Архив
1152   1153   1154   1155   1156   1157   1158   1159   1160   1161   1162   1163   1164   1165   1166   1167   1168   1169   1170   1171   1172   1173   1174  
1100   1101   1102   1103   1104   1105   1106   1107   1108   1109   1110   1111   1112   1113   1114   1115   1116   1117   1118   1119   1120   1121   1122   1123   1124   1125   1126   1127   1128   1129   1130   1131   1132   1133   1134   1135   1136   1137   1138   1139   1140   1141   1142   1143   1144   1145   1146   1147   1148   1149   1150   1151  
1049   1050   1051   1052   1053   1054   1055   1056   1057   1058   1059   1060   1061   1062   1063   1064   1065   1066   1067   1068   1069   1070   1071   1072   1073   1074   1075   1076   1077   1078   1079   1080   1081   1082   1083   1084   1085   1086   1087   1088   1089   1090   1091   1092   1093   1094   1095   1096   1097   1098   1099  
997   998   999   1000   1001   1002   1003   1004   1005   1006   1007   1008   1009   1010   1011   1012   1013   1014   1015   1016   1017   1018   1019   1020   1021   1022   1023   1024   1025   1026   1027   1028   1029   1030   1031   1032   1033   1034   1035   1036   1037   1038   1039   1040   1041   1042   1043   1044   1045   1046   1047   1048  
944   945   946   947   948   949   950   951   952   953   954   955   956   957   958   959   960   961   962   963   964   965   966   967   968   969   970   971   972   973   974   975   976   977   978   979   980   981   982   983   984   985   986   987   988   989   990   991   992   993   994   995   996  
897   898   899   900   901   902   903   904   905   906   907   908   909   910   911   912   913   914   915   916   917   918   919   920   921   922   923   924   925   926   927   928   929   930   931   932   933   934   935   936   937   938   939   940   941   942   943  
844   845   846   847   848   849   850   851   852   853   854   855   856   857   858   859   860   861   862   863   864   865   866   867   868   869   870   871   872   873   874   875   876   877   878   879   880   881   882   883   884   885   886   887   888   889   890   891   892   893   894   895   896  
792   793   794   795   796   797   798   799   800   801   802   803   804   805   806   807   808   809   810   811   812   813   814   815   816   817   818   819   820   821   822   823   824   825   826   827   828   829   830   831   832   833   834   835   836   837   838   839   840   841   842   843  
740   741   742   743   744   745   746   747   748   749   750   751   752   753   754   755   756   757   758   759   760   761   762   763   764   765   766   767   768   769   770   771   772   773   774   775   776   777   778   779   780   781   782   783   784   785   786   787   788   789   790   791  
687   688   689   690   691   692   693   694   695   696   697   698   699   700   701   702   703   704   705   706   707   708   709   710   711   712   713   714   715   716   717   718   719   720   721   722   723   724   725   726   727   728   729   730   731   732   733   734   735   736   737   738   739  
635   636   637   638   639   640   641   642   643   644   645   646   647   648   649   650   651   652   653   654   655   656   657   658   659   660   661   662   663   664   665   666   667   668   669   670   671   672   673   674   675   676   677   678   679   680   681   682   683   684   685   686  
583   584   585   586   587   588   589   590   591   592   593   594   595   596   597   598   599   600   601   602   603   604   605   606   607   608   609   610   611   612   613   614   615   616   617   618   619   620   621   622   623   624   625   626   627   628   629   630   631   632   633   634  
531   532   533   534   535   536   537   538   539   540   541   542   543   544   545   546   547   548   549   550   551   552   553   554   555   556   557   558   559   560   561   562   563   564   565   566   567   568   569   570   571   572   573   574   575   576   577   578   579   580   581   582  
479   480   481   482   483   484   485   486   487   488   489   490   491   492   493   494   495   496   497   498   499   500   501   502   503   504   505   506   507   508   509   510   511   512   513   514   515   516   517   518   519   520   521   522   523   524   525   526   527   528   529   530  
427   428   429   430   431   432   433   434   435   436   437   438   439   440   441   442   443   444   445   446   447   448   449   450   451   452   453   454   455   456   457   458   459   460   461   462   463   464   465   466   467   468   469   470   471   472   473   474   475   476   477   478  
374   375   376   377   378   379   380   381   382   383   384   385   386   387   388   389   390   391   392   393   394   395   396   397   398   399   400   401   402   403   404   405   406   407   408   409   410   411   412   413   414   415   416   417   418   419   420   421   422   423   424   425   426  
322   323   324   325   326   327   328   329   330   331   332   333   334   335   336   337   338   339   340   341   342   343   344   345   346   347   348   349   350   351   352   353   354   355   356   357   358   359   360   361   362   363   364   365   366   367   368   369   370   371   372   373  
264   265   266   267   268   269   270   271   272   273   274   275   276   277   278   279   280   281   282   283   284   285   286   287   288   289   290   291   292   293   294   295   296   297   298   299   300   301   302   303   304   305   306   307   308   309   310   311   312   313   314   315   316   317   318   319   320   321  
217   218   219   220   221   222   223   224   225   226   227   228   229   230   231   232   233   234   235   236   237   238   239   240   241   242   243   244   245   246   247   248   249   250   251   252   253   254   255   256   257   258   259   260   261   262   263  
176   180   181   182   183   184   185   186   187   188   189   190   191   192   193   194   195   196   197   198   199   200   201   202   203   204   205   206   207   208   209   210   211   212   213   214   215   216  
Популярдуу макалалар

