[suimon302010]

Зыйнат суйлоп да жатты,столдун устуно бирдемелерди коюп да жатты.



Мен эч нерсе ичпейм,бекер убара болбо. Тамаша,тамаша мн,мен кетишим кк Зыйнат.

Айттым го эч жакка кетпейсин деп.

Толкунбек ордунан турду.

Сен кетпейсин десен эле, Толкунбек кетпей олтуруп калат экен да. Ач эшикти.

Мен сага эч нерсе айта элекмин.

Айтпай эле кой.Тушунуп турам сенин оюна.



Эчтеке тушунгон жоксун.


- Тушунбосом айтпайсынбы.


Айтайынбы? Айтсам ушул Толкунбек,Жайнагулдогу эки баланын бирин мага алып бер.



- Эмнее!!

Ойдо жок жерден чыккан жагымсыз созду угуп,Толкунбек чоочуп кетти. Ал Зыйнаттан мындай созду угам деп уч уктаса тушуно кирген эмес. Оозуна соз кирбей ону дароо бузулду.




- Айттым эле го сага,экоонун бири менин балам деп. Бирок анда арсар айтканмын. Азыр чыным мн айтып жатамын,олуп кетейин калп айтсам, Асан мн Усондун бири меники. Суранам сенден,оз баламды озумо кайтарып бер.





Зыйнат Толкунбектин бутуна жыгылып,кучактап алып окуруп-оксуп ыйлап жатты. Ачуусу келген жигит аялды тээп жиберди

[suimon302010]

- Айбан ,мени жолдон чыгарганын аз келгенсип,эми балдарга асылгын келдиби. Экоонун бири сеники экенин ким айтты сага? - Толкунбек ордунан туруп,ачууга буулуп,калчылдап турду.


- Эч ким -,деди жерден боорун которо албай жатып. - Оз журогум озумо айтып,тынчтык бербей жатат.

-Сенин журогунду урайын.Мунун озу эмес,журогу да олуя болуп кеткен тура. Эй мээси жок.- Жашын жутуп,нэз болкп отурган аялды энкейтип,соомойу мн чекеге чукуду. - Жайнагул мен бер десем эле оз баласын сага кармата салабы. Деги кудайды караган созду айтсан болот. Арам оюнда эгиздин бири меники деп жургон турбайсынбы ээ. Биз дарбазанын тубуно алып барып таштаган ал баландын тонуп олгонун ошондо эле айтпадым беле сага. Атам,мен барганда мурзодо,ошол баланы жашырып жатыптыр,топурак салганга улгуруп калдым деп,кыргыз тилинде айттым эле го. Ал эмес Эмил агандыкында конокто отурганында Нургазы айтты деп,озун мага айтып келбедин беле"Толкунбектин колуктусу торот уйундо эгиз уул тороп жатса,дагы бироо эшигинин алдына бала алып келип таштап,эч ким корбой тонуп олуптур. Мансур абышка балага жай казып жатканын коруп чоочуп кетсем,оз баласы эмес,таштанды бала экен"-, деп айтканын оз кулагын мн уккан эсенсин. Дагы,андан башка эмне далил кк сага. Аны мен Зыйнатка айткын деп уйроткон эмесмин. Ишениш кк да. Тургазы азыр мага эмес,сага жакын. Женендин бир тууган агасы.

[suimon302010]

Толкунбек бурулуп басты. Жиниттин кетээрин билип турса да чоккон нардай болуп,жерде отурган калыбында,басылбай букулдап ыйлай берди.

- Эшикти ач.
-Ачпайм.
- Кызык немесин го сен. Деги жин тийгенден соосунбу? Бол эми

Толкунбек кара кучко каткырып,аялдын халатынын чонтогуно асылды. Бирок Зыйнаттын чонтогундо ачкыч жок болуп чыкты. Жигит бардык кучу мн,аялды ордунан суйроп тургузуп,диванга туртуп жиберди.
-Ач эшикти.
- Ачпайм дедимби ачпайм.
- Айбан ,мени ушул уйдо туноп чыкса эле ,омур бою кетпей калат деп турасынбы. Мындай тамаша болбойт Зыйнат. Эстуу,тушунуктуу, акты караны тааныйт деген сен ушинтсен,башкалар эмне кылбайт. Эгер Жайнагулдун ордуна сен болуп ,бая кункудой окуя болгондо,уу берип олтурмок экенсин мени. Кудай жалгагыр ачып койчу эми.
- Мен сени эч кимге бергим келбейт. Аялына да,башкага да. Ал эмес энене да ыраа тартпайм. Жайнагулуну мактаба да,жактаба. Мен аны баарибир коройун деген козум жок. Оо,менин журогум мн суйуумо тушунгонунчо канча. Азыр эле эмес,тээ баякы секелек кезимден баштап суйом...
Эми Толкунбектин чыдамы,чындап эле бул аялга жетпей калды. Эмне деп тушундуруп, эмне деп айтаарын билбей,каны ичине тарта баштады. Мынчалык кыял-жоруктун четин алигиче Жайнагулдон корбогонун эстеп,Зыйнатка ачуусу келип тишин кычыратып турду. Ал келинди жакасынан муунта кармап туруп,жаакка тартып тартып жиберди.
- Тукурдум сеникиндей журок,сеникиндей суйууго. Ыраазымын мага болгон махабатына. Уяты жок жузу кара,шерменде.
- Мен жузу кара болсом,сен киши олтургуч ,мыкаачысын.

