коз жашын тыя алмак эмес. Молтурогон коздорунун жарыгы очуп, нурлуу жузу бозоруп купкуу. Атугул конул айтып колун кармап, кучактап ыйлап кеткен адамдарга да конул бурбай оз дуйносу менен алек. "Бир нерсе жедиргиле жыгылып калат" дешип зордоп корушту эле такыр конбой койду. Анда санда гана оозун кыбыратып койбосо дээрлик жаны жок адамдай олтурат. Айбектин жаназасы окулуп, уйдон алып чыгып баратканда Карагат кыйкырып жатты. Болгон уну менен. Бирок анын уну сыртка чыкпай калган эле. Ордунан козголгонун билет ошол бойдон денеси женил боло коз алды тумандап кайжакадыр учуп бараткандай.
Автандилди милиция кармап кетип,сурак берип убактылуу кармоочу жайга киргизилди. Ошол окуяга кубо болгон бардык адамдарды чакыртып тергоо иштери журуп жатты. Автандил корсотмону "Карагат мени чакырган" - деп берип салды. Ооба коркоктук кылды. Омурунон коркту. Карагаттын устуно бастырып киргендеги эрки мына бул турган муздак турмонун эшиктерин коргондо жок болуп кетти. Карагатты да сурак берууго чакыртышты. Ал озуно карата берилген Автандилдин корсотмосун четке кагып арызын жазып берди. Ошентип Автандил коп жылга кесилип кете берди. Карагаттын азабы ушул менен бутсо кана?! Уулу камалганына тутпой кеткен эне келип чон чыр салды. "Келинин уулумдун башын айлантып чакырган! Козун сузуп жазгырган! " - деген создорду угуп туруу Айбектин апасына оор болду. Ансыз да кырчындай убагында уулун жерге берип, болгондо да жок жерден ажалдын колуна салып бергени куйбогон жерин куйгузуп, журогун орттоп жатты. Айбек экоонун болмосундо эки тизесин кучактап олтураган келининин устуно кирип келди. Колдон суйроп дарбазанын сыртына чыгарып салды. Карагаттын жалынып жалбарганын укпаган, тушунбогон адамдай кокурогунон туртуп койду. "Баламдын башын жеп тындын!" - деди да бет мандайына эшикти жаап койду. "Апаа, мени куубачы? Омурум откончо кызматынды кылып жашайын апа, болгону мени айдап салба?! Менин куноом жок, ишенгилечи? !" жабылган эшиктин тубундо, боздоп жатты келин. Жок канча оксуп, канча суйлосо да томсоруп турган каалга ачылбай койду. Ордунан умутсуз обдула тура, максатсыз кадам шилтеп кете берди. Чон жолго жетип, машинан катуу берген сигналы, согунуп карганып суйлогон ундор, баарын кулак сыртынан откоруп, укпай эле кетип жаткандай.
Мурзолордун арасындагы топурагы али кургай элек, коюлганына аз эле болгону билинип турган жайдын башында соксойгон караан олтурат. Айланага куугум тушуп, мурзо да озгочо сурдуу болуп турду. Бул жайдын кароолчусу алгач коруп чоочуп кетти да, кайра "куран окуганы келген бироо болсо керек" - деп отуп кетти. Бирок арадан канча убакыт отсо да жанагы караан ордунан жылбай турат. Бул Карагат болчу. Сенделип журуп кайжака бараарын билбей акыры Айбектин жайына келген эле. Ай ааламда озу калып кеткендей ээнсиреп, конултуктап жалгыз сезди озун. Муздак топуракты колу менен мыкчый кармап озу менен озу суйлошо берди. "Неге мени таштап кеттин? Сен соз берген элен го? Айбек сенсиз дем ала албай баратам. Тамагымды бир оору улам кысып, муунтуп бараткандай. Билесинби сен жалгыз калып кеткен кандай экенин? Суйгон адамын таштап кеткен кандай оор болоорун. Жок анын туболук жок экенин сезип жашоо, ал чындыкты моюнга алуу кандай оор экенин тушуносунбу? ! Болгондо да анын олумуно озун куноолуу болсон, бул оор куноо менен кандай жашаймын мен?! Менин ак экениме эч ким ишенбей койду, апам да кууп салды Айбек. Мындан аркы жашоом эмне болоорун сен тушунуп жатасынбы? Жок! Менин жашагым келбейт! Сенин жанында эле жатайынчы?! " Бир убакта акыл эсинен ажыраган немедей колдору менен топуракты тыткылап кирди. Болгон кучу менен чачып жатты. Чуркап келген киши артынан кучактап, колдорун кармап калганда бакырып алды "Кое бергилечи мени?! Мени жанына жаткырып койгулаа?! Мен жашагым келбейт!"
Келинди сойоп, уйу мурзо тарапка жакын болгондуктан оз уйуно алып келди. Алдынан чыккан жубайына кармата берип, озу боопу ооруй карап турду. "Оо жараткан эч кимди кошкон жарынан, суйгон адамынан ажырата корбо! Бул дартты которуп журууну эч ким кимге буюрба!" - деп кубуроно башын чайкап алды. Козунун кычыгына келип калган жашын суртуп ары карай басып кетти. Кароолчу болуп иштегенине коп жыл болду. Ооба буга окшогон айрылуунун кобуно кубо болгону менен, бул келиндей аянычтуу, айласыз, умутсуз каректерди коргон эмес эле. Тырмактарына кирип, кийимдери жоолуган бери топурак болуп олтурган бул келиндин азабын озунон башка эч ким сезип туя албайт эле.
#16 07 Июнь 2020 - 00:41
***
Тан агарганча кирпик какпай, жада калса олтурган ордунан жылбаган Карагатты кайтарып чыгышты аялы экоо. Бир убакта гана "Уйумо кетем" - деди шыбырап. "Жеткирип коем" - деген кароолчу кишиге оз атасынын дарегин айтты. Эми гана тушку тамак ичип болушкан Алимандар, уйунун алдына келип токтогон машинанын унунон сыртка чыкты. Карагаттын жудогон, кызарган коздорун коро кучактап алды.
-Кагылайыным, бугун озубуз барып алып келсекпи деп атканбыз, - деп опкулоп жиберди кызын.
-Кириниздер уйго
-Жоок, мен бул жерден эле.
-Кантип болсун, кириниз.
Карагатты башка болмого алып кирип, келген коноктун алдына дасторкон жазып чай койду. Карагаттын атасы да, даарыланып бутуна бир аз туруп калган эле. Мурункудай арабада эмес, таяка жолонуп бир бутун сылтып басып калган болчу. Ортодогу тынчтыкты буза, Сабыр тамагын кыра соз баштады.
-Мен, кароолчу болуп иштеймин мурзодо. Кечинде бул карындашым келип, анан...
Андан аркысын айта албай буйдала тушту.
