9-классты аяктап жаткан кезим болчу. 11-класстар менен 9-класстар бутуруучу катары мамлекеттик сынак тапшырат эмеспи. Мен да кундо "консультация"
деп эрте менен чыгып кетем да классташ кыздар балдар болуп, кечке шапар тееп журо берчу адат таптым. "Же уйдо жок же чуйдо жок" болуп уй ишине каралашып койгонго убакыт табылбайт. Курсак ач болсо да кечке кочодо журуп карангы кирип калганда уйго келем. Апам байкуш тамак берип бутуп;
- Ай балам, кундогу адатынды таштачы. Кечке кочодо самсаалаганын аз келгенсип туну да кочого чыгып тун бир оокумда келесин. Андан коро атана кичине каралашсан боло, карачы сенден кичине инилеринди,
тамтандап ошолор бир ишке жарайт, сен болсон жадагалса чачынды тараганга убакыт таба албайсын.
- Апа, мени жакшы окуп адам бол деп кулагыма куюп атпайсыздарбы,
мына ошол жакшы окуп сынактарды жалан 5 деген баага тапшырайын деп кечке "консультацияда"
журбоймунбу.
- Ээй койчу балам. Сен тиги Айдардын алмасынын тубундо кыздар балдар топтолуп каткырып кулуп ойноп жатканынды "консультация"
дейсинби? Же тиги Айтбектин кызы кайда басса, ошонун артынан эрчип жургонунду "консультация"
дейсинби?
- Ха.ха.ха. Апа койсонузчу эми ушинтип андыганды. Качанга чейин мени жаш бала коро бересиз.
- Апага деген баласы 50го чыкса деле жаны туулганда кандай корсо ошол козу менен коро берет жана ошондой бала бойдон корунот балам. Бул нерсени озун ата болгонунда анан тушуносун.
Ошол тапта сырттан досторумдун ышкырыгы угулуп калды.
- Апа, мени тигилер чакырып атышат, мени кутпой жата бериниздер,
мен кеч келем.
- Ай токточу бай болгур. Мен азыр сага жомок айтып жаттым беле? Кичине ата апага жардамынды тийгизсен боло. Эми кайда жонодун?
- Биз апа бурсугуну боло турган сынактарга даярданабыз тиги Эмирландыкында - деп бут кийимимди кийип чуркап чыгып кеттим.
Чыксам классташ балдарым туруптур, алар да мага окшоп курсагы учун уйлоруно жарым же бир саатка гана кетишкен.
- Таак кайда барабыз - дедим саламдашып буткон сон. Анткени бизде эч кандай максат жок болчу. Апам айткандай самсаалап кечке жургонубуз аз келгенсип тундо да кочодон кочого жон жай эле баса берчубуз.
Мындан жарым жылдай мурда менден 5-6 жашка улуу кошуна акелерим мага тамеки тарттырып кондуруп коюшкан. Кундузу эч тартпайм, бирок, тундосу балдардын алдында озумду "крутой"
сезип без фильтр "КИРГИЗИЯ"
деген тамекини тутотуп буркуратып тартып калам. Тигилер тартышпайт бирок менин козумчо мага суктангандай болуп сезилчу.
Самат деген бала;
- Жургуло балдар тиги Нуриктикине барабыз, бугун алар олтурушкылышат экен.
- Кайсыл Нурик?
- Тиги 11 ди бутуп жаткан 78деги Нурикпи?
- Ооба да.
- Ал жакка неге бармак элек, мээн жайындабы? Биз барсак эле келгиле деп киргизе коймок беле? Алар деген 11ди бутуп атышат. Аларга баары жарашат, биз алардын жашына жетишибизге дагын 2 жыл бар. Короче баргандан толк жок.
- Мен силерди уктум, эми силер уккула. Ал жерде деген 11-класстарбы жалан?
- Ооба.
- Алар быйылдан баштап мектепке кайра келеби?
- Жок ай неге келсин...
- Воот. Алар коштошуп атабыз мектеп менен деген шылтоо менен жумасына 3 жолунан олтуруш кылып кыздар менен "коштошууну"
пландаштырыптыр.
- Ээ койчу э кайдагыны айтпай. Кыздары эмне мал беле кыздыктары менен коштошчудай?
- Ушул оюнар жаман да, туз эле жеткирип бутуруп коесунар, силер учун кыздар менен коштошуу деген созсуз кыздыгын алмай беле. Кучактап ооп жыттап дегендей, кокурокторунон кармалап коштошот да омей.
Баарынын делебеси козголуп коздору жайнап чыкты. Алардын ширин кыялдарын буздум да;
- Э Самат буларды сен кимден угуп журосун? Анан биз бардык дейли, анан биз кантип бул нерселерди коро алабыз?
- Менин братым Урмат да 11ди аяктап атпайбы, ошол кечее мага баарын айтып берди. Балдары Нуриктикинде бир жай даярдашыптыр атканада, ошол жерге кезек менен оз кыздарын жетелеп кирерин мактанып айтып берген.
Баарыбыздын коздорубуз куйуп Нуриктикине карай жоноп калдык.
- (15 бет)
- 1
- 2
- 3
- →
- Акыркы бет »
Жашоомдогу жагымсыз көз ирмемдер Балалыкта башымдан откон тагдырым
#2 06 Март 2015 - 07:26
Эч кимге корунбой Нуриктин атканасына кирип кеттик. Козго сайса корунгус капкарангы жерде эмне кыларыбызды,
кайда басып, кайда бекинерибизди билбей бир саамга туруп калдык. Дагын жакшы чонтогумдо тамеки тутандырган ширенке бар экени эске тушуп, ала коюп дароо жандырдым. Ары жакта жыйылып турган аз гана чоптун ар жагына жайланып жашындык.
Самат айткандай ушул жерде "коштошуу" сааты ото турганы даана корунуп турат. Анткени эшиктен киргенде он жакка тактайларды тизип, устуно бир тошок салып баарын "коштошуу" кечесине даярдап коюшуптур.
Нуриктин атасында 7-8 жылкысы болгон дешет. Бир кун Нуриктин 2-3-класста окуган эн кичине иниси эч ким жоктон пайдаланып, дайым байлоодо турган бир жылкыны бошотуп, жайдак эле айыл ичинде чаап жонойт. Коптон бери байлоодо турган ат эркиндикке чыкканына суйунгонбу, же баланын колунан тизгин чыгып кеткенби, айтор баланы алып качып жоноптур. Устундогу бала алыс барбай эле дарактардын бутактарына тийип кулап тушот. Башы чон бир ташка тийип ооруканага жеткирилет. Копко дарыланат, бирок мурдагыдай абалын жоготот. Врачтар баш соогунун 3 тон 1 болугун алып салышып, ордуна темирге окшош капкак кийгизип коюшат. Атасы ачууланып жылкылардын баарын сатып жибериптир. Бирок атканасы ошол бойдон чоп жыйначу чопканага айланат да калат. Мына бугун ошол чоп кана биз учун чон бир иш тартуу кылып олтурат. Канча саат олтурганыбызды билбейбиз, сыртта болсо эл шандуу. Каткырыктар, музыка уну тим эле жанырат. Карангыда олтура бергенибизге коздорубуз да коно тушту окшойт, даана болбосо да айлана кадимкидей корунуп калды. Кишинин солокотун аял эркек экенин ажыратууга, кыймыл аракетин корууго толук мумкунчулук жаралды. Бир кезде биз тарапка келаткан дабыштар угулду. Баарыбыз тынчяп кутуп калдык. Эшик ачылды да бир кыз менен бир эркек кирип келди. Эч бир соз жок эле жигит кыздын белинен кучактап обушууго киришти. Кыз да бир да каршылык корсотпой жигиттин мойнуна колдорун асып, кадимки кинодогу каармандардай болуп сорушуп киришти. Алардын ким экенин ажырата албай мен кыйналып аттым. Бир убакта жигит;
- Келчи жаным бул жерге жаталычы...
- Жинди болбочу Кадыр. Бул жер кир. Болду эми жетишет жур кирели.
- Токтосон Сайраш. Бул жер 1-ден кир эмес, мына тошок бар. 2-ден сени деген 7-класстан бери суйуп жургонумду билесин го. Мындан ары тагдыр бизди кандай жолго таштайт белгисиз эмеспи. Ошондуктан бир аз мени менен болчу каралдым.
- Жок Кадыр. жатпайм мен кеттим - деп жоноп калды.
Кадыр да Сайрашты кетире койбой белинен кучактап тошокко акырын жаткырды.
- Кадыр дейм, эсине кел. Тур ары... Тур дейм.
- Жаным сен... мендиксин... сени суйом...
- Башымды оорутпай тур дейм, билесинби азыр эмне болуп кетишин. Мен андай шермендечиликти которо албайм.
- Жок жаным шымымды чечпейм деп соз берем - деп Кадыр жалынып жалбарып жатты. Бир кезде астында каршылык корсотуп жаткан Сайраш бошоп колунан чыгап тура калды. Бирок Кадыр каткан бойдон турбай жата берди. Ары бери устун кагып чачтарын жыйнаган Сайрагул;
- Тур Кадыр. Кирели уйго. Башкалар жаман ойлоп калышпасын.
- Мага баары бир. Бир аз жанымда куто турчу, озумо келип алайын.
- Эмне болду? Эч нерсе болбой жатып эле озунду жоготуп алдынбы? Эмне буга чейин бир да жолу кыз менен обушуп коро элек белен?
Ошол кезде биздин Темир аттуу классташыбыз каткырып жиберди. Сайраш кыйкырып жиберип олтура калды. Эмне кыларыбызды билбей качып жонодук. Кадыр тура калды да качып бараткан Саматты кармап жыгылды. Мен сыртка чыксам балдар туш тушка качып баратыптыр. Саматты таштап кете албадым. Колума ошол жерде турган курокту алдым да атканага кайра кирдим.
Самат айткандай ушул жерде "коштошуу" сааты ото турганы даана корунуп турат. Анткени эшиктен киргенде он жакка тактайларды тизип, устуно бир тошок салып баарын "коштошуу" кечесине даярдап коюшуптур.
Нуриктин атасында 7-8 жылкысы болгон дешет. Бир кун Нуриктин 2-3-класста окуган эн кичине иниси эч ким жоктон пайдаланып, дайым байлоодо турган бир жылкыны бошотуп, жайдак эле айыл ичинде чаап жонойт. Коптон бери байлоодо турган ат эркиндикке чыкканына суйунгонбу, же баланын колунан тизгин чыгып кеткенби, айтор баланы алып качып жоноптур. Устундогу бала алыс барбай эле дарактардын бутактарына тийип кулап тушот. Башы чон бир ташка тийип ооруканага жеткирилет. Копко дарыланат, бирок мурдагыдай абалын жоготот. Врачтар баш соогунун 3 тон 1 болугун алып салышып, ордуна темирге окшош капкак кийгизип коюшат. Атасы ачууланып жылкылардын баарын сатып жибериптир. Бирок атканасы ошол бойдон чоп жыйначу чопканага айланат да калат. Мына бугун ошол чоп кана биз учун чон бир иш тартуу кылып олтурат. Канча саат олтурганыбызды билбейбиз, сыртта болсо эл шандуу. Каткырыктар, музыка уну тим эле жанырат. Карангыда олтура бергенибизге коздорубуз да коно тушту окшойт, даана болбосо да айлана кадимкидей корунуп калды. Кишинин солокотун аял эркек экенин ажыратууга, кыймыл аракетин корууго толук мумкунчулук жаралды. Бир кезде биз тарапка келаткан дабыштар угулду. Баарыбыз тынчяп кутуп калдык. Эшик ачылды да бир кыз менен бир эркек кирип келди. Эч бир соз жок эле жигит кыздын белинен кучактап обушууго киришти. Кыз да бир да каршылык корсотпой жигиттин мойнуна колдорун асып, кадимки кинодогу каармандардай болуп сорушуп киришти. Алардын ким экенин ажырата албай мен кыйналып аттым. Бир убакта жигит;
- Келчи жаным бул жерге жаталычы...
- Жинди болбочу Кадыр. Бул жер кир. Болду эми жетишет жур кирели.
- Токтосон Сайраш. Бул жер 1-ден кир эмес, мына тошок бар. 2-ден сени деген 7-класстан бери суйуп жургонумду билесин го. Мындан ары тагдыр бизди кандай жолго таштайт белгисиз эмеспи. Ошондуктан бир аз мени менен болчу каралдым.
- Жок Кадыр. жатпайм мен кеттим - деп жоноп калды.
Кадыр да Сайрашты кетире койбой белинен кучактап тошокко акырын жаткырды.
- Кадыр дейм, эсине кел. Тур ары... Тур дейм.
- Жаным сен... мендиксин... сени суйом...
- Башымды оорутпай тур дейм, билесинби азыр эмне болуп кетишин. Мен андай шермендечиликти которо албайм.
- Жок жаным шымымды чечпейм деп соз берем - деп Кадыр жалынып жалбарып жатты. Бир кезде астында каршылык корсотуп жаткан Сайраш бошоп колунан чыгап тура калды. Бирок Кадыр каткан бойдон турбай жата берди. Ары бери устун кагып чачтарын жыйнаган Сайрагул;
- Тур Кадыр. Кирели уйго. Башкалар жаман ойлоп калышпасын.
- Мага баары бир. Бир аз жанымда куто турчу, озумо келип алайын.
- Эмне болду? Эч нерсе болбой жатып эле озунду жоготуп алдынбы? Эмне буга чейин бир да жолу кыз менен обушуп коро элек белен?
Ошол кезде биздин Темир аттуу классташыбыз каткырып жиберди. Сайраш кыйкырып жиберип олтура калды. Эмне кыларыбызды билбей качып жонодук. Кадыр тура калды да качып бараткан Саматты кармап жыгылды. Мен сыртка чыксам балдар туш тушка качып баратыптыр. Саматты таштап кете албадым. Колума ошол жерде турган курокту алдым да атканага кайра кирдим.
#3 06 Март 2015 - 09:33
Кирсем Кадыр Саматтын устуно олтуруп алып бети башына муш менен уруп жатыптыр. Сайрашы болсо алаканы менен бетин жапкан боюнча ордунан козголбой ыйлап жатат. Кадырдын кара куш мээсине карай курок менен бир чаптым, ал кулап тушконуно карабай бойрок тарапка 2-3 жолу тееп жибердим да Саматты тургузуп сыртка качып чыгып аткананын артына артына оттук. Башка бир кишинин короосуна секирип тушсок, бети башынан кан токтобогон Самат кулап калды да;
- Кач дос... Кармалба буларга. Мени эч нерсе кыла албайт, Урмат акем бар - деп аран шыбырады.
Кочого чыгып балдарды чакырып ышкыра баштадым.
Бизде классташ балдардын арасында бир турлуу кылып ышкырган белгибиз боло турган. Бирообузду уйдон чыгарганда, же кочодо издеп калсак ушул ышкырыкты колдончубуз, тиги да бул жактамын дегенсип ошол ышкырык менен жооп берчу.
Азыр да менин ышкырыгыма жооп кылышып ар тараптан ышкырып жетип келишти.
- Эненерди гана урайындар... Сукалар...Иттер. .. Неге качып кеттинер! Самат тигинде олойун деп жатат деп кыйкырып барып, жанагы каткырып ийген Темирди мурунга карай муштап жибердим. Арабызга тушкон балдарды да ургулап жатып Саматты алып келгиле деп кыйкырдым. Темир баш болгон балдар Саматты жетелеп келишти. Аны туз эле менин уйумо алып келдик. Уйдогулор жатыптыр, себеби жарыктар баары очук экен. Озум жаткан болмодогу керебетке Саматты жаткырып сыртка чыксам балдар баары туруптур. Баарыбыз короонун ар жагында чоон бир терек боло турган. Ошол жерге келдик. Эч кимиси бир соз айтышпайт, акыры мен баштадым.
- Азыр баарынар уйунорго тарайсынар. Жолдо 78дерге кокус жолугуп калсанар Саматты коргон жокпуз дейсинер, себеби Кадыр бир гана Саматты таанып калды болуш керек. Сайра болсо катуу коркконунан бетин ачкан жок. Нуриктер тарапка барганынар оозунардан чыкпасын. Эгерде катуурак коркутса же уруп сабашса, коркконунардан айтып берчу болсонор озунордон коргуло. Киминердин оозунардан чындык чыкты дегенде омурунордо бир душман арттырдым деп ойлой бергиле. Силер менен мен классташ элемин бугундон баштап, дос эмесмин. Себеби билдим киминер кандай дос экенинерди. Темир сен бата кылып баары жакшылык менен бутуп кетишин куну тун тилеп чык. Эгерде бул нерсе ушул менен бутуп калбаса Темир биринчи болуп сен азапталасын. Мен колдон келишинче ызы-чуусуз чечкенге аракет кылам. Акырына чейин тик туруп берем. Силерге бир кол тийгизбегенге аракет кылам, баары жакшы болуп кетсе силер менден карыз болуп каласынар, бир кун болбосо карызды кайтар дейм, андыктан даяр болгула да жоно баарын!
Баары чуркаган боюнча жок болуп кетишти.
Темир менен мен балалыгымдан чыгыша алчу эмесмин.
Ал озун классыбыздын гана эмес жалпы 80-жылгылардын атаманымын деп билчу, бирок биз экообуз бир да жолу мушташкан эмеспиз. Согунуп кетсек жакалашканга чейин барчубуз, бирок биринчи болуп эч кимибиз сокку берген эмеспиз. Чынын айтканда сыртымдан алынганым менен ичимден мени сабап койсочу деген ой мени токтотор эле. Ичимдеги ойду беркилер кайдан билсин. Темир да ошентип ойлосо керек деп ойлочумун, себеби ал да тиштерин кычыратып муштарын туйгон менен кол которо алчу эмес.
Бугунку окуядан кийин балдар да Темир да даана ишенди анын атаман эмес экенине. Мен да ачуум менен эле барып бир койгон болчумун. Башка бир жагдайда кайталай албасам керек.
Самат бул ото шайыр жигит. Озунон 2 жаш улуу Урмат деген акеси менен удаа журуп чонойду. Аганы коруп ини осот дегени чын экен. Агасы 11-класста олтуруштарда кыздар менен кантип таанышканын, кантип обушконун сырдаш катары жашырбай эле мактанып инисине айта берчу экен. Ошол таасир бердиби айтор Самат 9-класстан баштап эле кыздар жонундо башкача ой жугуртуп калган. Жада калса акесинин кылган кылыктарын айтмак тугул кыздар менен обушкондо тилдерин да сорот экен деп баарыбызды тан калтырган. Анын ар бир сексуалдуу баянынан кийин батыраак чонойсок деп куру кыялдардын кучагына кирип кетчубуз.