-Аа ошондойбу. Сага мен киши олтургуч,мыкаачы болуп калган экенмин да,ээ.

Ачууга буулуп турган ТолкунбекЗыйнатты кандай басып жыгылганын озу да билбей калды. Аны дивандан суйроп тушуп,туш келди тепкилеп кирди. Зыйнат не жансоогалап Толкунбекке жалынууга,не урушууга шайы келбей,канатын жулган чымчыкка окшоп жигиттин аяк астында томолонуп жатты.

- Жанагы созунду кайра айтчы?

- Болду жетишет тийбе мага.

Зыйнатты жерден суйроп тургузду.

-Айт ачкыч кайда?
- Менин кара туфлимдин ичинде турат,-деди онтоп.
Толкунбек Зыйнатка караган да жок. Ал ушуну эле кутуп тургансып,дароо ачкычты алып,эшикти шарт ачты да,ошол замат коздон кайым болду. Бул уйго экинчи Толкунбек да келбеди,Зыйнат да издеп барбады.
Мурда эле баласынын азабынан арманы арбып,куйуту кучоп,журогу бузулуп жургонЗыйнаттын оорусуна оору кошулду. Толкунбектен уккан уусоз,урган таягы,ден соолугуна урулган бычак болуп чыга келди. Зыйнаттын ооруканага жатып калганын укпаган бойдонТолкунбек отпуска алып,уй булоосу мн Ысык-Колго жоноп кетти.

[suimon302010]

Озун коргону келген жолдошторунан Мансуровдун жоктугун укту. Ал,экинчи Толкунбек экоо корушпоочудой болгон жагымсыз санаанын кучагына батып жатты. Адегенде Зыйнатты журогу ооруйт экен дешип,терапияга жаткырышкан болчу. Ал жерде ал аз дарылангандан кн экинчи отделенияга которушту. Анда ончой нервден жапа чеккендер жатып дарылана тургандыгын Зыйнат тушунду. Бирок санаачыл куйуттуу адамга врачтын дарылоосу жардам берерин же бербесин билбеди." Мынча болгондон кн,жок дегенде санаам тынч болсо,айыгып чыгат элем." Кешиги жокко,кемиги жок соок"дегендей, Толкунбектин кылчайбай кетип калышына аябай окунду.Зыйнат ойлоп отурса,чыны мн эле кайгыдан бузулуп,ден соолугу болбой бараткан экен. Баягы Толкунбекке корсоткон кыянаттыгы да ушул нерв оорудан келип чыкканын билди. Азыр ал Толкунбектен жеген таягын,уккан тилин да унутту. Анткени анын баарына озум куноолуумун деп мойнуна алды. Келиндин бир гана унутпаган кымбат нерсеси Толкунбек болду. Ага баягыда Жайнагул жонундо айткан оор создорун,жуйоосуз ич тарлык кылгандарын эстеп,окунучу озогун орттоп жатты. Мен куноосу жок Жайнагулго эмнеге асылдым." Коноктон урккон бээ жаман,тошоктон урккон эр жаман" дегендей,мен аны чыным мн озум уркутуп,озум алыстатып алдым. Аны азгырып,тузакка тушургон да озум эмес белем. Анын менден сулуу,менден акылдуу,жакшы аялы бар. Уул десе уулду,кыз десе кызды тороп салды. А мен болсом бала деп журуп,бала тороп,анан оз баламды озум олтуруп тындым. Мага окшогон муз журок,таш боор эне кантип болсун... Зыйнат ушундай ойлорду ойлоп алганда,озунун кайда жатканын,эмне кылып жатканын унутуп калат. Бирок Зыйнатты тируулукко да,жашоого да чакырып,кызыктырып озуно тартып турган озунун чыгармачылык таланты болуп турду. Ал оорукандан кандай чыкса ,ошондой ишин улантат.

[suimon302010]

Врачтар обходго келген сайын чыгаарын сурап,такый берет . Кийинки кундордо анын эси-дартынын баары уйундо жарым-жартылай иштелип,бутпой калган чыгармачылык иштери,озун чыдамсыздык мн кутуп тургансып,ойлогон оюнун баары ошол. Зыйнаттын жадысынн кетпеген дагы бир иш Толкунбек окшош кийинтип алып,эки баласын экоо эки колуна жетелеп келаткан мезгилди чагылдырган бир ажайып картина болучу бул. Зыйнат муну коргозмого коюу учун атайын тартып жатканын жан киши билуучу эмес. Келин ооруканда жатып ушул чыгармасынын тагдыры жонундо коп ойлонду. Бир туруп, аягына чыкпай эле оорттоп салгысы келди. Бирок бул ою жонундо толук жыйынтыкка келе албай койду. Ооруканадан чыккандан кн байкартырып короормун деп кайра озун озу тынчтандырып жатты

Зыйнаттын дарылануу курсу толук аяктай элек кезде республикалык кароодо,анын " Буркутчу" , " Кышкы тол", " Баатыр эне" деген эки -уч суроту республикада 1-чи оорунду женип алып,союздук коргозмого катышууга татыктуу болгондугу жонундо кубанычтуу кабар алды. Ошондон удаа эле Борбордук Суротчулор союзунан чакырык телеграмма келип калды.