-Жолдошу откон деп болжоодум, бир да суйлогон жок. Мурзону колу менен казып жатканда кармап калдым...
-Аа!
Алиман бакырып жиберип оозун колу менен жаба калды. Коздору алайып, кызынын жанына жугурду.
-Кызым ай...
-Кызыныздын абалы оор корунот, бир аз озуно келгиче коз сала турунуздар, -деп мурзонун кароолу бата кыла ордунан турду.
Карагат ошол кундон эле тируунун олугуно айланды. Жарытып тамак деле ичпейт, же тундосу уктабайт, эч ким менен суйлошпойт. Телмирип гана олтурат. Уйкусурап жаткан Алиман бышактап ыйлап жаткан ундон козу умачтай ачыла кызынын жаткан жайын карады бош экен. Канча жумадан бери Карагаттын абалынан улам жанында озу кооруп жаткан, кундузу да жалгыз калтырышпай сактанышып калышкан эле. Жугуруп чыгып кузгунун алдында капкары чачтарын ар жеринен кескилеп, кыркып ыйлап жаткан кызын коруп журогу оозуна келди.
-Карагаат?! Кызым токтот!
Карагат уккан да жок, ошол туну Автандил кармап, кумарлана жыттаган чачтарын кескилеп жатты. Автандилдин колу тийген денесин да кесип салгысы келди. Апасы колунан кайчыны ала койду, ага да конбой денесин чымчылап, озунон озу жийиркене тиштеп да жатты.
-Кызым ай! Укчу мени болду кызым.
Апасы кучактап олтура калды. Каршылык коргозуп, акыры чарчап алсырап жаткан кыз эми озондоп ыйлаганга отту.
-Ыйла балам, ыйлап ал. Катуу кыйкырып ыйла. Коодонун бошоп каласын, - деген эне озу да унсуз ыйлап жатты. Анткени эми гана кызынын уну чыгып жаткан эле. Ыйласа да, куйунсо да унсуз ичине жутуп жатканын коруп тынчсызданып жатышкан болчу. Кучтуу, чыдамкай, коздору от болуп жанып турган кызы коз алдында соолуп бараткандай. Кайсы бир учурда ушул кызы бул уйго дем берип, апасына жолок болуп куткарып калбады беле?! Кана эми ошол эрки?! Карагаттын ыйлап жаткан унунон ойгонуп кеткен атасы ичкерки уйдо басып келе жатып жыгылды. Буттары кайра эч нерсени сезбей, чымырап баратты. Ошол кундон кайра эле арабага байланып калды. Кызынын башына тушкон куйуту кайра жыкты атасын.
Бир туугандары улам кирип суйлоп, апасынын, атасынын мээрими куч бердиби Карагат эшике чыгып бир турмушка аралаша баштаган эле. Тамак жасап жаткан апасынын жанына келип жаны гана олтуруп, казанда бышып жаткан тамактын жытына окшуп жиберди.
Октой сыртка атып чыгып кусуп жиберип, коздору алайып курсагын кармап туруп калды. Артынан чыккан апасы да тушунду.
-Автандил?!
-Апа, ал мага тийген эмес! Мен тазамын. Бул... Бул Айбектин баласы.
Коздорунон болор болбос умуту оту жанып, жылтырап кетти.
Тан агарганча кирпик какпай, жада калса олтурган ордунан жылбаган Карагатты кайтарып чыгышты аялы экоо. Бир убакта гана "Уйумо кетем" - деди шыбырап. "Жеткирип коем" - деген кароолчу кишиге оз атасынын дарегин айтты. Эми гана тушку тамак ичип болушкан Алимандар, уйунун алдына келип токтогон машинанын унунон сыртка чыкты. Карагаттын жудогон, кызарган коздорун коро кучактап алды.
-Кагылайыным, бугун озубуз барып алып келсекпи деп атканбыз, - деп опкулоп жиберди кызын.
-Кириниздер уйго
-Жоок, мен бул жерден эле.
-Кантип болсун, кириниз.
Карагатты башка болмого алып кирип, келген коноктун алдына дасторкон жазып чай койду. Карагаттын атасы да, даарыланып бутуна бир аз туруп калган эле. Мурункудай арабада эмес, таяка жолонуп бир бутун сылтып басып калган болчу. Ортодогу тынчтыкты буза, Сабыр тамагын кыра соз баштады.
-Мен, кароолчу болуп иштеймин мурзодо. Кечинде бул карындашым келип, анан...
Андан аркысын айта албай буйдала тушту.
-Жолдошу откон деп болжоодум, бир да суйлогон жок. Мурзону колу менен казып жатканда кармап калдым...
-Аа!
Алиман бакырып жиберип оозун колу менен жаба калды. Коздору алайып, кызынын жанына жугурду.
-Кызым ай...
-Кызыныздын абалы оор корунот, бир аз озуно келгиче коз сала турунуздар, -деп мурзонун кароолу бата кыла ордунан турду.
Карагат ошол кундон эле тируунун олугуно айланды. Жарытып тамак деле ичпейт, же тундосу уктабайт, эч ким менен суйлошпойт. Телмирип гана олтурат. Уйкусурап жаткан Алиман бышактап ыйлап жаткан ундон козу умачтай ачыла кызынын жаткан жайын карады бош экен. Канча жумадан бери Карагаттын абалынан улам жанында озу кооруп жаткан, кундузу да жалгыз калтырышпай сактанышып калышкан эле. Жугуруп чыгып кузгунун алдында капкары чачтарын ар жеринен кескилеп, кыркып ыйлап жаткан кызын коруп журогу оозуна келди.
-Карагаат?! Кызым токтот!
Карагат уккан да жок, ошол туну Автандил кармап, кумарлана жыттаган чачтарын кескилеп жатты. Автандилдин колу тийген денесин да кесип салгысы келди. Апасы колунан кайчыны ала койду, ага да конбой денесин чымчылап, озунон озу жийиркене тиштеп да жатты.
-Кызым ай! Укчу мени болду кызым.
Апасы кучактап олтура калды. Каршылык коргозуп, акыры чарчап алсырап жаткан кыз эми озондоп ыйлаганга отту.
-Ыйла балам, ыйлап ал. Катуу кыйкырып ыйла. Коодонун бошоп каласын, - деген эне озу да унсуз ыйлап жатты. Анткени эми гана кызынын уну чыгып жаткан эле. Ыйласа да, куйунсо да унсуз ичине жутуп жатканын коруп тынчсызданып жатышкан болчу. Кучтуу, чыдамкай, коздору от болуп жанып турган кызы коз алдында соолуп бараткандай. Кайсы бир учурда ушул кызы бул уйго дем берип, апасына жолок болуп куткарып калбады беле?! Кана эми ошол эрки?! Карагаттын ыйлап жаткан унунон ойгонуп кеткен атасы ичкерки уйдо басып келе жатып жыгылды. Буттары кайра эч нерсени сезбей, чымырап баратты. Ошол кундон кайра эле арабага байланып калды. Кызынын башына тушкон куйуту кайра жыкты атасын.