Уйго кирип жерге тошок салдым да ойго баттым.
Эми эмне болот? Тигилер Кадырды урганым учун мени жеп койбос бекен? Кадыр озуно келип калгандыр. Бугун тийишпейт, эртен кандай болор экен? Балким Саматтын акеси Урмат жардам берет - деген ойлордун коштоосунда кантип уйкуга кирип кеткенимди билбей калыпмын
- Кач дос... Кармалба буларга. Мени эч нерсе кыла албайт, Урмат акем бар - деп аран шыбырады.
Кочого чыгып балдарды чакырып ышкыра баштадым.
Бизде классташ балдардын арасында бир турлуу кылып ышкырган белгибиз боло турган. Бирообузду уйдон чыгарганда, же кочодо издеп калсак ушул ышкырыкты колдончубуз, тиги да бул жактамын дегенсип ошол ышкырык менен жооп берчу.
Азыр да менин ышкырыгыма жооп кылышып ар тараптан ышкырып жетип келишти.
- Эненерди гана урайындар... Сукалар...Иттер. .. Неге качып кеттинер! Самат тигинде олойун деп жатат деп кыйкырып барып, жанагы каткырып ийген Темирди мурунга карай муштап жибердим. Арабызга тушкон балдарды да ургулап жатып Саматты алып келгиле деп кыйкырдым. Темир баш болгон балдар Саматты жетелеп келишти. Аны туз эле менин уйумо алып келдик. Уйдогулор жатыптыр, себеби жарыктар баары очук экен. Озум жаткан болмодогу керебетке Саматты жаткырып сыртка чыксам балдар баары туруптур. Баарыбыз короонун ар жагында чоон бир терек боло турган. Ошол жерге келдик. Эч кимиси бир соз айтышпайт, акыры мен баштадым.
- Азыр баарынар уйунорго тарайсынар. Жолдо 78дерге кокус жолугуп калсанар Саматты коргон жокпуз дейсинер, себеби Кадыр бир гана Саматты таанып калды болуш керек. Сайра болсо катуу коркконунан бетин ачкан жок. Нуриктер тарапка барганынар оозунардан чыкпасын. Эгерде катуурак коркутса же уруп сабашса, коркконунардан айтып берчу болсонор озунордон коргуло. Киминердин оозунардан чындык чыкты дегенде омурунордо бир душман арттырдым деп ойлой бергиле. Силер менен мен классташ элемин бугундон баштап, дос эмесмин. Себеби билдим киминер кандай дос экенинерди. Темир сен бата кылып баары жакшылык менен бутуп кетишин куну тун тилеп чык. Эгерде бул нерсе ушул менен бутуп калбаса Темир биринчи болуп сен азапталасын. Мен колдон келишинче ызы-чуусуз чечкенге аракет кылам. Акырына чейин тик туруп берем. Силерге бир кол тийгизбегенге аракет кылам, баары жакшы болуп кетсе силер менден карыз болуп каласынар, бир кун болбосо карызды кайтар дейм, андыктан даяр болгула да жоно баарын!
Баары чуркаган боюнча жок болуп кетишти.
Темир менен мен балалыгымдан чыгыша алчу эмесмин.
Ал озун классыбыздын гана эмес жалпы 80-жылгылардын атаманымын деп билчу, бирок биз экообуз бир да жолу мушташкан эмеспиз. Согунуп кетсек жакалашканга чейин барчубуз, бирок биринчи болуп эч кимибиз сокку берген эмеспиз. Чынын айтканда сыртымдан алынганым менен ичимден мени сабап койсочу деген ой мени токтотор эле. Ичимдеги ойду беркилер кайдан билсин. Темир да ошентип ойлосо керек деп ойлочумун, себеби ал да тиштерин кычыратып муштарын туйгон менен кол которо алчу эмес.
Бугунку окуядан кийин балдар да Темир да даана ишенди анын атаман эмес экенине. Мен да ачуум менен эле барып бир койгон болчумун. Башка бир жагдайда кайталай албасам керек.
Самат бул ото шайыр жигит. Озунон 2 жаш улуу Урмат деген акеси менен удаа журуп чонойду. Аганы коруп ини осот дегени чын экен. Агасы 11-класста олтуруштарда кыздар менен кантип таанышканын, кантип обушконун сырдаш катары жашырбай эле мактанып инисине айта берчу экен. Ошол таасир бердиби айтор Самат 9-класстан баштап эле кыздар жонундо башкача ой жугуртуп калган. Жада калса акесинин кылган кылыктарын айтмак тугул кыздар менен обушкондо тилдерин да сорот экен деп баарыбызды тан калтырган. Анын ар бир сексуалдуу баянынан кийин батыраак чонойсок деп куру кыялдардын кучагына кирип кетчубуз.
Уйго кирип жерге тошок салдым да ойго баттым.
Эми эмне болот? Тигилер Кадырды урганым учун мени жеп койбос бекен? Кадыр озуно келип калгандыр. Бугун тийишпейт, эртен кандай болор экен? Балким Саматтын акеси Урмат жардам берет - деген ойлордун коштоосунда кантип уйкуга кирип кеткенимди билбей калыпмын
#4 06 Март 2015 - 10:28
Тан ата элек Самат мени туртуп ойготту.
- Дос саат канча болду?
- Саат тан ата элек болду. Жатчы анан суйлошобуз.
- Мен кетем дос уйго. Жерге жарык тушкончо кетип калайын.
- Эртен деле кетесин, азыр кайда бармак элен?
- Жок ай. Кетейинчи дос, эшикти жаап кал.
- Ушундайын тойгузат да кишини. Жат дегенде жатып эле алчы когорбой. Эртен деле барасын. Азыр кочодо сени тигилер кармап калышса не кыласын?
- Олтуруп коймок беле, бешенедегини кором да.
- Самат Кадырды курок менен чапканымды сен гана билесин, балдардын да эч кимисине айткан жокмун. Так что сен да тилинди бекем карма дос. Кадырдын бир агасы аскерден келгенин билесин, элдин айтуусуна караганда бир ротаны кармап турган каратис экен. Кунум анынколуга тушпосун.
-Жоок дос эч качан ойлонбо, баары жакшы болот. Урмат менен суйлошом, балким досторуна тушундурор, анча мынча акча жыйнап берип кутулуп коебуз.
Кой дегенге болбой атып Самат чыгып кетти.
Атам эртелеп кирип тургузганына карабай уйкум канбай жата бердим. Чай ич деген апамдын созунон козголуп туруп барып бетимди жууп келсем атам соз баштап калды.
- Эрте менен мал кошкону чыксам айыл ичинде жанылык. Тиги Сулайман жылкычынын баласы силер тендиби?
- Жок бизден эки жаш улуу.
- Ошол чунагы кечинде олтуруш кылыптыр. Анан аз-маз ичишкен окшойт, тиги атканасында бири бири менен мушташыптыр, Маматтын баласынын башына кимдир бироосу катуурак чапкан окшойт, эси ооп жыгылып, олтуруштары ошону менен аяктаптыр. Кыздарды Сулайман озу бирден жеткириптир. Эркек балдардын баарын атканасына камап салыптыр, бириндин этин бирин же деген окшойт. Кыскасы танга жуук чыгарып баарын камчы менен бирден уруп жонотуп жибериптир. Сен да тун жарымда шымаландап келгенинди билем, бирок жалгыз эмес элен. Кийин кайра чыгып кеттин. Анан жанараак келгенинди билем, тан атканча кайда журдун?
- Эч жакта. балдар менен даярдандык сабактарга.
- Уулум. Сен эми чоноюп калдын калпты токтотчу.
- Мен кеттим, консультацияга.
- Атандын созун ушул атам эле же апам эле деп уккан кунун болобу уулум, эч жака барбайсын. Олтур уйдо! - деп апам катуу суйлоду.
- Ата, апа келиниздер мындай кылалы. Мен эртереек келейин кенен олтуруп суйлошолучу э, макул анда деп чуркап чыгып кеттим.
Мектептин дарбазасынан кире бергенде кечки Сайра деген кыз менен туртушуп ала жаздадык.
Козуно карап журбойсунбу! деп катуу кыйкырып берди. Настроениясы жок экени коздору шишип кеткени даана корунуп турат. Кечир дедим да отуп кеттим. Класска кирсем эркектерден бир гана Темир олтурат. Унчукпай жанына барып олтурдум да кебетесин бир карап оттум. Мурдунун усту бир аз когоруп турат. Сабак аяктаганча бир да суйлошподук. Сыртка чыкканда гана;
- Кеч сен каткырбаганында баары жакшы болмок. Самат да таяк жемек эмес, мурдун да когормок эмес.
- Болду жетишет. Бул жерде мен куноолумун демек мен жооп беришим керек.
- Кантип? Акылдуу экенсин кеч неге качтын анда? Саматтын кебетесин кордунбу? Ошого сен жооп бере аласынбы сука?
- Тигине 78дер келатат.
- Макул Темир сен пака эч нерсени суйлобой тур, балким биз экенибизди билбейттир.
- Дос саат канча болду?
- Саат тан ата элек болду. Жатчы анан суйлошобуз.
- Мен кетем дос уйго. Жерге жарык тушкончо кетип калайын.
- Эртен деле кетесин, азыр кайда бармак элен?
- Жок ай. Кетейинчи дос, эшикти жаап кал.
- Ушундайын тойгузат да кишини. Жат дегенде жатып эле алчы когорбой. Эртен деле барасын. Азыр кочодо сени тигилер кармап калышса не кыласын?
- Олтуруп коймок беле, бешенедегини кором да.
- Самат Кадырды курок менен чапканымды сен гана билесин, балдардын да эч кимисине айткан жокмун. Так что сен да тилинди бекем карма дос. Кадырдын бир агасы аскерден келгенин билесин, элдин айтуусуна караганда бир ротаны кармап турган каратис экен. Кунум анынколуга тушпосун.
-Жоок дос эч качан ойлонбо, баары жакшы болот. Урмат менен суйлошом, балким досторуна тушундурор, анча мынча акча жыйнап берип кутулуп коебуз.
Кой дегенге болбой атып Самат чыгып кетти.
Атам эртелеп кирип тургузганына карабай уйкум канбай жата бердим. Чай ич деген апамдын созунон козголуп туруп барып бетимди жууп келсем атам соз баштап калды.
- Эрте менен мал кошкону чыксам айыл ичинде жанылык. Тиги Сулайман жылкычынын баласы силер тендиби?
- Жок бизден эки жаш улуу.
- Ошол чунагы кечинде олтуруш кылыптыр. Анан аз-маз ичишкен окшойт, тиги атканасында бири бири менен мушташыптыр, Маматтын баласынын башына кимдир бироосу катуурак чапкан окшойт, эси ооп жыгылып, олтуруштары ошону менен аяктаптыр. Кыздарды Сулайман озу бирден жеткириптир. Эркек балдардын баарын атканасына камап салыптыр, бириндин этин бирин же деген окшойт. Кыскасы танга жуук чыгарып баарын камчы менен бирден уруп жонотуп жибериптир. Сен да тун жарымда шымаландап келгенинди билем, бирок жалгыз эмес элен. Кийин кайра чыгып кеттин. Анан жанараак келгенинди билем, тан атканча кайда журдун?
- Эч жакта. балдар менен даярдандык сабактарга.
- Уулум. Сен эми чоноюп калдын калпты токтотчу.
- Мен кеттим, консультацияга.
- Атандын созун ушул атам эле же апам эле деп уккан кунун болобу уулум, эч жака барбайсын. Олтур уйдо! - деп апам катуу суйлоду.
- Ата, апа келиниздер мындай кылалы. Мен эртереек келейин кенен олтуруп суйлошолучу э, макул анда деп чуркап чыгып кеттим.
Мектептин дарбазасынан кире бергенде кечки Сайра деген кыз менен туртушуп ала жаздадык.
Козуно карап журбойсунбу! деп катуу кыйкырып берди. Настроениясы жок экени коздору шишип кеткени даана корунуп турат. Кечир дедим да отуп кеттим. Класска кирсем эркектерден бир гана Темир олтурат. Унчукпай жанына барып олтурдум да кебетесин бир карап оттум. Мурдунун усту бир аз когоруп турат. Сабак аяктаганча бир да суйлошподук. Сыртка чыкканда гана;
- Кеч сен каткырбаганында баары жакшы болмок. Самат да таяк жемек эмес, мурдун да когормок эмес.
- Болду жетишет. Бул жерде мен куноолумун демек мен жооп беришим керек.
- Кантип? Акылдуу экенсин кеч неге качтын анда? Саматтын кебетесин кордунбу? Ошого сен жооп бере аласынбы сука?
- Тигине 78дер келатат.
- Макул Темир сен пака эч нерсени суйлобой тур, балким биз экенибизди билбейттир.
#5 06 Март 2015 - 16:13
Алар эч жакка бурулбастан биз тарапка туз келатышат. Арасында негедир Кадыр корунбойт. Баарынын кебетеси ит ыйлай турган абалга келип калыптыр. Уктабагандары аз келгенсип жиндери келгенин айтпа, минтип кайфтары жоголуп тан атканча атканада олтурушса, анан алардын жини келбей менин жиним келмек беле...
- Салам братишкалар. Калган балдарынар кайда?
- Билбейм, келген жок.
- Экоон эле келдинерби э? Демек корккон жок турбайсынарбы э? -деп Эрмек дегени шылдындап калды.
- Эмнеден коркмок элек, Мектептенби? Мектеп биздин 2-уйубуз да.
- Ошондойбу э? Силер сайгылап да суйлой аласынарбы?
- Жоок, эмнеге сайгыламак элек. Силер деп Темирди кошпой эле койчу Эрмек. Жон гана сен деп мага айт созун болсо.
- Крутойсунбу? же деловойсунбу? Журчу тигиндейреек, суйлошолу.
- Жон эле келип сайылгандын не кереги бар Эрмек. Бизден 2 жаш улуусун, созун болсо ушундай эле айта берчи братан.
Эрмек андан ары эмне дешти билбей калды. 78дердин да бир Каманы бар болчу. Каныбек деген бала ото кучтуу. Бирок журок жогураак. Соз менен аны жон эле олтургузсан болот, бирок ачуусу келсе качып кутулуу керек. Кармалдын ишиндин буткону дей бер. Эрмек болсо арык бир тапанчадай болгон неме. Эч качан бироону сабап же жекеме жеке мушташканын коро элекмин. Тили гана бар. 2 метрдей болсо керек. Эртеден кечке же тундосу жолуктуруп калсан да быдырап ошонун гана оозу тынбайт. Мага кызыктуу боло берчу, бул Эрмек уктаганда тынч уктайт бекен же тушундо да суйлоп чыгабы. Ата энеси Эрмек деп бекер атабаптыр, корсо баарын эриктирбей эрмек болуп журсун деген го.
- Каныбек, карачы досум пацандардын тили осуп калыптыр. Кыскартып койчу булардын тилдерин - деп Каныбекти куулоп кирди.
- Э Эрмек. Созду сен баштасан, озундун созуно жооп бергениме неге жинденесин? Эмне биздин тилибиз осуп калганын байкаган болсон, кыскартып койгонго озундун духун жетпейби? Созсуз Каныбекти аралаштырышын керекпи? Жур каалайсынбы жалгыз сен жана мен жекеме жеке суйлошобуз, эч ким аралашпасын эркекче суйлошобуз.
- Братишка, кимге эмне деп суйлоп жатканынды билип турасынбы озун?-деп ары жактан Акыл деген дагын бир баласы созго аралашты.
- Акыл бул эмне озу келип сайылып жатат? Биринчи муну кой дебейсинби?
- Токтосон сен. Эмне эле озунду жиндиликке алып жатасын? Прекрасно билесин го кечее тундо эмне болгонун. Билмексенге салып калчылдайсын да тим эле.
- Эмне болду эле кечинде?... Мени кечее коргон жоксун го.
- Зато сен кордун. Кадырды да Сайраны да сыртта турган курокту да анан кирип Кадырдын башын да сен кордун.
- Тушунгон жокмун. кайдагы Кадыр кандай курок...
- Жур Кадырдын алдына, сени дукондун артында кутуп турат.
- Эмнеге кутот? Келе берсин озу.
- Братишка бул ишти до конца чыгар.А то кыйын болот. Азыр бар да баарын чечишип ал. Эч кимибиз аралашпайбыз. Мен сага эркекче соз берип жакшы советимди берип жатам. Жок дебей пайдаланып кал иним. Горячий бала экенинди билем, ошого чечишип ал кеч боло электе.
- Салам братишкалар. Калган балдарынар кайда?
- Билбейм, келген жок.
- Экоон эле келдинерби э? Демек корккон жок турбайсынарбы э? -деп Эрмек дегени шылдындап калды.
- Эмнеден коркмок элек, Мектептенби? Мектеп биздин 2-уйубуз да.
- Ошондойбу э? Силер сайгылап да суйлой аласынарбы?
- Жоок, эмнеге сайгыламак элек. Силер деп Темирди кошпой эле койчу Эрмек. Жон гана сен деп мага айт созун болсо.
- Крутойсунбу? же деловойсунбу? Журчу тигиндейреек, суйлошолу.
- Жон эле келип сайылгандын не кереги бар Эрмек. Бизден 2 жаш улуусун, созун болсо ушундай эле айта берчи братан.
Эрмек андан ары эмне дешти билбей калды. 78дердин да бир Каманы бар болчу. Каныбек деген бала ото кучтуу. Бирок журок жогураак. Соз менен аны жон эле олтургузсан болот, бирок ачуусу келсе качып кутулуу керек. Кармалдын ишиндин буткону дей бер. Эрмек болсо арык бир тапанчадай болгон неме. Эч качан бироону сабап же жекеме жеке мушташканын коро элекмин. Тили гана бар. 2 метрдей болсо керек. Эртеден кечке же тундосу жолуктуруп калсан да быдырап ошонун гана оозу тынбайт. Мага кызыктуу боло берчу, бул Эрмек уктаганда тынч уктайт бекен же тушундо да суйлоп чыгабы. Ата энеси Эрмек деп бекер атабаптыр, корсо баарын эриктирбей эрмек болуп журсун деген го.
- Каныбек, карачы досум пацандардын тили осуп калыптыр. Кыскартып койчу булардын тилдерин - деп Каныбекти куулоп кирди.
- Э Эрмек. Созду сен баштасан, озундун созуно жооп бергениме неге жинденесин? Эмне биздин тилибиз осуп калганын байкаган болсон, кыскартып койгонго озундун духун жетпейби? Созсуз Каныбекти аралаштырышын керекпи? Жур каалайсынбы жалгыз сен жана мен жекеме жеке суйлошобуз, эч ким аралашпасын эркекче суйлошобуз.