Зыйнатты чыгарып жатып,дарылоочу врач минтип эскертти:
-Зыйнат Эсенова,сиз озунузду аяп,озунузду озунуз сакташыныз кк. Уй булодо болобу,иште болобу, бир тууган же жакшы санаалаштардын арасында болобу,ар кандай жагымсыз корунуштор, туура эмес создор болуп калаары белгилуу. Сиз ошондой жагдайларды журогунузго ото жакын кабыл алат экенсиз. Мунун баары нерв оорусунун оорчушуно алып келээрин эсинизге салабыз. Сищ, Зыйнат Эсенова,чон талантту аялсыз ,элдик кишисиз. Ошон учун омурду тобокелге салып, ага кайдыгер кароого болбойт. Сиздин алтындай болгон ден соолугунузду калыбына келтируучу куч озунуздун колунузда турат. Эртен мн гимнастиканы, муздак суу мн сурунууну же муздак душ алууну,абада коп журууну конулдон эч качан чыгаруучу болбонуз.
Ошентип Зыйнат ооруканадан чыгаары мн аялдабай Москвага учуп кетти. Художниктин борбордук коргозмого коюлган чыгармалары ал жактан да жолдуу болду. Советтик корунуктууавторлор мн бирге Эсенованын " Баатыр эне", " Буркутчу" деген суроттору дуйнолук аренага атып чыкты.

[suimon302010]

Зыйнаттын ийгиликтери жонундо Толкунбек колдо отпускада жургондо газетадан окуду. Калп айткан менен болобу: " Жакшы болгон экен. Башкадан корбогон бак таалайды,эмгегинен таап,узурун корсун " -,деп ичинен кубанып койду . Анын баягы отпускага кетээр алдында олорчо сабап,конулун калтыра согуп койуп,абалын сурап кайрылып койбой,кете бергенин эстеп,журогу ооруп калды. Анын ооруканага жатканын да,Москвага кеткенин да уккан жок. Эмдигиче тузагына башка бироолорду тушуруп алгандай ойлоп,ичин ит тырмап журду

Толкунбектин отпускасы бутуп,уй булоосу мн кочуп келип,

[suimon302010]

СМУнун кызматкерлери учун курулган озунчо уйго киришти. Кына балдары мн кошо келип,уй ичин жыйыштырып, баш аяктарын жыйнап алганча,неберелерине каралашып,бир топ куну туруп,Жанатты алып кайра тартты.

Жубайлардын турмушу оз нугу мн,оз денгээлинде ото баштады. Толкунбектин мунозу мурунку калыбына тушкон. Жайнагул жаш балдары мн коркот деп жумушуна убагында кетип,убагында келет. Уйдо болгондо колуктусу мн тен жарышып ,женилин жерден,оорун колдон алышат. Толкунбек аялы мн балдарына калганда мээрбан,камкор ата болуп чыга келди. Дем алыш кундору Асан мн Усонду окшош кийиндиришип, атайын эгиздер учун жасалган эки балалык коляскага салып алып,Жайнагул экоо жарашыктуу жасанып,кочого чыгып таза абада сейилдоону онокот кылып алышты. Ак гулдой улбурогон сулуу кели нчегин,бири бирине окшош эки уулун корбогондорго корсотуп,билбегендерге билдирип,мактангысы келет.

Толкунбек кундордун биринде Зыйнаттын командировкадан келгенин угуп журоксуй тушту. Эмне кылаарын билбей да калды. Ага атайылап,уйуно барып учурашуудан эркектик намысы жол бербей,бутуна тушкон кишен болуп турду. Зыйнат да Толкунбекти биротоло конулунон очуруп салган сыяктуу ын жынсыз жок болду. Ошол учурда Толкунбекти аялы мн чогуу,али толук тааныша элек коншуларынын бирт конокко чакырып калды. "Чакырган жерден калбагын,озун басып барбагын" дегендей,жаны кочуп келип жолдош жоро,тамыр тааныш,кошуна колон козуно учуп турган келин бул чакырыкты жандили мн кабыл алды. Буга Толкунбек да суйунду. Асан мн Усонду окшош кийинтип, бири Усонду,бири Асанды которуп чакырган уйду коздой басышты. Уй ээлери жаны коншусунун келатышканын корушуп,алдынан тосо чыгышып уйго баштап киришти.

[Nyrjamal.Teshebaeva]

Толкунбектин отпускасы бутуп,
уй-булосу менен кочуп келип, СМУнун кызматкерлери учун курулган озунчо уйго
киришти. Кына балдары менен кошо келип, уй ичин жыйнаштырышып, баш-аяктарын
жыйнап алганча, неберелерине каралашып, бир топ куну туруп, Жанатты алып кайра
тартты.



