Мындан 3 жыл мурун болгон коркунучтуу кылмыш боюнча жакында сот өкүмү чыкты. Мээрим Ибраеваны зордуктап, анан тирүүлөй өрттөп жиберген кылмышкерлерди үстүбүздөгү жылдын 12-мартында Сокулук райондук соту күнөөлүү деп таап өмүр бою эркинен ажыратты.

РЕВОЛЮЦИЯГА УЛАЙ БОЛГОН КЫЛМЫШ
2010-жылдын 11-апрелинде Сокулук районунун Комсомол айылына жакын жердеги токойдон 20-25 жаштагы аялдын өрттөлгөн денеси табылган. Бул факт боюнча Сокулук РИИБинин тергөө бөлүмү тарабынан Кылмыш жана жаза кодексинин 97-беренеси (киши өлтүрүү) боюнча кылмыш иши козголгон. Бирок ошол убакта өлкөбүздө революциядан кийинки баш аламандык өкүм сүрүп тургандыктан, иликтөө толук кандуу жүрбөй, каза болгон аялдын өздүгү 3 айдан ашуун убакыт бою аныкталган эмес.
Оор кылмыштын бетин ачуу үчүн Сокулук РИИБинин кызматкерлеринен сырткары Чүй облустук ИИББинин жана ИИМдин кылмыш иликтөө башкы башкармалыгынын кызматкерлери да тартылып, 3 айдан соң гана өрттөлгөн дене Ысык-Көл облусунун Жети-Өгүз районундагы Кызыл-Суу айылынын тургуну, 1983-жылы туулган Мээрим Ибраева экендиги аныкталган.
Иликтөө учурунда Мээрим Бишкек шаарындагы кафелердин биринде официант болуп иштеп келгендиги белгилүү болгон. Курбулары Мээрим 10-апрель күнү кечки саат 10до Максат аттуу жигит менен жолугууга чыгып кеткен боюнча кайрылып келбегенин айтышкан. Көп өтпөй бул кылмышка шектелип, Сокулук районуна караштуу Манас айылынын тургундары 1988-жылы Өзбекстанда төрөлгөн Махмуд Нуржанов жана 1986-жылы туулган Риза Арипов кармалышкан. Махмуд алгачкы эле суракта зордуктап өлтүргөнүн мойнуна алган менен, Риза мойнуна албай койгон. Экспертизанын жыйынтыгында Мээримдин жансыз денесинен Ариповдун уруктугу чыккан.

«65-ЖОЛКУ СОТТУК ОТУРУМДА ГАНА СОТ ӨКҮМҮ ЧЫКТЫ»
Мээримдин таякеси АКЖОЛ ИБРАЕВ төмөнкүлөрдү билдирди:
– Жээним Мээрим ошол убакта кафеде официант болуп иштеп жүргөн. Орусияга иштегени кетейин деп жүргөн, анан эле дайынсыз жоголуп кетти. Аны издебеген жерибиз калган жок. 3 айдан соң гана өлүгү Сокулук районунан табылды. Бул убакта анын өздүгү аныкталбаганына байланыштуу көмүп коюшкан экен. Ал эми башын кесип алып, жашын, улутун аныктоо үчүн экспертизага жөнөтүшүптүр. Сокулуктагы көмүлгөн жеринен сөөгүн казып алып, Көлгө алып барып койдук.
Мээримдин телефонун Махмуд деген өзбек бала колдонуп жүрүптүр, ал ошол аркылуу кармалып, кылмышын мойнуна алды. Ал «Риза экөөбүз тең зордуктаганбыз» деген менен, Риза мойнуна албай жатат. Көрсө, Махмуд Мээрим иштеген кафеде коопсуздук кызматкери болуп иштеп, экөө тааныш экен. Махмуд досу Риза экөө машина менен келип Мээримди алдап алып барышып, зордуктап, анан тирүүлөй өрттөп жиберишиптир. «Эмне үчүн зордуктап тим болбой, өрттөп жибердиңер эле?» деген суроого Махмуд «силердин үстүңөрдөн арызданам, каматам» дегенинен Мээримди өлтүргөнбүз» деп көрсөтмө берген. Ошондо «Мээрим милицияга берип коёт» деп коркуп, Махмуд башына катуу
нерсе менен чаап, анан Риза үстүнө 5 литр бензин чачып, Махмуд ширеңке чагып өрттөп салышыптыр. Ошого карабастан, Мээрим 5-6 метрдей сойлоп барып анан жан бериптир.
Башын алганы өлүкканага барганымда «өрттөшпөсө деле ал башына тийген катуу соккудан киши болмок эмес» деп айтышты. Окуя болгон жерди куран окутканы барганда көрдүк, бир жагы чоң суу, камыш болсо, бир жагы токой, ээн жер экен. Бул кылмышкерлер көнүп алышып, жалгыз эле Мээримди эмес, далай кыздарды чыркыратса керек.
Анан да бул ишти созуп, соттор футбол ойногонсуп тепкилешти. Эжем Көлдөн бери келип, кайрылбаган жери калбады. Эч жыйынтык чыкпаганда, Жаштар кеңешине кайрылдык. Аларга рахмат, чуркап жүрүшүп, 65-жолку соттук отурумда гана соттун өкүмү чыкты. Бирок экөөнүн жактоочулары аппеляциялык арыз жазыптыр, бул ишти Чүй облустук соту карамакчы. Эми дагы канча убакытка созуп убара кылат, билбейбиз.
Мээримдин артында 5-класста окуган уулу жана 6 жаштагы кызы калды, алар азыр таенесинин колунда.