- Братишка, кимге эмне деп суйлоп жатканынды билип турасынбы озун?-деп ары жактан Акыл деген дагын бир баласы созго аралашты.
- Акыл бул эмне озу келип сайылып жатат? Биринчи муну кой дебейсинби?
- Токтосон сен. Эмне эле озунду жиндиликке алып жатасын? Прекрасно билесин го кечее тундо эмне болгонун. Билмексенге салып калчылдайсын да тим эле.
- Эмне болду эле кечинде?... Мени кечее коргон жоксун го.
- Зато сен кордун. Кадырды да Сайраны да сыртта турган курокту да анан кирип Кадырдын башын да сен кордун.
- Тушунгон жокмун. кайдагы Кадыр кандай курок...
- Жур Кадырдын алдына, сени дукондун артында кутуп турат.
- Эмнеге кутот? Келе берсин озу.
- Братишка бул ишти до конца чыгар.А то кыйын болот. Азыр бар да баарын чечишип ал. Эч кимибиз аралашпайбыз. Мен сага эркекче соз берип жакшы советимди берип жатам. Жок дебей пайдаланып кал иним. Горячий бала экенинди билем, ошого чечишип ал кеч боло электе.
#7 08 Март 2015 - 14:26
Булар демек баарын билген тура... Бирок ким айтышы мумкун? Кайдан укту?
- Макул - дедим - бирок Темир бул жерде калышын керек. Бул сенин разборкан эмес дос. Андан коро мындай кыл-деп эч кимге угузбай кулагына-Сен Темир, булар кайдан билгенин ким айтканын тап дос. Эгер сен айткан эмес болсон, сени дос дейм мындан ары. Демек дос айтканды кыл.
- Мен каткырбаганда бул иштер болбойт эле дос. Бул именно менин косягым, бул учун сен эмес мен жооп беришим керек дос. Андыктан сени менен до конца турам, мени токтотпо баарыбир токтобойм.
- Анда кеттик. Бир нерсе болсо качып кетсен ит болдум дей бер.
Баарыбыз дукондун артына бардык, ал жерде Урмат Кадыр туруптур. Биз эми эле жете берип кол берип саламдашканча Урмат курсагыма тееп жиберди. Бул нерсени кутпой жайбаракат турган жаным артыма карай эки томолонуп барып жатып калдым. Темир карап турбастан Урматтын мурдуна бир койгонго жетишип калды. Артында турган балдар Темирди ортого салып тепкилегенге отушту. Ордумдан турдум да козумо биринчи болуп корунгон Эрмекти жаакка муштап оттум да Урматты басып жыгылдым. Кучум жетпешин билип кулагынан тиштеп туруп алдым. Артымдан башкалар тепкилеген сайын улам катуулап тиштей бердим. Бироосу оозума бир манжасын салып ойдо каратып тартканда ооруганынан бошотууга аргасыз болдум. Бирок туруп баратып Урматты 2-3 жолу муштаганга жетиштим. Каныбек тарткан тура. Мойнумдан тамагымдан эки колу менен кысып ыргытып жибергенде томолонуп барып арыкка тушуп калдым. Колума таш киргениме кубанып кеттим да биринчи болуп Каныбекке карай ыргыттым, таш барып анын санына тийди. Ал апалап жыгылары менен калгандары качып жоноду. Качып бараткандардын устунон дагын бир таш жонотум. Ар кимге жан керек да, тим эле чачырайт баары. Темир тура калып мен жакка чуркап келди. Тигилер да таш алып жарым жолдон кайтышты. Качсак кутулуп кеткенге коз жетпейт. Ошондуктан жерде жаткан Каныбектин алдына барып туруп алдык. Алар таш ыргыткандан коркушту, себеби биздин алдыбызда Каныбек жатат.
- Акыыл!- деп кыйкырдым,
- Эмне...
- Акыл сен эркек эмес турбайсынбы сука. Эч ким тийбейт дебедин беле... Мындан ары юбка кийип ал эми. 8-мартка белек кут.
- Жакшына суйло пацан. Кармаган жерде маманды таанытам. Мен сага эркекче соз бердим себеби биз жон эле суйллошобуз дегенбиз. Азыр мен бирооно да кол которгон жокмун, кайра ажыраттым. Эмесе олуп калат элен.
- Жоок бизди онойчулук менен олтуро албайсын. Эй Урмат, сен неге баштап кеттин, мен сага не кылдым эле?
- Ташты таштап бери келсен айтам мен сага эмне кылганынды!
- Аа жоок рахмат Урмат. Сен минтип айта турган болсон майып болуп калабыз. Андан коро айтпай эле кой, урдум сени да Кадырды да баарынарды урдум...
- Э братишка, курок менен неге урдун кечинде мени-ар жактан Кадыр кыйкырды.
- Кадыр, мен неге урганымды жакшы билесин, андан коро айтчы, сени именно мен урганымды ким айтты сага?
- Адамдар айтты.
- Атын айтпайсынбы, мен баары бир таап алам.
- Таба албайсын братишка. Эми этият болуп жаша. Мен милицияга арыз жазбайм, себеби мен эркекмин. Сенин башына да курок тиет баары бир, ошондо сен да эркек бол.
- Мен го макулмун, эркекмин. Бирок Самат сенден оч алган кезде сен да жатып бер, оштндо толук эсептешкен болобуз.
- Саматтын бул жерде кандай тиешеси бар?-Урмат тан кала суроо узатты.
- А сен сука билген жок белен? Сен бугун Саматтын кебетесин кордунбу негизи? Ининдин ден соолугун сураганга жарадынбы? Кадырдын баша курок менен урганымдын себеби Саматты Кадыр досун чала олук кылып сабап жаткан болчу, ошону сактоп урганга туура келди.
- Урмат, мен карангыда эч кимди тааныган жокмун! Самат экенин билгенимде. ..-деп созу буто электе Урматтын мушу козуно тийип жыгылып тушту. Тигилер ажыратып алаксып калганда качып кетик.
- Макул - дедим - бирок Темир бул жерде калышын керек. Бул сенин разборкан эмес дос. Андан коро мындай кыл-деп эч кимге угузбай кулагына-Сен Темир, булар кайдан билгенин ким айтканын тап дос. Эгер сен айткан эмес болсон, сени дос дейм мындан ары. Демек дос айтканды кыл.
- Мен каткырбаганда бул иштер болбойт эле дос. Бул именно менин косягым, бул учун сен эмес мен жооп беришим керек дос. Андыктан сени менен до конца турам, мени токтотпо баарыбир токтобойм.
- Анда кеттик. Бир нерсе болсо качып кетсен ит болдум дей бер.
Баарыбыз дукондун артына бардык, ал жерде Урмат Кадыр туруптур. Биз эми эле жете берип кол берип саламдашканча Урмат курсагыма тееп жиберди. Бул нерсени кутпой жайбаракат турган жаным артыма карай эки томолонуп барып жатып калдым. Темир карап турбастан Урматтын мурдуна бир койгонго жетишип калды. Артында турган балдар Темирди ортого салып тепкилегенге отушту. Ордумдан турдум да козумо биринчи болуп корунгон Эрмекти жаакка муштап оттум да Урматты басып жыгылдым. Кучум жетпешин билип кулагынан тиштеп туруп алдым. Артымдан башкалар тепкилеген сайын улам катуулап тиштей бердим. Бироосу оозума бир манжасын салып ойдо каратып тартканда ооруганынан бошотууга аргасыз болдум. Бирок туруп баратып Урматты 2-3 жолу муштаганга жетиштим. Каныбек тарткан тура. Мойнумдан тамагымдан эки колу менен кысып ыргытып жибергенде томолонуп барып арыкка тушуп калдым. Колума таш киргениме кубанып кеттим да биринчи болуп Каныбекке карай ыргыттым, таш барып анын санына тийди. Ал апалап жыгылары менен калгандары качып жоноду. Качып бараткандардын устунон дагын бир таш жонотум. Ар кимге жан керек да, тим эле чачырайт баары. Темир тура калып мен жакка чуркап келди. Тигилер да таш алып жарым жолдон кайтышты. Качсак кутулуп кеткенге коз жетпейт. Ошондуктан жерде жаткан Каныбектин алдына барып туруп алдык. Алар таш ыргыткандан коркушту, себеби биздин алдыбызда Каныбек жатат.
- Акыыл!- деп кыйкырдым,
- Эмне...
- Акыл сен эркек эмес турбайсынбы сука. Эч ким тийбейт дебедин беле... Мындан ары юбка кийип ал эми. 8-мартка белек кут.
- Жакшына суйло пацан. Кармаган жерде маманды таанытам. Мен сага эркекче соз бердим себеби биз жон эле суйллошобуз дегенбиз. Азыр мен бирооно да кол которгон жокмун, кайра ажыраттым. Эмесе олуп калат элен.
- Жоок бизди онойчулук менен олтуро албайсын. Эй Урмат, сен неге баштап кеттин, мен сага не кылдым эле?
- Ташты таштап бери келсен айтам мен сага эмне кылганынды!
- Аа жоок рахмат Урмат. Сен минтип айта турган болсон майып болуп калабыз. Андан коро айтпай эле кой, урдум сени да Кадырды да баарынарды урдум...
- Э братишка, курок менен неге урдун кечинде мени-ар жактан Кадыр кыйкырды.
- Кадыр, мен неге урганымды жакшы билесин, андан коро айтчы, сени именно мен урганымды ким айтты сага?
- Адамдар айтты.
- Атын айтпайсынбы, мен баары бир таап алам.
- Таба албайсын братишка. Эми этият болуп жаша. Мен милицияга арыз жазбайм, себеби мен эркекмин. Сенин башына да курок тиет баары бир, ошондо сен да эркек бол.
- Мен го макулмун, эркекмин. Бирок Самат сенден оч алган кезде сен да жатып бер, оштндо толук эсептешкен болобуз.
- Саматтын бул жерде кандай тиешеси бар?-Урмат тан кала суроо узатты.
- А сен сука билген жок белен? Сен бугун Саматтын кебетесин кордунбу негизи? Ининдин ден соолугун сураганга жарадынбы? Кадырдын баша курок менен урганымдын себеби Саматты Кадыр досун чала олук кылып сабап жаткан болчу, ошону сактоп урганга туура келди.
- Урмат, мен карангыда эч кимди тааныган жокмун! Самат экенин билгенимде. ..-деп созу буто электе Урматтын мушу козуно тийип жыгылып тушту. Тигилер ажыратып алаксып калганда качып кетик.
#8 08 Март 2015 - 16:38
Темир экообуз карангы киргенче айылдын четиндеги кароосуз калган бир бузулган уйдо олтуруп анан тарап кеттик. Эч кимге корунбой болмомо кирип кийимдеримди алмаштырып ач бойдон уйкуга кеттим.
Эрте менен сырттан эркек кишилердин создорун угуп ойгондум. Эч нерсе билбеген киши болуп сыртка чыксам, биздин айылдын айыл башчысы, бир формачан милиция жана Кадырдын атасы Мамат аке туруптур. Мени корор менен Мамат аке;
- Эй чунак, бери кел! Э аттандын оозуга урайын десе! Кылар ишти кылып коюп, ыштанына сийип коюп турасынбы билмексен киши болуп? Эй келесоо, озундон чондордун олтурушунда кууруп коюптурбу? сагалаган итке окшоп балееге бардынбы?Катынсырап калдын беле? Же эмне жашын жетип калдыбы?
- Эй Мамат. Сен алынбай жон турчу, мен озумдун уулумдан сурайынчы биринчи-деп мага карап;
- Уулум, эмне учун ал жерге барганынды кайсыл жерде кутуп андыгандарынды бул кишилерден уктум, бул жонундо анан суйлошобуз. Сен мага башканы айтчы, Маматтын баласын эмне себептен урдун? Куноо эгер сенден кеткен болсо мообул милицияга озум салып берем. Жок, айып сенден эмес тигинден отуп озу куноосуно жараша курок жеген болсо сени анда бул жерден эч ким алып кетпейт, айт чындыкты.
- Мен...урайын деген оюм жок качып бараткам башкаларга кошулуп...
- Уулум сен качып баратсан курок озу учуп барып колуна кармалып тартып келдиби?
- Жоок, тиги Кадыр Самат классташымдын бети башын канжайлатып сабап жаткан болчу, Кадыр менден улуу болгондуктан кучум жетпей курок менен урууга аргасыз болдум, мен болгону досумду сактап калдым, анда олтуруп коймок.
- Мына Мамат. Сенин баланды менин балам курок менен уруп турмодон сактап калыптыр. Эми сен кир уйго азыр кирем-деп мени киргизип жиберип оздорунчо бир нерсени суйлошуп калышты. Бир аздан сон атам, учуна кыт(коргошун) куюлуп жасалган камчысы менен кирип келди. Камчынын учу саныма, белиме, далым жана кабыргаларыма тийип кадимкидей кан атып чыкты. Апам байкуш ыйлап атып аран токтотту. Оз болмомо кирип бирин серин кийимдеримди баштыкка салдымда, атамдын катып койгон акчасын карасам 700сом туруптур. Аны ошол бойдон алып Темирдикине бардым. Ышкырыгымды уккан Темир Самат экоосу олтурган экен чуркап чыгышты. Алар менен коштошуп жоногону атсам, Темир уйунон 120сом алып чыгып карматты. Районго келдим да Бишкекке кетчу машинеге олтурдум. Кайда барам? Кимге барам? Кантип жашайм? кызыктырбайт болчу, себеби атама катуу таарынган элем. Атамдан алыс кетуунун бирден бир жолун таптым деп ойлогонмун. Корсо...
ЖАШООМДОГУ ЖАГЫМСЫЗ ОКУЯЛАРГА КАРАЙ БАРА ЖАТКАНЫМДЫ БИЛГЕН ЭМЕС ЭКЕНМИН....
Эрте менен сырттан эркек кишилердин создорун угуп ойгондум. Эч нерсе билбеген киши болуп сыртка чыксам, биздин айылдын айыл башчысы, бир формачан милиция жана Кадырдын атасы Мамат аке туруптур. Мени корор менен Мамат аке;
- Эй чунак, бери кел! Э аттандын оозуга урайын десе! Кылар ишти кылып коюп, ыштанына сийип коюп турасынбы билмексен киши болуп? Эй келесоо, озундон чондордун олтурушунда кууруп коюптурбу? сагалаган итке окшоп балееге бардынбы?Катынсырап калдын беле? Же эмне жашын жетип калдыбы?
- Эй Мамат. Сен алынбай жон турчу, мен озумдун уулумдан сурайынчы биринчи-деп мага карап;
- Уулум, эмне учун ал жерге барганынды кайсыл жерде кутуп андыгандарынды бул кишилерден уктум, бул жонундо анан суйлошобуз. Сен мага башканы айтчы, Маматтын баласын эмне себептен урдун? Куноо эгер сенден кеткен болсо мообул милицияга озум салып берем. Жок, айып сенден эмес тигинден отуп озу куноосуно жараша курок жеген болсо сени анда бул жерден эч ким алып кетпейт, айт чындыкты.
- Мен...урайын деген оюм жок качып бараткам башкаларга кошулуп...
- Уулум сен качып баратсан курок озу учуп барып колуна кармалып тартып келдиби?
- Жоок, тиги Кадыр Самат классташымдын бети башын канжайлатып сабап жаткан болчу, Кадыр менден улуу болгондуктан кучум жетпей курок менен урууга аргасыз болдум, мен болгону досумду сактап калдым, анда олтуруп коймок.
- Мына Мамат. Сенин баланды менин балам курок менен уруп турмодон сактап калыптыр. Эми сен кир уйго азыр кирем-деп мени киргизип жиберип оздорунчо бир нерсени суйлошуп калышты. Бир аздан сон атам, учуна кыт(коргошун) куюлуп жасалган камчысы менен кирип келди. Камчынын учу саныма, белиме, далым жана кабыргаларыма тийип кадимкидей кан атып чыкты. Апам байкуш ыйлап атып аран токтотту. Оз болмомо кирип бирин серин кийимдеримди баштыкка салдымда, атамдын катып койгон акчасын карасам 700сом туруптур. Аны ошол бойдон алып Темирдикине бардым. Ышкырыгымды уккан Темир Самат экоосу олтурган экен чуркап чыгышты. Алар менен коштошуп жоногону атсам, Темир уйунон 120сом алып чыгып карматты. Районго келдим да Бишкекке кетчу машинеге олтурдум. Кайда барам? Кимге барам? Кантип жашайм? кызыктырбайт болчу, себеби атама катуу таарынган элем. Атамдан алыс кетуунун бирден бир жолун таптым деп ойлогонмун. Корсо...
ЖАШООМДОГУ ЖАГЫМСЫЗ ОКУЯЛАРГА КАРАЙ БАРА ЖАТКАНЫМДЫ БИЛГЕН ЭМЕС ЭКЕНМИН....
#9 09 Март 2015 - 18:20
Кун уясына батып жерге куугум кирип калган кезде, айтылуу Ош базары деген жерге келдик. Айдоочу байкеге калп эле;
- Аке мени тосуп чыгуучу эжем келген эмес окшойт, тан атканча машиненизде болсо да туноп турсам кантет. Эртен келип мени алып кетет.
- Мен да жол журуп чарчадым балам. Озум суточный батирде туноймун. Сени жур тиги жерде тааныш таксисттердин машинесине алпарып жайлап коюп анан кетейин, ошол жерде тан атканча тунойсун. Анан эжен келсе алып кетер.
Бир таксистке дайындап коюп кетти. Мени ошол жердеги бир универсал мерстин артына жаткырып койду.
- Тур иничек, клиенттер толду, мен жолго чыгып жатам-деген ундон чочуп кеттим. Тан сурулуп калыптыр. Баштыгымды алып четиреек барып олтура кеттим. Биринчи жолу корушум, элдин тан атып бара жатса да уктабай ары бери басып жургондорун. Кээ бирлери тачка суйроп баратышат кээси келатышат. Кайда карып кайда кетип жаткандары белгисиз. Омуру шаар корбогон жаным, таксисттерден алыстап басууга журогум даабай турду. Бирок мен басышым керек, жашоонун камын корушум керек, жатакана, тамак аш дегендей. Бул жерде эми башымдан сылар апам жок, курсагын ачка деп тамагын койчу апакем азыр эсиме тушуп козумо жаш тегеренди. Байкуш апам кантти экен, ыйлай берип коз жашы кол болгондур. А атам болсо... Атам озунон корсун... Мени камчы менен ургудай мен уй же ат эмесмин. Мен камчы жегенге жараша деле куноом жок болчу...
Ушундай ойлордун кучагына кирип кетиптирмин. Кун да нурларын чачып жер бетине жайылып берди. Мына шаар. Мына Бишкек.