жубайлардын турмушу
оз нугу менен, оз денгээлинде ото баштады. Толкунбектин мунозу мурунку калыбына
тушкон. Жайнагул жаш баладыр менен коркот деп жумушуна убагында кетип, убагында
келет. Уйдо болгондо колуктусу менен тен жарышып, женилин жерден, оорун колдон
алышат. Толкунбек аялы менен балдарына калганда мээрман, камкор ата болуп чыга
келди. Дем алыш кундору Асан менен Усонду окшош кийиндиришип, атайы эгиздер
учун жасалган эки балалык коляскага салып алып, Жайнагул экоо жарашыктуу
жасанып, кочого чыгып таза абада сейилдоону онокот кылып алышты. Ак гулдой
улбурогон сулуу келинчегин, бири-бирине жылдыздай окшош эки уулун корбогондорго
корсотуп, билбегендерге билдирип, мактангысы келет.

[Nyrjamal.Teshebaeva]

Толкунбек кундордун биринде
Зыйнаттын командировкадан келгенин угуп журоксуй тушту. Эмне кылаарын билбей да
калды. Ага атайылап, уйуно барып учурашууга эркектик ар-намысы жол бербей,
бутуна тушкон кишен болуп турду. Зыйнат да Толкунбекти биротоло конулунон
очуруп салган сыяктуу ын-жынсыз жок болду. Ошол учурда Толкунбекти аялы менен
чогуу, али толук тааныша элек коншуларынын бири конокко чакырып калды.
«Чакырган жерден калбагын, озун басып барбагын» дегендей, Жаны кочуп келип
жолдош-жоро, тамыр-тааныш, кошуна-колон козунон учуп турган келин бул чакырыкты
Жан-дили менен кабыл алды. Буга Толкунбек да суйунду. Асан менен Усонду окшош
кийинтип, бири Усонду, бири Асанды которуп, чакырган уйду коздой басышты. Уй
ээлери Жаны коншусунун келатышканын корушуп, алдынан тосо чыгышып уйго баштап
киришти.

[Nyrjamal.Teshebaeva]

Уй ээлери токтолуп калган адамдар экен.
Бойго жеткен кыз-уландар, келиндер, оспурумдор менен майда балдарды коруп,
этек-жени жайылган жакшы адамдар экен деп ойлоду Толкунбек менен Жайнагул.
Кирген-чыккан адамдардын бардыгы, Жаны очуп келген кошунасын кай-




ра-кайра карап, коздорунон балбылдатып мээрим тогушот. "Тобо, ушундай да биринен-бири откон суйкумдуу адамдар болот экен ээ. Жаратылыш буларды бирине-бирин атайын ылайыктап жасаган перинин тукумунан беле" дегендей кыялдар жуздоруно ойноп тургансыды.
Бир кезде келин болмо ээндей тушкондо куйосуно аста шыбырады:
-Биз чакырыкты угалбай тургансып , эрте келиптирбиз. Столдун жасалышына, бычак, вилка, тарелкалардын коюлушуна караганда коп адам чакырылган болуу керек.
Жаштардын экоо бирдей ынгайсызданып олтурганын байкаган уй ээси минтип кулду:
-Анчалык деле коп коногубуз жок, кагылайындар. Негизгиси силерсинер. Кочуп келгенинерден бери уйдон даам бере албай уят болдук таза. Байбиче кете электе чакырсак деп, анда да шарт болбой клды. Силерден башка чакырылган ир кызыбыз бар. Фурунзедеги уулубуздун Эмил деген досунун карындашы ушул жерде суротчу болуп иштейт. Силер менен ошол бала болот. Анан озубуздун тегеректеги кошуналар.

[Nyrjamal.Teshebaeva]

Толкунбек Зыйнаттын кабарын укканда денеси муздай тушту. Ону озгоруп журогу болк этти. Бул уйдон Зыйнат келе электе, бир шылтоо тап качып кеткиси келип турду. Эгерде Жайнагул бул жерде болбогондо мынчалык апкарып тынчы кетпейт эле да. Анын санаасы-сандап, экоонун ортосунда кандай болуп чогуу, олтуруп тамак ичип, кимисине кандай мамиле кылаарын билбей, башы ман болуп чыкты. Оз аялынын токтоолугун билгендиктен, андан анчалык да кам санаган жок. Бирок Толкунбектин корккону Зыйнат болуп турду. Аны эстеген сайын журогу кабынан чыга каччуудай турсулдоп жатты. Ал ичип алган адамдын ажар-абийрине карабаган, озунон башканы тенсине бербеген, текебердуу жагы тендешсиз болучу. Ушуларды ойлоп чекесинен муздак тер чыгып кетти. Ал эми ичпегенде баягы эле жонокой. Боео журок Зыйнат болуп калуучу.




