Кыргыз кызы Айсалкындын Дубайда оор абалда жатканы тууралуу кабар баарыбызды кайдигер калтырган жок. Айсалкын он айдан бери комада жатып, жашоо менен күрөшүп келет. Кырсык тууралуу бир топ версиялар айтылууда. Жапжаш кыздын чырагын өчүргөн ким? Ал кандай жаза алды? Кеп ушул тууралуу болмокчу.

КЫРСЫК КАШ-КАБАКТЫН ОРТОСУНДА
Учурда бардык эле жаштар жакшы иш, жаркын келечек күтөт деп чет жерлерге кетип жатышпайбы. Айсалкын да “иштеп, үй-бүлөмө жардам берем” деген жакшы ниет менен 2008-жылы Дубайга сапар алган. Айсалкын 1986-жылы туулган, мектепти жакшы аяктап, маркетинг боюнча калаабызда өткөн сынактын жеңүүчүсү болуп, чет өлкөгө жолдомо алган. Үч тилди билген, көптү үмүттөндүргөн Айсалкындын жашоосу бир заматта башка тилкеге түштү. 2010-жылдын 7-декабрь күнү телефон шыңгырап: “Кызыңыздын абалы өтө оор, эртерээк келишиңиздер керек”,- деп Айсалкындын жакындарына кесиптеши Татьяна суук кабар угузган.
Көрсө, иш мындай болуптур. Ошол күнү Айсалкын Дубайдагы “Автобан” трассасында курбулары менен машинада бара жаткан экен (айрым версиялар боюнча, машинаны Айсалкындын жигити айдап бараткан). Жолдо чоң ылдамдыкта учуп келе жаткан унаалар биринин артынан бири кагышып, Айсалкындын башы 4-5 жолу катуу урунуп, эс-учун жоготкон бойдон Дубайдын ооруканаларынын бирине жеткирилет. Буга чейин Айсалкындын башына эки жолу оор операция жасалды. Мээси шишип, баш сөөккө батпагандыгынан, операция жолу менен баш сөөгүнүн жарымы кесилип алынган. Операциядан кийин Айсалкын комага түшүп, өзүнө келбей беш ай жаткан. Жарым жыл дегенде гана мээ араң ордуна келип, экинчи ирет операция жасалган. Алтынчы айга караганда гана Айсалкын өзүнө келет. А бирок көзүн ачканы менен, эч нерсе көрбөйт, сүйлөбөйт, кулагы укпайт. Бул тууралуу анын жакындары айтып беришти.

Аджиев Чоробек,
Айсалкындын атасы:
– Учурда кызыңыздын абалы кан­дай?
– Чынында, Ай­салкындын аба­лы өтө оор. Салмагы мурда 55 килограмм болсо, учурда 32 килограмм. Кызыбыз көзүн ирмегенге жарап, бирок көрбөй калды. Учурда кекиртегин тешип, ашказанына кетчү түтүк орнотуп коюшкан, ошол түтүк аркылуу ар кандай витамин, азыктар куюлат. Кызыбыздын кан басымы көтөрүлсө, биздики да көтөрүлүп, тамагыбыздан аш өтпөй калды. Медициналык кызмат Дубайда өтө кымбат экендигин айтпасак деле түшүнөрсүңөр. Дагы жакшы, мусулман өлкө, ал жакта насыяга дарылай беришет экен. Айсалкындын биринчи операциясынан баштап бүгүнкү күнгө чейинки дары-дармектери 50 миң доллардан ашты.
– Жанында ким отурат, кимдер каралашып жатат?
– Апасы жанында. Буга чейин Дубайдагы Кыргызстандын консулдугу эч кандай жардамын бере албады. Биз догурунбайбыз, бирок чет элде өз жарандарыбызга консулдук, элчилик күйбөсө, анда ким күйөт?!
– Кызыңыздын жигити да ошол учурда жанында болгон дешүүдө...
– Менин билишимче, жанында курбулары болгон экен. Бир кызынын мээси чайкалып, буту сынган болчу. Экинчиси сотко күбө катары катышат. Жигити бар экенин билчүбүз. Улуту немис болчу, ал да көпкө чейин Айсалкынга жардам берип, каралашып жүрдү.
– Дарыгерлер эмне дешүүдө?
– Алар болгону өтө оор абалдан чыгарып коюшат экен, ал эми бутуна тургузуп, кайра калыбына келтирүү үчүн башка ооруканага алып кетүү керек. Учурда дарыгерлер “мындан ары биз эч кандай жардам бере албайбыз, тиешелүү дарылануудан өттү, башка ооруканаларга жаткырышыңар керек” дешүүдө. Андай клиникалар дүйнөнүн 4-5 чоң шаарында гана бар. Биз биринчи Кытайдын ооруканасына көңүлдөнгөнбүз. Учурда Орусиянын ооруканасына алып кетели деп ниеттенүүдөбүз. Бул биздин экинчи көйгөй болууда.
– Иликтөө иштери кандай жылып жатат?
– Машинанын артынан сүзгөн айдоочу сириялык мырза экен. Ал өзүнүн укугун камсыздандыруу компаниясы аркылуу коргоп жатат. Биринчи сот отуруму июль айына белгиленген, бирок белгисиз себептер менен сентябрь айына жылып кетти. Ал отурумда кызымдын атынан апасы кол коюп, кызымдын укуктары апасына ыйгарылган. Экинчи соту алты айдан кийин болмок, азыр эми 27-октябрга жылдырылыптыр. Биз сотту күтүп жүрө берсек, Айсалкындын абалы оорлошуп кетиши да мүмкүн. Ал эми өлкөдөн чыгып кетсек, тааныштарыбыз иш жабылып, анын үстүнө карыздардын баары моюнубузга илинет дешүүдө. Азыр кызыбыз нары-бери болбой, барымтада жаткан сыяктуу.
– Өлкөдөн чыгып кетүүгө 50 миң доллар карыз гана тоскоол болуп жатабы?
– Москвага алып келүү үчүн, биринчиден, ал жактан бизди тосуп алчу атайы медициналык машина табыш керек. Бул абалдан бутуна тургузуп, бастыруу үчүн 200 миң доллардай каражат талап кылынат. Ал эми Дубайдан чыгып кетүү үчүн он ай ичинде кеткен чыгымдарды төлөп берүү керек жана учурда жүрүп жаткан соттук териштирүүнү тездетүү зарыл. Бирок негедир бул иш боюнча сот улам кийинкиге жылып, тийиштүү чечим чыкпай келет. Менин түшүнгөнүм боюнча, берки тарап биздин өлкөдөн чыгуубузду гана күтүп отурат. Анткени бул ыңгайда кылмыш иши дароо жабылып калат. Бул иш боюнча иликтөө иштерине консулдуктун өкүлдөрү катышыш керек болчу. Эч бир натыйжа чыкпаганынан Тышкы иштер министрлигине да кайрылганбыз. Бирок бүгүнкү күнгө чейин бизге алардын көрүнүктүү жардамы тийбеди.
– Консулдук эч кандай жардам бербедиби? Алардан кандай жардам сурап кайрылдыңыздар эле?
– Консулдук жубайыма виза ачууга гана көмөктөштү, андан кийин көрүнүктүү жардам болгон жок. Андан кийин визаны өз каражатыбызга эки жолу узарттык. Эч бир натыйжа чыкпаганынан акыйкатчы Турсунбек Акунга кайрылдык. Ушундан соң анан пресс-жыйын өтүп, тиешелүү жактарга бул маалымат жетти окшойт. Биз мурда эле президентке кат аркылуу кайрылганбыз, учурда ал кат өз ээсине жетиптир, мына эми кичине жыйынтык чыга баштады.