Айлам жоктугунан ордумдан туруп, элдин копчулук агымы бара жаткан тарапка карай жонодум. Кулагым менен угуп козум корбогон, жашынан баштап карысына чейин Ош базар деген атты жаттап алган базардын озуно кирип калыптырмын. Кайсыл жагынан кирдим, кайсыл жагынан чыгам, кайда баратам билбейм. Жок нерсенин баары ушул жерде турбайбы, баары бар. Омурумдо жеп корбогон азыктар шилекейимди агызат. Курсагымдын ачканынан ысык нандан бирди алып, бир димонад менен адамдар азыраак жерге барып жеп алдым. Кечке басып журо берип аябай чарчаптырмын. Кечее кайсыл жерге келип тушконумду, жанагы таксисттер турчу жер каерде экенин такыр билбеймин. Создун кыскасы адаштым да калдым. Мына биринчи жолу кайда барышымды билбей калдым, мына биринчи жолу чындап эч ким урушуп же конулумду оорутпаса да ыйлагым келди. Мына биринчи жолу мени коркуу сезими пайда болду. Мына биринчи жолу кочодо калганымды сездим.
Айлананы карангы каптап, кайда басарымды билбей бир бузук донголоктору жок, жук ташычу машиненин жанына келдим. эшигин тартсам бек экен. Астына ары жакта жаткан каробкаларды тошодум да жатып алдым. Чарчаганымабы бат эле уктап кетиптирмин. Тун жарымда ойгондум, калчылдап титиреп жатыптырмын, башымдагы баштыгымдан кийимдердин баарын капустадай болуп кийинип алдым да кайра жаттым. Баары бир жылыбай титирей бердим. Уктай албасымды билип, ордумдан туруп баш оогон жакка карай бастым. Бир чоон имараттын бурчунда эшик корунду. Барсам ачык экен. Ичи карангы, дубалды кармап эки кадам койгонумда тепкич бар экенин туйдум. Тепкич ылдыйга карай тушуптур. Акырын тушуп барып дагын бир эшикке келип такалдым. Тартсам ал да ачык экен. Ичине кирсем жагымсызжыттар буруксуп кетти. Эл бул жерге келип "бошонот" окшойт. 4-5 кадам койгон сон бутума жумшак бир нерсе тийгендей болду. Энкейип кармаласам жуурканга окшогон неме экен. Ары бери жазып жиберсем чоон эле тошоктой болду, жарымына жатып жарымын устумо жаап алдым. Мурдума келип жаткан жытка жийиркенип бир аз жатып уктап кетиптирмин. Бир кезде бутума бироо тепкилеп ойготту. Козумду ачсам 4-5 мен курактуу балдардын солокоту корунду. Бирок карангы болуп алардын тусторун коро алганым жок. Ордумдан турганда эле бироосу колумдагы баштыкты жулуп алды. 2-си жакын келип:
- Сен кимсин?
- Таалаймын...
- Бул жерде не кылып журосун?
- Эч нерсе кылып жургон жокмун болгону тунодум.
- Ким сени бул жерде туносун деди?
- Эч ким айткан жок. Озум эле келдим.
- Озум дечи...
Бир нерсе болорун сезип турдум. Балдарды карасам бироосу менден бир аз эле чонураак экен. Экинчиси мени менен тендей корунду. Берки экоосу кичкине балдар экен. Демек мушташсам биринчи болуп чонун жаткызуум керек. Калганы качып кетет дедим да алдымда турган чонун алаасына тизем менен бир тееп, экинчисин бетине муштап жибердим. Берки экоосу мен ойлогондой качкан жок. Бирок жакындаган жок. Жерге тушкон баштыгымды алдым да сыртка чыгып кеттим.
- Аке мени тосуп чыгуучу эжем келген эмес окшойт, тан атканча машиненизде болсо да туноп турсам кантет. Эртен келип мени алып кетет.
- Мен да жол журуп чарчадым балам. Озум суточный батирде туноймун. Сени жур тиги жерде тааныш таксисттердин машинесине алпарып жайлап коюп анан кетейин, ошол жерде тан атканча тунойсун. Анан эжен келсе алып кетер.
Бир таксистке дайындап коюп кетти. Мени ошол жердеги бир универсал мерстин артына жаткырып койду.
- Тур иничек, клиенттер толду, мен жолго чыгып жатам-деген ундон чочуп кеттим. Тан сурулуп калыптыр. Баштыгымды алып четиреек барып олтура кеттим. Биринчи жолу корушум, элдин тан атып бара жатса да уктабай ары бери басып жургондорун. Кээ бирлери тачка суйроп баратышат кээси келатышат. Кайда карып кайда кетип жаткандары белгисиз. Омуру шаар корбогон жаным, таксисттерден алыстап басууга журогум даабай турду. Бирок мен басышым керек, жашоонун камын корушум керек, жатакана, тамак аш дегендей. Бул жерде эми башымдан сылар апам жок, курсагын ачка деп тамагын койчу апакем азыр эсиме тушуп козумо жаш тегеренди. Байкуш апам кантти экен, ыйлай берип коз жашы кол болгондур. А атам болсо... Атам озунон корсун... Мени камчы менен ургудай мен уй же ат эмесмин. Мен камчы жегенге жараша деле куноом жок болчу...
Ушундай ойлордун кучагына кирип кетиптирмин. Кун да нурларын чачып жер бетине жайылып берди. Мына шаар. Мына Бишкек.
Айлам жоктугунан ордумдан туруп, элдин копчулук агымы бара жаткан тарапка карай жонодум. Кулагым менен угуп козум корбогон, жашынан баштап карысына чейин Ош базар деген атты жаттап алган базардын озуно кирип калыптырмын. Кайсыл жагынан кирдим, кайсыл жагынан чыгам, кайда баратам билбейм. Жок нерсенин баары ушул жерде турбайбы, баары бар. Омурумдо жеп корбогон азыктар шилекейимди агызат. Курсагымдын ачканынан ысык нандан бирди алып, бир димонад менен адамдар азыраак жерге барып жеп алдым. Кечке басып журо берип аябай чарчаптырмын. Кечее кайсыл жерге келип тушконумду, жанагы таксисттер турчу жер каерде экенин такыр билбеймин. Создун кыскасы адаштым да калдым. Мына биринчи жолу кайда барышымды билбей калдым, мына биринчи жолу чындап эч ким урушуп же конулумду оорутпаса да ыйлагым келди. Мына биринчи жолу мени коркуу сезими пайда болду. Мына биринчи жолу кочодо калганымды сездим.
Айлананы карангы каптап, кайда басарымды билбей бир бузук донголоктору жок, жук ташычу машиненин жанына келдим. эшигин тартсам бек экен. Астына ары жакта жаткан каробкаларды тошодум да жатып алдым. Чарчаганымабы бат эле уктап кетиптирмин. Тун жарымда ойгондум, калчылдап титиреп жатыптырмын, башымдагы баштыгымдан кийимдердин баарын капустадай болуп кийинип алдым да кайра жаттым. Баары бир жылыбай титирей бердим. Уктай албасымды билип, ордумдан туруп баш оогон жакка карай бастым. Бир чоон имараттын бурчунда эшик корунду. Барсам ачык экен. Ичи карангы, дубалды кармап эки кадам койгонумда тепкич бар экенин туйдум. Тепкич ылдыйга карай тушуптур. Акырын тушуп барып дагын бир эшикке келип такалдым. Тартсам ал да ачык экен. Ичине кирсем жагымсызжыттар буруксуп кетти. Эл бул жерге келип "бошонот" окшойт. 4-5 кадам койгон сон бутума жумшак бир нерсе тийгендей болду. Энкейип кармаласам жуурканга окшогон неме экен. Ары бери жазып жиберсем чоон эле тошоктой болду, жарымына жатып жарымын устумо жаап алдым. Мурдума келип жаткан жытка жийиркенип бир аз жатып уктап кетиптирмин. Бир кезде бутума бироо тепкилеп ойготту. Козумду ачсам 4-5 мен курактуу балдардын солокоту корунду. Бирок карангы болуп алардын тусторун коро алганым жок. Ордумдан турганда эле бироосу колумдагы баштыкты жулуп алды. 2-си жакын келип:
- Сен кимсин?
- Таалаймын...
- Бул жерде не кылып журосун?
- Эч нерсе кылып жургон жокмун болгону тунодум.
- Ким сени бул жерде туносун деди?
- Эч ким айткан жок. Озум эле келдим.
- Озум дечи...
Бир нерсе болорун сезип турдум. Балдарды карасам бироосу менден бир аз эле чонураак экен. Экинчиси мени менен тендей корунду. Берки экоосу кичкине балдар экен. Демек мушташсам биринчи болуп чонун жаткызуум керек. Калганы качып кетет дедим да алдымда турган чонун алаасына тизем менен бир тееп, экинчисин бетине муштап жибердим. Берки экоосу мен ойлогондой качкан жок. Бирок жакындаган жок. Жерге тушкон баштыгымды алдым да сыртка чыгып кеттим.
#10 10 Март 2015 - 15:01
Сыртта жарык эчак эле тушуп кун которулуп калган тура. Подвалда жарык тийбей карангы экен го. Дагын бир нан лимонад жана бир пирожки алып, кайда барып жеймин деп орун издеп жатканда арт жагымдан ун чыкты;
- Кел дос бери. Тамагынды бул жактан же!
- Артымды карасам бир мен курактуу бала туруптур, ал корсоткон жакты карай бастым. Бир кыйылган дарактын жанында олтуруп тамактана баштадым, тиги курсагым ток деп жебей койду, таанышып алуу максатта ага карап;
- Атын ким дос?
- Алмаз, сеникичи?
- Таалайбек.
- Аа жакшы. Шаарда коптон бери журосунбу?
- Жок э... кечее тушком, биринчи жолу келишим, озунчу кайжерден болосун?
- Балыкчынан. Келгениме 2 ай болду.
- Кайсыл жерде жашайсын?
- Кочодо.
- Кандайча?
- Ушундайча эле. Жатаканага акча керек, а менде кайдагы акча, алгач кыйналдым, азыр бир жер тапкам, эч ким билбейт, тоскоол да болбойт.
- Мм. Мен да кочодо калдым.
- Эч кимин жокпу шаарда?
- Жок. Уйдон качып келдим.
- Мен да ошондой болгом. Огой атам тажатып ийди. Союл менен башына чапкам. Андан ары эмне болгонун билбейм. Сен кайдан болосун?
- Оштон.
- Ооууй ошончо алыстан келдинби?
- Ушундай болуп калды.
- Эмне калын кийинип алгансын?
- Тундо бир машиненин астында муздап калыптырмын, анан кийинип алгам.
- Таалай жур анда базарды бир айланып чыгалы? Бошогон ботолко ящик тапсак тапшырып курсакка акча иштейли.
Алмаз мени менен тен экен. Мурдунун учунда чон бир калы бар баланы эми адаштырбасмын. Экообуз ал айткан ишти жасап тирилик кыла баштадык. Арадан кундор билинбей отуп жатты. Биз болсо бир подвалдын ичинде жашайбыз. Бир кун менин башыма бир ой келди. Кочодо жургон бир мышыкты кармап узун жипке белинен байлап балкондордо илинип турган кийимдерге ыргыттым. Мышык тырнактары менен жармашканда озумо каратып тартып жибердим. Тырнагына илешкен кийим колума келип тушту мышык менен. Аны коргон Алмаз да кызыгып ушундай жол менен жан сактай баштадык. Орус кемпирлерге алпарып сатсак жакшына акча тушот экен. Кундо эки мышык менен эки чунак уйлордун арасына кирип кетчу болдук. Бир кун жолубуздан биздей жана бизден кичинереек балдар кезигип калышты. Кийимдерин корсон тим эле коз куйот. Чонтокторундо акчалары бар, жанагы сосиска в тесте дегендерден жеп шилекейди агызат. Бул кызыгуумду байкап калган Алмаз;
- Таалай сен бул балдарга кызыкпай эле кой, булар билесинби кимдер?
- Жок билбейм, сен айтчы?
- Булар деген детдомский жетимдер.
- Ээ койчу. Жетимдерин ушинтип кийингенин кайдан кордун эле? Булар крутойлордун балдары го...
- Булар деген корманщиктер. Андыктан алыс жур дос.
Корманщик болуу кандай экен деп ичимде кызыгуу пайда болду. Аларга кантип кошулуунун жолун издей баштадым. Бул оюмду Алмаз жактырбай кой дегенине карабай, кундо ошолордун артынан ээрчип, кантип акчаларды уурдагандарын козум менен коруп эсте сактап коюп журдум. Кечинде Алмаз уктап калганда озумчо ошол коргондорумду кайталап машыкчу болдум.
- Кел дос бери. Тамагынды бул жактан же!
- Артымды карасам бир мен курактуу бала туруптур, ал корсоткон жакты карай бастым. Бир кыйылган дарактын жанында олтуруп тамактана баштадым, тиги курсагым ток деп жебей койду, таанышып алуу максатта ага карап;
- Атын ким дос?
- Алмаз, сеникичи?
- Таалайбек.
- Аа жакшы. Шаарда коптон бери журосунбу?
- Жок э... кечее тушком, биринчи жолу келишим, озунчу кайжерден болосун?
- Балыкчынан. Келгениме 2 ай болду.
- Кайсыл жерде жашайсын?
- Кочодо.
- Кандайча?
- Ушундайча эле. Жатаканага акча керек, а менде кайдагы акча, алгач кыйналдым, азыр бир жер тапкам, эч ким билбейт, тоскоол да болбойт.
- Мм. Мен да кочодо калдым.
- Эч кимин жокпу шаарда?
- Жок. Уйдон качып келдим.
- Мен да ошондой болгом. Огой атам тажатып ийди. Союл менен башына чапкам. Андан ары эмне болгонун билбейм. Сен кайдан болосун?
- Оштон.
- Ооууй ошончо алыстан келдинби?
- Ушундай болуп калды.
- Эмне калын кийинип алгансын?
- Тундо бир машиненин астында муздап калыптырмын, анан кийинип алгам.
- Таалай жур анда базарды бир айланып чыгалы? Бошогон ботолко ящик тапсак тапшырып курсакка акча иштейли.
Алмаз мени менен тен экен. Мурдунун учунда чон бир калы бар баланы эми адаштырбасмын. Экообуз ал айткан ишти жасап тирилик кыла баштадык. Арадан кундор билинбей отуп жатты. Биз болсо бир подвалдын ичинде жашайбыз. Бир кун менин башыма бир ой келди. Кочодо жургон бир мышыкты кармап узун жипке белинен байлап балкондордо илинип турган кийимдерге ыргыттым. Мышык тырнактары менен жармашканда озумо каратып тартып жибердим. Тырнагына илешкен кийим колума келип тушту мышык менен. Аны коргон Алмаз да кызыгып ушундай жол менен жан сактай баштадык. Орус кемпирлерге алпарып сатсак жакшына акча тушот экен. Кундо эки мышык менен эки чунак уйлордун арасына кирип кетчу болдук. Бир кун жолубуздан биздей жана бизден кичинереек балдар кезигип калышты. Кийимдерин корсон тим эле коз куйот. Чонтокторундо акчалары бар, жанагы сосиска в тесте дегендерден жеп шилекейди агызат. Бул кызыгуумду байкап калган Алмаз;
- Таалай сен бул балдарга кызыкпай эле кой, булар билесинби кимдер?
- Жок билбейм, сен айтчы?
- Булар деген детдомский жетимдер.
- Ээ койчу. Жетимдерин ушинтип кийингенин кайдан кордун эле? Булар крутойлордун балдары го...
- Булар деген корманщиктер. Андыктан алыс жур дос.
Корманщик болуу кандай экен деп ичимде кызыгуу пайда болду. Аларга кантип кошулуунун жолун издей баштадым. Бул оюмду Алмаз жактырбай кой дегенине карабай, кундо ошолордун артынан ээрчип, кантип акчаларды уурдагандарын козум менен коруп эсте сактап коюп журдум. Кечинде Алмаз уктап калганда озумчо ошол коргондорумду кайталап машыкчу болдум.
#12 11 Март 2015 - 18:16
Кундон кунго корманщик болууга кызыгуум артып, Алмаз экообуз жасачу ишке да барай калдым. Бул теманын артынан урушуп да кеттик. Кундор отуп август да жакындап калган болчу, Кочодо баратып кундо уйдогу машыгуумду практика жузундо текшерип корууну чечтим. Базарды айланып журуп бир акчасы кокурогуно салынган байке козумо тушту. Артынан жонодум. Канчалык озумчо машыкканым менен иш жузундо кыйла башкача экен, кыйыныраак тура. Базарды бир топ айланып журуп тиги киши аялдамага келди. Троллейбус келгенде элдин копчулугу шашыла тушуп жатышты. Учурдан пайдаланып алдына оттум да он колумду бир аз которуп, сол колумду он колтугум жактан анын чонтогуно алып бардым. Колума чонтоктогу акча илешти. Эки манжам менен кымчып сууруп чыктым да он колтугума акчаны кыстарып, сол колумду бош дегенсип беш манжамды ойнотум элдин арасынан бошонуп чыктым. Ары жакта турган камоктордун артына барып колтугумдагы акчаны алдым да калтырап эсептегенге оттум. Туптуура 920 сом. Мына акча. Мына байлык. Мына кесип же онор. Оной акча табуунун жолу да бар турбайбы. Кубанганымдан кийим сатчу базарга кирдим. (Ал убакта Бейшеналиева кочосунон Кулиева кочосуно чейин бутундой Киевский кочосу кийим кече саткан базар болчу. 1996-жылы гана азыркы Берекет базары ачылган)
Озумо бир сыйра бутумдан баштап кийим алдым. Ашканага кирип лагман деген тамак алып ичтим. Уйдон келгенден бери тамак ичкен эмес экем ойлосом. Базардан ысык нан колбаса эки тур салат жана сок алып Алмаздын алдына келдим.
- Оо кайдан которунуп, эмне бироону тонодунбу?
- Жок доске, эми биздин жашоо жакшы жагына озгорулот- деп кылган "баатырлыгымды" токпой чачпай сыймыктануу менен айтып бердим. Баарын акырына чейин уккан Алмаз бир азга унчукпай туруп;
- Таалай, мен бир соз сага айтам, андыктан сен менин созумду болбой кунт коюп гана уккун, келиштикпи?
- Макул келиштик.