А Жайнагул болсо Эмилдин Зыйнат деген карындашынын бар экенин куйоосу аркылуу мурун эле юилуучу. Ал эмес Толкунбекке жазган катын окуган. Бирок куйоосу таанып юилгени менен Жайнагул ал кыз менен тааныштыгы жок болчу. Баягы кайненеси болуп, балдары менен биринчи келгенде мейманканадан Толкунбек менен биринчи коргон аял Эмилдин карындашы Зыйнат экенин ойлогон да эмес. Азыр Жайнагул Эмилдин карындашы келет дегенди угуп, анчалык этибарга алган жок. Бар болгону сыртынан угуп, билип жргон Зыйнат менен ушул уйдон таанышат экемин деп гана, жон салды ойлоп койду. Анан куйоосунон аста минтип сурады:
-Сен аяш карындашындын бул жерде иштээрин билчу эмес белен, мурда!
Аялынан мыдай суроо берерин ойлобогон жигит, Жайнагулго кандай деп жооп берерин билбей какап калды. Же билем, же билбейм деп шар айталбай, тээ бир окумга чейин, эчаккы эстен чыккан бир нерсени эсине тушуро албай жаткансып ойлуу туруп, манаттай кызарып тушуп "билем" деген созду кадайдыр олку-солку болгон кейпте эпсиз айтты. Ангыча берки ошуна кишилер да келип калышты. Алар мурунку келгендер менен кол алышып учурашып, орун алышты. Чай ичилип, ысылыктардын алды келип, алдыдагы кымыз куйулган чынылар кайрадан дагы толтурлду.
Жанагы боюнча Жайнагул куйоосунон Зыйнат жонундо башка эч нерсе да сурабады, жаныртып соз да суйлободу. Аялынын алдындагы жаны куйулган чайына Толкубек эки чакмак кант салып аралаштырып жатып, коз токтотуп жылмайынкы карап койду. Жигиттин бул карашы аялынын муноозун байкоо болучу. Бирок ал ойлогондой, озгоруу тигинде жок экенин коруп, ичинен аста улутунуп алды.
-Рахмат, -деп жарк этип, куйоосу менен тиктеше тушкон Жайнагул Толкунбектин карегинен кандайдыр




жалтактоону коруп, шектене бушуркоп, "капырай жылдызы тушуп кантет бу" деген ой журогун силкти.

[Nyrjamal.Teshebaeva]

-Рахмат, -деп жарк этип, куйоосу менен тиктеше тушкон Жайнагул Толкунбектин карегинен кандайдыр




жалтактоону коруп, шектене бушуркоп, "капырай жылдызы тушуп кантет бу" деген ой журогун силкти.
Ушул убакта туура тушундагы болмодон балдарынын ыйлаган уну чыгар-чыкпастан эле Жайнагул ордунан октой атып турду.
-Олтура берчи, кагылайын, бул жакта балдарды карай турган кыздар бар.
-Биринин уну менен бири ойгоно электе, уктатып коейун ыйлаганын.
Жайнагул олтургандардын арты менен аста басып, балдар жаткан болмого кирип кетти. Энесин корор замат ыйлап жаткан бала тып басылды. Жанагы созду уккандан бери Толкунбектин кайгысы Зыйнат болдуда калды. Анын тилегени да, ойлогону да "келбей калса экен" деген ниит болуп турду. Кокус келип калса Жайнагул экоону кандай тааныштырарын билбей айласы куруп жатты. Ал эмес озу Зыйнат менен учурашабы-учурашпайбы, бул дагы озунчо бир чечилбеген табышмак юолду. Ушундай са санаадан дасторкондо жайнап турган тамак-аштын чымчымы да журогуно баспай койду. Ушул саамда жарым-жартылай ачык турган эшиктин ары жагынан Толкунбектин кулагына аялдын тааныш уну угулду. "Шайтан алгыр, жыпылдап жетип келген тура. Жайнагул экообузду бар деп укса, келбейт го десем", -деп ойлогончо болбой, Зыйнат юолмого кирип келип, босогого токтоп калды. Анын ойноктогон шок коздору дароо Толкунбекке кадала тушту, тайыды,. Анан башка олтургандарды бир сыйра сыдыра тиктеп алып, эмелеки сумсайып: тоно тушкон жузу, ачык тийген кундун абтабына туруштук бере албай ээрип бараткан мууздай болуп, аздап оз онуно кирип баратты. Зыйнат экинчи жолу Толкунбекти коз отту менен жанып отту. Бул коз караштын тегерегинде таарыныч менен кусалыктын учу куну ойноп турганын жигит дароо байкады. Бирок аны менен учурашкан да, "жогору от" деп жанынан орун берген да, ордунан турган да жок.

[Nyrjamal.Teshebaeva]

-Эмне туруп калдын, жогору от, -деди уй ээси, орун бошотуп, турган кошуналар тарапты корсотуп.
А Зыйнат болсо ундобогон калыбында туз эле Толкунбекти коздой басты. Жигит аны тааныбаган немедей, мостое тиктеди. Зыйнат да аны киртийе бир тиктеп алды. Конулундо баягы бойдон жазыла элек экен деп ойлоду. Мунун уй-булоосу кочуп келди деди эле, эмне учун аялын таштап, озу жалгыз келди экен. Кермекаш эжеден кимдер болорун, чакырып барганда сурабаганын окунду. Эгер Жайнагл келсе балдарын корот элем, деген ой жуурогун чагылгандай аралап отту. Баягы эле "Экоонун бироо менин балам болуп калып журбосун" деген узулбогон умут азыр да журогунун тупкурунон кетпей турду. Болмонун ичинде жымжырттык окум суруп турган ушундай бир кылдар болгонсуп турду. Зыйнат озунун колуна тийген чайды жаныдан ууртай бергенде катардагы эшик акырын дабышсыз ачылып, бутунун учу менен аярдай баскан Жайнагул улбуроп чыга келди. Аялдар бирин-бири тиктеше тушту. Жайнагул жадырай тушуп, Толкунбектин жанына отту. Ал эми Толкунбектин аркы катарында олтурган Зыйнаттын ону адаттан тышкары анардай кызаоып, муундарын майда калтырак басты. Толкунбек Зыйнатын орунушунон чочулап, оозу кургап, озун озу алаксытып, Жайнагулду максатсыз карап койду. Ушул маалда Жайнагул да бир нерседен шектенген адамдан бетер, Зыйнатты бушуркоп тиктегенден тиктей берди.