САМАНЧЫНЫН ЖОЛУ

№294 20-26-июнь, 2008-ж.


Учурда кыргыз эли кыргыз деген улутту дүйнөнүн калың катмарына жеткирген кайталангыс уулу Чыңгыздан ажырап, күйүт тартып отурат. Бирок, Айтматовдун көзү өтсө да артында түбөлүктүү, муундан-муунга жашачу өчпөс чыгармалары кала берди. Анын чыгармаларынын негизинде тартылган фильмдердин саны да бир топ. Алардын бири – 1966-жылы “Кыргызфильм” киностудиясы тарабынан тартылган “Саманчынын жолу” тасмасы.

Режиссёру – Геннадий Базаров
Сценарийин жазгандар – Чыңгыз Айтматов, Игорь Таланкин
Оператору – Валерий Виленский
Ролдордо: Толгонай – Бакен Кыдыкеева, Толгонайдын жаш кези – Таттыбүбү Турсунбаева, Касым – Болот Бейшеналиев, Алиман – Раушан Сармурзина, Субанкул – Насыр Кытаев, Майсалбек – Руслан Эшмамбетов, Жайнак – Токтогул Какчекеев

КЫСКАЧА МАЗМУНУ
Чыгарманын түп нускасы сыяктуу эле фильмдин негизги окуялары катары Улуу Атамекендик согуштун каардуу жылдары сүрөттөлөт. Согуштагы жоготуулар, кан какшаткан күйүт, ачарчылык, ошондой эле тынымсыз эмгектенүү, зарыга күттүргөн үмүт Толгонай эненин эскерүүсүндө баяндалат.
Фильмдеги баяндоо адамдар ортосундагы кагылышуудан улам кичинекей Толгонайдын ата-энесинен айрылып калган күнүнөн башталат. Ошондогу чачын сербейткен кара кыз бой жеткенде суйкайган сулуу кыз болуп чыга келет. Иштеп ишке, күлүп күлкүгө тойбой турган жаш кыз келечекте өзүнүн түбөлүктүү жары боло турган адамы Субанкулга жолугат. Ошондогу Субанкул менен Толгонайдын тунук, таптаза сүйүүсүн эч ким булгай алмак эмес. Бир нече асыл үмүт, аруу тилектер менен баш кошкон эки жаш Касым, Майсалбек, Жайнак аттуу үч уулдуу болушат. Балдардын туну болгон Касым арзыганы Алиманга баш кошот. Бирок, экөөнүн жай турмушу согуш жылдарына туш келет. Ошентип, капыстан кол салган душмандардын огунан атамекенин коргоо үчүн бир үйдөн бир эмес, төрт эркек тең кан майданга аттанат. Толгонай келини экөө ыйлап-сыктап кала беришет. Кайраттуу Толгонай мүңкүрөп отуруп калбастан, “согуштагы жигиттерге” деп айылдан буудай чогултуп согушка жиберип, талаада эгин айдап эркектин да жумушун аткарат. Ошондой күндөрдүн биринде Субанкул менен Касымдан бирдей кара кагаз келип, Толгонай да, Алиман да бир убакта жесир калышат. Курган эненин күйүтү ушуну менен гана токтоп калса гана?! Ал Майсалбегинен да, Жайнагынан да ажырайт. Медер тутуп жүргөн келини акыры төрөттөн каза болот. Ушунча күйүттү тарткан эне акыры өз небереси болбосо да Алимандын баласынын аман-эсен жанында жүр­гөнүнө топук кылып кала берет.