- Бул жер менин менчик уйум эмес, же мен сага ата апа эмесмин насаат айтып кенеш берчу, бирок, дос куйдуруп душман суйдуруп айтат деп коет. Ошондуктан дос ачуун келсе да айтайын. Бул корманщик болуу болбогон жорук. Туура эмес дос. Анткени эл мандай тери менен тапкан адал акчасын уурдаганын жакшы эмес. Бул акчаны кутуп уйдо мемиреп бобоктору ачка олтургандыр, же жакын адамы катуу ооруп дары дармекке алып чыккан акчасы болуусу мумкун. Же дагын бир эки кун оор жумуш иштеп аран тапкан акчасын уурдап алышын мумкун. Айта берсен толтура мисал бар, анткени булардын баары койгой болуп эсептелет. Биз уурдаган кийим кече да жакшы эмес дечи, бирок, ал буюм дос. Уурдалса бир же эки кийими уурдалат, анда да жуулган эски кийимдер. Бирок башка кийимдери бар биз уурдаган кийимдердин ордун баскан. Анан дагын биз уурдаган кийимдерди нанга алмаштырбайт же жебейт да, же кийимден тамак жасашпайт да. Ал эми акча бул-нан, тамак, оокат дос. Эгер бул жоругунду токтотом десен анда чогуу мурдагыдай эле жашай берели, жок, корманщик болууну кааласан бул жерден 2-3 кундун ичинде чыгып кет дос. Мен корманщик менен жашамак тургай анын колунан чай да ичким келбейт. Айтар созумду айттым, эми озун ойлонуп чечим чыгар. Жообун эртен айтасын.
- Алмаз мен мышык которуп уймо уй кыдырганды жактырбайм. Жашабасан жашаба, мени 2-3 кундун ичинде квартирага жетерлик акча сууруп чыга албайт дегени турасынбы? Коросун мына сен эмес мен ойлогондой болот. Сага кошулуп качанга чейин БОМЖ болуп жашашым керек эле. Сыртты кара, айлананды кара, бул басып жургондор баары эле адам эмес, копчулугу карышкырлар. Заман ушундай тагдырды насип эткен бизге. Бору заманда бору болуп жашаш керек. Эгер сен бору болбосон, башка бир борулор сени талап кетиши ыктымал. Андыктан орусстарда мындай соз бар "ЛУЧЩАЯ ЗАЩИТА ЭТО НАПАДЕНИЯ" Бош келсен жем болосун. Ошондуктан дос мен корманщиктик жолду тандаймын. Мына менин жообум. Кааласан суйло каалабасан озун бил, мага баары бир.
Алмаз унчукпай мышыгын которуп сыртка чыгып кетти.
БУЛ АЛМАЗГА АЙТКАН СОЗДОРУМ ТУУРА ЭМЕС ЭКЕНИН ОШОНДО БИЛСЕМ КАНА...
Озумо бир сыйра бутумдан баштап кийим алдым. Ашканага кирип лагман деген тамак алып ичтим. Уйдон келгенден бери тамак ичкен эмес экем ойлосом. Базардан ысык нан колбаса эки тур салат жана сок алып Алмаздын алдына келдим.
- Оо кайдан которунуп, эмне бироону тонодунбу?
- Жок доске, эми биздин жашоо жакшы жагына озгорулот- деп кылган "баатырлыгымды" токпой чачпай сыймыктануу менен айтып бердим. Баарын акырына чейин уккан Алмаз бир азга унчукпай туруп;
- Таалай, мен бир соз сага айтам, андыктан сен менин созумду болбой кунт коюп гана уккун, келиштикпи?
- Макул келиштик.
- Бул жер менин менчик уйум эмес, же мен сага ата апа эмесмин насаат айтып кенеш берчу, бирок, дос куйдуруп душман суйдуруп айтат деп коет. Ошондуктан дос ачуун келсе да айтайын. Бул корманщик болуу болбогон жорук. Туура эмес дос. Анткени эл мандай тери менен тапкан адал акчасын уурдаганын жакшы эмес. Бул акчаны кутуп уйдо мемиреп бобоктору ачка олтургандыр, же жакын адамы катуу ооруп дары дармекке алып чыккан акчасы болуусу мумкун. Же дагын бир эки кун оор жумуш иштеп аран тапкан акчасын уурдап алышын мумкун. Айта берсен толтура мисал бар, анткени булардын баары койгой болуп эсептелет. Биз уурдаган кийим кече да жакшы эмес дечи, бирок, ал буюм дос. Уурдалса бир же эки кийими уурдалат, анда да жуулган эски кийимдер. Бирок башка кийимдери бар биз уурдаган кийимдердин ордун баскан. Анан дагын биз уурдаган кийимдерди нанга алмаштырбайт же жебейт да, же кийимден тамак жасашпайт да. Ал эми акча бул-нан, тамак, оокат дос. Эгер бул жоругунду токтотом десен анда чогуу мурдагыдай эле жашай берели, жок, корманщик болууну кааласан бул жерден 2-3 кундун ичинде чыгып кет дос. Мен корманщик менен жашамак тургай анын колунан чай да ичким келбейт. Айтар созумду айттым, эми озун ойлонуп чечим чыгар. Жообун эртен айтасын.
- Алмаз мен мышык которуп уймо уй кыдырганды жактырбайм. Жашабасан жашаба, мени 2-3 кундун ичинде квартирага жетерлик акча сууруп чыга албайт дегени турасынбы? Коросун мына сен эмес мен ойлогондой болот. Сага кошулуп качанга чейин БОМЖ болуп жашашым керек эле. Сыртты кара, айлананды кара, бул басып жургондор баары эле адам эмес, копчулугу карышкырлар. Заман ушундай тагдырды насип эткен бизге. Бору заманда бору болуп жашаш керек. Эгер сен бору болбосон, башка бир борулор сени талап кетиши ыктымал. Андыктан орусстарда мындай соз бар "ЛУЧЩАЯ ЗАЩИТА ЭТО НАПАДЕНИЯ" Бош келсен жем болосун. Ошондуктан дос мен корманщиктик жолду тандаймын. Мына менин жообум. Кааласан суйло каалабасан озун бил, мага баары бир.
Алмаз унчукпай мышыгын которуп сыртка чыгып кетти.
БУЛ АЛМАЗГА АЙТКАН СОЗДОРУМ ТУУРА ЭМЕС ЭКЕНИН ОШОНДО БИЛСЕМ КАНА...
#13 11 Март 2015 - 19:19
Тан атпай бугун ойгондум да сыртка чыктым. Элдин копчулугуно тан калдым. Корсо дун базар болот экен. Мына шанс деп ичимден ойлоп, анчылыкка чыктым. барганда эле акча санап турган эжени кордум да айланчыктап калдым. тиги эже акчасын белиндеги сыдырмасы бар "беь кашелекко"
салып койду. Ары отуп, бери отуп сыдырмасын ачуу менен убаралана баштадым.Колум тийген сайын сыдырма жылып олтуруп ачылгандай болду. Ошол тапта сыгылып откон кишидей эжеге озумду катуу такап акчаны кармап тарта бергенмде шап этип колумдан кармап;
- Милиция! Милиция! Кормащикти кармадым! - деп кыйкыра баштады. Мен булкунуп качмай болгонумда жаныбызда турган байкелер да жардамдашып кармап калышты. Кыйкырык ызы чуудан улам жетип келишкен формачан милициялар мени опорный пунктка алып кетти. Алып кирип темир тордун ичине камап коюшуп кайра чыгып кетет тура. Ичинде арык, коздору тырбыйган бир милиция олтуруптур. Мени алып келгендерден, бул ким деп бир ооз сурап койду, тигилер корманщик деп коюп кайра чыгып кетти. Ошол бойдон эч нерсе сураган да жок, же мага карап суйлогон да жок. Менде болсо кадимкидей коркунуч орун алып ыйлагыларым келип аран эле турам. Бир маалда сырттан, кундо мен коруп журчу, жанагы крутой корманщиктерди алып келишти да жаныма киргизип коюшту. Алар бул жерге биринчи жолу кириши эмес окшойт, себеби милициялар менен тенме тен айтышып тим эле калчылдашат. Жаштары мен курактуу болуп туруп тамекини бурулдатканын айтпа. Бироосу менин жаныма келип;
- Дос, сени неге кармашты?
- Жон эле...
- Ээнен койчу. Кантип эле жон эле кармасын! ? Бир нерсе кылгансын да.
- Корманщиктик кыла койдум эле...
- Нефига себе, сен эмне корманщиксинби? Ким крышан? Кимде иштейсин?
- Эч кимде иштебейм, болгону эми эле...
- Эй жетим. Бул жерде ким сага уруксат берди "иштегенге" ?
- Эч ким. Бул базар да ар ким иштей берет...
- Созуно жооп бере аласынбы сен жетим? Биз бул жерде доля толойбуз, сен биздин счеттон жашап жаткан турбайсынбы э? Эми жетим. Сен бизге кусасынбы, тууйсунбу кызыктырбайт, 5000 сом таап бересин.
- Эмне учун?
- Сен эмне созго тушунбой жатасынбы? Таап бересин и все, а то инвалид кылып коем.
жанында 2оосу бир да ооз ачып суйлогон жок, демек шустрыйы ушул окшойт. Анын устуно беркилер мушташа кетсек жанынан чыкчу деле кеетелери корунбойт. Ошого озумо ишенип;
- Тилин менен тим эле калчылдайсын го э, инвалид кылыш колундан келсе бир аракет кылып корбойсунбу?
- Эй жетим, билесинби сен мне деп жатканынды? Созуно отвечать эте аласынбы?
Кайра кайра эле жетим деген созду уга берип каным кайнап чыкты, ансыз да аран турган жаным мурунга карай бир муштап жибердим. Эч нерсени кутпогон тиги жер кучактады, берки экоо турган жеринде катып турушат. Ичине каратып эки жолу тееп калдым, ангыча бир милиция кирип мени дубинкасы менен саныма уруп жиберди да тигини алып чыгып, ошол жердеги олтургучка олтургузду. Ошол эле замат сырттан жашы 25тин тегерегинде бир жигит кирип;
- Командир что за без предел, тыякта иш кайнап жатса буларды бул жака неге камап салдынар? Сааты болсо аласынар да омей ошол долянарды. Кое бергиле менин балдарымды- деп тиги олтурган баланын кебетесин коруп ачуулана;
- Командир что это такое? Эмнеге сабадынар?
- Эй пацан оозуна карап суйлобойсунбу? Биз сабаптырбызбы? Оздору менен оздору мушташты, тигинин сабады-деп мени корсотту.
Тиги жигит мени карап туруп;
- Сен ким?
- Таалай.
- Урганым барбы, сен кимсин дейм?
- Эмне бул сенин группанда эмеспи-деп милиция да суроолу карады.
- Вообще незнаю байке. Короче муну анан алып кетем, ага чейин бошотпогула, калганын бериниз иштешсин.
Баары чыгып баратканда тиги менден келтек жеген бала мага карап;
- Олдум дей бер сука- деп чыгып кетти.
Эх Алмаз. сенин айтканынды неге укпадым экен деп кайгырып кала бердим...
- Милиция! Милиция! Кормащикти кармадым! - деп кыйкыра баштады. Мен булкунуп качмай болгонумда жаныбызда турган байкелер да жардамдашып кармап калышты. Кыйкырык ызы чуудан улам жетип келишкен формачан милициялар мени опорный пунктка алып кетти. Алып кирип темир тордун ичине камап коюшуп кайра чыгып кетет тура. Ичинде арык, коздору тырбыйган бир милиция олтуруптур. Мени алып келгендерден, бул ким деп бир ооз сурап койду, тигилер корманщик деп коюп кайра чыгып кетти. Ошол бойдон эч нерсе сураган да жок, же мага карап суйлогон да жок. Менде болсо кадимкидей коркунуч орун алып ыйлагыларым келип аран эле турам. Бир маалда сырттан, кундо мен коруп журчу, жанагы крутой корманщиктерди алып келишти да жаныма киргизип коюшту. Алар бул жерге биринчи жолу кириши эмес окшойт, себеби милициялар менен тенме тен айтышып тим эле калчылдашат. Жаштары мен курактуу болуп туруп тамекини бурулдатканын айтпа. Бироосу менин жаныма келип;
- Дос, сени неге кармашты?
- Жон эле...
- Ээнен койчу. Кантип эле жон эле кармасын! ? Бир нерсе кылгансын да.
- Корманщиктик кыла койдум эле...
- Нефига себе, сен эмне корманщиксинби? Ким крышан? Кимде иштейсин?
- Эч кимде иштебейм, болгону эми эле...
- Эй жетим. Бул жерде ким сага уруксат берди "иштегенге" ?
- Эч ким. Бул базар да ар ким иштей берет...
- Созуно жооп бере аласынбы сен жетим? Биз бул жерде доля толойбуз, сен биздин счеттон жашап жаткан турбайсынбы э? Эми жетим. Сен бизге кусасынбы, тууйсунбу кызыктырбайт, 5000 сом таап бересин.
- Эмне учун?
- Сен эмне созго тушунбой жатасынбы? Таап бересин и все, а то инвалид кылып коем.
жанында 2оосу бир да ооз ачып суйлогон жок, демек шустрыйы ушул окшойт. Анын устуно беркилер мушташа кетсек жанынан чыкчу деле кеетелери корунбойт. Ошого озумо ишенип;
- Тилин менен тим эле калчылдайсын го э, инвалид кылыш колундан келсе бир аракет кылып корбойсунбу?
- Эй жетим, билесинби сен мне деп жатканынды? Созуно отвечать эте аласынбы?
Кайра кайра эле жетим деген созду уга берип каным кайнап чыкты, ансыз да аран турган жаным мурунга карай бир муштап жибердим. Эч нерсени кутпогон тиги жер кучактады, берки экоо турган жеринде катып турушат. Ичине каратып эки жолу тееп калдым, ангыча бир милиция кирип мени дубинкасы менен саныма уруп жиберди да тигини алып чыгып, ошол жердеги олтургучка олтургузду. Ошол эле замат сырттан жашы 25тин тегерегинде бир жигит кирип;
- Командир что за без предел, тыякта иш кайнап жатса буларды бул жака неге камап салдынар? Сааты болсо аласынар да омей ошол долянарды. Кое бергиле менин балдарымды- деп тиги олтурган баланын кебетесин коруп ачуулана;
- Командир что это такое? Эмнеге сабадынар?
- Эй пацан оозуна карап суйлобойсунбу? Биз сабаптырбызбы? Оздору менен оздору мушташты, тигинин сабады-деп мени корсотту.
Тиги жигит мени карап туруп;
- Сен ким?
- Таалай.
- Урганым барбы, сен кимсин дейм?
- Эмне бул сенин группанда эмеспи-деп милиция да суроолу карады.
- Вообще незнаю байке. Короче муну анан алып кетем, ага чейин бошотпогула, калганын бериниз иштешсин.
Баары чыгып баратканда тиги менден келтек жеген бала мага карап;
- Олдум дей бер сука- деп чыгып кетти.
Эх Алмаз. сенин айтканынды неге укпадым экен деп кайгырып кала бердим...
#14 12 Март 2015 - 13:25
- Эй малыш, сен эмне детдомский эмессинби?-деп жанагы милиционер оюмду бузуп жиберди.
- Жок. Эмне алар детдомдонбу?
- Ооба да, сен не деп ойлодун эле?
- Эч нерсе деп ойлогон жокмун. Эми менин тагдырым эмне болот байке? Камалып кетемби?
- Балким камаласын. Балким жакшылап суйлошсон чыгасын.
- Жакшылап кантип суйлошушум керек?
- Атан апан байкен эжен кимиси болсо да келип штраф толош керек.
- Алар жок болсочу?
- Анда биринчи срокту алдым дей бер.
- Жанагы байке мени ананыраак алып кетем дебеди беле, эмне ошол келсе чыгарып жибересизби?
- Балким чыгарам, бирок сен тигинисин сабап бекер кылдын. Эми алардан кутула албайсын го, баары бир оч алышат. Сени алып чыгып же сабашат же оздоруно кошуп алышат, ушул эки варианттын бироосу бар сенде. Анын устуно сен да ошолордой корманщик турбайсынбы. Сендей балдар Жакуга абдан керек.
- Жаку дегениниз ким?
- Ким болмок эле, жанагы балдардын крышасы да.
- Ал кандайча крыша, кандай тушунсом болот?
- Эй малыш, озун корманщик болуп крыша кармап корбодун беле?
- Жок жалгыз иштечумун. (калп айтканга туура келди)
- Балким ошон учундур сени мурда корбоптурмун, ушул эле базарда иштечусунбу?
- Жок башка базарда, бул жерге биринчи келишим.
- Одиночный волкмун дечи. Бирок жалгыз иштесен эч качан бирин эки болбойт, казанын агарбайт, анан калса тигилер да нан беришпейт. Сен жалгыз журбой тигилерден кечирим сурап ошолорго кошулуп ал.
- А эмне сиздер корманщиктерди камабайсыздарбы?
- Камаганда эмне толк, бизге доля ким толошот силерди камасак, анан силердин ишинерди сот да карабайт, 15кун же максимум 2ай распредкада или СИЗОдо жатасынар да кайра чыгып эле онорунорду кыла бересинер. Да бляя кимге эле айтып жатам булардын баарын, озун менден жакшы билесин.
- Жок байке мен биринчи жолу кармалып олтурам.
- Биринчи кармалып сразу бир уюкту басым алдым дечи.
- Кандай уюк?
- Ордолуу жыландарды уккансынбы?
- Ооба.
- Жанагы сен мушташкан балдар да ошол уюктан болушат, алар да ордолуу жыландай эле болгон немелер, бир гана жыландардан айырмасы; жыландар акча уурдашпайт а булар уурдашат, калганы ошол жыландардай эле, кек сактаганы, оч алганы жана байкабай бироосуно тийип кетсен чондорунан битине чейин жетип келгендери дал эле жыландардын озу. Жыландардын ордосу жер астында болсо булардын ордосу детдом. Кыскасы сен конкретно попал. Мен келгинче эрикпей олтура тур, туалетке барып келе койоюн-деп сыртка чыгып кетти. Аз отпой бир эжени жетелеп бир милиция кирип келди да орундуктарга олтурушуп, кагазга бир нерселерди жаза баштады. Тиги эже ыйлай берип коздору шишип кеткени билинип турат.
- Таак эже, айта бериниз эмне болду эле?
- Эмне болмок эле, акчамды уурдатып ийдим. Аш болбостор чонтогумдон уурдап кетишкенин байкабаптырмын.
- Ай эже ай. Абайлаш керек болчу да. Билесизби бизге сиздей болуп жабыркагандар канчоосу келет, бирок бир да жоготкон акчасын кайра таба алышпайт.
- Эмнеге табылбайт? Анда силер эмне кылып журосунор? Ууруну кармоо силердин ишинер, кармагыла. Менин акчамды кайрып беришсин.
- Эжеке, сиз туура тушунсонуз, биз кайдан билебиз сиздин акчанызды ким уурдаганын? Сиз ошол адамды биз эмес озунуз да коргон жоксуз да чынбы? Анан биз кантип кармамак элек?
Омей кудай урбадыбы. Мен корсом акчамды алдырмак эмесмин да, бирок, тыяк биягымдан бир жаш бала турткулоп жаткан болчу, маани деле бербептирмин. Эми эмне, ошентип менин акчам табылбайт дегени турасынбы?
- Ал жаш баланын онун кордунуз беле? Эгер коргон эмес болсонуз табылбайт эжеке.
- Эми кандай деп айтсам- деп эже мен жакка карап бурулду да-бою ушул баладай, чачтары осук... Ой мына ушул бала да омей. Даана ушул бала. Точно тааныдым-деп мен жака карап - олугунду коройун сенин десе. Кана менин акчам?
Ошол маалда жанагы туалетке кеткен милиция келип калды да;
- Ай эмне болгон ызы чуу ыя?
- Бул жигит корманщикпи? -деп берки милиция сурап калды.
- Ооба.
- Мына айтпадымбы ушул бала деп!
- Эмне болду тушундургулочу деги.
- Бул бала эжекенин 3000сомун уурдап алыптыр, эже тааныды.
- Таак интересно. Эже канча болду жоготконунузга?
- Ой мына ашып барса жарым саат болду.
- Анда эже сиз адаштыныз, бул бала 1жарым саатан бери ушул жерде...
- Жок. Эмне алар детдомдонбу?
- Ооба да, сен не деп ойлодун эле?
- Эч нерсе деп ойлогон жокмун. Эми менин тагдырым эмне болот байке? Камалып кетемби?
- Балким камаласын. Балким жакшылап суйлошсон чыгасын.
- Жакшылап кантип суйлошушум керек?
- Атан апан байкен эжен кимиси болсо да келип штраф толош керек.
- Алар жок болсочу?
- Анда биринчи срокту алдым дей бер.
- Жанагы байке мени ананыраак алып кетем дебеди беле, эмне ошол келсе чыгарып жибересизби?
- Балким чыгарам, бирок сен тигинисин сабап бекер кылдын. Эми алардан кутула албайсын го, баары бир оч алышат. Сени алып чыгып же сабашат же оздоруно кошуп алышат, ушул эки варианттын бироосу бар сенде. Анын устуно сен да ошолордой корманщик турбайсынбы. Сендей балдар Жакуга абдан керек.
- Жаку дегениниз ким?
- Ким болмок эле, жанагы балдардын крышасы да.
- Ал кандайча крыша, кандай тушунсом болот?
- Эй малыш, озун корманщик болуп крыша кармап корбодун беле?
- Жок жалгыз иштечумун. (калп айтканга туура келди)
- Балким ошон учундур сени мурда корбоптурмун, ушул эле базарда иштечусунбу?
- Жок башка базарда, бул жерге биринчи келишим.
- Одиночный волкмун дечи. Бирок жалгыз иштесен эч качан бирин эки болбойт, казанын агарбайт, анан калса тигилер да нан беришпейт. Сен жалгыз журбой тигилерден кечирим сурап ошолорго кошулуп ал.
- А эмне сиздер корманщиктерди камабайсыздарбы?
- Камаганда эмне толк, бизге доля ким толошот силерди камасак, анан силердин ишинерди сот да карабайт, 15кун же максимум 2ай распредкада или СИЗОдо жатасынар да кайра чыгып эле онорунорду кыла бересинер. Да бляя кимге эле айтып жатам булардын баарын, озун менден жакшы билесин.
- Жок байке мен биринчи жолу кармалып олтурам.
- Биринчи кармалып сразу бир уюкту басым алдым дечи.
- Кандай уюк?
- Ордолуу жыландарды уккансынбы?
- Ооба.
- Жанагы сен мушташкан балдар да ошол уюктан болушат, алар да ордолуу жыландай эле болгон немелер, бир гана жыландардан айырмасы; жыландар акча уурдашпайт а булар уурдашат, калганы ошол жыландардай эле, кек сактаганы, оч алганы жана байкабай бироосуно тийип кетсен чондорунан битине чейин жетип келгендери дал эле жыландардын озу. Жыландардын ордосу жер астында болсо булардын ордосу детдом. Кыскасы сен конкретно попал. Мен келгинче эрикпей олтура тур, туалетке барып келе койоюн-деп сыртка чыгып кетти. Аз отпой бир эжени жетелеп бир милиция кирип келди да орундуктарга олтурушуп, кагазга бир нерселерди жаза баштады. Тиги эже ыйлай берип коздору шишип кеткени билинип турат.
- Таак эже, айта бериниз эмне болду эле?
- Эмне болмок эле, акчамды уурдатып ийдим. Аш болбостор чонтогумдон уурдап кетишкенин байкабаптырмын.
- Ай эже ай. Абайлаш керек болчу да. Билесизби бизге сиздей болуп жабыркагандар канчоосу келет, бирок бир да жоготкон акчасын кайра таба алышпайт.
- Эмнеге табылбайт? Анда силер эмне кылып журосунор? Ууруну кармоо силердин ишинер, кармагыла. Менин акчамды кайрып беришсин.
- Эжеке, сиз туура тушунсонуз, биз кайдан билебиз сиздин акчанызды ким уурдаганын? Сиз ошол адамды биз эмес озунуз да коргон жоксуз да чынбы? Анан биз кантип кармамак элек?
Омей кудай урбадыбы. Мен корсом акчамды алдырмак эмесмин да, бирок, тыяк биягымдан бир жаш бала турткулоп жаткан болчу, маани деле бербептирмин. Эми эмне, ошентип менин акчам табылбайт дегени турасынбы?
- Ал жаш баланын онун кордунуз беле? Эгер коргон эмес болсонуз табылбайт эжеке.
- Эми кандай деп айтсам- деп эже мен жакка карап бурулду да-бою ушул баладай, чачтары осук... Ой мына ушул бала да омей. Даана ушул бала. Точно тааныдым-деп мен жака карап - олугунду коройун сенин десе. Кана менин акчам?
Ошол маалда жанагы туалетке кеткен милиция келип калды да;
- Ай эмне болгон ызы чуу ыя?
- Бул жигит корманщикпи? -деп берки милиция сурап калды.
- Ооба.
- Мына айтпадымбы ушул бала деп!
- Эмне болду тушундургулочу деги.
- Бул бала эжекенин 3000сомун уурдап алыптыр, эже тааныды.
- Таак интересно. Эже канча болду жоготконунузга?
- Ой мына ашып барса жарым саат болду.
- Анда эже сиз адаштыныз, бул бала 1жарым саатан бери ушул жерде...
#15 12 Март 2015 - 14:46
- Мындай болушу мумкун эмес, мен точна ушул баланы коргом.
- Эже - дедим акыры чыдабай - эмне эле ажылдайсын? Мен уурдаган жокмун сенин акчанды, эгер сенин 3000 сомунду уурдаган болсом 500 сомун бул байкелерге бергенимде бетимден ооп туруп чыгарып иймек. Мен бул жерде сенин унунду угуп олтурмак эмесмин. Мени куру доомат менен кармап берем дегени жатасынбы? Ал планын ишке ашпайт айтып койоюн. Башка дуракты изде бул жерде анкоолонбой, жада калса сенин ошончо акчан деле болгон эмес болсо керек!
Баары унчукпай калышты. Тиги эже бир аз бушайман болуп силердиби али... коросунор деп чыгып кетти.
- Жайлап ийдин го малыш, бирок сенин 500 сомуна бетинден ооп чыгарып койчу биз эмес, наоборот 500 берип бут кийимимди ###### жалдырап журуп чыкмаксын.
- Эми байке айтып койдум да соз арасында.
- Бирок ар бир созун учун жооп беришинди да унутпа, эми антип суйлобой жур малыш. Сен тигилерден айырмаланып турат экенсин, озунду бирдей кармап сыр бербей турганын тан калдырды. Тигилер болсо ооздору шалак болгон немелердей согунуп сагынып эле жаны тынышпайт. А сен андай эмессин, же эмне копту коруп койгонсунбу?
- Жок байке тарбия ушундай.
- Сендей жетимде кайдан тарбия болмок эле.
- Мени тигилерге тенеп жетим дегениниз туура эмес байке. Менин ата апам бар, бирок алар алыста, качяп кеткем уйдон.
- Жакшы уйбулодо жакшы тарбия алган бала эч качан уйдон качпайт ушуну бир бил.
- Бир аз тушунбостуктор болуп кеткен болчу, бирок эми тушундум бекер качканымды?
- Тагдыр да малыш.
Ангыча болбой жанагы Жаку дегени кирип келди да;
- Салам командир. Кечиккен жокмунбу?
- Кечиксен да качып кете албайсын да чынбы? Бугун болбосо эртен келесин, озун келбесен алып келишет да. Мен шашпаймын Лучще поздна чем никогда деп коюшат орустар. Кана келе бери.
Жаку ага канча экенин билбейм бирок акча санап берди да мени корсотуп;
- Бул пацанды кандай кылабыз командир?
- Аны сен чеч. Сен суйло мен угам.
- Эми командир 500сомго кандай дейсиз?
- Мага жакшы угулган жок, сен катуурак айт.
- Эми байке коюнузчу, бир бирибизди обижать эткен жокпуз го, сиз айткан сумманы берип жатпаймынбы ансыз деле. Келиниз эми 500 берейин байке.
- Бул жигит сенин кескелдириктерине окшобой турганы учун 500 аз дейм. 1000 бер да мага десен бышырып же.
- Макул байке. суйлоштук.
Карап турсам кадимкидей мени буюм катары соодалашып жатат. Мени тиги 1000 сомго саттыбы же 1000 сомго боштондукка чыгардыбы? Ушул нерсеге башым жетпей койду. Бирок унчукпай Жакуга кошулуп сыртка чыктым. Ал мени качып кетпесин деди окшойт шымымдын бел курунан кармап алып жоноду.
- Байке кайда баратабыз?
- Азыр коросун.
- Байке мени кечирип коюнузчу, тиги озу баштаган болчу.
- Унчукпай басып калчы сука!
Бул созду угуп жакшылык иш менен аяктабасын тушундум. Кулиева Токтогула кочосундогу ит базардан кесип отуп Московский кочосунон ойдо жагынада агын суунун жееги менен, кичинекей уйлордун арасына келип токтодук. Мени бошотуп туруп тумшукка карай бир койгондо коздорумдон от чачырап барып жатып калдым. Чачымдан тартып тургузуп башымды энкейтти да тизеси менен бетиме карай 2 жолу тепти. Бет соокторум майдаланып кеткендей болуп туюлду. Эч нерсе кыла албадым, алым да калган эмес. Жерге каратып бир туртуп коюп озу тамеки тутандырды. Мен болсо жатам эсимди бир жерге топтой албай. Улам улам тигини карап коем, тиги да мага кээде гана коз салганы болбосо бироону кутуп жаткандай кебетеси бар.
- Суу бергилечи- дедим
- Жат кыймылдабай, унун чыкса же ордундан турчу болсон апанды таанытам.
Ошол бойдон сууну да унуттум. Бери жактан бир топ кишилердин кадамдарын уктум. Алар жакын келгенде гана билдим мен ээрчип суктанып жургон корманщиктер экенин. Мен эрте менен сабаган бала алдыма келип;
- Ты сука олдум дей бер - деп башыма бир тепти.
- Хватить, достаточно! - деп Жаку кыйкырып берди.
- Эже - дедим акыры чыдабай - эмне эле ажылдайсын? Мен уурдаган жокмун сенин акчанды, эгер сенин 3000 сомунду уурдаган болсом 500 сомун бул байкелерге бергенимде бетимден ооп туруп чыгарып иймек. Мен бул жерде сенин унунду угуп олтурмак эмесмин. Мени куру доомат менен кармап берем дегени жатасынбы? Ал планын ишке ашпайт айтып койоюн. Башка дуракты изде бул жерде анкоолонбой, жада калса сенин ошончо акчан деле болгон эмес болсо керек!
Баары унчукпай калышты. Тиги эже бир аз бушайман болуп силердиби али... коросунор деп чыгып кетти.
- Жайлап ийдин го малыш, бирок сенин 500 сомуна бетинден ооп чыгарып койчу биз эмес, наоборот 500 берип бут кийимимди ###### жалдырап журуп чыкмаксын.
- Эми байке айтып койдум да соз арасында.
- Бирок ар бир созун учун жооп беришинди да унутпа, эми антип суйлобой жур малыш. Сен тигилерден айырмаланып турат экенсин, озунду бирдей кармап сыр бербей турганын тан калдырды. Тигилер болсо ооздору шалак болгон немелердей согунуп сагынып эле жаны тынышпайт. А сен андай эмессин, же эмне копту коруп койгонсунбу?
- Жок байке тарбия ушундай.
- Сендей жетимде кайдан тарбия болмок эле.
- Мени тигилерге тенеп жетим дегениниз туура эмес байке. Менин ата апам бар, бирок алар алыста, качяп кеткем уйдон.
- Жакшы уйбулодо жакшы тарбия алган бала эч качан уйдон качпайт ушуну бир бил.
- Бир аз тушунбостуктор болуп кеткен болчу, бирок эми тушундум бекер качканымды?
- Тагдыр да малыш.
Ангыча болбой жанагы Жаку дегени кирип келди да;
- Салам командир. Кечиккен жокмунбу?
- Кечиксен да качып кете албайсын да чынбы? Бугун болбосо эртен келесин, озун келбесен алып келишет да. Мен шашпаймын Лучще поздна чем никогда деп коюшат орустар. Кана келе бери.
Жаку ага канча экенин билбейм бирок акча санап берди да мени корсотуп;
- Бул пацанды кандай кылабыз командир?
- Аны сен чеч. Сен суйло мен угам.
- Эми командир 500сомго кандай дейсиз?
- Мага жакшы угулган жок, сен катуурак айт.
- Эми байке коюнузчу, бир бирибизди обижать эткен жокпуз го, сиз айткан сумманы берип жатпаймынбы ансыз деле. Келиниз эми 500 берейин байке.
- Бул жигит сенин кескелдириктерине окшобой турганы учун 500 аз дейм. 1000 бер да мага десен бышырып же.
- Макул байке. суйлоштук.
Карап турсам кадимкидей мени буюм катары соодалашып жатат. Мени тиги 1000 сомго саттыбы же 1000 сомго боштондукка чыгардыбы? Ушул нерсеге башым жетпей койду. Бирок унчукпай Жакуга кошулуп сыртка чыктым. Ал мени качып кетпесин деди окшойт шымымдын бел курунан кармап алып жоноду.
- Байке кайда баратабыз?
- Азыр коросун.
- Байке мени кечирип коюнузчу, тиги озу баштаган болчу.
- Унчукпай басып калчы сука!
Бул созду угуп жакшылык иш менен аяктабасын тушундум. Кулиева Токтогула кочосундогу ит базардан кесип отуп Московский кочосунон ойдо жагынада агын суунун жееги менен, кичинекей уйлордун арасына келип токтодук. Мени бошотуп туруп тумшукка карай бир койгондо коздорумдон от чачырап барып жатып калдым. Чачымдан тартып тургузуп башымды энкейтти да тизеси менен бетиме карай 2 жолу тепти. Бет соокторум майдаланып кеткендей болуп туюлду. Эч нерсе кыла албадым, алым да калган эмес. Жерге каратып бир туртуп коюп озу тамеки тутандырды. Мен болсо жатам эсимди бир жерге топтой албай. Улам улам тигини карап коем, тиги да мага кээде гана коз салганы болбосо бироону кутуп жаткандай кебетеси бар.
- Суу бергилечи- дедим
- Жат кыймылдабай, унун чыкса же ордундан турчу болсон апанды таанытам.
Ошол бойдон сууну да унуттум. Бери жактан бир топ кишилердин кадамдарын уктум. Алар жакын келгенде гана билдим мен ээрчип суктанып жургон корманщиктер экенин. Мен эрте менен сабаган бала алдыма келип;
- Ты сука олдум дей бер - деп башыма бир тепти.
- Хватить, достаточно! - деп Жаку кыйкырып берди.
#16 12 Март 2015 - 17:41
Андан ары мен тургузушуп алып жоношту. Бир жерде киши ташычуу кичинекей раф машинесине жуктошуп оздору да жайланышты.
мен полдо жатам, тигилер болсо орундуктарда олтурушат. 1сааттай жол журуп бир жерге келип токтодук. Баары тушту да мени мал тушургондой бутумдан тартып жерге таштап ийишти. Ары жактан кичкинекей бобоктор, кыздар балдар болуп жабыла чуркап келишти. Кайда келгенимди ошондо тушундум. Мен келген жер балдар уйу экен. Жаку мага келип жакамдан кармап ойдо тургузуп;
- Сени менен кеч суйлошом, олуп калбасан- деп суйроп короонун ичине алып кирип сарайга окшогон бир жерге камап сыртынан бекитти да кетип калды. Озум негизи бул даражага чейин барат деп ойлогон эмес элем, бирок, орустар айткандай я очень рад корманщиктердин арасында экениме.
Тамак же суу алып келген адам болбоду, эч бир терезеси жок жерде эшиктин жылчыгынан гана кундуз экенин билсе болот, ага кошулуп жаш балдар сыртта ызы чуу салып жатканы карангы кире электин белгиси. Тезиреек эле карангы кирсе же Жаку айткан кеч болсо экен деп тилеп аттым. Минтип кор болгучам бир жагы чечилмек. Баары бир олтурбойт болуш керек. Себеби мени 1000 сомго сатып алып олтуруп салбаса керек. Булар мени коркуп журсун деп коркутуп атканы деп ойлодум. Эрте турганымабы же эртелеп милицияга тушуп калып ошондон бери бир жерде былк этпегенимеби чарчап кетип уйку келе баштады. Бир ойдун башын баштап акырына жетпей козум уйкуга кете бериптир.
Эшиктин ачкычынын кыймылдаганынан улам ойгонуп кеттим. Сырттан Жакуга кошулуп 16-17 жаштардагы балдар киришти. Корсо свет да бар экен, аны тигилер кирип куйгузгондо гана билип жатпаймынбы. Булар детдомдун бутуруучулору же атамандары окшойт, Менин айылымдагы 78дердин балдарындай кебетеси бар экен.
- Тур-деп Жаку буйрук бере суйлоду
- Таак эми ырдай бер!
- Эмнени?...
- Каалаганынды.
- ...
- Анда мен жардам берейин, суроо берем, сен жооп, суроо берем, сен жооп. Келиштикпи?
- Келиштик.
- Жооп бере аласынбы деги? Келиштик деп жооп бере албасан бир тепки уктунбу?
- Уктум, келиштик.
- Анда 1-суроо. чачындын узундугу канча сантиметр?
- Билбейм- дешим менен Кокурокко бироосу бир тепти.
- 2-суроо. Асман менен жердин аралыгы канча километр?
- Сен...- дагын бир тепки келип тийди.
- Эмне чычалайсынар! Биринер таяк жесенер баарынар оч алышынар керекпи! Эркек болсонор чыгаргыла жекеме жекеге. Камап алып ата бабанар билбеген суроону берип тепкилегенден озунор уялсанар боло. Тигинер тилинин артынан таяк жеди. Озунордон кичине баланы 3оолоп тепклегиченер ошонун тилин ондобойсунарбы? Кучунорду кордум, отдуши кучтуу экенсинер. Жаку силер чонсунар, андыктан же сен же сен чык жекеме жекеге! Минтип тепкилегиченер эркекче мушташта тепкилешип королу! Же конкретный суроо бергиле. Асман менен жердин аралыгын мен эмне эсептеп коюптурмунбу? Кыйын экенсинер силер айткылачы анда эки козунордун аралыгы канча сантиметр экенин. Ооба мен жооп берем дедим бирок нормальный суроого жооп бере алам.
- Айтып буттунбу? Эми создоруно жооп бере аласынбы?
- Кое тур братан, создорумобу же суроолоргобу? Ушуну тактап алалы.
- Создоруно. Сен бул экоон мушташка чакырдын чынбы?
- Жок братан адашпай так суйлогуло, экоон эмес же сен же сен деп бироонор деген ойдо жекеме жекеге деп айттым.
- Демек мушташканга каршылыгын жок да э?
- Коп болсо келтек жеймин, анын коркунучу жок.
- Майып болуп калуудан коркпойсунбу?
- Ушундай суроо берип копко турасынарбы же мушташка отолубу?
- Кеттик!
- Кое тур байке. Женилсем эмне болот же женсем эмне болорун да келишип албайлыбы?
- Сен ушулардын бироосун жене алам дегени турасынбы?
- Айтып болбойт да куч атасын тааныбайт эмеспи.
- Женилсен шакал болуп каласын биз учун. Женсен сый менен кетесин.
- Эгер женсем сый корсотпой эле койгула, болгону мени озунорго кошкула, ошол эле жетишет.
- Суйлоштук.
- Сени менен кеч суйлошом, олуп калбасан- деп суйроп короонун ичине алып кирип сарайга окшогон бир жерге камап сыртынан бекитти да кетип калды. Озум негизи бул даражага чейин барат деп ойлогон эмес элем, бирок, орустар айткандай я очень рад корманщиктердин арасында экениме.
Тамак же суу алып келген адам болбоду, эч бир терезеси жок жерде эшиктин жылчыгынан гана кундуз экенин билсе болот, ага кошулуп жаш балдар сыртта ызы чуу салып жатканы карангы кире электин белгиси. Тезиреек эле карангы кирсе же Жаку айткан кеч болсо экен деп тилеп аттым. Минтип кор болгучам бир жагы чечилмек. Баары бир олтурбойт болуш керек. Себеби мени 1000 сомго сатып алып олтуруп салбаса керек. Булар мени коркуп журсун деп коркутуп атканы деп ойлодум. Эрте турганымабы же эртелеп милицияга тушуп калып ошондон бери бир жерде былк этпегенимеби чарчап кетип уйку келе баштады. Бир ойдун башын баштап акырына жетпей козум уйкуга кете бериптир.
Эшиктин ачкычынын кыймылдаганынан улам ойгонуп кеттим. Сырттан Жакуга кошулуп 16-17 жаштардагы балдар киришти. Корсо свет да бар экен, аны тигилер кирип куйгузгондо гана билип жатпаймынбы. Булар детдомдун бутуруучулору же атамандары окшойт, Менин айылымдагы 78дердин балдарындай кебетеси бар экен.
- Тур-деп Жаку буйрук бере суйлоду
- Таак эми ырдай бер!
- Эмнени?...
- Каалаганынды.
- ...
- Анда мен жардам берейин, суроо берем, сен жооп, суроо берем, сен жооп. Келиштикпи?
- Келиштик.
- Жооп бере аласынбы деги? Келиштик деп жооп бере албасан бир тепки уктунбу?
- Уктум, келиштик.
- Анда 1-суроо. чачындын узундугу канча сантиметр?
- Билбейм- дешим менен Кокурокко бироосу бир тепти.
- 2-суроо. Асман менен жердин аралыгы канча километр?
- Сен...- дагын бир тепки келип тийди.
- Эмне чычалайсынар! Биринер таяк жесенер баарынар оч алышынар керекпи! Эркек болсонор чыгаргыла жекеме жекеге. Камап алып ата бабанар билбеген суроону берип тепкилегенден озунор уялсанар боло. Тигинер тилинин артынан таяк жеди. Озунордон кичине баланы 3оолоп тепклегиченер ошонун тилин ондобойсунарбы? Кучунорду кордум, отдуши кучтуу экенсинер. Жаку силер чонсунар, андыктан же сен же сен чык жекеме жекеге! Минтип тепкилегиченер эркекче мушташта тепкилешип королу! Же конкретный суроо бергиле. Асман менен жердин аралыгын мен эмне эсептеп коюптурмунбу? Кыйын экенсинер силер айткылачы анда эки козунордун аралыгы канча сантиметр экенин. Ооба мен жооп берем дедим бирок нормальный суроого жооп бере алам.
- Айтып буттунбу? Эми создоруно жооп бере аласынбы?
- Кое тур братан, создорумобу же суроолоргобу? Ушуну тактап алалы.
- Создоруно. Сен бул экоон мушташка чакырдын чынбы?
- Жок братан адашпай так суйлогуло, экоон эмес же сен же сен деп бироонор деген ойдо жекеме жекеге деп айттым.
- Демек мушташканга каршылыгын жок да э?
- Коп болсо келтек жеймин, анын коркунучу жок.
- Майып болуп калуудан коркпойсунбу?
- Ушундай суроо берип копко турасынарбы же мушташка отолубу?
- Кеттик!
- Кое тур байке. Женилсем эмне болот же женсем эмне болорун да келишип албайлыбы?
- Сен ушулардын бироосун жене алам дегени турасынбы?
- Айтып болбойт да куч атасын тааныбайт эмеспи.
- Женилсен шакал болуп каласын биз учун. Женсен сый менен кетесин.
- Эгер женсем сый корсотпой эле койгула, болгону мени озунорго кошкула, ошол эле жетишет.
- Суйлоштук.
#17 12 Март 2015 - 18:48
Балдар уйу деп аталган имараттын артына келдик. Ызы чуусу менен бир топ чон кичине балдар кыздар чуркап келишти. Кун батарына аз калып эшикте жылуу шамал бир аз журуп конулду ачып турганы мага кубат куч берип тургандай туюлду, анткени бул шамалдан башка куч кубат берип мени колдоор эч ким жок болчу.
- Танда кимисине чыгасын?-деп Жаку менин оюмду бузуп жиберди.
- Мага баары бир. Кимиси болсо чыга беришсин, бирок, талпалап ортого салмай жок. Анан кандай правила бар?
- Эч кандай правила жок.
- Макул- дедим да устумдогу кийимдеримди калтырбай чечип салдым. Шымымды тиземе чейин туруп даярмын дегенсип муштарымды туйуп каршылашымды кутуп калдым.
Тигил балдардын бироосу чечинбей эле тушума турду да буту менен тееп жибере тургандай секирип жиберди. Мен бут келишин кутуп кичине энкейе калганымда, тигил бутун кайра тушуруп туруп мушу менен башыма карай муштап калды. Жыгылып тушуп кайра бат эле тура калып, озуно карай тап берип чуркадым да белинен кучактап туруп калдым. Тигил чыканагы менен артыма уруп жатты, жаны ооруганына чыдабай кучумду топтоп туруп жерден узгончо которуп туруп, бутуна бир тееп басып жыгылдым. Бирок тиги кучтуу экен. мени бойрокторумо ургулай баштады. Эмне кылар айласын таппай ээгинен тиштеп алдым. Жанымдын барынча тиштесем тиги байкуш кыйкырып тыбырчылап жатты. Ээгин бошотпой туруп колум менен беттерине да муштаганга жетиштим. Акырында алгылаа деген ун чыгарып ийди. Жаку баш болгон 4-5 бала болду жендин деп атып мени бошотуп ары туртуп жиберишти. Тигинин болсо ээгине тиштерим кирип канатып жибериптир. Эки кадам артыма коюп туруп кулап калдым. Мени да тургузушуп имараттын ичине алып киришти. Ал жерде бир эже баарын урушуп, сыртка кууп чыгкты да мени керебетке жаткырып, Жакудан жеген жарааттарымды тазалай баштады. Кандар катып калыптыр. Суйлонуп журуп бир топко тазалап мени да сыртка чыгарып жиберди. Чыксам карангы кирип элдин баары каридордо чоон бир кино корчу жеринде телевизор коруп олтурушуптур. Жаку мени корор замат бери кел дегенсип колун жансап калды. Жанында олтурган бир бала орун бошотуп мен олтурдум.
- Кандайсын иничек. Эч жерин оорубай элеби?
- Жок... жакшы элемин.
- Мурда залдарга барып жургонсунбу?
- Ал эмне зал?
- Тренировка кылып мушташтарга катышып жургонсунбу дейм?
- Жоок. бир эки жолу кочодо мушташканым гана болбосо, атайын мушташка катышып коргон эмесмин.
- Атын ким эле?
- Таалай.
- Таалай мындай да, эки жыл тынбай тренировка кылган киши менен, эки ай мушташып жургон адам мушташса созсуз тренировка кылган баланы берки мушташып жургон адам сабап кое алат. Анткени ал бала практика жузундо коп коргон, теориянан практика кучтуу келет. Бул закон ченемдуулугу. Анткени биринчи орунда коз канып буткон, кандай удар кай жактан келерин билет. Ал эми сен биринчи орунда устундогу кийиминди калтырбай чечкенинден мен баарын тушундум. Башкалар ойлогон болсо керек, кийимим жыртылбасын деп жатат деп, на самом деле сен билгенсин, кийимдер тоскоолдук беришин. Жыланач терини эч ким мыжыктап кармай албайт да, эгер сен чечинбегенинде тиги Кадыр сени кийиминден тартып тушуруп алмак устундон.
- Анын аты Кадыр беле?
- Ооба, не болду?
- Кадыр экенин билгенимде дагын бир аз сабамакмын.
- Эмне болду анчалык?
- Бир Кадыр деген озумдон эки жаш улуу баланын артынан ушундай тагдырга туш болуп олтурам.
- Ал кайда азыр? Кааласан оч алып беребиз?
- Ал айылда, озум эсептешип алам.
- Эмне болду эле? Айтып берчи.
- Байке, Башка убакта кенен олтуруп таанышып суйлошпойлубу? Чарчадым байке.
- Макул жур мен сага бир орун таап берейин. Эки кун эс алабыз РЕЙД журот экен. Анан бир демке ойлойбуз. Курсак кандай?
- Бир сутка болду наар ала элекмин.
- Ач болгондугундан тигинин ээгин жеп ийейин деген экенсин го анда э?
Экообуз тен кулуп калдык. Ашканага барып тамактанып уйкуга кеттим
- Танда кимисине чыгасын?-деп Жаку менин оюмду бузуп жиберди.
- Мага баары бир. Кимиси болсо чыга беришсин, бирок, талпалап ортого салмай жок. Анан кандай правила бар?
- Эч кандай правила жок.
- Макул- дедим да устумдогу кийимдеримди калтырбай чечип салдым. Шымымды тиземе чейин туруп даярмын дегенсип муштарымды туйуп каршылашымды кутуп калдым.
Тигил балдардын бироосу чечинбей эле тушума турду да буту менен тееп жибере тургандай секирип жиберди. Мен бут келишин кутуп кичине энкейе калганымда, тигил бутун кайра тушуруп туруп мушу менен башыма карай муштап калды. Жыгылып тушуп кайра бат эле тура калып, озуно карай тап берип чуркадым да белинен кучактап туруп калдым. Тигил чыканагы менен артыма уруп жатты, жаны ооруганына чыдабай кучумду топтоп туруп жерден узгончо которуп туруп, бутуна бир тееп басып жыгылдым. Бирок тиги кучтуу экен. мени бойрокторумо ургулай баштады. Эмне кылар айласын таппай ээгинен тиштеп алдым. Жанымдын барынча тиштесем тиги байкуш кыйкырып тыбырчылап жатты. Ээгин бошотпой туруп колум менен беттерине да муштаганга жетиштим. Акырында алгылаа деген ун чыгарып ийди. Жаку баш болгон 4-5 бала болду жендин деп атып мени бошотуп ары туртуп жиберишти. Тигинин болсо ээгине тиштерим кирип канатып жибериптир. Эки кадам артыма коюп туруп кулап калдым. Мени да тургузушуп имараттын ичине алып киришти. Ал жерде бир эже баарын урушуп, сыртка кууп чыгкты да мени керебетке жаткырып, Жакудан жеген жарааттарымды тазалай баштады. Кандар катып калыптыр. Суйлонуп журуп бир топко тазалап мени да сыртка чыгарып жиберди. Чыксам карангы кирип элдин баары каридордо чоон бир кино корчу жеринде телевизор коруп олтурушуптур. Жаку мени корор замат бери кел дегенсип колун жансап калды. Жанында олтурган бир бала орун бошотуп мен олтурдум.
- Кандайсын иничек. Эч жерин оорубай элеби?
- Жок... жакшы элемин.
- Мурда залдарга барып жургонсунбу?
- Ал эмне зал?
- Тренировка кылып мушташтарга катышып жургонсунбу дейм?
- Жоок. бир эки жолу кочодо мушташканым гана болбосо, атайын мушташка катышып коргон эмесмин.
- Атын ким эле?
- Таалай.
- Таалай мындай да, эки жыл тынбай тренировка кылган киши менен, эки ай мушташып жургон адам мушташса созсуз тренировка кылган баланы берки мушташып жургон адам сабап кое алат. Анткени ал бала практика жузундо коп коргон, теориянан практика кучтуу келет. Бул закон ченемдуулугу. Анткени биринчи орунда коз канып буткон, кандай удар кай жактан келерин билет. Ал эми сен биринчи орунда устундогу кийиминди калтырбай чечкенинден мен баарын тушундум. Башкалар ойлогон болсо керек, кийимим жыртылбасын деп жатат деп, на самом деле сен билгенсин, кийимдер тоскоолдук беришин. Жыланач терини эч ким мыжыктап кармай албайт да, эгер сен чечинбегенинде тиги Кадыр сени кийиминден тартып тушуруп алмак устундон.
- Анын аты Кадыр беле?
- Ооба, не болду?
- Кадыр экенин билгенимде дагын бир аз сабамакмын.
- Эмне болду анчалык?
- Бир Кадыр деген озумдон эки жаш улуу баланын артынан ушундай тагдырга туш болуп олтурам.
- Ал кайда азыр? Кааласан оч алып беребиз?
- Ал айылда, озум эсептешип алам.
- Эмне болду эле? Айтып берчи.
- Байке, Башка убакта кенен олтуруп таанышып суйлошпойлубу? Чарчадым байке.
- Макул жур мен сага бир орун таап берейин. Эки кун эс алабыз РЕЙД журот экен. Анан бир демке ойлойбуз. Курсак кандай?
- Бир сутка болду наар ала элекмин.
- Ач болгондугундан тигинин ээгин жеп ийейин деген экенсин го анда э?
Экообуз тен кулуп калдык. Ашканага барып тамактанып уйкуга кеттим
#19 13 Март 2015 - 08:20
Эртеси кун чыга элек Жаку келип ойготту да сыртка чык создор бар деп чыгып кетти.
Сыртта 8 бала туруптур, алардын арсында кечееги мен милицияканада сабаган бала да тиштелген Кадыр да турушат. Баары менен кол берип саламдашкан сон Кадыр мага;
- Кандайсын карышкыр.
- Братан эмне козуно карышкыр корунуп турамынбы?
- Таалай-деп Жаку ортобуздагы созду болуп жиберди.- Бул сени мыскылдагандык эмес, бул эми сенин кличкан болот. Бул жерде баарынын кличкасы бар. Сеники болсо карышкыр. Карышкыр деп кече сенин тиштегенинден улам эмес, кайтпастыгындан озундукун бербеген коктугундон улам бердик. Андыктан Кадырга коп ачуунду келтирбе. Жургуло эми тигиндей барып баарыбыз олтуруп суйлошолу, сен озунду тааныштырып, озун жонундо кыскача болсо да тушунуктуурок кылып айтып бер. Себеби биз сен жонундо билишибиз керек.
Баарыбыз ары жакта аккан суунун жеегине барып олтуруш менен башта дегендей ишарат берди.
- Атым Таалай, Оштон болом. Жашым он беште. Бишкеке келгениме 1 жарым айга жакындап калды.- деп айылдагы Нуриктин атканасынан баштап атамдан камчы жеп качып келип, Алмаз менен таанышканыма чейин токпой чачпай айтып бердим. Баары кунт коюп уккан сон,
- Ата апа деген бул ыйык болгон инсандар-деп Жаку соз баштады.
- Биз бул жердеги баарыбыз ата эненин мээримине зар болуп осконбуз, Ата же Апа деп ыйлап журуп ушул балдар уйундо чонойдук. Бирок биздей жетимдер эч кимге керек эмес экенбиз. Бизди коом да мамлекет да бийлик да четке туртуп салышкан. Бизди без призорники деп коюшат. Сен Таалай Атана таарынганын туура эмес. Ал сени камчы менен урса да ал сенин атан. Ал сени жакшы болсун деп урган. Менин жашым 23то. Бирок мен аталуулардай билим алган жокмун, же аталуулардай менчик уйдо жашап турдуу тамактарды жеген жокмун, менде эч нерсем жок. Бирок аталуу апалуу балдарда жок нерсе мына менде бар. Мисалы менде 84 бир тууганым бар. алардын ичинен 38и иним 46сы карындаштарым. Инилерим кечке уурулук чонтокчулук кылса да акча тапса болду, бир гана адам олтурууго болбойт. Тапкан акчаларын мен баарын эч качан албайм, болгону ар ким 300 сомдон кунуно берип турушат. Бул акча жеп ичкенге кунумдук тириликке жумшалат. Арабызда кыздар да бар корманщиктик менен алектенген. Бирок кыздардын копчулугу базарда кичкинекей бобоктор менен кайырчылык кылышат. Бул да болсо акча табуунун булагы биз учун. 10-11-класста окуп жаткан балдар кормащиктик кыла албаса, Кочолорду, базарларды шыпырып же стройкаларда, автомойкаларда иштешет. Бойго жеткен кыздарыбыз кафелерде официантка же ашканаларда идиш жуучу же ишканаларда уборщица болушуп тирилик кылуунун жолунда. Бул жерде эч ким бекер жатышпайт. Ошондуктан Таалай озун жакшылап ойлон, чонтокчу болсон да болбосон да озун чеч.