[Nyrjamal.Teshebaeva]

Эмелки жадырап жайнап отурган жаны коншусунун аялы экоо бирдей, заматта конулдору чогуп, озгоруло тушкон муноздоруно, уй ээлери тынчыздана баштады. Андан дагы жаркылдаган Зыйнаттын сумсайып, кеп-соз жок тунуп, кабагы тушуп олтурушу, жандырмагы жок табышмактай болду. Балким, булар тааныш эмес чыгар деп келгендерди бири-бири менен тааныштыруу Кермекаш учун зарыл болуп тургансыды. Аял ордунан турду.




-Кечирип койгула, мен, мен силерди тааныштырганды, такыр унутуп калган турбаймынбы. Бирдемени андабаган киши куурап калсын. Бул столдун он бети менен сол бетинде мандайлашып олтурган аялдар менен эркектер болсо, биздин бул жердеги эле озубуздун коншуларыбыз. Тиги кызыл жапон жоолук саалынган келин , кайн синдим, жанындагы жигит куйоо бала. Совхоздо баш чабан болуп иштейт. Тигил кечигип келген келин Зыйнат Эсенова деген суротчу, Таланттуу адам таанымал болот тура калкка, билсенер керек баарынар эле. Менин уулумдун досу, Эмил деген аяш баламдын карындашы. -Аял олтургандарды бир сыйра карап алып, карегин кайра Толкунбек менен Жайнагулго кадады. -Тигил ортонордо олтурган жигиттин аты Толкунбек, жанында олтурган сулуу келинчеги колуктусу. Бизге кошуна болуп жаны кочуп келишти. А мына бул менин жанымда олтурган думурдой кара киши менин байым.

[suimon302010]

Уй ээлери токтолуп калган адамдар экен. Бойго жеткен кыз уландар,келиндер, оспурумдор менен майда балдарды коруп,этек жени жайылган,жакшы адамдар экен деп ойлоду Толкунбек мн Жайнагул. Кирген чыккан адамдардын бардыгы,жаны кочуп келген кошунасын кайра-кайра карап,коздорунон балбылдатып мээрим тогушот. " Тообо ,ушундай да бири биринен откон суйкумдуу адамдар болот экен ээ. Жаратылыш буларды бирине бирин атайын ылайыктап жасаган перинин тукумунан беле" дегендей кыялдар жуздоруно ойноп тургансыды.

Бир кезде келин болмо ээндей тушкондо куйоосуно аста шыбырады:

-Биз чакырыкты угалбай тургансып,эрте келиптирбиз. Столдун жасалышына ,бычак,вилка ,тарелкалардын коюулушуна караганда коп адам чакырылган болуу кк.

Жаштардын экоо бирдей ынгайсызданып отурганын байкаган уй ээси минтип кулду:

- Анчалык деле коп коногубуз жок,кагылайындар. Негизгиси силерсинер. Кочуп келгенинерден бери уйдон даам бере албай уят болдук таза. Байбиче кете электе чакырсак деп,анда да шарт болбой калды. Силерден башка чакырылган бир кызыбыз бар. Фрунзедеги уулубуздун Эмил деген досунун карындашы ушул жерде суротчу болуп иштейт. Силер мн ошол бала болот. Анан озубуздун тегеректеги кошуналар.
Толкунбек Зыйнаттын кабарын укканда денеси муздай тушту. Ону озгоруп журогу болк этти. Бул уйдон Зыйнат келе электе, бир шылтоо таап качып кеткиси келип турду. Эгерде Жайнагул бул жерде болбогондо мынчалык апкаарып тынчы кетпейт эле да. Анын саанасы сандап,экоонун ортосунда кандай болуп чогуу олтуруп тамак ичип,кимисине кандай мамиле кылаарын билбей,башы ман болуп чыкты. Оз аялынын токтоолугун билгендиктен ,андан анчалык кам санаган да жок. Бирок Толкунбектин корккону Зыйнат болуп турду. Аны эстеген сайынжурогу кабынан чыга каччудай турсулдоп жатты. Ал ичип алганда адамдын ажар-абийирине карабаган,озунон башканы тенсине бербеген,текебердуу жагы тендешсиз болчу. Ушуларды ойлоп чекесинен муздак тер чыгып кетти. Ал эми ичпегенде баягы эле жонокой баёо журок Зыйнат болуп калуучу.