ТИМдин Консулдук кызмат департаментинин бөлүм башчысы,
Алмаз Имангазиев:
– Алмаз мырза, окуя боюнча кандай маалыматтарды бере аласыздар?
– Азыркы учурда бул кыздын айланасында бир топ эле чуу болууда. Анын кайсынысы чын, кай­сынысы калп экени азырынча белгисиз. Тышкы иштер министрлигинин маалыматы боюнча, Аджиева Айсалкындын ата-энеси кайрылган соң апасына виза ачылып берилген. Башынан эле адвокат дайындап берилип, тиешелүү иштер жүргүзүлүп келген. Кайрымдуулук фонддорго кайрылып, каражаттар бүгүнкү күнгө чейин эле каралууда. Учурда экинчи сот отуруму күтүлүүдө, биз тарап да Айсалкынды акысыз Дубайдан Бишкекке, Бишкектен Орусияга алып барууга аракет кылууда. “Бурденко” атындагы нейрохирургия борбору менен Орусиядагы элчилик сүйлөшүүлөрдү жүргүзүп жатат. Биз деле өз жарандарыбыздын укугун коргоого аракеттенебиз. Ата-энесинин нааразылыгы боюнча айтсам, алар көп нерсени туура эмес түшүнүшүүдө. Бизге күнүгө көптөгөн кат жана арыздар түшөт. Маселелер бар. Балким, жетишпей жаткандырбыз.
– Консулдук, элчиликтерге акыркы учурда көп сындар, нааразычылыктар айтылууда, айрыкча Дубайдагы консулдукка...
– Андай көрүнүш бар, акыркы учурда “Дубайдагы консулдукта иштегендер орой жана өз ишин билбейт” деген айыптар коюлууда. Биз булардын үстүнөн текшерүү иштерин жүргүзгөнбүз. Бирок айта кетчү нерсе, бизге түшкөн арыздардын көпчүлүгү анонимдүү түрдө болууда. Ал эми тиешелүү чараларды көрүү үчүн бизге арыз жазган жарандын аты-жөнү, дареги, иштеген жери толук керек.
– “Айсалкынды Дубайдан чыгарып кетсе, кылмыш иши жабылып калат” деген сөздүн канча чындыгы бар?
– Бул боюнча иш жабылбайт. Тиешелүү териштирүү иш-чаралар жүрүп жатат. Жакында экинчи сот отуруму болот. Ошондон кийин гана биз так маалыматтарды бере алабыз.
Конституциянын 29-беренесине ылайык, Тышкы иштер министрлиги расмий түрдө маалымат бермейинче, биз маалымдаганга укугубуз жок. Буюрса, бул иш оңунан чечилет деп күтүүдөбүз.

Мальвина Уметбекова
koom@super.kg