- Братан мен силерге чейин чечип койгом. Мен корманщик болом.
Ошол кундон баштап мен да алардын бири болдум. Танга маалдан тушко чейин гана "иштейбиз" . Кокус бирообузду кармап калса милициялар келип алып кеткен киши болушат да, арыраак баргандан кийин тигиндей барып иште деп бошотуп ийишет. Алмаз экообуздун мышык кармаган онорубузду да бул жактагы балдарга уйроттум. Эми баягында мени камаган сарай мышыкканага айланган.
Бул балдар уйу, эскилиги жеткен чтон бир имарат экен. Дубалдары кочуп тушкон, ичинде полдорунун айрым жерлери чирип да калган. Болмолор кышында кандай болот билбейм жылуулук берчу трубалары сынып калган. Директор деген аты гана болбосо бир 60тарга барып калган коз айнекчен чал экен. Эки мугалими бар дешет, бирок азыр каникулда экен. ашпоз аял менен санитаркасы бир адам экен. Бул жерде канча киши жашап жатат, кантип жатат эч кимдин иши жок. Текшерип келген бир жан болбоду. Бир гана баарын кармап башкарып турган Жаку экен. Азык тулук ташып келген да ошол, баарына жардам берип куйуп бышкан да ошол. Бул жерде 11-классты аяктагандар чыгып кетишет тура. Бирок бироосу балдар уйуну контролдоп турчу башчы катары калып, достойный замен болгончо ошол жерде жашап журушу салт экен. Жаку да булардай балдар уйунон чоноюуп, бирок таштап кете албай журуптур. Мына быйялга бир эмес эки замена даярдаптыр. Бироосу мен тиштеген Кадыр, 2-си ошондо жанында турган Кубаныч деген балдар тура. Сентябрда россияга кетерин айткан Жакуну эч ким кетиргиси келбеди. Анткени Жаку (озунун аты Жамал) катуу адам корунгону менен конулук назик жан болчу. Кечинде келери менен 2саатын кичинекей бобоктор менен откорчу, алар менен ойноп кулдуруп дегендей. Тили эми чыгып аткан наристелердин копчулугу аны Ата дешчу
Сыртта 8 бала туруптур, алардын арсында кечееги мен милицияканада сабаган бала да тиштелген Кадыр да турушат. Баары менен кол берип саламдашкан сон Кадыр мага;
- Кандайсын карышкыр.
- Братан эмне козуно карышкыр корунуп турамынбы?
- Таалай-деп Жаку ортобуздагы созду болуп жиберди.- Бул сени мыскылдагандык эмес, бул эми сенин кличкан болот. Бул жерде баарынын кличкасы бар. Сеники болсо карышкыр. Карышкыр деп кече сенин тиштегенинден улам эмес, кайтпастыгындан озундукун бербеген коктугундон улам бердик. Андыктан Кадырга коп ачуунду келтирбе. Жургуло эми тигиндей барып баарыбыз олтуруп суйлошолу, сен озунду тааныштырып, озун жонундо кыскача болсо да тушунуктуурок кылып айтып бер. Себеби биз сен жонундо билишибиз керек.
Баарыбыз ары жакта аккан суунун жеегине барып олтуруш менен башта дегендей ишарат берди.
- Атым Таалай, Оштон болом. Жашым он беште. Бишкеке келгениме 1 жарым айга жакындап калды.- деп айылдагы Нуриктин атканасынан баштап атамдан камчы жеп качып келип, Алмаз менен таанышканыма чейин токпой чачпай айтып бердим. Баары кунт коюп уккан сон,
- Ата апа деген бул ыйык болгон инсандар-деп Жаку соз баштады.
- Биз бул жердеги баарыбыз ата эненин мээримине зар болуп осконбуз, Ата же Апа деп ыйлап журуп ушул балдар уйундо чонойдук. Бирок биздей жетимдер эч кимге керек эмес экенбиз. Бизди коом да мамлекет да бийлик да четке туртуп салышкан. Бизди без призорники деп коюшат. Сен Таалай Атана таарынганын туура эмес. Ал сени камчы менен урса да ал сенин атан. Ал сени жакшы болсун деп урган. Менин жашым 23то. Бирок мен аталуулардай билим алган жокмун, же аталуулардай менчик уйдо жашап турдуу тамактарды жеген жокмун, менде эч нерсем жок. Бирок аталуу апалуу балдарда жок нерсе мына менде бар. Мисалы менде 84 бир тууганым бар. алардын ичинен 38и иним 46сы карындаштарым. Инилерим кечке уурулук чонтокчулук кылса да акча тапса болду, бир гана адам олтурууго болбойт. Тапкан акчаларын мен баарын эч качан албайм, болгону ар ким 300 сомдон кунуно берип турушат. Бул акча жеп ичкенге кунумдук тириликке жумшалат. Арабызда кыздар да бар корманщиктик менен алектенген. Бирок кыздардын копчулугу базарда кичкинекей бобоктор менен кайырчылык кылышат. Бул да болсо акча табуунун булагы биз учун. 10-11-класста окуп жаткан балдар кормащиктик кыла албаса, Кочолорду, базарларды шыпырып же стройкаларда, автомойкаларда иштешет. Бойго жеткен кыздарыбыз кафелерде официантка же ашканаларда идиш жуучу же ишканаларда уборщица болушуп тирилик кылуунун жолунда. Бул жерде эч ким бекер жатышпайт. Ошондуктан Таалай озун жакшылап ойлон, чонтокчу болсон да болбосон да озун чеч.
- Братан мен силерге чейин чечип койгом. Мен корманщик болом.
Ошол кундон баштап мен да алардын бири болдум. Танга маалдан тушко чейин гана "иштейбиз" . Кокус бирообузду кармап калса милициялар келип алып кеткен киши болушат да, арыраак баргандан кийин тигиндей барып иште деп бошотуп ийишет. Алмаз экообуздун мышык кармаган онорубузду да бул жактагы балдарга уйроттум. Эми баягында мени камаган сарай мышыкканага айланган.
Бул балдар уйу, эскилиги жеткен чтон бир имарат экен. Дубалдары кочуп тушкон, ичинде полдорунун айрым жерлери чирип да калган. Болмолор кышында кандай болот билбейм жылуулук берчу трубалары сынып калган. Директор деген аты гана болбосо бир 60тарга барып калган коз айнекчен чал экен. Эки мугалими бар дешет, бирок азыр каникулда экен. ашпоз аял менен санитаркасы бир адам экен. Бул жерде канча киши жашап жатат, кантип жатат эч кимдин иши жок. Текшерип келген бир жан болбоду. Бир гана баарын кармап башкарып турган Жаку экен. Азык тулук ташып келген да ошол, баарына жардам берип куйуп бышкан да ошол. Бул жерде 11-классты аяктагандар чыгып кетишет тура. Бирок бироосу балдар уйуну контролдоп турчу башчы катары калып, достойный замен болгончо ошол жерде жашап журушу салт экен. Жаку да булардай балдар уйунон чоноюуп, бирок таштап кете албай журуптур. Мына быйялга бир эмес эки замена даярдаптыр. Бироосу мен тиштеген Кадыр, 2-си ошондо жанында турган Кубаныч деген балдар тура. Сентябрда россияга кетерин айткан Жакуну эч ким кетиргиси келбеди. Анткени Жаку (озунун аты Жамал) катуу адам корунгону менен конулук назик жан болчу. Кечинде келери менен 2саатын кичинекей бобоктор менен откорчу, алар менен ойноп кулдуруп дегендей. Тили эми чыгып аткан наристелердин копчулугу аны Ата дешчу
#20 13 Март 2015 - 17:23
Ошентип жанагы милиция кызматкери айткан ордолуу жыландар менен чогуу жашап жургон аябай жакты. Арадан 1жарым ай отпой профессионалдуу корманщикке айландым.
Бир кун кадимкидей иштен кийин Жакуга берчу долямды берип, озум жаныма Сейит аттуу баланы ээрчитип, эки баштык оокат, татуу, суусундуктарды алып Алмаз жашаган жерге бардык. Ал жерде мага бейтааныш бала уктап жатыптыр. Аны башына черткилеп ойготтум да;
- Алмаз кайда?
- Жумушка кеткен.
- Сен кимсин?
- Кылычмын.
- Кличканды сураган жокмун, озундун атын ким?
- Кылычбек.
- Аа, ошентип айтпайсынбы. Алмаз эмне жумуш менен алек?
- ... Мындай эле.
- Мышыгы корунбойт да, же алып кетти беле?
- Ооба. А силер кимсинер?
- Эч ким. Э Кылыч, Алмаз ишке кеткен болсо, сен не жатасын?
- Чарчап келдим. Туну бир камаз алма тушургон болчубуз.
- Кайсыл жерден болосун?
- Колдон.
- Алмаздын жердеши турбайсынбы?
- Ооба. Эки кун болду келгениме.
- Анда мообул продуктаны Алмаз экоон жегиле.
- Ким алып келди деп койоюн?
- Таалай.
Ошентип Сейит экообуз ал жерден чыгып базарды аралап жонодук.
- Таалай.-деген ундон улам артыма бурулсам Темир классташым туруптур. Экообуз кучакташып учурашып калдык.
- Кандай шамал учурду досум, качан келдин биз жакка?
- Ооой качан эле Бишкек сен жак болуп калды эле?
- Болду да досум, болбосо болдурабыз. Курсак кандай Темике? Жур тамактанып алалы.
- Баарыбызга жете турган акча жок да досум менде.
- Мен сенден акча сурап жаткан жерим жок го, жур мен эле сыйлайм.
- Азыр тачкамды бироого дайындап койоюн анда.
- Кое турсан, сен эмне тачка суйройсунбу?
- Андан башка жумуш жок да, таппай койбодумбу.
- Омеей досум. бол анда бачымдат анда.
Тачкасын дайындап жетип келди. 3ообуз кафеге кирип тамактанганча Сейит менен тааныштырып суйлошуп олтурдук.
- Темир, мен кеткенден кийин, атам издедиби?
- Алар сени издеп бишкекке да келип кетишти. Сени таппай коюшуптур, кайда журосун озун?
- Бир жакшы жумуш таап алгам. жумушум жылуу жерде, жатаканасы да тамак ашы да бар. Акчасын толоп берет. Озун качан келдин эле?
- 2 айдан ашты. Мектеп кийимге иштеш учун минтип тачка туртом. Буюрса кийинки жумага кетем, сен качан?
- Билбейм дос. Атам менден кечирим сураганча барбайм го.
- Атан азыр ооруканага да жатып чыкты...
- Эмне болуп?
- Сен качып кеткенинден кийин журогу ооруй турган болуп калган.
- Калп эле оорумуш болуп жатат.
- Сен ошентип ойлойсун дос. Бирок чындыкты айттым.
- Эмнеге кийинки жумага кетейин дейсин?
- Дагын 1000сом иштешим керек болуп жатат.
- Эмне 1000сом бугун кокус кочодон таап алсан эртен деле кетип каласынбы ошондо э?
- Ооба кетмекмин дос.
- Сейит 500 сом берип турчу, уйдо берейин.
- Макул.
Озумдун жанымдан 500сом алып Сейиттин акчасына коштум да;
- Ме дос. Минтип кыйналып журбой кетип кал уйго.
- Жоок дос, албайм, озум иштеймин.
- Дос, менин жанымда баягы окуяда жалгыз сен болгонун учун жана мен жоногонумдо колума акча бергенин учун карызымды кайтардым дос. Албасан таарынам.
- Темир, сен карышкыр менен кандай доссун билбейм го...-деп Сейит созго аралашканда бутуна бир тептим. ошол замат созун ондоп улап кетти- Бирок Таалай ар кимди эле досум деп, ар кимге эле карыз элем сенден деп айта бербейт. Эгер сени Таалай ушунчалык сыйлап турса анда сен ошого татыктуу окшойсун. Таалай не подарок жигиттерден. Андыктан Таалай сени досум деп жакшылык колун узатып жатканда колун сындырба. Ал дос, сыйлаганда сыйынды билип алгын дос. Таалайдын досу менин да досум, Андыктан бизди таарынтпа. Таалай сен да мага 500сомду кайрыбай эле кой. Менин атымдан да Темирге жардам.
- Рахмат достор. И унутуп кала жаздаптырмын. Теетиги Кыял деген жерди билесинби?
- Ооба.
- Ошол жерде Кадыр менен Эркин да тачка суйрошот.
- Койсончу. Чындап элеби?
- Таалай аларын ким?
- Мен башында айтып бербедим беле, 78дердин артынан камчы жегенимди.
- Ии ооба.
- Ошолор да. Эркин дегени оозу тынбаган неме, тили менен коп жолу кыжырыма тийген. Кадыр болсо атасына менттерге айткан стукач.
- Анда кеттик айрып салалы.
- Эртен досум. эртен.
Баарыбыз чыгып Темир менен коштошуп детдомго кеттик.
Жакуга тигилер жонундо айтсам, эртен бышырып берем жей бересин карышкыр деп далыма таптап койду."
Бир кун кадимкидей иштен кийин Жакуга берчу долямды берип, озум жаныма Сейит аттуу баланы ээрчитип, эки баштык оокат, татуу, суусундуктарды алып Алмаз жашаган жерге бардык. Ал жерде мага бейтааныш бала уктап жатыптыр. Аны башына черткилеп ойготтум да;
- Алмаз кайда?
- Жумушка кеткен.
- Сен кимсин?
- Кылычмын.
- Кличканды сураган жокмун, озундун атын ким?
- Кылычбек.
- Аа, ошентип айтпайсынбы. Алмаз эмне жумуш менен алек?
- ... Мындай эле.
- Мышыгы корунбойт да, же алып кетти беле?
- Ооба. А силер кимсинер?
- Эч ким. Э Кылыч, Алмаз ишке кеткен болсо, сен не жатасын?
- Чарчап келдим. Туну бир камаз алма тушургон болчубуз.
- Кайсыл жерден болосун?
- Колдон.
- Алмаздын жердеши турбайсынбы?
- Ооба. Эки кун болду келгениме.
- Анда мообул продуктаны Алмаз экоон жегиле.
- Ким алып келди деп койоюн?
- Таалай.
Ошентип Сейит экообуз ал жерден чыгып базарды аралап жонодук.
- Таалай.-деген ундон улам артыма бурулсам Темир классташым туруптур. Экообуз кучакташып учурашып калдык.
- Кандай шамал учурду досум, качан келдин биз жакка?
- Ооой качан эле Бишкек сен жак болуп калды эле?
- Болду да досум, болбосо болдурабыз. Курсак кандай Темике? Жур тамактанып алалы.
- Баарыбызга жете турган акча жок да досум менде.
- Мен сенден акча сурап жаткан жерим жок го, жур мен эле сыйлайм.
- Азыр тачкамды бироого дайындап койоюн анда.
- Кое турсан, сен эмне тачка суйройсунбу?
- Андан башка жумуш жок да, таппай койбодумбу.
- Омеей досум. бол анда бачымдат анда.
Тачкасын дайындап жетип келди. 3ообуз кафеге кирип тамактанганча Сейит менен тааныштырып суйлошуп олтурдук.
- Темир, мен кеткенден кийин, атам издедиби?
- Алар сени издеп бишкекке да келип кетишти. Сени таппай коюшуптур, кайда журосун озун?
- Бир жакшы жумуш таап алгам. жумушум жылуу жерде, жатаканасы да тамак ашы да бар. Акчасын толоп берет. Озун качан келдин эле?
- 2 айдан ашты. Мектеп кийимге иштеш учун минтип тачка туртом. Буюрса кийинки жумага кетем, сен качан?
- Билбейм дос. Атам менден кечирим сураганча барбайм го.
- Атан азыр ооруканага да жатып чыкты...
- Эмне болуп?
- Сен качып кеткенинден кийин журогу ооруй турган болуп калган.
- Калп эле оорумуш болуп жатат.
- Сен ошентип ойлойсун дос. Бирок чындыкты айттым.
- Эмнеге кийинки жумага кетейин дейсин?
- Дагын 1000сом иштешим керек болуп жатат.
- Эмне 1000сом бугун кокус кочодон таап алсан эртен деле кетип каласынбы ошондо э?
- Ооба кетмекмин дос.
- Сейит 500 сом берип турчу, уйдо берейин.
- Макул.
Озумдун жанымдан 500сом алып Сейиттин акчасына коштум да;
- Ме дос. Минтип кыйналып журбой кетип кал уйго.
- Жоок дос, албайм, озум иштеймин.
- Дос, менин жанымда баягы окуяда жалгыз сен болгонун учун жана мен жоногонумдо колума акча бергенин учун карызымды кайтардым дос. Албасан таарынам.
- Темир, сен карышкыр менен кандай доссун билбейм го...-деп Сейит созго аралашканда бутуна бир тептим. ошол замат созун ондоп улап кетти- Бирок Таалай ар кимди эле досум деп, ар кимге эле карыз элем сенден деп айта бербейт. Эгер сени Таалай ушунчалык сыйлап турса анда сен ошого татыктуу окшойсун. Таалай не подарок жигиттерден. Андыктан Таалай сени досум деп жакшылык колун узатып жатканда колун сындырба. Ал дос, сыйлаганда сыйынды билип алгын дос. Таалайдын досу менин да досум, Андыктан бизди таарынтпа. Таалай сен да мага 500сомду кайрыбай эле кой. Менин атымдан да Темирге жардам.
- Рахмат достор. И унутуп кала жаздаптырмын. Теетиги Кыял деген жерди билесинби?
- Ооба.
- Ошол жерде Кадыр менен Эркин да тачка суйрошот.
- Койсончу. Чындап элеби?
- Таалай аларын ким?
- Мен башында айтып бербедим беле, 78дердин артынан камчы жегенимди.
- Ии ооба.
- Ошолор да. Эркин дегени оозу тынбаган неме, тили менен коп жолу кыжырыма тийген. Кадыр болсо атасына менттерге айткан стукач.
- Анда кеттик айрып салалы.
- Эртен досум. эртен.
Баарыбыз чыгып Темир менен коштошуп детдомго кеттик.
Жакуга тигилер жонундо айтсам, эртен бышырып берем жей бересин карышкыр деп далыма таптап койду."
- (15 бет)
- 1
- 2
- 3
- →
- Акыркы бет »