А Жайнагул болсо Эмилдин Зыйнат деген карындашынын бар экенин куйоосу аркылуу мурун эле билуучу. Ал эмес Толкунбекке жазган катын окуган. Бирок куйоосу таанып билгени мн Жайнагул ал кыз мн тааныштыгы жок болучу. Баягы кайненеси болуп,балдары мн биринчи келгенде мейманканадан Толкунбек мн биринчи коргон аял Эмилдин карындашы Зыйнат экенин ойлогон да эмес. Азыр Жайнагул Эмилдин карындашы келет деген созду угуп,анчалык этибарга алган жок. Бар болгону сыртынан угуп,билип жургон Зыйнат мн ушул уйдон таанышат экенмин деп гана,жон салды ойлоп койду. Анан куйоосунон минтип аста сурады:
- Сен аяш карындашынын бул жерде иштээрин билуучу эмес белен,мурда!

[Nyrjamal.Teshebaeva]

-Толкунбек менен Жайнаны тааныштырбасан деле билебизго. Айланып кетейиндер, силерди кошуна болгонунарга суйунуп жатабыз. "Жакшы менен жанаш, жамандан адаш" дегендей, жакшы адам менен даамдаш-туздаш болгонго не жетсин, -деди олтургандардын ичинен бироо.
Алдынардагы тамактан алып, кымыздан ичип олтурсанар дымырабай. Капырай, эмнеге эле баарынар конулсуз болуп калдынар, маанайынар пас тартып, -деди Кермекаш.
Курсакка батышынча ичип-жеп эле атабыз, -деди олтургандардын ичинен бироо., -дукондун кымызы эмес го ыя?
-Ии, тигил кайсиндим менен куйоо бала жайлоодон ала келишиптир. Дукондо мындай кымызды сатпай калсын.
-Баса дейм да, ичкен сайын тилетип, ичкен сайн ичкинди келтирип. Кымыз деген ушундай болсо. Дукондун кымызы кымызбы, суу тим эле.








Зыйнат юолсо кымызда ичкен жок. Чыныны колуна алып, эрдине тийгизип кайра койду. Муну коргон Кермекаш тынчыздана баштады.
-Э Зыйнаке, ошол чыныны туготуп койчу.
-Ичтим эжеке.
-Эмне, бир жерин ооруп турабы?
-Ооба, башым ооруп турат.

[Nyrjamal.Teshebaeva]

Жайнагул жер-жемиштен анда-санда оозна салып коюп токтоо. Балбылдаган коздору мандай-тескей олтурган Зыйнат менен улам чагылыша тушот. "Неси болсо да татынакай, келишимдуу аял экен", -деп коет ичинен,. Анан аны карабоого аракет кылып, анында жанаша олтурган коншу аял менен бир нерселерди суйлошкон болот. Бирок, конулунун кообу башка жакка алагдыланып, журогу дупойул. Бир кезде: "Зыйнат экоонду тааныштыра албай журом", -деп оозунан тушурбогон аяш карындашы менен минтип бир уйдо, бир дасторкондун устундо чогуу олтуруп, аялы менен ачык таныштыра албай, тайсалдап олтурушу Толкунбектин куноосуно айгак болуп турду.
Ушинтип ой басып олтрганда аркы болмодо уктап жаткан Асан менен Усон бири-бири кутуп тургансып, бирнин артынан бири бака-шака тушуп, барылдап ыйлап жиберишти. Жайнагул шашып ордунан трду.
-Айланып кетейиндер, ырыс-таалай балдар экен. Жанатан бери деги эле ыраса укташты. Бери алып чыкчы уулдарынды королу, -деп аялдар Жайнагулго карашты.

[Nyrjamal.Teshebaeva]

-Макул, азыр алып келем. Мурда курсактарын тойгузайынчы. ...
Келин балдарынын устуно кирип кеткенден кийин олтургандар Толкунбекке карап минтишти:
-Жибектей созлган ак соок, мандайы жарык колуктун бар экен. Суйлогон создору орундуу, салган тошоктой болгон эстуу киши корунот. Биз дагы силерди орлуктой албай уят болуп жатабыз. Колуктун жаш болсо да жашаналуу келин тура. Эгизди аялдын баары эле торой бер-






бейт. Озун да ырыскы шерик бала коруносун,Кудай Таалам тандап туруп табыштаган тура экоонду.Бая куну апанар менен чай ичип отуруп калдым.Бечара киши келинин аябай жактырат экен.Жаныма куйумдуу деп мактап отурду.Азыр кайнене менен кайнатаны сенин аялына окшоп кастарлап сыйлаган келиндер аз.Ылайым бактылуу болгула кагылайындар. Карыны да сыйлаган киши сыйлайт.-Рахмат эжеке,айтканыныз келсин.Ата-энени сыйлабасак болобу.Ушул маалда Зыйнат Толкунбек менен тигил аялды зааркана акырая карап башын чайкап минтти.Ушундай жасакерленип суйлогон адамды олгондой жаман кором.Бироону билбей туруп дайыны жок мактагандын кереги эмне.Аял суйлоп жаткан созун бироого жулдуруп жибергенсип. Зыйнатка тандана тиктеп,бир демге келип алып минтти:-О-м-е- е-й шумдук,сага эмне болду,куюшканга кыпчылып.Жакшыны жакшы,жаманды жаман дейт.Анын эмнеси бар экен.Бири-биринерге топ келген жубайлар экенсинер дегендин эмне жасакери бар.Кудая тообо"Тонгон майды ит жейт экен ээ"-деген имиш бир акылы кем.Анын сынарындай эмне дегени турасын мага?Зыйнат колун силкип алды.Жубай,жубай, Мындан башка суйлоор созунор,айтаар кебинер жокпу.Алдындагы баятан ичпей жаткан кымызды алып тартып жиберди.Зыйнат отурарын же отурбай кетип каларын билбей эки анжы болуп турду.

[Nyrjamal.Teshebaeva]

Толкунбек .Жайнагулдун козунчо озу менен ооз ачып суйлошо албасын да,аялын бардык аялдан жакшы корорун да билет.Ошон учун ага башкача мамиле кылуунун,бир жашыруун жолун таап алган болчу.Ал жол Жайнагулду мактоо менен Толкунбекти озуно тартуу эле,чындыгында бул жигиттин мунозу


ошондой болчу. Аялы жонундо жанга жагымдуу, жакшы создорду укканда, конул кокко сермелип дуйносу тугол болуп, кабагы жаркып кете турган. Балдары менен аялынын ден-соолугу учун деп, канча жолу тос котортуп, ага ичтирбеди. Зыйнат кээде чыны менен эле., Жайнагулду коруп билбесе да, ал жонундо ар кимден уккан создору боюнча конулундо жогору бааласа, кээде чын дили менен ага кунолук кылып, жагымсыз создорду суйлоп Толкунбектин жанын кашайтып жиберчу. Али эч ким коруп, жарыкка чыга элек, Толкунбек менен Жайнагулдун портирети да ушундай айколдук менен жасакерленуунун ортосунан чыккан ажайып чыгарма юолчу. Зыйнат азыр, ошол толук тартылып буто элек эмгеги жонундо ойлонуп, бекер эле убара болгон экемин деп тымызын кейип олтурду.
Баятадан озунчо кыпылдап олтурган Толкунбек, тигил аялдын созуно сынып, ой басып олтурган Зыйнатты коруп, журогу боксоро тушту. Ангыча эки баласын эки колуна которуп туура тушундагы болмодон чыгып келаткан Жайнагулду коруп, аялдар менен эркектердин дуулдогону басылып, создору токтоп калды. Келин олтурган ордуна жетер-жетпестен эле Толкунбек ордунан учуп турду. Ал колуктусунун бир колунан Асанды алды. Ал эми Усонго берки аял колун суна берди. Эки баладан бошоно тушкон жайнагул куйосу менен баласын жадырай карап коюп ордуна келип олтурду. Асан Толкунбектин алдында алы-жаны калбай алжындап, оозу жабылбай, ун салып кулуп жатты. Ал эми Усон болсо тиги бейтаныш аялдан чоочуркагансып, бирде Жайнагулго, бирде Толкунбеке жетууго далалат кылып, эки колун тынымсыз серендетип талпына берди. Дасторкон устундо олтурган баардык адамдардын коздору Асан менен Усонго мээрим того карашат.

[Nyrjamal.Teshebaeva]

-Сенин атын Усон турбайбы ээ! -Аял жаагынан жыттады. -Эгерде жаккана жазылган мына бу "Усон" деген жазуу болбосо, киминер, Асан, киминер Усон экенинерди эч ким ажырата ала турган эмес тура.




-Мына бул жамандын аты Асан, -деди Толкунбек, уулун кайра кайра жыттап. -Эптеп адам болойун деп келатышат байкуштар.
Ушул кезде Толкунбектин оюна Зыйнаттын "Балким, экоонун бири менин балам болуп журбосун" деген созу тушуп турду. "Балдарды коргону ырас болду. Балким, мындан аары андай созду айтпас. Тушуноор" , деп ойлоду.
Асан менен Усонду олтургандардын улам бири алып, эркелетип, ооп-жыттап жатышты. Бир гана экоону алмай-термей тиктеп, олгон немедей ун-созсуз катып олтурган Зыйнат болду. "Капырай, чын эле экоо тен оз баласы го. Бирине-биринин окшоштугун, тобо. Кадим эле Толкунбектин озу. Деги эгиздер ушундай жаратылышынан окшош болот окшобойбу! " -деп ойлоду, умуту узулгонсуп. "Эгерде менин балам болгондо ушул экооно окшоп, талпынып, козго корунуп, кыял-жооругу чыгып калмак экен. Эх, мен оз баламды озум бороонду борон билбей, суукту суук билбей, кышты кыш дебей талага таштап тондуруп олтурсом, Кудай экинчи кантип бала берсин мага. Олдо кагылайын балам ай, жок дегенде атынды атап жургонго атынды койдуруп койсом эмне. Тируу торолуп олгон бала эмес, бойдон тушкон балага деле ат койуп комот турбайбы. А балким, Толкунбектин атасы, ат койуп комгондур, ким билсин, сурап корсом болмок экен!" -Ушуларды ойлоп, куйуп кул болуп кетти. Бир кезде коз жашы алдына молт дей тушту. Бирок озунун ыйлап жатканын Зыйнат билген жок. Бир точкадан коз лбай, алдын тиктеп олтура берди.