Бир туугандары улам кирип суйлоп, апасынын, атасынын мээрими куч бердиби Карагат эшике чыгып бир турмушка аралаша баштаган эле. Тамак жасап жаткан апасынын жанына келип жаны гана олтуруп, казанда бышып жаткан тамактын жытына окшуп жиберди.
Октой сыртка атып чыгып кусуп жиберип, коздору алайып курсагын кармап туруп калды. Артынан чыккан апасы да тушунду.
-Автандил?!
-Апа, ал мага тийген эмес! Мен тазамын. Бул... Бул Айбектин баласы.
Коздорунон болор болбос умуту оту жанып, жылтырап кетти.
#17 07 Июнь 2020 - 00:44
***
"Эч ким билбеген, эч ким ишенбеген чындыкты сен билесин. Мага ошол жетет! Сенин билгенин, сенин мага ишенгенин, сенин алдында ак экеним мага жетиштуу! " Карагат Айбектин мурзосуно бугун дагы келди. Бирок баштагыдай умутсуз, аргасыз эмес бул жолу кубанычтуу, анан ишенимдуу. Курсагын кармап жолдошуна коп нерселер жонундо айтып берди. Канча ай мурун кудум ушул жерде олгусу келип, жашоодон тажап ыйлаганын эстеди. Колдору менен мурзодогу жазылган Айбектин ысымын сылап койду.
"Жок таарынба, мен келемин дагы. Мен эмес, биз келебиз." Артына бурула берип мандайында курсагынан козун албай карап турган кайын энесин корду.
-Апаа...
-Шуркуя!
-Апа бул...
-Апа дебегин! Уулумдун тошогун аттап, эми мынтип!
-Айбектин баласы...
-Бул жерге кайра келчу болбо!
Терс бурулган Жамал келиндин кетуусун каалап суйлобой турду. Карагат тушундуруу, актануу пайдасыз экенин билип унчукпай жолуна тушуп кете берди.
Жаандуу куз, каарын тогуп кычыраган ызгаар кыш анын артынан кайра жаз келди. Анткени жашоонун мыйзамы ошондой, жаз келет. Кун чыгат, когоруп жашылданып уктап жаткан жаратылыш, атугул жан дуйнон ойгонот. Бак дарактар гулдоп буркураган жыты теребелге тарап, жан дуйнонду кытыгылаган жаз. Коктом жаздын алгачкы айында Карагат коз жарды. Балканактай уул тороду. Кокурогундо тыбырчылап, башын улам чулгуп бышылдап эмчек издеп жаткан бул кичинекей кызыл эт, Карагаттын жашоосуна айланды. Кокурогун оозуна туштап салды эле чопулдата соруп баштады. Мурда сезип корбогон, озгочо жагымдуу бир жылуулук денесин каптап жыбырап откондой болду. "Шугур, мин мертебе шугур!" - деп жатты дилинде.
Баланын таттуу туйшугу, анын ар бир кылыгы Карагатты кайра чыйралтты. Козу гана капкара болуп апасына окшобосо, кулгону, мурду, атугул бир нерсе жакпай калса кашын жыйрып калганы да Айбектин кочурмосу эле. Уулунун ар бир кылыгына кубанып, чоноюп козго коруно баштаган сайын жолдошуна окшош тарабын издеп ошого каниет кыла, кокурогундогу жарааты бутуп баратты. Баласын жанына коюп очок тарапта тамак жасап жаткан Карагат апасынын катуу чынырыгынан уй тарапка жугурду. Атасы узунунан кулап апасы башын кучактап ыйлап олтуруптур.
"Кече гана жакшы журбоду беле? Анан кантип?" кечинде баары чогулуп бир дасторконго олтурушкандарын эстеди. Мурункудай, бала кезиндегидей атасы баарын эркелетип, жайдары олтурган. Небересин алдына алып, наристенин таза жытынан тоюп шуу эттирип жыттап алды да, Карагатты тиктеди, козу жашылданып кеткен кызын чачынан сылап, бооруна кысып алды.
-Ата.
-Сен кучтуусун кызым! Атан сени менен сыймыктанат.
Ошол туну копко чейин атасын кучактап жанында унсуз олтурган. Качан гана уулу ыйлаганда, жанынан кеткен болчу.
Анан мынтип эртеси куну таппай калды. Талпынып уча турган бир канатын сындырып алгандай, коргоп алчу чон жологунон ажырады. Атасынын мээримдуу кучагы бут дуйнонун жамандыгынан сактап тургандай сезилчу. Жыл айланып дагы бир жакын адамын жоготуп алды.
"Эч ким билбеген, эч ким ишенбеген чындыкты сен билесин. Мага ошол жетет! Сенин билгенин, сенин мага ишенгенин, сенин алдында ак экеним мага жетиштуу! " Карагат Айбектин мурзосуно бугун дагы келди. Бирок баштагыдай умутсуз, аргасыз эмес бул жолу кубанычтуу, анан ишенимдуу. Курсагын кармап жолдошуна коп нерселер жонундо айтып берди. Канча ай мурун кудум ушул жерде олгусу келип, жашоодон тажап ыйлаганын эстеди. Колдору менен мурзодогу жазылган Айбектин ысымын сылап койду.
"Жок таарынба, мен келемин дагы. Мен эмес, биз келебиз." Артына бурула берип мандайында курсагынан козун албай карап турган кайын энесин корду.
-Апаа...
-Шуркуя!
-Апа бул...
-Апа дебегин! Уулумдун тошогун аттап, эми мынтип!
-Айбектин баласы...
-Бул жерге кайра келчу болбо!
Терс бурулган Жамал келиндин кетуусун каалап суйлобой турду. Карагат тушундуруу, актануу пайдасыз экенин билип унчукпай жолуна тушуп кете берди.
Жаандуу куз, каарын тогуп кычыраган ызгаар кыш анын артынан кайра жаз келди. Анткени жашоонун мыйзамы ошондой, жаз келет. Кун чыгат, когоруп жашылданып уктап жаткан жаратылыш, атугул жан дуйнон ойгонот. Бак дарактар гулдоп буркураган жыты теребелге тарап, жан дуйнонду кытыгылаган жаз. Коктом жаздын алгачкы айында Карагат коз жарды. Балканактай уул тороду. Кокурогундо тыбырчылап, башын улам чулгуп бышылдап эмчек издеп жаткан бул кичинекей кызыл эт, Карагаттын жашоосуна айланды. Кокурогун оозуна туштап салды эле чопулдата соруп баштады. Мурда сезип корбогон, озгочо жагымдуу бир жылуулук денесин каптап жыбырап откондой болду. "Шугур, мин мертебе шугур!" - деп жатты дилинде.