РЕЖИССЁРДУН БИРИНЧИ ЭМГЕГИ
“Саманчынын жолу” тасмасы 24 жаштагы кино тартуу ишине али бармагын салып көрө элек Геннадий Базаровдун биринчи эмгеги экенине айрымдар ишенишпесе керек. Чындыгында, бул кинону тартуу ВГИКти жаңыдан аяктап жаткан студенттин дипломдук ишине берилген тапшырма эле. Ошол кезде эле бүткүл Советтер Союзуна аты чыгып калган жазуучунун чыгармасына кино тартууну Чыңгыз Айтматов өзү сунуштаган. Ушунчалык жоопкерчиликтүү бул ишти баштоо жаш режиссёр үчүн чоң сыймык болгону менен ошол эле учурда коркунуч да алып келген. Кино тартууга киришкен режиссёр тасманы тартып баштаганда эле өзүн жоготуп салган. Анткени, тасмага тартылчу актёрлордун баары ошол кездеги атактуулар болгон. Жаш жигиттин бул абалын байкаган Бакен Кыдыкеева Базаровду колунан кармап четке сүйрөп чыгып: “Сен режиссёрсуң, команда бергиниң, биз сенин айтканыңды кылабыз”,- деп айткандан кийин гана режиссёр ишке киришкен. Ошентип, жаш режиссёр эң биринчи тарткан тасмасы – “Саманчынын жолу” менен дипломдук ишин “5” деген баага коргогон. Ошондогу Кыргыз Эл артисти Бакен Кыдыкеева Толгонайдын образынан кийин СССРдин Эл артисти наамына татуу менен Бүткүл Союздук фестивалда “Аялзаттын образын эң мыкты жараткан” деген да наамга ээ болгон.