«КЫЛМЫШКЕР «МЕН ӨЛТҮРГӨМ» ДЕСЕ ДА, СОТ ӨКҮМ ЧЫГАРБАЙ ЖҮРӨ БЕРГЕН»
Бул боюнча соттук отурумдарды көзөмөлгө алып, соттордун туура чечим чыгаруусун талап кылып келишкен Кыргызстан Жаштар кеңеши уюмунун тең-төрагасы ЖЕҢИШ МОЛДОКМАТОВ төмөнкүлөрдү айтат:
– Мындан 2 ай мурун бир ток-шоуго ушул маселе боюнча катышканбыз. Каза болгон айымдын апасы да катышып, алып баруучулар бизге «ушул көйгөйгө аралашып, маселени чечип бере аласыңарбы?» деп кайрылышкан. Андан кийин Мээримдин апасы,
бир туугандары да келишип, 60-сот отурумунан баштап биз ишке кийлигиштик.
Мурунку сот отурумдарынын биринде жактоочулары, дагы биринде сот өзү келбей коюп же прокурор катышпай, сот 3 жылдан бери созулуп келиптир. Аягында кыздын апасы ыйлап кайрылганынан сотко катышканбыз. Мээримдин апасы атайын Көлдөн Сокулукка келсе, ар кандай шылтоолор менен сот узартыла берген. Алгачкы сот отурумдарына Мээримдин көптөгөн тууган-уруктары келип катышып жүрсө, акыркы мезгилдерде апасы, иниси жана таякеси гана калган. Соттор өкүм чыгаргандын ордуна Мээримдин апасын бир да жолу кабыл албай коюшкан. Ал тургай биз суранганыбызда да кабыл албай, жаштар эшигин тээп кирүүгө мажбур болдук.
Эң өкүнүчтүүсү, Махмуд «мен зордуктагам», ал эми Риза «мен өрттөгөм» деп мойнуна алса да, соттор 3 жыл бою чоюп келген. Бир гана Чүй облустук соту өмүр бою камалууга өкүм чыгарып, калган соттор созуп жүрө беришкен.
«Сотто реформа жүрүп жатат» деген сөз жалган. Бир сотту башка жерге, ал жердегисин дагы башка жерге эле которуу жүрүп жатат. Негизи эле эгемендүүлүк тарыхыбызда бардык соттор коррупцияга малынып, адилетсиз чечимдерди чыгарып келген. Азыр деле ошол эле адилетсиз чечимдерди чыгарган соттор иштеп жатышат, ошондуктан бизде адилеттик, акыйкат деген жок. Ризанын туугандары Жогорку Сотко кайрылышы мүмкүн. Эгер Жогорку Сот карай турган болсо, дагы чыгабыз. Максатыбыз – соттор адилеттүү чечим чыгарып, башка кылмышкерлерге да сабак болсун дейбиз.

Нурбек Абдыкадыров
koom@super.kg