Баланын таттуу туйшугу, анын ар бир кылыгы Карагатты кайра чыйралтты. Козу гана капкара болуп апасына окшобосо, кулгону, мурду, атугул бир нерсе жакпай калса кашын жыйрып калганы да Айбектин кочурмосу эле. Уулунун ар бир кылыгына кубанып, чоноюп козго коруно баштаган сайын жолдошуна окшош тарабын издеп ошого каниет кыла, кокурогундогу жарааты бутуп баратты. Баласын жанына коюп очок тарапта тамак жасап жаткан Карагат апасынын катуу чынырыгынан уй тарапка жугурду. Атасы узунунан кулап апасы башын кучактап ыйлап олтуруптур.
"Кече гана жакшы журбоду беле? Анан кантип?" кечинде баары чогулуп бир дасторконго олтурушкандарын эстеди. Мурункудай, бала кезиндегидей атасы баарын эркелетип, жайдары олтурган. Небересин алдына алып, наристенин таза жытынан тоюп шуу эттирип жыттап алды да, Карагатты тиктеди, козу жашылданып кеткен кызын чачынан сылап, бооруна кысып алды.
-Ата.
-Сен кучтуусун кызым! Атан сени менен сыймыктанат.
Ошол туну копко чейин атасын кучактап жанында унсуз олтурган. Качан гана уулу ыйлаганда, жанынан кеткен болчу.
Анан мынтип эртеси куну таппай калды. Талпынып уча турган бир канатын сындырып алгандай, коргоп алчу чон жологунон ажырады. Атасынын мээримдуу кучагы бут дуйнонун жамандыгынан сактап тургандай сезилчу. Жыл айланып дагы бир жакын адамын жоготуп алды.
#18 07 Июнь 2020 - 00:45
***
Ал эми тируулук улана берет. Уулуна жети ай болгондо Карагат чет жерге иштегени кетмей болду. Бул жерден жумуш таппай же тапкан жумушунун маянасы жарытылуу эмес. Ал эми синдиси, инилери да али жаш. Синдисин окутуу керек, жалгыз апасынын орто мектепте иштеп тапкан акчасы окуу жайга эмес, бир уй-булоонун кара казанын кайнатууга аран жетет. Анын устуно атасын жерге бергенде да чыгымга учурап. Апасына жардам берчу жалгыз озу, демек мындан башка жол жок. Айылдагы бир тааныш эже коп жылдан бери Туркияда бала карап иштейт. Ал жактан тапкан акчасы жакшы экени белгилуу, анткени корксуз болуп, шыбагы кочкон тамын сурдуруп, ордуна зангыра айылдын эн алдынкы уйун салып, куйоосуно машина алып берип койду. Райондун борборундагы базардан да контейнер алып иштетип жатышат. Ошол аял айылга келип, Карагат суйлошуп кошо кетмей болду.
Мемиреп бешикте болпоюп уктап жаткан уулун карап копко олтурду. Жузун ылдый кылып дагы бир жолу акырын жытынан искеп алды. Козуно ирмеле кулап тушчудой болгон жашын суртуп, озун аяп да, боору ооруп да карап турган апасын корду.
-Кызым, балким барбай эле койсон.
-Апа, биз суйлошподукпу? Элханды сага ишенем. Бир жылда эле кайтамын. Жок дегенде алган насыябыздан кутулуп алалы.
Алиман ун катпады, аргасыз болчу. Колунан келсе эч кайда жибермек эмес. Бирок мынтип ...
Учак абага которулгондо гана ыйлап баштады, уулу ойгонуп коздорун бажырайтып озун издеп жатса керек. Быйтыйган колдорун сербендетип, анан сагынып ыйласа да керек. Журогу канап жатты. Айбек тируу болгондо... Кайра эле баарын башынан баштап, куйоосун азыр эле жоготуп алгандай жан дуйносу эншерилип кетти. Жок! Бул сапар мынтип ыйлап олтурганга болбойт! Ичке колдору менен бетин жууган жашын сурто, чыйралып алды.
Стамбулга тундосу келип конгон учактан тушкон Карагатты, бул жактын жылуу, дениз жыттанган шамалы тосуп алды. Аэропорттон чыгышып, таксиге тушуп бараткан Карагат айлананы суктанып карап кетип жатты. Озун алгач ирет борборго окууга келип, шаарды коруп оозу ачылган кунун эстеп кетти. Корсо ал кооздук мына бул тундосу да тиричилик кайнап, жаркырап турган шаардын жанында эч нерсе болбой калат туура. Белгиленген дарекке да жетип келишти. Кошо келген Айгул эже бул жакта коп жылдан бери иштеп турк тилин шар эле суйлоп калыптыр. Сырты анча корксуз эмес, эскирген 4 кабаттуу уйго келип, сумкасынан ачкычты таап калдайган оор темир каалганы ачып, Айгул Карагатты киргизди.
-Эмне турасын кире кой, оозун ачылбай. Тигинтип айылга зангыратып уй салып койсо, бул жакта эле жыргап жашап жатат деп ойлошот.
Сумкаларды киргизип жатып суйлоп жатты Айгул. Узун, тар коридор менен басып баратышты. Андагы куйуп турган чырактар да жапжарык болбой кунурт экен.
Ал эми тируулук улана берет. Уулуна жети ай болгондо Карагат чет жерге иштегени кетмей болду. Бул жерден жумуш таппай же тапкан жумушунун маянасы жарытылуу эмес. Ал эми синдиси, инилери да али жаш. Синдисин окутуу керек, жалгыз апасынын орто мектепте иштеп тапкан акчасы окуу жайга эмес, бир уй-булоонун кара казанын кайнатууга аран жетет. Анын устуно атасын жерге бергенде да чыгымга учурап. Апасына жардам берчу жалгыз озу, демек мындан башка жол жок. Айылдагы бир тааныш эже коп жылдан бери Туркияда бала карап иштейт. Ал жактан тапкан акчасы жакшы экени белгилуу, анткени корксуз болуп, шыбагы кочкон тамын сурдуруп, ордуна зангыра айылдын эн алдынкы уйун салып, куйоосуно машина алып берип койду. Райондун борборундагы базардан да контейнер алып иштетип жатышат. Ошол аял айылга келип, Карагат суйлошуп кошо кетмей болду.
Мемиреп бешикте болпоюп уктап жаткан уулун карап копко олтурду. Жузун ылдый кылып дагы бир жолу акырын жытынан искеп алды. Козуно ирмеле кулап тушчудой болгон жашын суртуп, озун аяп да, боору ооруп да карап турган апасын корду.
-Кызым, балким барбай эле койсон.
-Апа, биз суйлошподукпу? Элханды сага ишенем. Бир жылда эле кайтамын. Жок дегенде алган насыябыздан кутулуп алалы.
Алиман ун катпады, аргасыз болчу. Колунан келсе эч кайда жибермек эмес. Бирок мынтип ...
Учак абага которулгондо гана ыйлап баштады, уулу ойгонуп коздорун бажырайтып озун издеп жатса керек. Быйтыйган колдорун сербендетип, анан сагынып ыйласа да керек. Журогу канап жатты. Айбек тируу болгондо... Кайра эле баарын башынан баштап, куйоосун азыр эле жоготуп алгандай жан дуйносу эншерилип кетти. Жок! Бул сапар мынтип ыйлап олтурганга болбойт! Ичке колдору менен бетин жууган жашын сурто, чыйралып алды.
Стамбулга тундосу келип конгон учактан тушкон Карагатты, бул жактын жылуу, дениз жыттанган шамалы тосуп алды. Аэропорттон чыгышып, таксиге тушуп бараткан Карагат айлананы суктанып карап кетип жатты. Озун алгач ирет борборго окууга келип, шаарды коруп оозу ачылган кунун эстеп кетти. Корсо ал кооздук мына бул тундосу да тиричилик кайнап, жаркырап турган шаардын жанында эч нерсе болбой калат туура. Белгиленген дарекке да жетип келишти. Кошо келген Айгул эже бул жакта коп жылдан бери иштеп турк тилин шар эле суйлоп калыптыр. Сырты анча корксуз эмес, эскирген 4 кабаттуу уйго келип, сумкасынан ачкычты таап калдайган оор темир каалганы ачып, Айгул Карагатты киргизди.
-Эмне турасын кире кой, оозун ачылбай. Тигинтип айылга зангыратып уй салып койсо, бул жакта эле жыргап жашап жатат деп ойлошот.
Сумкаларды киргизип жатып суйлоп жатты Айгул. Узун, тар коридор менен басып баратышты. Андагы куйуп турган чырактар да жапжарык болбой кунурт экен.
#19 07 Июнь 2020 - 00:46
***
Чакан болмого кирген Карагат коомайлана эшик оозунда туруп калды. Анча чон эмес болмонун торундо кичинекей терезе, эки кишиге ылайыкташкан керебет, кузгу стол, стул анан кийим илчу шкаф бар экен. Болмонун ичи да озгочо жыттанып кунурт тартып турат. Шаардын кооздугуна суктана келип жатып, кыялында батирди да кооз элестетип алган болчу.
-Карагат, жатып эс ал. Эртен башка жумуштарды суйлошобуз, - деген Айгул кийимин которуп уйкуга кетти. Биринчи жолу башка шаарга чыкканы учунбу же болмонун бул корунушунонбу уктай албай тан атканда гана козу илинди.
Эрте менен ызылдаган ундон чоочуп ойгонуп кетти. Сыягы экинчи кабаттан окшойт, тарактап ызы-чуу тушкон ун, анан каардуу чыккан эркектин доошу угулду. Бир азга тынчый тушту да кайра озондоп ыйлаган келиндин уну чыкты. Ушунун баарын коз алдына болуп жаткандай даана угулуп, коздору алайып кетти кыздын. Айгул эжесин караса эч нерседен бейкапар уктап жатыптыр. Ордунан акырын туруп терезеге жакын келип сыртты карамакчы болду эле, чакан терезеден эч нерсе деле корунбойт экен. Дароо журогу сыгылып, аалам уучтай тар сезилип кетти.
-Сен эмне туруп алдынбы эрте эле?
Коздорун ушалап ойгонгон Айгул тереще тарапта томсоруп турган Карагатка суйлоду.
-Ооба, мен уктай албадым.
-Конуп кетесин, биринчи келгенде баары эле ушундай болот. Кой жуунуп, анан сага жумуш суйлошкону баралы.
-Сиз ушул жерде жашайсызбы?
-Ии, - деп койду жуунганы баратып шашылган Айгул.
Кийинип, сумкаларын которуп уйдон чыгып баратышкан. Эшик оозундагы олтургучта эркек менен аял Айгулго ун катты.
-Бул синдинби эмне? Кайра келесинерби?
-Жок, синдими куткондор бар. Мен кайра келем.
Карагат турк тилин тушунбосо да соз озу жонундо болуп жатканын андады. Анткени тиги киши кыздын денесинен козу отуп теше тиктеп турган. Тиги аял да сынай карай басып келди да Айгулго карап:
-Чырайлуу экен, жакшы пайда тушмок, - деди.
-Куйоосу бар!
Ошол маалда Карагат экинчи кабаттын терезесинен буларды жаштуу коздору менен карап турган кызды корду. Айгул кызды колдон жетелеп басып кетишти. Бул райондон, тиги корксуз болгон уйдон алыстап кетишкенде гана Карагат оор нерсени бироо алып салгандай женил боло тушту. Атугул журогу да жайлап, конулу которуло шаардын кооздугуна суктанып баратты. Болбосо тиги коркунучтуу жайда озун капаска тушуп калгандай айласыз сезип, айрыкча жанагы кишинин шилекейин агыза караган коздорунон денесин майда калтырак басып кеткен эле. Ичинен "Айгул эже бул жерде кантип жашайт" - деп койду. Чынында Карагат кандай жерге келип, кандай жерде туногону тушуно да кирбейт болчу. Айгул айылдаштарына, озунун бут дос туугандарына "Туркияда бала багып иштейм" - дегени менен озу сойкулук менен алектенчу. Ооба, алгач бул жака келгенде эле ушул ишке туш болгон. Жумуш менен камсыз кылабыз деген фирма алдап алып келген. Биринчи укканында так секирип конбой атугул чуу чыгарып, баарын сотко берерин айтып коркуткан. Андайда ур токмокко алышып, сабап болсо да иштоого мажбур кылышат. Олгусу келип канча ирет жанын кыям деп барып оло албай койду. Жан таттуу эмеспи? Анан да олсо эле озунун шору, балдарынын шору. Буларга эмне алып барып бир чункурга комуп салат. Айылда калган балдарына эле кыйын болбойбу. Акыры журуп бул жумушка да конду. Кайра колуна жакшы акча тийгенде кубанып, "бир аз иштесем кетем" - деген ою улам артка жыла берип ушул кунго келди. Алгач карыздары, анан балдарына кийим, анан уйун ондойм, машина аламын, бизнес ачамын деги койчу адам баласы качан эле акчага, дуйного тойчу эле. Болгон сайын ач коздугубуз кармап болсун дейт экенбиз. Бул ач коздук, акча Айгулдун да коздорун жаап койду, озунун денесин сатып иштеп жатканын деле капарына албай тапкан арам акчасына маашырлана кубанчу болду. Бирок Карагатты бул жолго баштагысы келбеди. Карагатка жакшвлык кылып бул жайга, бул чойрого калтырбаганына караганда журогундо бир аз болсо да адамгерчилик калган окшойт. Деги ким билсин... Балким озунун оор куноосун башкаларга жакшылык кылуу менен женилдеткиси келди бекен... Айтор бул кызды озунун ыплас ишинен, баш аламан чойросунон мумкун болушунча алыс кармап алып кетти. Карагаттын бакырайып бир эсе коркуп, бир эсе тан кала айланасын суктанып карап жаткан коздорун коруп озунун алгач бул жака келгени эрксизден эсине тушту. Ошондо озуно окшогон бироо буга да жардам берип бул чойродон куткарып калганда эмне?...
Ойлор менен баратып айтылган дареке келишкенин да байкабай калыптыр. "Келдик" - деген таксисттин унунон чоочуп акчасын бере шашыла тушуп калышты. Чон тамгалар менен "Бакыт тартуулайбыз! " - деп туркчо жазылып турган чон, аппак мекеменин алдында турушту. Айгул телефонун алвп чыгып кимдир бироого чалып кайра очурду. "Журу" - деп анча алыс эмес жердеги олтургучка олтурушту. Коп отпой арык, коздору кок, каштары капкара бою узун кыз келип Айгул менен корушту.
-Мынакей синдим, сага айтпадым беле?
-Туркчо билеби?
-Билбейт, бирок орусча жакшы суйлойт э Карагат? Орус тилинде суйлой аласынбы?
Жанатан бери создоруно жакшы тушуно албай олтурган кыз орус тилин укканда кубанып кетти.
-Ооба,-деди орус тилинде башын ийкеп.
-Анда жакшы, мен айтып койдум. Алып кирем, жакса иштей берет. Жур - деп суйлогон кыздын артынан ээрчип ичкери кирип кетти.
Ордуна кайра олтура калган Айгул шуу эте ушкуруп алды. Бул кыздын аты Лейла болчу, ушкл жеке клиникада медайым болуп иштейт. Бир нече жолу аборт жасатканы келгенде таанышып калган эле. Клиникага "пол жуучу керек" - дегенин эстеп, бул жака алып келбедиби...
Чакан болмого кирген Карагат коомайлана эшик оозунда туруп калды. Анча чон эмес болмонун торундо кичинекей терезе, эки кишиге ылайыкташкан керебет, кузгу стол, стул анан кийим илчу шкаф бар экен. Болмонун ичи да озгочо жыттанып кунурт тартып турат. Шаардын кооздугуна суктана келип жатып, кыялында батирди да кооз элестетип алган болчу.
-Карагат, жатып эс ал. Эртен башка жумуштарды суйлошобуз, - деген Айгул кийимин которуп уйкуга кетти. Биринчи жолу башка шаарга чыкканы учунбу же болмонун бул корунушунонбу уктай албай тан атканда гана козу илинди.
Эрте менен ызылдаган ундон чоочуп ойгонуп кетти. Сыягы экинчи кабаттан окшойт, тарактап ызы-чуу тушкон ун, анан каардуу чыккан эркектин доошу угулду. Бир азга тынчый тушту да кайра озондоп ыйлаган келиндин уну чыкты. Ушунун баарын коз алдына болуп жаткандай даана угулуп, коздору алайып кетти кыздын. Айгул эжесин караса эч нерседен бейкапар уктап жатыптыр. Ордунан акырын туруп терезеге жакын келип сыртты карамакчы болду эле, чакан терезеден эч нерсе деле корунбойт экен. Дароо журогу сыгылып, аалам уучтай тар сезилип кетти.
-Сен эмне туруп алдынбы эрте эле?
Коздорун ушалап ойгонгон Айгул тереще тарапта томсоруп турган Карагатка суйлоду.
-Ооба, мен уктай албадым.
-Конуп кетесин, биринчи келгенде баары эле ушундай болот. Кой жуунуп, анан сага жумуш суйлошкону баралы.
-Сиз ушул жерде жашайсызбы?
-Ии, - деп койду жуунганы баратып шашылган Айгул.
Кийинип, сумкаларын которуп уйдон чыгып баратышкан. Эшик оозундагы олтургучта эркек менен аял Айгулго ун катты.
-Бул синдинби эмне? Кайра келесинерби?
-Жок, синдими куткондор бар. Мен кайра келем.
Карагат турк тилин тушунбосо да соз озу жонундо болуп жатканын андады. Анткени тиги киши кыздын денесинен козу отуп теше тиктеп турган. Тиги аял да сынай карай басып келди да Айгулго карап:
-Чырайлуу экен, жакшы пайда тушмок, - деди.
-Куйоосу бар!
Ошол маалда Карагат экинчи кабаттын терезесинен буларды жаштуу коздору менен карап турган кызды корду. Айгул кызды колдон жетелеп басып кетишти. Бул райондон, тиги корксуз болгон уйдон алыстап кетишкенде гана Карагат оор нерсени бироо алып салгандай женил боло тушту. Атугул журогу да жайлап, конулу которуло шаардын кооздугуна суктанып баратты. Болбосо тиги коркунучтуу жайда озун капаска тушуп калгандай айласыз сезип, айрыкча жанагы кишинин шилекейин агыза караган коздорунон денесин майда калтырак басып кеткен эле. Ичинен "Айгул эже бул жерде кантип жашайт" - деп койду. Чынында Карагат кандай жерге келип, кандай жерде туногону тушуно да кирбейт болчу. Айгул айылдаштарына, озунун бут дос туугандарына "Туркияда бала багып иштейм" - дегени менен озу сойкулук менен алектенчу. Ооба, алгач бул жака келгенде эле ушул ишке туш болгон. Жумуш менен камсыз кылабыз деген фирма алдап алып келген. Биринчи укканында так секирип конбой атугул чуу чыгарып, баарын сотко берерин айтып коркуткан. Андайда ур токмокко алышып, сабап болсо да иштоого мажбур кылышат. Олгусу келип канча ирет жанын кыям деп барып оло албай койду. Жан таттуу эмеспи? Анан да олсо эле озунун шору, балдарынын шору. Буларга эмне алып барып бир чункурга комуп салат. Айылда калган балдарына эле кыйын болбойбу. Акыры журуп бул жумушка да конду. Кайра колуна жакшы акча тийгенде кубанып, "бир аз иштесем кетем" - деген ою улам артка жыла берип ушул кунго келди. Алгач карыздары, анан балдарына кийим, анан уйун ондойм, машина аламын, бизнес ачамын деги койчу адам баласы качан эле акчага, дуйного тойчу эле. Болгон сайын ач коздугубуз кармап болсун дейт экенбиз. Бул ач коздук, акча Айгулдун да коздорун жаап койду, озунун денесин сатып иштеп жатканын деле капарына албай тапкан арам акчасына маашырлана кубанчу болду. Бирок Карагатты бул жолго баштагысы келбеди. Карагатка жакшвлык кылып бул жайга, бул чойрого калтырбаганына караганда журогундо бир аз болсо да адамгерчилик калган окшойт. Деги ким билсин... Балким озунун оор куноосун башкаларга жакшылык кылуу менен женилдеткиси келди бекен... Айтор бул кызды озунун ыплас ишинен, баш аламан чойросунон мумкун болушунча алыс кармап алып кетти. Карагаттын бакырайып бир эсе коркуп, бир эсе тан кала айланасын суктанып карап жаткан коздорун коруп озунун алгач бул жака келгени эрксизден эсине тушту. Ошондо озуно окшогон бироо буга да жардам берип бул чойродон куткарып калганда эмне?...
Ойлор менен баратып айтылган дареке келишкенин да байкабай калыптыр. "Келдик" - деген таксисттин унунон чоочуп акчасын бере шашыла тушуп калышты. Чон тамгалар менен "Бакыт тартуулайбыз! " - деп туркчо жазылып турган чон, аппак мекеменин алдында турушту. Айгул телефонун алвп чыгып кимдир бироого чалып кайра очурду. "Журу" - деп анча алыс эмес жердеги олтургучка олтурушту. Коп отпой арык, коздору кок, каштары капкара бою узун кыз келип Айгул менен корушту.
-Мынакей синдим, сага айтпадым беле?
-Туркчо билеби?
-Билбейт, бирок орусча жакшы суйлойт э Карагат? Орус тилинде суйлой аласынбы?
Жанатан бери создоруно жакшы тушуно албай олтурган кыз орус тилин укканда кубанып кетти.
-Ооба,-деди орус тилинде башын ийкеп.
-Анда жакшы, мен айтып койдум. Алып кирем, жакса иштей берет. Жур - деп суйлогон кыздын артынан ээрчип ичкери кирип кетти.
Ордуна кайра олтура калган Айгул шуу эте ушкуруп алды. Бул кыздын аты Лейла болчу, ушкл жеке клиникада медайым болуп иштейт. Бир нече жолу аборт жасатканы келгенде таанышып калган эле. Клиникага "пол жуучу керек" - дегенин эстеп, бул жака алып келбедиби...
#20 10 Июнь 2020 - 19:02
***
Ошентип Карагат жеке клиникада пол жууп иштеп калды. Алгачкы айлар тилден, бул шаардын аба ырайы жакпай жакшы эле кыйналды. Батирге болсо жанагы Лейланын жанына чыгып алды. Ал да Стамбулга башка айылдан келип окуп, анан иштеп калган экен. Ошол менен журуп шаарды тилди оздоштуруп алды. Лейла жаш анан да сулуу кыз. Жумуштан сон эч качан уйдо болбойт, тааныштары достору менен тундоп кетип кээ куну келсе, кээ куну келбей да койчу. Анан ошол клиникада иштеп журуп Чечек эже менен таанышты. Ал экинчи кабатты жууйт. Жашы бир аз отуп калган учун, акырын кыймылдайт. Андайда Карагат озунун ишин бутуро салып Чечекке жардам берчу. Бат кыймылдап, анан жасаган иши таза болгондуктан баарына жакты. Иштегенине да 6 айга жакындап калыптыр. Баары ордуна акырындап тушуп жаткандай. Бир гана кемтиги кокурогундогу жерине, апасына, бир туугандарына анан уулуна болгон чексиз сагыныч, кусасы эле.
-Алло апа кандайсыздар?
-Карагат кызым, биз жакшыбыз. Озун амансынбы? Оорубай сыркабай эле журосунбу деги?
-Апа менден санаа тартпачы, жакшымын. Элхан кандай журот?
-Аябай шок болгон. Баарыбызды чарчатып жиберет.
-Сагындым апаке!...
-Карагат,-деген апасы андан ары созун улай албай мукактана тушту.
-Ии апа, эмне болду?
-Жанагы алган насыя. Толобосок уйду алганы жатышат...
-Апаа...
-Кызым сени да кыйнап.
-Мен аракет кыламын апа, кам санаба...
Телефонду койгон Карагат шалдырап олтура кетти.
-Карагат? Карагааат?!
-Эмнелерди кыялданып анча?
Жанат бери ойлору менен алек болуп, алдыдагы тагдыр жиберген бул сыноонун, же тугонбогон дагы бир койгойду кантип чечерине акылы жетпей ойго чомулгон Карагат, курбусу Лейланын жанында экенин да унута салыптыр.
-Аа, мен жеримди сагындым!
Алдындагы шарпылдап ак кобугу чачырап турган денизди карап ойлуу ун катты кыз.
-Эмне сага бул шаар жакпадыбы?
-Жакты, бирок менин мекеним мындан да кооз!
Чын эле алгач келип шаарды коруп оозу ачыла суктанганы менен азыр башка абалда. Мындан да кооз, мындан да укмуштуудай корунгон жерлер да оз туулган жеринин топурагына тен келбесин тушунду. Кыргызстандын абасы эле кандай таза, кандай жагымдуу. Оз мекенини кооздугу да ошол жонокойлугундо туура. Мейли башка шаарлардай болуп бийик имараттар тушуп, коз жоосун алган кооздук жок болсун, баары бир оз жери сулуу, оз жери ыйык.
-Кеттик, жумуштан кечигебиз.
-Лейла, мага дагы кошумча жумуш керек...
-Ээй кыз, акылын ордундабы сенин? Ансыз да эн коп иштеп жатасын. Дагы бир жумушка чыксан жыгылып каласын го...
Асмандай кокмок коздорун бакырайтып озун тан кала карап турган курбусун тиктеп баш чайкап алды да, алдыга басты.
-Сен билбейсин Лейла, мага акча керек...
-Оз жанынанды да аябай иштооно эмне туртку?
-Коп акча керек...
-Хе, сага коп акча кайда. Анда тиги Айгул эжендин жанында эмне иштебедин?
Лейла мыскылдуу жылмайды.
-Ал озу бала карап иштесе, мага кайдан анын жанында.
-Ишенчегим ай! Сага кулагына бактылуу жомокту айтса ишенип алган турбайсынбы?
-Такыр тушунбодум созуно Лейла?
-Ал деген сойку болуп иштейт!
-Эмне?
Басып бараткан Карагат саамга токтой калды да кайра:
-Кайдагыны айтпачы, - деп кол шилтеп жолун улады. Колдон тартып токтоткон Лейла кайра ишенимдуу ун катты:
-Ишенбейт, сен анын жашаган жерин кордунбу? Же сени кымбат мейманканага жайгаштырып коноктодубу?
Алгач келип Айгул эжеси менен кирген ошол кунурт тарткан корксуз уй коз алдына элестеп отту.
-Кордунбу? Озун да шек санагансын соо жайга алып барбаганына. Ал район шаардын эн томон жагы. Жалан, сауна, гостиница, анан сойкуканалар бар. Сени эмнеге ал жактан иштетип калбады тушунбодум. ..
Дагы бир жолу Карагаттын келбетине коз жугурто карап алды Лейла.
-Чынында эле пуул жууганга караганда, ал жакта жакшы акча тапмаксын бул сулуулугун менен.
Карагат ток ургандай денеси дирт этип, ошол жердеги озун козу агып тушкудой болуп тиктеген эркекти эстеп, жийиркене ичине жылан салып жибергендей муздай тушту.
-Эч качан! Уктунбу эч качан мен мындай жолго барбаймын! Мен сен ойлогончолук женил ойлуу эмесмин!
Озун карап турган Лейлага соомойун кезеп, козуно тикирейе тиктеп алды да алдыга тез тез басып кетип калды.
-Карагаат?! Сени андай дегеним жок. Токтой тур чогуу басабыз.
Артынан чуркап жетип, кучактай калган Лейла курбусунун ачуусун таратмакчы болуп ооп алды.
-Сенин кандай экенинди билем го алтыным!
Ошентип Карагат жеке клиникада пол жууп иштеп калды. Алгачкы айлар тилден, бул шаардын аба ырайы жакпай жакшы эле кыйналды. Батирге болсо жанагы Лейланын жанына чыгып алды. Ал да Стамбулга башка айылдан келип окуп, анан иштеп калган экен. Ошол менен журуп шаарды тилди оздоштуруп алды. Лейла жаш анан да сулуу кыз. Жумуштан сон эч качан уйдо болбойт, тааныштары достору менен тундоп кетип кээ куну келсе, кээ куну келбей да койчу. Анан ошол клиникада иштеп журуп Чечек эже менен таанышты. Ал экинчи кабатты жууйт. Жашы бир аз отуп калган учун, акырын кыймылдайт. Андайда Карагат озунун ишин бутуро салып Чечекке жардам берчу. Бат кыймылдап, анан жасаган иши таза болгондуктан баарына жакты. Иштегенине да 6 айга жакындап калыптыр. Баары ордуна акырындап тушуп жаткандай. Бир гана кемтиги кокурогундогу жерине, апасына, бир туугандарына анан уулуна болгон чексиз сагыныч, кусасы эле.
-Алло апа кандайсыздар?
-Карагат кызым, биз жакшыбыз. Озун амансынбы? Оорубай сыркабай эле журосунбу деги?
-Апа менден санаа тартпачы, жакшымын. Элхан кандай журот?
-Аябай шок болгон. Баарыбызды чарчатып жиберет.
-Сагындым апаке!...
-Карагат,-деген апасы андан ары созун улай албай мукактана тушту.
-Ии апа, эмне болду?
-Жанагы алган насыя. Толобосок уйду алганы жатышат...
-Апаа...
-Кызым сени да кыйнап.
-Мен аракет кыламын апа, кам санаба...
Телефонду койгон Карагат шалдырап олтура кетти.
-Карагат? Карагааат?!
-Эмнелерди кыялданып анча?
Жанат бери ойлору менен алек болуп, алдыдагы тагдыр жиберген бул сыноонун, же тугонбогон дагы бир койгойду кантип чечерине акылы жетпей ойго чомулгон Карагат, курбусу Лейланын жанында экенин да унута салыптыр.
-Аа, мен жеримди сагындым!
Алдындагы шарпылдап ак кобугу чачырап турган денизди карап ойлуу ун катты кыз.
-Эмне сага бул шаар жакпадыбы?
-Жакты, бирок менин мекеним мындан да кооз!
Чын эле алгач келип шаарды коруп оозу ачыла суктанганы менен азыр башка абалда. Мындан да кооз, мындан да укмуштуудай корунгон жерлер да оз туулган жеринин топурагына тен келбесин тушунду. Кыргызстандын абасы эле кандай таза, кандай жагымдуу. Оз мекенини кооздугу да ошол жонокойлугундо туура. Мейли башка шаарлардай болуп бийик имараттар тушуп, коз жоосун алган кооздук жок болсун, баары бир оз жери сулуу, оз жери ыйык.
-Кеттик, жумуштан кечигебиз.
-Лейла, мага дагы кошумча жумуш керек...
-Ээй кыз, акылын ордундабы сенин? Ансыз да эн коп иштеп жатасын. Дагы бир жумушка чыксан жыгылып каласын го...
Асмандай кокмок коздорун бакырайтып озун тан кала карап турган курбусун тиктеп баш чайкап алды да, алдыга басты.
-Сен билбейсин Лейла, мага акча керек...
-Оз жанынанды да аябай иштооно эмне туртку?
-Коп акча керек...
-Хе, сага коп акча кайда. Анда тиги Айгул эжендин жанында эмне иштебедин?
Лейла мыскылдуу жылмайды.
-Ал озу бала карап иштесе, мага кайдан анын жанында.
-Ишенчегим ай! Сага кулагына бактылуу жомокту айтса ишенип алган турбайсынбы?
-Такыр тушунбодум созуно Лейла?
-Ал деген сойку болуп иштейт!
-Эмне?
Басып бараткан Карагат саамга токтой калды да кайра:
-Кайдагыны айтпачы, - деп кол шилтеп жолун улады. Колдон тартып токтоткон Лейла кайра ишенимдуу ун катты:
-Ишенбейт, сен анын жашаган жерин кордунбу? Же сени кымбат мейманканага жайгаштырып коноктодубу?
Алгач келип Айгул эжеси менен кирген ошол кунурт тарткан корксуз уй коз алдына элестеп отту.
-Кордунбу? Озун да шек санагансын соо жайга алып барбаганына. Ал район шаардын эн томон жагы. Жалан, сауна, гостиница, анан сойкуканалар бар. Сени эмнеге ал жактан иштетип калбады тушунбодум. ..
Дагы бир жолу Карагаттын келбетине коз жугурто карап алды Лейла.
-Чынында эле пуул жууганга караганда, ал жакта жакшы акча тапмаксын бул сулуулугун менен.
Карагат ток ургандай денеси дирт этип, ошол жердеги озун козу агып тушкудой болуп тиктеген эркекти эстеп, жийиркене ичине жылан салып жибергендей муздай тушту.
-Эч качан! Уктунбу эч качан мен мындай жолго барбаймын! Мен сен ойлогончолук женил ойлуу эмесмин!
Озун карап турган Лейлага соомойун кезеп, козуно тикирейе тиктеп алды да алдыга тез тез басып кетип калды.
-Карагаат?! Сени андай дегеним жок. Токтой тур чогуу басабыз.
Артынан чуркап жетип, кучактай калган Лейла курбусунун ачуусун таратмакчы болуп ооп алды.
-Сенин кандай экенинди билем го алтыным!
- (4 бет)
- 1
- 2
- 3
- →
- Акыркы бет »