«БАКЕН ЭЖЕНИ АЗ ЖЕРДЕН ПОЕЗД ТЕБЕЛЕП КЕТЕ ЖАЗДАГАН»
Чыгармачылык жолун жаштыгына карабай мазмундуу да, көркөмдүү да тасма жаратуу менен баштаган белгилүү кинорежиссёр Геннадий Базаров “Саманчынын жолу” тасмасынан кийин да бир топ фильмдерди жараткан. Учурда “Кыр­­­­гыз­теле­фильм” студиясында эмгектенип жаткан режиссёр менен “Саманчынын жолу” тасмасы туурасында азын­оолак маек курган элек.
– “Саманчынын жолу” тасмасын тартууда жаш болсоңуз, анын үстүнө, биринчи эмгегиңиз болсо, бир топ эле кыйналсаңыз керек?
– “Саманчынын жолу” фильмин тартуу учурунда жоопкерчиликти, ишенимди аткара албай каламбы деген коркунучтун баары артта калды. Азыр бул фильмди көргөнүм­дө менде сыймыктануу болбой койбойт. Жаш болсом да мындай тасма тартуу мен үчүн абдан оңой болду десем болот. Анткени, ошондо эле бир топ тажырыйбалары бар, таланттуу актёрлор менен иштешүү ишти абдан жеңилдетти.
– Алимандын ролун да тажрыйбалуу актриса ойноду беле?
Алимандын ролун Казакстандагы окуу жайлардын биринде окуган Раушан Сармурзина аттуу студент кыз ойногон. Бул кызда эч кандай актёрлук тажрыйбасы да, билими да жок болгону менен кастингге келген бир нече кыздын арасынан өз жөндөм­дүүлүгүн көрсө­түп, киного тартылуу мүмкүн­чү­лүгүнө ээ болгон. 60 жаштан ашкан Сармурзина учурда Казакстанда жашайт. Химия илимдеринин академиги.
– Кино кайсы жерден тартылган?
– Кино Кочкордон, борбордон, Казакстандан тартылган. Айылды атайын издеп жүрүп Кочкордон тапканбыз. Анткени, бизге согуш жылдарын элестеткен, көрүнүшү начар кыштак керек эле. Ал эми Майсалбектин поезд менен келип, энесине жолукпай кеткен жерин 40 градус суукта Казакстандын станциясында тартканбыз.
– Тартуу учурунда сизге коркунуч алып келген учурлар болгон жокпу?
– Андай учурлар болбой койбойт экен. Майсалбектин “баратам” деген каты келгенден кийин Толгонайдын аны тоскону барган жеринде Бакен эжени аз жерден поезд тебелеп кете жаздаган. Ошондогу менин жүрөгүмдүн түшкөнүн сурабаңыз.
– Азыр ошол эле кинону тартуу мүмкүн­чүлүгүнө ээ болсоңуз, кандай тартмак элеңиз?
– Мен азыр тартмак эмесмин. Анткени, ошондогу эл согуштун каардуу жылдарына туш болгон, согуш эмне экенин билип калган эл болчу. Алар мени көп кыйнашпай, өткөн турмушту кайрадан элестетип, согуш жылдарын кайрадан баштарынан өткөрө ойноп беришкен. Ошон үчүн кино да элдин жүрөгүнө жетээрлик болду деп ойлойм. Мен азыркы жаштарга ошондогу чапандарды кийгизип, “согуш жылдарын ойногула” деп кыйнай албайм.

