Каарманымды ырчы жигиттердин апасы, атактуу обончу Алтымыш Кадыровдун аялы деп эле билүүңүздөрдү каалабайм. Актриса, ырчы, журналист жана, эң негизгиси, күчтүү аял деп сыпаттагым келди. Ал бул жолу өзүнүн татаал, бирок жемиштүү өмүрүн баяндап берди.

«БАЛАЛЫК КЫЗГАНЫЧТАН ЫРЧЫ БОЛУП КАЛГАМ»

Ырга жакын чоңойдум. 8-класстан борборго келип Мураталы Күрөңкеев атындагы музыкалык окуу жайына тапшырдым. Бирок ооруп окубай калдым. Ал кезде окубай кайра айылга барган уят болчу, филармониянын алдындагы эки жылдык студияда окудум. Кийин турмушка чыккандан кийин Ош шаарында Ниязалы атындагы музыкалык окуу жайында элдик аспаптар жана оркестр бөлүмүн бүтүрдүм. Ош шаардык филармониянын алгачкы карлыгач актрисаларынын биримин. Рыспай Абдыкадыров, Жолболду Алыбаев, Алтымыш Кадыров, Жаныбек Алыкулов сыяктуу атактуулар менен гастролдоп калдым. Андан кийин Ош мамлекеттик университетинин журналистика бөлүмүн бүтүрдүм.

Эмнеге окугандарыма көбүрөөк токтолуп жатам, анткени мен билим алам деп аябай аракет кылдым, турмушум бузулганына да, балким, ушул аракетим күнөөлүүбү деп ойлоп калам. Актрисалык шык башынан эле ырчылыгыма караганда көбүрөөк байкалчу. “Актёрлук чеберчилик” сабагынан дайым “5” алчумун, мугалимдер мага “театрдын актрисасы эле болбойсуңбу” деп калышчу. Бирок ырдаганга көбүрөөк кызыктым. “Ак илбирстин тукуму”, “Махабат дастаны” тасмаларында эпизоддук ролдорду ойнодум. Кийин тартылган кыргыз тасмаларында чоңураак роль жараттым. “Салам, Нью-Йорк!”, “Бир тууганчик”, “Кыргыз-казак бир тууган” тасмаларына тартылдым. Учурда кези келгенде ырдап жүрөм жана Кыргыз радиосунун редакторумун.

«ЛЯППАЙ» ДЕП ТУРГАНГА ЭЧ КӨНӨ АЛБАЙ КОЙДУМ»

Эмнеге ажыраштык? Менин ой жүгүртүүм, талабым, каалоом башка, аныкы такыр башка. Мен бетке чаап сүйлөгөн, эркин, өткүр кыз болчумун. Ал болсо аял киши окубаш керек, үйдө отуруш керек деген адам болчу. Кызганчаак дагы эле. Мен болсо “окуумду улантышым керек, ырдашым керек” дейм. Ал гастролдоп кетет, мен үйдө балдар менен буулугам. Ырдабаганга деле көндүм, башка кесипке окуюн десем да макул болбоду. Эми мен окубасам азыр эмнеге жетишмекмин, ким болмокмун? Базарда отурат белем, тикмечилик кылып жан багат белем?.. Ошондо тырышып жүрүп алган эки дипломум менен эки баламды, өзүмдү бактым.

Негизи менталитет да өз ролун ойноду. Колумду боорума алып эле “ляппай” деп турганга эч көнө албай койдум. Бир күлкүлүү окуя эсиме түштү. Айылга барганымда кайненем “уу-уй, келин, уу-уй, келин” деп эле кол булгалайт. Мен чарбакка уй кирип кеткенби деп тамды айланып карап чыгып, “апа, уй жок эле турат” дейм. Жанымда жолдон бир киши өтүп кетти. Көрсө, ал кайнагам экен, кайненем мага “кайнагаң кетип баратат, келин, жашын” деп айтканы жатыптыр. Анан эле кайненем мени урушту. “Уй келин, кандай немесиң тасыраңдап кайнагаңдын алдынан чыгып?!” деди. Мен “апа, биринчиден, мен уй эмесмин, адаммын, атым бар. Экинчиден, ал киши келе жатканда маңдайында “кач, кайнага болот” деп жазылбаптыр. Мен кайдан билем? Кайнагам өзү качпайбы” деп салдым. Өткүр элем, жаш да болчумун да. Ушундай эле ар түрдүү түшүнбөстүктөр мени түтөтүп жиберчү.

«БАЛДАРЫМДЫ ЖАЛГЫЗ ТАРБИЯЛАДЫМ»

Эркек балдарды эркек мүнөздүү кылып тарбиялоо аябай оор болду. Катуу кармадым. Такыр эле тил албай бара жатканда өзүмдү жомок кылып баштачумун. “Илгери-илгери бир аял болуптур. Анын эки баласы бар экен, экөө тең сөз укпаган тентек болушуптур. Анан апасы аябай капа болот экен” деп жомок айта баштачумун. Негедир катуу сөздөн көрө ошол нерсе аларга таасир бергендей сезилчү. Балдарыма музыкалык шык атасы экөөбүздөн тең берилди. “60 К” деп атасынын атын чыгарып уулдарым Талант, Самат Кадыровдор ырдап жүрүшөт. Ошого да ыраазымын. Аял катары менин жеңишим – балдарымды тарбиялап, өзүмдү да ушул деңгээлге эч кимдин жардамысыз жеткиргеним болду. Оштон келип бул жакка отурукташып, баарын кайрадан баштап кетүү да оңой эмес эле. Бирок баарын жеңе алдым.

Азыр чоң энемин, кайненемин. Келиндериме тең карайм. Уулдарым кайра “айтпайсызбы, башкарбайсызбы” деп турушат. Мен “кой ай, ал да бирөөнүн баласы, уйкусу канганча уктап алсын” деп аяп турам.

Нуржамал Жийдебаева
star@super.kg