«РЕЖИССЁР АЛИМАНДЫ БЕТТЕН АРЫ ЭКИ ЧААП, АШАТА СӨГҮП ЫЙЛАТКАН»
Кинодогу Жайнактын ролун аткарган Токтогул Какчекеев азыр кыргыз элине төбөсү көрүнүп калган саясатчылардын бири. Учурда КРнын саясатчылар ассоциациясынын башкаруучу директору.
Токтогул мырза, айтсаңыз, “Саманчынын жолу” фильмине кандайча тартылып калгансыз?
– Мен анда “Кыргызфильм” киностудиясында киномеханик болуп иштечүмүн. 1962-жылдары Геннадий Базаров баштаган чыгармачылык топ кино тартуу үчүн атайын курам түзө баштады. “Мага жардамчы болосуң, анан киного тартам”,- деп режиссёр өзү чакырып алган. Айткандай эле режиссёрдун жардамчысы да болуп, Жайнактын ролун да аткарып калдым.
– Тартылуу учурунда болгон кызыктуу окуялардан айтып берсеңиз?
– Кинонун башындагы эпизоддордун бирин Көл­дүн Кажысай шаарчасында тартып жатканыбызда Бакен эженин туулган күнү болуп, кафелердин биринде өткөрүп калдык. Бир убакта Бакен эже стакандардын бирин сындырып алды. Аңгыча чаңкылдаган официант кыз келип, “бул деген кымбат стакан, бирөө 25 рубль турат!”- деди эле, “арзан эле турбайбы” деп эже дагы 10 стаканды сындырып салды. Анан 11 стакандын акчасын санап берди. Кафенин жетекчиси тиги кыздын бизге жасаган мамилесинен улам “жумуштан кетирем” деп жинденип чыкканда, Бакен эже өзү алып калган.
“Алимандын төрөөр алдындагы чаңырганы чыныгы чаңырык болсун” деп борбордогу үч-төрт төрөт үйүн бир нече күн аңдыдык. Азыркы Бейшеналиева менен Москва көчөлөрүнүн кесилишиндеги №2-төрөт үйү ошондо эле бар болчу. Бир күнү ошол төрөт үйүндө 14 жаштагы бир келин биринчи баласын төрөп калды. Барып анын төрөт учурунда чаңырганын жаздырып келгенбиз. Бул эмгегибизди көркөм кеңешке көрсөтсөк: “Жан сыздаткан оор чаңырык болуп калыптыр, жарабайт, жеңилирээк кылгыла”,- деп чыгышкан. Жини келген Бакен эже ордунан туруп: “Аял турмушта төрөгөндө ошентип эле чаңырат, адамдын ичинен адам чыгыш деген оңой бекен?!”- деп баарын сүйлөтпөй койгон. Ал эми Касым менен Субанкулдун өлгөнүн угузганда Толгонай менен Алимандын чуру-чуу түшүп ыйлап калган жери бар эмеспи. Ошол эпизодду он чакты жолу кайра-кайра тарткан элек. Алимандын ролун жараткан актриса болсо: “Кайра-кайра ыйлай албайм”,- деп көгөрүп туруп алды. Болжол менен бешинчи-алтынчы дубль болсо керек эле, съёмка башталып, Алиман чуркап келгенде режиссёр аны жаактан ары эки чаап, чындап эле элдин көзүнчө ашата сөгүп салды. Ошондо Алиман ыза болгонунан эле катуу ыйлап жиберген. Ал эпизоддон ошентип араң өткөнбүз.
Бакен эже болсо кайсы образга болбосун ичине жандүйнөсү менен сүңгүп кирип, ыйлачу жеринен дароо ыйлап жиберчү.
“Саманчынын жолунан” кийин дагы роль жарата алдыңызбы?
– Жок, киного тартылып, бир дагы роль жараткан жокмун. Москвада, андан кийин Америкада, анан Германияда аскердик билимимди өркүндөтүп, ошол боюнча аскер кызматкери катары өлкөмө кызмат өтөп келдим.
– Азыр “киного тартылыңыз” деген сунуш түшсө, кандай кабыл алат элеңиз?
– Сүйүнүп эле кабыл алмакмын. “Мага аскер кызматкеринин ролун беришсе” деп ичимден кыялданып калам.

Даярдаган Сүйүн Кулматова


"Супер-Инфо" гезитинин материалдары жеке колдонууда гана уруксат.
Жалпыга таратуу "Супер-Инфо" гезитинин редакциясынын жазуу түрүндөгү уруксаты менен гана болушу мүмкүн.

Рейтинг: Рейтинг  0 
Комментарийлер(1)
28.05.2014. 19:21 
Тайпасы:
Комментарийлердин саны:
Катталган:
01-01-1970
Соӊку аракети:
01-01-1970 00:00
Жынысы:
Белгисиз
0
abdan sonun kino maga jagat
1
Комментарий калтыруу үчүн өз ысымыңыз менен кириңиз же каттоодон өтүңүз.
 
Бөлүмдүн статистикасы
соңку 15 мүнөт ичинде колдонуучу (Катталган: , коноктор: ) бул макаланы окуду:

Макалалардын саны:
27439;
 
Маалымат-маанайшат порталы
2006-2025 © SUPER.KG
Кыргыз Республикасы, Бишкек шаары,
Турусбеков 109/1
"Супер-Инфо" гезитинин материалдары жеке колдонууда гана уруксат.
Жалпыга таратуу "Супер-Инфо" гезитинин редакциясынын жазуу түрүндөгү уруксаты менен гана болушу мүмкүн.
p
Рейтинг@Mail.ru
WWW.NET.KG
Биз социалдык тармактарда: